هزومآ زورما ناسنا یونعم و یدام یگدنز یارب سمش یاه یلیبدرا ققحم هاگشناد یسراف تایبدا و نابز یرتکد یوجشناد ،یفجن رحس هیمورا هاگشناد داتسا ،یسردم همطاف رتکد
هدیکچ هزومآ یسررب شهوژپ نیا یلصا فده تهب یونعم و یدام یگدنز یارب سمش یاه
ر
هعلاطم .تسا زورما ناسنا هب نیماضم عونت و یبدا یاهدرگش اب سمش تلااقم
اک هتفر ر رد
یم ناشن نآ هکلب ،تسا رثا نیا رد یروحم یعوضوم اهنت هن تمکح و هزومآ دهد
وص رد تر
هویش یریگراک هب هوحن و رثا یرهاظ ب ،دراد مهم و رثؤم یشقن زین یبدا یاه
یروط ه هک
یم مهم زا ار یگنازرف و تمکح ناوت لماوع نیرت
ک یفرعم تلااقم ندش کیسلاک .در
یم نینچمه هم لماوع زا یکی رثا یمکح یاوتحم یلک روط هب هک درک اعدا ناوت
سلاک م کی
یلیلحت شهوژپ نیا شور .تسا نآ ندش -
قم نآ یروحم هعلاطم ةزوح و تسا یفیصوت تلاا
نیتسار تیهام کرد و دوخ نتخانش ترورض هک داد ناشن جیاتن .تسا یزیربت سمش اسنا یگدنز رد ن گرارق هجوتدروم رظن نیا زا ،تسا یناسنا دوجو هتسیاش هک یا
هتفر ا .تس
یهاگآ یسانشدوخ یهاگآان و تسا درف یگدنز رد یقیقح تلاوحت أشنم هک تسا یا
ا
،نآ ز
یماکان نارگید اب طابترا رد هچ و یدرف دعب زا هچ ،درف یارب ار یرایسب یاه حم و
طی
دهاوخ هارمه هب ،یعامتجا ناسنا ،سمش تلااقم ،رظن نیا زا .تشاد
جرفت هب ار اه د
و دوخ ر
ز رد نآ ینورد و ینوریب جیاتن و راثآ زا و هدناوخارف یسانشدوخ ،نآ یپ رد یگدن
ف نخس ،در
.تسا هتفگ هژاو دیلک .قشع ،تیبرت ،یگدنز ،تمکح و هزومآ ،تلااقم ،یزیربت سمش :
همدقم و مهم تاعوضوم زا یکی لباق
رد .تسا تیونعم جیورت ،رصاعم ناهج رد هجوت چ
ۀهد دن
و یرطف یاهدادعتسا ییافوکش و دشر یارب تیونعم و نید هب هجوت هراومه ریخا نورد
رشب ی
هب ،وا یگدنلاب و دشر ریسم یدنمفده و یم ساسحا ،راکشآ روط
ورما نارحب .دوش رشب ز
رد
نادقف و تیونعم زا نتفرگ هلصاف ،رصاعم ناهج شزرا
نا یگتشگرس و یقلاخا یاه سا ناس
.ت
یم یگدنز یراگزور رد ام زا ناسنا ،ثلاث ناوخا ،گرزب رعاش لوق هب هک مینک
م م راد ها
،یسابع قثاو و یدهشم ،یرهاط(تسا هدنامرود سب رهم رارق زا اما ،هتشذگرب :1395
هتشاد یژولونکت و تعنص ،ملع هصرع رد ناسنا هک یتفرشیپ مامت اب .)120
،تسا اما
شزرا هب یناسنا یاه بص ،تشذگ ،عضاوت ،ناسحا ،یزرورهم ،افو و هدرک طوقس تدش
،ر
یب ... و تعانق نیا وسکی زا .تسا هتشگ قنور مک و گنر
ق ،یگنسرگ ،تنوشخ همه ،یطح
یب راتشک و یگراوآ ناسنا هنامحر
هقرف تابصعت لیلد هب اه سرپداژن ،یبهذم ،یا
هنات و
هدایز هدع یهاوخ یا
یب رگید یوس زا و مدآ نادنزرف زا یب و یدرد
ناسنا یتوافت هب تبسن اه
سجرب رعاش لوق هب هک ییاهدرد هب ندش لوغشم و ناشناعون مه ریاس درد و جنر ا ،هت
دمح
تداسح زا ،ولماش یمنرب ریقح یاه
:نامه(دنرذگ شیب ار تیونعم هب زاین ،)121
ا هرود ره ز
یم یرورض یرگید تیونعم .دیامن
یم اعدا رصاعم ناسنا هک دنک
تیبرت ار ییاه م
ی هک دنک رد
یگژیو نتشاد نیع د ،ییارگ هبرجت و تینلاقع ینعی ،نردم ناسنا کی یلصا یاه
یارا
ینلاقع یفن اب لقع و نید نیب داضت هب زاین نودب و دنتسه زین یونعم یگدنز ای ت
ر د
ب ،راک نیا ماجنا یارب .موهفم ،ساسحا یبهذم رد تیونعم یگدنز کی نتشاد یار
اعتم و لد
یم هک یدرف .قفوم دهاکب تیونعم هیاس رد دوخ ناعونمه و دوخ جنر زا دناوت
و یا زا قیرط ن
د ،تمکح زا ینغ عبانم یسراف نابز هب یبدا راثآ .دبای تسد ینورد تیاضر هب و شنا
تیونعم
.تسا
« اهدرکراک ناریا رد یبدا راثآ روهظ یارب هزیگنا نیرتمهم دیاش
،ینید ی و یقلاخا
.دشاب نآ یعامتجا (»
،یتبحم :1379
)274
مهم زا یکی تایبدا یزیربت سمش و تسا تیونعم شزومآ و تخانش رد عبانم نیرت
گرزب زا یکی یاهراکهاش سأر رد رد یو راثآ هزورما هک تسا یسراف تایبدا فراع نیرت
ج تیبوبحم هدمع لیلاد زا یکی ًاعطق .دراد رارق ناهج یبدا ،یزیربت سمش راثآ یناه
لد لمجت اب نردم ناسنا یگدز فرصم ،ییارگ
یدام و ییارگ ساسحا و رصاعم یایند ییارگ
یم هک یتیونعم .تسا رصع نیا رد تیونعم هب زاین تیاضر و دهد شهاک ار ناسنا جنر دناوت
ینلاقع ترورض ات میراد دصق ام ،قیقحت نیا رد .دهد شیازفا ار بلق شمارآ و ینورد و ت
هلئسم .مینک یسررب یزیربت سمش تلااقم رد یزورما یگدنز نتخاس یارب ار تیونعم هار هک تسا نیا رضاح قیقحت لماکت یارب تلااقم رد یزیربت سمش ینافرع میلاعت لح
هزومآ و ناسنا
؟تسیچ زورما ناسنا رتهب یونعم و یدام یگدنز یارب سمش یاه
هیضرف قیقحت یاه
.1 یم ش نانخس رد ناوت لاکشم یرایسب لح یارب ار تیونعم هب هجوت یزیربت سم
ت
.تفای یزورما ناسنا یگدنز .2 شدوخ دناوتب دیاب ناسنا ،یونعم و یدام یگدنز کی رد یزیربت سمش رظن زا ار
مهم و دسانشب .تسا یسانشدوخ هلأسم ،یزورما ناسنا یارب هلأسم نیرت
قیقحت ۀنیشیپ هتشون هب هجوت اب باتک ،اهراتسج ،اه
شهوژپ و یربت سمش ةرابرد هک ییاه
تروص یز
ا ات و انلاوم ینافرع ناهج رب وا یراذگرثا درگ ،نانخس رتشیب ۀیوس ،هتفرگ هزادن
برم یا هب طو
شسرپ تیصخش هدوب ،تسد نیا زا ییاهزیچ و وخدنت ،درگناهج ،یضاران ،زیگنارب
ا،تسا ام
هب و هدوب یراگزومآ یزور ،بیرغ و بیجع تیصخش نیا هکنیا گزومآ شدوخ ریبعت
وم را یقف
هلئسم ،هدوب هراپ اهنت هن نآ واکودنک هک تسا یا
خانشان تیصخش هوجو زا یا ر وا ۀت
یارب ،ا
یم مولعم یزورما بطاخم هشوگ هب هکلب ،دراد
هتخانشان زا ییاه دنز ماظن یاه
گ رد یگ ،هتشذ
یم کرس زین یهاگآ ،ارجام یوس ود نیا تخانش ،نینچمه .دشک
ار ام یاه شیازفا
یم هد د
و راکفا و یولوم اب وا ۀطبار یتح و سمش راذگرثا تیصخش هب هزات یهاگن ات ا
هشیدن ناشیاه
هبلا زا و مینکفیب هزومآ ،میهافم نیا یلا
ونعم و یدام ،یقلاخا تاکن و اه هک ار ی
ب یارب دوبه
لااقم مها هب لیذ رد مینک جارختسا ؛تسا نآ زا ریزگان ناسنا ،یزورما یگدنز و ت
پ نایا ان -هم
هتشون یزیربت سمش دروم رد هک یاه یم تسا هدش
:میزادرپ
« تیفرظ یسررب یزیربت سمش تلااقم رد یریوصت یاه
» نایاپ ناونع یسانشراک ۀمان
-
لاس رد هک تسا هدازیلع لسع رفولین دشرا ،سودرف یلاع شزومآ ۀسسؤم رد 1398
یگژیو زا .تسا هدرک عافد نآ زا رنه هدکشناد یاه
یزیربت سمش تلااقم باتک یبدا
یم لباق و ییاور ناوت و تسین ادج زورما یگدنز زا هکنآ رگید .درمشرب نآ یارب ار ندوب مهف
هدایپ لباق تفارظ زا .تسا زین لاح نامز رد یزاس
یدیلک نوچمه هک تسا نیا نآ یبدا یاه
ناتساد زا یخرب یارب هچنآ .تسا یونعم یونثم باتک رد مامتان یاه
دروم شهوژپ نیا رد
ییابیز تسا هتفرگرارق قیقحت نتم رد هملک سپ رد یزیربت سمش هک تسا یریوصت یاه
یم تلااقم لکش نتم هنایم رد هک ریواصت نیا ،دروآ
هتفرگ هناشن زا ینیماضم دنا و یتخانش
نایب ینافرع میهافم اب هک تسا یریوصت رصانع یزیربت سمش ملاک رد ریوصت .تسا هدش
نامه یم ناج هک روط یم زین گنر دریگ
نتم لد رد یرصب یاضف کی قلخ فده هب دریذپ
تیفرظ اب هارمه هک تسا .تسا گنر و یریوصت یاه
« تحاس یسررب سمش تلااقم رد یزیربت سمش یدوجو یاه
» نایاپ ناونع ۀمان
یسانشراک یلو رثوک دشرا
لاس رد هک تسا روپ رچ یلاع شزومآ ۀسسؤم رد 1398
خ
رفولین ییاجنآزا .تسا هدرک عافد نآ زا ناجیابرذآ ی ررب یپ رد قیقحت نیا هک
اس یس تح یاه
یم وا اب طبترم راثآ ۀعلاطم اب تسا سمش تلااقم رد یزیربت سمش یدوجو فایرد ناوت
ت
اکشا ببس هب و تسا هدوب یدوجو توافتم داعبا یاراد ییانس نوچمه زین یو هک فتم ل
توا
دوجو یو رد هک یفنم و تبثم هب تسا هتشاد
یم لیلحت شور نیا یریگراک یرایسب دناوت
زا
.دزاس راکشآ ار تایئزج
« اطع ءایلولاا هرکذت و یزیربت سمش تلااقم یناتساد رصانع یقیبطت یسررب ر
یروباشین »
نایاپ ناونع یسانشراک ۀمان
حلاص ارهز دشرا لاس رد هک تسا داژن
رد 1397
د .تسا هدرک عافد نآ زا مق هاگشناد نایاپ نیا ر
مهم همان ناتساد رصانع نیرت
واز(ی
،دید هی
نورد ،هنحص تفگ ،عوضوم و هیام
یسررب رثا ود رد )تیصخش و شنک ،نحل ،وگو و هدش
تهابش سپس توافت و اه
نآ یاه ت یقیبطت درکیور اب ،یناتساد رصانع رظنم زا اه لیلح
هدش
.تسا
« لاطم( یتخانش هاگدید زا سمش تلااقم یسانشانعم اب نخس ۀلوقم یدروم ۀع
ا دانتس
)لوا رتفد هب »
نایاپ ناونع لاس رد هک تسا اضریلع بنیز ۀمان
شناد رد 1397 ارهزلا هاگ
هتسباو و نخس هلوقم ،شهوژپ یلصاۀلئسم .تسا هدرک عافد نآ زا )س(
نآ یموهفم یاه
شور ساسا رب هک تسا .تسا هتفرگرارق یسرربدروم یتخانش یسانشانعم دوجوم یاه
(یدمحم هلادی و اسراپ دمحا دیس تداهش ای تبیغ ،یزیربت سمش هلاقم )1396
اب( ؟
هیکت هتشون ار )نهک عبانم رب راهب ارهزلا ینافرع تایبدا هلجم رد هک دنا
و تسبات نا ۱۳۹۶ هب
هتفگ نخس سمش تبیغ باب رد و هدیسر پاچ .دنا
« یزیربت سمش تلااقم و انلاوم راثآ رد حور یلجت »
پ ناونع نایا یسانشراک ۀمان دشرا
لاس رد هک تسا رها یهللادبع هبوبحم ،یقرش ناجیابرذآ ناتسا رون مایپ هاگشناد رد 1395
یاضتقا هب حور هک داد ناشن یسررب نیا هجیتن .تسا هدرک عافد نآ زا زیربت رون مایپ زکرم و سفن یلو دراد دوخ تاذ هب لاصّتا و جورع هب لیم هراومه دوخ فیطل رهوگ یناویح حور
یمزاب زاورپ زا ار حور ،توسان ملاع هب رطاخ قّلعت و یویند روما هب لیامت ببس هب هچرگ .دراد
اما ،تسا زجاع رایسب نآ تخانش رد یرشب ملع و هدنام هتخانشان حور یتسیچ و تیهام أشنم و لصا هب ندیسر و یناف ملاع نیا نادنز زا حور ییاهر یارب یزیربت سمش و انلاوم
خ یم رارق یمدآ یور شیپ ار هار ود دو رد صخش تضایر و شلات و یعس یکی .دنهد
.تسا یهلا یایلوا یریگتسد و تیاده و قشع یرگید و یقلاخا لیاضف و تلاامک باستکا
« یزیربت سمش تلااقم رد فوصت یعامتجا بادآ »
نایاپ ناونع یسانشراک ۀمان
ا دشر
لاس رد هک تسا یرباص همطاف شناد رد 1395
زکرم ،یزکرم ناتسا رون مایپ هاگ پ
رون مای
متجا بادآ یسررب تسا روظنم هتشون نیا زا هچنآ .تسا هدرک عافد نآ زا نیمخ ت یعا
فوص
بادآ هچ یزیربت سمش .تسا سمش تلااقم رد یزیربت سمش تسا هتشاد یموسرو
یگژیو هچ تسا هدوب هنوگچ سمش هرود عامتجا و هعماج هجوتدروم تایقلاخا مش یاه
س
.درک دوخ بوذجم ار انلاوم تلااقم یدروم ۀعلاطم( روثنم ینافرع یبدا نوتم ندش کیسلاک رد تمکح شقن
لاس رد هک تسا یشواچ ینایاقآ لایل یرتکد هلاسر ناونع )سمش شناد رد1394
ارهزلا هاگ
ررب و لیلحت هب هلاسر نیا رد .تسا هدرک عافد نآ زا تایبدا ةدکشناد ،)س(
یو یس یگژ ییاه
یم هتخادرپ صاخ ریبعت هب و دمآرس و هتسجرب ار نوتم یخرب هک دوش
« کیسلاک »
م ی .دنزاس
رظن نیا زا
« کیسلاک نوتم
» یگژیو زا اهراکهاش ای ، م نوچمه دنرادروخرب ییاه
ن دودح ندوب
اع لوبق ،ینابز و یگنهرف ،یتفرعم غولب و یگتخپ ،یناکم و ینامز یاهزرم هب خ و م
و صا
لصا فده .یگنازرف ع یبدا نوتم ندش کیسلاک رد تمکح شقن یسررب راتشون نیا ی
ینافر
.تسا یزیربت سمش تلااقم رب هیکت اب ع هاگشهوژپ تخانش نابز( سمش تلااقم رد نابز گنهآ و هیکت راتخاس هلاقم مول
،یگنهرف تاعلاطم و یناسنا ۱۳۹۳
) هیناث و ییاوزو هنازرف و یسردم همطاف زا ،ربخم
ژپ نیا ناگدنسیون هب گنهآ و هیکت یسررب هب شهو
طخ و راتفگ صاخ یگژیو ناونع هبا
هتخادرپ نآ .دراد یزراب دومن سمش نانخس رد هک دنا هداد ناشن اه
هب هجوت هک دنا ا
نی
.دراد یپ رد ار شزرااب هعومجم نیا بلاطم میهفت و کرد تلوهس ،لماع ناور لیلحت یزیربت سمش تلااقم ۀناسانش
» نایاپ ناونع ۀمان
یسانشراک دشرا
ش باه
لاس رد هک تسا نایمظاک ا یزکرم نارهت دحاو یملاسا دازآ هاگشناد رد 1393
عافد نآ ز
مهم ادتبا شهوژپ نیا رد .تسا هدرک هفلؤم نیرت
ناور لیلحت یاه راثآ ۀناسانش
ا یبد - ه یرن
هیرظن بتک زا ناور ینابم باب رد یتافیلأت زین و یبدا یاه
هب یسانش تایرظن هژیو
ز دنومگی
شخب ،همادا رد و هدیدرگ جارختسا ،ناکَل کاژ و دیورف زا ییاه
ک سمش تلااقم یواح ه
هداد ناور لیلحت یارب دنمشزرا ییاه هتسد و باختنا ،دندوب هناسانش
پس ؛دندش یدنب س
هیزجت هداد نیا لیلحتو ِیلک ۀطیح ود رد اه
« تیصخش »
و یزیربت سمش
« م یاوتحم تلااق
سمش » ماجنا تفرگ .تسا ه
نشهوژپ( ،ربخم هیناث و یسردم همطاف زا یزیربت سمش تلااقم ینتم ماجسنا ن هما
دق
لاس ،یبدا ۱۳۹۱
) هدوب نآ رب ناگدنراگن هتشون نیا هک دننک تباث هک دنا
هب یاه رهاظ
.تسا رادروخرب ینتم ماجسنا زا سمش هدنکارپ نایاپ یسانشراک ۀمان تلااقم ینابز راتخاس و یکبس یسررب ناونع تحت دشرا
سمش
لاس رد یسراف همطاف امنهار داتسا ،ربخم هیناث زا یزیربت ۱۳۹۰
ورا هاگشناد هب هک هیم
.تسا هتخادرپ سمش تلااقم ینایز لئاسم (یسردم همطاف هلاقم ناونع بیرغ یردنلق سمش مانشهوژپ رد هک تسا ،)1377
ه
یناسنا مولع و تایبدا یم ناشن و تسا هدیسر پاچ هب یتشهب دیهش هاگشناد
سمش دهد هب
ار وا انلاوم زج سک و تفر بیرغ ماجنارس و تسیز بیرغ ،دمآ بیرغ ترثک ملاع انشن
.تخ
1 1- سمش تلااقم رد یسانشدوخ .
همه هکنیا ؛تسا هتفرگرارق هجوتدروم سمش تلااقم رد هک تسا یتمکح یسانشدوخ ناسنا یرادروخرب هار رد اه یناگدنز زا
شدوخ هب دنریزگان ،هناهاگآ و بوخ یا و یسان
نانچ هک
مهم زا یکی ،دننامزاب نآ دنمدوس راثآ و تخانش نیا زا نتسیز یاهرازبا نیرت
کین و یلاعتم
تسدزا ار هداد
هبنج زا ،سمش تلااقم رد یسانشدوخ نومضم .دنا تدروم فلتخم یاه
هجو
راوشد ،یسانشدوخ ترورض ؛تسا هتفرگرارق یرای هچنآ ره یدنمشزرا ،یسانشدوخ ی
رگ
هیامرس و رمع فلاتا عنام ،یسانشدوخ ،دشاب یسانشدوخ هار رد ناسنا دنمشزرا یاه
آ ن
.تسا 1 1- 2-
یسانشدوخ ترورض .
تلع زا یکی یم ببس هک ییاه
ناسنا دوش اب نتشیوخ هب انشآان و هناگیبدوخزا اه
،دنش
ر دوخ دیاب ارچ ؛تسا دوخ تخانش ترورض زا یهاگآان هچ ،یسانشدوخ و تخانش ا
ن هجیت یا
ثحب رد ؟دراد هارمه هب ناسنا یارب ساپ ،یسانشدوخ هزوح رد سمش تلااقم ییاه
خ هب ییاه
شسرپ نیا .تسا هدمآ اه
ناسنا هکنآ تسخن مهم هب هجوت و لمأت زا ،فلتخم لیلاد هب اه
یگدنز دعب نیرت دوخ
هدنامزاب تیلوغشم و یهاگآان و دنا ،نوگانوگ یاه
ک دنشابن نآ یپ رد هدش ببس خ زا ه
دو
:دک دسرپب
« یم اجک و مدمآ هچ هب و ؟مرهوج هچ و ما یک نم زا نم لصا و ؟مور
تساجک ؟
؟مراد هچ هب یور و ؟ما هچ رد تعاس نیا و »
،یزیربت سمش(
:1379 ۱۷۸ .)
ناسنا هک یلیلاد زا یکی هدرک شومارف ار نتشیوخ اه
روما رد صحفت و ندش مرگرس ،دنا
ف نآ رد راگزور فرص و ،دمآراکان یتح و یعر ًاساسا ،یسانشدوخ هک یدح هب ؛تسا اه
نآ یارب یتیعوضوم یعنام هچنآ ره زا بانتجا ترورض ،تلااقم رد اهراب ،رظن نیا زا .درادن اه
:تسا هدش حرطم ،تسا یسانشدوخ هار رس رب
« ارچ ،نم زا دوب دهاوخ نم باجح هک یزیچ
؟دیآ شیپ هک منک اهر
» :نامه(
۲۴۸ .) نیا هار دس تسا نکمم عناوم زا ینوگانوگ هنماد
رگیرای دناوتب هچنآ ره تیمها ؛دراد زین یرگید یور ،نخس نیا ،هتبلا .دشاب تخانش نیازا .دشاب درف یسانشدوخ ره ،یسانشدوخ عناوم عفر رب هولاع دشوکب درف تسا مزلا ور
هب هک ار هک ره و ار هچنآ شیوخ رگتیاده یعون
نت ،سمش ریبعت هب و دبایرد ،تسا وا یسانش
هنیآ :نامه( دشاب وا دوخ هب وا ؛دننایامن ات دنک لصاح یا ۹۳
.)
یارب ار درف ،یسانشدوخ ریسم رد هتکن نیا زا یهاگآ .تسا راوشد ،یسانشدوخ ا
راوتس رد ی
یم هدامآ ریسم نیا تلع زا یکی .دزاس
و یسانشدوخ زا دارفا هدش ببس هک ییاه م
هجاو ه اب
:تسا هتکن نیمه ،دنور هرفط ناشنیتسار دوخ
« لفاغ نامدوخ زا ام رتشیب رگا م
هدنا میا
نیدب ت ار لطاب تلاایخ زا یشان تاذل ام و تسا کاندرد یسانشدوخ هک تسا تهج حیجر
یم ،یلسکاه( میهد ۱۳۸۱
: ۱۳۸ .) نارگید باب رد تواضق زا درف ،سمش تلااقم رد عنم ،
نآزا تسا هدش سب هک ور
هدنام ناوتان دوخ تخانش رد دارفا یرای ب دسر هچ ،دنا
انش ه و تخ
:نارگید باب رد تواضق نآ یپ رد
« مه زا هک ،دوبن دای دوخ شیر و رس زا ارم خ هب ه
دو
کیدزن یم دوخ لایخ زا و ،یدرک یلایخ دوخ اب وت ؟دشاب ربخ هچ مأوت زا .مرت یجنر
»
،یزیربت سمش(
:1379 ۲۶۷ .)
رب دیکأت رب هولاع رطم هنیمز نیا رد هک یتاکن رگید زا ،یسانشدوخ هب هجوت
هدش ح راثآ ، و
نتشیوخ رب بترتم جیاتن تسا یسانش
1 1- 3-
وا یگدنز و درف رب یسانشدوخ راثآ .
یناگدنز نیتسار دوصقم و دصقم و ،دوخ دوجو نوگانوگ داعبا و دوخ زا ناسنا هک ینامز ات یب ،دوخ اگآ نیا هک یرایسب تاناکما زا ،تسا ربخ
یم رارق شرایتخا رد یه مورحم ،دهد
تسا مزلا هک یریسم و شیوخ دوجو شزرا زا عقاورد ،دوخ تخانش رذگهر زا ناسنا تسا یم هاگآ ،دنک یط شزرا نیا ندناسر تیلعف هب یاتسار رد راثآ ،سمش تلااقم رد .دوش
:تسا هتفرگرارق هجوتدروم درف یگدنز فلتخم حوطس رد ،یسانشدوخ
« لام هک سک نآ رد
... رانید رازه دص هک دراد هب ار دوخ یوم رات کی اریز .دید یزیچ سفن زا هب ،تخاب ،یزیربت سمش(
:1379 ۷۵ .) یپ رد یم درف هک تسا دوخ نیتسار تخانش فلاتا زا دشوک
،تسوا هتسیاش لامک تحت عنام هچنآ ره زا و دزیهرپب ،دراد رایتخا رد هک یتصرف هدوهیب و دوجو و دنک روبع :نامه( .دشخب ققحت ار دوخ یعقا
۹۰ .) نینچ هب رگا یتح ،یسانشدوخ
اب درف .دراد درف یگدنز رد شخبرثا رایسب یراثآ مه زاب ،دوشن رجنم یگدنز رد یلامک
یگژیو یناوتان هتبلا و دوخ تایصوصخ و اهدادعتسا و یدرف یاه یم انشآ ،شیاه
اب و دوش
ییاناوت هب هجوت مانرب شیوخ قیلاع و اه
ه تیاضر ساسحا و تفرگ دهاوخ شیپ یگدنز رد یا
ناسنا همه .تشاد دهاوخ یرتشیب یگژیو اه
فعض زین و زاتمم ییاه یتساک و اه
دنراد ییاه
یم دوخ تخانش اب هک شیپ نآ لابق رد هناهاگآ یدروخرب ،هنادنمتیاضر و هناهاگآ دنناوت
.دنریگ ازیزع یور .دش یضار نادب ،دیرفآ انیبان ار بیعش یمن ن
اظ نیا اما ]...[دید ین ره
شوخ ز
[دنکن رواب جنر نآ رد ار لقع ]...[و دوب یضار نادب دوبن نوچ نونکا .یدرب ]...
ن یم دیشیدنا
:نامه( تسا هدوب هدوهیب یجنر ار یسک ره ]...[ ؟یک ات نیا هک ۶۵
.)
فعض اب درف ندش انشآ ،یسانشدوخ مهم راثآ زا یکی سیاشان تافص و یقلاخا یاه
ت دوخ
یمرب مدق یسانشدوخ هار رد هناقداص هک یدرف .تسا یمرد ،دراد
اوشد یخرب دبای یر
و اه
فعض زا هدمآرب ،هدرک داجیا وا یارب یعناوم یگدنز رد هک یلئاسم ص و یقلاخا یاه
تاف
فعض نیا هب هکنآ تسخن ،رظن نیا زا .تسا وا یقلاخا دنسپان یم یهاگآ اه
یمه ؛دبای هتکن ن
ا مهم رایسب ینارگن ،تسین هاگآدوخ یرامیب زا هک ینامز ات رامیب اریز تس
یارب یا نامرد
آ ن
نآ اب تواضق و لماعت و نارگید اب دروخرب رد یهاگآ نیمه .درادن لمع یریثأت ،اه
دهاوخ ی
نانچ .تشاد اد دوخ فعض زا هک یتخانش هب هجوت اب و شتلاماعت رد یتح درف هک
خ ،در ار دو
یم مهتم ضق زا و دنک
نآ نخس و راتفر شهوکن و نارگید باب رد توا یم بانتجا ،اه
دزرو
،نایکلم(
:1394 ۲۷۱ .)
یکین همه هشیر ،سمش تلااقم ور نیمه زا یدب و اه
ناد درف دوخ دوجو رد ار اه و هتس
یکین همه ققحت هب یهار ار یسانشدوخ یدنسپان همه زا یرود و اه
ا هدرمشرب اه :تس
« رگا
س چیه ،یور شرع هب تفه ریز رگا و ،دشابن در
...[ دشابن دوس چیه ،نیمز هقبط دوخ نوچ ]
تسناد ار همه تسناد ار »
:نامه(
۲۰۳ ) خ زا یهاگآ یپ رد درف هکنآ مود ۀتکن و دو
یتساک یم ،دوخ یقلاخا یاه ار رد و دبایب تافص نآ اب هزرابم یارب یهار دشوک
تعا ه یلا
رد عوضوم نیا تیمها .دنک شلات دوخ یقلاخا چیه هک تسا نآ
هب درف دوخ زج سک یتسار
هب و یم وا نورد رد هچنآزا ،لماک روط ۀهجاوم رظن نیا زا و تسین هاگآ ،درذگ
قداص اب هنا خ دو
هلحرم ،ینورد دنسپان تلااح فشک و تحاس یلاعت رد تسا مهم یا
لمجزا رگید یاه تفگ ه
را
یمن درف رادرک و سنا اب دوخ طابترا رد و نوریب رد ناوت
نا رد ای و رگید یاه بترا
دوخ طا ب
ا
نورد رد ًلابق هکنیا رگم دیشاب ینوگرگد و نلایس ،ریغت ،لوحت دهاش ،تعیبط رد و
طابترا اب
،نایکلم( دیشاب هتشاد ینوگرگد و ،نلایس ،ریغت ،لوحت ،دوخ ۱۳۹۴
2 ج ، / ۱۱۵ ).
1 1- 4-
یتسرپدوخ زا یرود .
ناسنا یعیبط تافص زا یکی ،)تاذ بح( دوخ نتشاد تسود یخرب رد یتح و تسا
هاگدید هزیگنا هناگی یاه مکح یمدآ یرایتخا لاعفا همه رب هک یا
بح ،تسا امرف تاذ
ا تس
،زملوه(
۱۳۸۵:۱۵۱ .)
و و دنک ادیپ یطارفا تلاح ،درف رد یگژیو نیا رگا اما ار دوخ ،ی
و
هتساوخ تعفنم ،اه هتساوخ زا غراف هب ار دوخ حلاصم و اه
حلاصم و اهزاین و اه ید
رگ نا - حم رو
همه مهم زا یکی ،یتسرپدوخ .تسا هدش یتسرپدوخ راتفرگ عقاورد ،دنادب زیچ اوم نیرت
عن
هزوح رد هک تسا هدیهوکن یتفص و یناسنا و یلاعتم یگدنز زا یرادروخرب یفلتخم یاه
هب ،هفسلف ،یسانشناور ،نید ،قلاخا نوچمه هتخادرپ نآ زا بانتجا ترورض
.تسا هدش
،یملاسا تنس رد هیلع( نینمؤملاریما .تسا هدوب رایسب هجوتدروم هزومآ نیا
ملاسلا لقن )
هدرک یلص(ادخ لوسر هک دنا ه داتسرف نمشد گنج هب ار یهاپس )هلآ و هیلع للها
یماگن زا هک
نآ هب دنتشگرب گنج دنداد ماجنا ار کچوک داهج هک یناسک رب نیرفآ :دومرف اه
یلو ج داه
نآ رب زونه ربکا سا بجاو اه
لوسر ای :دش هتفگ .ت
؟تسا مادک ربکا داهج !للها مایپ
ومرف رب :د
ج ،ۀعیشلا لیاسو( سفن و یتسرپدوخ اب داهج ۱۱
/ ۱۲۴ .) ا یتسرپدوخ اب هزرابم نآز
راوشد ور
هتساوخ ،دوخ اب هلباقم هب تسا مزلا درف هک تسا هناتسرپدوخ لایما و اه
دزیخرب شا هک
هن مشچ مزلتسم اهنت یرایسب زا یشوپ
هافر و تعفنم ،رهاظ رد هک تسا یروما زا تذل و
ار وا
یهاگآ و تفرعم ،دراد هارمه هب یم زین صاخ یا
ا رذگهر زا درف ،عقاورد .دبلط شچ نی
م یشوپ
یم هک تسا نتشیوخ زا نیمه زا .دبای تسد نتسیز زا یلاعتم یتاجرد هب دناوت
ر رد و م نوت
زا و هتفرگرارق هجوتدروم ،نومضم نیا ،ینافرع ز رد نآ رایسب جیاتن و راثآ
یگدن ف نخس ،در
.تسا هدش هتفگ نیارد هجوتدروم تاکن زا یکی ناسنا هچنآ ،تسا یتسرپدوخ شهوکن ،هراب
رد تخس ،اه
:دنتسه نآ هب لاتبا ضرعم
« یمن هانگ رگا یم امش رب یزیچ طلست زا نم دیدرک
مدیسرت ک ه
تسا یتسرپدوخ نآ و تسا رتدب و رتدیدش هانگ زا »
( ،یدبیم ۱۳۷۱ : ۱۲۲ .)
هزومآ ،رظن نیا زا زا و یتفص نینچ دوجو رطخ زا ار کلاس تسخن ،ینافرع یاه
خ تارط و
یم داجیا لامک هار رد یگژیو نیا هک یعناوم رورض زا سپس و هتخاس هاگآ ،دنک
لات ت رد ش
هتساوخ و یتسرپدوخ نتشادرب نایم زا هار نیا زا هدمآرب راتفگ و لاعفا ،اه
ص س ،تف نخ
هتفگ نایز راثآ زا یهاگآ زا سپ یتح ،یتسرپدوخ اب هزرابم اریز . دنا م رد نآ راب
ریس
یناگدنز زا یرادروخرب هزرابم نیرتراوشد زا ،یلاعتم یا
،یریشق( تسا اه ۱۳۷۹
: ۱۳۳ ۱۳۲ .)
نآ یپ رد و تفرعم و یهاگآ مزلتسم ،هار نیا رد تیقفوم و یتسرپدوخ ندودز دنچره ا ریگیپ و تخس یشلات یجیاتن و راثآ زا ،دبای تسد یبیذهت نینچ هب دناوتب هکنآ ره ،تس
،دوخ زا روبع زا شیپ زگره ،نورد تحاس رد مه و رهاظ رد مه هک دش دهاوخ رادروخرب هرهب ناکما یمن مهارف شیارب نآ زا یدنم
هن یدرف نینچ .دش لامک ریسم رد دنلب یماگ اهنت
راگزومآ و رگتیاده ،تسا هتشادرب ،دوخ .دوب دهاوخ زین نارگید
نییک شیییر کرییت و نیزییگب شور نیییه ناقییشاع اییب لییگ یوییب نوییچ یوییش اییت یب هک ره نم همه ،دش نم
تسوا دوخ اه
ایییهب دیییبای ،دیییش شیییقن ییییب هییینیآ نییک شیوییشت و نییم و اییم نیییا کرییت
ناتیییییییسلگ یایییییییمنهر و اویییییییشیپ ،یولوم(
۱۳۷۵ : ۲۱۲ )
تیسود تسین ار دوخ وچ دش هلمج تسود ایییه شیییقن هیییلمج یکایییح دیییش هیییکناز :نامه(
۱۷۰ )
1 1- 5-
سمش تلااقم رد یتسرپدوخ زا یرود ترورض .
زا .تسا یتسرپدوخ زا یرود موزل سمش تلااقم رد یقلاخا مهم نیماضم زا یکی ا
ظن نی ،ر
شخب رد بسانم هب و فلتخم یاه
ت ا هتفرگرارق هجوتدروم هتکن نیا ،نوگانوگ یاه ب .تس
رد ا
ینس رپ دوخ زا یرود ترورض ،درف شرورپ ریسم رد هزومآ نیا تیمها نتفرگ رظن زا
هبنج یم رظن نیا زا .تسا هدش یسررب تلااقم رد فلتخم یاه ثحب هعومجم ناوت
ار ییاه
خب دنچ رد ،تسا هدش حرط یتسرپدوخ باب رد تلااقم رد هک شهوکن :تفرگ یپ ،ش
.یتسرپدوخ کرت جیاتن ،یتسرپدوخ بقاوع ،یتسرپدوخ زا یرود ترورض ،یتسرپدوخ 1 1- 6-
تلااقم رد یتسرپدوخ دیدش شهوکن .
هچیرد زا ،سمش تلااقم رد جوت نآ یاهدمایپ و راثآ و یتسرپدوخ هب فلتخم یاه
هدش ه
نیارد اهراب هک یتاکن زا یکی اما .تسا رذگهر زا و هدش حرط ،هراب
داعبا نآ م
یفلتخ نیا زا
مهم زا ،یتسرپدوخ .تسا تلاح نیا شهوکن ،هدش یسررب ،یگژیو یهوکن تافص نیرت
رد هد
هدناوخارف نآ زا یرود هب ،ناوارف هجوت و دیکأت اب درف هک تسا سمش تلااقم :هدش
« ک دیاب ه
دنک اهر یتسرپدوخ ]...[دنک زاب شرگ ،دنک زاب مشچ »
سمش(
،یزیربت :1379
۱۹۶ ).
با زا یراع عقاورد و شوگ و مشچ یب ،هدنامورف یتسرپدوخ رد ار هکنآ تلااقم د راز
کر
یهاگآ و دشر هنوگره عنام هک تسا یدس یتسرپدوخ ،عقاورد .تسا هدناوخ تقیقح درف
هچیرد اریز ؛دوب دهاوخ یم دودسم ار درف یهاگآ بسک یاه
.دنک
هویش هب یتسرپدوخ شهوکن سمش تلااقم رد زین رگید یا
هب سمش هک اجنآ ؛هدش حرطم
نآ هک هتخادرپ ینایفوص شنزرس نیا هب یسمش ضیرعت .تسا هدناوخ دوخ دنب رد ار اه
.دراد دوجو نآ زا یناشن و در ،تلااقم یاج همه رد و تسا دنت و ررکم ،نایفوص تسد نانچ نآزا هتخادرپ دیزیاب و جلاح ىشم اب تفلاخم هب اهراب هک دوخ رد ار نانآ هک ور
راتفرگ
:تسا هدناوخ
« قح ؟دیرگ هنوگچ قحلاانا هنرگو ،دوب هدومنن لامج مامت حور زونه ار روصنم
؟تسیچ انا نیا ؟اجک انا و اجک »
:نامه(
۲۸۰ .) ،یتسرپدوخ تمذم رب هولاع ،نخس نیا
نانچمه تسا نکمم ،یهاگآ و تفرعم زا یحطس ره رد دارفا همه هکنیا ؛دراد رگید ییور رگ یتسرپدوخ رد هچ و دنشاب راتف
هبترم رد هک یدارفا یارب ،عنام نیا اسب زا رتلااب ییاه
یرامیب ،دنراد رارق تفرعم ناهنپ یا
تخس و رت دشاب رت
.
« یناحبُس ،تساوسر تخس قحلا انا
چیه .تسا کرت هدیشوپ ملعا انا ىسوم .تسین تینانا زا یردق وا رد هک رشب زا تسین سک
یزیچ !تفگ ضرلاا هجو ىلع نم دنچ ات .دندرک رضخ هب هلاوح .تفگب نیا ،دمآ رد وا رد
سمش( تفر نورب وا زا نآ ،دوب وا شیپ زور ،یزیربت
:1379 ۲۳ .)
تیمها ،ود نآ نخس عوضوم ،زین هدش انلاوم و سمش تسخن رادید زا هک یلقن رد کرت
:تسا هدوب یتسرپدوخ
« هسردم زا لاضف تعامج اب انلاوم ترضح یزور هک تسلوقنم هبنپ
نوریب ناشورف آ
هدم
سمش انلاوم ترضح ]...[دوب شیپ و تساخرب نیدلا
تفرگب انلاوم بکرم نانع هدمآ ی هک
ا
گرزب دیزی ایآ !نیملسملا ماما آ تبیه زا هک دومرف انلاوم ؟دمحم ای دوب رت
اؤس ن ایئوگ ل هک
تفه لوسر دمحم ترضح هک داد باوج .دش ادج رگیدمه زا نامسآ گرزب للها
نیرت نایملاع
فرع ام دوخ تمظع همه اب وا هک تسینعم هچ سپ :تفگ ؟تس دیزیاب یاج هچ ،دوب قح ان
یم کتفرعم نیطلاسلا ناطلس انأ و ینأش مظعأ ام یناحبس دیزیابا نیا و دیوگ
م ی ،دیوگ
دا ةزوک و دز یباریس زا مد و دش نکاس هعرج زا یگنشت ار دیزیابا هک دومرف ا کار
نآ زا و
دش رپ رادقم هیلع ار یفطصم ترضح اما ؛دوب وا هناخ نزور ردق هب رون نآ و
ملاسلا اقستسا ی
گ ]...[ تردص کل حرشن ملأ حرشب شکرابم هنیس و یگنشت رد یگنشت و درب میظع ب هتش
؛دو
عد ود نیزا و دوب یتدایز تبرق یاعدتسا رد زور ره و دز یگنشت زا مد مرجلا د ،یو
یوع
کنآ رهب زا ؛تسا میظع یفطصم رظن رتشیب و دید رپ ار دوخ دیسر قحب وا نوچ
ن ما درک ا
هیلع یفطصم یم رتشیب زور ره ملاسلا
یم رتشیپ و دید ق و تمظع و راونا ؛تفر
و ترد
یم هدایز هعاس دعب هعاس و مویب اموی ار قح تمکح نیازا ،دید
کانفرع ام یور عم قح
کتفر
یم ،یکلافا( تفگ ۱۳۸۵
: ۶۱۹ و ۶۱۸ .)
رد رگا یتح سمش تلااقم دوخ رد دشاب یدیدرت نآ نخس نومضم تحص و ارجام نیا
،
نیا .تسا هدش حرط دیزیاب و )ص( ربمایپ نخس بترم توافت و هتکن نیمه اهراب وضوم
،ع
.تسا یتسرپدوخ کرت موزل رب تلااقم صاخ دیکأت و هجوت رگنایب
هن هک تسا یبیسآ ،یتسرپدوخ لامک ریسم رد درف ریس موادت عنام اهنت
یم رایسب ،دوش زا ی
هب زین درف تلاامک یب ،نآ هطساو
نانچ ؛ددرگ رثا تفرعم زا یجرادم هک یدرف هک
ط ار هدرک ی
هبترم رد ،تسا یتسرپدوخ راچد و شزرا و نیتسار لامک زا نود یا
ق یناسنا یاه د رار
.درا
تشیب ام زا ]...[دروآ نامیا و ،دنیبب ار ام و ،دیآرد رد نیا زا هک ییمور ب ر
خر زا درو ا ،خیاشم نی
ناشیا هیامرس و ،دنشاب رپ دوخ زا هک اریز هداد داب هب راگزور تسا زاین هک
اقم(
ج ،تلا ۲ :
۹۹ ).
1 2- ندوب نیب ابیز .
ناسنا ادهاشم زین و دارفا اب لماعت رذگهر زا و دوخ هزور ره تلاماعت رد اه تخم ت
و فل
هب ،دنراد راکورس نآ اب هک یروما و اهدروخرب واضق یعون
ا و دارفا باب رد ت م روم
ی .دنزادرپ
نآ هرابرد ،دوخ هاگن هچیرد زا و یم یرواد اه
ناسنا ایآ اما .دننک و یرواد رد اه
خ تواضق دو
بیع ای دنرگن کین ،نایم نیا رد تواضق رد درف ایآ ،نخس رگید هب !؟وج
ادهاشم و اه هب ،شت
ییابیز ما ره رد ای دراد هجوت عوضوم نآ تبثم تاکن و اه هب ،ىر
ع یایوج یعون و بی
ن و صق
؟تسا یتشز یگژیو زا یکی
،فلتخم روما و دارفا اب ههجاوم رد هک تسا نآ ناسنا دوتس یاه یهاگن
وخ هاگن رد یلامک و رنه نانچ زا درف ینعی ؛دشاب هتشاد نیبابیز و رگنوکین رهب د
ه دشاب دنم
هب هک یتساک و صقن هکنآ یاج ای و دنک بلج ار وا هجوت اه
یع ؛دید دوخ هکنیا ب
و وج
گ یریبعت اب ظفاح هچنآ .دشاب هتشاد نیبابیز یهاگن ،دشاب هتشاد نیب یتساک ا ایو
رک هراش هد
:تسا
« یب هک ره هک دنک بیع هب رظن دتفا رنه
.»
هب نیا یوس زا نیبابیز یهاگن زا یرادروخرب هکنیا ؛تسا حرطم نایم نیا رد هتکن ود ،بیترت
هدیدنسپ یگژیو ،درف ا
و ،روما و دارفا باب رد وا تواضق ةوحن و لماعت رد هک تسا ی
هب هن ،یهاگن و ههجاوم نینچ هکنآ رگید .دراد مهم یشقن وا یگدنز رد یلکروط هناشن اهنت
رادروخرب تفرعم و یگتخپ زا یحطس زا درف هک تسا نآ مزلتسم ،تسا درف یهاگآ و لامک گرزب وطسرا .دشاب نینچ دناوتب ات دشاب شنم
زا یرود و تسناد یقلاخا لیاضف تنیز ار ی
بیع دروخرب یگژیو زا ار نارگید اب هنایوج
رادروخرب یتفص نینچ زا هک دناوخ یدرف یاه
،وطسرا( تسا ۱۳۸۵
: ۱۱۲۵ بیع زا یرود و ناسنا ندوب نیبابیز .)فلا ،نارگید ییوج
ق رد .تسا هدش هجوت و دیکأت نآ رب زین ینید نوتم رد هک تسا یشزرا تایآ ،میرک نآر
بیع ؛دید زا زیهرپ هب ار ناسنا یددعتم :تسا هدناوخارف نتشاد وج
« ٍفاَّلَح َّلُک ْعِطُت اَلَو
ٍمیِمَنِب ٍءاَّشَم ٍزاَّمَه * ٍنیِهَم »
/ ملق(
-11 ۱0 هیامورف هدنروخ مسق ره زا و ؛) هک ربم نامرف یا
بیع یمرب ماگ ینیچربخ یارب و تسوج اگرزب ةریس رد .دراد
دوجو یرایسب دهاوش زین نید ن
یدراوم رد .تسا نانآ رگن کین دید و روما یوکین و تبثم داعبا هب نانآ هجوت رگنایب هک دراد نانچمه ،دراد دوجو دارفا هدب لامعا و دنسپان یاهراتفر رب ینبم ،نشور یدهاوش یتح هک یکین هب هجوت و ینیبابیز نیا هدوب ناگرزب نیا یراتفر لوصا زا ،اه
یدرم هک تسا لقن .تسا
یعوضوم هرابرد تشاد دصق و دوب ینابصع و هتخورفارب ،دمآ )ص( ملاسا یمارگ ربمایپ دزن شاخرپ ینز ماگنه نیا رد .دیوگب نخس ربمایپ اب دوب هدرزآ ار وا هک )ص( ربمایپ دزن نانک
أتم هنحص نیا ندید اب درم .تفگ نخس ناشیا اب ،اوران و دنت ینانخس اب و دمآ ور و هدش رث
لوسر ای :تفگ و درک )ص( ربمایپ هب ار نز نیا تسین رتهب ایآ !للها
ات دیهد قلاط( دینک اهر٫
نیا ارم ۀناخ وا نوچ :دومرف و دز یدنخبل )ص( ادخ لوسر ؟دنکن هدرزآ ار امش هنوگ
یم سابل ،دیور یم ار میاه
یم ار میاذغ ،دیوش یم ییاریذپ منانامهم زا ،دزپ
دنزرف ،دنک ار منا
یم میراتسرپ یرامیب تقو رد و یتسرپرس ب .دنک
قلخ دنچ نیمه رطاخ ه هدیدنسپ یوخو
هقلاع وا هب هک تسا یم هگن ار وا و مدنم
سپ .مراد رضحم زا ات تساخرب درم نآ ،وگتفگ نیازا
یلص( ادخ لوسر ،دوش صخرم )ص( ربمایپ هدمآ راک یارب وت ًارهاظ :دومرف )هلآ و هیلع للها
.یدوب نیمه ،یلب :تفگ لوسر ای تسا روط
امش دشاب رارق رگا ،متفرگ ار مباوج نم یلو !للها
وا ربارب دنچ نم رسمه ،دینک راتفر نینچ راکاطخ درف نیا اب ،هدیدنسپ راتفر دنچ یارب مهد قلاط ار مرسمه ،کچوک یدروخرب یارب نم تسین راوازس و دراد هدیدنسپ راتفر ،یناوریا(
۱۳۷۷ : ۲۳ .) نیا یکین هب هجوت تیمها هب تسا رظان تیاور رد ندرب نیبابیز و اه
.دراد هارمه هب هک تسا یراثآ و یگدنز ا هب دوخ راثآ رد هک ینارگ شنیرفآ و نارعاش رظنزا ،نآ تیمها و نومضم نیا شزر
یاه
هتشاد هجوت یناسنا تشاد نیبابیز هدید تیمها رد راطع .تسا هدنامن رود ،دنا
نمض ،
آ یتیاکح :تسا هدرو
دویییب هدایییتفا هاریییب هدریییم یگیییس نآ ییم قیحلا گیس ناز شوخان یوب دییمد
تییسوا نآ گییس نییا تییفگ ار ییهرمه وا دیییید یئویییب تیییشز هییین یدیییب هییین
کایییپ هدییینب ریییگ نیییک هیییشیپ ینیب یا
دوییب هداییشگب مییه ز شنادییند گرییم
ر زا شییییپ ویییچ میریییم ییییسیع دییییس
تیسوا نادیند رد هیک نیب یدیپس نآ و وا دیییید یئویییکن یتیییشز هیییمه نآ و
کاییییپ هدییییننیب هدیییینب رییییگ نیب یا
،راطع(
۱۳۸۶ : ۳۹۱ )
ناسنا یز ،تسا ضحم یتشز ،ناگمه رظن هب هچنآ رد یتح هاگآ و تفرعم بحاص یاه ییاب
و
یم ییوکین یلاحرد ،دننیب
ناسنا هک یب و رگن بیع یاه
ب ،ندید ابیز رنه زا هره د
کین ر ی مه اه
یتشز و بیع ،یایوج .تسا هتفرگرارق هجوتدروم زین تلااقم رد نومضم نیا .دنا
1 3- یشوماخ .
لومعم زا یکی شنک نیرت
نیازا .تسا نتفگ نخس ،یناسنا یاه نآ هب هجوت اب و ور
خب هک ش
یم ادیپ ققحت ارجم نیا زا ،ناسنا تلاماعت زا یعیسو و مهم یکی ،دنک
مهم زا نیرت
هزومآ هرهب یاتسار رد ،نآ نوگانوگ داعبا هب هجوت و نخس تیبرت ،یناسنا یاه زا یدنم
یگدنز نیازا .تسا کین یا هزوح رد ،ور
ناور ،قلاخا ،نید زا معا یفلتخم یاه نش
و یسا هب ...
یگژیو و نخس اب هتشاد رظندم ،دوخ نتفگ نخس و نخس رد درف تسا مزلا هک ییاه
،دش
خادرپ هت .تسا هدش
هب هجوت اب شاب دنبیاپ نآ هب دوخ نخس رد تسا مزلا هچنآزا درف یهاگآ ترورض
رد ،د یراثآ
هزومآ زا یعیسو شخب ،دراد هارمه هب یهاگآ نیا هک بیسآ هب ،هزوح نیا یاه
خا ییاه صاصت
شاد دهاوخ یپ رد نارگید رد وا یارب ،هنیمز نیا رد ناسنا یهاگآان هک دراد .ت
مارآ موزل هزومآ ،نتفگ نخس هتسهآ و
.نتفگ نخس یرهاظ بادآ هزوح رد تسا یا چ
نان هک
:تسا هدمآ شدنزرف هب نامقل نابز زا میرک نآرق رد
« ِیْشَم یِف ْدِصْقاَو
ْغاَو َک
ِم ْضُض ْن
ِریِمَحْلا ُتْوَصَل ِتاَوْصَأْلا َرَکْنَأ َّنِإ َکِتْوَص (»
/ نامقل ۱۹ :) تفر هار رد و هنایم دوخ ن
اب ور و ،ش
.تسا نارخ گناب اهزاوآ نیرتدب هک ،زاس هتسهآ ار تیادص :تسا هدمآ نآرق رد نتفگ نخس باب رد رگید هیآ رد
«
َنیِذَّلا اَهُّیَأ اَی
ُنَمآ
َّتا او
َهَّللا اوُق اوُلوُقَو
اًدیِدَس اًلْوَق (
۷۰ :) هدروآ نامیا هک یناسک یا دیراد اورپ ادخ زا ،دیا
و یوگ راوتسا ینخس ،دی
نخس سا مزلا هک تسا یلوصا زا هدمآ هیآ نیا رد هچنآ ربانب ،)دیدس( راوتسا رد ت
ب نط
عمجم ریسفت رد .دشاب هتشاد دوجو نخس :تسا هدمآ دیدس نخس حرش رد نایبلا
« س ینخ
هب ،کین بطنم مه رب شنطاب و رهاظ هک یگدوهیب و غورد زا یراع ،یهابت زارود تسا ق
»
،یسربط(
۱۳۳۹ : ۳۷۳ .)
میسقت رد یگژیو نیا هزومآ یدنب
هزومآ هتسد رد ،نخس هناگود یاه یم یاج ییاه
هک دریگ
نانچ دشاب هتشاد دوجو نخس نطب رد تسا مزلا راثآ هب هجوت و نخس تیبرت ،دش هتفگ هک
تمکح زا ،درف یگدنز رد نآ هدنزاس هب ،تسا یرشب نهک یاه
یروط زا هناهاگآ نخس هک
،یناسنا هتسجرب صیاصخ و نخس تسردان دربراک اب درف ،رگید فرط زا .تسا هدش هدرمشرب
تخس تسا نکمم ،نآ زا هناهاگآان هدافتسا نابز نیرت
دنک داجیا نارگید و دوخ یارب ار اه
،وطسرا(
۱۳۸۹ : ۱۳۵۵ مهم نیماضم زا یکی ،نآ شرورپ هب هجوت و نخس تیمها .)ب
.تسا سمش تلااقم رد یمکح 1 1- 7-
ش تلااقم رد یشوماخ تمکح .
سم
نیا هک تسا یریثأت و نخس تیبرت ترورض ،سمش تلااقم رد یمکح نیماضم زا یکی رد عوضوم نیا زا ینوگانوگ داعبا هب هجوت .دراد درف کین یگدنز رد یگدنلاب یاج
یاج
طم تاکن .تسا رثا نیا یمکح نیماضم نایم رد هتکن نیا تیمها رگنایب تلااقم دش حر
رد ه
یم ار هنیمز نیا نچ رد ناوت
میسقت هب هجوت اب .درک یسررب شخب د ومآ ،نیشیپ یدنب
هز ییاه
یلک هتسد ود رد تسخن ،هدمآ هزوح نیا رد هک -
هزومآ و نخس یرهاظ بادآ یاه آ
هچن
وضوم اب دوخ مود هتسد و هدش یسررب .دشاب هتشاد دوجو نخس نطب رد تسا مزلا تاع
و ،هناهاگآ نخس ،نخس رد تقیقح تشادساپ لیبق زا طوبرم ،نخس و لمع طابترا
د دنچ ر
.دش حرطم ،ثحب 1 1- 8-
تلااقم رد نخس تیمها .
یم مشچ هب تلااقم رد وجتسج و ریس اب هک یتاکن زا یکی م نخس هک تسا نآ دیآ
یعوضو
یاج رد حرطم هچیرد زا راب ره و تسا رثا نیا یاج
هتکن نآ ةرابرد فلتخم یاه حرط یا
هدش
،تلااقم تاحفص نیزاغآ رد لاثم یارب .تسا ره نخس هک هتکن نیا هب هجوت اب
ک ییآ ،س هن
یم ربخ ،هاگآ و اناد درف زا ،هتخس نخس و تسا وا تفرعم و یهاگآ زا بطاخم ،دهد
ت رارک
یطوط قترا هب و عنم ،درادن نآ زا یتفرعم و کرد هک ینانخس هناهاگآان و راو گآ یا
و یها
هدناوخارف تفرعم بسک یم هچنآ ات ،تسا هدش
لامک ؛راصع دیوگ نآ زا و یگتخپ و
دوخ ا و
:دشاب چ وت نآ زا یتسیک وت ،تسوا کرابم ملاک و ،تسا للاجلاوذ کاپ تافص نیا هله ؟تسی
ا نی
ت نآ زا رایب ؟تسه یرآ ،تسا ناگرزب تراشا نیا و ،تمکحرپ و تسا قح ثیداحا ادک و
م
یم ینخس نم ؟تسا حب و یراد ینخس رگا وگب ارم زین وت ]...[دوخ لاح زا میوگ
ث نک
،یزیربت سمش(
:1379 ۷۲ )
قیقد ترورض ؛تسا هتفرگرارق هجوتدروم نخس زا رگید یهجو مه زاب ،عوضوم نیا یپ رد لقن و داهشتسا شزرا ینانخس اهنت تلااقم درکیور رد .نخس ندوب و قیقد هک دنراد لوق
سپ .)نامه( تسا هدرمشرب خنس نیا زا انلاوم نخس ،سمش .دنشاب تسرد هتکن ،نیازا
ا ی
راذگریثأت ،ییاناد رس زا و تقیقح زا هدمآرب نخس هکنیا ؛تسا هدش حرطم نخس ةرابرد رگید لوحتم و نآ و هدرک هراشا دوخ نخس هب ،هنیمز نیا رد سمش .تسا هدننک
هب انشآ ار هک
:تسا هتسناد رود نآ ریغ ینخس شریذپ زا دشاب سمش وا نخس
« تبحص هب هک سک نآ
نآ شتملاع و تفای هر نم نانچ هن .دوش درس رب نارگید تبحص هک تسا
و دوش درس هک
نانچ هکلب ،دنک تبحص نینچمه ندرک تبحص ناشیا اب دناوتن هک
» :نامه(
۷۴ .)
دوجو ،نآ نوگانوگ داعبا یرگنشور و نخس هب هژیو هجوت نیا تلااقم رسارس رد دراد
نیا .
یم عوضوم رد هکنیا .دزاس راکشآ ار هتکن دنچ لقالا دناوت
ت ،تلااقم درکیور س تیبر
،نخ
لباقریغ و یرورض تسا یتمکح مشچ
ناسنا همه هکنیا هب هجوت اب زین .یشوپ ریزگان اه
ب ه
نتفگ نخس ر ره تلاماعت رد نخس دربراک ترثک هب هجوت اب ،نیا رب هولاع ،دنا
،هزو ه ناگم
آان هک یبقاوع زا ات دنهد ءاقترا ار دوخ دیاش و مهم شنک نیا دنشوکب دیاب یهاگ
د نیا ر
رگ رادروخرب نآ دنمدوس راثآ زا و دننامب رود هب ،تشاد دهاوخ یپ رد هنیمز .دند
یم زین هتکن نیا رد ار نخس تیمها زرف رس زا هک ینانخس هکنیا ؛تسجزاب ناوت
یگنا و
هن ،دنوش یراج ،قح رادم رب و دنشاب تفرعم متجا و نایفارطا و درف دوخ اهنت
وگ عا ار هدنی
هرهب خ دنم هریاد هکلب ،تخاس دهاو گنهرف و دارفا زا هدرتسگ یا
مزرس رد ار اه نی
،رگید یاه
یرای و داد دهاوخ رارق شیوخ بطاخم نانچ .دوب دهاوخ نانآ کین یگدنز ناسر
تسد هک
نیا اهراکهاش زا یمهم هنوگ
ناراگزور ناگنازرف بوتکم نانخس عقاورد و دنا ورد .دنا
عقا
ار طارقس نانخس ،نوطلافا رف داتسا نانخس ندرک بوتکم للاخ زا و درک بوتکم
خ هناز ،دو
م نانخس هک زین سمش تلااقم باب رد هتکن نیا .درک نیودت ار شراگدنام راثآ بوتک
ش سم
یم رظن هب .تسا قداص ،تسا یزیربت هن نانخس تسد نیا دسر
و یهاگآ رس زا اهنت فرعم
،ت
ینتفر نایم زا هراومه هک هدوب زغمرپ نانچ هکلب
،صاخ ینامز زا غراف و تسا ارود همه رد
ن
عوضوم نیا زا یفلتخم داعبا هدش ببس ،نخس هب صاخ هجوت .تشاد دهاوخ یبطاخم رد
ش یسررب ،یمکح نومضم نیا زا نوگانوگ هوجو ،همادا رد دوش حرطم سمش تلااقم هد
.تسا
1 4- هزومآ .
نخس یاه
هتکن زا یکی نخس رد تقیقح تشادساپ رد تسا مزلا هک ییاه
،نتفگ نخس ماگنه
ش دهاوخ هتشاد ساپ نخس رد تقیقح رایعم ایآ هک تسا نآ ،داد رارق هجوتدروم کی ؟د
زا ی
تقیقح نیا هوجو یم تسار نخس ،درف ایآ هک تسا نیا ییوگ
نخس ،هتسناد اب دیوگ ی
یم نیارد یتاکن زا یکی تلااقم رد .تسا یتسار زا یراع هک دیوگ ل ،هدمآ هراب
پ موز رف زیهر د
زا غورد :تسا نتفگ تساران نخس و ییوگ
« غورد لاق ؟بذکی نمؤملا .تسهانگ نیرت مؤملا
ن
؟میوگ هنوگچ غورد نم سپ .بذکی لا »
،یزیربت سمش(
:1379 ۱۰۲ .)
س ،تسا قح هک ینخس زا فلتخم لیلاد هب تسا نکمم دارفا هک تسا نآ مهم هتکن زاب ر
یراوشد زا بانتجا ،درف عفانم .دننز مم هک ییاه
تسار تسا نک اب وا یارب ییوگ
ارطا شنایف
فعض هاگیاج رد ار دوخ درف هک یطیارش رد تسار نخس زا سرت یتح و دنک داجیا یم
،دنیب
هیجوت یتح و لیلاد و هب ار درف ًلاومعم رگید نوگانوگ یاه
قوس یتساران یوس م
ی رد .دهد
ینادرگیور هب تلااقم هب ناسنا هک یا
د تسار نخس زا لومعمروط هراشا ،درا
:تسا هدش
« نیا
یتسار ار نامدرم »
:نامه(
۳۴۹ .) ،ناسنا رد یگژیو نیا هب تلااقم هجوت نمض ب
موزل زا اهرا
تسار غورد و هدش هتفگ نخس ،ییوگ غورد و وگ
سا مزلا درف .تسا هدش شهوکن ییوگ رد ت
سرت ،ینخس نینچ نتفگ رد و دشاب هتشاد دوخ نخس تیناقح هب هجوت یطیارش ره و
هیجوت و تاظحلام و درادن هار دوخ هب یدیدرت ار نیا رد یعنام ،نوگانوگ یاه
وشن ه موزل .د
:تسا هدمآ ،تلااقم رد یتیاکح رذگهر زا هتکن نیا هب هجوت لوسر ای :تفگ گ روت توبن تفص متسناوتن قفانم برع نآ تدورب و تملظ زا للها
.نتف گ :تف
رت ،دنوشن باجح بارعا هلمج هک یتسیاب ارت یبرع ا
لوسر ای :تفگ ؟دوش باجح نم للها
تسرک
هملک هب لاا ؟دراد دوس هچ ار وا وت ندیهوکن نیا نونکا :تفگ .تسا نمشد و ح
رس ق ا ار و
،یزیربت سمش( دراد دوس شنآ هک دشاب ،ینک اوه رد ،یرادرب :1379
۹۵ .)
نیازا هن ور تقیقح نخس رد تسا مزلا اهنت دز زاب رس ،تقیقح زا و دوب وگ
قیقح ، رد ت ،نخس
ار بطاخم یهاگآ و تیاده بابسا و تشاد دهاوخ بطاخم رب ذفان و قیمع یریثأت هارف
م
چیه و تشاد رایسب هجوت هتکن نیا هب ،دوخ راتفگ رد سمش .درک دهاوخ عنام زیچ
تقیقح :تسا هدرک حیرصت زین دوخ ،دوبن وا ییوگ
« یمن هناهب چیه نم تسه هکنانچ منک
یم تسار میوگ
» ( :نامه ۳۶۸ .) نانچ رف ،دلو نیدلاءاهب اب یو نتفگ نخس عون هک
،انلاوم دنز
فگ رد سمش هک تسین نآ عنام هقلاع نیا اما ،دراد تیاکح یو هب سمش تبحم زا ب رات
وا ا
:دنکن دزشوگ ،هتفای وا رد هک ار یدنسپان تفص و دشابن رگ تقیقح
« صو نونکا نم تی
ینعم هب ات دوب زیچ هس ار نیدلاءاهب تفص همه .دبای هار
هک ؛دراد بوخ یاه ص
ازه د شمرد ر
عیاض نآ ،دنزب یدرم هار رد زاجم هب مدق دنچ یربگ .یدرک لذب لاح رد ،دوب ن
،دشاب تبقاع
هداز ردص هصاخ ،دوش وا ریگتسد ا ]...[دمآ داقتعا نادب هدایپ هار نیدنچ یا
هس لا تیصو
یم هایگ مود ،ییوگن غورد یکی :شمدرک کا ،دروخ
ن اما ،طرش تسیتسار نوچ نون یروخ
،یزیربت سمش(
:1379 ۱۰۲ .)
بحاص صاخشا اب ههجاوم رد تقیقح نایب رد ار هجهل تحارص نیا سمش و تشاد زین مان
همه اب تقیقح نتفگ رد نانچ .دوب نینچ سک
و وا نایم فورعم ییوگتفگ باب رد هک
هک تسلقن:هدمآ یو رصاعم فورعم فراع ،ینامرک نیدلادحوا نیدلادحوا خیش تمدخ
یم بآ تشط رد ار هام :تفگ ؟یتسیچ رد هک دیسرپ ؛تفایرد ]...[ ار ینامرک دومرف ؛منیب
یمن شنامسآ رب ارچ یرادن لبند رگا هک ات دنک هجلاعم ارت ات نک فکب یبیبط نونکا ؛ینیب
،یکلافا( ینیب ار یقیقح روظنم ورد ینک لقن هچ ره رد ۱۳۸۵
: ۶۱۶ .)
لااقم ریبعت هب فلتخم دصاقم یاتسار رد تسا رگراک و رثؤم یریت ،قح نخس ،ت
و مجزا هل
ج ،تلااقم( ناسنا شرورپ و تیاده ۱
: ۱۱۵ .) قح نخس نایب زا هک یدرف عقاورد یمیب
هن ،درادن زین نارگید تیبرت رد ،تسا رادروخرب تخانش و تفرعم زا دوخ اهنت س
م یمه مه
ایب رد هجهل تحارص هکنآ نمض طارقس دراد یگژیو زا ار قح ن
رب وگنخس مهم یاه
،درمش
تسناد نارگید تیاده و تیبرت هیام ار یدارفا نینچ یم یسک ب ]...[ دشاب تفص هس یاراد هک ]...[ دشاب یبوخ کحم حور یارب دناوت
،تریص
کین هدروخرب یرایسب صاخشا هب نم ... هجهل تحارص و یهاوخ یصب ای ]...[ ما
وبن ر هد ای و دنا
صب رگا هتشاد تری هتساوخن دنا
ب هجهل تحارص زا ای ]...[دنیوگب ار تقیقح دنا ی
هرهب شیب و دنا
هظحلام و بوجحم تسا هتسیاش هچنآزا هب روبجم نارگید روضح رد و ]...[دنراک
ت ضقان ییوگ
یم ،نوطلافا( دندرگ ۱۳۴۹
: ۳۴۵ و ۳۴۴ .)
نخس رد تسا مزلا هچنآ هرابرد زین یرگید تاکن هب تلااقم رد اب هتشاد دوجو
شا ،دش هرا هدش
هزومآ نیا زا یکی .تسا .تسا نخس ندوب هناهاگآ ترورض اه
1 1- 9-
یطوط( دشاب هناهاگآ نخس .
)دشابن راو
هک تسا نآ دهد رارق هجوتدروم ،نتفگ نخس رد تسا مزلا درف هک یتاکن زا یکی ایآ
د باب ر
یم نابز رب هک ینخس س هب ؟هن ای دراد ار مزلا کرد و یهاگآ ،دروآ
آ ،رگید نخ س ای
وا نخ
یب و هدینش ار ینخس هکنیا ای تسا یعوضوم هب تبسن تخانش لصاح د و مهف هکنآ
یکر
یم وگزاب هنادلقم ،دشاب هتشاد نآ یتسردان ای یتسرد و عوضوم نآ هب تبسن رد .دنک
تلااقم
نانچ .تسا رایسب هجوتدروم ،نخس رد یگژیو نیا هب یدنبیاپ ،سمش ه هب هجوت اب هک
نیم
ن یربت سمش( تسا هدش هتشاد رذح رب ،هتفاینرد هک ینخس نایب زا هدنیوگ ،هتک 1379 ،یز
:
۳۳۸ .) نیازا میسقت رد ور یدنب
لباق یا تلاح ود زا درف نانخس ،تلااقم رد لمأت نوریب
خس هب و هناهاگآان هکنآاب و تسا وا یهاگآ و تفرعم و تخانش لصاح ای ؛تسین یقد ن
ق ،رت
یطوط ت هب .تسا راو و ققحم ای و تسا دلقم دوخ نخس رد ای ،درف تلااقم ریبع
آ ب هکن ه
یهاگآ و ملع ،تسا ققحم ،دوخ نخس :نامه( تسا هدوزفا نخس رب یا
۳۶۲ .)
هب درف هکنآ هب هجوت اب یم نابز رب ار یرایسب نانخس لومعمروط
ار مزلا هجوت و تقد و دروآ
یم هچنآ باب رد راثآ نیتسخن زا یکی ،درادن دیوگ
هک تسا نآ ،درف نتفگ نخس هناهاگآ
نانخس زا یرایسب هدیاف و شزرا و تسا هناهاگآان و هنادلقم نانخس هرمز رد هک
نآ رب یا
و هدوهیب ینخس ،تسین یهاگآ و ملع نیرق هک ینخس ،تلااقم رد .دش دهاوخن هتفگ ،تسین یب هدناوخ شزرا :تسا هدش
دیییان هییشیدنا رییس زا ناییک نخییس ار ندینیییییش
دیایییییشن ار نتیییییفگ و
،یماظن(
:1389 ۳۱۴ )
هدوهیب زا درف هک تسا رذگهر نیمه زا آ( تسا هدش هتشادزاب زین نخس رد ییوگ
نایاق ی
،یشواچ :1394
هب .)199 نیا ینخس زا بانتجا و درف نتفگ نخس هناهاگآ ،بیترت ک
ه
هناوتشپ یم ببس ،درادن تفرعم زا یا ،دوخ نخس رد درف دوش
راتفگ و دشاب لیصا ش
یهاگآان نینچ ،نیا رب هولاع .ددرگ دنمشزرا یم یا
و دوخ یهارمگ بابسا دناوت رگید
ار نا
زا یکی رگدیاه .دروآ مهارف یگژیو ٫
ناسنا یگدنز رد هک ار ییاه دراد دوجو اه
و بجوم
نآ یونعم و یناحور طاطحنا ار هچنآ درف هکنیا ؛تسجزاب هتکن نیا رد هدش اه
م ی ومآ دز
یب ار یعوضوم ینعی ،دهد لاقتنا نارگید هب ،دنک عضوم ذاختا نآ باب رد هکنآ نادن
هتس
،نایکلم( دزومایب ۱۳۹۴
: ۱۲۷ .) هک تسا نآ نتفگ هناهاگآان نخس رگید هجیتن ب
زا یرایس
بز رب ،نآ تقیقح کرد زا غراف و هناهاگآان هکاجنآزا زین تسرد و بوخ نانخس نا
هداتفا اه و
و هتفگ ررکم هدینش
هب ،تسا هدش ابتعا و شزرا زا ،تفرعم زا یرود نیمه ۀطساو
م و ر یانع
یلاخ نیتسار :تسا هدش
« ه .منیبب نم ین :دیوگ هک دنک اضاقت نیا نوردنا توق لوق چی
زا یسک ره نابز هب تسا هدش لمعتسم مه شیورد و تفرعم ظفل نیا و .دونشن سک ناشی
دنونشب وچ دننک مهف نیمه »
زیربت سمش(
1379 ،ی
