PEMBUATAN
PADUAN
PDRLIT.SEMEN.NAPUR
DILAPTSI
NANO XARBON
DAN
ET'EKTIFITASI{YA
TERHADAP PENJf,RNIAAN
AIR
RAWA
GAMBUT
Tesis
Oleh
MARDIATI
06214/J32
PROCRAM PASCASARJANA
UNIVERSITAS
ANDAI,AS
2008
?cmbntrn
pldr.n
pcrlil'semcn-krDUrdihpni
nrnokarbon dat cfcktifitrsny,tcrh,d,p
pcnjcrnihanlir.!*o
gnmbutOl.fi: Nlrrdi,ti
(Di
br*ab
bimbirgrnHerbrsy$
Art
d,tr S.iMulyadi)RINCKASAN
Indoncsie sebuan neeaa yane lcnelak
di
dacoi
topis
dcnedtinskli
cuah hujm y.ns cukuptnrsi
yans nrenilikibule
embut.vanu 12,60%, hanyr0,2% an hutan lndonesia
y
s Derupailn suDrber air bcrsih. Daldr kehidupdrk€bubn
alb
aii be^ih setcdik€butuh
rumi
ian8ga, indusri.pctuih
dmm$ih banyan
bid
s lainnya scmakin menin8kat, scdmgkbpo&diun
smberajr scmali. bdkurdg
(
nz i 2007).Dd@ menyingkdpi kcbutuno air bctrih, naka
pflu
adrya usaha,us.h.mtul
nencdido
men
a@&m sunber air aLterndil: Sahn satu smber air ituAir rala gmbut adalon air
yeg
lerdaplr pada daeran nwa hurm gtunburyMg bewma meran Ldcoklard, berblu
knrrg
scdapdd besif.t asm schrnggalidak lsyak untuk
dituat
dan dilinjauddi
sesi fisika.kinia
maupb bnnoerjelas
lidal
n€menuhi persyealar air bcsin yang ditentulm olsh DeranoDrenKeseha&n (Depke, RL Untuk pemenuhan kebutuhan air be^ih
dip*luko
sultuupaya
yae
cfisi.nd
cfcktifyeg
dapaL digunakan scb.sai pcnjcrnihd,n
nwl
Tujuu
peneliiianini:
l)
Untuk mcncnruke matorial altematl dalamn:mokebon pada pcmukaon Dadurn Dcrlil scmco k.ftrr rcnr.doD
ku
rckar laDsilal nsis padua yJtn pobsirrs dtu dcnsn.s
:l)
Mcnsuji .fisicnsifilfasi
i.
n{a gdbft
ddi padumpenil sDen kapurdiLlfisiodnokarbon.Pcnchib ini dil.luktu di
l.borarornmrl;kiln PL
Scmcr P.danesci.l
bulan Mdet samrli Nloi 2003
de
di Laborlicktr.lolokinia
sci.l Mci
sdDpaiPaduln
lerlir
scorcn kapur dcngetcrbddingu
lomt.sisi
2: I :I
dLcerJLdi
Ldbo.dronmFisikr
Pl
Semen l,adaD! denaan.rc.ggmakd .c1.lnl
borbcntuk lingkuar yms berd@drer 2,2 cnr dan tebll
1
6 cm.Sctel.h
murbc.da uji 28 bui dilakukan
pc.udr
dcnsao suhu 105'Cr. KcDulirD bcnd. Liidilaphi dens.n jelasayans berasal dxri lrnpu (mnokarLro.) dcruu
Mri$i
{.(hl
5 menit, 10 nenit. dan 15 menir. Selelah iru dilakukan uji kuat tckar porosilN.dd
dc.sitas. scdmgkan pH. absorbsi,de
wrna
xn nwasdbu{
scbclm drn scsudahlillrGi
di
uku
di
labor llcktrcfoioknnixjuusm Kinia
I'MIPA univctritas Andalas Padmclengukuran
kut
tekan ddnsan menssu.akan Tony'leclnik
lidak dapaldrllkuke
pada b.ndarjildrg
dihpnindokrbon
kdcnaseg.l
kccilnyabenllauji.
Kuar €kdndilahrd
tlda
bcndauji
dcngecctale
SNItntd
dilarisi ndokdbon dcnemukurdr
5 x 5x
5 cm.r'ilai
kual tekan ratajrla pada saaibcnda uji berumur 28
ho
ldalan 76,,12 kg/cnJ,du
lorcsnd rara{aia naksinrM tedapal pada benda uji ranpa dilapi$ nuokarbonylitu
15.50%. scdturskan nilaidcnsjlas
alaixla
n.lsinrn
lcrdapal pad. bc da ujiyds
dildrisi nmokrbo.lolom powdcr. Nildi pl.l dm .bsorbsi air rarva genbul denser
liltdr.Embm
silindrik lebih
kccii
dibmdirgdcrge
kolon
po{der. Son€nlam PmgujimpffinlAe
absorbsi kurulgn€nujukt
nilai yang efektif baik d€nsunftd
ncmb@ sitndrik maupu dcngan kolon Dorde!.Dei
hsil
penelni
ini
dJplrdiimoLlkd
banwaloorib
belluse
ka€na lapise
neokdbod
nqgisi
pori peanukaan padu&-seddskd
nilaiddsilar
bcorndingf.ibalik
doCd
poositas.Ndu
tidat
neoujure
nilaiI. PENDAHIJT-IIAN
Jndon€sia
ebulh
nesmy
s
terlerakdi
dadaliopis
denEm iingkat cuanhujd
ydg
cuku! linesiyag
memiliki hurm gmbur yairu 12.60%, hahya0.2% an hubn Indon6ia yms
nmpatm
Mbq
ai
b€rsih.Dalm
kehidupdrk
buruld
al
air besih Fperti kebutuhmlmah
hssq
indusri.pctuid
ddrh$ih bsyat
bid6s
lainnyo smakin neningkd.sdds*m
pmdire
sumb€ran *maldn
be*utue
(Aziz , 200?).D:lm
m@ennhilcbutuIs
ai! besih.mka
perlu odmyaualF{B.lrr
utul
nencdidd nema1fetk subcr
airrle@til
Saloh satu smbci air nuAir mwa gmbut addan ai.
ydg
terdapar pada daeEn ravq hurm Sambolydg
be\lmaneE!
kdoklalar, belbaukuee
$dapd
beGifal6m.
Ditidar
dai segi fisika himia
mupu
biologijels
lidaL nenenuhi persyMtan aii bediny&g
ditentuLs ol€h Deptuten€n Kesebaln(
Depkes)
RL
OIeh krena itu dilerlukd pensolahm air lawasmbut
nenjadi air bc6ih sesuai donganshdar
ydg
tela,h ditetapkd oleh Depart€nq KeFbar.n. *hihega air resebur layaftTelah
dilaluls
baryaLcm
unluk nc.jemihran an, terulama untukFnjemiho
airram
Cmbut,nulai
ddi
coa
yanssderhda
epeni
prosspenyuingd
denga
m€ngemarreijul,
lananlial
namunnal
id
bclm
Pemanfalan perLir
yug
mcng:ddlngrdlak
siiik,
sehagai tionjponrnniter untul pcnicmihe an awa
s
rbu! ielah dilakukm olehtrrllan
(2()Ol),dcnge
hcmbDrl paJuan DcrLit scmcn,kafr. d.ngrn perbandiDead koorposjipadum bcNtuissi
(l:l:1.
Ii Ii2.Ii2:l
drn 2:l:l)
l)ari
hasil pcnclilim rcscbur didapatk!n kc'nrnpurn fiLtr6l nrilciatplduu
perlit-semctr-kapLudddg.r
perbh.liog.n ko.rposni
paduan2:t:l
nohfunlaj
dL.i
pbsenrase absorbsi nrnksronnr.ynitu
dcngrn ptu\cnlasealso$si sebesd 22,64 %. Kcmudid Bul{sn jusa mcncliri
siJ!
llsG padua.scFcnitnat rekan, po.osiros dan dcNiras p.da trDrurl.7. d.n 23
hli
Pcogu[unrsifu
lisis untuk nengelahui .pnkalpadld
drparbcrlu.lsi
scbdgii atar li trisiyafg ba,k.
Dd
hrsil peneliiiro r.schur diD(()lchnihi
ktr!1Lcki
rtsimlDrlada uDur 23 hari, scncnraa
nila
pomsirasnlani'rihun
ruda umur 18lwi.
' i-inl nr'
.'
., ...
-DJ'
',J
nlrJ ,-i .. r.'
L
PBsdnhs€ lbsorbsi
seltn
direnrukaoolch
to'np.sisi prdur.
jusa dipcrgdunioleh
nur p.duan, pc.gtribganpo$lrrs
dapat mcningka&.n Dildinensalalar
banwa penjcfrihxnrn
mtra eiDbtrr rcah
dllxlrkrn
dcnlrn mcn8sDnal&.&
ssrni
.bsorbsi.lilIrsi d$ li)bkdia
NMokarbon adalall suaru nrrcrial jrxdg
rcj:hrn
nrn\ur$!
karhor d.trs.n ukuru diamctcny; bcbcnpa.doncl-.
Densankraklernik
lisika.rx scbrs!,nr.rcrial pcnycnt.
orlk
tcnolili lDsi:1 frcDg.r.,htrij!r!nn'lr
rcDnrc.xr
In
if
V. KESIMPULAN DAN SARAN
Dei hdil
penelilid pembu.hrpa{lre
perli semcn-krpu dibpisi narokalbon dm ef€kdnbnya refiarb! penjemihd air nwa gmbul dapat dimbit
L Vdiasi tr€ldu pcnberie
.mok
bon podipcmulae
padue perln semenkapu
mcmbcrik
pensudce
nilai porosibr
Porcsnsnalsimm
dih.silk&
padrpdu
perlilacDcn,klpur hnpadil.pisi
nan.ka.bon.seddr8ld lorcsitar
dininuD
rlihdilko
olch paduu perlir-scrncd,k,purydg
dilapisin
okdbonddm
wakiu 15ncnit.2. Dcnsila bcnda
uji
nrcnin*at dcnsmb.fr:n$!hny.
txpitr
nanokrtEn pa'la padue pcdil-senen kaDur, namunridal
nenunjukkan perbcdan dcs;laslbg
siArifikm.
DcnsitasDalsinrur
dipciolch pada plduanpellit-scmcn-kapur
lmg
dilrpisi Danokarbor dalm qakru t5 nrcnir.3.
pl.l air Ewa gmburneni.ek
serel$ dilalukmlitrsi
PeninBkalanpll
air rawa
gdbut
deng
kolon powder lcbih tinggi dibandinskm dcnjrantler nenbF
silindrik.4.
Pcrubanswda
an rusa ganbd densd mcnggunak filq
mcnbroosili.dnk tid3l nenunjuurd pe$cd&n yans bcrdri.
thl
j'ri
diebnl'ur
hdla
sebagid mareial benda Lljiymg b.nnFnksi
dcngdai
rf$a
Lnbul.r.hinEr
sebJli
.'-dr
I',
Adimarial.
2000.Ef.ktilibs
PerlirPenjertrihan Ai. Rrwa canbur,
UnircBiras Andalas, Paddg
,{knrm,
2000. Oprinltasiperrlat$
Sonjc vicwerd,n
Rcsilivjhsmerer UntukPenelitiro. Jurus.n Fisika rJNpAn$mini,
Reho,
Pengruh pcnaDDrhroSjuhfune
d.d
Sup.rtastirizcrP.da Beion TinSci Pasc!
xcb'k
ran, sunbcrIr.s Libra ,i006Azia
H, 200?. FilrmsiAir
n
m
c.mbur
dors{npdun
pcrlft_sem.n_r(apur, jumal Kinia Atrdatas. UDaDd padang
Bu(L. -o 00..
Psdu,trrc'tir s!trr.o.K.,p,,.
.t,. ,.,Jn,
rln...
rnili
FMP{
UninLl lrdrnA.K.W-1dr,.'
\,.1n.1
Dhrrn lJcr.tr B.,rut{tr8. J,t,JL:,agJ.
rc|!r,
hi.n
Biotoei Mekhttrk Hidup. Edisir,
!t
Xcmbrns, 5cDcn,K,pur
kri,da!
S[ri0- srri:na ruru ai KLmr.L FMtpA
Dewi, Reno Sari. 1999. Etekiifil.s
l,du,n
pe.lirPcnj*ojb8n
ar rbsr
cambur
s(Jpe Uni!rEibsAndala I JdJnAXckuar.n Lct
t
Bcton
daohnor/disilib,FlrN.r..id.
k4rboo lcnAhant8r OMt KJnrn
3
nuF'ibrrlrm
?l5
INuryadi Raho,2004. 23
JLii
Cr.bon N'norubc drn TcknotogiN.no
simr?cnglruh Kebalusr Fly Ash Tfthadxp
Kctal[mn
Belon Di LingknnganRcynold, Jo[tr M.1997. An Intoducrion
io
ADnti.drnd
!
rircnu.nralccort'yrhi
JoliD wilcy & sor..fi!ctrLqRiyanro Ayil,l937.
Blh.n
catiln lndusni
,,
pDRLTT,..
Dcp.denrcl