DI SD

k ^{tt-vo- tf/}

!

i

i

!

I,APORAN PENELITIAN

PELAKSANAAN PRINSIP CBSA DALAM PROSES BELAJAR MENGAJAR BIDANG STUDI PMP

DI SD

KECAMATAN NANGGALO

KOTA MADYA PADANG

MlLi,i DEFDUSIAhAAN lKlP ^PADANG

-t2-q\

DTtPn,lt ^GI

(0tEt(S

Olch

sllMBIQ /r.ratl6A

It ^{,ltlIrr' r.l.'t(}

trr ^/i :rr-l(,i _-:,

lrrct

tqtl

172

I ^Aan

lq' ^l")

Dra. $Ssi.Slg A

(I(ctu:r

Tim

Pcncliti)

Penelitian lni dibiayal dengan dana:

Proyek Operasi dan Perawatan Fasllltas lKlP Padang Tahun Anggaran 1992/1993

Surat Perjanjian Keria No.

i

281PT37.H91N.2.211992

Tanggal 1 Jull ¹⁹⁹²

INSTITUT IGGURUAN DAN ILMU

PENDIDIKAN PADANG

1993

tP T F:JRPUSTAKAAN

iiP

^PAOANG

I

i

:l

I

I

I

LP,PORAII PEHELITI ^AI.I

PELAKSAI.IAAI,I PRII,I3IP CV';|,. DALAH I'R(J1;Ii3 BI'LA.]AR HEIIGAJAR BIDANG STUDI PHP

DI

^SD KECAHATP,N }IANGGALO

KOTA HADYP^ PADANG

Persorralia

Lorr su l t

an

^:

Ketua

^:

AngEota

^:

Peneliti

^:

Drs. Helmi

Hasan

Dra.

^{L:;rr irl a}

r

l,.

Dra.

^{ll asn}

l lirtzar

i

^.:.1lr.

rPI

P;RPUSIAKAAi'l

I(iP

^{PAD ANG}

l

ABSTIIAK

Dalam pelaksanaan Cara

Belajar Siswa Aktlf d1

sekolah

guru selalu

menggunakan beberapa metode

antara lain tllsku-

si kelompok,

ceramah,

kerja

kelompok

dan tanya jawab

yang menuntut hubungan

sosial

dan

kerja

sama

yang baik antara

sesama s i-srva.

Sesuci dengan Judul penelitian yaltu

Peloksanaan

prinsi.p

CBSA dalam

proses beLajar

mengajar

Bidang studl

Il,lP dirirena po.ra

pendidik

berusaha

a6ar ni1al-ni1ai,

^norma-

norma, sikap dan tingkah laku ^yang dijabarkan deri ^kelima siLa lancasilo bcnar-benar terlvujud

daLam

kehidupan sehari

harl

^clal-am

rangka

memasyaroketkan Pancasi-).a/P4

meIaIul

^pen-

didikan formal.Untuk

^mencepai

tujuan ini digunakan

^pende-

katan lceterampilan proses yang disebut

^{dengan CBSA.}

CBSA menuntut

lceaktifan dan partislpasi siswa

secara

optimal , ^sehingga

^{sisura mampu merubah}

^{tingkah lakr:nya se-}

cara cfclctif rlsn efisien.

?enelitian ini beltujuan ^untuk tnendapatkan

^jawaban

tentan6

pelaksanaan

prinsip

^{CBSA dalanr}

^proses belajar

^me-

n,;:r j

ar bidang studi-

^PI,IP

di sekolah

^dasar.

Populasi

^d.alam

penelitian ini adalah seluruh murid ke-

las ^V

^{SD dan}

Suru yang mengajar di kelas V

^SD

di

^kecamatan

l{anggalo ^1(o dYa Padang.

SampeL

diambil

^dengan

teknik

random

sampling (

_secara

acak ).l'elinik

pengambilan

dste

^dengan

cara observasi,

^wawan-

cara

dan

studi

d.okumentas

i.

^{Obs ervas}

i diLakuken secara lang-

].

.

sung

bergabun6

antara guru dan

sisura

disaat terjadi,nya pro- ses belajar

^mengajar.

Ha1-haI yang diobservasi

adal-ah men6enai peranan guru,

kemampuan

guru

dan hubungan

yang terjadi antara 6uru

^dan

s isv/a. lvarvancara ^d

il-akukan secara terbuka ^yang

berkenan de- ngan

situasi

dan

kenyataan yang terjcdi

tlalarn

proses bela- jar-mengajar.Studi

dokumenter

adelah untuk melihat persia-

pan

Buru mengajar.Data ycng tel-ah terkumpul diolah

Can

rli analisa

^den5an meng6unakan

prosentase dan diuraikan

^secara

deskript if.

Hasil penel.itian ini

men6ungkapkan bahvra

6uru

^dalam

proses belajar

^mengaiar

bldang studi

^PLIP belum melaksana-

kan

^{pe reu:ran}

^yang

sebenarnya. Peranan

yanil dimrrksud

^adalah

guru sebagai

^pemimpin

belajar, fasilitator ^belaj

^{ar, mod'era-}

tor belajar, ^{motivator belajar dan evaluator bclajar'}

Hat ini

mengingat banyak

iumlah ^biclang studi yan6 'di

pegang

oleh guru-6uru

^{SD pada}

satu

kelas.Kemudian

murid

^me- nganggap bahwa

dia arlalah satu-satunya

^sumber

belajar ba6i

sisvra

dan sisvra

adalah

^makhluk

^yang pacif ^yang tirlak

tahu apa-apa. Sehingga dalam

mengjar guru bertiaya upaya

^r:ntuk

memberikan

mcteri pelajaran

^s ei e las

-i

^e l-asnya/member

iken

^ca-

tatan

^{kepada s islva.}

Dengan keadaan

seperti ini

menyeb;Lbkan rendahnya

mi-

nat belajar ^siswa,

sedanglcan

minat belaiar

^{akan mempenga-}

ruhi ^{tingkat keaktifan}

^sisrva.

1a

PENGANTAR

Penelitian merupakan salah satu karya ilmiah di perguruan tinggi. Karya ilmiah ini harus dilaksanakan oleh dosen IKIP Padang dalam rangka meningkatkan mutu, baik sebagai dosen maupun sebagai peneliri.

Oleh karena

itu,

Pusat Penelirian

IKIP

Padang berusaha mendorong

dosen/peneliti untuk melakukan penelitian sebagai bagian

dari

^kegiatan

akademiknya. Dengan demikian mutu dosen/peneliti dan hasil penelitiannya _dapat ditingkatkan.

Akhirnya saya merasa gembira _bahrva penelirian ini telah dapat diselesaikan oleh peneliti dengan melalui proses pemerikaan dari Tim Penilai Usul dan Laporan Penelit ian Puslit IKIP Padang.

Padang, Januari 1993 Kepala Pusat Penelitian

IKIP Padang,

a"-. i ^\

l.l

.: 1 I t;{

\

/

^{Sr inil, NI.A.}

,s 30 rs70ss

'.,1irlt\

DA1i'TAR

]SI

.A.BSTRAK

KI-TA l'EIlG;'J,lT,iR

I{aL aman

i iii

v

BAB ]

PENDAHUIU,IN

A. latar

^Belakang

DAITAR ISJI DAFTIIR TABEL

BAB II

B.

Pembatasan }Jasalah

C.

Perumusan l"lasalah

D.

^{Tuj uan}

Penelitian

I

,|

4 5 6 7 7 (]

10 10 o1

24 27

zl

2A

30 30 47

E.

^Asumsi

I.

Kegunaan

Penelit ian G. Definisl Istilah

T II'IJAUAI{ I(liPUS T/'K.irAN

A.

Kerangka

teorit is

BAB III

II{ETODOIOGI

B.

^{Kerangka Kons ePtua1}

A. Populasi dan

^samPel

B. Jenls

dan sumber data

C.

^{Ins trumen/ lns trumentas}

i D. Teknik Aralisa

Data

E. ^{Prosedur Penelit ian}

AN/iLISA DAI'I. PEIvISAHASAI'I

A. Analisa

B.

Pembahasan

...

.,.]?i PIRPUSIAKAAi.i

i,.r?

PADANG

BAB

^IV

v

BAB

^V KIJSIIYIPITIAN DAIT

A.

Kosimpulan

R]JKOIU DNDAS

I/

^{S ARAN- S} ARA]'I 52

52 53 55 57

B.

Rekomend.as

i/ saran-saran

DAFTAR KDPUSTAXAAN

IAiIPIRAN

vi

11.-r l.rtran l,:rl){:I

1.. !;eaid"-ran inml;r;rh ltrl,.r1 ^l:t?1ar' V rJ;n jr-tsiJ..rli rtttrrt ^{F ltlF} '/Erng tr'enqa I ar di [:.E14!i ^r/

4. Feranan LiLtrl-t =.EL-,aq':ia-i- f--imp-'inan ^EreI; jar dalam F'rr',sr-lsl llrc.:J;r,i iir ^{l4rrn c.l;:,i} j;ir f:(-icl,rnl:l 5 t-ltcl r ^{F l"lF}

:i. f-er-ar'iaI't GLtr-,-l =eh.rt]"r-i ^{l::a::-i t} i LatL-rr- L'(:laja'- ^dalan'

FrB=.t::=. hr=l;i j irr niFinclii-j B l,idariQ ^!i tl.liji F'1"1F'

.llrnrl.:rli _-q;imFEJ IiD nerler:i l,ecanr.-rLari tl..-.rrrq]g.:lc i,e,t',1

I'ladya F"-rdariq.,... -'... ^aO

t:.r:q _-i.;r t;in rti=.F,c,ri ter,tarit-l ;rd"r tl tlal"r,ya rlE-n,E'|Lla t

mndL, I ^Prc,q ranr !]Ehe I Llfl, lr,(: I ak !ian;rl":.,irr ^{l= r} L-lse= Be I ^a j _ar- f'lEr,q&jBr

DAFTAR TAE(EL

Pr:ran.:iar-r ^GLrr-r-r BFlb'ar-,d i mc'dc'r atr-'r' ^F(=I.r-i ar- ^{dal I aarn}

F,r-c,=,Lr-E. t-,iirJ aij arur,er,r-.t;-i,j;rr hfi-i.d.,rrlq =trrr.l:l ^F'l'1F -..--',, ^f,e' Br::ntLrli l';r-,irrt-trr.rl:;sr )/ill ,!l ^f-E- l','i ;d.1 tl;.r'L;rs' []ro5es

..i 4

6

-:/

I

heI a j a T'E]nq;-i ar t:id;iriq '--ur-rd-i. ^Fl'lF'

Feran'trr ^{GLlr-Ll set,;1!} iir,i- ^HC] tivn ^l-L.1r

Ei

!1

F!-tr=8"-= ^L,(:1a j;r fliEr!cl;;r-l i{r F'et-;rn;:rn ^{l-i Ll I} r-t sel-r,=1'J.i L

b(r I.1j rir ^d.e 1;n hi r.lar q _=.tt-rd-i ^F'HF

E'./a 1r-r.i [:r:ir- Etr:1.i.i ar ^{d;-i 1} ;m

---.6'

Fir ^{F-' 5 t? 9'}

1O. Tinql,;at

rnL1r,Ea-i ar ^{f,,l. ci iirr cl}

-1- -1- . l;Eada;n ^5;rran;-r

F-,EiL ;i-'i ;ir t1t:'r'q;).ir lr-i-darr-q Fti..rrl.i. ^F'HF'

!;e"at: tif ;rrr ^bt-.1aj ar dalatrr F,'-c r:(:g l--'elajar st-Lrrli ^F'l'iF'

Ff'lF' rj i. St) I.lertr:ri-

F rii=-irI'ana Llntlrl: hidancl L:tLld-i

;,.rrc anr;i'aar, ^t lirnQ ^{rl;1 .1.} c, ^{l't-, L a!La{d7 F}

F'ad.rr, E

i;, P1{ tr:,,ir-. .,rnQ diQt-rnal:nr1 ^{ilL, }-l,l}

ll..(I')(-llt,r li, ^{l. I i I: i i llr,.,i LJ} '/ ;r F:'.rcl.-rIi(1

rnr:ttrt.i ia|' t-1.i..J.;rnq stll(Jr Fl'iF'

'3ll |.leqe r i

cl i.i I .tt Ir, f:'I-t.tl3t.,'s

N,ECa,natan

Llt? I ^,=r ;t j .rr

[:- ^{, ' +-, r , r l r l Ll r}

' .r ;r ^r r nrtlr(lr..r rlii] =hlr, ^Fr o9'.e'-: l:e'1aj;rr- ^meBLJajar t:rrlar r! :.Lurl i. [jl'l[j

4h

47

:l PERPUSTAKAAI.I

?AD ANG

EAE I

PENDAHULUAN

A. Latar Eelakang Hasa 1.1h

Dalam Femhlrliaan UUD '4=, .r1-inea Le lV =alati ^s;rtr.r trt-iut;rn na.-iC,nsI aclal;{f' Lrfi tLll:. ^mG:ncrf r(lasl;an llEhidLlpan bangsa, F'enrl.f dil':..:rn l.l;r=ic,naI yartq ^t--,E,y- tll ^j Llan lrntlrl:

,nl,nCEFdagliari l:Ehidr-lFan b;rrrg=;r a[:.an n,emhangr-rn nranurEia

selrtr-rhnya nrElarlLli pendi(Jiliiri-'

FpndidikEn dikErntiangt',an kearah ^l'. er,r:1Ll rLrh.-rB asFel'. (r;,nah) ysng mEl iplrti pengetahLrar, ⁽ heEr,Etif ), ^{.: i l'l;i} f-, (af et'.'r-if ) din

keterampi 1,.:B ⁽ p1..y11omr:toril. ),

ftalarr nrencapai ^{F er,cli.} cli ^lr. an l.li-r=.ic,n;1 ^{ni;:r l.t} ii Fendidilta', Hcral [1,;rrrr:.rgiIa ^([]l'117] nrr!rLrff .al'.ar.l !:,iIifh r.-,i 1:t-{ ^{lJ j.} d,-ir'(.1 :itLldi ^yang eanqat pentinq dalanr rner'qErnhang[.:an a=peh--a=pel'l di ata'-

tr:r'rr tarrr;r penqil,n,ban!,al-r ul,:1u,asarr rliP.iifr Inc-:,raI mental

( I-'E,nrlhi1,/a.t;ir' ) ^r,:i. l;ri--n ^j. 1;ri [:';ncEiei ]..:i. Eij ^lr iif:, clart ^{t j nEl'iah}

1*[..r-r y;rrrg dikErr'bangllrrn dL,r'iJan ni];ri-nilai P;ncasila /anq n'ErLlF;ilian Farndar,gan hi.clr-rp L,arrgea Ir,clc,r-re--i.a s.eFerti

terqa,r'Liar ^{da l} a,ii ^{l-r-l j} Llan Pt:nrJ id i ^l,. arr I,l.:r:ii(rn a l rl;rn F'end id i tl an I'ir,ra I ^F'ar'C asi 1.r.

AdaFLrn ^'fLrj t.l.-'n Penciidil,;an t.l;.si.ona1 dalam GEHfI 'faF HPf{ ^l,lG

lf /$P0F1/ 1.SAB iatalr . '

Un trrk rrrerringl:atl';an l':r,rs I itas nranlt=ia Indc,rie=iJ yaitLl rranlrgia Tang berir'an d;in bertaqu/a tt:rhadap Tuhan ^'i'ang l-1aha E=a. ber-tr-tdj. trsl"irrrtilLrhlrr. herl"epribaclian.

berdrEiFI in. bel;er j a kera--, tangqLrl-,. bertanggrtrrq jaurah. m;nd-iri. cerda= darr teramg.il --erta sEhat

j asrrani rJan rc,hBrri. ^.

PEndidil'iaB I'leqiclr,al jttga herr-rs firamF,Ll ,rrerrl.l m blt ^h l,;.;n dan menrperd;latrr raEa cinta F,.fda 'tarralr air. '-'rernPertebal Eenrengat P.ehanq=.aarr darr r-.rsa iieEeti.aliak,anan sosial.

SejaIan dengan i tLr dil.embanqLan it.;lir' bElajar dan

1

mi?ftrlc-r-i.rr r'anq tlaFrnt nrenLlflrL,Llhli;tri raE;i Fel-Caya diri F;irlir rJ.iki r:Fndiri r-.i"rta r; -i.1,, a t:, d,f,n llr:rilr-1tiLr ^yanq

i r'(r,/.r t i. f clari l;rEatif .

Denrlari dern:.1.:an Fendt.dilian N;r=ic.rral .f lian ^rna,npLr

n,eFrll j Ll tlian iaanursia-riranlrsi; _Ferr,b a rlgt-l n "tn yirng rlap.rt

menf.ianqurri Llirinya =Errcij.t-i-=.endit- j. seLa ^hr-, r s.-rma -sama hert.rnq<tltnQ i ^auratr at-a:. pemt;:nqLtnan ttr.tngsii

( Gl-il lll 1rlll0 r -1.t'r. ) ^,

Sel'r.rtrl.rnq.-rn rJenqan -i rii s-i tl-ras j. F't]nd-i.clil'iEn I'las.j.nnal (J;.la;r, _LJU llr,, i',/ l?3? _{-i r-rtl} r, ^m{?Tr'y, t ^i=\ li.;rr} ljiihv}n PEndirjiP,an lla==rcn;.il I{ertLljLrart nrencerdaEl.:an lieli-idLtFar.} b;rrgsa dan

rrrE,r-,qr-:rr,tlirnill:an n,tirrur=i.a Incicrrre=ia Serrtr-rhny;r ; 'r'aitr-r ^mElnLrSia '/irrrq hEr -i.ir,;in cJan t--,etaqlra tEFhadaF ^Tr,.rhar' Yang l'1aha Esa dan ter-L,r.rdi pu,l:r:r-t:i. l r-rl-rurr-. rnefiililli. pencJe tc-lhr-r,ln d.ln hetFiranF,:r.Irri. l'leseh;rtan jnsin.rni dan rr:han-i.. ke;,,t'ibadian y;ng inantali dan man{Jiv'i sEr-t.:\ raEa ra.rqq.t.,i jawab lrema=.r'aralr.atan dan l:ehangr=.-r;n, (Depd-tl:ht-rd 1984 : 6. UU ^Nlo,

:,/-1.93" liab I I Pa=aI :4 )

[.hLrsLrEB.,/a F'r:nc]idi l;;rn F;nc;i,,:i. l.r deliim GLtl'lN YaF HFf'{ l.lo, I I 1?Ll-q mer,

",[] ^{hLr l: |.i if} ri bahw.r ^:

F,r.n<li.clil.:in. Faric.:=i li tr'rm;=Lrl'i F4, F'ltlP. FSfrL{ serta

rrTtr-.Lrr'-.(-lrlr:.ur- y;r-,i1 dap,:L rJir-rrrrrr.rsan dari ir!engernl:1.anqli.:\Il j _i.He

=E-rnar,c-tat. cliir, n-ilai.-ni1ai _Fer jLr;inqan l'lirllELrsnl'IE-! rri l"r-t 1?45 l:egacl; qE.r-rrirr;=i inucia. ^d i ¹ afi j r.r t ^l.; ar, dan ma['lin Lii tingliatlien Lli! r:,nilr.r jt:nj.= darr jt'rij;,rriq F,er'(liclj.l'l;ln ^ftll1;t j. cl"eri tar)an

l:;nal.-[ar-ral: =;rir,pai rJei-rg;ri F,€,rgLlrLlen ti.rtgr;i. liail,i nEgeri

=.r,r;

-.ta

⁽ GllHt.l .

raelak=analran

r'raLl FLlrl Da l. _=-{ri'

l. ?BL]

I

^{I ir6 )}

F end i.d i [i arr l'lera L ^P"f ncasi I e i=[in tri( I d;rn Lle::irr Fr]ngcrrLrlrnya

gurLr untLl[i

r: 5-fliFLlnya:l rrFl r nr]n ber hali I ri./.a Ll-l j _Lr.rrl

Se L,aq a i qr.rru FllF'

pre,nclicli.l:;rn,

ha rlr::. mEmi I -i ^l.i -i hemamplran pr i hatl i

FrC,f t?=iC.rrsl dan Etr.Sj.al i,.:iI.irri fi,r?r,r;rhsrrlj. r fi,t]nqli.ii,ati clan

rF:nqall'allian P.:inc;iE.i1;r. ji..rg;r dj harafjl:.-rri nirrrirF{-l r[F]rrgin- tegrzreil'tarr sECar';i ^r-r tr-r l-r hr-rhurnqir-, irTr.t;ir.i tLl-tLlarr ,_,ErrEjid j _t".an, r,atey',t, me'Lcide dan e,,,.:iIlraL;i PtlP 9r:Ir:(-i_n cl err c-; arr ^-rinql:at- FErliembanqari psil.:c-,1c,t3i.E Er:r t;i l.:eL,lr tt.rh;rr be1aj.:r dan _=.o=ia1

9i.Eura.

Ses.lta j. clerrq;:irl l.;etentlrari-l.lE:tentuan cl;.rl;irr GFfJl.l. P-4 dan

l--tr-(:.q r Bm Fl,1fj'. Dehc] j.lrt-1l-lci. ].:irAny;{ Jf:l;is ^{rirFjTr qErr;.r} i aFa d;n

rT,PngE-!F;l Pl'lF i tr-r . nrag,e I ah hag;r irrrarr a tLr j Lrerrnyi

I,lenri I i. h diirr mEr,eraFl..ari

( hErvari;-15i. ) '-e'*lt;r-i ^dEr,gari her-rdahI.-rli diland;rsii c,1pli

.:,d ir l. ;r l-' rre,r'rqLt t,:rnra li an as;s- ^cl, irr

yanq te,r--j.fat l:ekeluarg.';rrr 6rerrdiriitr ⁽ qltrlt ) d{"Frg.f,n an;1ll

tr-r j Ll&r-r F,1?r''dicl-iri;r' ^;rtiir-r .;i--Ha aliti f ^(CBSA).

prerrgerti"-,n. Iai i::ir L,rilalliir'g tr-r-iU.-rnnya dan

car-arr7a agar dapat- br-,rha=.j. I fr'Er']c.3p.-!i

L,er Li8g.1i ^{rir r:::} [.c,dR

tlrrrtlrtan

hnrii;r-r Ilrm

cia r,

F,En 7aJ f in dEwfrse ini

= j.=t jirr ir,ic,riq. l-:itLraE.i ^amang

Er.ta git-r;:1 _{irr t-er-;l-:} --i

fi, i,,Ir;.r L A -i

didi.l.;

[: .-r

= i. li

( .; i s'uta )

J:irirrL,,.i.Jr

c-.ay anq dalam

(: .-( l- a

EdLltr;1t.r.f

,rrErrCapAi tr€ I a-i.-rr.

1. ,.-i:( .1?-f ?ER?USIAKAi\l{

i:iiP

^{PAD ANG}

B. PEII1EATASAN DATI PEEUI'IUSAI,I HASALAH 1 . Femb.rtasan HasaI ah

fl i., i , (l _r. ri q ;i i: l.;rL*rryal.arr f altta-f alt tn '/,.1n9 ^{mr:m;_,en g a r-r-t} i hi f,el,;l:.:a rn.rt.t CtiSA .lalar, F']rrlst?.j Lrc.lajar-mr-.ngaj.tr ^bj.dang si:UCli I''lll: ^{l: e I r-:} r ti.: t ;i '. ^a n l.t?rrr,lmFLt n IiefiEI-ttj. ^tla j.li (lari s.egi

ur*[: t,r-r l)..,r-lI-.r rn t-prj.-,c]a. mallii _llL,r'Iur ^['. i.r.erly'a pr:ne1j. ti rnembeari

bat..=.err, tErt,ar.ta!, lral-hal yanq al'i;tn dj-Lrah.rs. dfengan tirJrr.rrr ri.,rrr c,tr jt-,l.ti f ter-hiird,ip objeli ^,/'an(-) di1-,eI i Li. i;:1.rh ^:

1.. F'!rnn-n rlurrlr da1.:rr _F,ros.Es hElajar

ii t'r-rij i PllF-' rrrengglrnal:an peBrJplletan

meng;rJ ii r' L]FsA,

hidang

2. F'r-.r.-.,nan E-iq'/ra d.--rn [.]r-c-,spr] []E?l.rjar menqaj al- bidarlg

r: tr-rd i Fl'1F,' c-rrrq r'Lrr-r!l !Lrn ^{a l',} an ^{pende I'i a} t,:\n CBSA.

i, Fr:r.rr).rn _=ararlEr cl;.in pr.-r=ar;rr)i\ da1;rm Fros{?s belajar

rnr:nea jar bid.'rr"r(_'t stLld:i FFlf- )';:\ng mt:I)ggLrIral'.an g,r:nrJtrha t;in ^{CFISA -}

Fir,-r 11a::arl:ar, FlE,rfrr.i=iiI.f h"1r-r dErn 1.,,rn y, :, t ^{a .:} rr cli.it\t:i!: mali.:i

F,r:-r,pIit].rrr -ir-,i dr.harag:l.t;:rn inirrrnF,Ll menj;:urab ^,,Mengapa

FencJel.-aL<rr UFiiA hr:lr-rnr rla;,,.:it cl i ^I .r li s;i r] .-, I.i a n Lrlel-r rtLrrLr clalam

[:rrc]=,.8= Lrr:1aj.ir r,{:.r-rea jar L,iddng .;tr.rdi Pl'1F sehaq.rirnan.r me,=tiri;;i". L]n Lr.rL rnE:r'jakJirh Flprtany.!an ^{i r.r} i 6-,e.n n I i ^l_ i herl.le-

=-irrr;:ut1.en, ^l:,i=rir: l i1-ian '/,a[,g L,t:rjLldLrI : ,,Pr_,];[;,sanaan f-rinsip

CF-ir', D."1.,r, Fr-i!:i::. FIr"laj r I'lLngajar EridanrJ !itLrcli trl"lF- di ^.jD

f !canai:,.-,r-, l.lar,gqalc li{rta fl. d},i{ Fadr-rnq F,erIr-r d-tlak:,anakan.

4

2,

PerlrmLrsan l4asa I ah

Un {:Ll l'i ^flr€i I ; ^}'. s.;:r,.i L r-, firr-,E.E:.' ^t:'ri I ;J-j ..r r nrEliLlatlian .=ishrii. ^{L,.r i} l.: ii-.il.;. merr l:.r1

nr(rrn rl :-1J ..-{ r- )rar,8 ^d,-iL,;t err,rtlir,nal diqLln;rl:arj ;iericleLat:in F-,r {.r,.,E:,= altart ^l-Ft:lri 3

ii, r' ^r-! fi ^{!-l r 1}

!: ^r- t] !:.E E. l-ts, I ; _{-i ,r} r fiEfieJ-ir:lr- /,';inq ,rrra-r,qeLrr,.--\h i:rn []erid(lri.itdr) l'.r:let ^;rtrrl-i l,iti llr-..r!iP=

f ^rr f ^fr,E,Ii F ^l-r ri / ^{E -1.}

;, ^S i svta l:id;:h

c j r.i -ri i r -i. _=.r- ^{l-,.:r g} a'i ^{l-,r.:r- r l; t.t 1,}

l'iartyti rrrr:rit:r-irr;l ^;[r-r I'c,r'trr,.r'..i. , tt:tap i ^{I e'h i h} llHncari d.nn nit,'iT,L,f.lr-i i.r' f (:,r-fi,a:-i.

L.

h;r n y:i l':

Sisura

,Ii r:r Ll _I l, L.l n

','-l r E.ql;

i ri ^-I cirirr;ir-. :t'l ilr, tt ^tJ :i -q;ir,lL,;i ^{i. I;} arr ^{c' 1} eli rtttr ^{t t}

d i ^;r -i ^{r-r 1,.} ;i rr r-,1rilj :i.i..:t4a 1.i.ili.

ha ^i. k lr.ep.itl.e eL(i-L!

!t:rrr.lap,;itan ter-h;daP

ii t ^.1t t fr{=,rl {l ir _E a 1. _Yan ^Ll

dE!fiqati

ntar,d i rr ^lnaLlPLlrr

han)'a L r'enq;r jLrli;rrt FrertanyEirn.

l r't,.;icl;' ^:ii. s-.yl;i Ii,.Ltitt'/;1 ^.

I eb.i h L,any.{t; riiBrrQ.:i iLrl,:arn tr

d Si=.v,;i rrenrLtt:r.l r(:r-EJ:,c,rl = rt;'ait;r tr:rl-r;id;:5:' ^s tirrrtlrt=' hela j;rr yanq ditlel-il';.fr olF"h ^gl-tr-ll 5{?F1erl:i Feml:-"--rr: a ! ^{mr'rnqa.i -r}.:an} tl.rg;!g ^{mEjnd i !'-:14. L.l E} j.l:;rn llr"lllErcaharr rrraEriil.-'rl'rry'n clerrqarr ten';r'

liffkela=,n,/,i. berLarry":r ^{t'. egr.rrJ;r r-j.} =t't;r 1;ri.n t'i ^I a ^r'endaFlat

l', e..lt ^J. i.'c;n. rt,FrLL:;rri- ^{-i rr f} l,r;s'r cJ;rri. t.'r:t'(-'rdI-''r .'-lfitl't-r 'b(?I;ij;r d n keqi;1-ar-r nyr,ta 1;t-Llrn',r;.

5isp,i: hr-rl;e:.r.-'nr1r;rt;rri ^{IilE I ;r l: l.l l; a} n Fr:-rii'[;r-i'in =endrri ter-had;1F l-rasil F,El':er-jaar,ya. EEt';aliqL!e' memFErbail';i ^dan

fif]r-ryE-rlfiLl rrl a li. ali F,trkerj ^i-i i(r, yanLl clj."rri!llJaF-'I17a ^nra=-r h tJElLlri'

= ein F-,Ll f nir.

'.ii ^{!:.Pla nrern L,Ll a} t _=end i ^r- i l:e=.irtipt-t1;:n t-'elajar

I

dctn cirt-rr ir,;{5ir,q-mar:rrlQ t haik 15Elc.:{l-6

secara ^{l';. e} I c,mpc,ll ,

S-iqiHa ,rienr;irr f a.lrttiarl ri:.Ltnrtirr- _{t--'El a-'i} ilr 'f ;['l ] inq]lltn'-rn t:eIa-

cl

.i ii i_ !'i:i rr !l

l: erl j _{.r l-;rrrrr Lia}

Li1eh .1,.t|-Ll.

!:i c,l,r rErrrrr_l;n

l. -rc.l.-, r- ^l'.r:.:l. f,i.f.rrr

ad.:, ^cl j. _s.r:l' i.t.rrrr'/;,r !irnc\/;irn

m{r re-c. _F,orr E stirTrllll-rs tr+?1i:tjar

[tFL-tfl)al dalam yar'rg cli btar i ^tr an

dt-.iriq.-'n hl I ter sr-:trLl l-

=. i. Svra !:ifr-r(1at rerrdtt-r ^.

l';t?nyat"-'anny..1

rnnE i lr sLr F, q\

d i ^i.i t-.as. .

D i man i.l

rsrrpr-i ri' a rJ;r' menrierrearl;;rr' ErFa yafiq cJi:.iamFail.tan ^qnr-r-r.

fJer-rqarr grr'ngi:rt-i;rn lain sr,at trir-_'i ;r{Jin},;1 py'oEes belajay-

,n.-nit.:, -'j ar ^L-r cj;1. a(la lipq,ni. r.f ^l-r.-i ri cl;rn I'leh;nt];i t:an serta l.ean tr-r.-r.:::.an ci.=ura l.ar-e.r-,,.i inter-i1l:s.i, i'an{J tErjadi ^[..aliLr,

C.

^{Tr.r j} lran FeneI

itian

nF, ;,f. l-if i.tar. yi{nql ^d j }al:Llli,-iri rr.nnrrF.i.i]t seIa4o(-

.,-1er-irF,Lrn ?'E:r ^LLr jLr.rn, tJernil,iar, pltl;-i lralrri';r denra.rri _lienEl. i. ti

76-'.LL'r

,. tlrilr.rt ,,,r:,lq: r.rhLlr _f .rl Lcr--f..1..tc:r- F,er,qharRllat bagi ^gLlrll iai.,:ri 1:,:r.;l:r.it.rr{rr Frl-rlri:11:r-pr-inr-,ip ^CFf;A,

1 '.'r,l'rrt ;r.;,rt.,i ^{,.ir,.lr. f} ali LC,r-f al.ltor F,Fnghamtet haqi. ^siSura .i.,i.rir lr(.,1.rtj ,'-r r- secara ^tr.F,,t jmiiI.

ri l i', i ril; ,,rF:rri(lEtafiLl-i. s;irana dan Fr;iL:q1t-rrn;.t y:lng mr,,-ltlrn j.ri,g pelal:=;rn=-ran FrL.rc-F:s, br:,la j;,r- rrrr:,nqaj;:(t' cleng"rn FprrLlEliat-.en

l. e Lc,r,.,tr,1i j. 1L-rr, l:'r-C.SES (Cli5A )

1:

D.

Asnmsi

l,ar-eri;r L,i.d;Ilq s.trrcl_i. [:l4F clalarii 1:rt:=r--,.- hr?1aj;ir- menqajal-

| ^.- t,'. , -._..1.,-,,

herc,r-ienta.-;i llr:pada ^{lt e:ri} -i, ir, pr.r I ar/ ljr-or:es l;r1;ijar- ^cler,qan

fllr:r'qQLlr':i I'i. ii rr f-,el-r d t? li ii t;rn Clra-i/r'. ,t,;{1.:; _F,r.,nEr l i"ti [:,r.:r-;,i=.rrm-- j. _;

"irahyr:r rli. l;D l::t]c;ime{:ei-r f.langqalu ^lt: ody i1 p;:icl;irir-1 te.Ial,

mel "t!:.s.ai-r*I an pri.nsj.dp-g,rinej.p CBSA cJal;'rm _FrcrsLrs tr:1ajar-n-,r-,ngaj;{r t-Etaf-,i L,E: I r-rrrr nreni:*p;i EaLiaIan 11:arena ^: a. F'ecl;r Lr'i';i ^{'aLlqarj. rJLt} t'r..1 SD

=e,L;ic-1.ri clurrrr lr.r-,1;r= n,enga3arkar-r

helber;p;r hidarig :jt{-ldi lain. Eelain L'.idar,9 ritLldi PMF',

t. Llr-tEn ta=.i grrru leL,ih nrerieharrl.;=-rn p;da ;i=pel; pengetahrran

d a r' -i F,;rrj i1 ^{prirrtii n} a ^si i li.ifr d an _"-{ri ir l. i s.: ^.

c, Ad;rr')'.-! F,Er,erBtc-rcrn n'Fitc-,dc, F,er'didil:iirr rrrrtur[: Fl'lF dengan n,r-,tc-ide-r,e t(]de pendiilih;ii-' LlntLlLl ffrii l-a FeIaj..ran ^./'ar.1g

E.

!,egLrnean

Penlitian

Ha=.i

1

^{p.ie.-rri r:} I

i

tj...rri

=r,, h;ic.1;i i ^:

-t. ^E;i har, nra=.ul,lLan

-trr,i 1'r:r,r.t1j e h.'r;iFl'.;ir, (laJr.-rt het'qltna

)'if ⁿ {-l niEn(:E-r tali-

jLrrLl=an F'l'"lF'./l,;I'l

13r-t r-r-r F'l'lF' ,

Dc,Fcii ^{I,: Lrr-r} d ^{da 1;rni}

FFiFS I}iIP

Li F,aya ^melal':-

7

P;.r rJ arrg

lJa han ^{ili"r -JLl} l',l: arr ^L,ErC:li

-\

EiaT'ali.1n CE{S4 Can ^r-ir tlr lr. pieric-,rrrarr d;};1r'' mE-nqarnlli I

l.: EL,i. _-i a,i s.iir, aiin j i ^Ii. ii ^{ci i. [:r-r Lr-r} hl: an ^.

B.:{irliri ia::ur}'.1.r;in ^l:,4(l i kF,,F:,[r1R t;c-k(:,I;:(h, ^pEr,'i I -r.l';

sel,; c, l _"-r h .:rt aq ^E-r f,

=r.r Fert/ i =c,r ^c.l ;n ^{ad rrri n} i =.tr atc,i-

L-l.:i l-r.-r ri r,i:(::LIl:l;an L,aqi. qLll'L.l d,t1;fri LlFrai'a mf]rl i rr 9,,: t ^l,; an

F,Erenannya ^{da1.-rm r,rs 1 a [i} ₌ ^{an.-r ].:} an pr iri=.:i-p-prinEiF ^CE{34

],,?

i

?ER{:]USIAKAAN

lIIP

PAD ANG

4

rl.rIanr qrelal.=..rn"rlian tridanLt :*Lr-rcli li,MF d.iInm menyClng-

,cr rl _F,,Pt'i cl i clilia[] cia,jar ? t-h 1.?"4.

F Deierri si istilah

l-li,tLrl i'itr:riql'i j.ndar-i l.leL"aIah F,aha,r,ar.) rJari ltr:s-tmpangsiLrran FLlr-rQ{:1r-|jrrn tt::rrtarrlr jLrdr.rl pe--nr,:Iiti.rn ini. malia perlLl di _rt"1nEi..(ri ^i.:,'.-i. l;il-r-is.ti l ali _';.-rng LErr-d.rFat daI;,m ^j r-rdr_r1 yaitLr :

l. [:'cilnIs-.1r-'];an Frtn,;ip CnijA (rrlaflr pr(rseB belajar

rten(-l.i j ar L,i danq =.1rrdi ^FFlF'

ll.,l ain J:ieIal.:,s.ln.ran (-:F]GA ntai,il't d.itGltnl.lt ^l-t.]tRba tar'l -harnt-,aliir, !r€,FLrrti. clari. se(li qLrrtr si=rrra-sisr.l.: dan ^.peranan

hr,.l.:.i ..rr ri;i[-rrr t:icl,rnq st-r-rrli f:'l'lP di. ^SiD l,€]c;f ma{:;ln N.,rnggalo

l.c,d _-v a F'atlarrcl .

2. (l.rra ^l,e1;t jar !.i-i.

=.r,1.r al':tif ^(CflSA)

l.li':r,rr rlr t lllrh.trinn'ad At i ⁽ 1?3:I . ^I'r,i i . 4B ) Fenqertian ^CBSA adal;,1-r ^;

C;rra telajar Ej.Eura aktif ^(CEISAl

,r,r: i-Lr []a ^li an ELtatLl IiGnsep dalarr

I er; ^!r t-i ^-[ arr _F-'rc,=e= hElE,jiir mernga-iaF

i-iLl r- Lr rnaLrliLlr.j --i-El.r;.

.i.rclr .1.-,1.rir, CErSA t.ar,rpal.r ad.rriy;r ^{g(. -r.l}

ri i.i:.atr-r fi i ir.rl.i clan r=isv.ra al.,ti f br"lajar

[]ada ^{ha [.,el.l} atnya

mengembclngP,;n

bail: di. lal:lr[,larr al.lti.f/mengajar di lain pihali.

5t,r!;,nql.ar, flier,LlrLl.t l,l.:ri;i Slrjarr.t (19Ll8i trai ,i,rnqPt.,hLt i ^(lB5A acla 1;ih r

Car-.-., fiEil.:,jar 5 ^j. sr,r;r AIt j.f (CESA) aclal;rlt F*a]ah satLl ccri-ai .:.t_r-atr:gi trElajar fiengaj Eir yang tnenLlntLlt

l:r'"rl'r i-i {ar-, d*r' Firr-t-iE.ip;sj. sLthjeli d-idi}l EecFt ^j.mtsl mlrnqllin =ehi.rqr-1;:r ^!;iErura. rn,.linFl-l inen(tLrhi:rll tingt,ah I"ehr-t

::eL.;r-ii ^{r: Ir:1.} fi 1 dan ef jsic-n.

far-a Elelaj.ir' 5i.sr.ra Al,,Li f ^(CBSA) yang Fenpliti

1 p[-,i l, mr,irie.]r ah pr,rla periclertiari yanrt di.her:l llan tl"ar']a

l.arena da I an, ^penger- tr"rn ini mErigandLlng r,r;il,.na

rna P, sl.ld

SLI j _Elrra.

aclanya

lr.eli;rrrr=.arr _frc-r c.ri,L-rh.rn t-rnel:i{h I;rl.;r-r

=-i =r,r;i

F,r'cBEiE ^{L,E I} aj ar'

=etr.rlah mE,nqi.li(!ti f r.rriq r.i qLlrLr da1;rn

nrei'q a j ai-. '-iEdarrq[:.:i'r flrt:nqa j;ir t r iJBnq --LLr(l-i ileng ^aJ ar-.

F, rc,=eE t€i I;rj _"-rr- sebagai

lil'1F t.r:hag a i f,€:ndi.d1li

I

E(AB I I

T I TiJ AUAN IIEPUSTAI.iAAN

A. IiERANG}iA TEORITIS

l(i,l.riiir ^ncl.r' 1i:rh ^E.r.rLr t-(.r Frcirir::s yrrnq d-tt;lnd.ri ^dengan

adan 7'a perntairan p.icla diri sesr:cirang. Per-r.rb.:han sebagai

has.-i. I c!;,r'-i. ::r..ratrr prrr=.es helaj.rr cl"rpat dilan.jltthan del.rm bi:rLr;:e.:,i. ir. rrltr-r1.. sr--Fert-i. F{t:rLl ^{tl it} h;-tr.} FpnrJ6: l-{rlrLlar'r . pem;rham.rn.

=rlliiF, d,ir-, t-i.rrqlralr 18lr-l . l':r-,teraml-rj lar'. [iecalieF;tr]t ]ietlia'-aan sert-* 1:,r:r'-r-rb.ih;rr aspel'.-a=.pt'll I,ritr yang ;rrl;: pada incliviclut ,7ang tr.1.:ijar.

i,li thPri rrg l-C1n r'ierqatalian ^:

B.itrr,ra bu-1"-r j ar _L.lErda c'l.-ts.arnya _"1daI etl L\rt)su= pet'ltLrahan +-irrrll.ah lal'lrr. Peruthahan tingl1.lh Ial'ln mGrl-iPltti F,nr(rt-1ah..rr, lieteri\rirf.iil.in ^l'; ec;t ^{I';. a} pan . I'iehiasaarl . sihaF.

F,r:nctr,- LiihLl.rn . Fem.f h.rman dan appereepe-'i .

( Ul.1ri;i SFyana . 193? 1 ^{5-5 )}

PF r-l,r tr.-,lrar t-ingliah l"rltrt /anq rasicn;,,1 di IridoneEi;i. fiL,laILri

'*=r: _l':

"-rr"rn!l sLld.il-i l--,Erla[lr,r se j al" ^SD

mr,l a I r.r i. ^{[:'l'l[' .}

dim,fl::-:Lld clirltag ^sECrf,r'c1

pend i d i.l'l:in _FoI -i.til,,,

EarnfJa i ^{Pe, r-9 rr} r lt;-rn Tinggi

F'r{:-!: j.ci{?ri '.irrlr;:ir tc-,. ^{1?EI? -1.} 1--15 l.rerFesan

Aqai ^{FLiF:I rne I a li s;ir, a} li.ifi dan ^{irren EL{ll st-,.; [',} nn PendidiP.an

F'c,l jtill flnrrqsa. l'lEnLrrLtt F'y-eBidPn F'L,ndidilien ' Politj.l';,

hul.r ;rr hrrrarl: i laerrd i Ll -i llan Fo l -i t i l'i 1:r'all ti s. mP I.linl'..an LlFi{ys aqar ^ul;i rcjta rregara taht.l aliarl tt;t}: dan kepraj iL,ai-rni'cr Eebilgar urarg<a r-reqaFa dalaan iliprahny.l

d;i l anr pembangLlnar! na----i.cnAL.

5el=-,njurtrri'; liepala nEgara nrenqataliarr Pendidili"ln

pa-t itil', itrr =el;arang sLrdal-, dilali..aBalian E.ejal'l ^llD

mr-,1.rlr-r j _Fl*lP. liemlrdi"ln rnemasLrlll: j. Sl'1TP jLlga dibL'ril':en F-4 clen,it;,'ran ^prrl a lr.etil';a al,:an memasl-lli j. _{S|'1TA dan}

Ft:r-q{-u-Lran Tirrqei. Dengan de,ril'iian dih"'rrapl"an vr"rl-qnl,lEq.1ra dEillst ^r,r{rn-i amin lipl ^{aIt g !it.l t-}Q c1t-}} rDBEB clPPan '

1{)

PL.rLrtahErr'r ti.ricll:nh 1a,,Ll yang dj.m;ll=Ud d_iat;i::. ::.;i 1..-rh r,atLrnya adalah n'elillLl n,i.ita pEliij al-an Pl'1Py;irrcJ ^irr r: i- l-t [] ^{r:r l,:} arr =,L:ilah ^saii,l h-idang stLrdi d-i =.el:alal-r. Tr:tapi Ftf,F: ^Lehr j.h hErc,rierlta=i

pada per,hentlri:.an l,.r=pril-,.-rdian r ,r'Errlr€r-r t-Llli eillail mental sisr,r.r clerie;-rr-r I'riErt.lrn a,Tr l'i an ^n-i. l;.ii.--ni. Iiii P.-rnciti!:.i 1;, tJrrrrlan tlrjLl-- alr 9i5tlE1 dap*t rrrerrgl-ra'y'ati. rirenq;{n'.:{1liiifi r ^,rrer-'q E-rmari l; a-ln ^ci arr

nreleEtsr _-il:.aln P;r'ca=.i. la. tlal ini. _-qc- ^c-Lra' i dc:rrgan IietEtaFan f'llrf'l l,lo. IT,tHFf</ l97B yer'g n(?nyt'('tallan :

Eaf,prEr FE,rrdidi l:ar-r harLrE n'Engarit i 1 ¹ angl':ah-I angl';ah _7ar,g

irrrl,irLrrrg l,i j. _{r-r t:.} iir-r FF-,ng l-,a,/.i tar' tJ* [-,enqatr'alan ^Panca-=i la haqi =elrrrrrh nia=yar;,1:i:it. d.-rFat ^F,r-r1a cli.artlhan ^hahl.ra F'I'IP adalah irEr'didillan p,€in'iac-ya r- & li a t;ir] (Def,. P6.l..t 7'lA7 / I?A:i I ^:L t.) )

Untrrl,; nrc.-rrc;r _I-, ii i ^LLI-i tt.:'rr, tri.clirt'g Etr.rcli -irii. r ll.r:rrllLltrr qLlrLl ^F ltlF' d.arl

gLrrLt tri.dilnq eLLldi lain. terl-angglrrrq j ^{alli:rL, i-.tr' tr.l} l.i. ,TrenanLlmP.an

ni 1.ri-rri. la-i Le,r--et,lrt l,;eclal..rnr diri arrai:. =.Eb;rc-]ai gener;=i llPr-rf:rLle l-i;lr,q!::,a i'&rirJ ^{L1E,r-i j uli,i (J..rr-r} l:t-','t',.itrra I F';,t-,c;s,i1;:t. ll"arcrna haqa:inrRn..iFLlrr lieFLl tLr-qan ;rtall all:i1. t'.etingqiar j _lmrt pLlnget-Blil.lan (1an l-Fil:l-rr'rrlclqi.. Ii.€rtF--r a{nf-,i l ar-' darr ^!: ECill.:.apan y'ari<3 di.nilil,,i ^,:; -i s:.ura tj.dalr ^;i lr.;:rrr trc'rgt-tfi;r ;"pabiIa tid.lti

bt:F j iura dfin t-teF,ncr;.il Panc.it';il,:. [-';:rric;.r=i 1a h.f r!-{s cii jadillan Fanclaric],in h-idLrir ^{da I} anr ^::.c.91a I a iil;.1-i..,' j taE. ^{Iieh j dLrF-,.1n} , De'rnqan

r-lenril,,ian Pl'lP d;rp;it diParrclar,(-l ee[raqai lreaha '/.1ficJ ^terat-rtr- dan ^t-ert,rs; fieneruE yang ter-i adi cJi d.:I;.r, frrc,=es beia-iar

rr,er'g;{j;.rr' ,';r([,q d-icitrLal";{n (f].Eh ^{iir-.t [:,Ltri rJ} ar, antari:i gLtrLt ^dErrg.]tr'

=.j.syra nrenLrt-r..t L tutntritan nrc,ral P;rnca'-i. 1;i, UntLll,; tercap.-rnya

tl.r j Lr;1r''r FenqaJ firarr ].rrL E i-lFLl menil-ii=r- i.l: ar.t

L,c-1;jar. Derrgal

tEl:..{rt;n ^l:Pfr,lda

c, F, Lir"a I si=i,ra den'i L i an t--,elajar

1.. Eq i; ^an

her ^plr=a t pada _=i.=,rra ⁽ --tudF-.nt Cen Lered ) . ^{trLr l:} ar' berat-ti gnrn

i,.ii LI i/.. UP T PER.PUSTAKA ^AN

iKIF'

^{T'AE ANG}

11

5-.:ijnqr.1-i i,,r?rreij;.tr ,tiel",irjll.rrri rlet:ralt ii -i Ff?flrL,j.nthing bt lajar.

FEm rn'[-,-i r-r tr:Iajar a t_;.rur f ;si].it-;:rl',c,r LreI;j.rr-. Ini sehLrbLlngan

-ilrq; dt:rrcl.in L,a L;rs-,.ari .rrtlnq.:,i-j iiI- yanq d-itc.mrrhan paFa ahli, Ad;F,Lrn ^,,/,arrg rl_iirral;:=r-rd di.lnqart neBgaj;:rr- terr=r:bt_rt .ad,tl;1t.I

Fr:hiiairi ^trE r-,i l.ttri ^:

l'1r-nqa-iar aci;ilah ^{rirerrr Lr} i. nit i ng liegiatan si.stv.f belajar.

l'li.:r-,9aj ar- adalah rneng.rtt-r|- dan mengor-ganisaG j. lingl.:Llng- an 7'i:ir-rcl .,rcl;{ di sel.;: t-*r sisr,r;. s.ehi.n-qE"rr cl.-lFat menclB- Fe.,r-rLtitny'a cJ i:1r' rren Lrrr,br..r h l.; an e.i sr,,r;i melaliLlllan llegi.atan

( tl.',r,., Str,l ar,n. -t 9.117 I ^{;. )} 5r-ra.-an; ini alt;-rn

tai[;rrrt;rrrr ^qrrrLr

ter-cipta

apabi I"r

dan _=:is.tra, D;l l;irn

"rd "lny a interaliEi

r t.r. ^{h amLln} i ^l.l asi

yang ti.dal'r

ant.rra 'Pada

Iain,

hc. tt.r l ^-- Pr oEeg lr"rnr/.i tt?t-j acJ r .jritar-a gurrlr

=-i=vta clerrq;rrr -=-i.swa. ^5:. _=.i.t*

darr

^r= i sr.r"1 te

taFi

clitlrnLlr t I eh.i h al.rti f

Juga

dari

sji Br,r.1 E-t Eura

deIafl1

s[?hLl t qLrrLr .lan dr tlrntu t .:eLraeai. ,.;lrmber- bel;rj.rr- L-r;iq i

Si=Lim tc-rl j biit Epcara in ^t t: I e,l.: t ^r..r a I . r:mnr.jonal

L,r: tr-t I lierp,eran dan ht-rfr;{rt i S i !'rcasiri}'a ^{a l,l} ti.f t,r:l r-i;.r' ftr:nqa i.:rr l'er,lra-i dEfiq;rn c:rFii y.rnq l.lita Eelaj.ir Si.svra Aktif (CB3A). SEhLrhl-tngan dengarl

5L.l j;"r,a r',srng a]l tE-r l.: ari ^:

CFI;A

ini

Nan

tlBIiA ir(lal.,tt =.;til.att =.aLLt cara L+tr-.etu-q j. Llt:I":lji1r oerlg.tjar.

i';:ir,Ll nrerrLrr-rtr-rt lteah ti ^{f ;Ln} dan FartiEiFaEi sLlbjEll didili EEc.Fti.mal rnunqllin s.r:hingq.f sisura mampLl mengr-rbah

ti.ngl'r.ih 1;rgr-r secara e f el.l ti f dan c'f -tsi.en.

(ll.rn iir-r.i "lna. 19Aq i ^?1)

LiLrli;rt lrt_,r-.=r-r,r. LtLll,-Lt tirJak br:rpr.-tran larji d,,:\lam

irpls-ji r itr{:::rie:r j;rr-. GLtr-Ll rr-remp1rny.ei taneqlrrrq _-j.rul.tb melihat _{=ec_la1a} EeEr,latLl ),anq terjadi dalarn l.lelas

rlEnrL,in LLI frrcisi:= Jten(iEfiil:,arrLl.ari .:ri;ili. F.Elr)i-;lfl.rFta i ^aln peLa-j aran 1';in'r,al.rti mtil-r.r[:jal.L1n sa]ah satr-r rJ"rr ^j"

ll ro !1eB

Ll n tLr l,i

LrntLlli m

teri

hr:r bag a

i