PANGJAJAP ... iv
TAWIS NUHUN... vi
DAFTAR EUSI... viii
DAFTAR TABÉL ... x
DAFTAR BAGAN ... xi
DAFTAR GAMBAR ... xii
DAFTAR GRAFIK ... xiii
Bab I BUBUKA ... 1
1.1 Kasang Tukang Panalungtikan ... 1
1.2 WatesanjeungRumusan Masalah Panalungtikan ... 5
1.2.1WatesanMasalah Panalungtikan ... 5
1.2.2Rumusan Masalah Panalungtikan ... 6
1.3Tujuan Panalungtikan ... 6
1.4 Mangpaat Panalungtikan ... 7
1.5WangenanOperasional ... 8
1.6AnggapanDasar ... 10
Bab II TÉKS VERBAL DINA ROHANG STATUS FACEBOOK MINANGKA LAKU BASA DINA KAGIATAN KOMUNIKASI VERBAL TINULIS ... 12
2.1 KomunikasiVérbalTinulis ... 12
2.2 Téks ... 23
2.3 LakuBasa... 33
2.3.1KontéksLakuBasa ... 33
2.3.1.1UndakUsukatawaTatakrama Basa ... 33
2.3.1.2Nu MakéBasajeung Nu Dicaritakeun ... 36
2.3.1.3KasangTukangTempat, waktu, jeungSuasana ... 37
2.3.1.4Alat Nu Digunakeun ... 37
2.3.1.5Rasa, Nada, jeungRagamBasa ... 38
2.3.1.6AmanatjeungTujuanOmongan ... 46
2.3.2Warna Laku Basa ... 47
2.3.3Wanda Laku Basa ... 50
2.3.4FungsiLaku Basa ... 52
2.4 TéhnikMétaforis ... 55
2.5 Rohang Status dinaFacebook ... 62
Bab III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN... 64
3.1 Métode Panalungtikan ... 64
▸ Baca selengkapnya: secara umum struktur puisi sunda adalah
(2)Bab IV FUNGSI PRAGMATIS LAKU BASA
DINA ROHANG STATUS FACEBOOK ... 77
4.1 Déskripsi Data ... 77
4.2 KontéksLakuBasadinaRohang Status Facebook ... 79
4.2.1UndakUsukatawaTatakramaBasa ... 80
4.2.2Nu MakéBasa ... 83
4.2.3Nu Dicaritakeun ... 84
4.2.4KasangTukangTempat, waktu, jeungSuasana ... 87
4.2.5Rasa jeung Nada ... 89
4.3 WarnaLakuBasadinaRohang Status Facebook ... 93
4.3.1Laku Basa Répréséntatif ... 94
4.3.2Laku Basa Direktif ... 95
4.3.3Laku Basa Éksprésif ... 96
4.3.4Laku Basa Komisif ... 100
4.4Wanda Laku Basa dina Rohang Status Facebook ... 104
4.4.1Laku Basa LangsungTeu Literal ... 104
4.4.2Laku Basa TeuLangsungTeu Literal ... 106
4.5 FungsiLakuBasadinaRohang Status Facebook ... 112
4.6 TéhnikMétaforisTéksLaku Basa dinaRohang Status Facebook ... 118
4.7Pedaran Hasil Panalungtikan ... 130
Bab V KACINDEKAN JEUNG SARAN ... 140
5.1 Kacindekan ... 140
5.2 Saran ... 146
DAFTAR PUSTAKA ... 148
LAMPIRAN-LAMPIRAN: 1.Data TéksdinaRohang Status Facebook ... 153
2.Korpus Data ... 158
3.Format Kartu Data ... 160
BAB I
BUBUKA
1.1Kasang Tukang
Manusa gelar ka alam dunya dibarengan ku rupa-rupa poténsi jasmani,
akal, jeung roh pikeun ngaréspon kahirupanana. Éta poténsi ku manusa
digunakeun umpamana dina nyanghareupan lingkunganana atawa kumaha
carana nyuprih pangaweruh. Pasualan-pasualan anu disanghareupan ku manusa,
direaksi gumantung kana wates kamampuh dasarna. Pasualan atawa pangaweruh
anu sipatna émpiris, diréaksi ku manusa ngaliwatan poténsi jasmani,
sedengkeun pasualan anu sipatna logis diréaksi ngaliwatan poténsi akal. Poténsi
boh digunakeun nalika adu hareupan jeung pasualan anu sipatna teu émpiris jeung
teu logis.
Tina carana manusa ngaréaksi pasualan-pasualan sabudeureun
kahirupanana, ngagelarkeun rupa-rupa kagiatan, salasahijina nya éta kagiatan
makéna basa. Kagiatan kreatif manusa dina ngagunakeun basa téh di antarana
bisa diébrehkeun ngaliwatan kagiatan sastra. Eta hal ten luyu jeung pamanggih
Rusyana (1984:311) yén sastra aya dina dunya fiksi, mangrupa hasil kréatif
manusa, hasil niténan, tanggapan, fantasi, pikiran, parasaan, jeung kahayang
anu campur aduk, anu diwujudkeun kalawan ngagunakeun basa. Sastra gelar
pikeun ngébréhkeun eusi haté, pangalaman, jeung kahayang pikeun
mangaruhan ka papada manusa.
Karya sastra mekar kalawan teu leupas tina kamekaran élmu pangaweruh
anu aya di saluareun dunya sastra. Palebah dieu, gelar situasi anu raket pisan
antara fénoména sastra jeung eunteung kahirupan. Kahirupan manusa téh teu
nembrak dina kahirupan nyata waé, aya ogé anu nyampak dina
kahirupan-kahirupan fiktif dina karya sastra.
Kahirupan sastra Sunda kiwari nambahan euyeub ku lahirna genre
karya sastra nu disebut fiksimini. Ku karancagé Nazarudin Azhar, tingpucunghul
karangan nu disebut "fiksimini". Sasat aya patokan anyar nu béda ti nu pondok
saméméhna. Sababaraha taun ka tukang, méméh balaréa sibuk mésbuk, kungsi
aya istilah "carpon mini" deuih. Kituna mah lain di urang wungkul. Di tatar
deungeun gé aya istilah minifiction katut rupaning lalandian séjénna kayaning
flash fiction, short short story, microfiction, malah aya nanofiction sagala rupa.
Barangna mah éta-éta kénéh: wanda carita nu pohara pondokna.
Pangna disebut fiksimini alatan wangunna nu pondok pisan, leuwih
pondok tina carita pondok mini nu geus gelar saméméhna. Ditilik tina pondokna
mah ngaharib-harib carita guguyon, boh lisan boh tinulis, nu geus mekar leuwih
tiheula. Bédana katara tina eusina, carita guguyon najan réa nu eusina kritik kana
kahirupan sapopoé, sacara struktur mah kurang dipaliré. Sedengkeun fiksimini
kaitung merhatikeun pisan struktur jeung narasina salaku sarana nétélakeun eusi.
Konsépsi perkara fiksimini salaku karya sastra anyar dina kahirupan
nu kumaha ari fiksimini. Aya sawatara pihak nu nétélakeun yén fiksimini
mangrupa tarjamahan tina kecap mini-fiction, nu mimiti hirup di Amerika Latin,
dina abad ka-20. Borges, Cortázar, jeung Monterroso, mangrupa pangarang
kawentar nu ngamimitian nulis fiksimini kalayan daria, sok sanajan dina waktu
trétna mah bisa jadi teu ieuh mikiran istilah fiksimini. Wujudna nu ngahrib-harib
carita guguyon cara nu kiwari réa dimuat dina sawatara majalah jeung Koran, boh
basa Sunda boh basa Indonésia, bisa jadi némbongkeun yén éta genre pisan nu
jadi huluwotan lahirna fiksimini basa Sunda téh. Salian ti éta, situs jejaring sosial
facebook jeung twitter nu jadi media sumebarna fiksimini basa Sunda, milu
mangaruhan kana gelarna konsépsi fiksimini. Éta situs-situs mémang
ngawatesanan nu makéna dina nuliskeun status jeung tweet ukur dina lobana 140
karakter.
Pasualan kadua, patali jeung strukturna. Ieu hal ditandaan ku réana karya
fiksimini nu ngaharib-harib sajak liris, nepi ka sakapeung mah hésé nangtukeun
naha éta karya téh mangrupa prosa atawa puisi. Ieu pasualan tangtu baris réa
rambat kamaléna, utamana tangtu baé dina nangtukeun hiji karya téh kaasup kana
fiksimini (salaku prosa) atawa sajak liris (salaku puisi). Saupama ieu hal teu jinek
tangtu baris ngabalukarkeun gelarna pasualan-pasualan liana patali jeung konsépsi
téa. Misalna baé sok sanajan wangunna liris, pangarang nangtukeun hasil karyana
téh kaasup fiksimini, tangtu baris pagedrug jeung konsépsi wangun sajak liris nu
geus gelar saméméhna.
Fiksimini téh panginditanana tina prosa, lain puisi atawa sajak. Jadi
atawa sajak mah, teu kaasup kana fiksimini. Biasana mah puisi atawa sajak leuwih
anteb ulin dina métafor. Naon nu hayang ditembrakkeun dina tulisan,
dipapandékeun kana métafora, atawa kecap barang nu bisa disurahan hartina
sacara konotatif. Ari nu disebut prosa liris mah, biasana karasa dina wirahma
kalimahna (unsur musikalitasna), lain pédah leubeut ku métafora. Prosa téh asalna
tina basa Latén, hartina “terus terang”, nembrak. Jadi fiksimini béda jeung sajak
nu resep „nyumputkeun nu hayang ditepikeun‟ ku pangarangna. Dina sajak mah,
nu maca remen kudu „ngasruk‟ heula sangkan bisa néwak makna atawa harti dina
éta sajak. Béda jeung maca prosa, nu maca geus disuguhan tokoh, lalakon,
konflik, jeung nu liana ku pangarang. Nu maca tinggal nuturkeun galur carita.
Ku éta hal, fiksimini basa Sunda nu kiwari gelar ngawarnaan kahirupan
sastra Sunda téh perlu ditalungtik tina rupa-rupa pasualan, ti mimiti sajarahna tepi
ka strukturna. Ulikan kana fiksimini basa Sunda nu kungsi aya pangpangna mah
mangrupa sawangan saules minangka kritik karya, umumna dijieun ku admin (nu
nyekel konci grup Fikmin Sunda dina facebook) jeung sawatara anggotana.
Misalna waé, Ki Hasan kungsi nulis perkara “Sérial Jurus Mikmin ala Godi
Suwarna Saparakanca”, eusina ngungkab fiksimini karya Godi Suwarna jeung
sawatara pangarang nu geus kawéntar kayaning Hadi AKS, Dadan Sutisna, jrrd.
Dusi Herlianto ogé ngulik perkara fikmin dina facebook. Ulikanana museur kana
fikmin karya Ganjar Kurnia, museur dina pasualan atawa téma heureuy. Endah
Dinda Jénura mah ulikanana masualkeun rupa-rupa wangun fiksimini nu kungsi
atawa nyampak aya dina karya-karya pangarang Sunda. Ulikan lianna museur
darpan A.Winangun nu masualkeun ajén ékonomis fikmin. Sedengkeun nu
mangrupa panalungtikan daria perkara fiksimini basa Sunda tina rupa-rupa jihat
minangka ulikan sastra mah tacan kungsi dilaksanakeun.
Dikasangtukangan ku hal-hal sakumaha dipedar di luhur, ieu
panalungtikan dilaksanakeun. Panalungtikan pangpangna dipuseurkeun kana
maluruh jeung nyusud kumaha struktur naratif fiksimini basa Sunda nepi ka
kapaluruh kumaha konsépsi nu jadi ciri atawa idéntitasna salaku karya sastra
anyar winangun prosa. Ku éta hal, ieu panalungtikan dijudulan “Struktur Naratif
Fiksimini Basa Sunda”.
1.2Watesan jeung Rumusan Masalah
1.2.1 Watesan Masalah
Dina ieu panalungtikan, fiksimini basa Sunda ditalungtik struktur
naratifna. Ulikan struktur naratif museur kana déskripsi struktur jero nu patali
jeung wangun, eusi, jeung ciri-ciri naratifna kalawan nyuméndér kana konsépsi nu
ditétélakeun ku Gerard Genette (1972) jeung Zvetan Todorov (1985). Tina
struktur jero jeung ciri naratif nu kapaluruh, baris digambarkeun kumaha konsépsi
patali jeung idéntitas fiksimini salaku wangun karya sastra anyar dina kahirupan
sastra Sunda.
1.2.2 Rumusan Masalah
Sakumaha anu geus didadarkeun di luhur, fiksimini basa Sunda téh
Dumasar kana éta hal, ieu panalungtikan baris dipuseurkeun kana masalah
struktur naratifna, sakumaha dirumuskeun ieu di handap.
1) Kumaha struktur intrinsik nu ngawengku téma, galur, palaku, jeung kasang
tukang dina fiksimini basa Sunda?
2) Kumaha waktu naratif nu ngawengku modus, kala, jeung puseur sawangan
dina fiksimini basa Sunda?
3) Kumaha konsépsi anu mekar jeung jadi idéntitas fiksimini basa Sunda?
1.3Tujuan Panalungtikan
Sacara umum, ieu panalungtikan mibanda tujuan pikeun maluruh struktur
naratif fiksimini basa Sunda jeung ma‟nana salaku gambaran kahirupan manusa.
Sedengkeun sacara husus, ieu panalungtikan mibanda tujuan pikeun
ngadeskripsikeun:
1) struktur intrinsik fiksimini basa Sunda nu patali téma, galur, palaku, jeung
kasang tukang;
2) waktu naratif fiksimini basa Sunda nu ngawengku modus, kala, jeung puseur
sawangan; jeung
3) konsépsi anu mekar jeung jadi idéntitas fiksimini basa Sunda.
1.4Mangfaat Panalungtikan
1.4.1 Mangpaat Tioritis
1) ngabeungharan ulikan sastra Sunda, utamana anu patali jeung wangun prosa
tina jihat strukturalisme;
2) nyadiakeun pedaran anu kompréhénsif patali jeung konsépsi anu jadi ciri
atawa idéntitas fiksimini salaku wangun karya sastra anyar dina kahirupan
sastra Sunda.
1.4.2 Mangpaat Praktis
Sacara praktis, ieu panalungtikan dipiharep méré mangpaat pikeun usaha
ngungkab rupa-rupa genre karya sastra dina kahirupan sastra Sunda. Salia ti éta,
dipiharep mawa mangpaat sakumaha ieu di handap.
1) Déskripsi struktur naratif dina fiksimini Sunda bisa dijadikeun dokuméntasi
dina hirup-kumbuhna fiksi mini ngawarnaan kamekaran kahirupan sastra
Sunda.
2) Bisa dijadikeun alternatif bahan pangajaran di sakola.
1.5Wangenan Operasional
Sangkan écés, istilah anu aya patalina jeung judul ieu panalungtikan
didéfinisikeun sacara operasional dumasar kana watesan-watesan sakumaha ieu di
handap.
1) Struktur Naratif
Dina tiori linguistik Saussure (1959), konsép strukturalisme téh patali jeung
hal-hal: a) tanda (sign) nu ngawengku konsepsi pananda (signifier) jeung
(asosiatif). Ku sawatara ahli sastra kayaning Gerard Genette (1976) jeung
Zvetan Todorov (1985), konsep Saussure tuluy digunakeun dina widang
sastra. Nurutkeun Todorov (1985:12), sacara struktur karya sastra bisa patali
jeung aspék semantik, sintaksis, jeung verbal. Aspék verbal téh nurutkeun
Genette (1976) mah patali jeung tilu tingkatan naratif nu ngawengku:
narration „narasi‟, discourse „wacana‟, jeung story „carita‟. Aya tilu katégori
nu némbongkeun silihpakaitna tilu hal kasebut, nyaéta a) voice: person, time
of narration, narrative level; b) tense: order, duration, frequency; jeung c)
mode: focalization. Patali jeung ieu panalungtikan, struktur naratif téh
diwatesanan salaku unsur jero karya sastra winangun prosa dumasar kana ciri
naratif nu ngawengku modus (mode), kala (patali jeung order katut duration),
jeung puseur sawangan (patali jeung person).
2) Fiksi Mini Basa Sunda
Fiksimini asalna tina kecap minifiction, hirup di Amerika Latin, mimiti abad
20. Borges, Cortázar, jeung Monterroso, di antara pangarang kawentar nu
kasebut nulis fiksi mini kalayan daria, bari waktu trétna mah bisa jadi teu ieuh
mikiran istilah fiksimini. Huluwotan fiksimini basa Sunda téh salian tina
konsépsi minifiction nu gelar dina hasanah sastra Barat, nyuméndér ogé kana
carita-carita guguyon nu biasa dimuat dina rubrik guyon sawatara majalah
jeung koran, tur dipangaruhan ku facebook salaku média sumebarna nu
ngawatesanan jumlah karakter dina postinganana. Dumasar kana éta hal, nu
disebut fiksi mini basa Sunda dina ieu panalungtikan téh nyaéta karya sastra
leuwih 140 (saratus opat puluh) karakter, eusina leuwih daria ti batan carita
guguyon nu jadi huluwotanna.
1.6Struktur Organisasi Tésis
Hasil-hasil dina ieu panalungtikan disusun ngawengku lima bab kalawan
struktur organisasi sakumaha ieu di handap.
BAB I BUBUKA
Mertélakeun perkara kasang tukang, watesan jeung rumusan pasualan, tujuan
panalungtikan, mangpaat panalungtikan, wangenan istilah, jeung struktur
organisasi tésis.
BAB II ULIKAN TIORI, ANGGAPAN DASAR, JEUNG RARAGA PIKIR
Dina ieu bab didadarkeun:
1) sajumlahing konsép poko anu dijadikeun tatapakan pikeun analisis
pasualan anu ditalungtik dumasar kana sajumlahing buku jeung bahan
bacaan lianna salaku rujukan konsép jeung tiori:
-kamekaran sastra Sunda
-fiksimini minangka karya sastra
-struktur naratif karya sastra.
2) anggapan dasar nu digunakeun dina panalungtikan.
BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN
Ieu bab mertélakeun perkara désain panalungtikan, nangtukeun data, instrumén
panalungtikan, jeung prosédur analisis data.
BAB IV STRUKTUR NARATIF FIKSIMINI BASA SUNDA
Dina ieu bab, didadarkeun hasil analisis data anu dijadikeun sampel dina ieu
panalungtikan jeung pedaranana.
BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN
Dina ieu bab didadarkeun kacindekan tina hasil analisis anu dipedar dina bab
saméméhna, jeung sawatara saran anu dianggap penting pikeun panalungtikan
BAB III
MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1Désain Panalungtikan
Sacara umum, ieu panalungtikan mangrupa panalungtikan sastra anu
ngagunakeun pamarekan kualitatif. Puseur panitén ieu panalungtikan neueul
kana perkara struktur naratif sakumaha nu ébréh dina sawatara karangan
fiksimini basa Sunda karya pangarang-pangarang nu ngagunduk dina Grup
Fiksimini Basa Sunda dina ramatloka facebook. Metode anu digunakeunana
nyaéta metode déskriptif. Nurutkeun Sukmadinata (2009:72), metode
déskriptif mangrupa metode pikeun ngadéskripsikeun atawa ngagambarkeun
rupa-rupa fénoména, boh anu sifatna alamiah boh jijieunan atawa rékayasa,
kalawan museurkeun ulikanana kana wangun, kagiatan, karakteristik,
parobahan, patalina, sasaruaan, sarta bédana jeung fénoména lianna.
Data dikumpulkeun ngaliwatan téhnik talaah pustaka jeung observasi,
sarta tuluy dianalisis ngagunakeun téhnik analisis teks. Téhnik talaah pustaka
jeung observasi digunakeun pikeun maluruh bahan pustaka jeung data anu aya
patalina jeung pasualan anu ditalungtik. Ku cara ngagunakeun téhnik analisis
teks, bahan anu geus dikumpulkeun téh tuluy dianalisis sarta diteuleuman
eusina nepi ka kapanggih hubunganana jeung jejer pasualan anu
Dumasar kana paradigma, métode, jeung téhnik di luhur, ieu
panalungtikan dipuseurkeun kana struktur naratif fiksimini basa Sunda nu
ngawengku struktur intrinsik jeung eusi naratif. Anu ditalungtik dina struktur
intrinsik nyaéta téma, palaku, galur, jeung kasang (waktu jeung tempat).
Sedengkeun nu ditalungtik dina wengkuan eusi naratif nyaéta modus, kala, jeung
sawangan. Tina ulikan perkara struktur intrinsik jeung eusi naratif, baris
katémbong konsépsi fiksimini Sunda minangka karya sastra winangun prosa
naratif. Patalina jeung masalah dina ieu panalungtikan, alur ieu panalungtikan
digambarkeun sakumaha bagan di handap.
Jejer Panalungtikan
Struktur Naratif Fiksimini Basa Sunda
Watesan Masalah
Struktur jero nu patali jeung wangun, eusi, jeung ciri-ciri naratifna kalawan nyuméndér kana
konsépsi nu
ditétélakeun ku Gerard Genette (1980) jeung Zvetan Todorov (1985)
Rumusan Masalah
1) Kumaha struktur jero fiksimini basa Sunda? 2) Kumaha waktu naratif fiksimini basa Sunda? 3) Kumaha konsépsi anu
mekar jeung jadi idéntitas fiksimini basa Sunda?
Tujuan Panalungtikan
Ngadéskripsikeun: 1) struktur jero
fiksimini basa Sunda 2) waktu naratif
fiksimini basa Sunda 3) konsépsi fiksimini
basa Sunda
Métodologi
- Pamarekan: Kualitatif - Métode: Déskriptif - Téhnik: Observasi,
Talaah Pustaka, Rékam
Analisis Data
3.2Nangtukeun Data
Data nu digunakeun dina ieu panalungtikan gumantung kana rangkay
analisis jeung rangkay mikir anu geus ditangtukeun. Pikeun nohonan kabutuhan
sakumaha anu kaunggel dina rangkay analisis jeung rangkay mikir kasebut,
diperlukeun data anu mangrupa karya-karya fiksimini basa Sunda. Fiksimini bas
Sunda anu digunakeun salaku data dina ieu panalungtikan dicokot tina rohang
Grup Fiksimini Basa Sunda dina ramatloka facebook.
Teu sakabéhna karya fikmin nu nyampak dianalisis, tapi digunakeun
sawatara sampel nu ditangtukeun ngaliwatan téhnik judgment sampling. Éta
téhnik saéstuna teu jauh béda jeung purposive sampling. Nurutkeun Patton (Satori
jeung Komariah, 2010:52), téhnik judgment sampling digunakeun dumasar kana
tinimbangan “memilih kasus yang kaya informasi untuk diteliti secara
mendalam”, kalawan dipatalikeun jeung tujuan panalungtikan. Purposive
sampling ogé mangrupa téhnik milah sampel dumasar kana tujuan.
Tina catetan admin (pingpinan grup), tepi ka bulan Méi 2012 jumlah
anggota grup aya 2.867 urang. Tina éta jumlah, ngan 1.330 urang nu ngahasilkeun
atawa nyieun fikmin. Jumlah naskah fikmin ti 1.330 urang fikminer téh aya
19.576 naskah fikmin. Dina Grup Fiksimini Basa Sunda Facebook, fikmin
diwincik kana lima gundukan: petingan, warta, curhat, cakakak, jeung dapon.
Dumasar téhnik purposive sampling, sampel dina ieu panalungtikan ditangtukeun
minangka wawakil tina unggal gundukan katégori fikmin. Unggal gundukan
Data dikumpulkeun ngaliwatan téhnik rékam dokumén ngagunakeun
software Adobe Acrobat Professional vérsi 7 jeung Microsoft Word Professional
2010. Léngkah-léngkahna ngawengku:
1) rohang fiksimini sunda nu ngamuat sagemblengna ngaliwatan prosés print to
file, nepi ka ngawujud dokumén Adobe Acrobat (*.pdf);
2) téks dina dokumén *.pdf nu luyu jeung kritéria sumber data ditandaan
ngaliwatan fasilitas highlight text tool dina bagian (tab) tools-commenting;
3) téks nu geus ditandaan saterusna disalin ngaliwatan prosés copy to clipboard,
tuluy dipindahkeun kana dokumén Microsoft Word (*.docx) ngaliwatan prosés
paste.
3.3Instrumén Panalungtikan
Dina waktu ngumpulkeun data, instrumén anu dipaké nyaéta panalungtik
sorangan. Dina prak-prakan nganalisis ciri naratif dumasar wangun intrinsik jeung
eusi naratif, panalungtik ngagunakeun alat analisis nu mangrupa padoman analisis
téks sakumaha tabél ieu di handap.
Tabél 3.1
Padoman Analisis Téks
No. Aspék Analisis Sub Aspék
1. Déskripsi Téks a. Dadaran kontéks b. Ringkesan carita
2. Analisis Téks a. Analisis unsur intrinsik: - Téma
- Galur - Palaku
- Kasang Tukang b. Analisis waktu naratif:
No. Aspék Analisis Sub Aspék
- Sawangan 4. Konsépsi Fikmin a. Ciri Naratif
b. Ciri Wangun
3.4Prosédur Analisis Data
Prosédur analisis data nu dilakukeun mangrupa téhnik analisis interaktif,
nya éta analisis data kualitatif nu ngawengku tilu galur kagiatan (réduksi data,
midangkeun data, katut nyindekkeun jeung vérifikasi) nu dilaksanakeun sacara
babarengan, sakumaha bagan ieu di handap.
Bagan 1: Tehnik Analisis Interaktif (Miles jeung Huberman, 1992:16)
Saméméh dianalisis, data nu geus dikumpulkeun téh diklasifikasikeun
ngaliwatan téhnik-téhnik sakumaha anu geus disebutkeun di luhur. Sabada
dikla-sifikasikeun, data diréduksi ngaliwatan prosés séléksi, museurkeun,
ngabasajan-keun, jeung abstraksi data kasar. Data téh diséléksi ku jalan milah-milah kalawan
panalungtikan. Sedengkeun midangkeun data mangrupa hiji prosés nyusun
(nga-rakit) atawa ngaorganisasikeun informasi nu kapaluruh patali jeung kagiatan
nyin-dekkeun jeung vérifikasi.
Kagiatan nyindekkeun jeung vérifikasi mangrupa léngkah penting dina
prosés panalungtikan. Nyindekkeun hasil panalungtikan téh didadasaran ku
kagi-atan ngaorganisasikeun informasi nu dicangking dina kagikagi-atan analisis data.
Saba-da éta, dilaksanakeun tafsiran intéléktual kana kacindekan-kacindekan nu
dicang-king.
Dumasar kana masalah dina ieu panalungtikan, prosédur analisis data téh
ngawengku léngkah-léngkah sakumaha ieu di handap.
1) Maca sakabéh data;
2) Ngaidéntifikasi struktur intrinsik dina fikmin anu dijadikeun sumber data, nu
ngawengku téma, galur, palaku, jeung kasang tukang;
3) Ngaidéntifikasi waktu naratif dina fikmin anu dijadikeun sumber data;
4) Nalaah konsépsi ngeunaan fikmin, sakumaha nu nyampak dina wengkuan
struktur naratifna;
BAB V
KACINDEKAN JEUNG SARAN
5.1 Kacindekan
Tina hasil analisis patali jeung struktur intrinsik, waktu naratif, katut
konsépsi fiksimini basa Sunda sakumaha dipedar dina bab IV, bisa dicindekkeun
sawatara hal sakumaha ieu di handap.
1. Tina hasil analisis sampel data, sacara umum bisa ditétélakeun struktur
intrinsik fiksimini basa Sunda nu ngawengku téma, palaku, galur, jeung
kasang tukang. Téma museur kana hiji pasualan, umumna patali jeung
pasualan-pasualan rumah tangga, asih papada manusa, asih manusa jeung
lingkungan sabudeureunana, jeung pasualan sosial kamasarakatan patali
jeung kahirupan sapopoé. Palaku umumna teu réa, cukup saurang palaku
utama jeung hiji nepi ka tilu palaku tambahan. Réréana palaku tambahan mah
teu ditampilkeun langsung, ukur disabit-sabit. Galur umumna mérélé, museur
kana hiji kajadian. Aya ogé nu ngagunakeun galur nyoréang ka tukang. Carita
ogé umumna langsung torojogan dibawa kana pusuer pasualan. Kasang
tukang waktu jeung tempat mah prah baé sakumaha carita atawa karya fiksi
umumna, ngawengku lingkungan sabuduereun dina mangsa kamari jeung
kiwari.
a) Modus nu digunakeun umumna aya dua, narator salaku palaku jeung
narator nu lain palaku. Salaku palaku, narator nyaritakeun kajadian nu
tumiba atawa kaalaman ku dirina. Sedengkeun narator nu lain palaku mah
nyaritakeun kajadian nu kaalaman ku jalma lianna nu jadi palaku carita.
Dina modus narator nu lain palaku, posisi narator aya di luareun carita.
Tina dua modus sarupa kitu, naratee (nu maca) mah teu kalibet jeung teu
dilibetkeun dina carita.
b) Ditilik tina narasi peristiwa kajadian (narrative of event), téhnik narasi nu
digunakeun umumna mimésis nu leuwih némbongkeun informasi ti batan
naratorna sorangan. Sedengkeun patali jeung narasi peristiwa ujaran
(narrative of words), peristiwa ujaran téh umumna ngagunakeun téhnik
narrated speech, peristiwa ujaran téh ditémbongkeun ngaliwatan narasi ti
narator. Ukur sabagian leutik nu ngagunakeun atawa direumbeuy ku
téhnik transposed speech jeung reported speech. Dina katégori ujaran nu
dinarasikeun, peran dina carita pangpangna dicangking ku narator.
Unggal ujaran téh disampakkeun ngaliwatan médiasi narator. Gaya teu
langsung mangrupa ciri utama katégori ujaran nu ditransposisikeun. Éta
katégori biasana sifatna leuwih mimésis, tapi hadirna narator karasa
kénéh. Sedengkeun dina katégori ujaran nu dilaporkeun, kahadiran
narator disingkahan. Ruang salega-legana dipaparinkeun ka palaku pikeun
nampilkeun dirina.
c) Waktu carita jeung waktu narasi umumna aya dina kronologi anu sarua,
lumangsungna dina sapoé. Patali jeung durasi waktu narasina, carita
umumna diébréhkeun ngaliwatan kalimah nu kurang ti tilu puluh kalimah.
Ku cara ngamangpaatkeun kalimah-kalimah nu pondok, éféktif, jeung
saeutik jumlahna, umumna katémbong ayana ellipsis, narasi téh
dipondokkeun.
3. Fiksimini dina hirup kumbuhna dipangaruhan ku rohang atawa médiana.
Mekar dina situs jejaring sosial facebook jeung twitter, fiksimini basa Sunda
kakeunaan ogé ku kawatesanana karakter nu bisa ditémbongkeun atawa
ditulis, kurang leuwih 140 karakter. Dina kamekaranana, jumlah 140 karakter
téh mekar jadi kurang leuwih 100 kecap. Éta hal dipangaruhan ku médiana nu
geus teu ukur ngamangpaatkeun facebook jeung twitter, tapi dina situs husus
fiksimini jeung sawatara majalah. Tina sawatara fiksimini nu dianalisis dina
ieu panalungtikan, katitén yén fiksimini mangrupa carita nu témana museur
kana hiji pasualan, galurna mérélé basajan, jumlah palaku jeung kasang
tukang tempat tur waktuna ukur hiji nepi ka dua. Tina jihat waktu narasi,
téhnik narasi nu digunakeun biasana mimesis, informasi leuwih
ditémbongkeun ti batan naratorna kalawan leuwih mentingkeun nganteurkeun
carita sacara langsung, ngagunakeun kecap-kecap jeung kalimah nu padet.
5.2 Saran
Sacara métodologi, ieu panalungtikan didadasarkeun kana sumber data
nu kawatesanan. Fiksimini basa Sunda nu mekar dina facebook saéstuna kawilang
dianalisis téh kawatesanan. Sangkan hasil panalungtikan lianna nu sarupa jeung
ieu panalungtikan leuwih jembar, kawilang hadé saupama data nu digunakeun téh
leuwih réa jumlahna, boh tina jihat réspondénna, média sumebarna, boh tina jihat
jumlah téksna sorangan. Hadé ogé saupama dibandingkeun jeung karya-karya
fiksi lianna, utamana nu wangunna sajak lirik.
Ditilik tina ambahan ulikanana, ieu panalungtikan saukur nalungtik téks
fiksimini basa Sunda patali jeung struktur intrinsik katut waktu naratifna. Pikeun
panalungtikan lianna nu sarupa jeung ieu panalungtikan, hadéna ambahan
ulikanana dilegaan tina jihat struktur éktrinsik, sosiologi sastra, psikologi sastra
jsté. Pon kitu deui tina jihat struktur naratifna, dilegaan ku cara nganalisis
pernyataan naratif jeung lingkungan penceritaanana.
Nalungtik perkara fiksimini basa Sunda tétéla teu cukup ukur dibekelan
ku pangaweruh paélmuan sastra. Karya sastra raket patalina jeung widang-widang
paélmuan lianna saluareun paélmuan sastra. Ku éta hal, penting pisan panalungtik
nu aya minat ngulik perkara fiksimini jeung karya sastra lianna, mekelan dirina ku
pangaweruh-pangaweruh dina widang paélmuan sosiologi, antropologi, psikologi,
DAFTAR PUSTAKA
Adiwidjaja, R.I. 1950. Kasusastraan Sunda II. Jakarta: J.B. Wolters.
Ali, Mohamad. 1985. Penelitian Kependidikan Prosedur dan Strategi. Bandung: Angkasa.
Alwasilah, A. Chaédar. 2009. Pokoknya Kualitatif: Dasar-dasar Merancang dan Melakukan Penelitian Kualitatif. Jakarta: Pustaka Jaya.
Aminuddin. 1991. Pengantar Apresiasi Karya Sastra. Bandung: Sinar Baru.
Barthes, Roland. 1978. Introduction to Structural Analysis of Narratives dalam Image–Music-Text. (Terj. Stephen Heath). New York: Hill and Wang.
Chandler, Daniel. 2002. Semiotics: The Basic. New York, USA: Routhledge.
Cruse, Alan. 2006. A Glosari of Semantics and Pragmatics. Edinburgh, Inggris: Edinburgh University Press.
Danesi, Marcel. 2002. Understanding Media Semiotics. London: Arnold Publisher.
Darpan. 2011. “Généalogi Carita Pondok Sunda: Tilikan Postkolonial”. Tésis di Program Studi Pendidikan Bahasa dan Budaya Sunda, Sekolah Pascasarjana UPI. Teu diterbitkeun.
Facebook Inc. 2010. Facebook Confidential and Proprietary. USA: Facebook Inc.
Fairclough, Norman. 2003. Analysing Discourse: Textual Analysis for Social Research. London: Routledge.
Fludernik, Monica. An Introduction to Narratology. New York: Routledge.
Fraenkell, Jack R. jeung Norman E. Wallen. 2007. How to Design and Evakuate Research in Education (Sixth Edition). New York: McGraw-Hill.
Gazali, Spk. (Panarjamah). 2009. Metode Analisis Teks dan Wacana: Stefan Titscher, Michael Mayer, Ruth Wodak, Eva Vetter. Yogyakarta: Pustaka Pelajar
Genette, Gerard. 1980. Narrative Discourse: An Essay in Method. New York: Cornell University Press.
Hayder, Hasin jeung Mark Alexander Basin. 2010. Learning Facebook Application Development. USA: PACT Publishing.
Heigham, Juanita jeung Robert A. Croker (Éditor). 2009. Qualitative Research in Applied Lingusistics: A Practical Introduction. Hampshire: Palgrave Macmillan.
http://facebook.com (diaksés Séptember 2011-Méi 2012)
Hurford, James R., Brendan Heasley, jeung Michael B. Smith (Éditor). 2007. Semantics: A Coursebook. New York: Cambridge University Press.
Iskandarwassid. 1992. Kamus Istilah Sastra. Bandung: Geger Sunten.
Isnéndés, Rétty. 2010. Téori Sastra. Bandung: JPBD FPBS UPI.
Kenan, Shlomith Rimmon-.1989. Narrative Fiction: Contemporary Poetics. New York: Methuen & Co.
Keraf, Gorys. 1994. Diksi dan Gaya Bahasa. Jakarta: Gramedia
Kridalaksana, Harimurti. 1984. Kamus Istilah Linguistik. Jakarta: Gramedia.
Lakoff, George jeung Mark Johnson. 1980. Metaphor We Live By. Chicago: The
Luxemburg, Jan Van. 1989. Tentang Sastra. Jakarta: Intermasa.
Masinambow, E.K.M. jeung Rahayu S. Hidayat (éditor). 2001. Semiotik: Mengkaji Tanda dalam Artifak. Jakarta: Balai Pustaka.
Miles, M. B. jeung A. M. Huberman. 1992. Qualitative Data Analysis: A Source Book of New Methods. Beverly Hills: SAGE Publication.
Panitia Kamus LBSS. 1995. Kamus Umum Basa Sunda. Bandung: Tarate.
Propp, Vladimir. 2003. Morphology of The Folktale. Texas: University of Texas Press.
Ratna, Nyoman Kutha. 2009. Stilistika: Kajian Puitika Bahasa, Sastra, dan Budaya. Yogyakarta: Pustaka Pelajar.
Riemer, Nick. 2010. Introducing Semantics. New York: Cambridge University Press.
Rosidi, Ayip. 1983. Ngalanglang Kasusastraan Sunda. Jakarta:Pustaka Jaya.
Rusyana, Yus. 1969. Galuring Sastra Sunda. Diktat kuliah, teu diterbitkeun.
Rusyana, Yus. 1984. Panyungsi Sastra. Bandung: Gunung Larang.
Samuél, Énrico Élizar jeung Andhika Rahmayanto. 1997. Microsoft Internet Solution: Menguasai Internet dengan Cepat dan Mudah. Jakarta: Elex Media Komputindo.
Santoso, Slamet. 2010. Penerapan Psikologi Sosial. Bandung: Refika Aditama.
Satori, Djam’an. jeung Aan Komariah. 2009. Metodologi Penelitian Kualitatif. Bandung: Alfabeta.
Saussure, Ferdinand de. 1959. Course in General Linguistics dalam Adams, Hazard (ed.). 1992. Critical Theory since Plato, Revised Edition. Fort Worth: Harcourt Brace Jovanovich, Inc.
Soekanto, Soerjono. 1990. Sosiologi Suatu Pengantar. Jakarta: Raja Grafindo Perkasa.
Sudaryat, Yayat. 2003. Ulikan Wacana Basa Sunda. Bandung: CV. Geger Sunten.
Sudjiman, Panuti jeung Aart Van Zoest (Éditor). 1996. Serba-serbi Semiotika. Jakarta: Gramedia Pustaka Utama.
Sukmadinata, Nana Syaodih. 2009. Metode Penelitian Pendidikan. Bandung: Remaja Rosdakarya.
Sugiyono. 2009. Metode Penelitian Pendidikan: Pendekatan Kuantitatif, Kualitatif, dan R&D. Bandung: Alfabeta.
Sumardjo, Jacob jeung Saini K.M. 1988. Apresiasi Kesusastraan. Jakarta: Gramedia.
Sumarsono, Tatang. 1986. Pedaran Sastra Sunda. Bandung: Medal Agung.
Sutopo. 2002. Metodologi Penelitian Kualitatif. Surakarta: Sebelas Maret University Press.
Tarigan, Henry Guntur. 1984. Prinsip-prinsip Dasar Sastra. Bandung: Angkasa.
Teubert, Wolfgang. 2010. Meaning, Discourse and Society. New York: Cambridge University Press.
Tim UPI. 2011. Pedoman Penulisan Karya Ilmiah Universitas Pendidikan Indonesia 2011. Bandung: Universitas Pendidikan Indonesia.
Todorov, Zvetan. 1975. The Fantastic, A Structural Approach to A Literary Genre. New York: Cornell University Press.
Todorov, Zvetan. 1985 Tata Sastra [Zaimar, Okke dkk. (penerjemah)]. Jakarta: Djambatan.
Zaimar, Okke K.S. 2008. Semiotik dan Penerapannya dalam Karya Sastra. Jakarta: Pusat Bahasa.
