Nur Aisyah Suwanda, 2015
PAKEMAN BASA DINA NOVEL PANGÉRAN KORNÉL KARANGAN R. MÉMÉD SASTRAHADIPRAWIRA PIKEUN ALTERNATIF BAHAN PANGAJARAN DI SMA
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu BAB V
KACINDEKAN, IMPLIKASI, JEUNG REKOMENDASI
5.1 Kacindekan
Dumasar hasil analisis jeung deskripsi data anu geus ditepikeun dina pedaran
saméméhna ngeunaan pakeman basa katut larapna dina pangajaran di SMA, bisa
dicindekeun saperti ieu di handap.
Kahiji, pakeman basa anu kapanggih dina novel Pangéran Kornél karangan
R. Méméd Sastrahadiprawira kapanggih 280 ungkara anu ngawengku paribasa,
babasan, gaya basa, uga, kecap injeuman (kiasan), rakitan lantip, jeung cacandran.
Éta ungkara pakeman basa anu kapanggih téh aya dina wangun kecap, frasa,
klausa, jeung kalimah anu teu bisa dihartikeun sacéréwélna atawa sacara
gramatikal wungkul.
Kadua, Tina 280 ungkara, wanda pakeman basa anu kapanggih dina novel téh
ngawengku paribasa, babasan, gaya basa winangun pakeman basa, uga, kecap
injeuman (kiasan), rakitan lantip, jeung cacandran. Jumlah data wanda pakeman
basa anu kapanggih téh aya 44 (15,7%) paribasa, 92 (32,9%) babasan, 38
(13,57%) gaya basa, 6 (2,14%) uga, 69 (24,6%) kecap injeuman (kiasan), 28
(10%) rakitan lantip, jeung 3 (1,1%) cacandran.
Tina wanda pakeman basa, paribasa, babasan, jeung gaya basa diwincik deui
jadi sababaraha bagian. Paribasa dipasing-pasing dumasar jumlah jeung warna
unsurna nya éta paribasa salancar aya 25 (56,8%) jeung paribasa jembar aya 19
(43,2%); disawang tina maksudna nya éta paribasa piluangeun aya 25 (56,8%),
paribasa paréntah aya 3 (6,8%), jeung paribasa pituah aya 16 (36,4%); disawang
tina cara gelarna nya éta paribasa tina asal kajadian aya 19 (43,2%), paribasa tina
basa kabujanggaan aya 20 (45,5%), jeung paribasa tarjamahan tina basa asing aya
5 (11,36%); sarta disawang tina sumber babandinganana nya éta paribasa ngaran
awak sakujur aya 6 (13,6%), paribasa ngaran sasatoan aya 9 (20,5%), paribasa
89
Nur Aisyah Suwanda, 2015
PAKEMAN BASA DINA NOVEL PANGÉRAN KORNÉL KARANGAN R. MÉMÉD SASTRAHADIPRAWIRA PIKEUN ALTERNATIF BAHAN PANGAJARAN DI SMA
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
paribasa ngaran barang 11 (25%), jeung paribasa ngaran laku lampah aya 9
(20,5%).
Babasan dipasing-pasing dumasar wangunan nya éta rundayan aya 40 (44%),
kantétan aya 40 (43,5%), kantétan aya 37 (40,2%), frasa aya 15 (16,3%); jeung
sumber babandinganana nya éta awak sakujur aya 65 (70,7%), sasatoan aya 6
(6,5%), tutuwuhan aya 2 (2,2%), kaayaan alam aya 5 (5,4%) jeung barang aya 14
(15,2%).
Sedengkeun gaya basa dipasing-pasing dumasar gundukanana. Gaya basa anu
kapanggih dina novel téh nya éta simile aya 5 (13,16%), metafora aya 8 (21,05%),
personifikasi aya 12 (31,58%), litotes aya 1 (2,63%), hiperbol aya 9 (23,68%),
epitet aya 1 (2,63%), jeung pleonasme aya 2 (5,26%).
Katilu, pakeman basa anu aya dina novel bisa dijadikeun bahan pangajaran,
hususna ngeunaan papasingan katut harti tina ungkara pakeman basana. Sabada
dianalisisna kritéria bahan ajar tur disaluyukeun jeung bahan pangajaran anu aya
dina kurikulum 2013, ieu novel téh bisa dijadikeun alat pikeun nepikeun bahan
pangajaran kabasaan nya éta pangajaran kandaga kecap, hususna pakeman basa.
Dumasar data anu dipedar di luhur, ébréh yén pakeman basa nu aya dina
novel Pangéran Kornél téh euyeub pisan, tur bisa ditalungtik dumasar wandana,
sarta bisa dijadikeun alternatif bahan pangajaran di SMA kelas XI.
5.2 Implikasi
Pakeman basa anu aya dina novel Pangéran Kornél karangan R. Méméd
Sastrahadiprawira bisa dilarapkeun di sakola dina pangajaran novel kalayan
léngkah-léngkah saperti ieu di handap.
1) Siswa dibéré téks sempalan novel.
2) Siswa dibéré pancén maca éta téks.
3) Siswa nyirian pakeman basa anu aya dina éta téks.
4) Siswa nganalisis pakeman basa nu kapanggih dumasar wanda jeung harti dina
ungkara pakeman basa. Siswa nyieun kalimah nu ngandung pakeman basa nu
90
Nur Aisyah Suwanda, 2015
PAKEMAN BASA DINA NOVEL PANGÉRAN KORNÉL KARANGAN R. MÉMÉD SASTRAHADIPRAWIRA PIKEUN ALTERNATIF BAHAN PANGAJARAN DI SMA
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Dumasar kacindekan jeung léngkah-léngkah di luhur, implikasi tina ieu
panalungtikan bisa dititénan saperti ieu di handap.
Sabada nengetan, nganalisis, jeung ngalarapkeun pakeman basa nu aya dina
novel Pangéran Kornél karangan R. Méméd Sastrahadiprawira, siswa mampu
ngaronjatkeun kaparigelanana, saperti:
1) maham kana pakeman basa hususna ngeunaan wanda jeung hartina;
2) parigel dina nyieun kalimah nu ngandung pakeman basa;
3) aktif jeung kritis dina diskusi atawa matotoskeun pasualan kalayan
ngagunakeun basa anu leuwih merenah.
5.3 Rékoméndasi
Sabada dilakukeun panalungtikan, aya sababaraha rékoméndasi anu perlu
ditepikeun anu didadarkeun saperti ieu di handap.
Kahiji, dina ieu panalungtikan kakara dipedar pakeman basa nu ditalungtik
maké élmu semantik. Panalungtikan ngeunaan pakeman basa bisa ditalungtik tina
rupa-rupa paélmuan saperti antropologi, filsafat, sosiologi, jeung sajabana.
Kadua, panalungtikan ngeunaan pakeman basa dina wangun tulisan boh lisan
masih saeutik. Dina ieu panalungtikan digunakeun novel atawa karya sastra
wangun lancaran (prosa). Pakeman basa bisa kapanggih dina rupa-rupa wangun
komunikasi, boh lisan boh tinulis, boh prosa boh fiksi.
Katilu, hasil tina ieu panalungtikan ngan sakur dijadikeun alternatif bahan
pangajaran. ku kituna, perlu aya panalungtikan séjén anu ngaguar larapna ieu
panalungtikan.
