Salingwika II

(1)

PANGSASALING-WIKA

(2)

(3)

Pagsasaling-Wika

Mga Depinisyon

at Kahulugan

(4)

---

ItoItoang paglipat saang paglipat sa

pinagsasalinang wika ng pinagsasalinang wika ng pinakamalapit na katumbas

pinakamalapit na katumbas na diwa at estilong nasa

na diwa at estilong nasa wikang Isinasalin wikang Isinasalin (Santiago). (Santiago). INGLES INGLES INGLES

INGLES --- --- FILIPINOFILIPINOFILIPINOFILIPINO (

( Wikang Wikang Isinasalin Isinasalin ) ) ( ( Wikang Wikang Pinagsasalinan)Pinagsasalinan)

(

( Wikang Wikang Isinasalin Isinasalin ) ) ( ( Wikang Wikang Pinagsasalinan)Pinagsasalinan) T

Taagabagabasa sa A A < < ============= === = = > > TTaagabagabasa sa BB

T

Taagabagabasa sa A A < < ============= === = = > > TTaagabasgabasa a BB

Pagsasalingwika Pagsasalingwika -P

Pagsasaling-wika- agsasaling-wika- -- paglilipapaglilipat paglilipat paglilipat t ng ng isang ng ng isang teksto isang isang teksto sateksto teksto sasasa pinakamalapit na diwa mula sa panimulaang wika

pinakamalapit na diwa mula sa panimulaang wika

pinakamalapit na diwa mula sa panimulaang wika pinakamalapit na diwa mula sa panimulaang wika

papunta sa tunguhang wika

papunta sa tunguhang wika papunta sa tunguhang wika

(5)

Isang paaan ng paglalapat ng Isang paaan ng paglalapat ng

kat!"bas na ka#!l!gan ng isang kat!"bas na ka#!l!gan ng isang $ika (isinalin) ng tin!t!"basang $ika (isinalin) ng tin!t!"basang ka#!l!gan sa ibang $ika

ka#!l!gan sa ibang $ika (pinagsasalinan)

(pinagsasalinan)

Ang pagsasaling$ika a% "!ling paglala#a& Ang pagsasaling$ika a% "!ling paglala#a&

sa pinagsasalinang $ika ng pinaka"alapit na sa pinagsasalinang $ika ng pinaka"alapit na nat!al na kat!"bas ng oi#inal '

nat!al na kat!"bas ng oi#inal '

ang "nsa#ng isinasaa& ng $ika !na*% ang "nsa#ng isinasaa& ng $ika !na*% bata% sa ka#!l!gan at ikala$a*% bata% sa bata% sa ka#!l!gan at ikala$a*% bata% sa istilo (E

(6)

Ang pagsasalin a% isang ga$aing Ang pagsasalin a% isang ga$aing bin!b!o ng pagtatangkang palitan bin!b!o ng pagtatangkang palitan ang isang nakas!lat na "nsa# sa ang isang nakas!lat na "nsa# sa isang $ika ng ga%on &ing "nsa# isang $ika ng ga%on &ing "nsa# sa ibang $ika0 (Pt N$"ak

sa ibang $ika0 (Pt N$"ak .11)

.11)

Ang pagsasalin a% isang possong Ang pagsasalin a% isang possong

ko"!nikatibo na naganap sa loob ng isang ko"!nikatibo na naganap sa loob ng isang kontkstong panlip!nan (2ati" at I0 3ason) kontkstong panlip!nan (2ati" at I0 3ason)

(7)

Ang pagsasaling-wika:

-paglalahad sa ibang wika ng katumbas na kahulugan sa isang wika

-isang paraan ng pagpapalit ng diwang inihahahayag sa isang wika ng katapat na diwa sa ibang wika

-ito ay dapat mabatay sa mga teorya at simulain ng wika na kagaya ng kahalagahan ng wika,

papel na ginagampanan nito sa lipunan ng mga tao, mga uri at antas ng gamit nito,

At mga pagbabago sa mga katangian nito samantalang nagbabago rin ang lipunang gumagamit at pakikisama sa kanyang kapwa

(8)

Malayang Talakayan

1.

He became swell headed after being

elected president of the Student Council.

2.

Tone down your voice.

.

!ou are my life and my soul" my

inspiration.

#.

$aws grind the poor and the rich man

rule the law.

%.

(9)

DIWA SA DIWA!

PA!SASA"I

(10)

Isalin,

4Lik Fat# Lik Son5

46!ng anong p!no si%ang

b!nga5

You will know its fruit by

its tree

(mali; literal na salin)

(11)

Isalin,

4I*" t# appl o7 # %s5

4Ako ang kan%ang paboito5

Ako ang "ansanas ng kan%ang

"ata (lital)

(12)

Isalin,

4T#is is a & ltt &a%5

4Isa itong "a#alaga at "asa%ang

aa$5

6!la% p!la ang aa$ na ito

(13)

#alimbawa Pa$i$ala



_{4I7 I $ in}

%o! s#os05



_{46!ng ako}

ika$05



_{46!ng ako}

ang nasa

sapatos "o05

(14)

#alimbawa (Pangungusap)



_{&He is a well}

known poet.'



&(sa syang

makatang may

pangalan.'



&(sa siyang bantog

na makata.'



&Siya ay isang

mabuti)alam

makata.'

(15)

03a#igpit ang bilin

ng "ga &al!b$ika

na &apat i$asan ng

nagsasalin ang

t!"basang salita sa

salitang salin0

8apat ba natin

itong s!n&in9

Bakit9

:0 Paano nang%a%aing nagaga"it &in

ang lital o salita sa salitang salin9

(16)

Mga pinapayagang

"ite$al na Pagsasalin

(17)

2 $nt o!t o7 t# oo"0

Salin,

L!"abas si%a ng k$ato0

Gi; " a pi o7 sting0

Salin,

Big%an "o ako ng kapiasong

tali0

(18)

4T# $in& is blo$ing5 Salin,

4Ang #angin a% !"ii#ip5 4 "ii#ip ang #angin5

4 2!"a#angin5

4ap $#at %o! so$5 Salin,

4 Ani#in k!ng anong i%ong itinani"5 4 6!ng anong itinani" si%ang aani#in5

(19)

Psi&nt +o% $as ao&& a stat

7!nal0

Salin,

Si Pang!long +o% a% binig%an ng

pa"bansang libing0

Ga$aing Pang-!p!an,

B!"!o ng li"ang pang!ng!sap na

(20)

ananatili sa %ilipino ang mga sagisag inte$nasyonal sa la$angan ng agham at teknolohiya katulad ng&

(iron(Fe)-bakal' water(H₂O)-tubig' salt(NaCl)-asin'

calciu(Ca)-kalsiyum' uriatic aci"(#Cl)-asido mu$yatiko'

aonia(NH)-amonya' calciu car$i"e(CaC)-kalbu$o' lie(CaO)-apog'

silicon lio%i"e(SiO)-buhangin' nickel(Ni)-nikel'

co&&er(Cu)-tanso'

tin(Sn)-lata' io"ine(I)-yodo' &'os&'orous(P)-pospo$o'

(21)

Kasaysayan

ng Pagsasalin

(22)

St. e$ome

* Ang totoong &angalan nia

a Eusebius Hieronymus Sophronius.

* Sia a &inanganak sa

Stridone- Zrenj (347).

* Sia a isang doctor of the

church, theoloi!n, "riter !nd histori!n.

* Nag-aral sia sa #om!,

kung saan ang kanang guro a si $elius %on!tus.

* oon "uaan sia sa

stan"ar" course o* stu"ies classical literature an"

r'etoric+

* Sia a $ininagan ni Po&e

(23)

? Nagsi"!lang

magkaroon ng

sistematiko at maayos

na "ga

simulain at panuntunan ng

pagsasaling

$ika sa pana#on ni%a nang

i#an&a ni%a ang

“Bagong Tipan ng

Bibliya”

sa atas ni

Papa Damaso

0 Sin!no&

ni%ang

simulain at panuntunan ng

pagsasaling wika ang “diwa sa diwa”

at

#in&i 4salita sa salita50

(24)

nang @!gto ' Pana#on ng

6astila sa Pilipinas

Nagsi"!lang "agkaan%o ang Nagsi"!lang "agkaan%o ang pagsasalin noong pana#on ng pagsasalin noong pana#on ng

pananakop ng "ga 6astila &a#il sa pananakop ng "ga 6astila &a#il sa

pangangailangang pangli#i%on ang pangangailangang pangli#i%on ang

"ga ak&angTagalog at ibang "ga ak&angTagalog at ibang kat!t!bong ang "ga ak&ang kat!t!bong ang "ga ak&ang

panli#i%on "ga &asal at iba pa sa panli#i%on "ga &asal at iba pa sa

ika&a&ali ng pagpapalaganap ng Iglsia ika&a&ali ng pagpapalaganap ng Iglsia

+atolia o"ana (

(25)

Ikalawang *ugto + Pagdating ng

Ame$ikano

 ang pumalit ang Ame$ika sa ,spaa bilang

mananakop ng Pilipinas nagbago na $in ang papel na ginagampanan ng pagsasaling

wika.

 Kung ang pangunahing pa$aang ginamit

noong panahon ng Kastila ay k$us o $elihiyon pa$a masakop ang Pilipinas' edukasyon

naman ang kinasangkapan ng mga

Ame$ikano. Ang mga Pilipino ay napilitang pag-aa$alan ang pagsasalita at pagsulat sa Ingles.

(26)

Ikatlong @!gto ' Paglinang at

Pagt!pa& sa patakaang Billing$al

-Ang "ait!t!ing na ikatlong %!gto ng -Ang "ait!t!ing na ikatlong %!gto ng

kasigla#an sa pagsasaling-$ika a% ang "ga kasigla#an sa pagsasaling-$ika a% ang "ga pagsasalin sa Filipino ng "ga "at%als pagsasalin sa Filipino ng "ga "at%als pa"paaalan na nas!s!lat sa Ingls t!la& pa"paaalan na nas!s!lat sa Ingls t!la& ng "ga aklat patn!ba% sangg!nian

ng "ga aklat patn!ba% sangg!nian ga"atika at iba pa ka!gna% sa

ga"atika at iba pa ka!gna% sa

pagpapat!pa& sa patakaang bilingg$al sa pagpapat!pa& sa patakaang bilingg$al sa ating sist"a ng &!kas%on0

(27)

Ikaapat na @!gto ' Pagsasalin

ng "ga ak&a at tkstong

&i-Tagalog

Tagalog

-Ang "ait!t!ing na"ang ikaapat na %!gto -Ang "ait!t!ing na"ang ikaapat na %!gto

na kasigla#an sa pagsasaling-$ika a% ang na kasigla#an sa pagsasaling-$ika a% ang pagsasalin ng "ga kat!t!bong panitikang pagsasalin ng "ga kat!t!bong panitikang

&i-Tagalog0 &i-Tagalog0

-6ailangang-kailangang isaga$a ang -6ailangang-kailangang isaga$a ang

ganito k!ng talagang #anga& nating ganito k!ng talagang #anga& nating

"akab!o ng panitikang talagang "akab!o ng panitikang talagang

"atata$ag na pa"bansa*0 "atata$ag na pa"bansa*0

(28)

Paanong nakatulong ang

pagsasaling-wika sa

kasalukuyang panahon/

0 Nagkakaoon ng "ga kaala"an at "ga

ka!n!ngang nababasa at napag-aaalan na nais!lat sa iba*t ibang $ika0

:0 Napapa#alaga#an ang ang aspkto ng kasa%sa%an at k!lt!a ng iba*t ibang lip!nan at la#i ng iba*t

ibang bansa sa "ga patik!la na pana#on

0 3as kapaki-pakinabang sa pagt!t!o ng "ga paksa at asignat!ang "alapit na ka!gna% ng "ga

kaanasan kapaligian !gali at kaasalan ng "ga "ag-aaal0

(29)

Mga Katangiang

Dapat 0aglayin ng Isang

0agapagsalin

(30)

1. Sapat na kaalaman sa 2 wikang 1. Sapat na kaalaman sa 2 wikang

kasangkot sa Pagsasalin kasangkot sa Pagsasalin

a) Sapat na kaala"an sa ga"atika ng &ala$ang $ikang a) Sapat na kaala"an sa ga"atika ng &ala$ang $ikang

kasangkot sa pagsasalin kasangkot sa pagsasalin

0 kailangang "a!na$aan ang ba$at #i"a%"a% ng ka#!l!gan ng salita ga"itin ang an%o ng "ga

pananalitang kaani$ang ginaga"itkaani$ang ginaga"it ng nakaaa"i0 :0 Pag-isipan at s!iin ang angkop na

salitang gaga"itin sa salin

0 6!ng "a% alinlangan sa ka#!l!gan g!"a"it ng &iks%!na%o k!ng

(31)

:0

:0 Sapat na kakayahan sa pampanitikangSapat na kakayahan sa pampanitikang pa$aan ng pagpapahayag.

pa$aan ng pagpapahayag.

a) "alaking t!long paa "asapol ang konsptong napapaloob

b) Nagkakaoon ng iba*t ibang paaan ng pagsasalin ng paiala pang!ng!sap

(32)

3. Sapat na kaalaman sa paksang

isasalin

a) Ang pagkakaoon ng sapat na kaala"an a% "akat!t!long paa "asapol ang t!na% na nais paatingin ng tksto0

b) 3agsaliksik paa "akatipon ng iba pang

i"po"as%on paa "as l!"a$ak ang kaala"an na "alaking t!long sa "agiging bisa at

ka#!sa%an ng salin

) 6ailangang ganap na "a!na$aan"a!na$aan ng

tagapagsalin ang nilala"an at intns%on ng a$to ng ak&ang isinasalin0

(33)

4.

4. Sapat na kaalaman sa kultu$a ng dalawang bansang kaugnay sa pagsasalin

a) Tan&aan na ang $ika ng isang bansa a% laging nakab!#ol sa kan%ang k!lt!a0

b) 6!ng ano ang "ga ka#!l!gang sangkot sa ka#!l!gan ng "ga salita

2al, Ingls Filipino

rice rice

0 2 plants i , (pala%) 0 Nagtatani" si%a ng pala%0 :0 2 ooks i,(bigas) :0 B!"ili si%a ng bigas0

0 2 ats so" i, (kanin) 0 Nagl!to si%a ng kanin0 C0 6!"ain si%a ng ba#a$0

D0 Nagl!to si nana% ng "alagkit0

(34)

5. Sapat na kalaman sa g$amatika ng dalawang wikang kaugnay sa pagsasalin

a) Ala"in ang ist!kt!a o a%os ng pang!ng!sap ng isasalin (Ingls) paa "aiak"a sa $ikang pagsasalinan (Filipino) 2al, Ingls Filipino

0 A%os ng pang!ng!sap

 S!bt  P&iat Panag!i  Paksa Paksa  panag!i :0 Pagpapaa"i ng pangngalan

 3o!s "i &aga "ga &aga kiss kisss #alik "ga #alik 0 I"plksi%on ng pan&i$a ' natapos na ba ang kilos

(35)

M!A DAPA0

0ADAA SA

PA!SASA"I

Paano nga ba ang makukuha

ang tama at angkop na salin/

(36)

0 S!iin k!ng ang pang!ng!sap ito a% 3ala%a o po"!la0

 Po"!la ' #in&i nagbabago ang an%o

2ali"ba$a, 2o$ &o %o! &o9 Salin, 6!"!sta 6a9

? 3ala%a ' paiba-iba ng an%o

2ali"ba$a, ial stat& $iting po"s at an al% ag0

Salin,

00 Bata pa la"ang a% nagsi"!la na si ial sa pags!s!lat ng "ga t!la0

0: Si ial a% bata pa nang si"!lan ang pas!s!lat ng "ga t!la0

0 Sini"!lan ni ial ang pags!s!lat ng "ga t!la nang si%a*% bata pa0

(37)

:0 2!$ag ipag$alang-ba#ala ang "aa"ing ka#!l!gan ng salita "ag-inga% k!ng "a%

"a&a&ag&ag na salita o paiala &a#il

"aaaing "akapkto sa ka#!l!gan ng salita0 2ali"ba$a,

2 is lan&0

lan& ' "a!nong nat!to HH Si%a a% "a!nong0

HH Si%a a% nat!to0

2 kno$s #o$ to s$i"0

HH Si%a a% "a!nong l!"ango%0 HH Ala" ni%a k!ng paano ang

(38)

0 S!iin k!ng ang pang!ng!sap a%

i&i%o"atiko o ka$ikaan - kat!la& &in ng po"!la na &i$a ang isinasalin at #in&i salita0

2al, gi; t#anks - "agpasala"at To gi; bit# to ' "anganak

To gi; !p to t# n"% ' s!"!ko sa kaa$a%

To gi; a$a% ' "agpa!ba%a To gi; a ' pakinggan

(39)

!n aoss ' nakasal!bong !n a7t ' #ab!lin t!gisin

!n s#ot ' kap!sin k!langin !n o; ' sagasaan

C0 Ang salin a% &apat pinaka"alapit sa &i$a isipan o &a"&a"ing tagla% ng

oi#inal0

D0 6!nin ang pinaka"alapit na ka#!l!gan ng salita paiala k!ng ang &i$a a%

(40)

/0 Isa"a ang pan&i$a pang-!i pang-aba% at pangngalan sa pagsasalin baga"an "aaaing "apalipat ng posis%on o kinalag%an sa

pang!ng!sap0

2al, !"p& 't!"alon !"ping-t!"atalon "o!ntains ' "ga b!n&ok

"o!ntain- b!n&ok

0 S!n&in ang kina!galiang paaan ng pagpapa#a%ag sa $ikang pinagsasalinan0 2ali"ba$a,

Ingls, S!bt  ;b

Filipino , Panag!i  Paksa Paksa  Panag!i

(41)

10Sikaping maging maugnayin

(consistent ) o isang salin la"ang ang ga"itin sa ba$at salitang tinatapatan (Pam6lo 7ata8ata8a)

.0 Ti%aking ang salin a% "a% natural na “tunog” o “daloy” o istilo ng $ikang pinagsasalinan0

This sentence will be translated from

English to Filipino. ' Ang pang!g!sap na ito a% isasalin "!la Ingls sa Filipino0

(42)

Ipaliwanag Kung paano

isasakatuparan ang pahayag sa

ibaba.

Ayon kay Dr. ose !illa"anganiban

#Dating Direktor ng $urian ng

%ikang "ambansa)&

Ang tuntuning panlahat sa

pagsasalingwika ay ang

'A(AYA* "A*$A$A(I

(43)

Sa "ala%ang pagsasalin kailangang,

0 3a!na$aan "!na ng nagsasalin ang

ka#!l!gan ng oi#inal na tksto0

:0 3ab!ting pag-!na$a sa "ga

ka#!l!gang Tagalog (o $ikang

pinagsasalinan) at "ga katangian sa

pagpapa#a%ag sa $ikang ito

(44)

+. Kahusayan sa balarila at retorika

upang ang mga pangungusap ay

maging maluwag at magaang

basahin o bigkasin

,. Dumaan ang nagsasalita sa

literal na salin bago gawing diwa

sa diwa upang makita muna ang

di-wastong ayos.

$a ganitong paraan nakikita muna

(45)

2ali"ba$a, Oi#inal,

2ono a77l!n an& plas! s&! t# #at0

Saling lital,

6aangalan kai$asaan at kasa%a#an nag#a#aling ng p!so0

Saling "ala%a,

Pang#aling sa p!so ang kaangalan kai$asaan at kasa%a#an0

(46)

Mga agsasalungatang

Pa$aan sa Pagsasaling

--

wika

_wika

(47)

0

0 4

4 Salita5 laban sa 48i$a5

Salita5 laban sa 48i$a5

:0 2i"ig- oi#inal5 laban sa

4 42i"ig ' salin5

2i"ig ' salin5

0 Estilo ng A$to5 laban sa

5

(48)

“ “

C0 4Pana#on ng A$to5 laban

sa 4Pana#on ngTagapagsalin

D0 43aaaing Bag!#in5 laban sa

42in&i 3aaaing Bag!#in5

/0 4T!la-sa-T!la5 laban sa

/0 4T!la-sa-T!la5 laban sa 4T!la-

4T!la-sa-Posa5

(49)

9akit nga ba

kailangan ang

(50)

Bienvenido Lumbera

1. Sa pagpapalaganap ng kaalaman o kaisipang nakapaloob sa akda Layunin:

2. pagbibigay-liwanag sa kasaysayan at kultura ng ibang bansa o panahon

. Sa pagpapakilala sa mga bagong mambabasa ng isang akdang ituturing

(51)

Dahil sa pagsasaling-wika&

- Nagkakaoon ng kaala"an at ka!n!ngan nababasa at napag-aaalan sa iba*t ibang $ika0

- Napapa#alaga#an ang ang aspkto ng

kasa%sa%an at k!lt!a ng iba*t ibang lip!nan at lipi ng iba*t ibang bansa sa "ga patik!la na pana#on

Sa laangan ng &!kas%on,

- 3as kapaki-pakinabang sa pagt!t!o ng "ga paksa at asignat!ang "alapit na ka!gna% ng "ga kaanasan kapaligian !gali at kaasalan ng "ga "ag-aaal0