MAKRONG KASANAYAN

Mnvvcxxzzy MAKRONG KASANAYAN  Pakikinig  Pagsulat  Pagsasalita  Pagbasa  Pagmamasid PAKIKINIG

Lahat ay kailangang makinig para maging mahusay na komunikeytor.

Napakinggan mabuti=madali maunawaan Taong HINDI marunong making:

 Antagonista  Interapter

 Hindi marunong magbigay ng respeto  Palasabat sa usapan

= di ganap na pagkakaunawaan Taong NAKIKINIG maaring:

 Makapagtanong

 Makipagpalitan ng kuru-kuro o palagay =yumayabong po ang ating kaalaman; nalilimit natin ang mega impormasyon PAKIKINIIG>iba pang pang gawaing pangkomunikatibo

PAGSASALITA-Naipapabatid natin an gating gustong sabihin sa pamamagitan ng tono ng boses, reaksyon ng mukha o iba pang pisikal na pagkilos. Adbentahe ng pagsasalita:

 Sa trabaho  Sa pag-aaral

 Pang-araw-araw na buhay

o Lamang ang may husay sa pagsasalita

Pagsasalita sa klasrum-mawawala ang takot sa pagsasalita

PAGBABASA

Malaki impluwensya sa tao;lumalawak ang kanyang mundo;maraming natutunang ibang bagay; nakakarelayt sa kausap; karunungan PAGSUSULAT

Kailangan makita ang kahulugan ng sinusulat sa bawa’t pahina ng sinusulat. Maraming oras ang ginugugol sa pagrerebisa

-maaring mag-alis o maglinis ng piyesa -maaring iayos ang mega ideya at iorganisa -mas formal ang pagkakagawa ng sulatin- may sinusunod na kumbensyon(batas sa pagsulat); istandard at istilo ng manunulat.

-maingat na pinipilli ang mega salitang ginagamit; maayos na pagkasunud-sunod ng mga pangungusap; may lohika ang sinusulat.

“Kung ang ehersisyo ay para sa katawan, ang pagbasa ay para sa isip. Sa lahat ng

libangan/direksyon sa buhay, wala pang

makapupuno sa mega ‘empty spaces’ o kahulugan ng espasyo maliban sa mega kapaki-pakinabang na pagbasa.(Joseph Addison, 2006)

“Ang pagbasa ay isang basikong instrument sa mabuting pamumuhay.”(G. Mortimer Jerome Adler,2006)

“Bagamat marami ang nagbabasa, kakaunti ang nag-iisip”(Harriet Martineau)

“Kaya kailangan tayong matuto hindi lamang sa pamamagitan ng pagsulat kung hind imaging ng pagbasa”(John dulberg)

PAKIKINIG

(Dr. Badayos-Yagang*1993+)” Ang pakikinig ay kakayahang matukoy at maunawaab kung ano ang sinasabi ng kausap.

(Howatt at Dakin[1974]”Isinasaalang-alang sa pakikinig ang pag-unawa sa diin at bigkas,

grammar, talasalitaan at pagpapakahulugan sa sinabi ng tagapagsalita.”

(Wilga Rivers *1981+)”makalawang beses tayong nakikinig kaysa nagsasalita, makaapat na beses kaysa nagbabasa, at makalimang beses kaysa nagsusulat. Kapag tayo ay marunong making, madali tayong masasanay sa pagsasalita sapagka’t ang ating napakinggan ay masasabi nating

mabuti.”

Pagdinig-ang mega tunog at salita ay ating naririnig gamit an gating mega tainga

Pakikinig-pagproseso ng mega tunog na ating naririnig sa ating isipan at sinisikap nating maunawaan at maipaliwanag ang kahulugan ng mega tunog na ito.

Elemento ng Pakikinig  Matamang pakikinig  Pagtuon sa Ispiker  Eye Kontak  Intensyon  Bukas na Isip

 Pagbibigay ng ganap na atensyon  Fidbak

 Kilos ng katawan

 Ekspektasyon sa taong nagsasalita, sa kanyang mensahe, sa kanyang agenda Uri ng Pakikinig

 Aktibong Pakikinig

-nag-aanalisa at nagbibigay ng tugon sa mensahe

-napapanatili an g ‘eye contact’ -ngumingiti kung inaapriseyt -nagbibigay ng pagsang-ayon(pagbaba/pagtaas ng ulo) -nagpaparapreys sa kanyang utak ang sinabi ng tagapagsalita

-kumukuha siya ng tala -fidbak

-pinapakinggan ang sinasabi ng may “full” atensyon

-3 proseso:Pagdinig(pagkuha ng sinasabi ng ispiker);Pag-unawa(pagkaunawa sa sariling pagkukuro); Paghuhusga(tama ba o mali?)

 Pasibong nakikinig

 May Lugod at may Pagpapahalagang Pakikinig

 Masusi/Mapanuring Pakikinig  Kometitib o Kombativ na Pakikinig

Layunin ng Pakikinig

 Magtipon ng impormasyon at kaalaman  Magsuri

 Maaliw

Gawain ng Tagapakinig

 Pagkilala sa karapatan ng tagapagsalita na masabi ang mega ideya o niloloob

 Hikayating magsalita ang kabilang panig  Tumanggap ng mega impresyon at

informasyon na kapaki-pakinabang at maaring magamit.

 Magbigay ng ganap na pakikinig Katangian ng Mabuting Tagapakinig

 Huwag laging maging tagapagsalita (monopolizer)

 Huwag mag-interap (interapter)  Huwag tumalon sa Kongklusyon  Makikinig sa pagitan ng bawat linya  Magtanong

 Hindi kailangang madistrak ng kapaligiran  Magbukas ng isip

 Gamitin ang iyong “brainpower”  Magbigay ng fidbak o tugon Proseso ng Pakikinig

 Prosesong Top-Down

o Ang pag-uugnay sa mega dati ng kaalaman na nakalagak sa ating utak (top) sa mega bagong impormasyon sa napakinggan (down) upang higit na maunawaan ang napakinggan  Prosesong Bottom-Up o Whole-to-part

o Unti-unting pagbubuo ng kahulugan (building blocks sa pamamagitan ng pag-unawa sa lahat ng datos linggwistiks.

Hakbang ng Pakikinig

1. Pagkuha o pagdinig sa mensahe (Hearing) 2. Interpretasyon (Interpretation)

3. Ebalwasyon (Judging) 4. Pagtugon (Feedback)

Pamamaraan upang pakinggan  Gumamit ng “eye” kontak

 Huwag maging monotonous

 Magtanong

 Gawing maiksi ngunit malinaw ang sasabihin

 Pumili ng lokasyon na walang masyadong sagabal

 Magbuod at magfokus sa mega

pangunahing ideya

Faktor na Nakahihikayat sa Tagapakinig  Familyariti

 Realidad

 Proximiti o Pagkamalapit  Nobelti o Kabaguhan

 Kapana-panabik na salaysay o suspens  Pagtatanong

 Nakatutuwang pangyayari

 Magbigay ng Kompliment o Papuri  Pagbanggit sa Okasyon at Layon ng

pagsasama-sama  Tunggalian

Faktor na nakakaimpluwensya sa Pakikinig  Oras  Tsanel  Edad/Gulang  Kasarian  Kultura  Konsepto sa Sarili Produktibong pakikinig

-abilidad na making sa mas maraming lebel na nagpapakita ng aktibong paggamit ng pandama o “senses”

Komponent:

 Atityud at intension na tagapakinig  Matutong umunawa muna

o Validity o Flexibility

o Bridging o pagtutulay

o Restating o pag-uulit ng sinabi Encouraging talking

o Inviting Expansion o Open question

Pitong Produktivong Teknik sa Pakikinig

1. Magpakita ng interes sa paksa at tagapagsalita 2. Mag-adap sa kaanyuan o deliveri ng

tagapagsalita

3. Mag-adjas sa distraksyon

4. Makinig nang mabuti sa konsepto at limiin ang pangunahing ideya.

5. Umiwas sa pagpapakita ng pekeng atensyon o kaya’y kunwaring pakikinig

6. Kunin an g buong mensahe at saka maghusga o magtanong sa inilahad ng tagapagsalita

7. Interpret at ebalweytin ang mahihirap na konsepto, informasyon at ekspositoring binanggit. (Pagtatala)

Mental Atityud ng Mahusay na Tagapakinig (Carl Harshman at Steve Philips)  Bukas na isip

 Tiyaga

 Interes at atensyon  Tolerans

 Respeto

Balakid sa Efektivong Pakikinig

1. Mental at Emosyonal na Ingay/Gulo sa Sarilli at Kalooban ng Tagapakinig

2. Pagkawala sa sarili, Lumilipad na diwa. 3. Masyado kang madaldal, masalita 4. Perseptwal na salamin

5. Negatibong Pananaw

 Sampung utos sa Mabuting Pakikinig(K. Davis-Human Behavior at Work[1972])

o Huminto sa pagsasalita o Ilagay sa Kaaya-ayang kondisyon ang tagapagsalita o Magpakita ng interes sa pakikinig

o Alisin ang mega distraksyon

o Mag-empatays sa ispiker o Maging pasensyoso o Hawakan ang temper o Maging mapagtimpi sa

kritisismo at argument o Magtanong

o Huminto sa Pagsasalita o

 Teknik sa pakikinig(P. Bradley at J. David- Communication for

Business and the Professions [1980])

o Preparasyon/Paghahanda sa sasabihin

o Pagdiskober/Pagtuklas sa Intensyon ng Ispiker o Hanapin ang nakapaloob

na mensahe

o Magsuri/mag-analisa sa sinasabi ng ispiker o Magfokus sa ispiker at sa

kanyang sinasabi o Imotibeyt ang sarili PAGSASALITA

-isang proseso ng pagproprodyus ng boses/tinig sa pamamagitan ng vocal cords at vocal apparatus upang makapaghatid ng informasyon.

Ayon sa survey sa Amerika knakikitaan ng ‘takot’ sa pagsasalita sa haarap ng publiko ay 65% samantalang 7% lang ang ‘takot’ sa kamatayan. Kahit ang mega kilalang personality ay

kinakikitaan pa rin ng takot at nakadarama ng nerbiyos o kaba sa pagsasalita. Normal lang na maramdaman nang takot at hindi lang ikaw, kundi marami sa mega tao.

“2 uri ng tagapagsalita-‘yong mega takot at ‘yong mega sinungaling”(Mark Twain)

”ang kalahati ng mundo ay binubuo ng mega taong may gustong sabihin subali’t di masabi, at ang kalahati’y ang mega taong nagsasalita ng wala namang saysay ngunit patuloy na nagsasalita. Sinabi rin niyang kahit sino ay maaring magsalita ngunit hindi lahat ay maaring magbigay/gumawa ng efektivong

pananalita.”(Lenny Leskowski-Elements of an Effective Speech)

“ang isang verbal na usapan o konbersasyon ay apektado ng mega sumusunod: salita/wika-7% efektiv, tono ng boses- 38% efektiv, non-verbal klu-55% efektiv”(Prof. Albert Mehrabian-Silent Messages[1971])

Glossophobia-takot sa pagsasalita Layunin sa Pagsasalita

R. Carpio, A. Encarnacion (Effective Speaking-1989)-White at Henderlider (Practical Public Speaking) ang layunin ng pagsasalita bilang kasangkapan ng tao.

 Magbigay kaalaman

o Ideya, saloobin, damdamin, karanasan, at iniisip ng tao ay naipaparating niya sa kausap.  Mangganyak o manghikayat

o Tagapakinig ay ginaganyak o hinihikayat ng tagapagsalita upang umayon sa kanyang sinasabiat kung may di pag-sang-ayon ay naghahawan siya ng daan para sa isang masiglang palitang kuru-kuro.

 Manlibang

o Mas naliligayahan ang tagapakinig kung mas malakas ang “sense of humor” ng tagapagsalita

Ang Aparatong Taglay ng Tao sa Pagsasalita May isang maliit na tubo na kinapapalooban ng trakeya (trachea) pababa sa baga (baga) na bumubukas para sa mas malaking tubo, ang paringhe (pharynx) na nagdadala ng tunog pataas patungo sa bibig. Gawain din ng paringhe ang

pagdadala ng pagkain at tubig mula sa bibig pababa sa bituka (stomach) ng tao. Isang

pagsimple pagkontrol ng hangin na nanggagaling sa baga nag lumalabas sa daanan ng boses (vocal tract) at nagpapakilos sa vocal kord na

tinutulungan ng mega masel upang mailabas ang tunog ng salita sa bibig o kaya’y sa ilong.

 Boses/Tinig

 Isang kamangha-manghang makinarya na taglay ng tao at gamit niya sa pagproprodyus ng tunog na maari niyang kontrolin habang pinagagalaw ng

makinaryang ito ang iba pang parte ng katawan na kailangan sa pagproprodyus ng tunog.

 Paghinga

o Kumukuha ng “air pressure” mula sa

‘dayapram’ – mega masel ito na nasa ilalim ng ating ‘rib cage’ na gamit natin sa paghinga. Kapag ang ‘dayagram’ ay nag-eexpand, an gating ‘chest cavity’ ay lumuluwag at lumilikha ng ‘vacuum’ kaya ang hangin ay umaakyat sa lalamunan at ilong, at pumupunta sa baga hanggang ang ‘air

pressure’ ditto (sa baga) ay makapantay ng ‘air

pressure’ sa labas ng katawan. Kinokontrol ang ‘dayapram’ habang nagsasalita, lumalabas ang hangin nang mabilis. Ang kantidad ng hanging inilabas ay

nakapagdedetermina sa haba ng ating sasabihing pangungusap; gayundin, ng paglabas ng tinig. Kapag nakontrol nang maayos ang paghinga,magkaroon nang maayos na ‘vocal’ control.

 Vibration

o Kapag ang pinakawalang hangin ay tumungo sa mega ‘vocal kords’ nasa laringhe (larynx) ito, lumilikha ito ng tunog. Ito ang tinatawag nating ‘sound’ prodasyon o ang pagpapalabas ng tunog.  Resonasyon o Ang amplikasyon at pagpapahusay ng tinig ay nagagawa sa pamamagitan ng tulong ibinibigay ng mega”resonators” - ang lalamunan, ‘sinuses’, ‘chest cavity’, maging mega buto sa ating bungo ay lumilikha ng tunog mula sa ‘larynx’.  Artikulasyon

o Hindi lamang

mahalaga ang buo (full and rich) na tinig, dapat ay nadi-distinguish ang salita sa iba pang salita, ang titik sa iba pang titik. Kailangang nabibigkas ang bawa’t salita ng tam. Ito ang tinatawag na artikulasyon. HalimbawaL:; ang bigkas ng p sa f; ang b sa v; ang c sa z; ang th sa t. Katulong sa artikulasyon ang mega ngipin, dila, matigas at malambot na

ngalangala “hard palate”, “soft palate”, panga at labi.

 Kwaliti ng Boses

o Iba-iba ang kwaliti ng boses, hindi

boses ang tao. May ‘pleasant’ at mayroon ding masakit sa tenga. Atraaa