BAB III
MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1 Data jeung Sumber Data
Nurutkeun Moléong (2007:157) sumber data utama dina panalungtikan kualitatif nyaéta kumpulan kecap jeung tindakan. Sumber data primer dina ieu panalungtikna nyaéta karya sastra wangun babad. Babad anu dimaksud nyaéta
Babad Panjalu nu dikoléksi ku C.M. Pleyte (Museum Pusat Jakarta). Medal taun
1982 ku Proyek Penerbitan Buku Sastra Indonesia dan Daerah, Jakarta.
Garapanana museur kana ngungkabkeun eusi jeung konsép sarta ajén-inajén étnopédagogik nu aya dina Babad Panjalu. Tumali jeung éta hal, sumber data
dina ieu panalungtikan nya éta téks anu nyampak dina Babad Panjalu.
Babad Panjalu mangrupa karya sastra golongan babad anu ditulis dina
wangun puisi kauger (pupuh). Lian ti éta, Babad Panjalu ngagunakeun 9 pupuh
minangka pangwangun karanganana kalawan lobana 523 pada. Anapon pupuh anu dipaké ngawengku asmarandana (2), sinom (3), kinanti (2), pangkur (1), durma (1), dangdanggula (2), mijil (2), magatru (2), jeung pucung (1).
3.2 Desain Panalungtikan
Desain panalungtikan nyaéta rencana anu nuduhkeun gambaran utama ngeunaan hiji hal anu baris dilakukeun. Desain panalungtikan mangrupa prosés nu diperlukeun dina rarancang panalungtikan nepi ka patalékan nu aya bisa kajawab (Arikunto, 2010:175). Ngaliwatan desain panalungtikan, naon rupa anu jadi udagan dina panalungtikan bisa leuwih imeut jeung gemet.
Bagan 3.1
Ngadéskripsikeun, Nganalisis, jeung Napsirkeun Latar
Nyindekkeun jeung Nyusun Laporan
Struktur carita
Semiotik
Babad Panjalu
(Proyek Penerbitan Buku Sastra Indonesia dan Daerah,
1992) Étnopédagogik
Galur
3.3Métode Panalungtikan
Objék studi dina ieu panalungtikan nyaéta karya sastra winangun babad jeung dokumén anu raket patalina jeung panalungtikan. Masalah anu ditalungtikna mangrupa carita nu ngagambarkeun kajadian nu kaalaman dina mangsa nu geus kaliwat. Éta pasualan diungkulan ngaliwatan ulikan struktural, semiotik, jeung étnopédagogik. Babad Panjalu nu diterbitkeun ku Proyek Penerbitan Buku Sastra
Indonesia dan Daerah, bakal diguar eusina sangkan manggihan unsur-unsur anu dikandungna. Éta unsur tinangtu anu raket patalina jeung ieu panalungtikan.
Dumasar katerangan di luhur, métode anu digunakeun dina ieu panalungtikan nyaéta métode déskriptif anu mibanda fungsi pikeun ngungkulan pasualan dina panalungtikan (Ratna, 2012:34). Métode déskriptif mangrupa métode anu dilakukeun pikeun ngadéskripsikeun fakta-fakta anu satuluyna dianalisis. Métode déskriptif nyaéta métode anu ngagambarkeun tur méré pamahaman ngeunaan fakta-fakta anu nyampak dina objék panalungtikan (Ratna, 2012:53).
Nilik kana éta hal, métode déskriptif dipilih lantaran babad mibanda struktur carita jeung unsur semiotik anu dijerona nyampak ajén-inajén étnopédagogik.
3.4 Instrumén Panalungtikan
3.4.1 Pedoman Analisis Teks
Tilu pedoman analisis anu digunakeun dina ieu panalungtikan, nyaéta pedoman analisis struktur, pedoman analisis semiotik, jeung pedoman analisis étnopédagogik.
Tabel 3.1
Format Pedoman Analisis Struktural
N0 Aspék anu
Dianalisis Deskripsi
(1) (2) (3)
1 Tema
2 Galur
3 Palaku jeung watek
4 Latar : (a) tempat (b) waktu) (c) sosial
Tabel 3.2
Format Pedoman Analisis Semiotik
No Aspék anu
Dianalisis Deskripsi
(1) (2) (3)
1 Ikon
2 Indéks
Tabel 3.3
Format Pedoman Analisis Étnopédagogik
No Aspék anu
Dianalisis Deskripsi
(1) (2) (3)
1 MMP
2 MMPr
3 MMS
4 MMA
5 MMW
6 MMTH
Tabel 3.4
Format Pedoman Analisis Téma
No Kode Téma
Utama
Subtéma
1 2 3 4 5 6
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9)
Ket.: 1. Religi 2. Kamanusaan 3. Patriotisme 4. Keadaulatan rakyat 5. Keadilan sosial 6. Sajarah
Tabel 3.5
Format Pedoman Analisis Galur
No Kode
Galur
Dum. Runt Carita Dum. Jml Dum. Kpdt Dum. Eusi
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12)
Tabel 3.6
Format Pedoman Analisis Palaku jeung Watek
No Kode Ngaran
Format Pedoman Analisis Latar
No Kode
Format Pedoman Analisis Ikon
No Kode Referent Tipe Interpretasi Cutatan
Citra Diagram Metafora
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8)
Tabel 3.9
Format Pedoman Analisis Indéks
No Kode Referent Tipe Interpretasi Cutatan
Tabel 3.10
Format Pedoman Analisis Simbol
No Kode Referent Interpretasi Cutatan
(1) (2) (3) (4) (5)
Tabel 3.11
Format Pedoman Analisis Étnopédagogik
No Kode Referent Ajén Moral Interpretasi Cutatan
1 2 3 4 5 6
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11)
Ket.: 1. Moral Manusa ka Pangeran; 2. Moral Manusa salaku Pribadina; 3. Moral Manusa ka Manusa Séjén; 4. Moral Manusa ka Alam
5. Moral Manusa kana Waktu;
6. Moral Manusa dina ngahontal hirupna
3.4.2 Kartu Data
Kartu data diperlukeun pikeun ngumpulkeun data panalungtikan sacara sistematis. Ieu panalungtikan ngagunakeun dalapan format kartu data anu diluyukeun jeung rumusan jeung tujuan anu rék dihontal. Éta dalapan format kartu data anu digunakeun bisa katitén saperti ieu di handap.
Tabel 3.12 Format Data Struktural No/ Aspek :
Tabel 3.13 Format Data Semiotik No/ Aspek :
Kode : (BP/kaca/ pada) Cutatan :
Tabel 3.14
Format Data Étnopédagogik No/ Aspek :
Kode : (BP/kaca/ pada) Cutatan :
3.5 Téhnik Ngumpulkeun Data
Sanggeus nangtukeun judul jeung nyusun proposal, léngkah garapan saterusna nyaéta tahap ngumpulkeun data. Luyu jeung panalungtikan, pikeun ngumpulkeun, ngadéskripsikeun, jeung nganalisis data ngagunakeun studi bibliografi jeung analisis data. Studi bibliografi digunakeun pikeun néangan data anu raket patalina jeung pangaweruh ngeunaan sastra. Sedengkeun téhnik analisis data dipaké dina prak-prakan nganalisis jeung milah-milih data anu kapanggih dina sumber data anu mangrupa Babad Panjalu.
Léngkah-léngkah ngumpulkeun data ngawengku; a. ngaidéntifikasi sumber data anu mangrupa Babad Panjalu;
b. maca Babad Panjalu;
c. maluruh téori-téori anu raket patalina jeung panalungtikan; d. data dipasing-pasing dumasar struktur carita;
f. data dipasing-pasing dumasar ajén-inajén étnopédagogik; jeung
g. input data struktur, semiotik, jeung ajén-inajén étnopédagogik kana kartu data luyu jeug pedoman analisis.
3.6 Téhnik Ngolah Data
Data nu geus nyampak tina studi bibliografi perlu disusun, saterusna diolah. Dina ngolah data ngagunakeun sawatara téhnik anu digunakeun saperti téhnik struktural, semiotik, jeung étnopédagogik. Téhnik struktural digunakeun pikeun maluruh struktur pangwangun babad sangkan bisa dianalisis.
Téhnik semiotik digunakeun pikeun nganalisis tanda sangkan hiji karya sastra mibanda harti (Pradopo, 2012:122). Sedengkeun étnopédagogik digunakeun pikeun maluruh jeung meunangkeun ajén-inajén moral manusa Sunda nu nyangkaruk dina babad dumasar kana interpretasi kana analisis struktur jeung semiotikna.
Dumasar sawatara katerangan di luhur, léngkah-léngkah ngolah data ngawengku:
a. mariksa jeung nitenan deui data anu geus dikumpulkeun; b. ngadéskripsikeun struktur babad;
c. ngébréhkeun patalina antarunsur;
d. ngadeskripsikeun harti sacara semiotik ngaliwatan interpretasi tanda anu aya dina babad;
e. maluruh ajén-inajén étnopédagogik dina babad dumasar interprétasi struktur carita jeung semiotik;
f. nganalisis ajén-inajén étnopédagogik; jeung
