Dr Wan Norlina Wan Azman Chemical pathologist Jabatan Patologi Kimia 1 November 2016

(1)

Dr Wan Norlina Wan Azman Chemical pathologist

Jabatan Patologi Kimia 1 November 2016

(2)

 Terdiri daripada 3 bahagian

Makmal Diagnostik Utama (Ext 4014) ; 24 jam Makmal Pesakit Luar (Ext 4025) ; waktu pejabat

Makmal Metabolik (Ext 6472) ; waktu pejabat

• Jenis spesimen :

Whole blood

Plasma / Serum

Body Fluid; CSF, Pleural, Synovial etc.

Urine ; Random & 24 Hours.

(3)

A. Makmal Diagnostik Utama

• Biokimia Am ; BUSE, Glucose, Blood Gases,RFT, LFT, CE, Lipids, Magnesium, GGT, Ammonia, Lactate

• Tumour Markers ; CEA, PSA & CA125

• Cardiac Markers ; hs Troponin T

• Special Test ; Lithium, Iron & TIBC, Protein Electrophoresis

• Urine (Random & 24 Hr ; Electrolytes, Creat & Creat Cl, Tprotein, Urine & Serum Osmolality)

(4)

B. Makmal Pesakit Luar (OPD Lab)  Urine FEME

 Ujian Biokimia am (BUSE, Creatinine, Calcium, Bilirubin, Amylase)

 UPT (Qualitatif)

 Routine Medical Examination (RME)

C. Makmal Metabolik (Inborn Error of Metabolism) Amino Acid profile

(5)

A. IMR KL

Sr. α1-Antitrypsin Sr. β2-Microglobulin Sr. Caeruloplasmin 24 Hr Ur BJP

Protein electrophoresis (Multiple Myeloma)

Ujian-ujian Inborn Error of Metabolism etc

B. HKL

(6)

Plain Gel Tube

 Ujian-ujian Am seperti RFT, LFT, Lipids, Tumour

markers, Trop T, serum Osmolaliti dsb.

 Mengandungi clot activator dan gel separator.

(7)

Lithium Heparin

 Dikhaskan untuk ujian yang menggunakan plasma seperti Ammonia, Lactate, Amino Acid etc

 Mengandungi anticoagulant Lithium Heparin.

(8)

NaF/K

₂

EDTA



Hanya untuk ujian

Glucose sahaja.



Dibekalkan oleh Makmal Patologi Kimia.

Glucose Only

(9)

Bullet tube/Neonate tube

 Sesuai untuk pengutipan sample bayi dan kanak-kanak

 Isipadu maksima 1.5 ml

 Kebiasaanya untuk ujian Bilirubin; isipadu minima (0.3 ml – 0.5 ml).

 Bagi ujian profil seperti RFT/LFT isipadu minima 0.5 ml – 1.0 ml)

(10)

Universal Container

 Cecair tubuh ; CSF, Peritoneal Fld, Pleural Fld etc

 Urine spot/random  Stool

 Dialysate

(11)

24 Hr Urine Container

 Glass container ;recommended for collection with

preservative ; 24 hr Ur Catecholamine

 Plastic container – common 24 hr Urine test  Dibekalkan oleh Makmal Patologi Kimia.

(12)

(13)

 Semua ujian wajib dipohon melalui sistem LIS

 Tanpa borang (paperless) KECUALI bagi ujian-ujian yang berikut :

 Semua ujian yang melibatkan spesimen urine & stool

 Ujian Khas (Protein Electrophoresis, Iron & TIBC)

 Tumour Marker (PSA, CEA & CA 125)

 hs Trop T; perlu melalui konsultan makmal

 Ujian Inborn Error of Metabolism (Unit Metabolik)

 Blood Gas

(14)

Jenis Ujian TAT

Ujian SEGERA 1 Jam

Ujian Diagnostik Am 6 Jam

Ujian Urin & Stool 6 Jam (Waktu pejabat ; 8 pagi-4 petang)

Ujian IEM 7 hari bekerja Ujian Diagnostik Khas 5 hari bekerja Ujian Protein

Electrophoresis

1 bulan

Ujian Makmal Luar Tertakluk kepada TAT Makmal Luar berkenaan

(15)

 Borang merah

 Sudah tidak digunakan

kecuali bagi ujian Blood Gas sahaja

(16)

 Borang biru ; ujian am

 Hanya untuk ujian yang berikut ;

 Trop T

 Ujian melibatkan urine & stool

 Tumour Marker  Iron & TIBC

 Protein

electrophoresis

 24 Hr Ur

(17)

 Borang IEM Unit Metabolik (Patologi Kimia)  Borang IEM (IMR)

 Borang Ujian Am IMR

 Borang Ujian Multiple Myeloma & Specific Proteins (IMR)  Borang Ujian HKL @ KKM

(18)

 Khas untuk ujian 24 Jam Urin Cathecholamines.

 Isipadu minima hendaklah > 500 ml kecuali kanak-kanak.

 Perlu maklumkan sebelum spesimen dikutip dan

dapatkan bekas daripada makmal (ada tambahan HCL pekat sebagai bahan

pengawet)

 Dihantar ke HKL 2 minggu sekali

(19)

BORANG UJIAN IMR AM

 Sr. α1-Antitrypsin  Sr. β2-Microglobulin  Sr. Caeruloplasmin  Etc  Dihantar ke IMR 2 minggu sekali.

(20)

Ujian Bekas Pengutipan Medium Penghantaran

Arahan Khas

Ammonia Lith. Hep Ais Maklumkan sblm sampel diambil

Lactate Lith. Hep Ais Maklumkan sblm sampel diambil

Blood Gases Syringe (Lith Hep) Air Ais (hantar segera)

Maklumkan sebelum sampel diambil

Troponin T Plain Gel Tube Biasa MO perlu bincang melalui Konsultan Makmal

Plasma Amino Acid

Lith. Hep Ais -

Ur .Organic Acid

Universal Cont. Ais -

Sr Bilirubin Bullet Tube Biasa *Digalakkan bungkus bekas di dalam sampul aluminium foil.

24 Hr Ur Catecholamine (HKL) 24 Hr Ur container with concentrated HCL

Biasa Maklumkan sebelum sampel diambil. Isipadu minima > 500 ml. (kecuali kanak-kanak)

(21)

(22)

SEGERA

• Wajib maklumkan kepada staf makmal sebelum dihantar (Sambungan 4014).

• Maklumkan- nama pesakit, RN,Wad/klinik,jenis ujian, nama pemberitahu

• Permohonan dipersetujui dan pungut spesimen & hantar SEGERA

(23)

• Masalah akan timbul sekiranya permohonan

dimaklumkan selepas spesimen diterima@ diproses.

• Terdapat 19 jenis ujian yang telah diklasifikasikan segera.

• Selain daripada ujian yang tersenarai, perlu perbincangan lanjut dengan konsultan makmal

(24)

SENARAI 19 UJIAN SEGERA

 Sodium  Potassium  Urea  Calcium  Glucose  Creatinine  Amylase  Magnesium

 Total Bilirubin & Direct  Uric Acid

 Total Creatine Kinase

(CK)  CKMB  Blood Gases  CSF Biochem  Ammonia  Lactate  Troponin T  ALT  AST

(25)

Peratus penolakan yang disasarkan



Hospital USM < 0.5 % setahun

(26)

(27)

 Permohonan TIDAK didaftar dalam LIS  Maklumat pesakit dan sampel meragukan  Tidak mengikut prosedur penghantaran  Ujian tidak ditawarkan (Ferritin, AFP, dsb)  Salah destinasi

 Hemolisis

 Ujian Blood Gas- clotted

(28)

(29)

(30)

Pre - Analytical

Analytical

Post - Analytical

32 – 75 %

4 – 32 %

9 – 55 %

(31)

(32)

In Lab pre-analytical errors are reduced by : 1) Bar code 2) Automation 3) Primary tube 4) Interfacing

(33)

PUNCA-PUNCA?

A) Faktor fisiologi

B) Faktor bukan fisiologi

(non physiological factor) :

• Pengambilan Spesimen • Penghantaran Spesimen • Penerimaan Spesimen

(34)

 Masa  Musim

 Altitude / Ketinggian  Haid / Kitaran hormone

 Makanan,Minuman & Ubat-ubatan  Rokok

 Umur  Jantina

(35)

FAKTOR BUKAN FISIOLOGI (NON

PHYSIOLOGICAL FACTOR)

(36)

 Silap pesakit

 Tiada persediaan awal pesakit (puasa/tidak).

 Maklumat pada borang pesanan tidak tepat dan tidak boleh dibaca

dengan jelas.

 Prosedur pengutipan spesimen yang salah ;

- tidak mengikut panduan order of draw

- lokasi dan masa pengambilan yang tidak betul - isipadu yang tidak mencukupi

- penggunaan Tourniquet yang terlalu lama

 Silap label  Silap bekas

(37)

Culture tubes

Non-additive/serum tubes Citrate tubes

Gel separator tubes Heparin tubes EDTA tubes (NCCLS recommendation)

(38)

 Hemoconcentration

(39)

(40)

D I L U T I O N E F F E C T Kesan Pengambilan Darah pada tangan yg sama dgn IVD

(41)

 Hemolisis

 Punca :

Vigorous suction, forceful transfer and

small-bore needle-turbulence of blood,

underfilling a tube (anticoagulant > sample),

fail to let the alcohol/ disinfectant to dry)

 Kesan :

meningkatkan paras K, phosphate, Mg,

(42)

(43)

(44)

• Label tertanggal

• Penghantaran lewat

(45)

(46)

(47)

(48)

 Serum bilirubin-must be protected from both daylight and

fluorescent light to avoid photodegradation that can cause low bilirubin level

(49)

(50)



Silap diagnosis & rawatan



Pengambilan spesimen berulang kali



Merugikan kos dan masa



Pesakit membayar kos yang tidak sepatutnya



Kematian



Di saman



Menjejaskan kepercayaan pelanggan kepada

(51)