lt5lsr-Tt/0t07-P
PENGOI AHAN
LIMDA}I
CAIR DOMESTIKDE{GAN
METODEMllITl
SOII
r"TrrERirNG(MSr)
(STUDI (ASUS:LIMBAII
DAPUR ASRAMA PELAJARSMA NEGERI 1 PADANG PANJANG)
I.tJGAs
AKIIIR
*ba@i eldh
et!
uo.at untuk nery.tetkzn p.ogr@ tttoto tatu (S 1) pedo JL@nferlnk Unskuns Fokutr6-reknik Uri@sitE AdalosDIKARAMA
KAI'I-A
02774t}35STTINTA
INDAII, N'T.
DlI
S{MARIZA
Sy.IURUSAN TEKNTK
LINGKT'NGAN
rdhry
Perju! rlnq khh D4N'r!tlrEun ta.,or
@urlr thtw) rlnrh
kttikitt!.kky t
aanr!t,
n.trt.r ))bqk@r l
t.'
0rj!tuhqi
60.1 1t6
nt|
ton 6,.i.7j n.t
hqr6d, Denjatt
i.:l
th!
hati
lnbt.ilat 4i1i4,ir!
k|ttt,hqr 4^iq .!D6ku
4oDBAB
I
PENDAHULUAN
lrnrhah
cr;
d.ord{ik
xdllrh
lirnbih cair yturgb.6urib-
dtui lcnnukimao pcoduJuk. dicr:]hliomrail.
Jrn
bogunan,bangundi
sritusn)nnl(M€llall
&ldd!. l99l)
D, J'rd.n.sir.j.nis
Li.rbrrcrir
i|i
dih.silkturJxlj!
iumLrnlng
lebjbh€s,
dib.ndirr{ ljnrhihc.ir
cnisLail
Hrl
ini nrcnrprkr
pe4arulr dari bcsrmyalun.h pendudul. schirA.cxaliri!iu:
drri FnnukiDan. pcniagatur.drr
l]crkrktrrD lehih nonriirrn rerjadilli'rg!a
lioi
b.lunr nJx pcn:rqinrn seriusdairD
ic.colxL hnrhrh clrr donrenik tar-! dihaiLkanmrl$
tcrhrhln
lebhrnniu nal,
p.osolahan liinb.hc.n
d
i!ffber
I.in
sepcili nidNni. PrdalrLlimbah.rir
darl sm[(r
iri
lugr
thp)rni.dccnrd
brda.
in
pcndhanrx
dm
renderunaalm
n.rLs
ckosijemffDnrn
rennNrk liirgku.gaidisckirr.Ui
s.ra llr.dLJuk yrng nrenlgunak.n anldRebul. Cukup
bm!.I
J..k)Jc p0ngoiah.lr hmbJncrir
yJnL nnjd.jrdei
scqi ncnlopcrasianJa
nigo.tolrn.
n
alidri
sclibiav(
scna'an!h
hngkungrnrnns
rehh dikcDrbanskd sxar inr. Salah s,runyr adrlahm.tod.
t
/r;
.tr,1Nlclnlc MSL Drcnrpakd
nicbdctcapi$n
ltuah d€ng:n hduan. marerintorgDik.dan marcial hinnvr unluk nrcngolah tnnhrh c.ir dcngar
c&
Incngatnhn.ya[c
JlLm
nnllu
lapisxn rcacbuL J-apktur.drrrinn rarai dc.sin mderiat or-larikJar batua diburl bcrschne sclirg seneni
nEunri
hxfu hrra. Wa,(lGutrj!/
!t
(1991).rcnrhkan
bihwa
drr
e
MSL
rdxl*
mcrod.tcrgolrhxn
'au
DrcJ.anl:xrbn kemaniputui
rD,ir
drLimn.nurt,h
timb.h.tu
Mrtcriat tdr-! dllunakan Jalam Dcrod. nri mud$l
npatktui dianhranya yailD rrnah hunru5ddi
Jx.rnh Fsrnungan (andisoL). s.rbuk scrsaii.rnns
kelap..dd
L,in t,roLrtnrn x.nihr /,2?ft1r7., K.nilisi
i.rob
dtu xdrcoh nrcnrnrldrtikror
ul!malx.q.r.Drrrlunn
]]crlirihrD Dara.rcld Dcnccmrr drldn sjsrcm NlSLJllclrdc Msl.
in
r.l!h
diuji rnrtrlp.nrol.lid
Itnb
u
r dom0ilil di treberlpa ne!!rr. scpctiJcpa.s danllrailtu
Pcnolniai.c])aD-! dan lhxiLrnJ irenetufltrnDrclod. nri
utuk
nr..goLrl
li'nbahcrir
yansdih.silkdi
ru.uI
lmsqi
Jrnn*rirus ya.g
her{nnherdr.
nrpu.
roilcl.
dd
krlararirlongrn
etisicnsi p.nlisihm nrar.r
70 90%($*rt5uli
.r
,/.
l9Ol:,\r!
aodix
1/ d/. 2000) Senrcnrxra ntrdi IJ
o.rsi!
orrtnle N1sr. dircllii dtur ditrii unluk lrcnsolxhrn liinbrhcannrdr ilcla!.sx*il
!,,,,,
r,ar)., (kxfur). r|hu dan kefnikubiliitu
d.rrd
clisi.n:i
D.Dlisihrnnli
Lara 70 t00orts)hurizr dkt.
:0
l00l
Krs
ixn
2004)Diri
hcber.p.p.rlnrs
!!ng
lclih
iii.k
trn
mcnrhukiibfhrhux
nicrod.i\'lsL.rkur
clckrillilMlkd
dJinr
n,eDlolallnnbxlj."j.
domc{ik. brhkan limb.!\ .xir hdLsl.iSNi^ Nelcri
I
l,idan-! Irtuiidr! orcn,p.lix.srl
:!ru
irrirlsi
diKoh
l,xd
!
Plriturg
ltopiosi
Sumir.ra Lranr)r!
'n.ngh.silkx.
tinrbrh.air
doDrcjikI
nrLr.lica; dou,ciik
krsch0t mcrup.lar cllucn darid{ur
Jrn kaDrtrr mturdiina.r.
Nllir
yans
dnniliki
oLch\ekol.li
rcacbrl l:akt!
Jj
trpansnnDrcrtrDruklJn
hrhu.
liDbrh _rxogdih.\ikar
Jli n{ni
pclrjrr berkrpsnrs =l6l
o.xng ler\ehLl Dx{ld.saln}-! 1id.k me grt!mi nengot.tjtur t.brhlrniu
Jiu
hrDy.
dibhit
b.lilu
srrr kc 0.. Lr\rltr'rn
drfiu\r
yang ada Sulrn![JDrmll
sxd rnr (sejak ScprcDrbr.1006). lnnb:'nrlng
b$sunrhcrdirt
d.prr
ridrk tngihn!$u-!
Jiburnsl.
5alu.n dramrse. rer.Dl ititiunrrr kar rcrl.bih darr u d.t.mhxli DcnDrlixpLnrik dan bak scdinrefrisj
Mcnrntr
hail
IeDelilix.
SrhnirizaJlk
(1006).rlikcrJri
rnlrk
lj.brDnrpr.r,rLcr
penccniarln
hrhcli
(.iu.o
dapur Jxnkrn
r
nrtur
rc,corpu4.\ft'n
pclaitu rcr\cbur. scpenitrot)
1SS. dlnnrin)iL
t.duk Ions..!rsirr]J
suJrh
mel.lii|i hrk'
rnuN var)s rctrh ditetnkrn (K.pnj.d l.Jlt.to I12
tahunrr)0r
r.
nng
llxlu
Mrtu
il
t.iDhrh DoDrnik) s.Drcnlrr
konscmasiFntunrcler fencenitu
lir.brli
!rir
t.r!
dikumptrlkan di hrk |enangkap tcnuk daDbrk
scdinc
isi
dr.i
hr! I peDcltia.
iulr
dik.hhui nusih nnt.bihj brLu nntrr.lrnang
l,lnjaD-qnidxh
schatusnl!dnnih
karcnarurur
bcry)rensi untr( orcnccDtrilirekuntd
disckihyr
Dila
pihak..*ut
bd),!k |cn.lilian yang n,corbukrilan keellhlilin merodcMsl. dali.r
menaolrh li.rbalr can, haikdli
$nher donr$ik oraupun nondoDcnik (niduiri). Atas daso nu maka dilrkuka.
Fnelilian peDsolanar limbah .air d.nresrik nrenllumkan mcroJ. MSI- dcnsD mcngambil nudi kasus
lidrb.I
crtr halil akrivil.s dapur Drumavdu
n LrllrSM
N.gcri I li.ddrgl'turid!.
Pfbcdmn pdneLirirn knh
ini
dcnlantdA
pcdih didukro
{li
lep.n!
dan Thalland adalah dtuistn*rur laJ)isr r€robia!
aracrob rcarktrvsl
.yr
InprsaDttunluh|.
l6atuanl rcaho,MSl.
yang umunDya digtrD.llnJr
lcpan!
{laolh.ildld
adil.n Tcolnsd
Aknn pada pcnclnun ini dilunakdlcrikit
drn p.nnklEna
nnd.li
mcDdaparkdryi Lrnlrr
lapisr 7zr.r,,rzrl.
rcatror
N4st-dieunalia.
camnud
rdlh deu
rarug
(bc.bcdr Jongao re.krorrcalrorltlst-!a.g
dilunrkrn di .lcrun!din
lhxilDd
dinranx lxpisa. hftnihnJ-rlednj
ahscimpurm'rah.
hir jh bcsi. d.n b.bcnp!.ien js nr{icrial oremik)Cdnpu.rn
mde.rl
yrns diauD*turtJ&
lapistui,?r.urrbr.
ini scdikit bc.bcJxftrla
dcnld
llPL\rn TuprrrL.?)Lrria
reaktor lt1st. unrut pengolahanlinblh
can
i u
i
di
lndo.ssi! )-ar! scbaed menambaltr serhrtlerArji
s.bxglr orat(ialorga.il
Tnlakdit.mb
DhDatcrii
organrk pad.lapnh
;,,/r,/,,rz,d
rer[lor MSl. yang digunal ] dhchihkrn lnnban ca; nrcDeddlng h,hrn orgdrik)rng
cukup anggi.\ebin
itu prdr pcDehianjni
rntakdit.tLlD
pcDganrarar ptu\es nnrilikasidd
denilrilik$i
drlini rcatM
MSLlmg
diFnarruhj otch IEn.DrbalDr nratcrial orlanik pada lxlis.n i nptt,\,th\.-n,ta.
I L'jmn dari pc.ch'inn ini rdalah:
I
\iereDrular.li:irnri
pertisihan nrramct, non.dntu Ljmbitrc.i
d.morljk Jcngan Dcrodc N1St.. orenlgun*rn 2 unilrudk{.
\arirsi riljk pcigdnbit,nBAB
V
PENUTUP
Berdaturka. hxsrl nen€
ltirn
pcDsoldh,n lnnb.hca; J.nrclik
(ciu..
darur unrum) asmD poLqoStlA
N.gcrjI
PadangPdidg
dcnlin Dr.rodcirl/r.t),1
rdl,rrs
(MsL)I'ar!
rchh Jil,kukar. daprr disimpulka. bobti,na hal.drtu
I
llr5il
tualGn l:nrhlhcdr
yar-ere!h
nrenealarhiplngolriar
pcnd,htrtuin nrcnolr]ulk.ri brhwr secmvGrL
I nrbahcrir
dan brk pcDturght Lcnrakrer jhar
lcbiI
kcruh. cbih b.minyrk. dnn lcbih bcrbau dibddnrgkan hnrb.hcan dtui bak scdinrcnrasi. K.nsenrasi pdmcrcr pcnccnra. kedrrjcnis
linb.n
cair nri.8ih
Drelcbihibaiu nnrtu (KcpncnLtl
No.
2
tahu! 2001rcnrxn! Rrk! MuruA;l.inrbih
DoDrcnrkl:
P.rb.dann hplsro hrrtran l,arg dilunakan lemyda.ukut
meDp..grruhr liondisilisir
etlu.trrcaktn
llasii pcngJ'nartu mcnuniukldr clluen re!ktor I be^tuara kcktrDlog kudDSlD \e{tangkar rcaklor 2r:J* heNMr
saora s.kaii.nanur
kcdrh\r
sxnr!s.nr
bcninslan
rakbcibru
Konrli\i*2.n, v,/.
koJrr rcatrn
m0laluip.rgrn
tankorsrnhsi
BOD rtiperotchn{ja
mcnjr lxng saDra.yalni
15 nrenn kc 1(mcnn ke 60)w.tru
nenlaDbrlan s,mNlI
BerdaerkN hasll anal,sisDflNne|uen
rcdur
re.k6
dikclahtrihah{
konscnt si prnnrctc' p.Dcdnar li'nbxh cai. scpcdi8OI)
TSS. dtuj dlinJ-rUl.nr*
&p.i
dirurunkn
hirle!
j,uh
di
hNan
n:rdrr/
balu nrurulars
dir.rapkar (K.pmen J-Il No. Ilt
t ahun 20l]t rcdr,n&LlaItr N,lutu ir t_i,nbxh:
lfisiensi pcntisilrn BOD din ISS otcht.Jux
rcakbr
la mla diJtd
r0%dd
9l%.
sedargkdFnyisi|d
oriny
/
trnrrkrah{u
di
aras 36% dor5.
J...elfllk:D pll
bclrm dapat d:bukrikan. hasil ini ret$nenmiDkle
bajknFkin.ra kedua
re.lbr
dalm
.renlolah dar mcnyisihkaD parancrcr F.cc'narSccm lnunr,lenis lapisD b.tuan
re.Ibr
ridat bcsn!rnihat
penra
rnratdhad,|
elisicnsi lrenylsihanprdckr
pencemtu. scdtugkanienh
tinbahca;
yrnslillirk.D
crkup b.rpcogrruhp!d.
clisicnsiFntisihan
tSSdsl
Va.ilsi Hl.R
vnaal
berpcneruhrc
adapcisicrsi
pe.yishan pammclcrp.nccnrlr. kecuali pll.
Malii
tond:h HLRrturgdib..ikir
jnalanjrti.
a.ssi efisiensi pc.yisihanpara.dcr
pcnccmr yaDg diolslr.Fti.ic.\i
penl,hihar rcftaikBoD.'tss.
dorninlrk/
leDrak dipcn)tehuntuk
LR 500 t/m:hai.Scmcnrira variisi prcses acrasi.ukup berpcnpruh rertradap pcnyis:hd BOD
li.gFnyn
eJjsicDsi p.trrisihM plraDerer pcocenur yaD! didaparkm daajnpcrchim ininrcmLrulitikd bahwr nrerode Mst-
ti]![
drjadikan scbrr,jsatahsa'u
lenratil pensolaliMa;
htran$n donrsrtk. khusN$
u.ruk nEneolanlin,b$
crirasnn! pclrir
SMANcgcn Ifrddgpdln8
Llnek mcningkxrkro kiner a
D.r
e MSLdalh
mengotah timhrhc.iruvxn!
F.lar
sMA N.scriI
PadDs Pririturedr
tnnbah can domcstiktlda
uDruruyasena untrk pergcnrbdgan pcnclilirn
hnjutoj
dr
aplikasjdj
txpanaar. ,nnkahtb$rt'
hrlyarg pcnu dilakrkaD adxtnn:I
Pcngdnatar clisiensi FnAolanh tnnb.ncr;
secam k..rirnr dalar.plrn
e wikturrig
lchih laDa. mis,tnya sdantrn rrau lcbih. suD. Dcnesrahui sciauhDran. kemrmpuar d,n
kesabil
rcaktor MSI_ datdnnrnlolatj
iinrhahcat
ila
surlu sMt konse.lmsnrrn bentuktuasj atau lcbihjjn!-!i.
ssnn untukmens.rnui aurjsipxsi
rlna
dap,r djtakut,njita
lcrixdj./,rsjrg
JalanjI
iicnambahan$dhr
acFsiDcnj ti
.r
m
atiu 3 janr p€r hari sepllli]ang
rcnah dicohakan p.da pe.eliriin scbchlmny. (t€nrolnhm tjnrbdh cair d&i
DAFTAR PIJSTAK,\
Amcricao Public lleahh Associaliii
(APilA).
1992.tr,.L/
Mcntu.ltat
t'h.l:rtni
utionll
tl/dlt
dh.llftn(det
uSA.PI(l
Vinual Cenrer r'or Environnrnral tcchnotogy lxcharec. a)pptir.lnn
.1 Mulli SojlLaltirE
Mathodih
lhtte*dtet
T/eatnektthroli*\
rpecr!
or iprtiarur../l01ri
0.lr:!05 0.JI
hhl,
akscs 8 Mei 2007).AnanMddn4 T,
el
al. 2000 ..AComprrlr$€
Sttrd!of
Taolircrfth
Other Nlatcriak A3 The conDoncDtof
rhc Muki soit Lny.ring sr$rcm forV!r*e*rlrr
Trcstmcnt"
tirlrgrol
t:rAihetins
Etsirier
prcss:BBSDI-P Lirbana
D.ptn.
2A01./1hdi!.i.
(htrF |bbsdhlilbxu
dcpld.lonl
lDd.\ phr hhr, arses l7 Mei 2007)
C.blono.
Agus
P
.n.,
Nan. lu,uh M.hrt
t
AihLEaiSj
.h
Kl^iljkuy
l-unah
(hr1p.lnd tr-rnr..
lltjLcsr.!hrofor!usrbetj,\stVirrr,\N,\l
Ia^JlYo.nl
akses l7 Mei ?007).Da.. Rraji
M
1995. n?[r,ila
li?rzr. lJldngAaiJDtm.
Drtrb.sc
ol
lndofesianLa{s
\\cbsl\e.K4r u\a, /'llhttti
N.lara
!.krkmp
lljthp
N.
lla
lithrh
2003l.htary
Rttr
lttlr:ln
tjnbah
Dorla*
(hIp:iv\\.brp|onx.
!r, id.'r.\isnliocum.nL akses 1 7 tr jei 200?lFlr\ibulk. hd /.J|llr
r/./r
tilo
S5t.
! tirNt
Filt.^
rnt
tut
r
in The LtK.(hrr rlr sr
n.\ibtrlI
c.ulllc\ibtrlr.
\.b]huLk|j
Frodn.6thhrt.
akscsl7 Mei:007)
llanalilh. Kenias,{li.1005
1)utr
Duyt
lt)t1n Tdnah. pI
Rajacmtindo pcard!:Htudj,,Rigero.
sd$dno
199i.Khlitasi
trndh ddht'(z/.a.,.rr.
Edisj (e-l Akrdcnika Pr€ssind.rikrdi
I{ida)arutrahmi. 1A06
t'.httr.ho
Linhuh CabIn.l
rti
Kttipik
Lhi
Kq
M.nqgunakan
Utuda
M
ti S.i]
Latuin:< (M,\L)D.nea
h,ruhbuhunlru:e&r,ehktli
Sehnldil.ngnuhan
t'lndahtkn
tstuniKor^
Itr
xtK.riril
t.thiKq
\lnhk.tu
I'ddaha) TusasAkhn
SdraD
riknil