TEMEL PLC SİSTEMLERİ MODÜLÜ
1.YAPILACAK İŞE UYGUN PLC SEÇMEKA-PLC Tanımı ve Türleri
(Programlanabilir Lojik Kontrolör , İngilizcesi: Programmable Logic Controller , kısaltması : PLC) PLC , girişleri Vasıtasıyla veri alabilen ve çıkışları vasıtasıyla da komut gönderebilen endüstriyel tip bilgisayardır. Sahadaki butonlar , sınır anahtarları , sensörler veya diğer cihazların kontaklarından alınan 0-1 dijital veriler ile ağırlık , ısı gibi
ölçümlerden alınan analog gerilim değerleri PLC nin giriş klemenslerine verilir. PLC bu verileri daha önce içerisine kaydedilmiş olan programda kullanır ve program sonunda çalışması gereken röle , kontaktör, valf gibi elemanları çalıştırmak için bunların bağlı olduğu ilgili çıkış klemenslerini enerjilendirir.
PLC, sensörlerden aldığı bilgiyi kendine göre işleyen ve iş elemanlarına göre aktaran bir mikroişlemci sistemidir. Sensörlere örnek olarak, herhangi bir metali algılayan endüktif sensör, PLC girişine uygun gerilim vermede kullanılan buton ve anahtarlar verilebilir. İş elemanları için PLC çıkışından alınan gerilimi kullanan kontaktörler, bir cismi itme veya çekmede kullanılan pnomatik silindirleri süren elektro-valflar, lambalar uygun örnektirler.
PLC BLOK ŞEMASI B) PLC’nin Kullanım Amacı ve Alanları
PLC cihazını uzaktan kontrol imkânı mevcuttur. Yani internet üzerinden PLC cihazlı kontrol sistemini kumanda etmek mümkündür. Ayrı yerlerde fabrikası bulunan tesisin kontrol sisteminin haberleşmesini PLC cihazı ile yapmak mümkündür. Bu yüzden günümüzde otomasyon kontrol sistemlerinde PLC kullanımı hızla artmaktadır.
PLC’nin kullanım alanlarından başlıcaları şunlardır:
PLC' NİN KULLANIM ALANLARI
Balya presleri Elektrik tesisatları
Alçı ve harç makineleri Stok sistemleri
Vakum tesisleri Demir çelik fabrikaları.
Merkezi / yardımcı yağlama sistemleri Havalandırma ve soğutma tesislerinde Ağaç işleme makineleri Paketleme ve ambalajlama tesislerinde
Kapı kumanda sistemleri Otomobil endüstrisi
Hidrolik kaldırıcılar Klima ve asansör tesislerinde
Gıda endüstrisi İmalat, tarım, tekstil ve her türlü makinelerde Laboratuar cihazları Elektro pnomatik–hidrolik sistemlerde
Modem uygulamaları Robot tekniğinde kullanılmaktadır. C) Plc İle Röle Sistemleri Arasındaki Farklar Ve Avantajları
Kontrol devresini tasarlamak, röleli bir devrenin tasarımından daha kolaydır. Donanımın değiştirilmesine gerek kalmadan yazılımın değiştirilmesi yeterlidir. Röleli kontrol devrelerine göre çok daha az yer kaplarlar.
Güvenilirliği yüksek, bakımı kolaydır. Devrelerde arıza aramayı kolaylaştırır. Bilgisayarlı otomasyon işlemine olanak sağlar.
Arıza yapma ihtimali azdır.
Kötü çevre koşullarında, özellikle tozlu ortamlarda, röleli kumanda devrelerine göre daha güvenlidir. D) PLC Parçalarının Yapısı ve Fonksiyonları
PLC, genel olarak aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi 5 ana bölüme ayrılmıştır:
a) Merkezi İşlem Birimi MİB(CPU): Merkezi işlem birimleri, PLC sisteminin beyni olarak düşünülebilir. Bu birimler, kumanda edilen sisteme ait yazılımın(sadece mantık yazılımının) saklandığı ve bu yazılımın işlendiği kartlardır. İşlemci - bellek modülleri ve güç kaynağı arasındaki haberleşmeyi sağlar.İşlemci sürekli olarak makineyi kontrol edecek olan programın derlenmesini ve icrası için bellek ile karşılıklı haberleşme içindedir. CPU giriş değerlerini okur, hafızada saklanan verilerle programı yürütür. , aktivatörlerin bağlandığı çıkışları yazar.
b) Hafıza(Bellek Elemanları): Kontrol cihazı hafızası yürütülecek programı ve aynı zamanda bu program tarafından kullanılan verileri de (zamanlayıcı , sayıcı değerleri , v.b ) tutar burası kontrol cihazının içerdiği bütün verilerin saklandığı yerdir.
EPROM hafıza silinebilir, programlanabilir hafıza türüdür. PLC cihazlarında yazılmış olan programlar önce EPROM hafızada saklanır, buradan CPU’ya gönderilir. PLC’de programlama cihazı veya bilgisayar ile yapılan program bu hafızada saklanır.
c) Pogramlama Makinesi:Programlama makinesi(operatör paneli), PLC programlamaya uygun yapısı olan, çoğu bilgisayar formunda özel cihazdır. Operatör panelleri, genellikle bilgisayarın olmadığı yerlerde tercih edilir. d) Güç Katı: PLC içerisindeki elektronik devrelerin çalışması için gerekli olan gerilimi istenilen seviyede temin eden bir güç ünitesi mevcuttur. Şebeke gerilimi 110/220 V AA veya 24 VDA olan tipler mevcuttur. Bu güç ünitesi PLC içindeki kartların beslemelerini (giriş çıkışkartları hariç) sağlamakla yükümlüdür.
e)Giriş/Çıkış Bölümü:
Dijital girişler, PLC ‘ye çeşitli saha ölçüm cihazlarından gelir. Bu cihazlar, fark etmeleri gereken olay gerçekleştiğinde PLC'nin ilgili giriş bitimini ‘0' sinyal seviyesinden ‘1' sinyal seviyesine çıkarırlar. Böylece sistemin sahada olan
hadiselerden haberdar olmasını sağlar. Dolayısıyla sistem içindeki fiziksel değişimleri PLC'nin anlayabileceği 0-1 sinyallerine dönüştürürler. PLC'nin girişine gelen sinyaller; basınç şalterlerinden ,sınır şalterlerinden , yaklaşım şalterlerinden veya herhangi bir röle,kontaktör ya da otomatın yardımcı kontağından gelebilir.
Bir PLC’nin beyni CPU ise giriş/çıkış bölümleri de PLC’nin gözü, kulağı ve dilidir. I/O birimleri, giriş birimi(rölesi) ile çıkış biriminden(rölesi) oluşur. Giriş rölesi, sensörler tarafından verilen komutları içindeki elektronik röleler vasıtasıyla CPU’ya gönderir.
f)Eklenebilir Modüller:
i. Digital Giriş ve Çıkış Modülü
Digital giriş ve çıkışlar tüm PLC’lerin üzerinde bulunan standart giriş ve çıkışlarla aynı tiptedir. Modüldeki çıkışlar röle , transistör veya triyak olabilir. PLC’nin giriş veya çıkışları yeterli olmadığı durumlarda kullanılır.
ii. Analog Giriş ve Çıkış Modülü
Isı sensörleri ortamın sıcaklığına göre gerilim üretirler. Ürettikleri gerilimin değeri PLC tarafından algılatılmak isteniyorsa , analog giriş kullanılmalıdır. Analog girişler sayesinde harici gerilimlerin değeri algılanabilir.
PLC’ler motor sürücülerini değişik gerilim gerilim değerleriyle kontrol edebilirler. PLC sürücüsünün frekansı arttırarak veya azaltarak motor devrini kontrol edebilir. PLC’nin çıkışlarındaki gerilim değerini değiştirerek başka bir alıcı kontrol edilmek isteniyorsa , analog çıkışlar kullanılır.
E) PLC Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar:
PLC’nin güç ünitesi, PLC içindeki kartların güç sarfiyatına göre maksimum çıkış akımı temin edebileceğimiz bir gerilim değerinde olmalıdır.
Giriş/çıkış birimi sayısı, sistemimizin ihtiyacını uzun vadede de karşılayabilmelidir. CPU cinsi sistemimizin büyüklüğüne ve ihtiyacına bağlı seçilmelidir.
Ek giriş/çıkış birimi eklenme özelliği uzun vadeli seçimler için önemlidir. PLC’nin kurulumu, kablolaması ve programlaması basit olmalıdır. PLC üzerinde çalışma durumunu rahatlıkla takip edebilmeliyiz. Zamana yönelik uygulamalara izin vermelidir.
Ayarlama özelliği kolay olmalıdır.
Bakım ve arıza teşhisi kolay yapılabilmelidir. Uzaktan erişime imkân tanımalıdır.
Yaptığımız programın doğru çalışıp çalışmadığını test etmek kolay olmalıdır. A) PLC Giriş Elemanları ve PLC’ye Bağlantıları:
I. TEMASLI ALGILAYICILAR Kontaktörler
Kontaktörler; elektrik devrelerinin bağlantı işlemlerinde, bütün motor kumandalarında, ışık, kuvvet, sinyalizasyon ve bunlar gibi doğru ve alternatif akımda çalışan bütün tesislerde devrenin açılıp kapanmasını temin eden
elektromanyetik şalterlerdir. Kontaktörlerin en önemli kullanılış alanı doğru ve alternatif akım devrelerinin kumanda edilmesidir.
Şalterler-Anahtarlar
Kontak konumunu fiziksel hareket ile değiştiren kumanda elemanlarıdır.Bunların değişik tipleri vardır.Örneğin, basmalı anahtarlar, mafsallı anahtarlar, dokunmatik anahtarlar, ışıklı anahtarlar vb. Şalterler genelde iki tipte yapılırlar. 1-Kalıcı tip anahtarlar-şalterler 2-Butonlar (geri dönüşlü şalterler)
a. Kalıcı Tip Şalterler
Kalıcı tip şalterlere en iyi örnek paket(pako) şalterlerdir. Paket şalter, birbirinin aynıolan, birden fazla kontak yuvalarının bir mil üzerinde arka arkaya sıralanmasından meydana gelen ve bir eksen etrafında dönebilen şalterlerdir. Küçük güçlü motorlara kontaktör ve rölelerle kumanda etmektedirler.
b.Butonlar
Start Butonu
Start (başlatma) butonudur. Bu butonlarda kontak normalde açıktır. Butona basılınca, açık olan kontak kapanır. Buton üzerinden etki kaldırıldığında, kapanan kontak hemen açılır. Bunlara ani temaslı buton da denir.
Stop Butonu
Durdurma butonudur. Bu butonlarda kontak normalde kapalıdır. Butona temas edilince, kapalı olan kontak açılır; temas olduğu sürece açık kalır. Butondan temas kalkınca kontaklar normal konumunu alır.
Jog (Kesik çalıştırma) Butonu veya İki Yollu Kumanda Butonu
Start ve stop butonunun birleşiminden oluşmuştur. Kapalı kontak stop butonu olarak açık kontak ise start butonu olarak kullanılır.
Mekanik Sınır Anahtarları
Hareketli sistemlerde bir hareketin durdurulup başka bir hareketin başlatılmasını kullanılan ve sistemin hareketli elemanı tarafından çalıştırılan kumanda elemanına “sınır anahtarı” denir. Mekanik tip sınır anahtarları, pimli ve makaralı olmak üzere ikiye ayrılır.
GİRİŞ ELEMANLARININ (TEMASLI ALGILAYICILARIN) PLC’YE BAĞLANTISI 1L 0.0 0.1 0.2 0.3 2L 0.4 0.5 0.6 3L 0.7 1.0 1.1 N L1 1M 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 2M 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 M L+
SİEMENS S7 200
D.C. İNPUTS
D.C. 24 VRELAY OUTPUTS
R Mp A.C. 85-220 V S1 S2 START BUTONU STOP BUTONU JOG BUTONU SINIR ANAHTARI (AÇIK KONTAK) SINIR ANAHTARI (KAPALI KONTAK) KONTAKTÖR ,RÖLEII. TEMASSIZ ALGILAYICILAR Manyetik Temassız Algılayıcılar
Manyetik alan prensibine göre çalışan, manyetik alan içerisine giren cisimleri algılayan sensörlerdir.Manyetik temassız algılayıcılar, yaklaşım anahtarı olarak da ifade edilirler. Pnomatik silindirlerin piston kolunun konum algılaması ve döner silindirlerin dönem açısının algılanması gibi işlemler için kullanılırlar. Kontak, algılayıcıya bir mıknatıs yaklaşınca kapanır. Manyetik algılayıcılar; 3 uçlu olup bunlardan ikisi besleme uçları, üçüncü uç ise sinyal ucudur.
Endüktif Temassız Algılayıcılar
Endüktif algılayıcılar, sanayide çok kullanılır. Endüktif algılayıcılar, sadece metalleri algılayan algılayıcılardır. Algılayıcının ön tarafı bir osilatör sayesinde elektromanyetik alan oluşturur. Eğer metal bir parça bu alana itilirse endüktif algılayıcı içindeki bobinde fuko akımı oluşur. Bu akım, manyetik alanı değiştirir.ve çıkış işareti üretir.
Kapasitif Temassız Algılayıcılar
Fiziksel büyüklüklerin elektriksel sinyale çevrilmesinde kapasite değişiminden yararlanılır.Temelinde kondansatör vardır. Kapasitif temassız algılayıcılar birçok nesneye tepki gösterdikleri için endüktif temassız algılayıcılara göre daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Kapasitif sensörler tüm metalleri algıladığı gibi metal olmayan cam, plastik, kâğıt, tahta, yağ, su gibi maddelere karşı da duyarlıdırlar.
Optik Temassız Algılayıcılar
Foto diyotlar ve foto transistor lerdir. Optik sensörler, kumanda kontrol uygulamalarında ışık yolu ile çeşitli
malzemelerin büyük mesafelerde de algılanmalarında kullanılır. Genel olarak alıcı ve verici olmak üzere iki bölümden oluşur. Bunun dışında fiber-optik temassız algılayıcı olarak da yapılmaktadırlar. Fiber-optik sensörler özellikle uydu teknolojisinde çok sık kullanılmaktadır.
Ultrasonik Temassız Algılayıcılar
Basınç veya kuvvetin elektriksel sinyale çevrilebilmesinde kullanılır.Optik sensörler ne kadar hatasız algılayıcı gibi görünse de dezavantajları vardır. Bunlardan bazıları uzun mesafelerde algılama zorluğu çekmeleri, koyu renkli cisimleri algılamada güçlük çekmeleridir. Optik sensörler, bu yüzden genellikle hareketli cisimleri algılamakta kullanılmaktadır. Bu açığı kapatmak için lazer sensörler bulunmuşsa da lazer sensörün de fiyatının yüksekliği ayrı bir dezavantaj oluşturmuştur. Bu sakıncalardan dolayı ultrasonik sensörler kullanılmaya başlanmıştır. Ultrasonik temassız algılayıcılar piezoelektrik malzemeden oluşurlar.
Asit gibi tehlikeli sıvı ya da granül halinde kimyasal maddelerin seviye ölçümünde . Bir transfer bandından geçen malların sayılmasında ve fiziki ölçülerine göre ayrılmasında
İmalat bandında yapılan işlerin kontrolünde (Örnek: otomobil camlarının takılıp takılmadığının kontrolü) Yığınlanan tahta, karton, kontraplak kalınlığının ölçülmesine vb. gibi yerlerde kullanılırlar.
Pnomatik Temassız Algılayıcılar
Pnomatik temassız algılayıcılar manyetik temasla çalışır. Bunlar yapım şekillerine göre iki gruba ayrılır: a)Kontaklı (Reed) manyetik şalter. b)Bobinli elektronik manyetik şalter
Kontaklı (Reed kontaklı) Manyetik Şalter
Manyetik şalterin yakınına getirilen silindir piston içerisindeki sabit mıknatısın manyetik etkisi vasıtasıyla, şalter içerisinde gömülü bulunan kontağı ( Reed kontağı ) kapatır.
Bobinli Elektronik Manyetik Şalter
Bobinli elektronik manyetik yaklaşım şalteri, çıkış devresindeki elektriksel kontrol sinyalini kontaksız elektronik devre üzerinden üretir.
Kontaklı (Reed kontaklı) Manyetik Şalter Bobinli Elektronik Manyetik Şalter
GİRİŞ ELEMANLARININ (TEMASSIZ ALGILAYICILARIN) PLC’YE BAĞLANTISI
1L 0.0 0.1 0.2 0.3 2L 0.4 0.5 0.6 3L 0.7 1.0 1.1 N L1 1M 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 2M 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 M L+
SİEMENS S7 200
D.C. İNPUTS
D.C. 24 VRELAY OUTPUTS
R Mp A.C. 85-220 VKAPASİTİF SENSÖR (NPN) ENDÜKTİF SENSÖR (NPN) MANYETİK SENSÖR (NPN) OPTİK SENSÖR (NPN)
1L 0.0 0.1 0.2 0.3 2L 0.4 0.5 0.6 3L 0.7 1.0 1.1 N L1 1M 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 2M 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 M L+
SİEMENS S7 200
D.C. İNPUTS
D.C. 24 VRELAY OUTPUTS
R Mp A.C. 85-220 VKAPASİTİF SENSÖR (PNP) ENDÜKTİF SENSÖR (PNP) MANYETİK SENSÖR (PNP) OPTİK SENSÖR (PNP)
A.C. 220 V
3- TEMASSIZ ALGILAYICILARI ELEKTRİK KONTROL DEVRELERİNE BAĞLARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ HUSUSLAR Temassız algılayıcıları kontrol devrelerine bağlarken;
Çalışma Geriliminin AA Veya DA Olmasına Dikkat Edilir. Bağlantı Kablo Sayısına Dikkat Edilir.
Bazı tipleri iki kablolu, bazı tipleri de üç kabloludur.
PNP ve NPN Olmasına Dikkat Edilmelidir. Çalışma Gerilimine Dikkat Etmemiz Gerekir.
Üzerinde Yazılı Değerlere Bakarak Çalışma Şartlarını Bilmemiz Gerekir.
Algılayıcıların sinyal çıkışından(3. uçtan) alınan sinyal doğrudan selenoid valf bobinine bağlanmamalıdır. Çünkü algılayıcının sinyal çıkış akım kapasitesi valf bobinlerini besleyecek seviyede değildir.
TEMASSIZ ALGILAYICILARIN SEÇİMİNDE KULLANILAN KRİTERLER Kullanım amacına uygun elektriksel bağlantı tipi belirlenmeli.
Kullanım alanlarına göre elektriksel bağlantı kabloları üç ayrı tipte seçilebilir. Hazır kablolu, terminal bağlantılı ve Soketli tipleri mevcuttur.
Fiziksel bağlantı tipi belirlenmeli. Her uygulamaya uygun tipi ve boyutu vardır. Genellikle silindir ve dikdörtgen yapıda olan tipleri kullanılır.
Temassız algılayıcılar seçilirken bağlantı kablo sayısına Amaca uygun gerilim türüne (AC, DC)
Çıkış sinyalinin yapısına(Röle-PNP-NPN olmasına)
Algılanacak malzemenin cinsine (Metal, ağaç, renkli malzeme vb.)
Algılama mesafesine dikkat edilmelidir.
PLC ÇIKIŞ ELEMANLARI VE BAĞLANTI ÖZELLİKLERİ 1-Çıkış Kontrollü Lambalar
Bu lambalar herhangi bir devrenin çalışıp çalışmadığını gösteren pilot sinyal lambalarıdır. Yani iş elemanı olarak lambanın kendisi kullanılır. Seçilen lambanın çalışma gerilimiyle PLC çıkış gerilimi aynı olmalıdır. 220v ve 24 V ile çalışan lambalar da kullanılabilir. Herhangi bir cihazın çalıştığını yeşil lamba, durduğunu veya alarm durumunda kırmızı lamba kullanılır.
Sinyal Lambaları Küçük Elektrik Motorları 2-Küçük Motorlar
Küçük motorlara PLC’lerle doğrudan yol verilebilir. Az güç gerektiren yerlerde bu tip elektrik motorları kullanılır. Bunlar genellikle DA ile çalışan motorlardır. Bu motorlar PLC’ye bir röle üzerinden veya yarı iletkenler ile yapılan sürücü devreleri (transistör, tristör vb.) üzerinden bağlanırlar. Eğer motor küçük güçlü ise (PLC’nin çıkış akımı
yeterliyse) gerekli önlemler alınarak PLC’nin çıkışına bağlanabilir. Bunun dışında servo motorlar, step motorlar sürücü devreleri üzerinden ve üniversal motorlar, fırçasız DA motorları vb. PLC ile kontrol edilebilmektedirler.
3-Selenoid’ler
Sistemde, hava , sıvı veya gaz haldeki akışkanı elektrik sinyaliyle uzaktan kumandalı bir şekilde açıp kapatabilmeye yararlar. Selenoid bobini, basit bir silindirik sargıdan meydana gelir ve bu sargıya elektrik akımı gönderildiğinde elektrikli bir mıknatıs gibi çalışır.Bobinin ortasında bırakılan boşluğa konulan çelik çekirdek, bobine D.C. gerilim uygulanınca yay kuvvetini yenerek yukarı doğru çekilir. Hava veya akışkan geçişi olur. Bobinin enerjisi kesildiğinde yay kuvvetinin etkisiyle çelik çekirdek eski konumuna gelir. Hava veya akışkan geçişi durur.PLC ile elektropnomatik sistemlerin kumandasını yapabilmek içinPLC’lerin çıkışlarına selenoid valf bağlanır.Selenoid bobinleri, DC/AC’de 12V,24V,48V, 220V gibi çeşitli gerilim değerlerinde yapılırlar.
4. Röle ve Motorlar Röleler
Küçük güçteki elektromanyetik anahtarlara röle adı verilir. Röleler; elektromıknatıs, palet ve kontaklar olmak üzere üç kısımdan oluşur. Elektromıknatıs, demir nüve ve üzerine sarılmış bobinden meydana gelir. Rölenin bobinine gerilim uygulandığında, röle enerjilenir; paletini çeker ve kontakları konum değiştirir. Gerilim kesildiğinde de kontakları eski konumuna gelir.
Motorlar
Otomasyon işlerinde kullanılan motorlar yapılacak işe göre seçilir. Bunlar doğru akım veya alternatif akımda çalışan motorlar olabilir. Günümüzde genellikle alternatif akım motorları kullanılmaktadır. Bunların yapıları basit, ucuz ve bakım masrafları düşük olduğundan tercih edilmektedirler. Bu motorlar PLC’ye bir röle veya kontaktörler yardımıyla bağlanırlar. Yaygın olarak motor sürücü devreleri kullanılmaktadır.
Çeşitli Elektrik Motorları TERMİSTÖRLER (NTC-PTC)
Termistörler otomasyon sistemlerinde çok sık kullanılırlar. Termistörlerin iki çeşidi bulunmaktadır: NTC(Negatif Isı Kat Sayılı Termistör): Isındıkça direnci azalan termistör çeşididir.
PTC(Pozitif Isı Kat Sayılı Termistör): Isındıkça direnci artan termistör çeşididir.
BASINÇ ALGILAYICILAR
Basınç şalteri olarak da bilinen basınç sensörleri, temelde bağlandığı hattaki akışkanın basıncını izlemede
kullanılırlar. Sensör, istenen basınç geldiğinde sinyal çıkışı verir ve boru hattındaki basıncı sürekli izlenmesine yardımcı olur.
PLC’Lİ KONTROL DEVRELERİNİN ÇİZİMİ Giriş Elemanlarının Besleme ve PLC Bağlantılarının Çizimi
Bir otomasyon sisteminden sinyaller PLC’ye algılayıcılar yardımı ile iletilir. Bu algılayıcılar anahtar buton indüktif, kapasitif, manyetik vb. temassız algılayıcılar ve analog sinyal vericiler olabilir.
Çıkış Elemanlarının Besleme ve PLC Bağlantılarının Çizimi
Sahadan gelen sinyaller işlendikten sonra PLC’nin çıkışına gelir. Çıkışa gelen bu sinyaller çıkış elemanları vasıtasıyla iş elemanlarına gönderilir. Çıkış elemanlarını röle, kontaktör, valf, lamba ve analog çıkış elemanları olarak sayabiliriz.
1L 0.0 0.1 0.2 0.3 2L 0.4 0.5 0.6 3L 0.7 1.0 1.1 N L1 1M 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 2M 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 M L+
SİEMENS S7 200
D.C. İNPUTS
D.C. 24 VRELAY OUTPUTS
R Mp A.C. 85-220 V S1 S2 START BUTONU STOP BUTONU JOG BUTONU SINIR ANAHTARI (AÇIK KONTAK) SINIR ANAHTARI (KAPALI KONTAK) KONTAKTÖR ,RÖLE ENDÜKTİF SENSÖR SELENOİD VALF LAMBAI0.0 I0.1 I0.2 I0.3 Q0.0 Q0.1 Q0.2Q0.3 1L 0.0 0.1 0.2 0.3 2L 0.4 0.5 0.6 3L 0.7 1.0 1.1 N L1 1M 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 2M 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 M L+
SİEMENS S7 200
D.C. İNPUTS D.C. 24 V RELAY OUTPUTS R Mp A.C. 85-220 V S1 S2 START BUTONU STOP BUTONU JOG BUTONU SINIR ANAHTARI (AÇIK KONTAK) SINIR ANAHTARI (KAPALI KONTAK) KONTAKTÖR ,RÖLE ENDÜKTİF SENSÖR SELENOİD VALF LAMBA + -DC 24 V HARİCİ GÜÇ KAYNAĞIÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
1- Aşağıdakilerden hangisi PLC’nin giriş ve çıkış ünitelerine bağlanmaz? A)Buton B) Anahtar C) Algılayıcı D) Röle E) Trafo
2- Aşağıdaki şıklardan hangisi için genişleme birimlerine gerek vardır?
A) Maliyeti artırmak için B) Röle bağlantısı yapmak için C) Daha fazla giriş çıkış ihtiyacı olduğunda D) Algılayıcıleri bağlamak için E) Hiçbiri
3- Aşağıdakilerden hangi ifade PLC en iyi şekilde tanımlar?
A) Mikrodenetleyici B) Elektronik cihaz C) Bilgisayar D) Elektrikli cihaz E) Hiçbiri 4- Aşağıdaki şıklardan hangisi PLC seçiminde dikkat edilmez?
A) Giriş çıkış sayısına B) Giriş çıkış tiplerine (sayısal / analog) C) Programlama imkanlarına D) Çalışma hızına E) Rutubetli ortam 5- Aşağıdakilerden hangisi hafıza elemanıdır?
A) Akıl B) Zihin C) Elektronik cihaz D) Eprom E) Elektrikli alet 6- Aşağıdakilerden hangisi PLC’lerin avantajlarıdır?
A) İşlem hızı yüksektir. B) İletişim kabiliyeti vardır C) Maliyet düşüktür. D) Ortam dayanıklılığı vardır. E) Hepsi 7- PLC ile röle sistemleri karşılaştırılırsa, PLC’nin üstünlüğü aşağıdakilerden hangisi değildir?
A) Kontrol devresini tasarlamak, röleli bir devrenin tasarımından daha kolaydır.
B) Bütün kontrol işlevleri yazılımla gerçekleştiğinden, farklı uygulama ve çalışma programlarını sağlamak son derece kolaydır, yazılımın değiştirilmesi yeterlidir.
C) Röleli kontrol devrelerine göre çok daha az yer kaplarlar.
D) Güvenilirliği yüksek, bakımı kolaydır. Devrelerde arıza aramayı kolaylaştırır. E) PLC kötü çevre koşullarında, röleli kumanda devrelerine göre daha güvensizdir. 8- Aşağıdakilerden hangisi PLC’nin ana birimlerinden biridir?
A) Buton B) Şalter C) CPU D) Kontaktör E) Röle
9- Aşağıdakilerden hangisi PLC’nin en önemli kullanım alanlarından biridir?
A) Haberleşme B) Görüntü iletişimi C) Otomasyon işlemleri D) Otomobillerde E) Hiçbiri 10- Temassız algılayıcıların seçiminde aşağıdakilerden hangisine dikkat edilir?
A)Çıkış sinyalinin yapısına(Röle-PNP-NPN olmasına). B) Algılanacak malzemenin cinsine C) Çalışma ortamı göz önüne alınmalı D) Algılama mesafesine E) Hepsine.
11-Aşağıdakilerden hangi iş elemanı PLC’ye direkt bağlanmaz? a)Valf B) Röle C) Kontaktör D) Motor E) Sinyal lambası
12- ……….. tüm metalleri algıladığı gibi metal olmayan cam, plastik, kâğıt, tahta, yağ, su gibi maddelere karşı da duyarlıdırlar.
13- Aşağıdaki uygulama alanları hangi temassız algılayıcıya aittir ?
-Asit gibi tehlikeli sıvı ya da granül halinde kimyasal maddelerin seviye ölçümünde . -Bir transfer bandından geçen malların sayılmasında ve fiziki ölçülerine göre ayrılmasında A)Optik b) ultrasonik c) kapasitif d) endüktif
14-Yukarıda resimde görülen ………temassız algılayıcıdır.
15- Hareketli sistemlerde bir hareketin durdurulup başka bir hareketin başlatılmasını kullanılan ve sistemin hareketli elemanı tarafından çalıştırılan kumanda elemanına ……….. denir.
16-……… algılayıcılar, sadece metalleri algılayan algılayıcılardır. 17. Temassız algılayıcıların seçiminde aşağıdakilerden hangisine dikkat edilir?
A)Çıkış sinyalinin yapısına(Röle-PNP-NPN olmasına). B) Algılanacak malzemenin cinsine C) Çalışma ortamı göz önüne alınmalı D) Algılama mesafesine E) Hepsine.
18-Aşağıdakilerden hangisi PLC’ye giriş elemanı değildir?
A) Buton B) Anahtar C) Analog sinyal verici D) Temassız algılayıcılar E) Motor 19-Aşağıdakilerden hangisi çıkış elemanı değildir?
A) Röle B) Motor C) Valf D) Lamba E) Analog sinyal verici
20-PLC’nin giriş ve çıkış uçlarını tesbit ederken aşağıdakilerden hangisine bakılır?
A) PLC’nin kataloğuna B) PLC’nin arka yüzüne C) PLC’nin yan yüzüne D) PLC’nin resmine E) Hiçbiri 21-Aşağıdakilerden hangisi PLC’nin giriş adresinin sembolü olarak kullanılır?
A) G B) İ C) Q D) Ç E) Hiçbiri
22-Aşağıdakilerden hangisi PLC’nin çıkış adresinin sembolü olarak kullanılır? A) G B) İ C) Q D) Ç E) Hiçbiri
23-Aşağıdakilerden hangisi PLC’nin giriş ve çıkış sayısını belirtir?
A) Kapasitesini B) Çevrim süresini C) Hızını D) Giriş çıkış elemanlarının tipini E) Hiçbiri
24-Üç fazlı asenkron motorun sürekli çalışmasını(start, stop , röle v.b.) plc cihazı üzerinde gösteriniz.
CEVAP ANAHTARI
1 E 2 C 3 A 4 E 5 D 6 E 7 C 8 C 9 C 10 E 11 D12 KAPASİTİF TEMASSIZ ALGILAYICILAR
13 B
14 OPTİK TEMASSIZ ALGILAYICI
15 SINIR ANAHTARI 16 ENDÜKTİF 17 E 18 E 19 E 20 A 21 B 22 C 23 A CEVAP ANAHTARI 1L 0.0 0.1 0.2 0.3 2L 0.4 0.5 0.6 3L 0.7 1.0 1.1 N L1 1M 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 2M 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 M L+
