Kabanata 2
Kabataan sa Calamba Calamba
- Isang asyendang-bayan na pinamamahalaan ng mga Dominiko, na may-ari ng mga lupain sa paligid nito.
- Mula sa salitang “banga”
- Pumapatungkol ang kanyang tulang “ Isang Alaala sa Aking Bayan”
Manong Jose
- Tawag kay Jose Rizal ng mga Hermanois at Hermanas Terceras dahil sa kanyang pagkarelihiyoso
Padre Leoncio Lopez
- Kura noon sa kanilang bayan na naging unang inspirasyon ni Rizal at hinahangaan niya ang pilosopiya nito sa buhay.
- Tumulog kay Rizal na mapayaman ang kanyang pagmamahal sa pag-aaral at katapatang
intelektwal
Peregrinasyon sa Antipolo
- Unang pagtawid ni Rizal sa Lawa ng Laguna kasama ang ama noong Hunyo 6, 1868 Sa Aking Mga Kababata
- Unang tulang naisulat ni Rizal Mga Impluwensiya sa Kabataan ng Bayani
(1) Impluwensyang namana (2) Impluwensya ng kapaligiran (3) Tulong ng Maykapal Jose Alberto
- Tiyo niya na naging inspirasyon niya para mapanday niya ang kanyang talino sa sining Manuel
- Humikayat sa kanya na magpalaki at
magpalakas ng katawan sa pamamagitan ng mga pisikal na ehersisyo
Gregorio
- Nagpatingkad sa hilig niyang pagbabasa ng magagandang aklat.
Kabanata 3
Pag-aaral sa Calamba at Biñan Doña Teodora
- unag naging guro ni Rizal; pasensyosa, tapat at maunawain
Mga naging Guro ni Rizal sa Calamba (1) Maestro Celestino
(2) Maestro Lucas Padua
(3) Leon Monroy- dating kaklase ng ama ni Rizal na nagturo sa kanya ng Espanyol at Latin
Maestro Justiniano Quino Cruz
- Naging guro ni Rizal sa Biñan; matangkad, payat, mahaba ang leeg., matangos ang ilong at ang katawan ay medyo pakuba; kabisado niya ang gramatika nina Nebrija at Gainza.
Pedro
- Unang nakaaway ni Rizal sa paaralan na tinalo niya sa suntukan.
Andres Salandanan
- Tumalo kay Rizal sa bunong-braso Juancho
- Pintor sa Biñan na nagbigay ng libreng aralin ay Rizal sa pagpipinta kasama ang kanyang kaklaseng si Jose Guevarra
Disyembre 17, 1870
- Umalis siya sa Biñan matapos ang isa’t kalahating taon ng pag-aaral at inalagaan ng isang Pranses na si Arturo Camps
Francisco Lamadrid
- Sarhentong Pilipino na namuno sa 200
sundalong Pilipino at manggawa ng arsenal sa Cavite noond Enero 20, 1872 sa pag-aalsa dahil sa abolisyon ng kanilang mga pribilehiyo sa reaksyonaryong si Gobernador Rafael de Izquierdo
Pebrero 17, 1872
- Pinabitay sina Padre Mariano Gomez, Jose Burgos at Jacinto Zamora
Doña Teodora
- Dinakip siya noong 1872 dahil umano sa tangkang paglason sa asawa ng kanyang kapatid na si Jose Alberto at pinaglakad ng 50 kilometro hanggang Sta. Cruz at nakulong sa loob ng dalawa’t kalahating taon.
Kabanata 4
Mga Gantimpalang Natamo sa Ateneo de Manila Ateneo Municipal
- Isang kolehiyong nasa pamamamhala ng mga Heswitang Espanyol
- Karibal ng San Juan de Letran
- Dating tinawag ng Escuela Pia(Paaralan ng Kawanggawa)
Hunyo 10, 1872
- Nagpunta si Rizal kasama si Paciano sa Maynila upang kumuha ng eksamen sa San Juan de Letran
Padre Magin Ferrando
- Tagapagtala sa Ateneo Municipal na hindi tumanggap kay Rizal noong una dahil huli na siya sa pagpapatala at masakitin siya at maliit para sa kanyang edad.
Titay
- May- ari ng paupahang bahay na tinuluyan ni Rizal sa Kalye Caraballo, na may 300 na utang sa mga Rizal.
Sistemang Pang-edukasyon ng mga Heswita - Mas makabago kaysa ibang kolehiyo noong
panahong iyon
- Sinasanay nila ang mga estudyante sa pamamagitan ng disiplina at instruksying panrelihiyon
- Itinataguyod nito ang kulturang pisikal, humanidad at siyentipikong pag-aaral
- Bukod sa mga kursong pang-akademiko tungo sa Batsilyer ng Sining, may mga kursong bokasyonal din sa kolehiyo tulad ng agrikultura, komersyo, pagmemekaniko at pagsasarbey
Imperyo Romano
- Binubuo ng mga internos o sa loob ng kolehiyo nangangasera
Imperyo Carthagena
- Binubuo ng mga externos o sa labas ng kolehiyo nangangasera
Antas ng mga Estudyante
(1) Emperador – pinakamahusay (2) Tribuna – pangalawa
(3) Deskuryon – pangatlo (4) Senturyon – pang-apat
(5) Tagapagdala ng Bandila – panlima Uniporme sa Ateneo
- Binubuo ng pantalong mula sa mga hinabing hibla ng abaka at guhit
- -guhit na bulaklak na amerikana. Rayadillo
- Materyal para sa amerikana na naging kilala dahil ito ang ginawang uniporme noong mga sundalong Pilipino noong araw ng Unang Republika ng Pilipinas.
Padre Jose Bech
- Unang guro ni Rizal sa Ateneo; matangkad at payat na lalaki, medyo nakukuba, matulin maglakad, mukang asetiko, seryoso, at
inspirado, maliliit at malalalim ang kanyang mga mata, matangos ang ilong ng parang Griyego, at manipis ang labing hugis arkong pababa sa baba.
Doña Pepay
- Naging kasera niya nang lumipat siya sa loob ng Intramuros sa Blg. 6 Kalye Magallanes
The Count of Monte Cristo ni Alexander Dumas - Unang naging paboritong nobela ni Rizal Universal History
- Isinulat ni Cesar Cantu Travels in the Philippines
- Silulat ni Dr. Freodor Jagor na hinangaan niya dahil sa matalas nitong obserbasyon sa mga kakulangan ng kolonisasyon ng Espanya at ang hula nito na baling araw ay mawawala sa Espanya ang Pilipinas at ang papalit na kolonisador ay ang mga Amerikano Padre Francisco de Paula Sanchez
- naging propesor ni Rizal sa Ateneo noong Hunyo 16, 1875; isang mahusay na edukador at iskolar na naging inspirasyon ni Rizal upang mag-aral ng mabuti at sumulat ng tula; para sa kanya ay ang pinakamahusay na propesor sa Ateneo
- huwaran ng pagkamakatwiran, pagkamaagap at pagmamahal para sa pag-unlad ng kanyang mga mag-aaral
Marso 23, 1877
- Araw ng paagtatapos ni Rizal sa Ateneo ng digri ng Batsilyer ng Sining na may pinakamataas na karangalan
Mga Samahang Sinalihan ni Rizal sa Ateneo Kongregasyon ni Maria
(1) Akademya ng Literaturang Espanyol (2) Akademya ng Likas na Agham
Padre Jose Vilaclara
- Nagpayo sa kanya na tumigil nang makipag-usap sa mga Musa at pagtuunan na lamang nag pansin ang mga asignaturang praktikal gaya ng literature at likas na agham
Agustin Saez
- Kilalang pintor na Espanyol na nagturo kay Rizal na magpinta
Romualdo de Jesus
- Bantog na esskultor na naging guro rin ni Rizal Padre Lleonart
- Humiing kay Rizal na ipag-ukit siya ng imahen ng Sagradong Puso ni Hesus
Felix M. Roxas at Munuel Xeres Burgos
- Mga sumulat ng anekdota tungkol kay Rizal Aking Unang Inspirasyon
- Unang tulang naisulat ni Rizal sa Ateneo para sa kanyang ina
San Eustacio, Martir
- Dulang isinulat ni Rizal sa Ateneo Segunda Katigbak
- Unang pag-ibig ni Rizal noong siya ay 16 na taong gulang
- Isang magangdang Batangueña na 14 taong gulang
- May kaliitan, ang mga mata’y parang
nangungusap at kung minsan ay nagpapakita ng marubdob na damdamin at minsa’y parang nananamlay, mapupula ang mga pisngi, may kahalihalinang ngiti at magagandang ngipin, parang ada, ang buong katauha’y may di maipaliwanag na bighani
Kabanata 5
Pag-aaral ng Medisina sa Unibersidad ng Santo Tomas
Kursong Pilosopiya at Sulat
- Kinuha ni Rizal dahil ito ang gusto ng kanyang ama at hindi pa siya sigurado sa gusto niyang kunin
Padre Pablo Ramon
- Rektor ng Ateneo na nagpayo sa kanyang kumuha ng medisina
Mga Naging Pag-ibig ni Rizal Binibining “L”
- Maganda at may kahalihalinang mga mata na niligawan ni Rizal sa Calamba
- Inihinto niya ang panliligaw dahil mahal pa niya si Segunda Katigbak at hindi gusto ng kanyang ama ang pamilya niya
Leonor Valenzuela (Orang)
- Niligawan niya sa Intramuros
- Matangkad na babaing maganad ang tindig Leonor Rivera (Taimis)
- Pinsan niyang taga Camiling na nag-aaral sa La Concordia
- Maganda siya , mayumi gaya ng
namumukadkad na bulaklak na may mabubuting mata
Para sa Kabataang Pilipino
- Tula ni Rizal noong 18 taong gulang na nanalo ng unang gantimpala sa paligsahan sa panitikan ng Liceo Artistico-Literario ng Maynila
Konseho ng mga Diyos
- Tulang nanalong muli ng unang gantimpala sa ikalawang paligsahan ng Liceo Artistico-Literario para sa ikaapat na sentenaryo ng kamatayan ni Cervantes, dakilang Espanyol na manunulat at awtor ng Don Quixote noong siya ay 19 taong gulang
Sa Tabi ng Pasig
- Sarswelang ginawa ni Rizal na itinanghal noong pista ng Immaculada Concepcion ng mga Atenista
A Filipinas
- Sonatang sinulat niya para sa album ng Samahan ng mga Eskultor
Abd-el-Azis y Mahoma
- Binigkas ni Manuel Fernandez para sa Patron ng Ateneo
Pakil
- Dambana ng Birhen Maria delos Dolores Vicenta Ybardolaza
- Kolehiyalang taga-Pakil na mahusay tumugtog ng alpa sa tahanan ng mga Regalado
Compañerismo(Pagsasamahan)
- Lihim na samahan ng estudyanteng Pilipino sa Unibersidad ng Santo Tomas na ang mga kasapi ay tinawag na mga kasama ni Jehu- isang heneral na Ebreo na nakipaglaban sa mga Arminiano at namuno sa kaharian ng Israel sa loob ng 28 taon
Sistema ng Edukasyon sa UST na dahilan ng kalungkutan ni Rizal
(1) Hindi maganda ang pagtingin sa kanya ng mga Dominikong propesor
(2) Mababa ang pagtingin sa mga estusyanteng Pilipino
(3) Sinauna at mapang-api ang sistema ng pagtuturo
Kabanata 6
Sa Maaraw na Espanya Lihim na misyon ni Rizal
- Masusing pag-aaaral sa buhay at kultura, wika at kaugalian, industriya at komersiyo, at
pamahalaan at batas ng mga bansang Europeo. Mga Nakaalam ng Lihim na Pag-alis ni Rizal
(1) Paciano (2) Antonio Rivera (3) Neneng (4) Lucia
(5) Mag-anak na Valenzuela(Kapitan Juan at Kapitana Sanday pati mga anak)
(6) Pedro A. Paterno (7) Mateo Evangelista
(8) Mga paring Heswita ng Ateneo (9) Chengoy(Jose M. Cecilio)
Salvadora
- Barkong may lulan kay Rizal patungong Singapore noong Mayo 3, 188
- May 16 na pasahero; lima o anim na
kababaihan, maraming bata at mga kalalakihan Donato Lecha
- Kapitan ng barkong Salvadora na
nakipagkaibigan kay Rizal; palakaibigang tao na mas mabini pa sa mga kababayan niya
Djemnah
- Barkong Pranses na sinakyan ni Rizal
patungong Colombo; malaki at mas maraming pasaherong lulan
- Ang mga pasahero ay mga Ingles, Pranses, Olandes, Espanyol, Malay, Siamese at Pilipino Point Galle
- Baybaying bayan sa Katimugan ng Ceylon(Sri Lanka)
- Inilarawan ni Rizal bilang maganda ang kabuuan ngunit malungkot at tahimik ito
Colombo
- Kabisera ng Ceylon
- Nabighani si Rizal dahil sa magagandang tanawin at eleganteng gusali at inilarawan niya na mas elegante pa sa Singapore, Point Galle at Maynila
Tangos ng Guardafu, Africa
- Tigang na baybayin; hindi kaaya-ayang lupain ngunit kilalang-kilala
Aden
- Natuwa si Rizal sa mga kamelyo Ferdinand de Lesseps
- Inhinyero at diplomatang Pranses na may gawa ng Kanal Suez
Port Said
- Terminal ng Kanal Suez sa Mediteranyo Naples
- Napansin ni rizal ang pagiging abala sa lungsod ng komersiyo, masisiglang taga rito at
magagandang tanawin dito.
- Humanga siya sa magandang Bundok Vesuvius, Kastilyo ni San Telmo at iba pang
makasaysayang lugar ditto. Marseilles
- Kinaroroonan ng Chateu d’If kung saan si Dantes ng Monte Cristo ay napiit.
Barcelona
- Narating ni Rizal noong Hunyo 16, 1882 - Pinakadakilang lungsod ng Cataluña - Ang unag impresyon ni Rizal ay hindi
maganda,may maliliit na paupahang bahay at mga supladong naninirahan subalit natuklasan niyang dakila nga itong lugar, na may atmospera ng kalayaan at liberalism at ang mga tao rito ay bukas ang mga puso, mapagpatuloy at
matatapang Las Ramblas
- Pinakadakilang daan sa Barcelona Amor Patrio(Pagmamahal sa Bayan)
- Unang artikulong sinulat ni Rizal sa Espanya Basilio Teodoro Moran
Nobyembre 3, 1882
- Nag-enrol si Rizal ng dalawang kurso- Medisina at Pilosopiya at Sulat sa Unibersidad Central de Madrid
Consuelo Ortiga y Perez
- Anak na babae ni Don Pablo na napaibig ni Rizal sa Madrid
- Lumayo si Rizal dahil may kasunduan na sila ni Leonor Rivera at ang kanyang kaibigan at kasama sa Kilusang Propaganda na di Eduardo de Lete ay umiibig kay Consuelo
Circulo Hispano-Filipino
- Samahang ng mga Espanyol at Pilipino sa Madrid
Paris
- Masayang kabisera ng France; may magagandang tanawin at bulebard - Pinakamahal na kabisera sa Europa Miguel Morayta
- Estadista, propesor, mananalaysay at manunulat na isa sa mga Mason Francisco Pi y Margal
- Mamamahayag, estadista, at dating pangulo ng Unang Republikang Espanyol
Manuel Becerra
- Ministro ng Ultramar(Mga Kolonya) Emilio Junoy
- Mamamahayag at kasapi ng Cortes ng Espanya Juan Ruiz Zorilla
- Miyambro ng Parlamento at pinuno ng Partidong Progresibong Republika ng Madrid
Pebrero 15, 1892
- Ginawaran siya ng diploma bilang Punong Mason ng Le Grand Orient de France de Paris Spolarium ni Juan Luna
- Nanalo ng unang gantimpala sa Pambansang Eksposisyon ng Sining
Virgenes Cristianas Expuestas al Populacho
- Gawa ni Felix Ressurection Hidalgo na nanalo ng Ikalawang gantimpala
Hunyo 21, 1884
- Iginawad sa kanya ng Universidad de Mardrid ang digri ng Lisensiyado sa Medisina
Hunyo 19, 1885
- Iginawad sa kanya ang digri ng Lisensiyado sa Pilosopiya at Sulat ng Universidad Central de Madrid na may antas na pinakamahusay (Sobresaliente)
Kabanata 7
Paris Patungong Berlin Maximo Viola
- Isang mag-aaral ng medisina at kabilang sa mayamang pamilya sa San Miguel, Bulacan na binisita ni Rizal sa Barcelona
Señor Eusobio Corominas
- Patnugot ng pahayagang La Publicidad at gumuhit ng larawan ni Dr. Miguel Morayta Dr. Louis de Weckert
- Nangungunang optalmolohistang Pranses
Paz Pardo de Tavera
- Kasintahan ni Juan Luna Heidelberg
- Makasaysayang lungsod sa Alemanya na narrating ni Rizal noong Pebrero 3, 1886 - Kilala ito sa matandang unibersidad at
romantikong kapaligiran Dr. Otto Becker
- Isang optalmolohistang Aleman Forget-me-not
- Paboritong bulaklak ni Rizal na nakita niya sa Ilog Neckar, at isinulat niya bilang “ Para sa mga Bulaklak ng Heidelberg”
Dr.Karl Ullmer
- Protestanteng Pastor na tinuluyan ni Rizal sa Wilhelmsfeld
Ferdinand Blumentritt
- Direktor ng Ateneo ng Leitmeritz, Austria na unang sinulatan ni Rizal noong Hulyo 31, 1886 sa wikang Aleman
Agosto 6, 1886
- Ikalimang dantaon ng Unibersidad ng Heidelberg
Propesor Friedrich Ratzel
- Bantog na mananalaysay sa Aleman Dr. Hans Meyer
- Alemang antropolohista Leipzig
- Dito pinakamababa ang antas ng pamumuhay Dresden
- Dito siya nakarinig ng misa kung saan ang musika’y napakaganda
Dr. Adolph B. Meyer
- Direktor ng Museo Antropolohikal at Etnolohikal Dahilan ng Paninirahan ni Rizal sa Alemanya
(1) Mapalawak ang kayang kaalaman sa optalmolohiya
(2) Mapaunlad ang kanyang pag-aaral sa mga agham at wika
(3) Obserbahan ang kalagayang political at ekonomikal ng bansang Alemanya (4) Makipagkilala sa mga bantog na Alemang
siyentipiko at iskolar
(5) Mailatjala ang kanyang nobela, ang Noli Me Tangere
Mga Babaeng Aleman
- Seryoso, masipag, edukado at palakaibigan - Hindi siya tsismosa, magargo at palaaway gaya
ng maga babaing Espanyol
- Hindi siya particular sa mga magagandang damit at mamahaling alahas
Mga Kaugaliang Aleman
- Pagputol at pagapapalamuti ng puno ng pino tuwing bisperas ng Pasko
- Pagpapakilala sa sarili sa mga estranghero sa isang pagtitipon
Kabanata 24
Huling Pagbabalik sa Bayan at Paglilitis Mga Nagtangkang Iligtas si Rizal sa Singapore
(2) Sixto Lopez (3) Hugh Fort Eulogio Despujol
- Gobernador Heneral, Conde ng Caspe, Komander ng Militar ng Barcelona na nag-utos ng destiyero sa Dapitan noong 1892 ni Rizal Koronel Francisco Olive
- Huwes sa imbestigasyon ni Rizal noong Nobyembre 20
Kapitan Rafael Dominguez
- Espesyal na huwes na hahawak ng kaukulang aksiyon laban kay Rizal
Heneral Don Nicolas de la Peña
- Nagrekomenda ng mga sumusunod (1) Ang akusado ay agad litisin
(2) Kailangang ikulong siya
(3) Isang kautusan ng pagsamsam ang pinagtibay sa kanyang mga pag-aaring nagkakahalaga ng isang milyong piso bilang bayad-pinsala (4) Kailnangan siyang ipagtanggol sa hukuman ng
isang opisyal ng sandatahan, hindi ng isang abogadong sibilyan
Don Luis Taviel de Andrade
- Unang Tenyente ng Sandatahang Lakas na napili ni Rizal na magtanggol sa kanya Akusasyon laban kay Rizal
- Pangunahing tagapagtatag at buhay na kaluluwa ng insureksiyong Pilipino, ang tagapagtatag ng mga samahan, pahayagan at librong nagpapa-apoy at nagpapalaganap ng mga ideya hinggil sa rebolusyon
Camilo G. de Polavieja
- Pumalit kay Gobernador Heneral Ramon Blanco Disyembre 25, 1896
- Pinakamalungkot na pasko ni Rizal Ten. Kol Togores Arjona
- Pangulo ng hukumang-militar Disyembre 28
- Inaprubahan ni Polavieja ang desisyon ng hukumang-militar na barilin si Rizal sa
Bagumbayan sa Disyembre 30 ganap na 7:00 ng umaga
Mga Dumalaw ka Rizal
(1) Padre Miguel Saderra Mata( Rektor ng AteneoMunicipal)
(2) Padre Luis Viza
(3) Ten. Luis Taviel de Andrade (4) Padre Federico Faura
(5) Padre Jose Vilaclara(guro ni Rizal sa Ateneo) (6) Vicente Balaguer(misyonerong Heswita sa
Dapitan
(7) Santiago Mataix(mamamahayag na Espanyol) (8) Doña Teodora at Trinidad
(9) Padre Estanislao March (10) Padre Rosell
(11) Don Silvino Lopez Tuñon(Dekano ng Katedral ng Maynila)
(12) Don Gaspar Cestaño(piskal ng Royal Audiencia de Manila)
Padre Pio Pi
- Superyor ng mga Heswita sa Pilipinas na gumawa ng burador ng pagbawi na nagustuhan ni Rizal
Dr. Felipe Ruiz Castillo
- Isang Espanyol na manggagamot na humiling na damhin ang pulso ni Rizal
Disyembre 30, 1896
- Binaril si Rizal sa ganap na 7:03 ng umaga sa edad na 35 , limang buwan at 11 araw Batas Rizal(Batas ng Republika Blg. 1425)
- Batas upang mapag-aralan ng mga estudyante ang buhay, mga gawa at sinulat ni Rizal Mga Pumili sa Bayani
(1) William Howard Taft (2) Morgan Shuster (3) Dean Worcester (4) Henry Clay Ide (5) Bernard Moses
(6) Trinidad Pardo de Tavera (7) Cayetano Arellano (8) Gregorio Araneta (9) Jose Luzuriaga
Mga Pamantayan ng isang Bayani (1) Isang mamamayang Pilipino (2) Patay na
(3) May matayog na pagmamahal sa bayan (4) May mahinahon at matatag na damdamin sa
