K A M E L E M S I L O B A T E M A D A P N A H I T A L I S U B I R T N O K
a r d n I a ti v o N a k E : h e l O
k a r t s b A
d i r a d h e l o r e p i d k a m e
L ie tyang dicerna ,memproduks iasam lemak dan sebuah substans i n a k a a y n t u j n a l e s , a n r e c n a r u l a s l e s i u l a l e m i s b r o s b a i d k a m e l m a s a h a l e t e S . l o r e s il g t u b e s i d g n a y
dirubah menjad itrigilserida .Trigilserida dapa tdipecah menjad igilsero ldan asam lemak .Asam n a d k a m e l n a g n i r a j m a l a d n a k u m e ti d a d i r e s il g i r t n a n a p m i S . a d i r e s il g i r t i a g a b e s n a p m i s i d k a m e l
a d k a m e l m a s a , t o t o h e l o n a k h u t u b i d a k it e K . a k g n a r t o t o l e s n a g n i r a
j r ijaringan lemak dliepaskan
. h a r a d i u l a l e m t o t o e k u j u n e m a d i r e s il g i r t i r a d
k u t n u g n it n e p l a h u t a u s n a k a p u r e m t o t o e k h u b u t k a m e l n a g n a d a c i r a d k a m e l m a s a i s a s il i b o M
n a k t a k g n i n a m t a p a d n a h it a l n a g n e D . h u b u t k a m e l n a g n a u b m e p i u l a l e m n a d a b t a r e b i g n a r u g n e m
t a r e b n a n u r u n e p m a r g o r p e d o t e m u t a s h a l a s i a g a b e s n a k a n u g i d t a p a d a g g n i h e s k a m e l e m s il o b a t e m
a r a h il e m e m n a d h u b u t k a m e l h a l m u j i s a t a g n e m u t n a b m e m t a p a d k i s if n a h it a l n a g n e d n a d n a d a b
a k li s a h g n e m t a p a d a y n a h k a m e L . n a d a b t a r e b n a d h u b u t i s i s o p m o k n a li b a t s e
k nenerg ibliaO2 cukup .
. k i b o r e a t a fi s r e b g n a y a g a r h a l o a d a p a y n a h i g r e n e n a k li s a h g n e m t a p a d k a m e l i d a J
n a g n e d a n e r a k , i g r e n e n a a i d e y n e p h e l o g n u k u d i d a y n u t a s h a l a s k i a b g n a y k i s if i s i d n o K
a d a m e m g n a y i g r e n e n a a i d e y n e
p iakanmenyebabkan kontraks iototl ebih baik .Penyediaanenerg i n a h a b r e b m u s n a h a c e m e p i r a d l a s a r e b k i b o r e a n a n u p u a m k i b o r e a a r a c e s k i a b k i s if s a ti v it k a m a l a d
a k g n a j m a l a d n a k u k a li d g n a y k i s if n a h it a L . k a m e l n a d , n i e t o r p , t a r d i h o b r a k a p u r e b g n a y n a n a k a m
a
w ktuyangl amapemecahanenerg iyangdigunakanberasa ldar ipemecahanl emak.
i r i c i k il i m e m g n a y h u b u t m a l a d i d a w a y n e s n a l u p m u k e s h a l a d a k a m e
L -cir iserupa dengan
i a g a b e s h u b u t i a k a p i d t a p a d i n i a w a y n e s n a g n o l o g , k i b o f o r d i h t a fi s r e b k a m e L . k a y n i m n a d k u m e g
sarana yang bermanfaa tuntuk berbaga ikeperluan ,misalnya trigilserida berfungs isebaga ibahan g n a y a y n i g r e n e i a li n a n e r a k a y n a h k a d it , g n it n e p g n a y n a n a k a m r u s n u n a k a p u r e m k a m e L . r a k a b
a m e l m a s a n a d k a m e l m a l a d t u r a l g n a y n i m a ti v a n e r a k a g u j i p a t e t , i g g n
it kessensia lyangdidukung
. m a l a n a n a k a m k a m e l m a l a d
n a g n i r a j a p a r e b e b , h u b u t n a g n i r a j i a g a b r e b i g a b g n it n e p i g r e n e r e b m u s n a k a p u r e m k a m e L
. a y n i g r e n e n a h u t u b e k i h u n e m e m k u t n u a s o k u l g a d a p i r a d k a m e l i a k a m e m g n u r e d n e c h i b e l n a k h a b
p a l e k n a d a s a u p n a a d a e k a d a
P aran dengan pasokan glukosa yang makin lama makin menurun , l
o r e s il g n a i a r u g n e p i r a d l a s a r e b g n a y k a m e l n a r e
p dij aringanadiposesebaga isumberenerg imenjad i r
u s g n a r e b i n i a w a y n e s f it a ti t n u a k a r a c e s a g g n i h e s , l o j n o n e
m -angsurmenjad ibahanpenghasi lenergi n a d t a r d i h o b r a k n a k g n a d e s , i r o l a k n a li b m e s n a k li s a h g n e m u p m a m k a m e l m a r g u t a s p a it e S . a m a t u
.i r o l a k t a p m e n a k li s a h g n e m a y n a h a y n m a r g p a it e s g n a y n i e t o r p
t a p a d n a k a , n a h it a l i r a d t a b i k a , g n u t n a j i s g n u f p a d a h r e t h u r a g n e p r e b k i s if n a h it a L
a j r e k n a k t a k g n i n e
m jantung sehingga sirkulas idarah akan lebih lancar .Darah merupakan ala t u a t a n a r a k a b m e p l i s a h a d i s k o i d n o b r a k n a d n e g i s k o t u k g n a g n e m h a r a d , h u b u t i s a t r o p s n a r t
n a h a b , e m s il o b a t e
m -bahanmakanan( sumberenergi )dansisa-sisametaboilsme .Salahsatuha lyang pen itngdaril aithanadalahdapa tmeningkatkaneifsiens iresponj antungterhadapkegiatandanj uga
t a p a
d diharapkanbahwai ndividuterlaithdapa tbekerjal ebihprodukit fdaneifsiendaripadai ndividu .
h it a l r e t k a d it g n a y
t e m n a k t a k g n i n e m t a p a d a g u j , n a h it a
L aboilsme lemak sehingga dapa tdigunakan sebaga i u t n a b m e m t a p a d k i s if n a h it a l n a g n e d n a d n a d a b t a r e b n a n u r u n e p m a r g o r p e d o t e m u t a s h a l a s
. n a d a b t a r e b n a d h u b u t i s i s o p m o k s a ti li b a t s a r a h il e m e m n a d h u b u t k a m e l h a l m u j i s a t a g n e m
it a l , s a t a i d n a i a r u n a k r a s a d r e
B han ifsik (olahraga ) memiilk i peran penitng terhadap k
a m e l e m s il o b a t e
m ,untukmengetahui bagaimanaperanl a ithan ifsikterhadapmetaboilsmemaka i
n i n a s il u t m a l a
d akan diuraikantentang apa dan bagaimana lemakdan metaboilsme lemakserta s
if n a h it a l n a r e
K A M E L I S I N I F E D
i r a h e s n a p u d i h e k m a l a
D -haril emakdikena ldalambentukpada tdanminyakberbentukcair u a t a , e t a s n a t a u b m e p m a l a d n a k a n u g i d g n a y g n i b m a k k a m e l h a l a d a k a m e l h o t n o c , g n a u r u h u s a d a p
e b g n a y t a p m e T . g n e r o g k a y n i
m rsuhud ibawah200C ,minyakberbentuksetengahpada tpadasuhu a m a l e s r a k a b r e t g n a y a m a t u r e t , )i r o l a k ( a g a n e t n a n a p m i y n e p r e b m u s n a k a p u r e m k a m e L . g n a u r
t i k a y n e p i a g a b r e b n a k b a b e y n e m t a p a d n a d h u n e j g n u r e d n e c n a w e h k a m e L . n a g n i r g n a y s a ti v it k a
n a d , r e k n a k
( jantung) ,sedangkanl emakpadasayur (minyakj agung ,kacang tanah )padaumumnya i r a d n i a l i s i n if e D . ) 3 : 1 0 0 2 , k r a l C y c n a N ( l i c e k h i b e l g n a y o k i s e r n a k i r e b m e m n a d h u n e j k a m e l n a k u b
k u t n e b r e t g n a y m a r a g h a l a d a k a m e l ) 9 : 7 0 0 2 ( o t n a i r I k i k e P o k o j D t u r u n e m k a m e
l dar ipenyatuan
. n i r e s il g u a t a l o r e s il g t u b e s i d g n a y k i n a g r o l o h o k l a n a g n e d k a m e l m a s a
K A M E L I S A K I F I S A L K
k a m e l m a s a , k a m e l m a s a n a d l o r e s il g s a t a i r i d r e t k a m e l a y n a i m i k r u t k u r t s t u r u n e M
g n u d n a g n e m a y n m u m u i m a l a a d i p i L . a d i p il i r a d r a s e b r e t n a i g a b n a k a p u r e
m itga asam l emakyang
. a d e b r e
b Lemakdalamtubuhmanusia ,terutamadjiumpa idalambentukl emaknetra l(trigilserida) , )
1 2 : 5 9 9 1 , n o t y u G ( l o r e t s e l o k n a d , d i p il o s o
f .Trigilseridadapa tberupa95%-98%dar iseluruhbentuk a
m k u t n e b a u m e s a d a p i s m u s n o k r e t k a m e
l kanan dan prosentasenya sama dengan dalam tubuh n e n o p m o k n a k a p u r e m n a d t i k i d e s h a l m u j m a l a d i s m u s n o k i d l o r e t s e l o k n a d d i p il o f s o F . a i s u n a m
i h u r a g n e p m e m t a p a d n a h i b e l r e b g n a y i z i g n a g n e d t e i d i s i s o p m o K . )l e s n a r b m e m ( l e s g n i d n i d a m a t u
, n a g n a y n e k e k , n a r a p a l e
k jumlah bahan makanan ,bera t badan dan komposis i tubuh .Lemak u a t a n a d a b t a r e b n a h i b e l e k n a g n e d g n u s g n a l n a g n u b u h r e b r a s e b g n a y h a l m u j m a l a d i z i g n a k a p u r e m
t a r e b n a h i b e l e k n a d a i m e d i p il r e p y h i s a t a g n e m k u t n u n a k r u j n a i d k a m e l h a d n e r t e i D . n a k u m e g e k
r e s n a d a
b tauntukmengurangir esikopenyaktij antungkoroner.
g n a y k a m e l m a s a h a l a d a d i p il o f s o f n a d a d i r e s il g i r t i r a d r a s a d k a m e l i w a i m i k a r a c e S
i d n a p m i s i d k a m e l m a s A . g n a j n a p i a t n a r e b g n a y a n a h r e d e s n o b r a k o r d i h k i n a g r o m a s a n a k a p u r e m
g i r t ( k a m e l i a g a b e s l e s m a l a
d ilserida )yang kemudian dibebaskan dan diangku tmelalu iperedaran h
u t u b e k i h u n e m e m k u t n u h a r a
d an berabga ijaringan tubuh terutama otot .Lemak mempunya i n
a a n u g e
k asamd idalamtubuhyatiuasaml emakbebas( freef attyacid) .Lemakdiambi lmelalu idie t d
g n a
y icerna disebu tgilserol ,setelah asaml emak l aru tdalam seli ntes itnal ,diubahketrigilserida . m a s a i r a d l u k e l o m a w a y n e s a g it n a d l o r e s il g t u b e s i d g n a y l u k e l o m a w a y n e s g n u d n a g n e m a d i r e s il g i r T
. k a m e l
n a y n a n a k a m i r a d l a s a r e b t a p a d a i s u n a m h u b u t m a l a d k a m e
L g dicerna kaya lemak yang
s u g il a k e s , r i a m a l a d t u r a l t a fi s r e b g n a y n i r e t o r p o p il i a g a b e s n i e t o r p n a g n e d g n u b a g r e b k a m e l , h a r a d
y n i a l k a m e l t u k g n a g n e p t a l a i a g a b e
s ang itdakl arutdalamair.
K A M E L I S B R O S B A
a n e r a k , n i e t o r p n a d t a r d i h o b r a k n a p a r e y n e p a d a p i r a d a d e b r e b p u k u c k a m e l n a p a r e y n e P
g n a y h u b u t n a r i a c i u l a l e m r i a c g n a y s u m i k i r a d n a k h a d n i p i d s u r a h k a m e L . r i a m a l a d t u r a l k a d it k a m e l
n u p u a l a w r i a k a y n a b g n u d n a g n e
m lemak itdakl aru tdalamair .Lemakmengalam iserangkaianproses : 1 0 0 2 , ti d n e P . U m h a r B ( n a p a r e y n e p n a d n a a n r e c n e p a m a l e s h a l a s a m i s a t a g n e m k u t n u i s a m r o f s n a r t
.) 8 7
5 Hasi lakhir penceranaan lemak berupa asam lemak dan monogilserida yang sudah dalam k
u t n e
b mise l akan dtiransportke permukaan membrane brush borde rmicrovliil . Pada waktu n a g n e d i s u fi d r e b k a m e l m a s a n a d a d i r e s il g o n o m e n a r b m e m n a a k u m r e p n a g n e d n a g n u b u h r e b
n a k g n a d e s , e n a r b m e m m a l a d t u r a l n a g n a s a y n a u d e k a n e r a k l e ti p e l e s e k k u s a m t a p a d h a d u
m mise l
asamempeduakan t er itngga ldankembaill ag iuntukmengabsorbs imonogilseridadanasaml emak.
, e n a r b m e m m a l a d t u r a l t a g n a s a g u j a n r e c i d k a d it g n a y a d i r e s il g i d n a d a d i r e s il g i r t k a m e L i p a t e
t mise lasamempedu akan tetapmelarutkannya sehinggadapa tmentranspor tkepermukaan i m a l a g n e m a d i r e s il g o n o m n a d k a m e l m a s a l e s m a l a d i D . l e s k u s a m i s u fi d r e b n a d e n a r b m e m
i s a k if ir e t s
e menjad itrigilserida baru d ireitkulum endoplasma halus .Sebagian keci lmonogilserida s
a p il h e l o l o r e s il g n a d k a m e l m a s a i d a j n e m h a b u i d n a k
a e usus ,asam lemaknya akan disintesa
m a l a d n a k a n u g i d l o r e s il g n a k g n a d e S . a d i r e s il g i r t i d a j n e m s u l a h a m s a l p o d n e m u l u k it e r h e l o i l a b m e k
i r a d a v o n i d a s e t n i
s α-gilserofosfat . Selanjutnya t irgilserida bergabung dengan kolestero ldan β
n a g n e d a m a s r e b l u b o l g k u t n e b m e m a s e t n i s i d n a d i s b r o s b a i d g n a y d i p il o f s o
f -ilpoprotein yang
. n o r k i m o li k t u b e s i d i n i k u t n e b , l u b o l g n a a k u m r e p p u t u n e
m Kliomikronberdfius ikesis ise leptie ldan k
u s a m n a d l a it it s r e t n i g n a u r m a l a d e k r e l u l e s s i s o ti s o s k e a r a c n a g n e d n a k r a u l e k i
d lacte lsentra lvliil .
a d a p r e l u k s a v o i d r a k m e t s i s e k k u s a m n a d s u t k u d e k k it a f m il h u l u b m e p h e l o t r o p s n a r ti d n a i d u m e K
t a h e k i a p m a s a y n r i h k a n a d , i r i k a i v a l c b u s a n e
v .i
) I S A D I S K O A T E B ( K A M E L E M S I L O B A T E M
P T A i d a j n e m ) k a m e l m a s a ( k a m e l h a b u g n e m g n a y i w a i m i k s e s o r p n a k a p u r e m i s a d i s k o a t e B
) n o b r a C ( C m o t a a y n k a y n a b a d a p g n u t n a g r e b n a k li s a h i d g n a y P T A k a y n a b , ) t a p s o h p i r T n i s o n e d A (
e l m a s a a y n l a s i M . u t n e t r e t k a m e l s i n e j i r a
d makmengandung6atomCakanmenghaslikan45ATP , g n a y t a r a e t s m a s a n a k g n a d e s , P T A 0 3 1 n a k li s a h g n e m n a k a C m o t a 6 1 i k il i m e m t a ti m l a p m a s a
n a k li s a h g n e m n a k a C m o t a 0 2 g n u d n a g n e
m 164 ATP (Djoko Pekik Irianto ,2007 :39) .Lemak r
e n e n a a i d e s r e p k u t n e b n a k a p u r e
m g iyangterbanyakdibandingkandenganpersediaankarbohidra t a
r i k k a m l e n a a i d e s r e p a y n r a s e b , i g r e n e r e b m u s i a g a b e
O a li b i g r e n e n a k li s a h g n e
m 2 cukup .Lemak dapa tmenghaslikan energ ihanya pada olahraga yang i
s r e
b fa taerobik ,seperitl ar imarathon( Soekarman ,1987 :42.)
a p a r e b e b , h u b u t n a g n i r a j i a g a b r e b i g a b g n it n e p i g r n e r e b m u s n a k a p u r e m k a m e l m a s A
i h u n e m e m k u t n u e s o k u l g a d a p i r a d k a m e l m a s a i a k a m e m g n u r e d n e c h i b e l n a k h a b n a g n i r a j
n a a d a e k a d a P . a y n i g r e n e n a h u t u b e
k puasadankelaparandenganpasokanglukosayangmakinl ama a g g n i h e s l o j n o n e m n i k a m e s i d a j n e m i g r e n e r e b m u s i a g a b e s k a m e l n a s a n a m e p , n u r u n e m n i k a m
r u s g n a r e b i n i a w a y n e s f it a ti t n a u k a r a c e
s -angsur bergeser menjad ibahan penghasi lenerg iutama . ,
n a i k i m e d n u m a
N asam lemak memiilk iketerbatasan dalam perannya sebaga ibahan penghasi l n i k g n u m k a d it a g g n i h e s k a m e l s u b m e ti d t a p a d k a d it f a r a s n a d k a t o r a w a s a y n l a s i M . i g r e n e
t a p a d n u p u a l a w , ) h a r e m h a r a d l e s ( t i s o r ti r E . h a r a d i r a d i n i i g r e n e r e b m u s n a h a b h e l o r e p m e m
n e
m gambi lasam lemak dar idarah ,namun itdak memiilk imtiokondria ,tempa tberlangsungnya ,
a y n t a b i k A . k a m e l m a s a i r a d i g r e n e n a k t a p a d n e m k u t n u e m s il o b a t e
m jaringan-jaringan tersebu t
.i g r e n e r e b m u s i a g a b e s a s o k u l g a d a p g n u t n a g r e b t a g n a s
h a b n a k a p u r e m k a m e l m a s
A anbakarutamayangdapa tdiperolehsecaral angsungdar idie t l e s m a l a d i d n a p m i s i d k a m e l m a s A . n a n a k a m m a l a d t a p a d r e t g n a y n i a l t a z i r a d k u t n e b i d n u p u a m
) a d i r e s il g r it ( k a m e l i a g a b e
s yangkemudiandibebaskandandiangku tmelalu iperedarandarahuntuk n
e m e
m uh ikebutuhan energ iberbaga ijaringan tubuh ,terutama otot .Oksida iasam lemak itdak i s m u s n o k g n e m g n a y n u p u a m n a d a b t a r e b n a h i b e l e k i k il i m e m g n a y u d i v i d n i i g a b g n it n e p a y n a h
m i r a d n a k h a s i p r e t k a t g n a y n a i g a b n a k a p u r e m a g u j i p a t e T . n a h i b e l r e b a r a c e s k a m e
l etaboilsme
. u d i v i d n i p a it e s a d a p n a h u r u l e s e k a r a c e s
O C i d a j n e m k a m e l m a s a n a r a k a b m e
P 2 dan H2Oterjad id idalam mtiokondria .Pemindahan e
l
e ktron dar iasam lemak ke oksigen pada mtiokondria menghaslikan ATP .Pembakaran tersebu t a
t , p a h a t a u d i u l a l e m i d a j r e
t hap pertama asam lemak dioksidas isecara berturut-turu tsehingga m a s a r u a d a d a p i s a d i k o i d n a i d u m e k A o K l it e s A . A o K l it e s a i d a j n e m h a b u r e b a y n n o b r a k m o t a h u r u l e s
a d i s k o n i a u s e y n e P . fi t a d i s k o i s a li r o f s o f a r a c n a g n e d P T A a y n k u t n e b r e t a u d e k p a h a t a d a P . t a v u r i
p s i
n a g n a b m i e s e k m a l a d f it a l u m o k n a h a l a s e k a n e r a k i d a j r e t n a k a m i d g n a y n a h a b p a d a h r e t k a m e l m a s a
n a d , n il u s n i s a ti v it i s n e s , s a b e b k a m e l m a s a i s a r t n e s n o k , e s o p i d a n a g n i r a j h a b u r e m n a k a g n a y k a m e l
s a r t n e s n o k n a k a n a k a m i d g n a y k a m e l h a l m u J . k a m e l m a s a i s a d i s k
o igilkogen merupakanha lyang
g n a y k a m e l k a y n a b e s i s a d i s k o i d g n a y g n a r o e s e s h u b u t m a l a d k a m e l n a k u t n e n e m m a l a d g n it n e p
. n a k a m i d
t a t k a l m a s a m a k b a b e s i d g n a y n a m a s a e k p a d a h r e t n a n a h a t e k n u p u a m a m a s g n a y n a b e b
.) 8 5 : 7 8 9 1 , n a m r a k e o S (
K I B O R E A N A H I T A L
i b o r e a n a n a h a t e k k u t n
U k selain diperlukan kemampuan jantung dan paru untuk h i b e l a g u j n e g i s k o n a k a n u g g n e m k u t n u l e s n a u p m a m e k a k a m , k a y n a b g n a y n e g i s k o t u k g n a g n e m
n a g n e d a y n a h i h u n e p i d t a p a d k a d it n a k h u t u b i d g n a y i g r e n e a k a m , m K 0 2 i r a l r e b a ti k a li b a p A . i g g n it
l n a n a p m i s n a g n e d a g u j i p a t e t , t a r d i h o b r a k n a a k a b m e
p emak .Jad ipersediaan l emakd ioto thanya ti
d t a p a
d ingkatkan dengan la ithan aerobik ,yatiu dengan beban ringan untuk jangka waktu yang .)
8 5 : 7 8 9 1 , n a m r a k e o S ( a m a l
I G R E N E M E T S I S
g r e n
E idiar itkan sebaga ikemampuan untuk melakuka kerja .Satuan besaran energinya g
r e n E . i r o l a k o li k h a l a d
a i yangdiperlukanuntukkerjaotot id perolehdar imakananyangdikonsums i .
k a m e l n a d n i e t o r p , t a r d i h o b r a k a p u r e b o r k a m i z i g s a t a i r i d r e t g n a y , i r a h p a it e
s Terdapa tduaj enis
e m e m k a d it ( k i b o r e a n a i g r e n e m e t s i s u ti a y i g r e n e m e t s i
s rlukanoksigen) ,yangl ebihl anju tdibedakan n a k li s a h g n e m ( k it k a l k i b o r e a n a n a d ) t a t k a l n a k li s a h g n e m k a d it ( k it k a l a k i b o r e a n a u ti a y , a u d i d a j n e m
k i b o r e a m e t s i s h a l a d a a u d e k g n a y i g r e n e m e t s i S . ) t a t k a l a p u r e b e m s il o b a t e m h a p a m a s
.) n e g i s k o n a k h u t u b m e m (
t s i
S emEnerg iAnaerobik .
1 SistemEnerg iAnaerobikAlakitk( phospagensystem)
k i s if s a ti v it k a n a a l u m r e p k u t n u n a k u l r e p i d g n a y i a k a p p a i s i g r e n e n a k a i d e y n e m i n i m e t s i S
C P n a d P T A n a n a p m i s n a h a c e m e p i r a d h e l o r e p i d i g r e n e r e b m u S . i g g n it s a ti s n e t n i n a g n e d
d e s r e t g n a
y iad idalamotot .Padaakitvtiasmaksimum ,sistemi n ihanyadapa tdipertahankan 6
a m a l e
s -8 de itk karena simpanan ATP dan PC sanga tsedikti .Cabang olahraga yang , r e t e m 5 2 g a n e r , r e t e m 0 0 1 t a p e c i r a l n i a l a r a t n a i n i i g r e n e m e t s i s n a k a n u g g n e m n a n i m o d
b a c n a
d angolahragaangka tbes.i
.
2 SistemEnerg iAnaerobikLakitk( LacitcAcidSystem)
k i b o r e a n a m e t s i s i r a d i g r e n e n a a i d e y n e p n a k g n a d e s , t u j n a l r e b s u r e t k i s if s a ti v it k a a li b a p A
n a h a c e m e p a r a c n a g n e d n a k a i d e s i d n a k a i g r e n e a k a m , i g a l i p u k u c n e m k a d it h a d u s k it k a l a
gilkogenoto tdanglukosadarahmelalu isistemgilkoilsisanaerobik( tanpabantuanoksigen) . 2
i g r e n e n a k li s a h g n e m k i b o r e a n a s i s il o k il
n a k a g n a y m a s a i d a j n e m l e s n a k b a b e y n e m k u p m u n e m n a d k u t n e b r e t g n a y t a t k a l
p m e
m engaruh ieifsiens ikerja otot ,nyer ioto tdan kelelahan .Asam lakta tdapa tdiolah g n a y a g a r h a l o g n a b a C . y r r o c s u l k i s i u l a l e m a s o k u l g k u t n e b m a l a d i l a b m e k i g r e n e i d a j n e m
n a d , il o v a l o b , a l o b k a p e s , h a l a d a a y n a r a t n a i d i n i m e t s i s i r a d l a s a r e b n a n i m o d e r p i g r e n e
. t e k s a b a l o b
k i b o r e A i g r e n E m e t s i S
2 i r a d h i b e l( a m a l u t k a w m a l a d n a k u k a li d g n a y h a d n e r s a ti s n e t n i n a g n e d s a ti v it k a k u t n U
r a k a b n a h a b n o i r t u n n a h a c e m e p u ti a y , k i b o r e a m e t s i s i u l a l e m n a k a i d e s i d i g r e n e , ) ti n e m
n a u t n a b n a g n e d ) n i e t o r p n a d , k a m e l , t a r d i h o b r a k
( oksigen .ATPyangdihaslikan oleh sistem i n i20 8 3 h a l m u j e s u ti a y , k i b o r e a n a m e t s i s h e l o n a k li s a h i d g n a y P T A g n a y a d a p i r a d k a y n a b h i b e l i l a
k - 39
. P T A
O V ( l a m i s k a m a r a c e s n e g i s k o n a k a n u g g n e m h u b u t n a u p m a m e
K 2maks )merupakacaraeifsien
g r e n e n a k a i d e y n e m a n u
g i ,yang menjad ituntutan bag iseitap olahragawan untuk berprestasi . a s e t n i s n e m k u t n u n e g i s k o n a h u t u b e k n a k t a k g n i n e m n i k a m e s n a k a , h it a l r e b s a r e k n a d a m a l n i k a m e S
u d i v i d n i p a it e s n a d , n e g i s k o l i b m a g n e m k u t n u n a u p m a m e k n a s a t a b r e t e k i a y n u p m e m h u b u T . i g r e n e
e
m miilk ikapastiasmaksima lmengambi loksigenyangberbeda.I ntenstiaskerjasaatl a ithanbiasanya O
V e s a t n e s r e p n a g n e d n a k r a b m a g i
d 2maks ,pada itngka t kerja 60-65% VO2maks . Sumbangan n
e r e b m u s % 5 6 s a t a i d a j r e k t a k g n it a d a p n a d g n a b m i e s k a m e l n a d t a r d i h o b r a
k erg iutama berasa l
7 0 0 2 , o t n a i r I k i k e P o k o j D ( t a r d i h o b r a k i r a
d : ). 45
a m a t U i g r e n E m e t s i S n a k u t n e n e M s i t k a r P n a m o d e P
i s a i r a v k a y n a b i a y n u p m e m g n a y a g a r h a l o s i n e j a d a p n a k a n u g i d g n a y a m a t u i g r e n e m e t s i S
t s i s n a k u t n e n e M . t a p e t n a g n e d n a k u t n e ti d t il u s , n a k a r e
g em energ i predominan pada cabor
. g n a n e r n a d i r a l n a a b m o l r e p a d a p a m a t u i g r e n e m e t s i s n a k u t n e n e m h a d u m e s h a l k a d it t e k s a b a l o b
g n i s a m i r a d n a k a r e g k it s i r e t k a r a k a n e r a k , i g a l ti l u s h i b e l n a k a m it a g a r h a l o n a n i a m r e p a d a
P -masing
a k r a s a d r e b a d e b r e b f it a l e r n i a m e
p tugasdanposisinyadalampermainantersebut .Olahkarena tiu , .
a y n n a k u t n e n e m k u t n u s it k a r p h i b e l g n a y n a m o d e p u t a u s n a k u l r e p i d
( a j r e n i k u t k a w h a l a d a n a k a n u g i d t a p a d g n a y s it k a r p n a m o d e p u t a s h a l a
S performance itme )
a j r e n i k u t k a W . s a ti v it k a u t a u s i r a
d dar iseitap akitvtias lebih baik daripada akitvtias tiu sendir i k u t n u n a k u l r e p i d g n a y u t k a w i a g a b e s n a k i s i n if e d i d a j r e n i k u t k a w n u p a d A . h a a l e t r a s a d i a g a b e s
a y a j m a h lI ( n a g n i d n a t r e p n a d , n a n i a m r e p , n a a b m o l r e p u t a u s m a l a d n a li p m a r e t e k u t a u s n a k u k a l e m
i g n o ll e t a
n a h i t a L t a a S i g r e n E e m s il o b a t e M
n a a d a e k ) 1 ( : u ti a y , n a a d a e k a u d i d a j n e m i g a b i d t a p a d m u m u a r a c e s h u b u t e m s il o b a t e M
m a s a , ) n i e t o r p ( o n i m a m a s a , ) t a r d i h o b r a k ( a s o k u l g a n a m i d t a a s u ti a y , i s b r o s b
a -asaml emak l(emak )
r a d n a r il a m a l a d e k i s b r o s b a i
d ah setelah makanan mengalam iproses pencernaan .(2 )keadaan n a r u l a s m e t s i s i r a d h a r a d m a l a d e k k u s a m k a d it i s i r t u n t a r t s b u s a n a m i d t a a s , i s b r o s b a h a l e t e s
.) 9 4 : 0 0 0 2 , i g n o ll e t a P a y a j m a h lI ( h u b u t n a n a p m i s i r a d i a l p u s i d s u r a h i g r e n e n a d n a a n r e c n e p
v it k a a u m e
S tias ifsik memerlukan energi ,adapun jumlah kebutuhannya tergantung pada g n a y u t k a w a k g n a j n a d a g g n it s a ti s n e t n i n a g n e d n a h it a L . n a k u k a li d g n a y n a h it a l a y n n a g n i r t a r e b
a l a r a t n a l e s m a l a d i d i g r e n e r e b m u s a p a r e b e b i r a d h e l o r e p i d a y n i g r e n e n a a d a g n e p g n a j n a
p indar i
m e t s y s y g r e n e m r e t g n o
l .La ithan yang frekuensinya teratur juga merupakan akitvtias ifsik yang n
a k a n u g g n e
m longtermenergysystem.Padal a ithanyangmenggunakanlongtermenergysystem d
a j r e t n a k b a b e y n e m n a k a n a g n u b m a n i s e k r e b a r a c e s n a k u k a li d n a
d inyaadaptas ipada mtiokondria
. k i a b h i b e l i d a j n e m i g r e n e e m s il o b a t e m a g g n i h e s
g n u s g n a l r e b t a p a d l e s m a l a d i d i g r e n e n a a d a g n e p a w h a b s a t a i d n a k i a r u i d h a l e t g n a y i t r e p e S
: u ti a y , t u k i r e b i a g a b e s a n e m o n e f i u l a l e m
.
a Energ iyangsiappaka idanprosespengubahankera itnf osfa tmenjad iATPmelaluif osforlias i r
e k h e l o P D
A a itnf osfa tdenganbantuanenzimkeraitnkinase .Prosesnyaberlangsungsangat .i
a l u m i d n a k a a j r e k n a p a i s r e p t a a s i d a j r e t n a d k it a m i z n e i s k a e r i u l a l e m t a p e c
.
b Energ i yang diperoleh dar i proses gilkoilsis yatiu pemecahan glukosa atau gilkogen . i
a g a b e s l a n e k i d i n i i g r e n e n a a d a g n e p a n e m o n e
F shortt ermenergysystem.
.
c Energ iyang diperoleh dar iproses fosforlias ioksidatfi .Prosesnya berlangsung d idalam i
r a d l a s a r e b s e s o r p i d g n a y i r e t a m r e b m u S . a i r d n o k o ti
m glukosa darah melalu igilkoilsis
k u t n u n e g i s k o k a y n a b n a k u l r e m e m a y n s e s o r P . o n i m a m a s a n a d , k a m e l m a s a , u l u h a d h i b e l r e t
i r a d l a s a r e b g n a y o n i m a m a s a a g u j n i k g n u m u a l a k n a d , k a m e l m a s a , t a t k a l m a s a r a k a b m e m
i a g a b e s l a n e k i d i n i a n e m o n e F . n i e t o r
p long term energy system .Pada fase selanjutnya k
a m e l m a s a n a r a k a b m e p n a d i g r e n e n a a d a g n e
p lebih banyak sedangkan proses gilkoilsis , d u ’ s a M ( s i s il o k il g s e s o r p k u t n u m i z n e h a l m u j a y n t a k g n i n e m n a g n e d n a a m a s r e b t a k g n i n e m
.) 8 1 : 0 0 0 2
N A H I T A L T A B I K A K A M E L L I F O R P N A H A B U R E P
i r a h e s n a p u d i h e k m a l a
D -haril emakdikena ldalambentukpada tdanminyakberbentukcair s
n a k a p u r e m k a m e L . g n a u r u h u s a d a
p umberenerg ipenitngbag iberbagaij aringantubuh ,beberapa n a h u t u b e k i h u n e m e m k u t n u a s o k u l g a d a p i r a d k a m e l i a k a m e m g n u r e d n e c h i b e l n a k h a b n a g n i r a j
h a l a s i a g a b e s n a k a n u g i d t a p a d a g g n i h e s k a m e l e m s il o b a t e m n a k t a k g n i n e m t a p a d n a h it a L . a y n i g r e n e
y e d o t e m u t a
s angefekit fdanamanbag iprogrampenurunanbera tbadan ,dandenganmelakukan n a li b a t s e k a r a h il e m e m n a d h u b u t k a m e l h a l m u j i s a t a g n e m u t n a b m e m t a p a d r u t a r e t a r a c e s n a h it a l
b n a k a p u r e m k a m e L . l a e d i i s i d n o k m a l a d p a t e t a g g n i h e s n a d a b t a r e b n a d h u b u t i s i s o p m o
k entuk
r e b m u s i a g a b e s t a r d i h o b r a k n a a i d e s r e p n a g n e d n a k g n i d n a b i d k a y n a b r e t g n a y i g r e n e n a a i d e s r e p
a r i k k a m e l n a a i d e s r e p a y n r a s e b , i g r e n
e -kira40kailnya .Lemakhanyadapa tmenghaslikanenerg iblia O2 cukup.J adil emakdapatmenghaslikanenerg ihanyapadaolahragayangbersfia taerobik.
A K A T S U P R A T F A D
.
1 BrahmU .Pendti. (2000) .Fisiolog iManusiadar iSe lkeSistem.J akarta :EGC. .
2 Djoko Pekik Irianto. (2007) . Panduan Giz i Lengkap utnuk Keluarga dan Olahragawan . t
e s f f O i d n A : a t r a k a y g o Y .
3 FoxE .L. ,BowersR .W. ,andFossM .L .(1993) .The Physiologica lBasiso fExercise and Sport . .
r e h s il b u P n w o r B m i W : A S U .
4 Furqon ,M.(1995) .Teor iUmumLaithan .Surakarta :Univ .SebelasMare tPress. .
5 Guyton.( 1995) .Fisiolog iManusiadanMekanismePenyakti.J akarta :EGC. .
6 Harsono.( 1996) .ManusiadanLaithan .Bandung:I TB .
7 lIhamjayaPatellong.i (2000) .Fisiolog iOlahraga .Makasar :FKUNHAS .
8 Mas’ud ,Ibnu.( 2000) .SinopsisFaa lSistemPengantarFaa lPsikologi .Malang :Univ .Brawjiaya .
9 Moston ,Muska.( 1992) .TeachingPhysica lEduca iton .Ohio :CEMPubilshingComp. .
0
1 NancyClark. (2001) .Petunjuk Giz iuntukSe itap Cabang Olahraga.Jakarta :PT .Raja Gravindo .
a d a s r e P . 1
1 Soekarman.( 1987) .DasarOlahragauntukPembina ,Pela ith ,danAltet .JakartaI:n itI dayuPress. .
2
1 Sugiharto.( 2003) .Adaptas iFisiologisTubuhterhadapDosisLaithanFisik .Makalah :Univ .Neger i .