www.cikguparam.weebly.com
*Revolusi Perindustrian – perubahan drpd kegiatan pertanian kpd kegiatan perusahaan
FAKTOR-FAKTOR BRITISH CAMPUR TANGAN DI NNM
Revolusi Perindustrian mendesak campur tangan
British memerlukan bijih timah utk perusahaan mengetin makanan
NNM kaya dgn bijih timah
NNM boleh dijadikan sebagai pasaran baru kpd British
Kebimbangan campur tangan kuasa Eropah lain
Belanda ke Hindia Timur (Indonesia) Perancis IndoChina
Sepanyol Filipina
Pertukaran kerajaan mengubah dasar British
1873 – Parti Konservatif P.Liberal
Dasar tidak campur tangan Dasar campur tangan
Kekayaan hasil bumi NNM menarik perhatian British
Bijih timah Ingin menguasai NNM yg kaya ini Emas krn bimbang dgn campur tangan kuasa Bijih besi Barat yg lain
Arang Batu
Desakan pedagang mempercepat campur tangan
Merugikan pedagang NNS
1873 243 org pedagang NNS menghantar surat kpd S/Usaha Tanah Jajahan, Lord Kimberly bagi mendesak British campur tangan
Terusan Suez & kapal wap merancakkan persaingan
Terusan Suez yg dibuka pd thn 1869 memendekkan jalan antara Timur dgn Barat
Kapal wap mempercepatkan perjalanan & membawa muatan yg lebih banyak
Pertelingkahan antara pembesar
www.cikguparam.weebly.com
2.2.1 KETIDAKSTABILAN DI PERAKSebab-sebab campur tangan British
• Pergaduhan Kongsi Gelap Cina (KGC) Ghee Hin Pergaduhan meletuskan Larut kaya dgn b.timah - Kelian Pauh & Kelian Bharu Hai San Perang Larut
1848 – Long Jaafar membawa masuk org Cina – Wujud dua KGC
Ngah Ibrahim (Menteri Larut) – membawa Kapten Speedy (Pesuruhjaya Polis NNS) utk menamatkan kekacauan • Perebutan takhta
Berlaku masalah dlm sistem pewarisan takhta
PERJANJIAN PANGKOR
Ditandatangani pada 20/1/1874 di atas kapal H.M.S. Pluto Ditandatangani di Pulau Pangkor1. Raja Abdullah diiktiraf sebagai sultan Perak 2. Raja Ismail diakui sebagai Raja Muda
3. Sultan menerima seorang Residen British yang akan menasihati baginda dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dgn agama Islam & adat istiadat Melayu
4. Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak
5. Residen, Penolong Residen, sultan dan pembesar dibayar gaji daripada pungutan hasil mahsul Perak
6. Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut & menerima seorang Penolong Residen
7. Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan keamanan di Perak
* Kapitan Chung Ah Kwee ketua kumpulan Hai San. terlibat dalam Perjanjian Pangkor
Masyarakat Cina bersetuju menghentikan pergaduhan & menerima pihak British menjadi org tengah
2.2 Keadaan di Perak, Selangor, Ng. Sembilan & Pahang memberi peluang campur tangan British
Selepas Kemangkatan Sul Ali (1871)
• Rj. Ismail telah dilantik sbg sultan oleh pembesar Perak • Rj. Abdullah (Rj Muda) tidak puas hati
- mendapat sokongan Dato’Sagor & Dato Maharaja Lela
• Rj. Yusuf (Rj Di Hilir) juga disingkir & tidak puas hati
• Rj. Ismail menjadi sultan & berkuasa di Hulu Perak - Perbalahan berlaku Sul Abdullah meminta bantuan British
• Rj. Abdullah terus berkuasa di Hilir Perak - Keadaannya tidak aman
www.cikguparam.weebly.com
2.2.2 PERANG KLANG DI SELANGORBerada di bawah penguasaan Rj. Sulaiman
Setelah Rj. Sulaiman mangkat Klang diserahkan kpd Rj. Abdullah
Rj. Mahadi, putera Rj. Sulaiman tidak puas hati
Rj. Abdullah memajukan perlombongan b.timah dgn membawa masuk buruh Cina Kuala Lumpur
Lombong dibuka di Ampang
Rj. Mahadi ingin menguasai Klang yg kaya
merebak ke daerah-2 lain
Tercetus perang saudara pelombong-2 Cina turut terlibat
S.Abdul Samad menghantar Tengku Kudin* utk menyelesaikan masalah ttp tidak oleh Rj. Mahadi
Tengku Kudin meminta bantuan drpd British
Mendesak supaya sultan menerima Residen utk menyelesaikan masalah di Klang ttp gagal
1873 Kapal British dlm perjalanan P.Pinang ke Melaka telah dirompak berdekatan dgn Langat 1874 Rumah api British di Tanjung Rachado telah diserang
Kedua-dua peristiwa ini menyebabkan British berjaya menempatkan; i) J.G.Davidson Residen Selangor
ii) Frank Swettenham Penolong Residen * Tengku Kudin Nama sebenarnya Tengku Dhiauddin
Putera diraja Kedah
Berkahwin dgn puteri S. Abdul Samad, Raja Arfah
• 1857 S. Abdul Samad yg berkuasa di Langat menjadi S.Selangor • Pada ketika itu berlaku Perang Klang
DAERAH KLANG
CAMPUR TANGAN BRITISH
www.cikguparam.weebly.com
2.2.3 PERBALAHAN DI SUNGAI UJONG, NEGERI SEMBILAN Kaya dgn bijih timah
1872 Dato Kelana Syed Abdul Rahman menjadi pemerintah Dato Bandar Kulop Tunggal seorang pembesar yg berpengaruh
Kawasan yg kaya kerana pengutipan cukai Dato Kelana & Dato Bandar berebut
1874 Membuat perjanjian untuk melindungi Dato Kelana Mengiktiraf Dato Kelana sbg pemerintah Sg. Ujong & Sg. Linggi P.J. Murray telah dilantik sbg Residen pertama Sg Ujong
Tidak mengiktiraf perjanjian & berperang dgn Dato Kelana
British memberi bantuan tentera & Dato Bandar telah ditewaskan serta dibuang negeri ke Singapura
* Majistret & Pemungut Hasil pegawai British yg dilantik utk mengutip cukai & menguatkusakan undang-2 British. Jawatan ini ditukar kpd Pegawai Daerah pd thn 1896
DAERAH SG. UJONG Berebut
Di bawah pengaruh
SUNGAI LINGGI Perang Saudara
Dato Kelana meminta bantuan British
Dato Bandar dibantu oleh pelombong-2 Cina TINDAKAN BRITISH TINDAKAN DATO BANDAR PENGUASAAN BRITISH
British menguasai Rembau, Jelebu & Seri Menanti Menempatkan pegawai Majistret & Pemungut Hasil*
1895 – menyatukan semua daerah menamakannya Ng. Sembilan
Yang Dipertuan Besar yg pertama Tunku Muhammad ibni Yamtuan Antah
www.cikguparam.weebly.com
2.2.4 BRITISH BIMBANG PERTAPAKAN KUASA EROPAH LAIN DI PAHANG
British ingin menguasai Pahang bagi menghalang kuasa Eropah lain bertapak di sana. - Perancis
- Rusia mencari tanah jajahan di Asia Tenggara - Jerman
* Wakil British mempunyai kuasa spt seorg pegawai konsul iaitu mengurus & melindungi rakyat British di negara lain.
SULTAN AHMAD
Ingin mengekalkan kedaulatan Pahang
Ingin memajukan Pahang dgn mencontohi Johor supaya mengelak ancaman British
Membawa pelabur-2 asing & ini membimbangkan British
1886 Frank Swettenham & Frederick Weld (Gabenor NNS) memujuk S.Ahmad menerima sorang residen ttp gagal
TINDAKAN BRITISH
1887 Sul. Abu bakar diminta memujuk sul. Ahmad supaya menerima pengaruh British Hugh Clifford dilantik sbg Wakil British*
1888 Go Hui (warganegara Britih & berbangsa Cina) ditemui mati berhampiran istana
British mendesak sultan menerima seorang residen alasannya Pahang tidak tenteram & stabil
www.cikguparam.weebly.com
2.3 RESIDEN MENGGUGAT KUASA SULTAN & PEMBESAR 2.4 PENGUKUHAN KUASA BRITISH MELALUI PEMBENTUKAN NNMB Pe Pelaksanaannya tidak teratur krn tidak diberi panduan
Residen lebih berkuasa
Gabenor NNS juga tidak boleh mengawal residen
Pentadbiran antara negeri juga tidak seragam
RESIDEN Perak J.W.W. Birch Selangor J.G. Davidson Negeri Sembilan Martin Lister
Pahang J.P.Rodger
RESIDEN
Menasihati sultan dalam soal pentadbiran kecuali adat istiadat Melayu & agama Islam
Residen menggugat kuasa sultan & pembesar
Memaksa Menerima nasihat
• Nasihat residen mesti dipatuhi
Menguasai Pentadbiran
• Sultan & pembesar kahilangan kuasa kerana residen
menjalankan pentadbiran
Mencampuri Adat
• Menghapuskan amalan perhambaan yg diwarisi turun temurun
Mengambil Alih Kuasa Pungutan Cukai
• Kuasa memungut cukai telah diberi kpd Pegawai Majistret & Pemungut Cukai
KELEMAHAN SISTEM RESIDEN
Pemerintahan secara tidak langsung
Penyelesaiannya
PERSEKUTUAN 1896 / NNMB
Krisis Kewangan Pahang
• Pahang terpaksa
menanggung hutang yang banyak.
• Gabungan negeri-2 kaya boleh meringankan masalah ini
Faktor Penubuhan
Sistem Perhubungan
• Jalan raya & landasan kereta api antara negeri Melayu dapat dimajukan
Perkongsian Perkhidmatan Pakar
• Menjimatkan bayaran
perkhidmatan pakar spt jurutera, juru ukur & doktor
Faktor Keselamatan
• Mengukuhkan kekuatan & pertahanan ketenteraan
Struktur Pentadbiran Persekutuan 1896 (NNMB) PERSEKUTUAN 1896
1895 Perjanjian Persekutuan ditandatangani 1/7/1896 Persekutuan dikuatkuasakan Pusat pentadbirannya terletak di Kuala Lumpur Diketuai oleh Residen Jenenral
Frank Swettenham Residen Jeneral Pertama
1. Raja-raja bersetuju menggabungkan negeri mereka menjadi sebuah persekutuan yg akan dikenali sbg NNMB
2. Raja-raja bersetuju menerima seorang pegawai British sebagai Residen Jeneral
3. Raja-raja bersetuju mengikut nasihat Residen Jeneral dalam semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam & adat istiadat Melayu.
4. Raja-raja bersetuju membantu negeri-negeri yg memerlukan bantuan mengikut nasihat kerajaan British
5. Residen Jeneral bertanggungjawab kpd Gabenor Negeri-Negeri Selat yg juga menjadi Pesuruhjaya Tinggi NNMB
Perjanjian Persekutuan 12 Jun 1895
Pesuruhjaya Tinggi British (Gabenor NNS di Singapura) Residen Perak Residen Selangor Residen Ng. Sembilan Residen Pahang Residen Jeneral (Kuala Lumpur)
2.5 PEMBENTUKAN PERSEKUTUAN MENCABAR KEWIBAWAAN SULTAN
Residen Jeneral
Residen berkuasa dlm urusan; kewangan
cukai eksport
Sultan dikehendaki menurut nasihat Residen Jeneral Kuasa sultan & Majlis Mesyuarat Persekutuan
diambil alih oleh Residen Jeneral Kerajaan
Pusat
Menubuhkan jabatan-2 yg diketuai oleh pegawai British
Contoh Jabatan Jab. Kewangan
Jab. Perhubungan & Perkhidmatan Awam
Para sultan tidak puas hati
Durbar @Persidangan Raja-raja Melayu
• Ditubuhkan pd 1897 & ahlinya Pesuruhjaya Tinggi Raja-raja Melayu Residen Jeneral Empat org residen
• Durbar 1 diadakan di Kuala Kangsar, Perak pd thun 1897 • Durbar 2 diadakan di Kuala Lumpur pd thn 1903. Isunya;
Mengkritik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral Kuasa raja-raja Melayu dikembalikan
Bilangan pegawai Melayu ditambah & dilantik ke jawatan
yg lebih tinggi
mengiktiraf BM sbg bahasa rasmi
• Durbar Majlis Mesyuarat Persekutuan (1909) • Residen Jeneral Ketua Setiausaha
• Kuasa mentadbir diserahkan kpd Majlis Mesyuarat Negeri.
* Durbar Dikenali sbg Persidangan Raja-raja melayu Membicang ttg hal ehwal, adat, agama Islam, & kebajikan org Melayu
