شهوژپ یدربهار یاه ناريا يعامتجا لئاسم
لاس متفه يپايپ هرامش ، 12
هرامش ، مود ، ناتسبات 2931
:تفايرد خيرات 12
/ 39 / 2931 :شريذپ خيرات 13
/ 21 / 2931
صص 23 - 91
هاگآ ی زا قوقح و
لاکت ی ف رهش ی و لماوع طبترم
اب
1
نآ
دروم :هعلاطم رهش
دهشم
سح ی ن م ی ازر یی
،رايداتسا ، هورگ
مولع
،يعامتجا هاگشناد
،يسودرف
،دهشم ناريا
س ی د دمحا م ی رابتدمحمر یوجشناد ،
،یرتكد هورگ
مولع عامتجا ي
، هاگشناد سودرف
ي
،
،دهشم ا ي نار
هدیکچ رد ههد اه ی ريخا وم عوض قوقح و لاکت ي ف یدنورهش هب يکي زا هديچيپ نيرت لئاسم يسايس و يعامتجا ليدبت هدش و هجوت یدايز ار ههب دوهخ
بلج هدرك .تسا هب لد ي ل مها ي ت
،عوضوم شهوژپ رضاح مي ناز هاگآ ي نادنورهش دهشم ی زا قوقح و لاکت ي ف رهش ی دوخ و لهماوع ررثهم رهب
نآ ار سررب ي هدرك ا تس . ارب ی اسانش يي هم م رت ي ن غتم ي اهر ی
،ررثم رظن ي ه اه ی طبترم نوچمه رظن ي ه اه ی
،لاشرام کسوناج ي
،
،زنوسراپ ،،اهمرباه
رنرت و شهوژپ اه ی پ ي ش ي ن هعلاطم .دش شهوژپ هب شور مك ي و اب هدافتسا زا رازهبا شهسرپ ههمان ماهجنا .دهش هعماج ۀ راهمآ ی نادنورههش اهب
ی
21 لاس رهش دهشم دوب هك زا ب ي ن اهنآ 2133 رفن ارب ی هنومن باختنا .دندش شور هنومن گ ي ر ی ن هي ز ههشوخ ا ی ههلحرمدنچ ا ی .دوهب اهتن ي ج ناهشن
م ي دنهد مي گنا ي ن هاگآ ي زا قوقح و لاکت ي ف رهش ی هب ترت ي ب اب 24 / 12 و 2 / 19 رد دح اب رارق .دراد غتم ي اهر ی لقتسم هب ترت هي ب دودهح 14 و
22 دصرد زا راو ي سنا غتم ي اهر ی هاگآ ي زا قوقح و لاکت ي ف رهش ی ار پ ي ش ب ين ي .دندرك وق ی رت ي ن پ ي ش ب ين ي هدهننك اهه ی غتم هي ر هاهگآ ي زا قوهقح
رهش ی هب ترت ي ب د ي ن راد ی
=اتب(
122 / 3
،) هعماج ذپ ي ر ی رد هداوناخ =اهتب(
212 / 3
،) تكراهشم موهمع ي =اهتب(
313 / 3
،) هدافتهسا زا ناهسر ۀ جراهخ ي
=اتب(
314 / 3 ) و هدافتسا زا ناسر ۀ لخاد ي =اهتب(
319 / 3 ) .دنتهسه ا هي ن رد لاهح ي تهسا ههك ههعماج ذهپ ي ر ی رد هداوناهخ =اهتب(
241 / 3
،) د هي ن راد ی
=اتب(
212 / 3
،) هدافتسا زا ناسر ۀ لخاد ي
=اتب(
339 / 3 ) و هدافتسا زا ناسر ۀ جراخ ي
=اتب(
343 / 3 ) ب ي رتش ي ن رأت ي ر ار رب غتم ي ر هاگآ ي زا لاکت ي ف رههش ی
هتشاد .دنا
هژاو اه ی دیلک ی : هاگآ ي
، قوقح و لاکت ي ف رهش ی
، تكراشم مومع ي
، هدافتسا زا
،هناسر هعماج ذپ ي ر ی .
ا2
ي ن حرط زا هلاقم ي
ناونع اب
« سررب ي م ي ناز هاگآ ي لاکت و قوقح زا ي
ف رهش ی دهشم رهش رد نآ رب ررثم لماوع و »
امح اب و هدش هتفرگرب ي
ت لاهم ي شهوژهپ زهكرم اهه
ی اروهش ی
ملاسا ي .تسا هدش ماجنا دهشم رهش
:لوثسم هدنسيون
33211931131
Email: [email protected]
Copyright©2018, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially.
Doi: 10.22108/ssoss.2019.104774.1105
13 شهوژپ
یدربهار یاه ناريا يعامتجا لئاسم
لاس ، متفه يپايپ هرامش ، 12
هرامش ، مود ، ناتسبات 2931
همدقم و نایب هلئسم
یرارقرب يگدنز يعامتجا مزلتسم
دوجو طباور يقوقح نيب
،دارفا هورگ اه و یاهداهن فلتخم
هعماج .تسا اهرهش
گرزب نيرت عامتجا یاه يناسنا دنا هك لحم يقلات قوقح
يمومع و يصوصخ دنا
و رد اهنآ نشور ندوب قوقح رهش ی و
ۀوحن هب ندربراك نآ زا تامازلا يگدنز یرهش یزورما .تسا
هب ليلد تهابش يموهفم هس
حلاطصا
« قوقح یدنورهش
»
،
« قوقح ينيشنرهش
» و
« قوقح یرهش
» مز تسا ادتبا یارب
نايب نشور رت هلئسم و فادها شهوژپ توافت يموهفم نيا هس
حلاطصا نشور .دوش
قوقح یدنورهش يموهفم
يلك تسا ههك رد نآ دنورههش
اب عاجرا هب تلود - تلم فيرعت يم دوهش و ههب تبهسن ناهيم
تيمكاح و
مدرم رد ماظن يقوقح - يهسايس ههجوت يهم .دوهش
تيوضع و
تيعبات کي هعماج ههب يياههنت ببهس لکهش یرهيگ
قوقح و يفيلاکت يم دوش هك زج قيرطزا رييغت تيعبات زا درهف
طقاس يمن .دوش هنوگنآ هك صخشم تهسا نهيا وههفم م رايهسب
عيسو تسا و ۀمه دارفا کي روشك ار غراف زا لهحم تنوکهس
اهنآ رد رب يم .دريگ
موهفم رگيد
« قوقح ينيشنرهش
»
؛تسا نيا قوقح لکهش
يصاخ زا قوقح یدنورهش تسا
و رد نآ ۀطبار نيشنرهش اهب
تيمكاح يلحم
یرهش رظندم .تسا رد نيا موهفم نيهشنرهش
اب عاجرا هب تلود ه تلم فيرعت يمن
؛دوش هکلب اب عاهجرا ههب
یاضف یرهش فيرعت يم .دوش
موهفم قوقح یرهش ن هي ز ۀدهنرادربرد ههعومجم
يهتاررقم
تسا هك طهباور نادنورههش اهب
هرادا یاهه یرههش و یاههداهن
یاراد لخدم رد رما یرهش ار ميهظنت يهم دهنك و رهب ،اهاروهش
یرادرهش اه
و رياس هرادا یاه یرهش رظان .تسا قوقح یرهش
ظاحلزا م يناک اهنت ۀدودحم ينوناق و ميرهح اهرههش ار رد رهب
يم .دريگ اب نيا فيرعت زا قوقح یرهش صخشم يم دوهش ههك
نيا موهفم اهخ رهت زا قوهقح ينيهشنرهش و
موههفم قوهقح
ينيشنرهش اخ
رت زا قوقح یدنورهش تهسا
ههك يعوهضوم
،يلك همه هبناج و رد عاجرا هب ۀمه دارفا کهي تهلم و ههعماج تسا
(
يميظع
،يمشاه
.)2943
رب نيمه
،اسا زكرمت يلهصا نهيا
شهوژپ رب قوقح و فيلاکت
2یرهش .تسا
دنورهش
1ی زا تاقتشم ش ره تسا و نآ ار بلاق پ ي تفرهش ۀ
شنرهش ين ي م ي دنناد . ههب رواهب هخرب ي ،ناهسانشراك هشنرهش
ي نان
ماههگنه ي هههك هههب قوههقح ي دههک ي رگ مارههتحا راذگ دههن و هههب
لوئسم ي ت اه ی وخ ي ش رد لابق رهش و تجا عام لهمع ،دهننك ههب
دنورهش اقترا يم باي دن . موهفم یدنورهش رد
عماوج یزورما اهب
يساركومد رد
طابترا .تسا يساركومد هب
ۀهلزنم يهشور یارهب
يگدنز ندرهك رهبارب تهسا (
Thayer-Bacon, 2008
.) یدنورههش
بوخ مزلتسم نيا تسا هك دارفا ههب ههنوگ یا عاهمتجا ي راهتفر
دننك و رد نيع لاح زا وضوم تاع يسايس و يعامتجا دنهسرپب
و ناشتاداقتنا ار
حرهطم دهننك (
Westheimer, 2007
.) زرهبيگ و
ناراکمه (9
)2013
نايب يم دننك هك هب روط يهلك یدنورههش رد
يط هحب يياهه ههتخومآ يهم دوهش ههك ۀراهبرد تكراهشم رد
تامادقا يعامتجا فلتخم تروص يم .دريگ
یدنورهش زا
مهم نيرت هديا یاه تجا يعام تسا ههك یارهب
کمك هب تخانش رهتهب ،ههعماج طهباور يهنورد نآ و تيادهه
اهراتفر هب دوجو هدمآ .تسا لاشرام دهقتعم تهسا یدنورههش
يهاگياپ تسا هك هب ۀمه یدارفا هك وضع مامت ع ي را عامتجا
،دنا
هداد يم .دوش عهقاورد
، یدنورههش يتيعقوهم
تهسا ههك لماهش
هعومجم یا زا
،قوقح فياظو و دهعت تا تسا و رهب ،یرهبارب
تلادع و للاقتسا تهل د دراد (
ههب لهقن زا تزعروهپ و ،ناراهکمه
2943 :
.)29
یدنورهش یاهدنويپ
نايم درف و هعماج ار رد بهلاق
،قوقح تادهعت و سم وئ تيل اه سکعنم هم ي دهنك و يبوچراهچ
یارب لماعت
،دارفا هورگ اه و اهداهن هئارا يم .دنك هزورما هحب
ۀرابرد تيمك و تيفيك نيا قوقح و
،فيلاکت مجح يعيسو زا
اهراتفگ و اهراتشون ار هب دوخ اصتخا هداد
و نيا هسم ئ هل ار
حرطم هدرك تسا هك ققحت یدنورهش و
هب لابند نآ هعهسوت رد
يم صخشم رصتخم و هاتوك ييوجتسج اب2
يهمك يهبرجت و یرظن تايبدا هك دوش
شخب رد ليلد نيمه هب .تسا هتفرگ لکش یرهش فيلاکت و قوقح عوضوم رد یاه
يم نايم هب نخس یدنورهش فيلاکت و قوقح زا شرازگ نيا فلتخم ديكأت اما ؛ديآ
یرهش فيلاکت و قوقح نامه رب حابم نيا ۀمه رد نارگشهوژپ .تسا
2 Citizenship
3Geboers et al.
هاگآ ي لاکت و قوقح زا ي
ف رهش ی نآ اب طبترم لماوع و 12
ورگ تخانش ررثم نآ تسا
؛ نياربانب
، دركراك يلصا
،یدنورهش
رادا ۀ هعماج قباطم اب لوصا تياعر قوقح نارگيد و دههعت ههب
ماجنا روما یارب ظفح یاهداهن يكرتشم تسا هك نهيا قوهقح
ار رارقرب و رادياپ هگن يم دنراد (
،سکلاف
.)2933
زا رظن لاشرام یدنورهش زا
ود صخاهش يلهصا
ليکهشت
هدش تسا
؛ نيلوا صخاش
،یدنورهش قوقح
یدنورهش .تسا
یدنورهش رد
،اسا هب ۀلزنم ههعومجم قوهقح
یدرهف فهيرعت
يم .دوش نيا قوقح دنچ ني دركراك دنراد . مههم رهت ي ن دركراهك
قوقح یدرف نيا تسا هك للاقتسا یدرف ار هب هارمه هم ي دروآ .
قوقح هب دارفا اضف يم دههد اهت ناهشعفانم ار
هعهسوت دهنهد و
یاهورين هوقلاب ناش ار نودب تلاخد دارفا رگيد اي هب روهط هلك ي
هعماج ققحت .دنشخب قوقح یدنورهش زين
دنچ دعب دراد و ره
ي ک زا نيا داعبا زين م ث هفل يياه دنراد . لاشرام هس عوهن قوهقح
یدنورهش ار
نايب م ي دنك : قوقح ،يندهم يهسايس و يعاهمتجا .
نيمود صخاش
،یدنورهش فيلاکت
یدنورههش .تهسا
موههفم
یدنورهش هولاع
رب
،قوقح دنرادربرد ۀ
فياظو و تادهعت زهين
ه تس (
،شن
).2932
سکلاف نيب فياهظو و فيلاهکت یدنورههش زياهمت
لهياق
يم دوش : فياظو ار يم ناوت نآ هتسد زا تيلوئسم اه يقلت درهك
هك هب ۀليسو نوناق ررقم يم دنوش و یارب مارتحا نتشاذگن درف
هب
اهنآ تازاجم يياه نييعت يم دوش . رد لباقم فيلاکت اي تادههعت
ار دياب هنابلطواد و
يهلجت يگتهسبمه و
دهنويپ يهنهذ درهف اهب
نارگيد تسناد . ناشن ۀ تملاس کي هعماج يياهناوت شا رد اهکتا
رب تادهعت هنابلطواد هب
یاهج فياهظو يهليمحت یارهب
ظهفح
هعماج تسا (
سکلاف
،
.)2933
يهاگآ زا قوقح یرهش لماع رايسب يساسا یارهب موادهت
يگدنز يعمج رد یايند هرطاخمرپ و
یاهرهش یزورما
.تهسا
هجوت ندرکن هب يهاگآ زا قوقح یرهش شودخم ۀدننك گياپ ها اه
و شقن اه و ببس ريخأت رد اهراك و هنيزه ندشرب ،اههنآ داهجيا
للخ رد طباور و تلاماهعت و
داهجيا يتلاکهشم رد
تكراهشم
نادنورهش يم
.دوش شخرچ هيرظن یاه هعماج يسانش هب تمهس
ميهافم مرن دننامه يهاهگآ زا قوهقح یرههش و یدنورههش و
تكراشم رد
نيمه .تساتسار رگا
يهاگآ زا قوقح هش یره رد
کي رهش رد حطس يي اب
،دشابن دارفا يمن دنناد هچ عون قوقح
و يفيلاکت رد هعماج و رد لابق نارگيد دنراد و هنوگچ دياب رد
تهج ققحت و یافيا اهنآ شلات .دننك
اما شيازفا يهاگآ نادنورهش زا
قوقح و فيلاکت دوخ رد
ۀزوههح یرهههش ببههس دوههبهب يياههناوت یاههه
،نادنورهههش
تكراشم يوج ي و شيازفا نازيم یراذگررا نادنورههش
رد روهما
،رهش تيوقت سح دامتعا هب ماظن تيريدهم ،یرههش
یرارهقرب
تلادع رتشيب رد یرادروخرب زا
تصرف
،اه شهاك ههنيزه یاهه
يعاههمتجا و
یرهههش و تيلوئههسم یريذههپ
رتههشيب نادنورهههش
يم .دوش
اب دوجو تهيمها عوهضوم اهب
یرورهم رهب شهوژهپ یاهه
ماجنا هدش رد وح ۀز قوقح یرهش صخشم يم دوش نانچنآ هك
هتسياش تسا هب نيا عوضوم هجوت هدشن تهسا و نيهمه هخ
يشهوژپ دوجوم
ترورض ماجنا
نيا شهوژپ و شهوژهپ یاهه
هباشم ار راکشآ يم .دنك
دهشم تختياپ یونعم ناريا و يهنيرتيو زا
ۀهعماج يهناريا
تسا هك هن اس نويليم اه رئاز و رگشدرگ ار .تساريذپ لاهع
هو
رب ۀبنج
،یرگشدرگ هبذاج
یاه یداصتقا رهش
ببس ترجاههم
عيسو زا لخاد و جراخ ناتسا هب نهيا رههش هدهش .تهسا نهيا
هلئسم هولاع رب دشر هيشاح ،ينيهشن عوهنت يهگنهرف و
يتيموهق
یدايز ار هب لابند هتهشاد تهسا و .دراد ۀهعومجم نهيا
طيارهش
ببس هدش تسا تيريدم رهش دهشم هديچيپ و اخ دهشاب و
ًانيقي نودب لماعت هدنزاس نيهب نادنورههش و
یاههداهن لوئهسم
،یرهش تيريدم نآ رايسب لکشم و هنيزهرپ دهاوخ ؛دوهب ههتبلا
داجيا نيا لماعت مزلتهسم تهياعر قوهقح و فيلاهکت یرههش
یوسزا نانكاهس دههشم و ناهيلوتم یرههش تهسا و شيهپ زاهين
يساسا تياعر قوقح و فيلاکت
،یرهش يهاگآ نتهشاد زا نهيا
قوقح و فيلاهکت ؛تهسا ،نيارباهنب شهوژهپ
رهضاح ددهصرد
يسررب نازيم يهاگآ نادنورهش زا
قوهقح و فيلاهکت یرههش
دوخ و لماوع طبترم اب نآ رد رهش دهشم .تسا
11 شهوژپ
یدربهار یاه ناريا يعامتجا لئاسم
لاس ، متفه يپايپ هرامش ، 12
هرامش ، مود ، ناتسبات 2931
ۀنیشیپ شهوژپ
عراش روپ و ناراکمه (
2931 ) نازيم يهاگآ نادنورههش تبهسن
هب روما یرهش و لماوع يعامتجا ررثم رب نآ ار يسررب ندرك .د
تيعمج نيا شهوژپ ۀمه نادنورهش رهش
یراس اهب ۀدر ينهس
24 لاس و رت اب تسا و جياتن نآ ناشن دنداد يهاگآ زا قوقح
رتشيب زا تيلوئهسم اهه
و فيلاهکت تهسا جياهتن.
يهنييبت ناهشن
يم دنهد زا نايم هس ريغتم لقتسم هناسر(
اهه ی ،يهعمج هاهگياپ
یداصتقا -
،يعامتجا تكراشم
،)يندم هناهسر یاهه يهعمج و
تكراشم يندم
اب يهاگآ زا تيلوئسم اهه و هاهگياپ یداهصتقا -
يعامتجا و
هناسر اهه ی يهعمج اهب يهاهگآ زا قوهقح راداهنعم
هدوب دنا و هناسر اه ی يعمج مهم نيرت ريغتم نييبت ۀدننك يهاهگآ
زا قوقح و تيلوئسم اه دنتسه .
ينايش و نوهپس د ( 2939 ) يشهوژپ اب ناونع
« ۀطبار يهمك و
فيك ي همانرب اه ی ينويزيولت و
يهاگآ زا قوقح یدنورهش
» ماجنا
.دنداد نيا هعلاطم هب تروص شياهميپ نيهب 411 رهفن زا نانكاهس
رهش مرخ دابآ ناتسرل ماجنا هدش .تسا هتفاي اهه رگناهيب نآ تهسا
هك رد عومجم نيب هدافتسا زا نويزيولت رظنزا(
نازهيم هدافتهسا و
یاوتحم همانرب اه زا هس دعب دم
،ين يسايس و )يعامتجا و
نازهيم
يهاگآ زا قوقح یدنورهش هطبار
دوجو .دراد
یرقاب ( 2939 ) يشهوژپ اب
فده يهسررب نازهيم يهاهگآ
نادنورهش زا
،قوقح تادهعت و قلاخا یدنورهش و
تاراهظتنا
نانآ زا تلود ماجنا هداد .تهسا رد نهيا شهوژهپ 113
رهفن زا
نادنورهههش يههنارهت
ی اههب 21 لاههس هههب شور من هههنو یرههيگ
هشوخ یا هس هلحرم یا باختنا .دندش جياتن ناهشن دهنداد ناهيم
هس دهعب قوهقح ينوناهق و ،يندهم قوهقح يهسايس و قوهقح
يعامتجا یدنورهش
اب تادهعت نادنورهش رد
لابق تلود ۀطبار
تبثم و یرادانعم دوهجو
دراد و رد عوهمجم صخاهش قوهقح
نادنورهش اب
تادهعت و قلاخا یدنورهش رد
لابق تلود ۀطبار
تبثم و یرادانعم .دراد
جاح هداز و یروصنم (
2931 ) نازيم يهاگآ یاه يمومع هب
قوقح یدنورهش رد
ناتهسا ناهسارخ يلامهش
ار هديجنهس .دهنا
شهوژپ اهنآ زا عون یدربراك و يشياميپ .تسا ۀنومن شهوژهپ 942
رفن زا نادنورهش ناتسا
ناهسارخ يلامهش
رد لاهس 2931
.دنتسه
،اسارب تن
،جيا نازيم يهاگآ زا قوقح یدنورهش ناتسا
رد دح طسوتم هدوب تسا و رتشيب نادنورهش هاگياپ
يعاهمتجا
ينيياپ .دنراد نينچمه اب هجوت ههب نوهمزآ ،يگتهسبمه لهيلحت
سنايراو نومزآ نويسرگر و
بيارض ۀهلداعم ينويهسرگر نيهب
شرگن هب قوهقح ،یدنورههش هدافتهسا
زا ،هناهسر روهضح رد
ۀههصرع
،يموههمع ت تلايههصح و
نههس اههب يهاههگآ زا قوههقح
یدنورهههش ۀههطبار
تههبثم دوههجو
؛دراد اههما يهاههگآ زا قوههقح
یدنورهش نيب
تاقبط و تيموق اه و ناهنز و نادرهم تيعهضو
يهباشم هتشاد .تسا
زربيگ و اراهکمه ن ( )2015
يهشهوژپ اهب
ناوهنع
« ۀعهسوت
یدنورهههش يتباههقر
رد شههناد نازوههمآ
،رادههم يياههمنهار
رد
مادرتسمآ
» ماجنا .دنداد نيا شهوژپ هب تروص ۀعلاطم يلوهط و
رد يط هس
،لاس 1313 شهناد زوهمآ 21 اهت 21 ۀلاهس ،رادهم
مادرتسمآ دنله
ار يسررب هدرهك .تهسا جياهتن شهوژهپ ناهشن
دههنداد یدنورهههش يتباههقر
رد لوههط ۀرود يياههمنهار شيازههفا
يم
؛دباي يهلو نهيا شيازهفا يگهشيمه تهسين
و ناهسون .دراد
شههناد نازوههمآ يههط ههيا ن
،هرود يههشيازفا رد
حطههس يهاههگآ زا
یدنورهش ناشن
يم .دنهد نيا رد يلاهح تهسا ههك ههقلاع ههب
عفانم يعمج ناسون .دراد توافت اهه نيهب هورهگ یاهه فهلتخم
شناد یزومآ يم دناوت بسحرب عاوهنا ههسردم و يهگژيو یاهه
شناد نازومآ نييبت .دوش
لههگنا (2
)2010
يههشهوژپ اههب
فدههه يههسررب تاحلاههصا
زومآ ش یدنورهش رد
ايناپسا ماجنا .داد نهيا شهوژهپ ههك
ههب
شور ليلحت یاوتحم يفيك ماجنا هدش
،تسا شلاهت يهم دهنك
تاحلاههصا شزوههمآ
یدنورهههش رد
ايناپههسا ار اههب تاعوههضوم
دنورهش يناهج و يلم و عوهنت يهگنهرف و
ترجاههم يهسررب
.دنك جياتن شهوژپ ناشن دنداد يعون خنهس يهسانش ههناگراهچ
یارب شزومآ یدنورهش رد
ايناپسا دوجو .دراد نيا راهچ خنهس
لماش خنس
،يتنس خنهس تراههم ،روهحم خنهس شزرا روهحم و
درکيور يساکعنا .تسا
1Engel
هاگآ ي لاکت و قوقح زا ي
ف رهش ی نآ اب طبترم لماوع و 19
تچنلاب نهوك و سكودهب (2
)2014
يهشهوژپ اهب
ناوهنع
« ۀمانرب يشزومآ ناناوج رد تفايهر قوقح روهحم یدنورههش
»
ماجنا .دنداد رد نيا شهوژهپ کهي
ۀهمانرب يهشزومآ هدهشارجا
طسوت یرادرهش لارتنوم
اداهناك رد ۀهنيمز قوهقح یدنورههش
يسررب هدش .تسا یارب ماجنا شهوژپ 232 هبحاصم اب ناناوج
21 ات 13 لاس نيا رهش ماجنا .دش جياتن شهوژپ ناهشن دهنداد
همانرب یاه يشزومآ شقن یدايز رد ندادداي قوقح یدنورههش
هتشاد دنا و یدارفا هك رد نيا همانرب اه تهشيب ر روهضح ،دنتهشاد
،اسحا تيلوئسم یرتشيب
تبسن هب رهش و عياقو یور هداد رد
نآ .دنتشاد زربيگ و اراکمه ن ( )2013
رد يشهوژپ اب
ناونع
« يهسررب
تاررا شزومآ یدنورهش
» ناشن دنداد
،رادم يم دنناوت شهقن
يمهم رد ۀعسوت یدنورهش رد
شناد
،نازومآ هب و ي هژ رد عماوج
نردم و رصاعم هتشاد ب .دنهشا نهيا شهوژهپ رد
شلاهت یارهب
يسررب ريرأت عاونا فلتخم شزومآ یدنورهش هدوب
تسا و ههب
نيمه ليلد نارگشهوژپ 14
ۀمانرب يشزومآ ار نيهب لاهس یاهه
اههت2003
رد2009
ۀههنيمز ريرأههت شزوههمآ یدنورهههش
هههعلاطم
هدرك .دنا جياتن شهوژپ ناشن دنداد رد نيا 14 ۀهمانرب شزوهمآ
،یدنورهش رب
دعب س يساي یدنورهش شيب
زا دعب يعاهمتجا نآ
ديكأت هدش
،تسا یاضف زاب و کيتاركومد يسلاك
رتشيب ببهس
ۀعسوت یدنورهش رد
شناد نازومآ يم دوش و هب روط يهلك کهي
ۀههمانرب يههسرد يمههسر يههم دههناوت ريرأههت یداههيز رههب شزوههمآ
یدنورهش هتشاد
.دشاب
رورم تاعلاطم ماجنا هدهش ناهشن ۀدهنهد تهيمها عوهضوم
يهاگآ زا قوقح و فيلاکت یدنورهش رد
شهوژهپ .تهساه
رد
يسررب قيقد رت شهوژپ یاه طبترم صخشم يم دوش رهب شهقن
هناسر
،اه روهضح رد ۀهصرع يموهمع و تكراهشم ،يعاهمتجا
شزوههمآ و
یاهههريغتم هههنيمز
یا نوههچ هاههگياپ یداههصتقا -
،يعامتجا
،تلايصحت
،تيسنج تيموق
و نس و طابترا اهنآ اهب
ۀلوقم هاگآ ي زا قوقح و فيلاکت یدنورهش هجوت
هدش .تهسا
هجوت هب ۀلوقم
« قوقح و فيلاکت یرهش
» هك اهنت ههب ههطبار و
1 Blanchet-Cohen & Bedeaux
لماعت نانكاس رهش اب ۀعومجم يتيريدم رههش طوهبرم تهسا و
نتشادرظنرد يياهريغتم
نوهچ نازهيم یاههرواب يهنيد
دارهفا و
طاههبترا نآ اههب عوههضوم قوههقح و فيلاههکت
،یرهههش زا دراوههم
تيمهااب و عيدب نيا شهوژپ .دنا
ینابم یرظن
لاشرام حب یدنورهش ار
هب هس شخب ميسقت يم :دنك رهصنع
يندم هك رد تهج ققحت یدازآ یاهه یدرهف تهسا و تراهبع
تههسا زا یرههصانع نوههچ
یدازآ
،ناههيب قههح تههيکلام و
قههح
یرادروخرب زا
تلادع و رصنع يسايس هك زا قح تكراشم رد
لامعا تردق
،يسايس هب و ي هژ قح ب یرادروخر زا
تاباختنا دازآ
و یأر يفخم هب دوجو هدمآ .تسا رد ،تهياهن لاهشرام رهصنع
يعامتجا ار هب ۀلزنم قح
« یرادروخرب زا
لقادح هافر یداهصتقا
و
،تينما قح ميهس ندش هب روط لهماك رد ارهيم يعاهمتجا و
نينچمه قح نتسيز هب دننام کي دوجوم ندمتم
» فيرعت درك ه
.تسا نيا هس رصنع ا ز نرق مهدفه ات نرهق متهسيب ههب ردهت ي ج
لکش هتفرگ .دنا د ر رانك نيا هس
،رصنع ههعومجم یا
زا اههداهن
نوچمه هاگداد
،اه
،ناملراپ یاهاروهش تهموکح
،يهلحم ماهظن
يشزومآ و تامدخ يعامتجا دوجو
دنتشاد هك هب نهيا قوهقح
دومن يعامتجا يم
دنداد (
هب لقن زا
،شن
)2932 .
لاشرام رد ۀيرظن دوخ لوصا و لماعت نايم یدنورههش و
ۀقبط يعامتجا ار رد هعماج یا اب ماهظن هيامرهس یراد ههب ۀهلزنم
يماهظن اهيوپ حرهطم يهم دهنك ههك رد نآ دروهخرب مادهم ناههيم
یدنورهش و
تاقبط يعامتجا نييعت
ۀدهننك يگدهنز يهسايس و
يعامتجا تهسا . دهب ي ن تروهص ههك دهنيارف نيمهضت قوهقح
يعامتجا بجوم شياهسرف واهفت
ت اهه ی يتاهقبط هم ي دوهش و
تاواسم بلط ي یدنورهش ار
تيوقت يم دنك . رد ع ي ن لاح ديدهت
زايتما يتاقبط شنكاو يعاهفد ار همرب ي گنا هي دز و ۀهقبط طلهسم
رظنزا
،یداصتقا زا
تيعقوم دوهخ رد رهبارب طهسب و شرتهسگ
قوقح يعامتجا عافد يم .دنك ۀتسه ۀهيرظن یدنورههش سكاهم
ربو رد لکش يهد ۀهعماج امرهس هي یراد یزورهما ههب تمهس ود
دنيارف هعماج يتخانش نردم(
ندش و ينلاقع )ندش .تسا روحم
12 شهوژپ
یدربهار یاه ناريا يعامتجا لئاسم
لاس ، متفه يپايپ هرامش ، 12
هرامش ، مود ، ناتسبات 2931
ۀيرظن یدنورهش رد
دنيارف رظندهم سكاهم رهبو زهين تيوهضع
يعامتجا .تسا يهتنم دياب هجوت تشاد هك رد ۀهيرظن ۀهتينردم
یدنورهش
،یربو ۀنزو یرظن
،رتشيب هب تمس یوسو لهيلحت و
نييبت هعماج يهسانش خيراهت ي لکهش یرهيگ یدنورههش ههجو(
)یراديدپ تسا
اهت ههعماج يهسانش یرهظن یدنورههش ههجو(
.)يموهفم اب
دوجو
،نيا زا يسراو ۀيرظن یدنورهش رهبو
- ههك
طابترا يگنتاگنت اب
ۀلوقم رههش زا هاگدهيد وا دراد - يهم ناوهت
هديا یاه هعماج يتخانش يبسانم یارب کي ۀيرظن هعماج يهسانش
یدنورهش اب
ديكأت رهب ههعماج يهسانش يخيراهت یدنورههش
رد
برغ اي رهش یزورما يهبرغ سهپ زا سناهسنر نورهيب
يهشك د
(
يحتف و
،روپراتخم 2933 :
.)34
،وئر نيا طوطخ ليلحت هب هارمه
هلوقم یاهه یدهيلك و لهماوع يخيراهت - يعاهمتجا ررثهم
رهب
لکش یريگ یدنورهش رد
رهش یزورما يبرغ سپ زا سناهسنر
ار يم ناوت هب تروص ريز بترم :درك
،لوا هاگتساخ یاه يلصا لکش یريگ یدنورهش ار
دياب رد
یدوبان يجيردت و يياهن ماظن يتسيلادوئف و
هعسوت و شرتسگ
يماظن یرگ یرهش هدايپ(
ماظن یرههش و هبهش ناهيماظن )یرههش
غارس .تهفرگ
،مود هزوهمآ یاهه يهنيد يحيهسم زهين قهيرطزا
شرتسگ ۀديا نمجنا یاه يلحم
،یرهش هب ۀهلزنم کهي تهيوه
يههسايس يههنتبم رههب ناههميا و رواههب
، رتههشم رههب
لکههش یرههيگ
یدنورهش ريرأت
هتشاذگ .دنا
،موس تيوه یاه يسايس ينتبم رهب
ناميا و رواب رتشم ،يحيهسم شهقن
تهيوه یاهه يهنتبم رهب
تيوضع يلحم
و تيوضع هليبق یا ار هنرمك هدرهك دهنا و زا
نيا قيرط رب لکش یريگ یدنورهش ريرأت
هتهشاذگ .دهنا ،مراههچ
لکش یريگ يياهن یدنورهش رد
برغ هب ۀلزنم يشخب يساسا زا
راتخاس يعامتجا ندمت هيامرس یراد یزورما يهشان زا بهيكرت
دنچ لماع
،يعامتجا ،يهسايس
،يهگنهرف يقوهقح
و یداهصتقا
يساسا هدوب تسا (
يتاجن
،ينيسح 2943 :
.)22
کسوناج ي راهچ عون قوقح یدنورههش ار
زا مهه زياهمتم
م ي دنك : قوقح ينوناق لماهش قهح یارهب ،نتهسبدادرارق یدازآ
،نايب یدازآ ،بهذهم قوهقح ،تهيکلام تامدهخ
و ...
. قوهقح
يسايس لماش قهح ر
،یأ قهح ليکهشت بزهح ،يهسايس قهح
،ضارتعا شبنج
و ...
. قوقح يعاهمتجا لماهش
قهح ،شزوهمآ
،یرمتسم تمارغ
یراکيب و ...
. قوقح تكراشم لماش
قوهقح
هلخادم رد رازاب
،راك ا تينم
،يلغش تامدهخ داهجيا
لغهش و ...
(
Janoski, 1998
.) هههب رواههب وا یدنورهههش تيوههضع
لاههعف و
لاعفريغ دارفا رد –تلم تلود اب قوقح و فيلاکت ماع ۀنايارگ
صخشم و رد کي حطس صخشم زا یربارب .تسا رد فهيرعت
وا راهچ ۀتکن يساسا حرطم :تسا :لوا یدنورهش اب
تيوهضع
رد –تلم تلود عورش يهم .دوهش :مود یدنورههش قوهقح
و
فيلاکت ينيعم .دراد :موس قوقح یدنورهش ماع
تسا و یارهب
ۀمه نادنورهش یراج
.تسا :مراهچ یدنورههش ناهشن
ۀدهنهد
یربارب قوقح و فيلاکت رد هدودحم ا ی اخ تسا (
يفهسوي و
يميظع
،يمشاه 2941 : 1
.)
ناههيارب
،ا رههنرت (2
)1990
رههب نههيا هدههيقع تههسا هههك
یدنورهش ولاع
ه رب هکنيا تصرف يقوقح مهارف يم
،دنك يعون
تيوه يگنهرف اخ یارب درف و هورگ داهجيا يهم .دهنك نهيا
نامه يموهفم تسا هك ۀرابرد تسايس تيوه حب يهم ؛دهنك
،نياربانب يهتقو نارهکفتم موهلع
يهسايس زا یدنورههش نخهس
يم
،دنيوگ ناهشروظنم ۀوهحن
يهسرتسد ههب
عباهنم یداهصتقا و
يسايس .تسا مه ني روط تيوه رد ۀهعماج يندهم و هنهرف
یرهش زا هاگديد ۀفسلف يسايس ه ،یدنورههش يناهمرآ
ههب ماهن
« رهش بوخ و يلاعتم
» دراد ههك زا دركراهك ۀهنيهب يهساركومد
تئشن يم دريگ .
،عقاورد ۀژاو یدنورهش نيبم
طابترا یدنورهش
اب هب ندمآدوجو ۀعماج
یزاوژروب تهسا
و ههب روهط اهخ اهب
تنس یاه ماج ۀع يندم طابترا دراد . هب ۀديقع
،رنرت ره دنورهش
زا قوقح
،یداصتقا يگنهرف
و يسايس هرهب دنم يم دوش . قوقح
یداصتقا هب یاههزاين يهساسا
دهننام اذهغ و ،يتملاهس قوهقح
يگنهرف هب ناهکما يهسرتسد ههب
هاهفر و شزوهمآ و
تهياهنرد
قوقح يهسايس ههب یدازآ یاهه فراهعتم و
قهح ناهيب طوهبرم
يم دوش . ۀعومجم نيا قوقح ار قوقح يعامتجا يم دنيوگ ههك
زا قوقح يناسنا زيامتم يم دوش . قوقح يعاهمتجا نهيا
ضرهف
يلك ار رد رب دراد هك لماش يناسك يم دوش هك وضع تهلود هه
1 Turner
هاگآ ي لاکت و قوقح زا ي
ف رهش ی نآ اب طبترم لماوع و 11
تلم .دنا رنرت هب یاج فهيرعت یدنورههش رد
يبوچراهچ اتهسيا
زا
قوقح و
،فيلاکت نآ ار کي دنيارف فيرعت م ي دنك . ورههش یدن
مه یدنيارف هدنريگربرد تسا
هك يعبانم ار زوتزاب ي ع م ي دهنك و
مه یدنيارف هدننكدرط ههك
تهيوه يياهه ار یاهنبم يگتهسبمه
رتشم اي یروصت م ي دزاس . قح زارحا یدنورههش هولاهع
رهب
مهارههف ندرههك یاهههرايعم عههيزوت
عباههنم
،باههيمك تههيوه
یاههه
یدنمورين ار
ديدپ يم دروآ هك مه وه ي ت اه ی قوقح ي دنا و مهه
رد عون دوخ ضرف اه يي ۀرابرد
،تيموق نيد و تيسنج دهنراد
(
Turner, 1990
.) هب رواب رنرت قوقح یدنورهش ههعومجم
یا زا
قوقح ينوناق و يمهسر تهسا ههك یارهب کهي ۀهعماج نيهعم
رعت ي ف هدهش تهسا و رد نآ دنورههش يعدهم
یرادروهخرب زا
عبانم يلم يم دوش . دنورهش عبانم مهم یداصتقا نوهچ ،نکهسم
،دههمآرد عباههنم
،يههسايس یدازآ
ناههيب و عباههنم يههگنهرف نوههچ
ميلعت برتو ي ت و شزومآ ار دراد . رنرت هب شقن طيارش
،يعامتجا
یداصتقا و يگنهرف هعماج و دارفا هجوت دراد و دهقتعم تهسا
يهاگآ زا قوقح م ي نا ماوقا فلتخم توافتم تسا . نيب طيارهش
يعامتجا دياب
هب شقن هناسر یاه مج يع هجوت هژيو
؛درك ارهيز
نوچمه هطساو یا رب يهاگآ يعامتجا دارفا
ريرأهت يهم دهنراذگ
(
جاح هداز و
،یروصنم 2931 :
).11
زنوهههسراپ یدنورههههش
ار هههجيتن ۀ عهههسوت ۀ ههههتينردم و
کيتاركومد ندش
عماوج يم .دناد وا یدنورهش ار
هب هس هلوقم ۀ
رادرك
،يعامتجا تيوضع
يعامتجا و
ماجسنا يعاهمتجا هنويپ
د
يم دهد . یدنورهش لماك
هب یانعم یرادروهخرب همه
ۀ راهشقا و
هورگ یاه يعامتجا زا قوقح تسا ههك دهياب نآ ار دنهسانشب و
نارههگيد زههين نههيا قوههقح ار مرههتحم .دنرامههشب هههب
ناههمگ وا
هورگ يياه هك نانچمه رب شزرا یاه نهك دوخ ديكأت دهنراد و
یديد اخ هنايارگ
،دنراد دوخ ار اب تايضتقم نامز
و طيارهش
يعامتجا قفو
هدادن دنا و زا قوقح یدنورهش يكرد
دنرادن (
هب
لقن زا يلسوت و يتاجن
،ينيسح 2949 :
.)91
رظنزا زنوسراپ کهي یدنورههش لهماك
ههب رود زا ههنوگره
ضيعبت يعامتجا هب ينعم یرادروخرب ۀمه
راهشقا و هورهگ یاهه يعاههمتجا
زا قوههقح و تادهههعت یدنورهههش
و يهاههگآ ناههنآ زا
قوقح دوخ
؛تسا
،نياربانب يهاگآ زا قوقح یدنورهش هب
نيمأت
عاونا فلتخم عباهنم و داهجيا تهصرف اهه ی بهسانم و دهيلوتزاب
شزرا اه ی ماع زا ي ک فرط و شرگن بهسانم ههب نهيا قوهقح
یوسزا رگيد دنمزاين تسا . مهم رت ي ن ۀلئسم هجوتدروم زنوهسراپ
هورگ اه يي دنا هك زا تازايتما یدنورهش ورحم
م .دنا یارب لاهثم وا
نيا شسرپ ار حرطم يم دنك هك
« ههچ یزهيچ عناهم هرههب یدهنم
ناهايس زا یايازم یدنورهش لماك
هدش تهسا
» و رد خهساپ ههب
نيا لاثس هب شقن هشيدنا هجوت يم دهنك و عوهضوم شزرا اهه ی
يگنهرف ار شيپ يم دشك . هب رظن وا هورگ اه يي ههك ناهنچمه رهب
شزرا اه ی نهك دوخ ديكأت دنراد و دوخ ار اب تايضتقم ناهمز
و
طيارش يعامتجا قهفو هدادهن ،دهنا يهكرد زا قوهقح و تازاهيتما
یدنورهش دهاوخن
تشاد
( ينايش و یدهنوداد
، 2943 :
؛)94
،نيارباهنب
یدارفا هك شرگن اه ی اخ ههنايارگ ،دهنراد يهاهگآ یرهتمك زا
قوقح دوخ دهنراد . رد ا نهي ناهيم شزوهمآ شهقن يهمهم ار رد
هعماج ذهپ ي ر ی ههچراپکي و
ۀدرتهسگ دارهفا و ۀهئارا شرهگن یاهه
ماع هنايارگ افيا يم دنك ات هب لابند نآ ۀنيمز يهاگآ دارفا زا قوهقح
و ناشفياظو مهارف
دوش (
رجرازه يب ي و
،نايناما 2933 :
.)3
،امرباه دقتعم
تسا یدنورههش يهشان
زا زياهمت ۀزوهح
یداصتقا -
يسايس و لکش یريگ ۀزوح یديدج هب ماهن ۀزوهح
يمومع تسا . اهنت رد تهفاب ۀزوهح يموهمع و ۀهعماج يندهم
تسا هك دارفا هب ۀلزنم نادنورهش یاراد
،قوقح وضع مامت ع هي را
ۀعماج دوخ يم دنوش . رد ۀعماج يندم ميمصت یريگ اه قهيرطزا
رف يا اهدن ی يهعمج و تكراهشم ۀهن اعف
نادنورههش رد
بهلاق
اهن
،اهد نمجنا اه و هورگ یاه يندم تروص يم دريگ . راهك نهيا
اهداهن و هورگ اه نيا تسا هك اب داجيا ۀنيمز
،تكراشم يهاهگآ
دارفا ار شيازفا دنهد . رهب نيهمه اهنبم وا تكراهشم ار
فرهعم
يلصا یدنورهش يم
دناد . هب نامگ
،،امرباه قوقح
یدنورهش
اهنت رد ماظن يقوقح یزورما لباق ياسانش ي تسا و ۀتسه يلصا
ماظن يقوقح یزورما ار درف م ي دزاس .
،يفرطزا نادنورهش دهياب
رد هعماج تكراشم لاعف
هتشاد دنشاب و
،اسارب مارتحا لباقتم
اب رگيدکي دحتم دنوش (
Habermas, 1992: 350
.)
11 شهوژپ
یدربهار یاه ناريا يعامتجا لئاسم
لاس ، متفه يپايپ هرامش ، 12
هرامش ، مود ، ناتسبات 2931
سکلاف ( 2933 ) یازجا ليکشت ۀدنهد یدنورهش ار
نوزهفا
رب
،قوقح لوئسم ي ت اه و تكراشم يسايس
هتسناد و مههم رهت ي ن
رتسب نآ ار قلاخا تكراشم رد کهي ۀهعماج يهسايس تاركوهمد
نييعت هدرك تسا . رظنزا
،وا تيمها یدنورهش رد
ناوت یرارهقرب
طابترا بسانم نايم درف و ۀعماج يسايس
؛تسا هب یروط هك خ
یربارب هك اب وه ي ت ي با ي ۀيرظن
،هقبط بهذهم اهي تهيموق ا ي داهج
هدش
،تسا اب دوجو نآ زا نيب م ي دور . وا یاهقترا یدنورههش ار
رد ماگ لوا مزلتسم تيمسر نديشخب هب قوقح و لوئسم ي ت اهه ی
نادنورهش لاعف
و ۀعماج يسايس تبهسن ههب رگيدهکي هتهسناد و
دقتعم تسا نيمود ماگ نيمأهت قوهقح يعاهمتجا ۀهمه
یاهضعا
،هعماج ندروآرب یاهزاين يساسا آ هن .تسا هجوت ههب
« یدنورههش
يصوصخ
» نيموس ش ي هو ا ی تسا هك ببهس یاهقترا یدنورههش
م ي دوش . نيا حلاطصا ههب دربراهك لوهصا یدنورههش و
يگدهنز
يههصوصخ دارههفا
ههم ي دزادرههپ . یدنورهههش يههصوصخ
نمههضتم
کيتاركومد ندرك
ۀزوهح يهصوصخ اهب
نداداههب ههب شزرا اهه ی
يقلاخا تكراشم و یربارب تسا . زا جنآ ا ههك کهيتاركومد ندهش
ۀزوههح يههصوصخ تههياهنرد
اههب ومد کههيتارك ندههش یاهدههنيارف
يعامتجا هارمه
،تسا ببس یاهقترا یدنورههش يهم
دوهش . نهيا
بحاص رظن تياهنرد ل دتسا م ي دنك هك رد کي ۀعماج ،يناههج
یاقب یدنورهش اب
اکتا هب لکش هتهسب و یراهصحنا تهلود
اهه ی
يلم و هقطنم ا ی راوشد .تسا
لاب چيكور و ید رولف رد ۀهيرظن
« يگتهسباو بهطاخم
» اهب
يرأت یريذپر زا درکيور ييارگدركراك نايب
يم دننك هك هناسر یاه
يعمج نانچ یارب هعماج تشونرس دنزاس
ههك بهطاخم یارهب
یاهدركراك يعامتجا
ينيعم هب اههنآ هتهسباو يهم .دوهش يهيدهب
تسا شيازهفا دركراهك و تهيمها يتاهعلاطا ماهظن
هناهسر
،یا
يگتسباو و
ۀدافتسا رتشيب ار هب لابند دهاوخ .تهشاد مه نيهنچ
يگدرتهسگ و
عوهنت و عوهن یاههزاين بهطاخم
ببهس شيازههفا
يگتسباو و
رييغت تخانش ،اهه اههراتفر و تاهساسحا بهطاخم
يم .دوش
،عقاورد يگتسباو هب
کي ۀناسر اخ لامتحا هدافتسا
زا مايپ اه و تاعلاطا ههئارا
هدهش طهسوت نآ هناهسر ار شيازهفا
دهاوخ .داد زا اجنآ ههك مدرهم رد ماهمت عهماوج ههب ا تاهعلاط فلتخم
رد هصرع یاه
،يعامتجا
،يگنهرف يسايس
و یداهصتقا
زاين
،دنراد اب موادت اهزاين رد يگدنز
،یرهش ۀدافتسا ناهبطاخم
زا هناسر اه یارب بسك تاعلاطا رتهشيب
يهم .دوهش هدافتهسا زا
هناسر اه ود دعب يعامتجا و
یدرهف .دراد رد حطهس ،يعاهمتجا
هناسر اه زهج ييادهج ريذهپان اههداهن ی ،يعاهمتجا ،یداهصتقا
،يسايس يشزومآ ...و دنتسه و رد حطس ،یدرهف ناهبطاخم ههب
زرط يعيسو زا تاهعلاطا لياهسو
طاهبترا يهعمج رد يگدهنز
ۀرمزور دوخ دوس يم نرب د (
هب لقن زا ينايش و
،دنوهپس 2939 :
.)112
عمج یدنب یرظن شهوژپ
زا هيرظن یاه هدشركذ يم ناوت تفايرد هك یاهريغتم گانوگ
ينو
رد شيازفا اي شهاك يهاگآ دارفا تبسن هب قوهقح و فياهظو
دوخ .دنررثم هکنانچ
،امرباه لکش
یريگ یدنورهش ار
يهشان
زا زيامت هزوهح یاهه فهلتخم یداهصتقا و
يهسايس رد ۀهعماج
یزورما و ۀجيتنرد داجيا ۀزوح يمومع يم .دهناد نهمجنا اهه و
لکشت یاه فهلتخم اهب
مهارهف ندرهك ۀهنيمز تكراهشم بهس
ب
يم دنوش يهاگآ دارفا رد ۀنيمز یدنورهش تهيوقت
.دوهش ًاهنيقي
روضح رتشيب رد هصرع و ۀزوهح يموهمع ههعماج هه ههب لهيلد
تلاماعت رتشيب اب رگيد دارفا و نامزاس یاه يلوتم ۀرادا رهش -
يطيارش ار مهارف يم دنك ات دارفا تبسن ههب قوهقح و فيلاهکت
دوخ هب ۀلزنم یدرف زا یاضعا نآ هعماج آ هاگ .دنوش
زنوسراپ دقتعم تسا یدنورهش ۀجيتن
ۀعسوت مزينردم تسا
و هورگ يياه هك رب شزرا یاه يتنس بصعت يهم ،دهنزرو یدهيد
اخ هنايارگ دنراد و هب ليلد قابطنا نتشادن اب طيارهش يعاهمتجا
يههكرد زا قوههقح یدنورهههش دوههخ
.دههنرادن رد نههيا نيههب
هعماج ندركريذپ دارفا
قهيرطزا شزوهمآ يهشقن ت نيهيع هدهننك رد
تههسس ندرههك شرههگن یاههه اههخ هههنايارگ و داههجيا و تههيوقت
شزرا یاه ماع هنايارگ و هجيتنرد شيازفا يهاگآ یدنورهش .دراد
تيوضع يعامتجا
روهحم يلهصا ۀهيرظن یدنورههش رهبو
.تسا وا للع لکش یريگ یدنورهش رد
یايند برغ ار هولاهع
رب فيعضت يجيردت ماظن
،يتسيلادوئف هزومآ
یاه د يني يحيسم
يم .دهناد ههب رواهب وا نهيا هزوهمآ اهه قهيرطزا شرتهسگ ۀدهيا
