2010. Rancangan Fisikal Negara Ke 2. JPB

(1)

(2)

RAN

NCA

Jaba

ANG

atan

Peranc

Kement

AN

K

cangan

Ban

terian

Perum

1 FIZI

KE-2

ndar

dan

De

mahan

dan

13 Ogos

201 IKA

2 esa

Semena

Kerajaan

Te

10 L NE

anjung

Mala

empatan

EGA

aysia

(3)

Rancangan Fizikal Negara Ke-2

Sasaran menjadikan Malaysia sebagai Negara Maju dan Berpendapatan Tinggi pada Tahun 2020 hanya tinggal 10 tahun sahaja lagi. Beberapa perubahan perlu dipercepatkan bagi merubah negara ini dari negara membangun kepada sebuah negara maju, berdaya saing, berpendapatan tinggi dan memiliki persekitaran yang lebih mampan.

RFN Ke-2 disediakan bagi menyokong perancangan ekonomi Rancangan Malaysia Lima Tahun dengan menetapkan dasar-dasar strategik yang menentukan arah tuju pemajuan gunatanah Semenanjung Malaysia untuk mencapai Wawasan 2020. Dalam hal ini RFN Ke-2 akan memudahkan kerajaan menyusun keutamaan dari segi perancangan dan penyaluran sumber bagi memastikan pertumbuhan ekonomi negara terus berkembang.

Seiring dengan beberapa perubahan yang dibuat oleh kerajaan bagi mempercepatkan Malaysia mencapai status Negara Maju, RFN Ke-2 memasti perancangan gunatanah negara berada di tahap optimum; dengan memberi penekanan kepada pencapaian inisiatif-inisiatif yang telah disediakan dalam beberapa tonggak transformasi negara seperti Modal Baru Ekonomi (MBE), Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA) dan Konsep 1Malaysia. Sehubungan dengan ini, RFN Ke-2 akan menjadi garis panduan kepada pembangunan negara untuk menjadi sebuah tempat yang menarik untuk tujuan pelaburan, perdagangan, kediaman dan pelancongan.

Kejayaan dasar dan strategi RFN Ke-2 ini adalah bergantung kepada sejauh mana kita berjaya menterjemahkannya secara berkesan di peringkat perlaksanaan. Justeru itu saya berharap semua pihak termasuk agensi-agensi Persekutuan dan Negeri, swasta dan badan-badan bukan Kerajaan untuk mengambil tindakan proaktif bagi menterjemahkan dasar-dasar RFN Ke-2 ini dalam pelan-pelan dan program yang sedang dan akan dilaksanakan.

Semoga RFN Ke-2 dapat membantu negara mencapai pertumbuhan ekonomi yang memberangsangkan, di samping mengekalkan pembangunan yang seimbang dan mewujudkan persekitaran hidup yang mampan.

Dato’ Sri Hj. Mohd. Najib bin Tun Haji Abdul Razak

Perdana Menteri Malaysia

(4)

Rancangan Fizikal Negara Ke-2 disediakan bertujuan merumuskan dasar-dasar strategik bagi maksud menentukan arah tuju pemajuan fizikal bagi seluruh Semenanjung Malaysia. RFN Ke-2 adalah hasil daripada proses perundingan antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri dalam menyediakan rangka kerja pembangunan fizikal negara yang dapat di terima pakai oleh semua pihak.

Berdasarkan keperluan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 ( Akta 172), setelah RFN Ke-2 ini disediakan adalah menjadi tugas am Kerajaan Persekutuan dan setiap Kerajaan Negeri untuk membantu dalam memastikan matlamat Rancangan Fizikal Negara ini tercapai.

Adalah menjadi hasrat Kementerian ini supaya RFN Ke-2 dijadikan rujukan untuk perancangan fizikal seluruh negara bagi membolehkan pembangunan gunatanah dan perbandaran di negara ini saling menyokong dan melengkapi di antara satu sama lain. Pada dasarnya cadangan RFN Ke-2 ini hendaklah diterjemahkan dalam rancangan pemajuan di peringkat negeri dan tempatan. Untuk tujuan ini Kementerian akan terus mengadakan kerjasama erat dengan Kerajaan Negeri dan Kerajaan Tempatan bagi mengawal selia aktiviti pembangunan agar ianya selaras dengan RFN Ke-2. Usaha-usaha perlu dipertingkatkan untuk memastikan agar pembangunan bandar dan luar bandar di negara ini bersifat dinamik dan mampan.

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa di bawah Kementerian ini bertanggungjawab untuk memantau perlaksanaan dasar-dasar pembangunan fizikal negara bagi memastikan pelaksanaan dasar-dasar tersebut adalah berkesan dan menyokong pencapaian maklamat sebagai Negara Maju pada Tahun 2020.

Adalah diharapkan, semua agensi-agensi persekutuan, negeri, swasta dan badan-badan bukan kerajaan dapat meningkatkan kerjasama dan mengembelingkan tenaga bagi merealisasikan matlamat RFN Ke-2 ini berjalan dengan lancar.

Dato’ Wira Chor Chee Heung

Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, Malaysia

(5)

Rancangan Fizikal Negara Ke-2 (RFN Ke-2) akan menyokong perancangan ekonomi Rancangan Malaysia Lima Tahun dengan mengagihkan sumber negara dalam bentuk spatial mengikut sektor. Melalui RFN Ke-2 pelbagai perancangan dan dasar sektoral diselaraskan. Disamping itu, RFN Ke-2 juga membantu dalam mengurangkan kesan globalisasi ke atas negara dengan menyediakan rangka perancangan fizikal yang bertujuan untuk meningkatkan daya saing negara.

Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan bersama Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia telah memastikan semua dasar dan strategi yang terkandung dalam RFN Ke-2 menepati dan selari dengan aspirasi Program Tranformasi Kerajaan dan Model Baru Ekonomi yang berteraskan pendapatan tinggi, keterangkuman dan kemampanan.

Pelaksanaan RFN Ke-2 memerlukan sokongan daripada agensi-agensi Persekutuan dan Negeri yang mempunyai tugas untuk melaksanakan dasar-dasar yang dicadangkan. Dalam konteks ini, adalah diharapkan agensi-agensi berkenaan menterjemahkan dasar dan cadangan-cadangan RFN Ke-2 ke dalam bentuk pelan tindakan dan dimasukkan ke dalam Rancangan Malaysia Lima Tahun.

Dato' Ahmad bin Hj. Kabit

Ketua Setiausaha

Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan, Malaysia

(6)

RFN Ke 2 telah diluluskan oleh Majlis Perancang Fizikal Negara (MPFN) pada 13 Ogos 2010. Ia merupakan hasil kajian semula Rancangan Fizikal Negara pertama yang telah di luluskan pada tahun 2005. Penyediaan RFN Ke-2 ini adalah selaras dengan keperluan peruntukan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) di bawah Subseksyen 6B(4) supaya Rancangan Fizikal Negara di kaji semula setiap lima tahun selaras dengan penyediaan Rancangan Malaysia Lima Tahun.

RFN Ke-2 ini bermatlamat untuk Membentuk Satu Rangka Spatial Negara Yang Efisien, Saksama Dan Mampan Untuk Memandu Pembangunan Keseluruhan Negara Ke Arah Mencapai Tahap Negara Maju Dan Berpendapatan Tinggi

Menjelang Tahun 2020. Matlamat ini digubal setelah

mengambilkira beberapa isu dan cabaran yang memberi impak kepada perancangan fizikal seperti ancaman perubahan iklim, struktur bandar mampan - 'Compact City', kemerosotan biodiversiti, geo-bencana, jaminan bekalan makanan dan penggunaan teknologi hijau. Ia juga di rangka bagi menyokong insiatif utama kerajaan seperti gagasan Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA) yang menekankan penyelesaian kepada isu jenayah, pendidikan, rasuah, isi rumah berpendapatan rendah dan infrastruktur asas luar bandar.

Strategi pembangunan RFN Ke-2 ini turut memberi penekanan kepada pembangunan inklusif dengan memperkukuhkan hubungan fizikal dan ekonomi kawasan bandar dan luar bandar supaya rakyat Malaysia dapat menikmati pembangunan yang lebih menyeluruh, adil dan seimbang.

Adalah diharapkan RFN Ke-2 akan dijadikan panduan dan rujukan utama oleh pelbagai agensi dalam merangka program-program pembangunan. Maklumbalas kepada jabatan ini berkaitan perlaksanaan RFN Ke-2 ini amatlah dialu-alukan bagi memastikan keberkesanannya untuk merealisasikan matlamat menjadikan ‘Malaysia Negara Maju, Berdaya Saing Dan Berpendapatan Tinggi Menjelang Tahun 2020’

Dato’ Mohd. Fadzil bin Hj. Mohd. Khir

Ketua Pengarah

Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia

PERUTUSAN Ketua Pengarah

(7)

_i

ISI KANDUNGAN

BAB 1

Rangka Kerja Perancangan Fizikal Negara 1-1

1.1 Perancangan Pembangunan di Semenanjung Malaysia 1-1

1.2 Rancangan Fizikal Negara Ke-2 1-7

1.3 Fungsi RFN Ke-2 1-8

1.4 Bentuk dan Kandungan 1-9

1.5 Proses Perundingan 1-10

1.6 Kawasan Perancangan 1-11

1.7 Jangka Masa Rancangan 1-11

1.8 Pengguna RFN Ke-2 1-11

BAB 2

Matlamat, Objektif dan Prinsip 2-1

2.1 Matlamat 2-1

2.2 Objektif 2-2

2.3 Prinsip 2-11

BAB 3

Konteks Perancangan 3-1

3.1 Isu-isu Strategik dan Cabaran Global dan Negara 3-2

3.2 Kedudukan Global dan Trend Pembangunan 3-9

3.2.1 Dagangan Dunia 3-9

3.2.2 Kerjasama Antarabangsa 3-10

3.2.3 Kerjasama Serantau 3-11

3.2.4 Impak Perubahan Iklim kepada Malaysia 3-11

3.3 Kedudukan Negara 3-13

3.3.1 Pertumbuhan Penduduk Nasional 3-13

3.3.2 Prestasi Ekonomi 3-19

3.3.3 Corak Guna Tanah 3-21

3.3.4 Corak Petempatan Semasa 3-26

BAB 4

Strategi Pembangunan 4-1

4.1 Konsep Strategi Pembangunan 4-1

(8)

_ii

4.3 Proses Perbandaran 4-11

4.4 Keseimbangan Wilayah 4-15

4.5 Trend dan Arah Tuju Pembangunan Luar Bandar 4-17

4.6 Penggunaan Tanah Secara Mampan 4-21

4.6.1 Kesediaan Tanah untuk Pembangunan 4-21

4.6.2 Tanah Pertanian 4-22

4.6.3 Kawasan Sensitif Alam Sekitar 4-24

4.6.4 Tanah Bandar 4-26

4.6.5 Pelancongan 4-30

4.6.6 Rangkaian Pengangkutan 4-33

4.6.7 Utiliti dan Perkhidmatan 4-37

4.6.8 Pembangunan Teknologi Maklumat dan Komunikasi 4-42

4.6.9 Kemudahan Komuniti 4-43

4.6.10 Teknologi Hijau 4-44

BAB 5

Dasar-dasar 5-1

5.1 Pembentukan Rangka Spatial Negara 5-2 5.2 Peningkatan Daya Saing Ekonomi Negara 5-3 5.3 Pemuliharaan Sumber Pertanian dan Pembangunan Luar Bandar 5-14

5.4 Pembangunan Pelancongan Mampan 5-28

5.5 Pengurusan Petempatan Manusia 5-36

5.6 Pemuliharaan Sumber Asli, Biodiversiti dan Alam Sekitar 5-53 5.7 Penyepaduan Rangkaian Pengangkutan Negara dan Bandar 5-73 5.8 Penyediaan Infrastruktur yang Bersesuaian 5-86

BAB 6

Mekanisma Pelaksanaan 6-1

6.1 Mekanisma Institusi untuk Pelaksanaan RFN 6-1 6.1.1 Isu Utama dalam Pelaksanaan 6-1 6.1.2 Agensi yang Terlibat dalam Perancangan Spatial 6-5 6.1.3 Sistem Perancangan Pembangunan Negara Bersepadu 6-6 6.1.4 Struktur Perancangan Fizikal Negara 6-6

6.1.5 Struktur Institusi Perancangan Fizikal Negara 6-10 6.1.6 Penyertaan Awam di dalam Penyediaan RFN 6-16

6.2 Pelaksanaan RFN Ke-2 6-16

6.2.1 Pematuhan Rancangan Struktur Negeri kepada RFN Ke-2 6-25 6.2.2 Nasihat MPFN Berkaitan dengan Pembinaan Infrastruktur

Strategik, Bandar Baru Berskala Besar dan Pembangunan

di Dalam KSAS 6-26

6.2.3 Kaedah-Kaedah Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976

(9)

_iii

6.2.4 Penyelarasan dengan Rancangan Pembangunan Koridor

Ekonomi dan Inisiatif Perancangan Wilayah 6-27 6.2.5 Garis Panduan Dasar Perancangan Spatial Negara 6-28 6.2.6 Pertalian Dasar-dasar RFN dengan Perancangan

Pembangunan Sosioekonomi dan Peruntukan Kewangan 6-28 6.2.7 Pengukuhan Perhubungan dengan Majlis–majlis Pelbagai

Sektor 6-29

6.2.8 Pengukuhan Perhubungan dengan Pihak Berkuasa

Perancang Negeri dan Tempatan 6-30

6.3 Program Tindakan Rancangan Fizikal Negara 6-30

6.3.1 Prinsip-prinsip 6-31

6.3.2 Komponen-komponen Program Tindakan 6-31

6.3.3 Model Pelaksanaan 6-43

6.3.4 Agensi Pelaksana 6-44

6.3.5 Pendekatan Pelaksanaan 6-48

6.3.6 Model Pembiayaan 6-50

6.4 Pemantauan RFN Ke-2 6-55

6.4.1 Skop Pemantauan 6-55

6.4.2 Agensi Pemantauan 6-55

6.4.3 Proses Pemantauan 6-55

6.5 Kajian Semula RFN Ke-2 6-71

6.5.1 Penilaian Keberkesanan Dasar-dasar 6-72

6.6 Cadangan 6-72

(10)

_iv

Senarai Gambarajah

Rajah 1.1 Rangka Kerja Perancangan Pembangunan Negara 1-1

Rajah 2.1 Konsep ‘Model Pembangunan Mampan’ 2-3

Rajah 2.2 Perkhidmatan Asas Utama untuk Bandar Sesuai Didiami dan

Masyarakat Mampan 2-8

Rajah 3.1 Model Peralihan Ekonomi 3-4

Rajah 3.2 Pemecahan Kawasan Hutan Semula Jadi di Semenanjung Malaysia

(1954-2000) 3-6

Rajah 3.3 Sumber Semula Jadi di Zon Ekonomi Eksklusif 3-6 Rajah 3.4 Sasaran Populasi Mengikut Negeri, 2020 3-17 Rajah 3.5 Peratusan Populasi dalam Kawasan Bandar dan Luar Bandar Mengikut

Negeri, 2020 3-18

Rajah 3.6 Guna Tanah Semasa, 2008 3-23

Rajah 3.7 Perhubungan Hierarki Bandar 3-27

Rajah 4.1 Strategi Pembangunan Serakan Tertumpu 4-7

Rajah 4.2 Strategi ‘Concentrated Dispersal’ 4-14

Rajah 4.3 Strategi Konsep Perhubungan Bandar - Luar Bandar 4-18 Rajah 4.4 Kesediaan Tanah untuk Pembangunan Masa Depan Semenanjung

Malaysia 4-23

PI 1 Rangka Spatial Negara 2020 5-4

PI 2 Tumpuan Pembangunan dalam Conurbation 5-7

PI 3 Wilayah Pembangunan dan Ekonomi 5-9

PI 4 Kerjasama Ekonomi ASEAN 5-11

PI 5 Pusat Pertumbuhan Perindustrian dan Kluster Industri yang Berpotensi 5-13

PI 6 Kawasan Pertanian Utama 5-18

PI 7 Kawasan Jelapang Padi Strategik 5-20

PI 8 Kawasan Padi di Luar Kawasan Jelapang Padi 5-22 PI 9 Petempatan Desa dan Potensi Kluster Ekonomi Luar Bandar 5-25

PI 10 Petempatan Orang Asli 5-27

PI 11 Sumber Pelancongan Semula Jadi 5-33

PI 12 Sumber Pelancongan Buatan Manusia 5-34

PI 13 Conurbation dan Hierarki Bandar 5-43

PI 14 Pusat Petempatan Utama dan Kecil 5-49

PI 15 Kawasan Sensitif Alam Sekitar 5-59

PI 16 Koridor Ekologi dan Central Forest Spine 5-61 PI 17 Ekosistem Persisiran Pantai Sensitif 5-64 PI 18 Kawasan Tanah Tinggi dan Pengurusan Khas 5-66

PI 19 Kawasan Tadahan Air 5-68

PI 20 Sumber Air Bawah Tanah 5-69

PI 21 Kawasan Persisiran Pantai yang Berpotensi Terjejas Akibat Perubahan

(11)

_v

PI 22 Rangkaian Pengangkutan Negara Bersepadu 5-77

PI 23 Rangkaian Kereta Api Negara 5-79

PI 24 Rangkaian Jalan Raya Negara 5-81

PI 25 Pelabuhan dan Lapangan Terbang Negara 5-84 PI 26 Sumber Bekalan Air dan Kawasan yang Mengalami Tekanan Bekalan

Air 5-89

PI 27 Pengurusan Sisa Pepejal 5-92

PI 28 Kawasan Mudah Banjir 5-94

PI 29 Grid Bekalan Tenaga 5-96

PI 30 Kawasan yang Dibekalkan oleh Sistem Pengagihan Gas Asli 5-98

PI 31 Pusat Siber 5-100

Rajah 6.1 Sistem Perancangan Pembangunan Negara Bersepadu 6-8 Rajah 6.2 Cadangan Struktur Perancangan Fizikal Negara 6-9 Rajah 6.3 Mod Pelaksanaan bagi Inisiatif-inisiatif RFN Ke-2 6-49 Rajah 6.4 Program Pembangunan untuk RKK dan Model Pembiayaan 6-53

Rajah 6.5 Aliran Maklumat Menegak 6-68

Rajah 6.6 Pemberi Data Utama dalam iPLAN (Aliran Maklumat Mendatar) 6-68 Rajah 6.7 Perhubungan Menegak dan Mendatar Sistem Maklumat Perancangan

Guna Tanah 2020 6-70

Rajah 6.8 Rangka Kerja Konsep Sistem Pemantauan RFN Ke-2 6-71 Rajah 6.9 Kitaran Perancangan Guna Tanah dan Ekonomi 6-72

Senarai Jadual

Jadual 3.1 Ramalan Kesan Perubahan Iklim di Malaysia 3-12 Jadual 3.2 Agihan Penduduk Mengikut Negeri, 2020 3-14 Jadual 3.3 Penduduk (‘000) Di Kawasan Bandar dan Luar Bandar Mengikut Negeri,

Tahun 1991, 2000 dan 2020 3-16

Jadual 3.4 KDNK Mengikut Wilayah, 2000-2020 3-19

Jadual 3.5 Unjuran KDNK Negeri Mengikut Sumbangan Sektoral (%), 2000-2020 3-20 Jadual 3.6 Tenaga Buruh dan Pekerjaan di Malaysia, 1990 – 2010 3-20 Jadual 3.7 Pekerjaan di Malaysia (‘000) Mengikut Kumpulan Pekerjaan1, 1995,

2000 dan 2020 3-21

Jadual 3.8 Guna Tanah Semasa Mengikut Negeri, 2008 (‘000 hektar) 3-22

Jadual 4.1 Koridor Pembangunan Utama dan Koridor Sub-Pembangunan 4-4 Jadual 4.2 Kedudukan Malaysia dalam Tahap Daya Saing Global 4-8

Jadual 4.3 Kumpulan Pendapatan Negara-negara ASEAN 4-10 Jadual 4.4 Anggaran Per Kapita bagi Pertumbuhan KDNK Malaysia, 2020 4-11 Jadual 4.5 Jumlah Kesediaan Tanah untuk Pembangunan Masa Hadapan

Mengikut Negeri (‘000 hek) 4-21

Jadual 4.6 Jumlah Keluasan bagi Kawasan Pertanian Utama, Mengikut Negeri

(‘000 hektar) 4-24

(12)

_vi

Jadual 4.8 Jumlah Keluasan Kawasan Sensitif Alam Sekitar Mengikut Negeri

(‘000 hek) 4-26

Jadual 4.9 Anggaran Keperluan Tanah Bandar Mengikut Negeri, Tahun 2020 4-27 Jadual 4.10 Keistimewaan Tarikan Pelancongan Mengikut Negeri 4-30 Jadual 4.11 Destinasi Pelancongan Utama Berdasarkan Faktor Kelebihan Lokasi 4-31 Jadual 4.12 Unjuran Keperluan Air untuk Semenanjung Malaysia, 2020 4-39

Jadual 5.1 Guna Tanah Pertanian di Semenanjung Malaysia (Hektar) 5-14 Jadual 5.2 Unjuran Penduduk Bagi Conurbation Utama 5-36 Jadual 5.3 Biodiversiti dan Perkhidmatan Ekosistem 5-53

Jadual 6.1 Keahlian MPFN 6-11

Jadual 6.2 Ahli-ahli Jawatankuasa Kerja MPFN 6-12 Jadual 6.3 Ahli-ahli Panel Penasihat Perancangan Fizikal Negara (PPPFN) 6-12 Jadual 6.4 Pelaksanaan Dasar-dasar RFN Ke-2 6-17

Jadual 6.5 Tindakan Khusus RFN 6-32

Jadual 6.6 Inisiatif-inisiatif Spatial RFN Ke-2 6-35 Jadual 6.7 Projek-projek Demonstrasi RFN Ke-2 6-40 Jadual 6.8 Inisiatif Spatial RFN Ke-2 dan Agensi Pelaksana Utama 6-45 Jadual 6.9 Indikator-indikator Bagi Dasar RFN Ke-2 6-56 Jadual 6.10 Institusi yang Bertanggungjawab Bagi Penyediaan, Pelaksanaan,

(13)

Ra ng ka Ke rja Pe ra nc a ng a n

BAB 1

Fizika l Ne g a ra

(14)

_1-1

BAB 1

RANGKA KERJA PERANCANGAN FIZIKAL NEGARA

1.1 Perancangan Pembangunan di Semenanjung Malaysia

Perancangan pembangunan di Semenanjung Malaysia diamalkan di tiga peringkat kerajaan. Di peringkat negara, perancangan pembangunan adalah berpandukan kepada Rancangan Malaysia Lima Tahun (RMLT), Rancangan Fizikal Negara (RFN) dan dasar-dasar sektoral yang diluluskan oleh Kabinet. Dasar-dasar-dasar ini menggariskan isu-isu strategik yang berkepentingan negara dan menyediakan rangka kerja keseluruhan untuk rancangan-rancangan pembangunan yang lebih terperinci. Secara umumnya, perancangan pembangunan negara dibentuk di dalam konteks matlamat yang digariskan dalam Wawasan 2020 dan Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga 2001-2010 (Rajah 1.1). Di peringkat negeri, pembangunan adalah berpandukan kepada rancangan struktur dan dasar-dasar sektoral yang dirumuskan dari semasa ke semasa oleh kerajaan negeri masing-masing. Perancangan pembangunan di peringkat tempatan pula dilaksana dan dikawal dengan rancangan pemajuan yang disediakan oleh Pihak Berkuasa Perancang Tempatan (PBPT) seperti rancangan tempatan dan rancangan kawasan khas. Rancangan pemajuan tersebut memberikan keutamaan kepada pembangunan spatial dan pengagihan guna tanah yang lebih terperinci dan spesifik tapak mengikut keperluan kawasan-kawasan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dan masyarakat tempatan.

Rajah 1.1 : Rangka Kerja Perancangan Pembangunan Negara

WAWASAN 2020

PERINGKAT 1 : PERANCANGAN NEGARA

RANCANGAN FIZIKAL NEGARA RANCANGAN

MALAYSIA 5 TAHUN

DASAR/ RANCANGAN SEKTORAL

PERINGKAT 2 : PERANCANGAN WILAYAH / NEGERI

RANCANGAN STRUKTUR / WILAYAH PELAN PEMBANGUNAN

WILAYAH / NEGERI

DASAR / RANCANGAN SEKTORAL

PERINGKAT 3 : PERANCANGAN TEMPATAN

RANCANGAN KAWASAN KHAS RANCANGAN

(15)

_1-2

Perancangan fizikal negara yang efektif perlu melibatkan dua pendekatan iaitu ‘top-down’

dan ‘bottom-up’, dan amat penting untuk menerap dan mengintegrasikan dasar spatial

negara dengan dasar, strategi dan program pembangunan sektoral lain. RFN menggariskan hala tuju umum dan keutamaan pembangunan fizikal negara, manakala rancangan wilayah, rancangan struktur dan rancangan tempatan menyediakan teras strategik dan sasaran terperinci berdasarkan aspirasi negeri berkaitan pembangunan masa hadapan negeri dan kawasan PBT. Sekiranya terdapat dasar atau isu-isu utama yang bercanggah dengan kepentingan negara dan aspirasi negeri, khususnya dalam pencapaian Wawasan 2020 dan Konsep 1Malaysia, maka perbincangan dengan pihak berkepentingan yang berkaitan akan diadakan untuk merasionalisasi dan menyelaraskan setiap percanggahan tersebut.

Malaysia mempraktikkan sistem pembangunan berpandukan rancangan pemajuan. Justeru itu, mana-mana pembangunan tanah dan bangunan memerlukan kelulusan perancangan daripada PBT berkaitan. Kebenaran merancang lazimnya diberikan kelulusan sekiranya pembangunan tersebut selaras dengan rancangan pemajuan, terutamanya rancangan tempatan, keperluan agensi-agensi kerajaan dan bantahan awam. Pada keseluruhannya, sistem perancangan bandar telah membantu negara dalam memacu pembangunan, serta mempertingkat kualiti hidup tanpa menjejaskan kualiti persekitaran dan sumber-sumber warisan negara. Namun, sistem perancangan ini berubah secara positif dan berterusan selaras dengan trend perkembangan dan perubahan terkini, umpamanya peningkatan kesedaran untuk menganjurkan lebih banyak program penyertaan awam dan adaptasi spatial yang bersesuaian bagi menangani perubahan iklim dan ketidakpastian isu-isu perancangan dalam abad ke-21.

Penyediaan rangka kerja spatial Semenanjung Malaysia juga telah mengambilkira beberapa komitmen global Kerajaan Malaysia, selaku penandatangan terhadap pelan-pelan tindakan yang terdapat dalam konvensyen dan perjanjian antarabangsa. Antara tindakan yang mempunyai implikasi spatial adalah:

Habitat II: Memastikan peruntukan tempat tinggal yang mencukupi ke arah pencapaian pembangunan petempatan manusia yang mampan dalam negara maju. Sehubungan ini, objektif, prinsip dan strategi tersebut telah diintegrasikan ke dalam rancangan-rancangan pemajuan yang disediakan di bawah Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172).

Agenda 21: Ia merupakan kerjasama global dalam mempromosikan pembangunan

mampan. Malaysia telah melaksanakan komitmen-komitmen ini melalui inisiatif Agenda 21 oleh semua PBT bagi kawasan masing-masing.

Konvensyen Perubahan Iklim: Sasaran utama konvensyen ini adalah untuk

(16)

_1-3

Konvensyen Kepelbagaian Biologikal: Matlamat utama konvensyen ini adalah

pemuliharaan kepelbagaian biologikal dan menggalakkan penggunaan sumber genetik secara mampan dalam pelaksanaan pembangunan ekonomi. Dalam usaha pemuliharaan biodiversiti, pelbagai langkah telah diambil oleh Kerajaan Malaysia untuk memelihara ekosistem, mengekal habitat semula jadi, khususnya hutan hujan tropika dan tanah bencah serta mewujudkan koridor hidupan liar.

Perjanjian Pertubuhan Dagangan Dunia (WTO): Peningkatan globalisasi ekonomi dan

liberalisasi perdagangan yang berterusan, mewujudkan peluang dan cabaran kepada setiap negara, termasuklah tekanan tinggi terhadap pembukaan pasaran untuk persaingan dan penswastaan. Untuk menghadapi cabaran ini, pembangunan yang mampan di Malaysia perlu dipacu dengan meningkatkan produktiviti, inovasi dan daya saing di mana pembentukan k-ekonomi adalah amat penting.

Perjanjian Dagangan Bebas ASEAN (AFTA): Zon perdagangan serantau paling

penting bagi Malaysia adalah AFTA kerana ia memberi kesan secara langsung terhadap hubungan perdagangan Malaysia dengan negara-negara jiran. AFTA mensasarkan liberalisasi perdagangan antara negara-negara anggotanya dengan menurunkan kadar tarif kepada 0-5 peratus pada tahun 2008.

Rancangan pembangunan dan dasar yang digunapakai untuk memandu dan membentuk pembangunan di negara ini adalah seperti berikut:

i. Wawasan 2020

Wawasan 2020 merupakan penyataan visi jangka panjang yang menggariskan aspirasi negara. Menjelang tahun 2020, Malaysia akan menjadi “sebuah negara yang maju dalam semua dimensi: ekonomi, politik, sosial, spiritual, psikologi dan budaya”. Pada masa yang sama, Malaysia berusaha untuk mencapai status negara yang berpendapatan tinggi pada tahun 2020.

(17)

_1-4

Dalam usaha mencapai Wawasan 2020, kerajaan telah mempromosikan konsep "1Malaysia" untuk mewujudkan perpaduan negara melalui sikap saling menghormati dan toleransi di kalangan masyarakat etnik yang mempunyai kepelbagaian kepercayaan agama dan amalan kebudayaan. Sehubungan itu, perancangan spatial dapat memberikan sumbangan yang signifikan dalam membentuk masyarakat inklusif melalui pembangunan perumahan pelbagai etnik serta penyediaan kawasan lapang awam seperti kemudahan sukan dan taman untuk menggalakkan interaksi sosial dan hubungan antara satu sama lain.

ii. Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga

Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga 2001-2010 (RRJP3) menggariskan hala tuju strategik pembangunan ekonomi dan keutamaan pembangunan negara ke arah mencapai Wawasan 2020. Rancangan ini telah membentuk rangka kerja untuk penyediaan RMLT.

Objektif utama RRJP3 adalah untuk meningkatkan semangat integrasi sosial dan etnik bagi semua lapisan masyarakat Malaysia. Tumpuannya adalah untuk menyatupadukan negara yang terdiri daripada "Bangsa Malaysia" yang progresif dan dinamik, yang "hidup dalam suasana harmoni serta mempunyai hubungan kerjasama yang rapat dan saksama". RRJP3 juga memberi fokus kepada peningkatan keseimbangan wilayah menerusi pembangunan pesat di negeri-negeri yang kurang maju. Usaha-usaha akan dilaksanakan untuk mempelbagaikan asas ekonomi bagi negeri-negeri yang kurang maju terutamanya dalam sektor pembuatan dan perkhidmatan dengan memberi penekanan terhadap pembangunan aktiviti hiliran sektor pertanian seperti pengurusan, pemprosesan, pembungkusan dan pemasaran produk pertanian serta pembangunan industri berasaskan pertanian. Matlamat lain RRJP3 adalah untuk mengurangkan jurang perbezaan bandar-luar bandar dan memperkukuhkan hubungan ekonomi di antara bandar dan luar bandar. Selain itu, RRJP3 turut berusaha untuk menangani isu peningkatan kadar kemiskinan bandar yang menjadi fenomena baru dalam kawasan conurbation negara.

iii. Rancangan Malaysia Lima Tahun

Rancangan Malaysia Kesembilan, 2006-2010 (RMKe-9) merupakan Rancangan Malaysia Lima Tahun (RMLT) sedia ada. Rancangan ini akan memperkukuhkan usaha untuk mempertingkatkan kekuatan sektor domestik dan sektor asing dengan membangunkan sumber-sumber pertumbuhan yang baru, meningkatkan daya saing dan daya ketahanan ekonomi, serta meningkatkan penglibatan sektor swasta.

(18)

_1-5

berkembang seperti perkhidmatan dan pembuatan, di samping meningkatkan aktiviti hiliran dalam sektor pertanian, seperti industri bioteknologi. Pihak kerajaan akan terus membantu pembangunan kluster industri sedia ada dan baru diusahakan disamping menggalakkan pelaburan langsung asing bagi menghadapi persaingan yang lebih sengit dengan negara-negara lain bagi tujuan menarik pelaburan, pengeluaran dan pasaran. Pelaksanaan dan perincian terhadap perjanjian perdagangan bebas antara negara akan meningkatkan lagi kesan globalisasi dan mewujudkan persaingan yang lebih sengit.

iv. Rancangan Fizikal Negara

Rancangan Fizikal Negara (RFN) merumuskan dasar-dasar strategik perancangan spatial dan tindakan pelaksanaan bagi menyediakan hala tuju, arah aliran am pemajuan pembangunan, kegunaan dan pemuliharaan tanah di Semenanjung Malaysia.

RFN disediakan pada tahun 2005 di bawah peruntukan Seksyen 6B, Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172). RFN telah diluluskan oleh Kabinet pada 20 April 2005, disusuli dengan kelulusan Majlis Perancang Fizikal Negara (MPFN) pada 26 April 2005. Seksyen 6B(4) Akta 172 juga menyarankan keperluan kajian semula RFN setiap lima tahun seiring dengan kajian semula RMLT atau jika dan apabila diarahkan oleh MPFN.

Rancangan struktur akan menjadi instrumen penterjemahan utama bagi wawasan, dasar, tindakan dan peruntukan kegunaan tanah yang digariskan dalam RFN. Kerajaan Persekutuan juga akan melaksanakan dasar-dasar spatial RFN melalui proses peruntukan pembangunan bagi agensi pelaksana, contohnya peruntukan kewangan untuk program pembangunan, terutamanya pembinaan infrastruktur utama negara. Di bawah Seksyen 6B (5), Akta 172, adalah menjadi tanggungjawab semua agensi pelaksanaan Kerajaan Persekutuan dan Negeri untuk memastikan objektif RFN tercapai.

v. Rancangan Wilayah

Sub-seksyen 6A(5)(b) Akta 172 memperuntukkan Jawatankuasa Perancang Wilayah untuk menyediakan rancangan wilayah bagi kawasan yang terletak di dua negeri atau lebih yang mempunyai isu-isu strategik wilayah yang signifikan, terutamanya berkaitan dengan pembangunan merentasi sempadan dan penyediaan kemudahan secara usaha sama. Setiap rancangan wilayah mengandungi dasar dan strategi pembangunan am untuk memandu dan menyelaraskan pembangunan yang merangkumi penyediaan infrastruktur wilayah utama seperti lebuh raya dan lapangan terbang.

(19)

_1-6

mengoptimakan penggunaan infrastruktur dan kemudahan sosial berintensifkan modal, menyelaraskan pembangunan, mengelakkan pertindihan pelaburan dan menggalakkan pemuliharaan sumber semula jadi. Rancangan wilayah juga akan disediakan bagi kawasan conurbation yang dikenalpasti dalam RFN Ke-2 yang merangkumi beberapa kawasan PBT.

Rancangan Pembangunan Koridor untuk koridor pertumbuhan wilayah telah disediakan dan disiapkan untuk mengurangkan jurang perbezaan pendapatan antara wilayah yang kurang maju dengan maju serta antara kawasan luar bandar dengan bandar, di antaranya adalah Wilayah Ekonomi Pantai Timur (ECER), Koridor Ekonomi Wilayah Utara (NCER) dan Iskandar Malaysia.

Secara dasarnya, Rancangan Pembangunan Koridor adalah berorientasikan sosio-ekonomi dan berlandaskan projek pembangunan. Pada masa kini, Kerajaan Persekutuan telah komited untuk menambah peruntukan kewangan, terutamanya bagi penyediaan infrastruktur wilayah utama untuk memacu pembangunan di wilayah yang kurang maju. Strategi pembangunan wilayah ini dilihat sebagai satu sumber pertumbuhan ekonomi baru untuk negara dengan memanfaatkan potensi dan kekuatan daya saing bagi kawasan berbeza di Semenanjung Malaysia, contohnya pelancongan pantai dan pulau peranginan di sepanjang kawasan persisiran Pantai Timur. Namun, terdapat keperluan untuk mengintegrasikan rancangan-rancangan ekonomi wilayah tersebut dengan sistem rancangan pemajuan di bawah Akta 172. Keutamaan perlu diberikan kepada pembangunan pusat-pusat pertumbuhan wilayah seperti Kuantan dan pusat-pusat bandar strategik dalam setiap wilayah ekonomi untuk menarik lebih pelaburan, yang akan mewujudkan lebih banyak pekerjaan dan merangsang pembangunan ekonomi kawasan pedalaman luar bandar.

vi. Rancangan Struktur

Rancangan Struktur (RS) menggariskan dasar dan cadangan umum untuk pembangunan dan kegunaan tanah di dalam setiap negeri, dengan menyediakan panduan bagi pembangunan spatial untuk menangani isu-isu negeri utama. RS menterjemahkan dasar spatial negara dan rangka kerja RFN, dasar spatial wilayah dan cadangan pembangunan peringkat negeri bagi bandar, pekan, desa dan kawasan luar bandar di peringkat negeri.

(20)

_1-7

RS telah disediakan di semua negeri di Semenanjung Malaysia dan Wilayah Persekutuan, kecuali Negeri Perlis dan Wilayah Persekutuan Putrajaya yang sedang dalam peringkat akhir penyediaan RS. RS untuk setiap negeri akan menyediakan rangka kerja dan asas untuk penyediaan RT yang meliputi setiap daerah dalam negeri tersebut.

vii. Rancangan Tempatan

Rancangan Tempatan (RT) merupakan satu komponen rancangan pemajuan dalam Akta 172; dan menyediakan asas bagi kawalan pembangunan yang lebih terperinci dan spesifik tapak di peringkat tempatan. RT yang telah disediakan melalui proses rundingan, merupakan dokumen persetujuan di antara PBT, penduduk tempatan dan pemilik tanah terhadap penggunaan tanah di dalam kawasan perancangan. Di samping mengawal pembangunan, RT juga menjadi asas bagi urus tadbir yang telus serta untuk melindungi hak-hak rakyat. Justeru itu, RT mempunyai impak tinggi secara langsung ke atas kehidupan seharian dan nilai hartanah penduduk di peringkat pusat kejiranan.

viii. Rancangan Kawasan Khas

Rancangan Kawasan Khas (RKK) merupakan sebahagian daripada rancangan pemajuan. RKK disediakan mengikut prosedur dan kesan yang sama seperti RT. RKK merupakan pelan tindakan yang memperincikan perubahan utama dan intensif untuk pelaksanaan masa hadapan, contohnya pembangunan semula kawasan pusat bandar. Ini termasuklah maklumat terperinci mengenai jenis tindakan, agensi pelaksanaan, fasa, kos dan pembiayaian bagi sesuatu cadangan pembangunan.

1.2 Rancangan Fizikal Negara Ke-2

Akta 172 merupakan asas perundangan dalam penyediaan RFN. Di bawah Sub-Seksyen 6B (1), Akta 172 Ketua Pengarah Perancangan Bandar dan Desa bertanggungjawab untuk menyedia dan menyerahkan Draf Rancangan Fizikal Negara kepada MPFN untuk kelulusan. RFN Ke-2 merupakan dokumen mengenai dasar perancangan spatial negara dan tidak diwartakan sebagai rancangan pemajuan.

Seksyen 6B (4) Akta 172 turut menyarankan keperluan kajian semula RFN setiap lima tahun seiringan dengan kajian semula Rancangan Pembangunan Lima Tahun Negara atau jika dan apabila diarahkan oleh MPFN, untuk memastikan kesesuaian RFN selaras dengan perubahan pesat dalam persekitaran fizikal, ekonomi, sosial dan alam semula jadi.

(21)

_1-8

akan mengubah dan menggugat asas penyediaan RFN. Perubahan dalam keperluan dan keadaan sesebuah kawasan dan masyarakat boleh menyebabkan ketidaktepatan kesemua andaian, unjuran dan objektif yang memerlukan perubahan dan kajian semula dasar-dasar berkaitan.

Walaubagaimanapun, tidak semua aspek dari RFN akan diubah semasa kajian semula RFN memandangkan terdapat beberapa aspek yang perlu dikekalkan. Ini disebabkan oleh tempoh jangkamasa yang panjang untuk melaksanakan sepenuhnya dasar spatial dan keperluan untuk memenuhi komitmen Malaysia selaku penandatangan kepada pelbagai konvensyen antarabangsa seperti Habitat II. Aspek-aspek yang akan dikekalkan termasuklah kawasan-kawasan yang telah dikenalpasti untuk pemuliharaan atau perlindungan sumber air. Cadangan-cadangan pembangunan lain seperti pembangunan infrastruktur utama negara juga memerlukan pelaksanaan berterusan dalam tempoh masa yang panjang dan fasa tindakan selanjutnya.

Laporan RFN Ke-2 merupakan hasil kajian semula ke atas RFN. Ini adalah penting bagi memastikan kesemua dasar dan strategi perancangan spatial negara kekal terkini dan relevan dengan trend dan perubahan pesat dalam ekonomi, sosial, fizikal dan teknologi. Keupayaan untuk bertindak balas secara proaktif terhadap isu-isu antarabangsa dan cabaran masa hadapan seperti perubahan iklim, biodiversiti dan pemuliharaan juga adalah penting. Justeru, RFN Ke-2 yang terkini dan realistik akan memberikan gambaran tepat mengenai matlamat dan strategi spatial negara, serta menyediakan satu panduan perancangan yang positif seperti mana yang dikehendaki di peringkat negara, negeri dan tempatan.

1.3 Fungsi RFN Ke-2

Fungsi-fungsi utama RFN Ke-2 adalah:

i. Memperkukuhkan rancangan pembangunan negara dengan menyediakan dimensi spatial kepada dasar-dasar sosio-ekonomi negara;

ii. Menyelaras keputusan agensi sektoral dengan menterjemahkan dasar-dasar sektoral ke dalam dimensi fizikal;

iii. Menyediakan rangka kerja spatial negara bagi perancangan di peringkat wilayah, negeri dan tempatan, serta menjadi bahan rujukan utama untuk mana-mana perancangan;

iv. Menyediakan dasar-dasar perancangan fizikal bagi pelaksanaan pembangunan mampan, serta langkah-langkah mitigasi dan adaptasi persekitaran semula jadi atau petempatan manusia terhadap perubahan iklim;

v. Menggalakkan tindakan-tindakan agensi pelaksanaan sektoral ke arah menyokong dasar-dasar dan rangka kerja spatial negara; dan

(22)

_1-9

1.4 Bentuk dan Kandungan

RFN Ke-2 merumuskan dasar-dasar strategik perancangan spatial dan tindakan pelaksanaan bagi menyediakan hala tuju, arah aliran am peruntukan kegunaan tanah, dan pembangunan fizikal di Semenanjung Malaysia sehingga tahun 2020. Pernyataan bertulis dasar perancangan akan disertakan dengan pelan indikatif yang berkaitan, termasuk pelan indikatif perancangan sektoral negara dan rangka kerja spatial negara, untuk menyokong dan menjelaskan dasar-dasar strategik spatial yang telah dirumuskan.

RFN Ke-2 akan menetapkan satu matlamat jangka masa panjang bagi perancangan strategik di Semenanjung Malaysia, dengan mengenal pasti isu-isu dan peluang-peluang strategik spatial negara serta mencadangkan penggerak utama dan bidang keutamaan untuk mencapai matlamat tersebut. Komponen fizikal utama RFN Ke-2, merangkumi pembentukan hierarki petempatan yang efisien (contoh, pintu masuk antarabangsa dan pusat bandar strategik), rangkaian pengangkutan negara bersepadu (contoh, lebuh raya ekspres nasional dan wilayah, rel berkelajuan tinggi dan pelabuhan) serta sistem infrastruktur utama negara yang meliputi utiliti dan kemudahan asas (contoh komunikasi jalur lebar, teknologi informasi (IT), tenaga, air, kemudahan pendidikan dan kesihatan). Selain itu, kawasan sensitif alam sekitar (seperti hutan dan tanah bencah) dan kawasan luar bandar (seperti kawasan pertanian luar bandar) akan dipelihara dan dipulihara. Rangka kerja spatial negara juga menggariskan komitmen kerajaan dalam memberi keutamaan perbelanjaan dan pelaburan infrastruktur masa depan bagi menyokong pertumbuhan mampan, pewujudan peluang pekerjaan dan pendapatan di kawasan-kawasan tumpuan. Ini akan menyumbang secara signifikan kepada pembentukan inisiatif dan perusahaan swasta untuk mempercepatkan pertumbuhan ekonomi jangka panjang yang saksama, meningkatkan daya saing global, mengalakkan pembangunan fizikal yang mampan dan memulihara biodiversiti.

RFN Ke-2 terdiri daripada enam bab utama iaitu ;

Bab 1 Memperkenalkan konteks global dan negara dengan implikasi spatial, sistem perancangan serta peruntukan perundangan dan fungsi RFN Ke-2.

Bab 2 Menggariskan matlamat, objektif dan prinsip-prinsip untuk perancangan spatial negara.

Bab 3 Menghuraikan rangka kerja perancangan dan mengkaji konteks pembangunan fizikal semasa.

Bab 4 Memberi fokus kepada cadangan strategi pembangunan fizikal. Strategi RFN diperkukuhkan dengan konsep Serakan Tertumpu dalam Koridor Pertumbuhan Pembangunan.

Bab 5 Mengandungi dasar pembangunan fizikal yang disokong oleh Pelan Indikatif. Bab 6 Memberi fokus ke atas isu-isu pelaksanaan RFN Ke-2 dan cadangan

(23)

_1-10

Kesemua empat puluh satu dasar di dalam RFN Ke-2 telah dikategorikan dalam lapan tema. Tiga puluh enam dasar dalam RFN telah ditambahbaik, tujuh dasar baru telah digubal manakala empat dasar telah digabungkan menjadi dua dasar dalam RFN Ke-2. Dasar RFN 22 dan Dasar RFN 31 dalam RFN, yang berkaitan dengan sumber air telah digabungkan menjadi Dasar RFN 26 dalam RFN Ke-2, manakala Dasar RFN 9 dan Dasar RFN 11 dalam RFN berhubung dengan conurbation telah digabungkan ke dalam Dasar RFN 14 dalam RFN Ke-2.

1.5 Proses Perundingan

Semasa penyediaan RFN, Ketua Pengarah Perancangan Bandar dan Desa perlu berunding dengan setiap kerajaan negeri dan pihak berkuasa yang lain atau badan-badan tertentu yang diarahkan oleh MPFN. Pendekatan secara perundingan dan perbincangan dengan semua agensi-agensi awam dan pihak-pihak yang berkepentingan telah diterapkan dan digunapakai sepanjang proses pembentukan RFN Ke-2.

Salah satu ciri utama proses perancangan strategik dalam RFN Ke-2 adalah untuk menggalak dan mempertingkatkan urus tadbir bandar dan penglibatan awam dalam penyediaan rancangan pemajuan. Perancangan spatial negara merupakan suatu proses yang kompleks. Ia melibatkan pelbagai dasar merentas sektor yang berkaitan dengan pelbagai pihak yang berkepentingan samada secara menegak atau mendatar termasuk badan-badan bukan kerajaan, kerajaan negeri, agensi awam, pembekal perkhidmatan utiliti dan sektor swasta. Diskriminasi positif sering berlaku antara kumpulan dan kawasan yang berbeza, contohnya siapa yang akan mendapat atau kehilangan apa, berapa banyak dan di mana. Misalnya dengan sumber jaya yang terhad dan terdapat keperluan untuk pembangunan mampan, kebanyakan negeri memerlukan lebih ramai penduduk, lebih banyak dana persekutuan untuk pembangunan infrastruktur, membuka kawasan hutan untuk pembangunan pertanian, tambakan laut untuk pembangunan bandar dan sebagainya. Terdapat juga persaingan untuk menggunakan sebidang tanah yang sama, misalnya untuk tujuan pertanian, perhutanan, dan pembangunan bandar. Ini digambarkan di dalam pelbagai rancangan pembangunan koridor, RS dan RT yang telah disediakan.

Dalam hubungan ini, beberapa siri dialog dilakukan secara meluas dengan Kumpulan Kerja Teknikal (KKT), agensi persekutuan dan negeri, organisasi yang berminat dan kumpulan pakar. Ini adalah penting untuk memberi peluang bagi membincangkan peruntukan sumber, peruntukan semula dengan kerajaan persekutuan dan negeri; serta mengurangkan konflik dan menetapkan keutamaan antara pelbagai pihak yang berkepentingan berdasarkan kepada prinsip-prinsip dan tujuan yang telah ditetapkan.

(24)

_1-11

1.6 Kawasan Perancangan

RFN Ke-2 hanya disediakan untuk Semenanjung Malaysia sahaja. Bagi tujuan analisis dan penghuraian strategi dan dasar yang berkaitan, empat wilayah spatial, iaitu wilayah utara, tengah, selatan dan timur, telah digunapakai selaras dengan wilayah ekonomi yang digunakan dalam RMLT. Setiap wilayah ini menampilkan ciri-ciri dan masalah yang khusus, contohnya wilayah yang kurang maju. RFN Ke-2 tidak meliputi Sabah dan Sarawak kerana negeri-negeri ini tertakluk kepada perundangan perancangan yang berbeza.

1.7 Jangka Masa Rancangan

Apabila RFN Ke-2 diluluskan, dasar RFN Ke-2 akan berkuatkuasa sepenuhnya dan dirujuk bersama dengan mana-mana penambahan baru, pindaan atau pengubahan oleh MPFN. Seiring dengan Wawasan 2020, tempoh perancangan 10 tahun sehingga 2020 akan diteruskan. RFN Ke-2 perlu mempunyai dua perspektif jangka masa iaitu perspektif jangka masa pendek bagi memenuhi objektif sosio-ekonomi dan peruntukan bajet pembangunan yang terkandung dalam RMLT dan perspektif jangka panjang bagi Wawasan 2020.

Walaubagaimanapun tahun 2020 bukan merupakan tempoh terakhir dalam menyelesaikan segala isu perancangan spatial yang dikenal pasti dalam RFN Ke-2. Dalam tempoh perancangan 10 tahun, rancangan pembangunan ini akan menyelesaikan isu negara yang kritikal di samping memperbaiki isu-isu yang kurang kritikal.

Selain itu, perancangan untuk sektor-sektor yang berlainan memerlukan tempoh masa yang berbeza. Peruntukan tanah bagi sektor tertentu, contohnya sistem bekalan air dan jajaran rangkaian infrastruktur seperti rel berkelajuan tinggi perlu dikenalpasti dan dirizabkan untuk pembangunan melangkau tahun 2020.

1.8 Pengguna RFN Ke-2

(25)

_1-12

selepas diterbitkan dan diperolehi secara dalam talian melalui laman sesawang JPBD Semenanjung Malaysia.

(26)

Ma tla m a t, O b je ktif da n

BAB 2

(27)

_2-1

BAB 2

MATLAMAT, OBJEKTIF DAN PRINSIP

Matlamat, objektif dan prinsip RFN Ke-2 menggambarkan hasrat negara sebagaimana ditafsir daripada Akta 172, iaitu menggalakkan penambahbaikan persekitaran fizikal ke arah pencapaian pembangunan mampan negara. Dalam konteks ini, perancangan fizikal bertindak sebagai satu instrumen yang efektif dalam mewujudkan corak petempatan spatial yang efektif, rangkaian infrastruktur bersepadu, persekitaran luar bandar yang mampan dan disokong oleh institusi pelaksanaan yang cekap. Seiring dengan itu, garis panduan perancangan spatial diperlukan bagi menyokong perancangan sosio-ekonomi negara untuk memacu pertumbuhan ekonomi masa hadapan dan keseimbangan pembangunan wilayah. Penemuan teknikal dan maklumbalas pihak berkepentingan terhadap isu-isu utama semasa, cabaran masa depan, potensi dan ancaman telah membantu dalam memperhalus matlamat, objektif dan prinsip serta menyediakan asas bagi membentuk strategi dan dasar, seterusnya menyediakan tindakan yang jelas untuk melaksanakan RFN Ke-2.

2.1 Matlamat

Matlamat asas RFN Ke-2 adalah untuk membantu negara mencapai status negara maju dan berpendapatan tinggi sebagaimana yang terkandung dalam Wawasan 2020 dan Model Baru Ekonomi (MBE). Peranan utama perancangan fizikal adalah untuk mewujudkan suatu persekitaran fizikal yang berkualiti dan efisien di dalam kawasan bandar, pekan dan luar bandar yang menjadi asas kepada kehidupan berkualiti tinggi dan tempat tinggal yang sesuai untuk didiami. Ini disokong dengan kemakmuran ekonomi, kestabilan persekitaran, kesejahteraan dan integrasi sosial sepertimana yang dihasratkan dalam Wawasan 2020.

Terkandung di dalam objektif keseluruhan ini adalah keperluan untuk meningkatkan kecekapan, keseimbangan wilayah, kemampanan dan memperkukuhkan kedudukan negara secara global. RFN Ke-2 akan menterjemahkan dasar-dasar dan strategi sektoral negara ke dalam dimensi fizikal dan spatial. Dengan membangunkan potensi bagi setiap kawasan dalam negara, matlamat untuk mewujudkan petempatan yang lebih selamat, lebih hijau dan sesuai didiami oleh komuniti yang sihat, berilmu, berpendapatan tinggi dan mampan akan tercapai.

Matlamat RFN Ke-2 ialah:

PEMBENTUKAN SATU RANGKA KERJA SPATIAL NEGARA YANG EFISIEN, SAKSAMA DAN MAMPAN UNTUK MEMANDU PEMBANGUNAN KESELURUHAN NEGARA KE ARAH MENCAPAI STATUS NEGARA MAJU DAN BERPENDAPATAN

(28)

_2-2

2.2 Objektif

Untuk mencapai matlamat tersebut, lima objektif utama telah dikenal pasti:

i. Merasionalisasi dan memperkukuhkan rangka kerja perancangan spatial negara dengan disokong oleh infrastruktur strategik untuk mencapai ekonomi yang efisien dan berdaya saing global;

ii. Mengoptimumkan penggunaan tanah dan sumber asli untuk mencapai pembangunan mampan dan pemuliharaan biodiversiti;

iii. Menggalakkan pembangunan wilayah yang seimbang untuk mewujudkan integrasi ekonomi dan perpaduan sosial;

iv. Mempertingkatkan kualiti spatial dan persekitaran, kepelbagaian dan keselamatan untuk mencapai kualiti hidup yang tinggi dan sesuai didiami; dan

v. Mengintegrasikan hubungan antara negeri yang lebih efisien dan peruntukan ruang awam bagi interaksi sosial dan komuniti mampan selaras dengan konsep 1Malaysia.

Objektif 1 : Merasionalisasi dan Menyediakan Rangka Kerja Perancangan Spatial Negara dengan Disokong oleh Infrastruktur Strategik untuk Mencapai Ekonomi yang Efisien dan Berdaya Saing Global

Dalam usaha untuk mengekalkan kadar pertumbuhan ekonomi yang tinggi sekitar 5.5% setahun bagi jangka masa 10 tahun akan datang dan untuk mencapai status negara maju dan berpendapatan tinggi menjelang tahun 2020, negara mesti mempunyai ekonomi yang efisien dan berdaya saing di peringkat global sepanjang tempoh perancangan tersebut. Malaysia akan terus bergantung kepada pelaburan langsung asing dan eksport untuk pertumbuhan ekonomi yang tinggi dan mampan. Walaubagaimanapun, persaingan global untuk pelaburan asing dan pasaran eksport dijangka akan meningkat disebabkan oleh pertumbuhan ekonomi yang lembap serta kadar penggunaan yang rendah di negara-negara maju berpunca daripada kemelesetan ekonomi dan krisis kewangan.

(29)

_2-3

Objektif 2 : Mengoptimumkan Penggunaan Tanah dan Sumber Asli untuk Mencapai Pembangunan Mampan dan Pemeliharaan Biodiversiti

Pembangunan mampan adalah "pembangunan yang dapat memenuhi keperluan semasa tanpa

menjejaskan peluang generasi akan datang untuk

memenuhi kehendak mereka" (Laporan Bruntland1).

Konsep terkini bagi pembangunan mampan mengambilkira elemen-elemen ekonomi dan sosial sebagai sub komponen kepada persekitaran pembangunan mampan (Rajah 2.1). Secara ringkasnya, masyarakat bergantung kepada kesejahteraan ekonomi; begitu juga sebaliknya, di mana masyarakat dan ekonomi juga bergantung kepada kesejahteraan alam sekitar.

Model ini memberi penekanan kepada kepentingan perkhidmatan ekosistem iaitu manfaat yang diperolehi oleh manusia daripada ekosistem. Ini membawa maksud bahawa perkhidmatan tersebut amat bernilai kepada manusia dan sekiranya perkhidmatan tersebut mengalami kemerosotan atau kehilangan, maka ia akan menimbulkan impak yang memudaratkan. Perkhidmatan yang diklasifikasikan adalah pembekalan, pemantauan, kebudayaan dan sokongan 2 (Jadual 5.3).

Biodiversiti merupakan kepelbagaian dan interaksi kehidupan di bumi dan penting untuk proses dan penyediaan perkhidmatan ekosistem. Walaupun tidak terdapat satu perhubungan yang jelas di antara biodiversiti dan perkhidmatan ekosistem, perlu diketahui bahawa kadar biodiversiti yang tinggi (di peringkat genetik, spesies dan ekosistem) adalah penting untuk menjamin daya ketahanan proses ekosistem. Oleh itu, terma kemampanan persekitaran, serta kemampanan sosial dan ekonomi, membawa maksud bahawa bekalan sumber yang kritikal (biodiversiti) dan proses-proses ekologi perlu dilindungi. Sehubungan itu, kadar kemusnahan perlu dikawal pada tahap yang boleh diterima dan kerugian modal semula jadi harus diberi pampasan.

Objektif utama perancangan guna tanah adalah untuk menyumbang ke arah pencapaian pembangunan mampan. Sebahagian besar aktiviti pembangunan dijalankan di atas tanah, di mana bagi sebidang tanah yang sama, akan berlaku banyak persaingan untuk kegunaan yang berbeza. Sektor ekonomi, aktiviti sosial dan isu perlindungan alam sekitar saling bersaing untuk mendapatkan kawasan yang bersesuaian dan terhad. RFN Ke-2 bukan sahaja perlu memperuntukkan tanah yang mencukupi bagi memenuhi keperluan masa hadapan setiap sektor, tetapi harus juga peka terhadap pembahagian jumlah peruntukan tanah mengikut sektor, untuk mencapai penggunaan tanah yang mampan, efisien dan optimum, contohnya menetapkan kegunaan atau pembangunan di tempat dan masa yang bersesuaian. Pembaziran tanah, iaitu tanah terbiar dan tanah-tanah yang mempunyai produktiviti rendah bagi mana-mana sektor ekonomi perlu dielakkan. Namun,

1_WED.1987._Our_Common_Future._World_Commission_on_Environment_and_Department._Oxford_University_Press. 2

KSAAS.2008. Visi Bersama Mengenai Biodiversiti dalam Kerajaan dan Proses Pembangunan. Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar. Putrajaya. Rajah 2.1: Konsep ‘Model Pembangunan Mampan’

Alam Sekitar

Ekonomi

(30)

_2-4

peruntukan guna tanah dipengaruhi terutamanya oleh corak guna tanah semasa, kesediaan infrastruktur dan keadaan topografi semula jadi.

Setiap sektor ekonomi mempunyai pelbagai masalah dan peluang yang berbeza, yang akan menentukan secara kasar keperluan tanah di masa hadapan. Contohnya, pertanian berkeperluan untuk meningkatkan produktiviti berbanding dengan keperluan untuk menambah keluasan kawasan, manakala perhutanan, dengan peningkatan permintaan global terhadap kayu balak tropika, berkeperluan untuk menambah keluasan kawasan disebabkan kemerosotan bekalan kayu balak di kawasan hutan semula jadi. Pewujudan kawasan perladangan hutan tidak boleh menjejaskan keluasan kawasan hutan semula jadi.

Permintaan terhadap tanah paling tinggi di dalam tempoh perancangan RFN Ke-2 adalah untuk perkembangan bandar. Hampir 6 juta tambahan penduduk bandar diunjurkan di Semenanjung Malaysia sepanjang tempoh 2010-2020, dengan kadar perbandaran sebanyak 75% menjelang tahun 2020, atau bersamaan dengan 20.9 juta penduduk bandar. Walau bagaimanapun, menjelang tahun 2020, jumlah kawasan yang diperlukan untuk menampung penduduk tambahan dan aktiviti adalah 0.96 juta hektar, atau hanya 7.3% daripada jumlah keluasan Semenanjung Malaysia.

Dalam kawasan tepu bina sedia ada, masih terdapat banyak ruang untuk pembangunan

infill dan pembangunan semula untuk pembangunan bercampur yang berkepadatan

tinggi. Oleh itu, pada prinsipnya, perkembangan perbandaran tidak perlu mencerobohi kawasan luar bandar yang dilindungi atau dipulihara untuk sesuatu tujuan tertentu, contohnya rekreasi, serta tidak perlu menjalankan kerja-kerja penambakan laut pada skala besar, melainkan untuk pembangunan infrastruktur strategik utama. Jejak bandar yang padat adalah paling berkesan, berbanding dengan rebakan bandar, untuk menggalakkan pengangkutan awam yang lebih cekap, melindungi kawasan luar bandar dan kawasan perhutanan sebagai penyerap karbon dalam menghadapi perubahan iklim. Sebahagian besar sektor kewangan, perniagaan dan perkhidmatan akan ditumpukan dalam kawasan pusat bandar untuk mewujudkan sinergi dan critical mass yang lebih tinggi. Namun, perancangan tempatan perlu diubahsuai menjurus kepada pengezonan guna tanah yang lebih fleksibel dan intensif, dengan menggunakan pendekatan pengezonan berdasarkan impak untuk disesuaikan dengan lokasi tapak.

Peranan penting RFN Ke-2 adalah untuk menyeragam dan menyelaraskan kategori dan tahap penggunaan tanah, contohnya KSAS Tahap 1; dan menggunapakai kategori dan

(31)

_2-5

Objektif 3 : Menggalakkan Pembangunan Wilayah yang Seimbang untuk Mewujudkan Integrasi Ekonomi dan Perpaduan Sosial

Berdasarkan kepada faktor sejarah dan fizikal, pembangunan di Semenanjung Malaysia telah menghasilkan jurang perbezaan yang ketara di antara pantai barat dan pantai timur. Rancangan-rancangan di peringkat negara, khususnya RRJP3 telah membuat ketetapan untuk mengurangkan ketidakseimbangan ini dan menggalakkan pembangunan yang lebih saksama di antara wilayah dan negeri sebagai objektif utama.

Pembaikan rangkaian pengangkutan, rangkaian teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) dan pembangunan industri berkaitan petroleum dan gas asli telah mampu meningkatkan tahap kemajuan negeri-negeri di pantai timur. Walau bagaimanapun, ketidakseimbangan pembangunan masih lagi wujud. Pembangunan yang tidak seimbang ini tidak hanya berlaku di antara pantai timur dan pantai barat tetapi juga antara wilayah-wilayah kecil di pantai barat, contohnya antara Lembah Kelang yang pesat membangun dengan selatan Perak atau utara Kedah di mana kedua-dua kawasan tersebut pada amnya menunjukkan ciri-ciri sosio-ekonomi yang sama dengan wilayah pantai timur.

Keseimbangan perlu ditafsirkan sebagai perolehan peluang yang saksama untuk mencapai pendapatan dan kadar pertumbuhan ekonomi yang setaraf dan tidak semestinya sama dalam bentuk pembangunan. Setiap daerah perlu dimajukan berdasarkan kepada kekuatan dan kelebihan daya saing ekonomi dan sumber wilayah, terutamanya modal insan, yang berkaitan dengan ekonomi negara dan global. Oleh itu, bagi wilayah-wilayah kurang maju yang disebabkan oleh kedudukan yang terpencil dan terpisah, tidak mampu bersaing untuk pembangunan tertentu tetapi mempunyai aset seperti perhutanan tanah tinggi, tasik, pantai, pemandangan indah, kekayaan budaya dan produk pertanian serta perhutanan yang banyak, boleh digunakan sepenuhnya untuk meningkatkan pembangunan pelancongan termasuk ekopelancongan, aktiviti hiliran pertanian dan perhutanan, dan industri berasaskan kraftangan. Peningkatan pelaburan dalam infrastruktur khususnya untuk menyokong aktiviti-aktiviti tersebut seperti pengangkutan dan komunikasi, perlu diarahkan ke wilayah-wilayah yang kurang maju.

(32)

_2-6

Objektif 4 : Mempertingkatkan Kualiti Spatial dan Persekitaran, Kepelbagaian dan Keselamatan untuk Mencapai Kualiti Hidup yang Tinggi dan Sesuai Didiami

Alam sekitar merangkumi persekitaran yang terdapat di bandar dan pekan, persekitaran luar bandar termasuk kawasan pertanian dan perladangan serta alam sekitar semula jadi hutan dan tanah bencah. Negara perlu melindungi dan memulihara kualiti alam sekitar di ketiga-tiga kawasan ini.

Kerajaan sedang gigih memacu prestasi melalui Bidang Keberhasilan Utama Negara (NKRA), yang mengutarakan isu-isu nasional yang berkepentingan rakyat dan bidang-bidang utama yang memerlukan tindakan segera. Enam NKRA yang dikenalpasti adalah mengurangkan kadar jenayah, memerangi rasuah, meluaskan akses kepada pendidikan berkualiti dan meningkatkan taraf hidup rakyat berpendapatan rendah, memperkasakan prasarana infrastruktur luar bandar dan pedalaman serta menambah baik tahap pengangkutan awam dalam jangka masa sederhana. Sehubungan itu, perancangan untuk Belanjawan 2011 dan penyediaan Rancangan Malaysia Ke-10 (2011-2015) akan memberikan fokus dan keutamaan terhadap NKRA. Inisiatif kerajaan yang amat mencabar ini merupakan langkah ke hadapan yang utama ke arah merealisasikan harapan tinggi rakyat untuk mencapai kualiti spatial dan kepelbagaian termasuk keselamatan, terutamanya dalam persekitaran negara yang bebas daripada jenayah.

Objektif utama agenda Habitat II adalah pembentukan dan penyelenggaraan bandar yang sesuai untuk didiami dan mampan. Agenda sesuai didiami kini menarik perhatian yang tinggi di persada dunia. Bandar yang sesuai untuk didiami adalah penjana pertumbuhan dan inovasi berupaya untuk menarik dan mengekalkan modal insan yang kreatif dan berkepakaran, justeru memacu pertumbuhan ekonomi berpendapatan tinggi dalam negara. Bukti-bukti empirik menunjukkan bahawa bandar-bandar yang sesuai didiami mempunyai pertalian yang positif dengan Keluaran Negara Kasar per kapita negara masing-masing, contohnya New York, London dan Singapura. Namun, konsep sesuai didiami ditafsir dan dilaksanakan secara berbeza oleh pelaksana, penggubal dasar dan masyarakat umum. Secara umumnya, tafsiran kesesuaian untuk didiami mempunyai pengertian untuk mempertingkatkan kualiti hidup, kesejahteraan hidup, pertumbuhan dan daya saing ekonomi dan peluang untuk memilih tempat tinggal pilihan mereka.

Seperti yang ditunjukkan pada Rajah 2.2, kesesuaian untuk didiami melibatkan pelbagai isu yang merentas pelbagai aspek. Terdapat enam komponen asas utama dalam pembentukan bandar yang sesuai didiami dan masyarakat mampan. Di antaranya adalah seperti berikut:

i. Menggalakkan Pengangkutan Awam yang Efisien menerusi integrasi

(33)

_2-7

ii. Akses kepada Perumahan Mampu Milik di bandar-bandar dengan penyediaan

perumahan bercampur dari segi saiz, jenis dan kadar sewa di kesemua kawasan perumahan baru bagi memenuhi permintaan isirumah yang berbeza dari aspek saiz, pendapatan dan karektor. Usaha juga perlu diambil untuk mempercepatkan proses kelulusan perancangan untuk pembangunan perumahan, mempertingkatkan tahap kemudahsampaian pengangkutan awam, pembangunan semula kawasan brownfield di pusat bandar dan pinggir bandar lama, menggalakkan pembangunan bercampur berkepadatan tinggi serta memupuk nilai kemasyarakatan yang kukuh di kawasan kejiranan.

iii. Mewujudkan Persekitaran Menarik yang Menonjol di bandar-bandar yang mempromosikan udara dan air bersih, keselamatan dan kawalan terutamanya kadar jenayah dan kadar kemalangan yang rendah. Tahap kebersihan dan kesihatan, terutamanya dari segi pembuangan sampah dan vandalisma, kawasan lapang dan ruang awam yang menarik bagi seisi keluarga untuk bekerja, beriadah dan beristirehat dengan peluang seni dan riadah perlu dipertingkatkan.

iv. Menyediakan Infrastruktur dan Utiliti Sokongan dengan menumpukan sumber

kewangan awam yang terhad di beberapa conurbation utama seperti Kuala Lumpur, George Town dan Johor Bharu. Ini akan menjurus kepada penyediaan infrastruktur strategik negara, contohnya seperti taman teknologi tinggi dan pelabuhan antarabangsa, untuk memperolehi kekuatan daya saing global yang bertujuan untuk mempertingkatkan inisiatif sektor swasta dan menarik pelaburan langsung asing (FDI) dan syarikat-syarikat multinasional (MNC).

v. Menarik dan Mengekalkan Modal Insan Berkepakaran dan Berkemahiran

dengan memupuk kualiti kehidupan yang tinggi di bandar-bandar, yang juga berfungsi sebagai tarikan kepada industri dan perkhidmatan perniagaan yang mempunyai nilai ditambah tinggi. Justeru itu, mewujudkan lebih banyak peluang pekerjaan dengan pendapatan yang tinggi.

vi. Mewujudkan Pusat Pengetahuan Berkualiti di conurbation yang akan

(34)

_2-8

Rajah 2.2: Perkhidmatan Asas Utama untuk Bandar Sesuai Didiami dan Masyarakat Mampan

• Kepelbagaian Pengangkutan Alternatif, Seperti MRT dan LRT

• Mengurangkan Kesesakan Lalu Lintas

• Integrasi Perancangan Guna Tanah dan Pengangkutan

• Pembebasan Gas Rumah Hijau yang Rendah

• Pembangunan Berorientasikan Transit (TOD)

• Rangkaian Jalur Lebar yang Berkelajuan Tinggi

• Kemudahan Teknologi Bersih

• Kitar Semula

• Tenaga Boleh Diperbaharui

• Pemuliharaan Air

• Berkelayakan Tinggi dan Peluang Pekerjaan Berpendapatan Tinggi

• Intelektual – Persekitaran yang

Memberangsangkan dan Sistem Ganjaran Berasaskan Merit

• Menarik Pekerja Asing yang Terlatih

• Mengekalkan Golongan Intelektual dan Profesional Tempatan

• Pendidikan Berkualiti

• Meningkatkan Daya Saing Ekonomi Global

• Menarik FDI dan MNC

• Perniagaan dan Perkhidmatan Kewangan Bernilai Tambah Tinggi

• Industri Berteknologi Tinggi

• Pelaburan Infrastruktur Awam Khusus di Kawasan‐kawasan Perdagangan dan

Taman Hi‐Tech

• Kadar Jenayah yang Rendah

• Udara dan Air yang Bersih

• Ruang Awam dan Kawasan Hijau

• Kemudahan Pendidikan dan Kesihatan

• Kemudahan Seni dan Riadah

• Peluang Kediaman dan Kepelbagaian Pilihan

• Kejiranan yang Mementingkan Pejalan Kaki

• Komuniti Bercampur

 Perancangan Bandar Padat dengan Pembangunan Bercampur Berkepadatan Tinggi

 Pembangunan Semula Bandar Dalam Kawasan Brownfield

 Kualiti Hidup yang Tinggi

 Pertumbuhan dan Kemakmuran Ekonomi

(35)

_2-9

Pewujudan Bandar yang Sesuai Didiami dan Masyarakat yang Mampan akan memperlihatkan peranan kerajaan dalam menyediakan persekitaran pelaburan yang paling kondusif, infrastruktur yang strategik dan insentif-insentif untuk inisiatif swasta dan enterpris supaya mereka akan menerajui sektor tersebut dan berkembang pesat. Usaha mentransformasikan kerajaan tempatan untuk menawarkan perkhidmatan bandar dan pengurusan guna tanah yang lebih berkesan di peringkat tempatan merupakan salah satu aspek utama dalam bandar yang sesuai didiami dan masyarakat yang mampan.

Sistem penyampaian perkhidmatan di peringkat PBT perlu dipertingkatkan untuk memastikan polisi-polisi negara dan negeri dilaksanakan secara efektif. Sehubungan itu, kerajaan pusat telah memperkenalkan Unit Pusat Setempat (OSC) untuk mempercepatkan tempoh proses kelulusan perancangan untuk lesen dan kebenaran merancang. Tahap kompetensi di kalangan pegawai dan kakitangan PBT juga perlu ditambah baik untuk menghasilkan akauntabiliti yang lebih tinggi.

Penyertaan awam dan keterangkuman sosial akan digalakkan untuk memastikan perancangan inklusif di peringkat tempatan. Bandar yang sesuai didiami berupaya untuk menarik dan mengekalkan pekerja yang berinovasi dan berpengetahuan. Mereka ini menjadi tarikan kepada firma-firma yang terkemuka yang akan membantu memacu pertumbuhan ekonomi berpendapatan tinggi. Salah satu daripada komponen kritikal dalam perancangan spatial bagi mencapai bandar yang sesuai didiami adalah untuk menerap bentuk dan reka bentuk bangunan bandar padat berbanding dengan rebakan bandar semasa yang berselerak.

Penglibatan orang ramai dan pihak swasta amatlah penting memandangkan setiap komuniti lebih arif mengenai keperluan dan aspirasi komuniti masing-masing. Secara keseluruhannya, gabungan dan kombinasi enam komponen asas seperti yang dijelaskan, akan saling melengkapi fungsi masing-masing untuk membentuk sebuah bandar yang sesuai didiami dan masyarakat yang mampan, justeru menyumbang ke arah merealisasikan konsep 1Malaysia dan Model Baru Ekonomi.

Masyarakat secara umumnya, telah menyatakan keinginan untuk memiliki identiti tersendiri bagi persekitaran fizikal yang berbeza-beza, umpamanya pembangunan berkepadatan tinggi dan rendah yang kreatif, konsep ruang terbuka dan tertutup, kehidupan bandar dan pinggiran bandar yang selesa berbanding dengan susunatur dan reka bentuk bangunan semasa yang monotonous dan seragam.

(36)

_2-10

keperluan untuk menyisihkan mereka dengan pembinaan tembok tinggi, kamera litar tertutup dan rondaan pengawal keselamatan.

Seperti negara-negara maju di seluruh dunia, dijangkakan bahawa sebahagian besar daripada penduduk di Semenanjung Malaysia akan tinggal di kawasan bandar menjelang tahun 2020. Pada masa kini, tren perkembangan bandar yang pesat telah mengakibatkan persekitaran fizikal berubah kepada pembangunan yang tersebar atau rebakan bandar, pusat bandar yang usang serta peningkatan dalam kesesakan lalu lintas, pencemaran dan kemiskinan bandar. Oleh itu amat penting untuk mengkaji semula bentuk dan had bandar, piawaian, institusi perancangan tempatan dan proses kawalan pembangunan untuk memastikan persekitaran bandar yang berkualiti akan terlaksana.

Karektor dan integriti setiap bandar perlu dilindungi dan dijana semula dengan memperkenalkan langkah-langkah yang bersesuaian. Ini untuk memastikan wujudnya kesalinghubungan yang baik di antara bandar-bandar yang terpisah dalam conurbation, serta langkah-langkah untuk memandu dan mengawal rebakan conurbation. Sehubungan itu, bandaraya dan bandar akan menjadi satu tempat yang dinamik lagi berdaya maju, di mana penduduk memilih untuk menetap, bekerja, melabur, menjalankan perniagaan, melancong dan beriadah.

Fenomena perubahan iklim diramal akan memberikan impak yang besar terhadap negara dalam abad ini. Sekiranya langkah mitigasi tidak diambil, dijangkakan impak yang bakal terjadi akan merangkumi bidang yang lebih luas dan meninggalkan kesan bukan sahaja ke atas kesihatan dan keselamatan manusia sejagat, bahkan ekonomi negara. Kesan kenaikan paras laut, kejadian ribut, banjir dan perubahan dalam pola air hujan adalah berkait rapat dengan aspek spatial, maka ianya perlu diambilkira dalam konteks perancangan spatial supaya negara berkeupayaan untuk menghadapi sebarang perubahan iklim. Sehubungan itu, RFN Ke-2 menjurus ke arah pembentukan langkah berjaga-jaga bagi memastikan perancangan guna tanah negara menerap langkah-langkah adaptasi dan mitigasi dalam menghadapi perubahan iklim.

(37)

_2-11

Objektif 5 : Mengintegrasikan Hubungan Antara Negeri yang Lebih Efisien dan Peruntukan Ruang Awam Bagi Interaksi Sosial dan Komuniti Mampan Selaras dengan Konsep 1 Malaysia

Kerajaan berpendapat bahawa masa hadapan Malaysia sebagai sebuah negara yang berjaya bergantung kepada kemampuan rakyat Malaysia yang pelbagai bangsa, agama atau budaya untuk bekerja dan hidup bersama dalam keadaan aman damai dan harmoni.

‘Bangsa Malaysia’ merupakan objektif muktamad seperti yang diilhamkan dalam Wawasan 2020, dan konsep 1Malaysia pula merupakan pelengkap kepada pendekatan utama ke arah pencapaian objektif tersebut. Kerajaan menjelaskan bahawa 1Malaysia merupakan satu gagasan bagi memupuk perpaduan di kalangan rakyat Malaysia yang berbilang kaum, berteraskan beberapa nilai-nilai penting yang seharusnya menjadi amalan setiap rakyat Malaysia. Konsep ini menekankan sikap penerimaan dan saling menghormati di kalangan rakyat berbilang kaum dan bangsa dengan keunikan dan kelebihan setiap kumpulan etnik. Asas utama kepada perpaduan adalah prinsip keadilan untuk semua kaum, yang membawa maksud bahawa nasib semua kaum akan terbela dan tiada mana-mana pihak akan dipinggirkan.

Perancangan fizikal berupaya untuk menyumbang secara signifikan dalam memupuk integrasi sosial dan perpaduan negara yang lebih kukuh melalui penyediaan kemudahan awam dan sistem pengangkutan berkapasiti tinggi, khususnya kereta api berkelajuan tinggi, yang menghubungkan kesemua bandar ibu negeri seterusnya membolehkan rakyat untuk bertemu dan berkumpul dengan cepat dan mudah mengikut kemampuan.

Selain daripada itu, perancangan spatial perlu mewujud dan mengekalkan komuniti bercampur, kawasan hijau dan awam di kawasan kediaman, contohnya kemudahan sukan, taman awam dan sekolah, di mana semua rakyat Malaysia tanpa mengira bangsa dan agama dapat berkongsi kemudahan tersebut dengan selesa dan sejahtera. Penyediaan kawasan hijau dan kemudahan awam akan menggalakkan interaksi sosial dan hubungan sesama masyarakat dengan lebih erat. Rakyat Malaysia yang bersatu padu berupaya untuk menyelesaikan masalah secara bersama, termasuk mengatasi cabaran ekonomi, maju bersama dan menambah baik taraf kehidupan.

2.3 Prinsip