A W S I S R A J A L E B N A I R I D N A M E K
(Stud iDeskrip it fKemandirianBelajarSiswayangMemiilk iNlia id iBawah a
t a
R -rataKelas padaKela sVII ISMPN2GanitwarnoKlatent ahunajaran k
i p o T p a d a h r e T a y n i s a k il p m I n a d 3 1 0 2 / 2 1 0
2 -topikBimbinganKlasikal)
I S P I R K S
u n a k u j a i
D ntukMemenuh iSalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M
r a k a y g o Y a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n
U t a
: h e l O
I T N A Y A J I W R U N R U T A C
3 2 0 4 1 1 1 8 0 : M I N
G N I L E S N O K N A D N A G N I B M I B I D U T S M A R G O R P
N A K I D I D N E P U M L I N A S U R U J
N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F
A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U
A T R A K A Y G O Y
i
A W S I S R A J A L E B N A I R I D N A M E K
(Stud iDeskrip it fKemandirianBelajarSiswayangMemiilk iNlia id iBawah a
t a
R -rataKelas padaKela sVII ISMPN2GanitwarnoKlatent ahunajaran k
i p o T p a d a h r e T a y n i s a k il p m I n a d 3 1 0 2 / 2 1 0
2 -topikBimbinganKlasikal)
I S P I R K S
u n a k u j a i
D ntukMemenuh iSalahSatuSyarat n a k i d i d n e P a n a j r a S r a l e G h e l o r e p m e M
r a k a y g o Y a m r a h D a t a n a S s a ti s r e v i n
U t a
: h e l O
I T N A Y A J I W R U N R U T A C
3 2 0 4 1 1 1 8 0 : M I N
G N I L E S N O K N A D N A G N I B M I B I D U T S M A R G O R P
N A K I D I D N E P U M L I N A S U R U J
N A K I D I D N E P U M L I N A D N A U R U G E K S A T L U K A F
A M R A H D A T A N A S S A T I S R E V I N U
A T R A K A Y G O Y
v i
N
A
H
A
B
M
E
S
R
E
P
N
A
D
O
T
O
M
, n i k g n u m k a d i t i n i l a h a i s u n a m i g a b
n i k g n u m u t a u s e s a l a g e s h a l l a i g a b i p a t
) 6 2 : 9 1 s u i t a m (
: u m a d a p e k a t a k r e b u k A u ti a n r a K
, n a k a o d n a d a t n i m u m a k g n a y a j a S a p A
, a y n a m i r e n e m h a l e t u m a k a w h a b h a l a y a c r e p
a d a p e k n a k i r e b i d n a k a u ti l a h a k a
m mu.( Marku s11:24)
a y a
S persembahkankaryai n ikepada: , i d a Y s a M , it n a S k a b M , k i W k b M , r u N k a b M , it a y i m s a L u b I ,i d a m a S k a p a B
, a s O , o t n a S s a
M Tatag ,Jasmin,I cha ,danMasMarsel ,setrat eman-teman a
o d k u t n e b m a l a d g n u k u d n e m g n a
y danperhaitanatast erselesaikannya s p ir k
v
A
Y
R
A
K
N
A
I
L
S
A
E
K
N
A
A
T
A
Y
N
R
E
P
k a d it i n i s il u t a y a s g n a y i s p ir k s a w h a b a y n h u g g n u s e s n a g n e d n a k a t a y n e m a y a S
m a l a d n a k t u b e s i d h a l e t g n a y i l a u c e k , n i a l g n a r o a y r a k n a i g a b u a t a a y r a k t a u m e m
. h a i m li a y r a k a y n k a y a l a n a m i a g a b e s , a k a t s u p r a tf a d n a d n a p it u k
3 1 0 2 s u t s u g A 7 2 , a tr a k a y g o Y
s il u n e P
x .
3 Ibu Agne sMaritni ,S.Pd .M.Pd .sebaga ikepala sekolah SMP N 2 g
n a y o n r a w it n a
G telahmembeirkani ijnuntukmelakukanpeneilitan d i .
n e t a l K o n r a w it n a G 2 N P M S .
4 Ibu Dra . Ruly Anggiyant i sebaga i koordinato r BK SMP N 2 i g n i p m a d n e m n a d u t k a w n a k ir e b m e m h a l e t g n a y n e t a l K o n r a w it n a G
. n a it il e n e p n a k u k a l e m m a l a d i ti l e n e p .
5 Para siswa kelas VII I SMP N 2 Ganitwarno Klaten tahun ajaran .r
e n o i s e u k i s i g n e m a i d e s r e b h a l e t g n a y 3 1 0 2 / 2 1 0 2 .
6 Seluruh dosen dan karyawan d iPod iBK USD yang telah member i t a p a d i n i i s p ir k s a g g n i h e s n a u t n a b n a d u m li l a k e b i ti l e n e p
. n a k i a s e l e s r e t .
7 Bapak ,Ibu ,Kakak dan Keponakan-keponakan saya yang mendukung .i n i i s p ir k s s il u n e m i ti l e n e p a m a l e s a o d n a d l ir o m , l a i s n a n if a r a c e s .
8 Marselu sGondu yangt elahbanyakmembantu penelti idalam berbaga i n
a k a o d n e m n a d , it a g n a m e y n e m , g n u k u d n e m u l a l e s n a d n a s u r
u penelti i
.i n i i s p ir k s n a k i a s e l e y n e m t a p a d i ti l e n e p a g g n i h e s .
9 Teman-teman BK angkatan 2008 ata s kebersamaan dan dukungan .i
ti l e n e p a d a p e k . 0
1 Semuapihakyang itdak dapa tdisebutkan satu pe rsatu .Kailan semua e
l e y n e m m a l a d i ti l e n e p u t n a b m e m k a y n a b h a l e
i x
n u p u a l a W . a n r u p m e s i r a d h u a j h i s a m i n i i s p ir k s a w h a b i r a d a y n e m i ti l e n e P
. a c a b m e p a r a p i g a b t a a f n a m r e b t a p a d i n i i s p ir k s p a r a h r e b i ti l e n e p n a i k i m e d
Yogyakatra ,27J ul i2013
Penuils
ii x
I
S
I
R
A
T
F
A
D
Halaman
L U D U J N A M A L A
H ... i N
A U J U T E S R E P N A M A L A
H DOSENPEMBIMBING... ii N
A H A S E G N E P N A M A L A
H ... i ii O
T O
M ... vi A
Y R A K N A I L S A E K N A A T A Y N R E
P ... v I
S A K I L B U P N A U J U T E S R E
P ... iv K
A R T S B
A ... v ii T
C A R T S B
A ... v iii R
A T N A G N E P A T A
K ... xi I
S I R A T F A
D ... x ii L
E B A T R A T F A
D ... x iv N
A R I P M A L R A T F A
D ... vx A
U L U H A D N E P I B A
B N
.
A Lata rBelakangMasalah ... 1 .
B RumusanMasalah ... 7 .. .
C TujuanPeneilitan ... 7 .... .
D Manfaa tHasi lPeneilitan ... 8 .
E De ifnis iOprasional ... 9 I
I B A
B KAJIANTEORI .
A Hakeka tBelaja r ... 1 0 .
B Kemandi iranBelaja r ... 1 9 .
C Hasi lBelaja rd iBawahRata- RataKelas... 3 5 .
D Topik-topikBimbinganKlasikal ... 3 6 N
A I T I L E N E P I G O L O D O T E M I I I B A B
.
A Jeni sPeneilitan ... 3 7 .
ii i x .
C InsrtumenPeneilitan... 3 8 .
D PetranggungjawabanAla tUkur... 41 .
E TeknikAnailsi sData ... 4 4 .
F Prosedu rPengumpulanData ... 4 6 N
A I T I L E N E P L I S A H V I B A
B DANPEMBAHASAN
.
A Hasi lPeneilitan ... 4 9 .
B Pembahasan ... 52 .
C UsulanTopik-topikBimbinganKlasika ldalamBidangBelaja r o
n r a w it n a G 2 N P M S I I I V s a l e K a w s i
S SebagaiI mpilkas iHasi l
n a it il e n e
P ... 5 9 N
A R A S N A D N A L U P M I S E K V B A B
.
A Kesimpulan ... 63 .
B Saran ... 63 A
K A T S U P R A T F A
v i x
L
E
B
A
T
R
A
T
F
A
D
l e b a
T Halaman l
e b a
T 1 :JumlahSubjekPeneilitan ... 38 l
e b a
T 2 :K -isi kis iKuesione rKemandiiranBelajarSiswa... 4 0 3
l e b a
T : KrtieiraGuiflord ... 44 .... l
e b a
T 4: KrtieiraKategor iTingka tKemandiiranBelaja rParaSiswa
yangMemiilk iNlia id iBawahRata-ratapadaKela sVII I
SMPN2GanitwarnoTahunAjaran2012/2013 ... 45 l
e b a
T 5: Tingka tKemandi iranBelaja rParaSiswayangMemiilk iNliai
d iBawahRata-RataKela sPadaKela sVII ISMPN2
GanitwarnoTahunAjaran2012/2013 ... 49 l
e b a
T :6 PatokanPenentuanKategor iSko r tI -em tiemKuesioner... 5 0 :
7 l e b a
T mtI -e tiemKuesione ryangSkornyaRendahdanMenunjukan
BahwaSiswaTergolongKurangMandri idalamBelajar... 5 0 l
e b a
T 8: UsulanTopik-topikBimbinganKlasika ldalamBidangBelajar
Bag iSiswaKela sVII ISMPN2GanitwarnoKlatenyangMemiilk i
KemandiiranBelaja rRendah... 6 0
v x
N
A
R
I
P
M
A
L
R
A
T
F
A
D
na r i p m a
L Halaman 1
n a ri p m a
L : Kuesione rKemandiiranBelajar ... 68 2
n a ri p m a
L : Tabe lSko rHasi lUj iCobaPeneilitan ... 7 2 3
n a ri p m a
L :DataHasi lUj iCobaPeneilitanSMPN2Ganitwarno ... 74 4
n a ri p m a
L :Tabe lSko rHasi lPeneilitan ... 76 5
n a ri p m a
1 I B A B
N A U L U H A D N E P
b a d a
P abi n idisaijkanl ata rbelakangmasalah,r umusanmasalah,t ujuan
n a k a g n a y h a li t s i a p a r e b e b n a d , l a n o i s a r e p o i s i n if e d , n a it il e n e p t a a f n a m , n a it il e n e p
.i n i n a it il e n e p m a l a d n a k a n u g i d
.
A LatarBelakangMasalah
Perkembangan individu dipengaruh i oleh dua fakto ryatiu fakto r
e
p mbawaan dan fakto r ilngkungan tempa tia berada .Dua fakto rin isailng
t n e b m e m m a l a d i p a k g n e l e
m uk keutuhan perkembangan individu . Namun ,
a k it e
k individut elah memasukit ahap perkembangant etrentu ,d isaati ndividu
a k a m , r a j a l e b k u t n u n a p a k a c e k i k il i m e m h a l e
t ilngkungan memiilk ipengaruh
a l a d r a s e b h i b e
l m membentuk perkembangan diirnya .Ha l tiu idkarenak an
, a y n p u d i h u t k a w g n a t n e r h u r u l e s r i p m a
h individu selalu beirnteraksi dengan
. a y n n a g n u k g n il
a k it e
K beirnteraksi dengan ilngkungannya , individu melakukan
n i a l n a d , l u a g r e b , r a j a l e b , n i a m r e b i tr e p e s n a t a i g e k m a c a m i a g a b r e
b -lain .
n a t a i g e
K -kegiatan tersebu tdapa tdliakukan oleh individu akiba tdar iadanya
r a j a l e b s e s o r p u t a u
s terdahulu . tIu aritnya , belaja r merupakan prose s
n a g n e d a y n i s k a r e t n i i r a d l i s a h i a g a b e s u d i v i d n i u k a l h a k g n it n a h a b u r e p
. n a g n u k g n il
n a g n u k g n il h a u b e s i a g a b e s h a l o k e
S belaja rforma lmerupakan tempa t
a d a m a t u r e t , a y n ir i d n a k g n a b m e g n e m m a l a d a w s i s a r a p i g a
b lam aspek
n a k a y n a b e
K siswa akan gia t belaja r d i rumah hanya pada waktu
g n a l e j n e
m ulangan dan uijan semester .Ha lin imenggambarkan bahwa para
v it k a n a k u k a l e m h i s a m a w s i
s tia sbelaja rhanya dorongan untuk memperoleh
. s a l e k k i a n n a d k i a b g n a y i a li
n Dampak nyata dar irendahnya inisiait fpara
t a h il i d t a p a d r a j a l e b m a l a d a w s i
s dar ihasi luijan .Seitap uijanakhi rsemester,
sebagian besarsiswa masih memperoleh n lia idibawah standa rnlia isekolah
l a i d e m e r it u k i g n e m s u r a h n a
d supayabisanaikkelas .
n a m a l a g n e p n i a l e
S p irbad i dar i peneilit , hasi l wawancara penelti i
n a g n e
d guru mata pelajaran dan guru BK d i SMP N 2 Ganitwarno
l a h a w h a b n a k k u j n u n e
m -ha lyang pernah penelti ialam imasih belrangsung
n i
h gga sekarang ,yatiu mina tpara siswa untuk mengunjung iperpustakaan
h a d n e r h i s a
m , peminjaman buku yang masih minim , para siswa jarang
t a a s a y n a tr e
b jam pelajaran belrangsung , kemampuan para siswa dalam
k i d g n u s g n a l a r a c e s n a k u j a i d g n a y n a a y n a tr e p b a w a j n e
m ela smasih rendah ,
g n a y i n i t a a s a w s i s a r a p k a y n a b h i s a m n a
d memperolehnlia iulangand ibawah
a t a
r -rata kelas dan haru s mengikut i remedia l seitap semesternya untuk
h a l o k e s ir a d i a li n r a d n a t s i h u n e m e
m .
l a
H -ha l d i atas mengindikasikan bahwa para siswa d i SMP N 2
g n a r u k h i s a m o n r a w it n a
G memiilkikemandiiranbelajar .Siswayangmemiilk i
i k il i m e m g n u r e d n e c i g g n it r a j a l e b n a ir i d n a m e
k moitvas ibelaja ryang itngg i
i k il i m e m n a d , r a j a l e b k u t n u f it a i s i n ir e b , a l u
p rasa percaya diir ,yatiu selalu
s a g u t n a k a jr e g n e m m a l a d g n a n e t p a k i s r e
b -tuga sbelaja ryang dibeirkan guru
i d a t k a f a p a r e b e b n a k r a s a d r e
B atas ,makapenelti itetrairk melakukan
o n r a w it n a G 2 N P M S i d n a it il e n e
p untuk menelti i seberapa itngg i
“Kemandi iran Belaja rpara Siswa yang Memiilk iNliai d iBawah Rata-rata
K a d a p s a l e
K ela sVIII SMPN2Ganitwarno,t ahunajaran2012/2013”.
.
B RumusanMasalah
g n a k a l e b r a t a l n a k r a s a d r e
B masalahd iatas ,makamasalah peneilitanyang
: h a l a d a i n i n a it il e n e p i u l a l e m a y n n a b a w a j u h a t ir a c i d n i g n i n a d l u c n u m
.
1 Seberapabaik/itnggikemandiiranbelaja rparas iswayangmemiilk inliai id
w a
b ahr ata-ratakela spadakela sVIIISMPN 2Ganitwarno Klaten ,tahun
2 1 0 2 n a r a j
a /2013?
.
2 Berdasarkan hasi lanailsisbutri-butrii nsrtumen kemandiiran belaja rsiswa
g n a
y memiilk in lia id i bawah rata-rata kela spada kela sVII ISMP N 2
t a l K o n r a w it n a
G en yang teirndikas i masih rendah/baik , topik-topik
k i p o t n a n u s u y n e p m a l a d n a k l u s u i d f it a k il p m i g n a y h a k a p a n a g n i b m i
b
-? a w s i s a d a p r a j a l e b n a g n i b m i b k i p o t
.
C TujuanPeneilitan
: h a l a d a i n i n a it il e n e p n a u j u T
.
1 Mengungkap itngkat kemandiiran belaja rpara siswa yang memiilk inliai
a t a r h a w a b i
d -rata kela spada kela sVII ISMP N 2 Ganitwarno Klaten
2 1 0 2 / 1 1 0 2 n a r a j A n u h a
T .
.
2 Mengidenitifkas ibutri-buit rpengukuran kemandiiran belaja ryang rendah
i a g a b e s n a k l u s u i d k u t n
g n a y a w s i
s memiilk inliai d ibawah rata-rata pada kela sVII ISMP N 2
o n r a w it n a
G Klatendanminingkatkankemandiiranbelajarnya.
.
D Manfaa tPeneil itan .
1 Manfaatt eoreits
l i s a
H Peneilitan in ibermanfaa tuntuk menambah wawasan pengetahuan
i a n e g n e m a y n s u s u h
k itngka tpencapaian kemandiiran belajar siswa yang
i a li n i k il i m e
m d ibawahr ata- ar . at
.
2 Manfaa tprakits
:i g a b t a a f n a m r e b i n i n a it il e n e P
)
a ParaPembimbingSMPN2GanitwarnoKlaten
m a l a d g n i b m i b m e p a r a p i g a b n a k u s a m i d a j n e m t a p a d i n i n a it il e n e P
a y a p u n a g n e d a y n s u s u h k , r a j a l e b n a g n i b m i b n a u t n a b n i a s e d n e m
n a k t a k g n i n e
m kemandiiran belaja r siswa yang memiilk i nliai id
a t a r h a w a
b -ratadapa tberkembangs ecarautuh.
)
b Paras iswaSMPN2GanitwarnoKlaten
il e n e
P itani n ibergunabag iparas iswakhususnyayangprestas ibelaja r
a t a r h a w a b i
d -rata,untuk meilha tperkembangan belajarnya, t erutama
. a y n r a j a l e b n a ir i d n a m e k m a l a d
)
c Peneilit
u i ti l e n e p i g a b a n u g r e b i n i n a it il e n e
P ntuk mengembangkan
p a k i s n a k g n a b m e g n e m n a d n a it il e n e p n a k u k a l e m m a l a d n a u p m a m e
k
)
d Peneilitl ain
k u t n u i s n e r e f e r n a h a b i a g a b e s n i a l it il e n e p i g a b a n u g r e b i n i n a it il e n e P
.t u j n a l h i b e l i n i g n a d i b i d n a it il e n e p n a k u k a l e m
.
E Defenis iOpera isonal .
1 Kemandi iran belaja r adalah suatu bentuk belaja r dimana individu
n a u t n a b a p n a t u a t a n a g n e d ,f it k a t a b il r e t n a d i ri d n e s f it a i s i n i li b m a g n e m
n a h u t u b e k s i s o n g a i d n e m m a l a d i ri d n e s a y n ir i d r u t a g n e m n i a l g n a r o
u t n a k i s a l u m r o f m e m , r a j a l e
b juan belajar ,mengidenit ifkas isumbe rbelajar ,
l i s a h i s a u l a v e n a k u k a l e m n a d r a j a l e b i g e t a rt s n a k u t n e n e m n a d h il i m e m
h u n e p n a g n e d u d i v i d n i n a k u k a li d u ti a u m e S . i a p a c i d g n a y r a j a l e b
s a ti v it a e r k n a d n a h a r a r e t e k , n a n u k e t e
k untukmencapait ujuant etrentu.
.
2 Nila id ibawah rata-ratakela sadalah jumlah n liaikeseluruhan dar iseitap
h e l o r e p i d g n a y n a r a j a l e p a t a
m siswakela sVII Iyangmasihd ibawah nlia i
a t a
r -rata keseluruhan siswa kela sVII ISMP N 2 Ganitwarno .Nlia irata
-n u h a t o n r a w it n a G 2 N P M S I I I V s a l e k a t a
r ajaran 2012/2013 adalah
r a s e b e
s 7,25.
.
3 Topik-topik bimbingan belaja radalah sejumlah pokok bahasan dalam
b m i
b inganklasika lpadabidangbelaja ryangmemua tpanduancarabelaja r
i s a t a g n e m a r a c n a d , t a p e t g n a y i d u t s m a r g o r p h il i m e m n a u d n a p , t a p e t g n a y
n a t u t n u t i h u n e m e m n a ti l u s e
k -tuntutanbelaja rdis uatui nsttius ipendidikan
Dar i pengeritan ini , mengungkap kemandi iran belaja r
n u g g n e
m akan skala kemandi iran belajar yang dikonsrtuk sebaga i tiem
n a it il e n e
.f it i n g o k s e s o r p n a k t a b il e m g n a y n a g n u k g n il n a g n e d i s k a r e t n
i Sedangkan
e n g a G t u r u n e
m (Dimyat i& Mudijono ,2006 :10) ,setelah belaja rorang
t u b e s r e t s a ti li b a p a K . i a li n n a d , p a k i s , n a u h a t e g n e p , n a li p m a r e t e k i k il i m e m
s e s o r p n a d n a g n u k g n il i r a d l a s a r e b g n a y i s a l u m it s i r a d u d i v i d n i h e l o r e p i d
M . r a j a l e b g n a y u d i v i d n i h e l o n a k u k a li d g n a y f it i n g o
k akadar i tiu ,belaja r
i s a l u m it s t a fi s h a b u g n e m g n a y f it i n g o k s e s o r p t a k g n a r e p e s h a l a d a
. u r a b s a ti li b a p a k i d a j n e m , i s a m r o f n i n a h a l o g n e p i t a w e l e m , n a g n u k g n il
,s a t a i d n a it r e g n e p a p a r e b e b i r a
D dapa tdisimpulkanbahwabelaja r
u t a u s h a l a d
a tahapan akitvtia s ab ik ifsik maupun menta/lpsiki s dalam
i s k a r e t n ir e
b dengan ilngkungandandengandiirs endi ir ay ngmenghaslikan
s a ti li b a p a
k baru .Kapablitia sbaruyangdimaksudadalahperubahandalam
i a li n , n a u h a t e g n e
p -sikap hingga perubahan pada itngkah laku se tra
n a li p m a rt e
k -kertamplianhidupyangr elait fmenetap .
.
2 Faktor-faktoryangMempengaruh iBelajar
Secara umum , faktor-fakto r yang mempengaruh i belaja r siswa
i d t a p a
d bedakan menjad i itga macam .Menuru tSyah (2006 :144-155 )
k a
f t -orfakto ryangmempengaruh ibelajars iswa,t erdri idair:
.
a FaktorI nternal( fakto rdar idalams iswa)
r o t k a
F belaja ryangberasa ldar idalam dri isiswasendri imeilput i
k e p s a ) 1 : i n k a y , k e p s a a u
d ifsiologi s(yang bersfia tjasmaniah) ;2 )
)
1 AspekFisiologis
n a d t a g n a m e s i h u r a g n e p m e m t a g n a s h u b u t n a t a h e s e K
s a ti s n e t n
i siswa dalam belajar . Kondis i badan lemah akan
e t a m a g g n i h e s n a ri k i p s a ti l a u k n a k n u r u n e
m r iyang dipelajairpun
t a g n a s t a h e s g n a y h u b u t n a a d a e K . s a k e b m e m k a d it u a t a g n a r u k
. r a j a l e b i r a d l i s a h n a k t a p a d n e m k u t n u a w s i s u t n a b m e
m Selain tiu
e y n e m a s i b a g u j a w s i s a r a
p rap informas idan pengetahuan yang
a k ij s a l e k i d n a k ij a s i
d indera pendengaran dan i nderapengilhatan
. t a h e s
)
2 AspekPsikologis
g n a y s i g o l o k i s p k e p s a k u s a m r e t g n a y r o t k a f a p a r e b e b a d A
n u p a d A . a w s i s r a j a l e b s a ti l a u k n a d s a ti t n a u k i h u r a g n e p m e m t a p a d
k e p s
a -aspekpsikologi syangdimaksudadalahs ebaga ibeirku:t
)
a Tingka tKecerdasan/I ntelegens iSiswa
i a g a b e s n a k it r a i d t a p a d a y n m u m u a d a p i s n e g e l e t n I
o k i s p n a u p m a m e
k -ifsik untuk mereaks i rangsangan atau
n e
m yesuaikan dri i dengan ilngkungan dengan cara yang tepa t
e t n i n a g n e d a y n n a g n u b u h m a l a d k a t o n a r e P .) 8 8 9 1 , r e b e R
( legens i
g r o n a r e p a d a p i r a d l o j n o n e m h i b e l a i s u n a
m a -n organ tubuh
a n e r a k , a y n n i a
l otak merupakan “menara pengonrtol” hampi r
. a i s u n a m s a ti v it k a h u r u l e
s Intelegens i (IQ ) siswa sanga t
n i k a m e s , a n k a m r e b i n I . a w s i s n a li s a h r e b e k t a k g n it n a k u t n e n e m
a u p m a m e k i g g n
a t a d n a k a g n a y a s a m a d a
p ng( Chapiln .1972:Reber ,1988) .Seitap
i a p a c n e m k u t n u i s n e t o p r e b i tr a m a l a d t a k a b i k il i m e m i t s a p g n a r o
e k i a p m a s i s a t s e r
p itngka t tetrentu sesua i dengan kapastia s
g n i s a
m -masing . Jadi , secara globa l baka t tiu mi irp dengan
e t n
i ilgensi . tIulahsebabnyaanakyangbeirnteilgens isanga tcerda s
(superior ) atau cerda s lua r biasa (verysuperior ) disebu t juga
i a g a b e
s talentedchlid ,yakn ianakberbakat .
Baka t kemudian diaritkan sebaga i kemampuan individu
a d a p g n u t n a g r e b k a y n a b a p n a t u t n e tr e t s a g u t n a k u k a l e m k u t n u
m a l a d t a k a b r e b g n a y a w s i s g n a r o e S . n a h it a l n a d n a k i d i d n e p a y a p u
n a k a , a y n l a s i m , o rt k e l e g n a d i
b jauh lebih mudah menyerap
f n
i ormasi , pengetahuan , dan kertamplian yang berhubungan
h a li n I . a y n n i a l a w s i s n a g n e d n a k g n i d n a b i d t u b e s r e t g n a d i b n a g n e d
( s u s u h k t a k a b t u b e s i d g n a y n a i d u m e
k speciifc apttiude ) yang
r a k i r a j a l e p i d t a p a d k a t n o n o
k ena merupakan karunia sejak lahi r
(inborn) .
Sehubungandenganha ldiatas ,bakatdapa tmempengaruh i
g n a d i b r a j a l e b i s a t s e r p a y n h a d n e r i g g n
it -bidang stud i te trentu .
a u t g n a r o a li b a p a a n a s k a ji b k a d it g n a y l a h h a l a d a a y n a n e r a k h e l O
a d a p a y n k a n a n a k h a l o k e y n e m k u t n u a y n k a d n e h e k n a k a s k a m e m
n a il h a e k n a s u r u
j te trentu tanpa mengetahu itelrebih dahulu baka t
g n a r o e s p a d a h r e t k a d n e h e k n a a s k a m e P . a y n k a n a i k il i m i d g n a y
m a g u j n a p e
d ember ipengaruh kua tdan relatfi lebih langgeng
n a s u r a h e k n a g n o r o d u a t a h a i d a h n a g n o r o d n a g n e d n a k g n i d n a b i d
. u r u g u a t a a u t g n a r o i r a d
.
b Fakto rEksterna lf(akto rda irl uars iswa)
r o t k a
F -fakto rbelaja reksterna lsiswat erdri idar iduamacam ,yakn i
a g n u k g n il r o t k a
f ns osial ,dan ilngkungannons osi al .
)
1 LingkunganSosial
h a l o k e s l a i s o s n a g n u k g n i
L , sepetr i para guru , para sta f
n a m e t n a d , i s a rt s i n i m d
a -teman sekela s dapa t mempengaruh i
semanga t belaja r seorang siswa . Unsure-unsu r yang termasuk
s o s n a g n u k g n
il ia lsiswa adalah masyaraka tdan tetangga, juga
n a m e
t -temans epermainandisek tia rperkampungans iswat ersebut .
n a t a i g e k i h u r a g n e p m e m k a y n a b h i b e l g n a y n a g n u k g n i L
t a fi S . ir i d n e s u ti a w s i s a g r a u l e k n a d a u t g n a r o h a l a i r a j a l e
b -sfia t
l e k n a a l o l e g n e p k it k a r p , a u t g n a r
o uarga ,ketegangankeluarga ,dan
n u p u a t a k i a b k a p m a d n a k ir e b m e m t a p a d a y n a u m e s , h a m u r k a t e l
. a w s i s i a p a c i d g n a y l i s a h n a d r a j a l e b n a t a i g e k p a d a h r e t k u r u b
)
2 LingkunganNonsosial
r o t k a
F -fakto r yang termasuk ilngkungan nonsosia l ialah
e
g dungs ekolahdanl etaknya,r umaht empa titngga lkeluargas iswa
t a l a , a y n k a t e l n a
d -ala tbelajar ,keadaan cuaca ,dan waktu belaja r
r o t k a F . a w s i s n a k a n u g i d g n a
y -fakto r tersebu t dipandang turu t
r e k e b a h a s u r e b , n i a l g n a r
o ja dengan penuh ketekunan dan keyakinan ,
) 0 0 0 2 ( r a li g u S n a k g n a d e S . ir i d n e s a y n n a k a d n it s a t a b a w a j g n u g g n a tr e b
a w h a b n a k a t a y n e m y e lt n e B n a d t s e W , o n i m l e il g u G t a p a d n e p m u k g n a r e m
n a k ir i c i d i ri d n a m r a j a l e b n a p a i s e k i k il i m e m g n a y u d i v i d n i k it s ir e t k a r a k
e k : h e l
o cintaan terhadap belajar , percaya diir , keterbukaan terhadap
n a d r a j a l e b l a h m a l a d i ri d n a m a h a m e p , u h a t n i g n i t a fi s , n a g n a t n a t
a y n r a j a l e b n a t a i g e k k u t n u b a w a j g n u g g n a t a m ir e n e m
9 : 9 0 0 2 , n a m ij u M m a l a d ( d ri a
L -10 )mengemukakanciir-ciiri ndividu
r a j a l e b g n a
y mandiirs ebaga ibeirku:t
.
a Kegiatan belajarnya bersfia tsel fdirecitng-mengarahkan dri isendiir ,
k a d
it dependentatau itdakt ergantungpadaorangl ain
.
b Pe tranyaan-pe tranyaan yang itmbu l dalam prose s belaja r djiawab
n e p r a s a d s a t a i ri d n e
s galaman ,bukan mengharapkan jawaban dar i
. n i a l g n a r o u a t a u r u g
.
c Tidak mau didikte guru ,karena mereka itdak mengharapkan secara
. n a k u k a l a k e r e m s u r a h g n a y a p a u h a ti r e b i d s u r e n e m s u r e t
.
d Mengharapkan penerapan dengan segera dar i apa yang mereka
;i r a j a l e
p mereka itdakdapa tmeneirmapenerapanyangt e trunda.
.
e Lebih senang dengan problem-centered learning dairpada content
-. g n i n r a e l d e r e t n e c
.f Lebih senang dengan paritsipas iakit fdairpada pasi fmendengarkan
.
g Selalu memanfaatkan pengalaman yang t elahdimiilki ,karenamereka
. ” g n o s o k a l a p e k “ n a g n e d g n a t a d k a d it a k e r e m a w h a b a y a c r e p
.
h Lebih menyuka icollabora itve learning , karena belaja r dan tukar
. n a k g n a n e y n e m g n a y l a h h a l a d a n a m a l a g n e p
.i Selalu merencanakandanmengevaluas ibelajarnya send ri idandalam
. u r u g n a g n e d a m a s r e b u t n e tr e t s a t a b
.j Bag imerekabelaja rharu sdengan berbua t itdak cukup hanyadengan
. p a r e y n e m n a d n a k r a g n e d n e m
.
4 Dimens/iaspek-aspekKemandirianBelajar
i m a l a g n e m n a k a r a j a l e b n a ir i d n a m e k n a k p a r e n e m g n a y a w s i S
h a b u r e
p an dalam kebiasaan belajarnya . Ia akan mengatu r dan
n a k u t n e n e m t a p a d a g g n i h e s a p u r n a i k i m e d e s a y n ir i d n a k i s a s i n a g r o g n e m
m a l a d n a k a n u g i d g n a y i g e t a rt s n a d r a j a l e b n a h u t u b e k , r a j a l e b n a u j u t
. n a k s u m u ri d h a l e t g n a y n a u j u t a y n i a p a c r e t a d a p h a r a g n e m g n a y r a j a l e b
n a d n a k u t n e n e m s a b e b n a g n e d r a j a l e b m a l a d i ri d n a m g n a y a w s i S
i a g a b r e b n a k t a a f n a m e m n a d t a p m e t , u t k a w , r a j a n a h a b i ri d n e s a l o l e g n e m
. n a k u lr e p i d g n a y r a j a l e b r e b m u s
, ) 4 9 : 6 0 0 2 ( g n e c n E n a d r a h a T t u r u n e
M kemandiiran belaja r
i k il i m e
m itgadimensiyatiu dimens ipengelolaan belaja,r t anggung j awab
n a
d pemanfaatan sumbe r belaja.r Penjelasan dar i keitga dimens i
)
2 LingkunganSekolah
m g n a y h a l o k e s n a g n u k g n il n a g n u k u
D empengaruh i
g n a y n i a l t a k g n a r e p n a d u r u g i t u p il e m a w s i s r a j a l e b n a ir i d n a m e k
t u r u n e M . a w s i s r a j a l e b s e s o r p m a l a d g n it n e p n a r e p r e b t u k i
4 6 : 3 0 0 2 ( o t e m a l
S -65 )ilngkungans ekolaht erdri idair :
)
a Kemampuan gurudidalam prose spembelajaran .Kualtia s
r a j a l e b m e
p an sanga t dtientukan oleh akitvtia s dan
v it a e r
k tia s guru , disamping kompetensi-kompetens i
m a l a d u
r u g n
a u p m a m e K .
a y n l a n o i s e f o r p
e k m u l u k ir u k n a k i s a t n e m e l p m i g n e
m dalam prose s
a d i s a v it o m n a k t a k g n i n e m a r a c n a g n e d n a r a j a l e b m e
p n
a w s i s r a j a l e b s a ti v it a e r
k selanjutnya akan mendorong
. n a r a j a l e b m e p s e s o r p m a l a d f it k a h i b e l k u t n u a w s i s
)
b Ketersediaan sarana dan prasarana sebaga i media dan
r a j a l e b a n a r a s a r p n a d a n a r a s n a a l o l e g n e P . r a j a l e b r e b m u s
i r a d i a l u m h a l o k e s h e l o n a k u k a li d a y n r a j a w e s h a d u s
h il e m e p , n a a d a g n e
p araan dan perbaikan hingga sampa i
a y a p U . n a g n a b m e g n e
p mendukung pelaksanaan kegiatan
n a r a j a l e b m e
p ,sekolahmenyediakanbukut eks ,saranadan
n a u j u t n a g n e d i a u s e s r a j a l e b r e b m u s i a g a b e s r a j a l e b a i d e m
. m u l u k ir u k m a l a d i a p a c i d n i g n i g n a y i s n e t e p m o k n a d
tr e s e
P a didik dapa t menggunakan buku tek s yang
.
6 KemandirianBelajarSsiwaSMPN2Gan itwarno. i r a d i ri d r e t n e t a l K o n r a w it n a G 2 N P M S a w s i
S siswapu rta
. ir t u p n a
d Para siswa in iberada pada rentang usia berkisa rantara
2
1 -15 tahun .Menuru tMappiare (Asro ir ,2005 :9) ,remaja berada
a i s u g n a t n e r a d a
p antara umu r12 tahun sampa idengan 21 tahun
a ir p i g a b n u h a t 2 2 i a p m a s n u h a t 3 1 n a d a ti n a w i g a
b . Remaja ,dalam
t u b e s i d a y n il s a a s a h a
b adolescence , berasa l dar i bahasa laitn
e r e c s e l o d
a yang aritnya “tumbuh atau tumbuh untuk mencapa i
p m a l a D . ” n a g n a t a m e
k erkembangan lebih lanjut , istliah
e c n e c s e l o d
a sesungguhnya memiilk i atr i yang luas , mencakup
. ) 1 9 9 1 , k c o lr u H ( k i s if n a d l a i s o s , l a n o i s o m e , l a t n e m n a g n a t a m e k
s u g n a t n e
R ia remaja dapa tdibag imenjad i3 bagian ,yatiu usia
u h a t 2 1 / 1
1 n sampa idengan 15/16 tahun adalah remaja awal ,usia
a j a m e r a s a m h a l a d a n u h a t 8 1 / 7 1 n a g n e d i a p m a s n u h a t 6 1 / 5 1
k u s a m r e t n u h a t 1 2 n a g n e d i a p m a s n u h a t 8 1 / 7 1 a i s u n a d , h a g n e t
ri h k a a j a m e r a s a
m .
t a p a d , s a t a i d a j a m e r a i s u n a g n o l o g g n e p t a h il e m a k i J
n a k l u p m i s i
d bahwa para siswa kela sVII ISMP N 2 Ganitwarno
g n o l o g r e
t dalammasar emajaawa.l Salahsatut uga sperkembangan
a s a m a d a
p remaja yang menyangku tkemandiiran yatiu: “mula i
a u t g n a r o a d a p n a g n u t n a g r e t e k i r a d i ri d n a k s a p e l e m n a d i ri d n a m
a y n n i a l a s a w e d g n a r o n a
d ”( Masidjo ,2006:5) .Hali n imenjelaskan
k a n a a s a m i r a d n a h il a r e p a s a m h a l a d a a j a m e r a s a m a w h a
g n u t n a g r e t g n a
y pada orang tua dan orang dewasa lain ke masa
kemandiirannyamenjad imanusiadewasa.
Masar emajaawa lmerupakan masaperailhan dar ianak-anak
m a l a d i s i s n a rt a s a m t u b e s i d a g u j g n ir e s a n a m i d , a s a w e d i d a j n e m
. n a g n a b m e k r e p e d o ir e
p Menuru t Masidjo (2006:3) , masa in i
d , a w s i s a r a p i g a b f it a g e n a s a m n a k a p u r e
m engan dtianda iberbaga i
fi t a g e n u k a li r e
p dar isiswa ,misalnya :perliaku itdak t enang ,mala s
, h a l e l s a k e l , r a s e b r u d it n a h u t u b e k , s a ti fi t k a r e b s a l a m , a jr e k e b
s o s n o n n a d , s it s i m i s e p , g n u r u m i t a h a n a s a u
s ial .Selain tiumenjad i
fi t a g e
n dalam prestas i j(asmani-mental )dan negatfi dalam sikap
t a k a r a y s a m i r a d i ri d k ir a n e m ( l a i s o
s ) .Sikap-sikap negatfi id ata s
n a k n i k g n u m e m i n i l a H . n i m a l e k r a j n e l e k a y n a jr e k e b n a k a n e r a k i d
n a h a b u r e
p -perubahan cepa tdalam dri iremaja sehingga ia merasa
u g a
r -ragu dan malu dalam bersikap dan berperliaku karena
a y n k i s if n a a d a e k n a h a b u r e
p .
ir a
D uraian d iatas ,dapa tdisimpulkan bahwa masa remaja
l a w
a (siswa SMP ) merupakan masa yang suil t untuk remaja
k a n a a s a m i r a d n a h il a r e P . ir i d n a m a r a c e s r a j a l e b i s a t s e r p i a p a c n e
m
-n a y k a n
a g tergantung menuju masa yang mandri iadalah masa di
k u t n u u l u h a d h i b e lr e t i s a t p a d a n a k h u t u b m e m a w s i s a r a p a n a m
k i s if n a h a b u r e P . ir i d n a m u k a li r p r e b n a d p a k i s r e b a s a i b r e t t a p a d
i h u r a g n e p i d g n a
r a j a l e b l a h m a l a d f it a g e n g n u r e d n e c i d a j n e m a k e r e m u k a li r e p
i h e
s nggaprestas ibelaja rmerekakurangmemuaskan.
.
C Ha is lBelajard iBawahRata-rataKelas l
i s a h i a li n e
M belaja rsiswa dalam penguasaan suatu mata pelajaran
n a g n e d n a k u k a li d t a p a
d kegiatan pengukuran dan penliaian . Kegiatan
pengukuran prestas ibelaja rsiswadar isuatu matapelajarandliakukan antara
a y n i a g a b e s n a d , s a g u t , n a ij u , n a g n a l u i u l a l e m n i a
l (Masidjo 1995 : 13) .
k e j b o u t a u s t a fi s n a r u k u g n e p n a t a i g e
K merupakansuatukegiatanmenentukan
n a r u t a i u l a l e m k e j b o u t a u s t a fi s s a ti t n a u
k -aturan tetrentu sehingga kuanttia s
r a n e b h e l o r e p i d g n a
y -bena rmewakli isfia tdar isuatu objek yang dimaksud
) 4 1 : 5 9 9 1 o j d i s a M
( .
r o k s r a g
A -sko rdar ihasi lpengukuran(prestas ibelaja rsiswadar isuatu
, it r a r e b t a p a d ) n a r a j a l e p a t a
m skor-skort ersebu tpelru diber ia tr iatau makna .
r o k
S -sko rtersebu takan bermakna apablia diperbandingkan dengan suatu
n i l a h m a l a d , k e j b o u t a u s t a fi s n a g n e d i a u s e s g n a y , n a v e l e r g n a y n a u c
a i
o j d i s a M ( n a r a j a l e p a t a m u t a s n a a s a u g n e p m a l a d a w s i s r a j a l e b i s a t s e r p h a l a d a
.) 7 1 : 5 9 9
1 Prose s pengubahan skor-sko r menjad i kualtias-kualtias dalam
i a li n k u t n e
b ,merupakan kegiatan pen liain sfia tsuatu objek .Penliaian sfia t
k e j b o u t a u
s adalah suatu kegiatan membandingkan hasi lpengukuran sfia t
a g g n i h e s a p u r n a i k i m e d e s n a v e l e r g n a y n a u c a u t a u s n a g n e d k e j b o u t a u s
fi t a ti t n a u k t a fi s r e b g n a y k e j b o u t a u s s a ti l a u k h e l o r e p i
d (Masidjo ,1995 :17) .
e p n a t a i g e k u t a u s ir a d h e l o r e p i d g n a y s a ti l a u
a t a m p a it e s i r a d n a h u r u l e s e k i a li n n a k h a l m u j n e m a r a c n a g n e d u ti a y , a t a r
a y n i g a b m e m u l a l , I I I V s a l e k a d a p a w s i s p a it e s h e l o r e p i d g n a y n a r a j a l e p
. I I I V s a l e k a w s i s n a h u r u l e s e k h a l m u j n a g n e
d Dar iprose sperhtiungand iata s
i a li n t a p a d i d a k a
m ar -at ratakelass iswapadakela sVII ISMPN2Ganitwarno
. 5 2 , 7 r a s e b e
s Setelah tiu dicar iparasiswayangmemiilk in lia id ibawah r ata
-t u b e s r e t a t a
r untuk djiadikan subjek peneilitan .Lebihj elasnya ,beirkutrumu s
a t a r i a li n i r a c n e m k u t n u n a k a n u g i ti l e n e p g n a
y -rata tersebu t(Suryabrata ,
.) 4 3 3 : 6 0 0 2
s u m u
R :
X¯ =∑X N
n a g n a r e t e
K :
X¯ =Rata- ar at
∑X=J umlahNliai
a w s i S h a l m u J = N
h a l m u j r a tf a
D respondendisaijkandalamt abe l1.
m u J : 1 l e b a
T lahSubjekPeneil itan
s a l e
K Jumlahdi SiBswawaayhanRga - aMtaer maitilk iNliai A
I I I
V 15OrangSiswa
B I I I
V 14OrangSiswa
C I I I
V 18OrangSiswa
D I I I
V 17OrangSiswa
E I I I
V 15OrangSiswa
F I I I
V 13OrangSiswa
l a t o
r e b i
d i sko r2 , dan “Tidak Sesuai” (TS )diber i sko r1 .Sedangkan untuk
r e p n a b a w a
j nyataan negatfi “Sanga tSesuai”( SS )diber isko r1 ,“Sesuai”( S )
i
dber isko r2 ,“Kurang Sesuai” (KS )diber isko r3 ,dan “Tidak Sesuai” (TS )
. 4 r o k s ir e b i d
.
1 K -isikis iSk a al i s i
K -kis iskalaKemandiiranBelaja rparasiswayangmemiilk inliai
a t a r h a w a b i
d -rata pada kela sVII ISMP N 2 Ganitwarno Klaten tahun
2 1 0 2 / 1 1 0 2 n a r a j
a dapa tdiilha tpadatabe l2.
: 2 l e b a
T K -i is Kis iKue isonerKemandirianBelajarSiswa o
N Aspek Indikator No tiem
e l b a r o v a
F Unfavorable Total 1 Pengelolaan
r a j a l e
b A.Mmeanmgpeulola r a j a l e b i g e t a rt s
fi tl e f e g n a y
, 3 3 , 8 1 , 1
4 5 , 1
5 2 6
.
B Mampumengatu r r a j a l e b u t k a w
fi t k e f e g n a y
, 4 3 , 9 1 , 3
2 5 , 4
4 4 ,20 7
.
C Mampumengatu r r a j a l e b t a p m e t
fi t k e f e g n a y
1 2 ,
5 6 ,22 4
2 Tanggung b a w a
j A.aMkaitmvptiaum sbeenlajliaar i 7 ,23 ,35 ,45 8 ,24 ,36,37 8 .
B Mampu i s a t a g n e m
n a ti l u s e k
n a h a b i m a h a m e m
r a j a
6 4 , 8 3 , 5 2 ,
9 10 ,26 6
.
C Mampu r u k u g n e m
n a u p m a m e k
r a j a l e b
, 9 3 , 7 2 , 1 1
7
4 12 ,28 6
3 Pemanfaatan r e b m u s
r a j a l e b
.
A Dapa tmemiilh r a j a l e b r e b m u s
i a u s e s g n a y
, 0 4 , 9 2 , 3 1
8
4 14 5
.
B Memiilk ibahan r
a j
: 3 l e b a T
d r o fl i u G a i r e ti r K
i s a l e r o K n e i s if e o
K Kuailifkasi
1 9 ,
0 – 01 ,0 Sanga titnggi 1
7 ,
0 – 00 ,9 Tinggi 1
4 ,
0 – 00 ,7 Cukup
1 2 ,
0 – 00 ,4 Rendah
f it a g e
N – 00 ,2 Sangatr endah
t a w e
L perhtiungan pada tahap uj icoba peneilitan diperoleh hasi l
( s a ti li b a il e r n e i s if e o
k 𝑟𝑡𝑡 )sebesa r0,970 .Hasi lin imenunjukan bahwa
r e n o i s e u k s a ti li b il e
r kemandi iranbelajarparasiswayangmemiilk inliai id
a t a r h a w a
b -ratakela spadakela sVII ISMP N 2 Ganitwarno Klaten t ahun
1 0 2 / 2 1 0 2 n a r a j
a 3t ergolongsanga t itnggi .Setelahdiperoleh hasi luj icoba
n a d n a it il e n e
p menghliangkan mti -e tiem yang gugur ,maka kuesione r
g i d k u t n u p a i s p a g g n a i d h a l e t n a it il e n e
p unakandalampeneilitan .Rekaman
i s a t u p m o
k anailsi suj ireilab litia skuesione rkemandi iran belajar ,dapa t
a d a p t a h il i
d lamprian5.
.
E TeknikAnailsi sData
i a y n a k u k a l it il e n e p g n a y s i s il a n
A tumenentukankuanttia sva irabeldengan
n e
m ggunakan pengkatego irsasian subjek menuru t Azwa r (2009:107-109) .
n a i g a b a g it , u ti a y r a d n a t s i s a i v e d n a u t a s m a n e u a t a n a i g a b m a n e s a t a i g a b r e t
i d a d a r e
b sebelah kri imean (betranda negatfi )dan itga bagian berada di
k u t n u i n i i s a s ir o g e t a k n a u j u T . ) fi ti s o p a d n a tr e b ( n a e m n a n a k h a l e b e s
n a k t a p m e n e
m dataskor-sko r tiem subjek kedalam kelompok-kelompok yang
g n a y t u b ir t a n a k r a s a d r e b m u n it n o k u t a u s t u r u n e m g n a j n e jr e b a r a c e s h a s i p r e t
. r u k u i d
a d a p n a m o d e p r e b n u s u s i d i n i g n a j n e jr e b m u n it n o
K krtieira katego ir s
7 0 1 : 9 0 0 2 ( r a w z
A -109) .Kuesione ryangdigunakandalampeneilitani nit erd ri i
4 5 i r a
d buit r tiem .Rentang sko rskalaseitap tiemyatiudar i1 sampa i4 .Sko r
a m r o k s n a d 1 h a l a d a a l a k s m u m i n i
m ksimum skala adalah 4 .Maka dar i tiu
4 h a l a d a a y n n a r a b e s k a r a j s a u
l – 1=3 ,dengandemikians eitaps atuans tanda r
h a l a d a ) x ( a y n k it ir o e t n a e M . 5 . 0 = 6 / 3 i a li n r e b k it ir o e t ) d s ( i s a i v e
d 1+4
2 =2,5.
i a li n n a k r a s a d r e
B -nlia iyangt elahdiperolehmakapenggolonganskor-sko r
j b u
s e k dan skor-sko r tiem dapa tdimasukkan ke dalam 3 kategor i itngka t
n a ir i d n a m e k t a k g n it i r o g e t a k 3 m a l a d e k n a g n o l o g g n e P . r a j a l e b n a ir i d n a m e k
. 4 l e b a t m a l a d i j a s r e t r a j a l e b
4 l e b a T
r i d n a m e K t a k g n i T i r o g e t a K a i r e ti r
K ianBelajarparaSiswaYangMemiilk i a
t a R h a w a B i D i a li
N -RataKelas PadaKela sVII ISMP N2Gan itwarno 3
1 0 2 / 2 1 0 2 n a r a j A n u h a T n e t a l K
o
N FormulaKrtieria RerataSkor Kategori 1 [x+1,0(sd) ]≤ X
[ 52 -, 1,0(0,5)]≤X<[ 2,5+1,0(0,5)] 3 X<[ x-1,0(sd)]
5 , 2 [ <
X -1,0( 0,5]) 1 - 9,00 1 ,9 Rendah
: n a g n a r e t e K
:
X R -ataratas kort otals eitaps ubje k
ir o e T n a e M :
x it k
i s a i v e D r a d n a t S : d s
.
F ProsedurPengumpulanData .
1 TahapPersiapan
: u ti a y n a t a i g e k i a g a b r e b n a k u k a li d i n i p a h a t a d a P
.
a PenyusunanKuesioner
l a
H -ha lyangdliakukandalammenyusuni nsrtumen
)
1 MenentukanVa irabel
)
2 Menentukanaspek-aspekkemandiiranbelajar
)
3 Menentukani ndikator-indikato rdar ikemandi iranbelajar
)
4 Merumuskani ndikator-indikatort ersebu tdalam butri-bu it rtiem
)
5 Mengkonsutlasikan insrtumen yang telah dibua t kepada
n a m a l a g n e p i k il i m e m h a l e t g n a y n a m e t n a d , s a l e k u r u g , g n i b m i b m e p
a u b m e m m a l a
d ts k irpsi
)
6 Menguj icobaala.t
.
b PelaksanaanUj iCoba
, 2 1 0 2 r e b o t k O 7 2 l a g g n a t a d a p n a k a n a s k a li d r e n o i s e u k a b o c i j U
5 4 . 9 0 l u k u
n a d r a l p m e s k e 0 4 n a k i g a b i d g n a y r e n o i s e u k h a l m u J . n e t a l K o n r a w it n a G
l a b m e
k is emua.
2 6 i r a
D tiem ,setelahdianailsist ernyataada8 tiem yang itdak vaild .
8 e
K tiem t ersebu tmemiilk irentangan korelasi mti -e tota lberkisa rdar i
-0,33 sampa i0,254 .Sedangkan yang vaild memiilk ikorelas i tiem-tota l
i a p m a s 1 4 3 , 0 i r a d r a s i k r e
b 0 ,841 .Semua tiem yang itdak vaild itdak
e n e
p lti isetrakan untuk peneilitan .Setelah dikonsu tlas ikepada dosen
, n a k a n u g i d k u t n u n a k s a u m e m p u k u c h a d u s a s a ri d n a d g n i b m i b m e p
. n a it il e n e p k u t n u n a k a n u g i d r e n i s e u k h a l u r a
b Tabe lkorelas i tiem tota l
n a k ij a s i
d padal amprian5.
.
2 TahapPelaksanaanPengumpulanDataPeneilitan
a t a D n a l u p m u g n e
P peneilitan dliakukan dalam empa t tahap .
, a m a tr e
P dliakukan pada tangga l26 Novembe r2012 ,puku l07.00-07.30
WIBd ikela sVII IE .Kedua ,dliakukan padat angga l28November ,puku l
0 0 . 7
0 -07.30 WIB d ikela sVII I F dan puku l09.4 -5 10.15 WIB dikela s
, a g it e K . C I I I
V dliakukan pada tangga l29 Novembe r2012 ,puku l07.00
I I I V s a l e k i d B I W 5 4 . 7
0 D . Keempa,t d liakukan pada tangga l 30
k u p , 2 1 0 2 r e b m e v o
N u l07.45-18.30 WIB d ikela sVII IB ,setra puku l
5 4 . 9
0 -10.15d ikela sVIIIA.
p , n a it il e n e p a m a l e
S rose s pengisian kuesione r bejralan dengan
r a c n a
l dan seirus . Seitap penelti i masuk kela s untuk melakukan
a t a d n a l u p m u g n e
p peneilitan selalu dtieman ioleh guru kelas .Ha l tiu
m a l a d i ti l e n e p u t n a b m e m t a g n a
n a k ir e b m e m k u t n u u ti l e n e p i g a b n a h a d u m e
k arahan kepada para siswa
i a n e g n e
m prosedu rpengisian kuesione rdan menjaga keteritban dalam
n e p a m a l e s s a l e
k gisiankuesione rbelrangsung .Selamaprose sbelrangsung
, a w s i s h e l o n a k u j a i d g n a y n a a y n a tr e p a d a k a d
it ha lin ipenelti iduga
n i k g n u
m dikarenakan mereka sudah mengetr itentang prosedu rpengisian
r e n o i s e u
k setelah mendapatkan penjelasan sebelum mengis ikuesioner .
k a d it n a d a u m e s i l a b m e k a w s i s a d a p e k n a k ir e b i d g n a y r e n o i s e u k h u r u l e S
. a w s i s h e l o i s ii d k u t n u n a k t a w e lr e t g n a y r e n o i s e u k m e ti a d a
9 4
V I B A B
N A S A H A B M E P N A D N A I T I L E N E P L I S A H
n a ir i d n a m e k g n a t n e t n a it il e n e p l i s a h n a k ij a s i d i n i b a b a d a
P belaja rpara
i a li n i k il i m e m g n a y a w s i
s d ibawahr ata-ratakela spadas iswakela sVII ISMPN2
. n a s a h a b m e p n a g n e d n a k t u j n a li d n a d , 3 1 0 2 / 2 1 0 2 n a r a j a n u h a t o n r a w it n a G
.
A Ha is lPeneil itan m e k t a k g n i
T andiiran belaja rpara siswa yang memiilk inliai d ibawah
a t a
r -rata kela s pada siswa kela s VII I SMP N 2 Ganitwarno d tietapkan
g n a j n e j i s a s ir o g e t a k n a g n e d l a m r o n i s u b ir t s i d l e d o m n a k r a s a d r e
b . Data
t a k g n
it kemandiiran belaja rparasiswayangmemiilk inlia id ibawah r ata-rata
P M S I I I V s a l e k a d a p s a l e
k N2Ganitwarnodapa tdiilha tpadat abe l5 .
l e b a
T 5: Tingkat KemandirianBelajarparaSiswayangMemiilk iNliai id a
t a R h a w a
B -rataKela spadaSiswaKela sVII ISMPN2Gan itwarnoTahun Ajaran2012/2013.
i r o g e t a
K Skor JumlahSubje k Persentase ir
i d n a M t a g n a
S 3 - 0,00 4 ,0 6 6,52%
ir i d n a
M 2 - 9,00 2 ,9 28 30,43%
g n a r u
K Mandi ir 1 - 9,00 1 ,9 5 8 63,04%
l e b a t ir a
D 5 tampak bahwa, ada6 orang (6,52% )siswasanga tmandir i
3 4 , 0 3 ( g n a r o 8 2 , r a j a l e b m a l a
d %)s iswayangmandri idalambelajar ,58orang
4 0 , 3 6
( % )siswa yang kurang mandir idalam belajar .Berdasarkan hasi lini ,
s a l e
j bahwasebagianbesarsiswayangmemiilk in liaid ibawahr ata-ratakela s
a d a
p kela s VII I SMP N 2 Ganitwarno Klaten tahun ajaran 2012/2013
m u l e b / g n a r u
n a g n o l o g g n e
P itngka tpencapaian sko r ti -em tiem kuesione rdtientukan
r a w z A i r a d g n a j n e j i s a s ir o g e t a k n a g n e d l a m r o n i s u b ir t s i d l e d o m n a k r a s a d r e b
7 0 1 : 9 0 0 2
( -109) .Patokanpenentuankatego ir itngka tskor mti -e tiemkoesione r
a l a d n a k ij a s i
d mt abe l6.
: 6 l e b a T
m e t I r o k S i r o g e t a K n a u t n e n e P n a k o t a
P -tiemKuesioner
i r o g e t a
K Skor JumlahI tem
i g g n i
T 3 - 0,00 4 ,0 9
g n a d e
S 2 - 9,00 2 .9 1 0
h a d n e
R 1 - 9,00 1 ,9 3 5
m e ti n a k ij a s i d 7 l e b a t m a l a
D -tiem yang skornya menunjukkan bahwa
. r a j a l e b m a l a d i ri d n a m g n a r u k g n o l o g r e t h i s a m a w s i s a r a p
: 7 l e b a T m
e t
I -tiemKuesioneryangSkornyaRendahdanMenunjukkanBahwaSiswa .
r a j a l e B m a l a d i r i d n a M g n a r u K g n o l o g r e T
o
N Item- mIte Skor
1 mJikeangaadtaaskiensyuals tiaennddrial.ia( mtiebmelanjoa4,r6s )ayabiasanyamampu 1 ,45 2 Solaeyhagmuerumdpies laejkaorl iamh.a( tetire impenlaoja3r2a)ndir umahs ebelumdjielaskan 1 ,49
3 Sdiays eakmoleamh.i( ilktie imgunruom41a)tapelajaranyangpanda idalammengaja r 1 ,49
4 mSaeynajemlaesmkabnemirkaatners iaprealna/juasruan lkdep idaadlaambakkealpai/.sbu( tigeumrunoya1n7g)s edang 1 ,5 5 bSealyuamms eamyapeplaahjaarm ik iedmis beaklo ildaihr .u( mtieamhmnoat2e5r) imatapelajaranyang 1 ,51
6 1 S5ay)amemiilk ibuku-bukupakets eitapmatapelajaran.( tiemno 1 ,52 7 pSealyaajamraenmyiailnkg iksaeymaat ueamnpyuahn.g( ktieemran suon3tu5)kmenguasa ibahan 1 ,53
8 Ampemabecliaahakdaans os ealndt/uigirat e sylraenbighs duailhu,ts luays aebbeelruumsamhaeumnitnutkabantuan )
8 3 o n m e ti ( . n i a l g n a r o
4 5 , 1