PROMOSI MUZIUM PERKAYUAN DALAM KALANGAN MASYARAKAT TEMPATAN DI SEKITAR KUCHING

(1)

PROMOSI MUZIUM

PERKAYUAN

DALAM

KALANGAN

MASYARAKAT

TEMPATAN DI SEKITAR KUCHING

Mohd Afzanizam Bin Mahmud

Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni)

(2)

Nusat Kh3dmat 1Wakturnat Aicaak _{c,. n} UNlVERSTII MALAYSIA SAitAVAK

P. KNIDMAT MAKLUMAT AKADEMIK UNIMAf

1000273162

MOHD AFZANIZAM BIN MAHMUD

Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian

(Pengurusan Seni)

Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK 2011

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

(3)

UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL: PROMOSI MUZIUM PERKAYUAN DALAM KALANAN MASYARAKAT TEMPATAN DI SEKITAR KUCHING

SESI PENGAJIAN: 2008 / 2011 Saya MOHD AFZANIZAM BIN MAHMUD

mengaku membenarkan tesis * ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut :

1. Tesis ini adalah hak milik Universiti Malaysia Sarawak

2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja

3. Pusat Khidmat Maklumat Akademik Universiti Malaysia Sarawak membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Maklumat Tempatan

4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan

membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi 5. ** sila tandakan ()

SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan seperti termaktub di dalam AKTA RAHSIA

RASMI 1972)

TERHAD (Mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD

Disahkan oleh

ý

(TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA)

Tarikh: Tarikh: _Ly I S-

I(I

Alamat Tetap: 226A, Lorong 6F, Taman Malihah, 93050 Kuching, Sarawak.

Catatan: _{* Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah, Sarjana dan Sarjana Muda}

**Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi

berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD

(4)

PENGESAHAN PENYELIA

Projek bertajuk Tromosi Muzium Perkayuan Dalam Kalangan Masyarakat di Sekitar Kuching' telah disediakan oleh Mohd Afzanizam Bin Mahmud dan telah diserahkan kepada

Fakulti seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni).

Diterima untuk diperiksa oleh:

(Miss Karen Samy)

Tarikh:

5-1

ýI

(5)

PENGHARGAAN

Assalamualaikum W. B. T

Syukur ke hadrat Allah S. W. T kerana dengan limpah kumia-Nya saya dapat saya dapat menyiapkan kajian ini dengan lancar dan sempurna. Pertama sekali, saya ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada para pensyarah yang banyak membantu di dalam memberi

dorongan dan kekuatan kepada saya terutama sekali kepada penyelia saya iaitu Miss Karen Samy yang telah memberi panduan dalam menyiapkan kajian ini.

Di kesempatan ini juga, saya ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada ibu dan bapa saya yang telah berkorban dari segi masa, keringat dan wang ringgit di samping memberi dorongan, nasihat, semangat serta membimbing saya. Tanpa bantuan daripada semua pihak dan berkat doa mereka, amat sukar bagi saya untuk menyiapkan kajian ini dengan sempuma.

Saya juga ingin mengucapkan terima kasih kepada pegawai-pegawai PUSAKA yang turnt membantu dalam memberi kerjasama yang baik dalam menyalurkan maklumat bagi kajian yang dijalankan. Tidak lupa juga kepada seluruh ahli keluarga serta rakan-rakan yang telah

membantu dalam memberi semangat dan sokongan padu dalam menyiapkan kajian ini. Akhir sekali ucapan terima kasih dan sekalung penghargaan dalam membantu saya sama ada secara

langsung dan tidak langsung. Akhir kata dari saya, terima kasih atas segalanya.

Sekian, Wassalam

(6)

Pusat Khidmat MAklumat Akademik

UNIVERSTIT

_{MALAYSIA SARAWAK}

ISI KANDUNGAN

PENGESAHAN PENGHARGAAN ISI KANDUNGAN SENARAI RAJAH ABSTRAK ABSTRACT BAB 1: PENGENALAN 1.0 Pengenalan

1.1 _{Latar Belakang PUSAKA} 1.1.1 Visi 1.1.2 Misi 1.1.3 1.1.4 1.1.5 1.1.6 1.1.7 1.1.8

1.1.9

1.2

1.3 Tujuan Fungsi Logo Syarikat Muzium Perkayuan Objektif Penubuhan

Skop Muzium Perkayuan Kesimpulan

Definisi Muzium

Sejarah Penubuhan Muzium di Malaysia

Muka Surat i iii IV VII ix X 1

2

3

3 4 5 7 8 9 13 15

20

IV

(7)

1.4 _{Definisi Promosi} 1.5 _{Objektif Kajian} 1.6 Hipotesis 1.7 _{Persoalan Kajian} 1.8 _{Skop Kajian} 1.9 _{Permasalahan Kajian} 1.10 _{Kepentingan Kajian} 1.11 _Kesimpulan

BAB 2: SOROTAN KESUSASTERAAN 2.0 _Pengenalan

2.1 _{Muzium dan Galeri}

2.2 _{Promosi dan Periklanan} 2.3 _Pemasaran 2.4 _{Promosi Muzium} 2.5 _Kesimpulan BAB 3: METODOLOGI 3.0 _Pengenalan 3.1 _{Lokasi Kajian}

3.2 _{Pengumpulan Data}

3.2.1 Data Primer 3.2.2 Data Sekunder

20

24

25 26

27

29

31

32

33

38 42

45

52

53

54

56

59 V

(8)

3.2.3 Cara Pengumpulan Data

3.3 Populasi

3.4 Persampelan 3.5 Metologi Kajian 3.6 Instrumen Kajian 3.7 Limitasi Kajian 3.8 _Kesimpulan

BAB 4: DAPATAN KAJIAN 4.0 _Pengenalan

4.1 Penganalisaan Data

4.1.1 Borang Kaji 5elidik 4.1.2 Temu bual

4.1.3 Kekuatan

4.1.4 Kelemahan 4.2 _Kesimpulan

BAB 5: CADANGAN DAN RUMUSAN 5.0 _Pengenalan

5.1 _Rumusan 5.2 _Cadangan

5.3 _{Cadangan Untuk Kajian Akan Datang} 5.4 Kesimpulan

59

60

61 62

64

66

68

69

70 116 131

132

135

136

137

139 150 152 vi

(9)

BIBLIOGRAFI/RUJUKAN

154 LAMPIRAN

158

(10)

SENARAI RAJAH

PERKARA SURAT JADUAL 1 JADUAL 2 JADUAL 3 JADUAL 4 JADUAL 5 JADUAL 6 JADUAL 7 JADUAL 8 JADUAL 9 JADUAL 10 JADUAL 11 JADUAL 11 JADUAL 12 JADUAL 13 JADUAL 14 JADUAL 15 JADUAL 16

MUKA

70 71 73

75

77

79

81

83

85

87 90

91

93 97 99 101 103 VIII

(11)

ABSTRAK

Promosi merupakan salah satu daripada cabang campuran pemasaran yang amat penting yang digunakan dalam mempromosikan sesebuah organisasi. Tujuan penyelidikan ini dilakukan

adalah untuk mengenal pasti jenis-jenis aktiviti promosi yang dijalankan serta mengkaji sambutan dan persepsi masyarakat tentang Muzium Perkayuan. Selain itu, kajian ini turnt menganalisa kekuatan dan kelemahan kaedah promosi yang sedang dijalankan oleh PUSAKA di bawah pengendalian Seksyen Perhubungan Koiporat terhadap masyarakat tempatan.

Sememangnya, promosi merupakan salah satu alat komunikasi yang berkesan dalam memperkenalkan muzium kepada masyarakat tempatan secara umumnya.

(12)

ABSTRACT

Promotion is one of the branches in marketing mix that are very important in promoting any organization. The purpose is to identify the types of promotional activities and to study the

response and the perception of the local community about Timber Museum. In addition, this study also analyzes the strengths and weaknesses of the methods of the campaign being conducted by PUSAKA which is under PUSAKA's Corporate Relations Section toward the

local community. Indeed, promotion is one of the effective ways in communication to introduce the museum to the local community.

(13)

BAB1

PENGENALAN

1.0 PENDAHULUAN

Dalam kajian ini, penyelidik telah memilih keberkesanan promosi yang dijalankan oleh pihak PUSAKA terhadap Muzium Perkayuan di Kuching sebagai topik kajian. Penyelidik ingin mengkaji keberkesanan tahap promosi yang dijalankan dalam menyampaikan maklumat dan ilmu pengetahuan kepada penduduk tempatan. Namun begitu, kajian ini lebih tertumpu kepada bentuk promosi yang telah dijalankan oleh Sektor Perhubungan Korporat dalam mempromosikan Muzium Perkayuan dalam kalangan masyarakat tempatan. Penyelidik ingin

mengetahui tentang kaedah promosi yang dijalankan oleh Perbadanan Kemajuan Perusahaan Kayu Sarawak (Sarawak Timber Industry Development Corporation) secara lebih teiperinci. Penyelidik sendiri telah melakukan pemerhatian pada peringkat awal di mana tidak ramai yang mengetahui tentang kewujudan Muzium Perkayuan di Wisma Sumber Alam, Jalan Stadium di

Petra Jaya, Kuching.

(14)

1.1 LATAR BELAKANG PUSAKA

SARAWAK TIMBER DEVELOPMENT CORPORATION atau STIDC turut dikenali sebagai PUSAKA yang telah ditubuhkan pada bulan Jun 1973 di bawah pengendalian Perbadanan Kemajuan Anak Kayu Sarawak melalui Ordinan 1973 yang diletakkan oleh kerajaan Sarawak.

Pendirian PUSAKA ini telah bermula selepas cadangan daripada Pertubuhan Makanan dan Pertanian (FAO) Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) yang telah melakukan inventori hutan secara menyeluruh di negara ini bermula pada tahun 1968 sehingga 1972. Dengan penubuhan PUSAKA, fungsi ini akan merangsang kepada perancangan bagi perkembangan

industri yang berasaskan kayu di seluruh Sarawak melalui peranan yang lebih konsisten untuk kepentingan ekonomi secara keseluruhannya, ketersediaan modal dan menyediakan

kepakaran teknikal serta sistem pengurusan yang lebih berkesan.

1.1.1 VISI

'PUSAKA Sebagai Pemimpin dan Pemangkin Pembangunan Industri Kayu'

(Sumber Laporan Tahunan PUSAKA 2008)

(15)

1.1.2 MISI

Bagi merancang, menyelaras dan mengembangkan industri berasaskan kayu di Sarawak terhadap utilisasi yang optimum dan efisien bagi sumber kayu dengan menggalakkan pemprosesan dan kepelbagaian produk. Seiring dengan tujuan dan visi nasiona12020, STIDC

telah bertanggungjawab dalam pembangunan sumber daya manusia yang lebih berdisiplin, berketrampilan dan berkemampuan tinggi.

1.1.3 TUJUAN

V Untuk merumuskan polisi baru, rencana dan strategi ke arah promosi lebih aktif dan

pembangunan

industri kayu dan pemasaran

produk-produk berkualiti tinggi berasaskan

kayu yang sesuai untuk pasaran luar negeri dan dalam negeri.

V Untuk mengembangkan ekonomi dan bermanfaat dalam penggunaan sumber hutan Sarawak.

V Untuk membuat konsep-konsep baru dan strategi dalam industri kayu sehingga dapat menjamin bahawa manfaat dari penuaian sumber hutan negara.

:" Untuk mengaktifkan kerajaan negara untuk memiliki alat untuk perumusan, penyelarasan dan pelaksanaan strategi pembangunan industri kayu secara keseluruhan

dan untuk bertindak sebagai pemangkin dengan kepentingan sektor swasta melalui dorongan industri baYU.

(16)

1.1.4 FUNGSI

v Kawalan dan menyelaraskan standard perkilangan dan amalan perdagangan industri

kayu.

V Membuat cadangan kepada kerajaan mengenai kaedah, langkah-langkah dan dasar-

dasar yang akan diterima pakai untuk memudahkan peningkatan industri kayu yang

ada dan di mana diluluskan oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri (MMKN) bagi

melaksanakan dan membantu dalam pelaksanaan

yang sama.

V Mendorong pemanfaatan yang berkesan dari kayu dengan penekanan pada

kepelbagaian

produk dan kawalan yang tinggi.

V Mempromosi, galakan, dan memudahkan pembangunan industri kayu di Sarawak dan sehubungan dengan keluarnya fungsi untuk membantu setiap orang yang terlibat dalam

pengeluaran

dan pemasaran kayu.

V Memberikan latihan dalam pelbagai aspek kegiatan pembalakan, kegiatan yang berkaitan

dengan pemprosesan kayu, penggergajian, jualan dan pemasaran kayu.

(17)

Pusat Khidmat Maklumat Akademik UNNERSITI MALAYSIA SA. RAWAK

1.1.5 LOGO SYARIKAT

Ag :r

I

of

PUSAKA

Logo PUSAKA telah dilancarkan secara rasminya pada 7 Mei 1993. Reka bentuk logo telah dalam mencerminkan aspirasi, fungsi dan tujuan penubuhan PUSAKA, serta visi syarikat.

Selain itu, bentuk lingkaran bulat yang direka pada bentuk logo mencerminkan sebagai pemimpin dan pemangkin untuk industri kayu di seluruh Sarawak.

Huruf hijau "P" menggambarkan nama singkatan dari "Perbadanan" dan dalam Bahasa Melayu adalah PUSAKA yang memberi erti dari hutan sebagai warisan dan sumber daya yang tidak temilai dari rakyat Sarawak.

Warna coklat melambangkan kayu sebagai bahan baku bagi industri kayu. Huruf "S" merupakan singkatan dan nama Corporation - STIDC dalam bahasa Bahasa Inggeris. Warna emas menggambarkan peranan kepimpinan yang dimainkan oleh PUSAKA dalam pembangunan industri kayu.

(18)

Kombinasi warna mencerminkan usaha PUSAKA dalam merangsang pertumbuhan industri kayu menuju era yang lebih dinamik dan progresif sejauh sektor pemprosesan hilir yang bersangkutan.

(Retrieved December 12,2010 http: //www. sarawaktimber. org. my/content. php? do=logo)

(19)

1.1.6 MUZIUM PERKAYUAN

Sarawak dikenali sebagai sebuah negeri yang kaya dan terkenal dengan hutan hujan tropikanya. Lebih 76% daripada permukaan buminya masih lagi diselimuti oleh hutan dengan keluasan tanah seluas 12.4 juta hektar. Oleh itu, hutan disifatkan sebagai khazanah semulajadi yang amat bernilai harganya di mana terdapat puluhan ribu jenis flora dan fauna yang hidup di

dalamnya.

Sumber-sumber kekayaan ini bertindak sebagai sumber kekayaan negeri yang banyak menyumbang kepada pertumbuhan serta pengukuhan ekonomi Sarawak yang turut diperoleh

daripada industri kayu. Sejak zaman-berzaman lagi kayu telah memainkan peranan penting yang mempengaruhi corak hidup, adat dan kebudayaan rakyat negeri Sarawak yang terdiri daripada pelbagai suku kaum dan etnik. Selain itu, banyak barangan tradisional telah

dihasilkan bagi kegunaan harian masyarakat yang turnt diperoleh dari sumber hutan. Di samping itu, daripada kayu juga telah wujud dan berkembangnya industri yang berasaskan perkayuan yang kini menjadi teras kepada ekonomi negeri Sarawak.

( Sumber Muzium Perkayuan, 1973, p. 1)

(20)

1.1.7 OBJEKTIF PENUBUHAN

Muzium Perkayuan telah ditubuhkan pada tahun 1973. Moto yang dipegang oleh Muzium Perkayuan PUSAKA ialah "Melestarikan Khazanah Kita" atau "Sustaining Our Heritage".

Berdasarkan kepada hakikat inilah Perbadanan Kemajuan Perusahaan Kayu Sarawak (PUSAKA) menubuhkan Muzium Perkayuan yang mempunyai banyak tujuan penubuhannya. Antaranya ialah :

V Bertujuan untuk menggambarkan keunikan dan kekayaan hutan serta pembangunan industri perkayuan di negeri Sarawak.

V bertujuan untuk mempamer dan menyimpan warisan hutan seperti pelbagai barangan kayu tradisional yang kian pupus daripada pandangan dan juga penggunaan

masyarakat tempatan.

:" bertujuan untuk memupuk kefahaman dalam kalangan para pelajar, pendidik, pencinta alam semulajadi dan pelancong dari dalam dan luar negeri untuk membangunkan industri perkayuan dan mengekalkan hutan serta hidupan liar di negeri ini.

(21)

1.1.8 SKOP MUZIUM PERKAYUAN

Muzium ini mempunyai keluasan 78,000 meter persegi yang mengandungi beberapa bahagian dan setiapnya mempunyai kaitan dengan sejarah dan pembangunan industri tempatan.

Muzium Perkayuan ini dibahagikan kepada 11 bahagian.

Antaranya adalah bahagian Manusia dan Hutan yang mempamerkan jenis-jenis hutan yang terdapat di seluruh dunia melalui peta dunia. Hutan dunia meliputi enam jenis tumbuhan semulajadi dan diklafikasikan kepada tiga jenis utama iaitu tropika, sederhana dan gondola. Selain itu, turnt dipamerkan ialah kaedah memelihara hutan dengan sistem pengurusan yang lestari.

Bahagian seterusnya adalah bahagian Pengurusan dan Pemeliharaan Hutan di mana mempamerkan peta Sarawak yang mengklafikasikan jenis-jenis hutan yang terdapat di negeri

ini termasuklah 14 taman negara yang telah diwartakan. Dalam pengurusan dan pemeliharaan hutan secara lestari pula, khazanah hutan seperti jenis-jenis flora dan fauna yang terlindung turut dipamerkan.

Bahagian Maklumat Korporat pula menyingkap tentang sepintaslalu mengenai sejarah awal industri perkayuan yang bermula sejak pemerintahan keluarga Brooke sehingga penubuhan

Perbadanan Kemajuan Perusahaan Kayu Sarawak (PUSAKA) pada tahun 1973. Selain itu, turnt juga dipamerkan era penggunaan gajah dalam operasi pembalakan sehinggalah industri

ini berkembang maju menjadi aktiviti yang ketiga terpenting di Sarawak. Industri perkayuan

(22)

di negeri ini juga terus berkembang dan menyediakan peluang pekerjaan untuk penduduk tempatan serta membawa kepada perkembangan pelbagai industri sampingan dan perkhidmatan. Bahagian ini turut mempamerkan pembangunan di Bandar Baru Tanjung Manis

sebagai zon perindustrian berasaskan kayu di Wilayah Tengah Sarawak.

Bahagian seterusnya ialah Panorama Hutan di mana bahagian ini menunjukkan pemandangan panorama sebuah kawasan pengeluaran kayu di Sarawak yang memberi gambaran jelas

mengenai industri perkayuan secara berperingkat, bermula daripada proses penebangan pokok sehinggalah ke peringkat pengeksportan kayu.

Bahagian Inventori Hutan pula mempamerkan beberapa peralatan yang digunakan oleh pengawai hutan pada masa lalu untuk mengumpul data daripada hutan seperti isipadu, spesis,

saiz, ketinggian pokok, kecacatan, sudut cerun, jarak dan arah. Maklumat ini dikumpul untuk kegunaan dalam penggubalan garis panduan bagi memastikan pengurusan sumber hutan yang teratur.

Bahagian Botani dan Anatomi Kayu mempamerkan sampel pelbagai jenis kayu di mana pengunjung beipeluang melihat dengan lebih jelas bentuk keratin pelbagai jenis kayu yang telah diperbesarkan 20 kali ganda untuk menunjukkan struktur anatominya. Selain itu, turut dipamerkan beberapa contoh kecacatan biasa yang terdapat pada sampel kayu dan spesimen daun kering. Malahan pelbagai jenis hasil hutan termasuk yang dapat dimakan atau bernilai

komersial serta ubatan daripada hutan gambut dan hutan bukit Sarawak. Bahagian ini turut mempamerkan `kuda-kuda' iaitu sejenis alat penyarad (pemunggah) yang digunakan untuk

(23)

membawa keluar kayu balak dari kawasan penebangan

ke landasan keretapi di kawasan paya

gambut.

Bahagian Pembalakan mengetengahkan industri pembalakan pada masa dahulu yang mengunakan kaedah dan peralatan tradisional seperti kapak dan gergaji serta menggunakan gajah untuk mengangkut balak ke kawasan pemprosesan. Bahagian ini mempamerkan kaedah

dan pembalakan terkini seperti penggunaan jentera, helikopter serta kemudahan-kemudahan infrastruktur seperti tempat kediaman, klinik dan jalan raya yang disediakan di kern pembalakan. Malahan, bahagian ini menunjukkan cara pemprosesan rotan daripada pemotongan rotan hingga ke produk rotan seperti perabot dan barang-barang kraftangan.

Produk Hutan merupakan bahagian yang mengesyorkan tentang produk-produk hutan yang digunakan sebagai bahan perubatan tradisional, makanan dan keperluan harian seperti

engkabang, ketiau, pedada dan lain-lain.

Produk Hutan merupakan bahagian yang mempamerkan produk-produk yang dihasilkan daripada basil hutan yang ada yang digunakan sebagai bahan perubatan tradisional, makanan dan keperluan harian seperti engkabang, ketiau, padada dan sebagainya.

Barang-barang Kayu Tradisional pula bahagian yang mempamerkan pelbagai barangan kayu seperti perahu, perabot, tong air dan peralatan kayu tradisional, sama ada yang separa atau sepenuhnya yang diperbuat daripada kayu. Bahagian ini memaparkan peranan penting kayu dalam kehidupan manusia sejak zaman nenek moyang lagi.

(24)

Bahagian seterusnya ialah Industri Berasaskan Kayu di mana mempamerkan operasi pengilangan papan di Sarawak bermula pada awal abad 1990. Kilang-kilang dibina untuk

memproses kayu balak daripada hutan paya, terutamanya kayu ramin untuk pasaran tempatan. Selepas penerokaan hutan-hutan bukit pada pertengahan tahun 1970an, kilang-kilang baru mula dibuka untuk memproses kayu bukit bagi menghasilkan papan lapis, kayu lapis, perabot dan kayu racik. Kini, kerajaan sedang giat memajukan zon industri perkayuan dalam usahanya untuk mendapatkan pulangan maksimum daripada sumber kayu negeri Sarawak. Bahagian ini menerangkan secara ringkas mengenai industri-industri berasaskan kayu seperti kayu racik, kayu lapis, Medium Density Fibreboard(MDF). Turut dipamerkan ialah model-model kilang dan kompleks industri perkayuan yang terdapat di Sarawak.

Diorama Hutan merupakan bahagian terakhir di mana membawa pengunjung untuk mengalami sendiri pengalaman ke hutan rimba Sarawak. Dalam bahagian ini juga, pemandangan direka menyerupai suasana sebenar di dalam hutan hujan tropika. Melalui hutan

ini juga terdapat binatang-binatang yang diawet seperti siamang, kokang, orang utan, burung kenyalang, haiwan reptilia dan lain-lain.