و ﻲﻗﺮﺨﻟا رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ
ﺖﺌﻴﻫ رد وا رﺎﺛآ
يرﺪﻨﻠﻗ ﻒﻴﻨﺣ
*
هﺪﻴﻜﭼ ﻢﻬﻣ زا ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺛآ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻣﻼﺳا نارود رد هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻲﻣﻮﺠﻧ رﺎﺛآ ﻦﻳﺮﺗ
. ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ
تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﻣ ﺐﺒﺳ رﺎﺛآ ﻦﻳا
دﻮﺷ ﺮﮕﻳد زا ﻲﺷرﺎﮕﻧ ﺖﻨﺳ ﻚﻳ ﺐﻟﺎﻗ رد ار ﺎﻬﻧآ ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ
دﺮﻛ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ مﻮﺠﻧ رﺎﺛآ .
رد ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﺖﺌﻴﻫ ﻪﻜﻨﻳا ةرﺎﺑ
ﻪﭼ زا ﻲﺴﻳﻮﻧ ز
ناﺪﻨﻤﺸﻧاد دﺰﻧ ﻲﻧﺎﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ زﺎﻏآ ﻲﻣﻼﺳا
، ﻲﻤﻧ ﺖﻔﮔ ﻦﺨﺳ ﻊﻄﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ناﻮﺗ
، ﺮﺛا ود ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ
نﺎﻬﻴﮔ ﺖﺧﺎﻨﺷ يزوﺮﻣ نﺎﻄﻗ ﺔﺘﺷﻮﻧ ــ
رد ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ 498
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ق ــ
و
ﻲﻬﺘﻨﻣ ﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا كﻼﻓ
ﺔﺘﺷﻮﻧ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ــ
ﻟﺎﺳ رد ﻪﻛ يﺎﻬ
526 ـ 527 ق ح هﺪﺷ ﺖﺳا ــ ﻲﻣ ﺑﺎﺘﻛ شرﺎﮕﻧ زﺎﻏآ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻦﻴﻤﻫ زا ﺖﺌﻴﻫ ﻊﻣﺎﺟ يﺎﻬ
ﺖﺳا نارود .
بﺎﺘﻛ ود ﻦﻳا نﺎﻴﻣ زا
، ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﺛا ﺖﺳا ﺖﺌﻴﻫ رد ﻊﻣﺎﺟ بﺎﺘﻛ ﻚﻳ زا يا
ﺶﻧاد*
ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ ،ﻲﻣﻼﺳا ةرود ﻢﻠﻋ ﺦﻳرﺎﺗ يﺮﺘﻛد ةرود ﺔﺘﺧﻮﻣآ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻒﻟﺆﻣ يﺮﺘﻛد ﺔﻟﺎﺳر زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا
» نارود رد ﺖﺌﻴﻫ شرﺎﮕﻧ ﺖﻨﺳ ﻲﺳرﺮﺑ
بﺎﺘﻛ ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺶﻫوﮋﭘ و حﺮﺷ ،ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ﺢﻴﺤﺼﺗ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻲﻣﻼﺳا ﻣﻨ
ﻲﻬﺘ ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا
كﻼﻓﻷا ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺔﺘﺷﻮﻧ ، «
ةروﺎﺸﻣ و ﻲﻧاﺪﻤﻫ ﻲﻣﻮﺼﻌﻣ ﻦﻴﺴﺣ ﺮﺘﻛد ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار ﻪﺑ
ﺸﻫوﮋﭘ رد يﺮﻗﺎﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﻛد ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ هﺎﮕ
.
نﺎﻘﻘﺤﻣ و ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا نآ ةرﺎﺑ رد ﻲﻌﻣﺎﺟ ﻖﻴﻘﺤﺗ نﻮﻨﻛ ﺎﺗ ﻪﻛ ةرﺎﺑ رد
ﺐﺴﻧ و مﺎﻧ
نآ ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺰﻴﻧ
ﻪﺑ ﺎﻄﺧ ﻪﺘﻓر ﺪﻧا . ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﺑ شﻼﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد زا ﻲﻧوﺪﻣ لﺎﺣ حﺮﺷ
بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻢﻫ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ
رﺎﻴﺴﺑ ﺎﻳ ﺮﺼﻋ رﺎﺛآ ﻦﻴﭽﻤﻫ دﻮﺷ ﻪﺿﺮﻋ وا ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ
وا ةرﺎﺑ رد ﺖﺌﻴﻫ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
،ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ،ﻲﻗﺮﺧ
كﻼﻓﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ ﺮﺼﺒﺘﻟا ،
ة ﻲﻓ
ﻢﻠﻋ ﺔﺌﻴﻬﻟا
؟ﺖﺴﻴﻛ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ
وا ﻞﻣﺎﻛ مﺎﻧ ﻮﺑا
ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑرﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻦﺑرﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﺛ ﻦﺑ
ﺖﺑﺎ ﻲﺘﺑﺎﺜﻟا ﺪﻤﺣا ﻦﺑ
ﻲﻗﺮﺨﻟا ﺖﺳا و ﻪﻳﺮﻗ ،قَﺮَﺧ ﺔﻳﺮﻗ ﻪﺑ وا ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳا ،وﺮﻣ ﻲﺨﺳﺮﻓ ﻪﺳ رد يا
) رد
ﻜﻧ قﺮﺧ ةرﺎﺑ :
ج ،بﺎﺴﻧﻷا ،ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ 2
ص ، 349
،يﻮﻤﺣ تﻮﻗﺎﻳ ؛ ﻢﺠﻌﻣ
،ناﺪﻠﺒﻟا ج 2 ص ،
425 ﻜﻧ ﺰﻴﻧ ؛ : ﺞﻧﺮﺘﺴﻟ 1383 : 426 ﺶﺨﺑ رد ﻪﻛ ،
» ﻳدﺎﺑآ و وﺮﻣ ﺮﻬﺷ نآ فاﺮﻃا يﺎﻬ
« مﺎﻧ
ترﻮﺻ ﻪﺑ ار نآ
» قﺮﺧ « و
» هﺮﺧ « ةرﺎﺑ رد ﺎﻣا هدروآ داﺪﻧ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺢﻴﺿﻮﺗ نآ
ﺖﺳا ه .(
وا لﺎﺳ رد 477
ق / 1084 م ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻟﻮﺘﻣ و
ﺷراﺰﮔ ﺮﺑ ﺎﻨﺑ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻬ
، لﺎﺳ رد
553 ق / 1158 م رد ﺖﺳا ﻪﺘﺷﺬﮔ .
ﻪﻛ ﺖﺳا بﻮﺴﻨﻣ وا ﻪﺑ ﺖﺌﻴﻫ رد رﻮﻬﺸﻣ ﺮﺛا ود
ﻪﺨﺴﻧ ﺖﺴﺨﻧ ﺔﺤﻔﺻ زا ﺎﻬﻨﺗ بﺎﺴﺘﻧا ﻦﻳا دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣﺮﺑ رﺎﺛآ ﻦﻳا زا رد و ﺪﻳآ
ﺷراﺰﮔ ز ةرﺎﺑ رد ﻪﻛ ﻲﻨﻬﻛ يﺎﻬ ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻗﺮﺧ ﻲﮔﺪﻧ
، هرﺎﺷا رﺎﺛآ ﻦﻳا ﻪﺑ يا
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ .
ﺖﺳﺮﻬﻓ ﻲﺧﺮﺑ و ﺮﺻﺎﻌﻣ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﺴﻳﻮﻧ
، ﻲﻗﺮﺧ ﻚﻳ ﺎﺑ ار وا
مﺎﻧ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد ﺪﻤﺣا ﻦﺑﺪﻤﺤﻣ ﺮﻜﺑﻮﺑا
ﻲﻗﺮﺨﻟا ﺮﺸﺑ ﻲﺑا ﻦﻴﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﻦﺴﻣ ﺮﺻﺎﻌﻣ ،
ﺮﺗ
ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺎﺒﺘﺷا ،ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺪﻧا
.
،ﺮﺻﺎﻌﻣ نﺎﻘﻘﺤﻣ نﺎﻴﻣ رد ﻮﺴﻧﻮﻔﻟآ لرﺎﻛ
ﻲﻗﺮﺧ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺴﻛ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻮﻨﻴﻟﺎﻧ
دﻮﺧ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد و هدﺮﺑ مﺎﻧ ةرﺎﺑ رد
ﺞﻳز
بﺎﺘﻛ مود ﺔﻟﺎﻘﻣ زا مود بﺎﺑ ،ﻲﻧﺎﺘﺑ ﻲﻬﺘﻨﻣكاردﻹا
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﻲﻨﻴﺗﻻ ﻪﺑ ،ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻫﺎﻳرد ﻪﺑ نآ رد ﻲﻗﺮﺧ ﻪﻛ ،ار) ج 1 ﺺﺻ ، 167 ـ 175 .( ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻓﺮﻌﻣ رد و دﻮﺧ بﺎﺘﻛ ﺔﻣﺪﻘﻣ رد وا
يﺮﺼﺘﺨﻣ ،نﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﺳا هدروآ وا رﺎﺛآ و ﻲﻗﺮﺧ ةرﺎﺑ رد
) ﻮﻨﻴﻟﺎﻧ 1903 : 1 / ﺖﺼﺷ
ﺖﻔﻫ و ﺖﺼﺷ ـ ﺶﺷ و ندﺮﻤﺷﺮﺑ ﺎﺑ و (
كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
رﺎﺛآ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑﻲﻗﺮﺧ
، ﺎﺑ و هدﺮﻛ ﻚﺷ وا مﺎﻧ ةرﺎﺑ رد ﻪﻠﻤﺟ ﻪﺑ هرﺎﺷا
زا يا
فرﺎﻌﻤﻟا ﺲﻤﺷ
ﻲﻧﻮﺑ) ﺘﺷﺬﮔرد ﻪ دوﺪﺣ رد 627
ق / 1230 م ( نﻮﻤﻀﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ
» رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻮﺑا ﺎﻫﺮﻛذ
ﺮﺼﺒﻟﺎﺑ ﻲﻤﺴﻤﻟا ﻪﺑﺎﺘﻛ ﻲﻓ فوﺮﻌﻤﻟا ة
ﺎﺜﻟا ﺐﻛاﻮﻜﻟا ﻲﻓ ﺔﺘﺑ
...
« )
،ﻲﻧﻮﺑ ﺲﻤﺷ
،فرﺎﻌﻤﻟا
ص 31
،( ﻪﺑ هرﺎﺷا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و هدﺮﻛ ﺮﻛذ ﻲﻗﺮﺧ ياﺮﺑ ار رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺪﻤﺤﻣﻮﺑا مﺎﻧ
ﻪﻔﻴﻠﺧ ﻲﺟﺎﺣ )
ﻜﻧ : ﻣادا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺔ ﺖﺳا هدروآ ﺰﻴﻧ ار مود مﺎﻧ( .
ﺎﺳ يو ار ﻲﻗﺮﺧ گﺮﻣ ل
533 ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ق .
بﺎﺘﻛ رد ﺮﺗوز
ﻲﺿﺎﻳر
نﺎﻧاد
...) ﺮﺗوز 1900 : 116 ﺮﻜﺑﻮﺑا (
ﺪﻤﺣا ﻦﺑﺪﻤﺤﻣ ﺰﻴﻧ ار وا گﺮﻣ لﺎﺳ و ﻪﺘﺴﻧاد ﻲﻗﺮﺧ ﺢﻴﺤﺻ مﺎﻧ ار ﺮﺸﺑ ﻲﺑا ﻦﺑ
533 ﻪﺨﺴﻧ رد ﻪﻛ ﺖﺳا هدروآ و هدﺮﻛ ﺮﻛذ ق ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ يﺎﻫ
، ﺎﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ وا م
رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻮﺑا ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻲﻗﺮﺨﻟا رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻦﺑ
. لرﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﻤﻠﻛوﺮﺑ
ﻪﺨﺴﻧ ﻦﻳزﺎﻏآ ﺔﺤﻔﺻ رد ﻪﻛ ﻲﻣﺎﻧ وا ياﺮﺑ ار رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ مﺎﻧ هﺪﻣآ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ يﺎﻫ
ﻪﺘﺴﻧاد ﺢﻴﺤﺻ
،ﺖﺳا نوﺪﺑ ﺎﻬﻨﺗ و هدﺮﻜﻧ يﺮﻈﻧ رﺎﻬﻇا يو گﺮﻣ لﺎﺳ ةرﺎﺑ رد ﺎﻣا
رد ﻲﻗﺮﺧ ﻪﻛ هدﺮﻛ هرﺎﺷا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻌﺒﻨﻣ ﺮﻛذ 527
ق / 1132 هﺪﻧز م ﺖﺳا هدﻮﺑ
) نﺎﻤﻠﻛوﺮﺑ 1943
: 1 / 624 ؛ ﻮﻤﻫ 1937 : 1 / 863 .(
ﺔﻟﺎﻘﻣ رد نﺎﻣﺪﻳو
» ﻲﻗﺮﺨﻟا « رد ﻪﻛ
ﺮﻳاد
ةمﻼﺳا فرﺎﻌﻤﻟا
) نﺎﻣﺪﻳو 1978 :
4 / 1059 لﺎﺳ و هدروآ ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ار مﺎﻧ ود ﺮﻫ هدﺮﻛ ﺮﺸﺘﻨﻣ ( 533
لﺎﺳ ار ق
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ﻲﻗﺮﺧ گﺮﻣ .
ﻲﻗﺮﺧ ةرﺎﺑ رد ﻲﻘﻬﻴﺑ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ حﺮﺷ ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ وا
هدروآ ﺷا ﺖﺳا هدﺮﻛ هرﺎ )
ﻜﻧ : ﻣادا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺔ ﻟﺎﻘﻣ رد ار تارﺎﺒﻋ ﻦﻴﻤﻫ وا .(
ﻪ شا ) نﺎﻣﺪﻳو
1970 : 628 ـ 629 ﺖﺳا هدﺮﻛ راﺮﻜﺗ ﺰﻴﻧ ( .
جﺮﺟ ﻦﺗرﺎﺳ ) 1947 : 2 / 204 ـ 205 ( ﺎﺑ
ﻪﺘﻔﮔ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ و هدروآ ار ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا مﺎﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻦﻴﺸﻴﭘ نﺎﻘﻘﺤﻣ يﺎﻫ
533 لﺎﺳ ار ق
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد وا گﺮﻣ .
ﺪﻳﻮﻳد ﺔﻟﺎﻘﻣ رد يﺮﮕﻨﻴﭘ
» ﻲﻗﺮﺧ ﻦﻳﺪﻟاءﺎﻬﺑ «
رد
ﺮﻳاد
ةﺎﻜﻴﻧاﺮﻳا فرﺎﻌﻤﻟا
)ص 431 ( ﺔﻟﺎﻘﻣ رد ﻦﻣﺮﮕﻧﻻ و
» ﻲﻗﺮﺧ
«
ﺮﻳاد
رد ة فرﺎﻌﻤﻟاﻲﮔﺪﻧز نﺎﻤﺠﻨﻣ ﺔﻣﺎﻧ
) ﻦﻣﺮﮕﻧﻻ 2007
: 627 هدﺮﻛ راﺮﻜﺗ ار هﺎﺒﺘﺷا ﻦﻴﻤﻫ ﺰﻴﻧ ( ﺪﻧا
) ﻦﻳا
ﺖﺳا هﺪﺷ راﺮﻜﺗ ﻢﻫ رﺎﺛآ ﻦﻳا رد هﺎﺒﺘﺷا :
،ﻲﻠﻛرز ،مﻼﻋﻻا ج 4 ص ، 264
،ﺐﺟر ؛ ج
1 ،
ص 33 ﺖﺷﻮﻧﺎﭘ ؛ 25
يواﺰﻌﻟا ؛ 1425
: 155 ـ 157 .( بﺎﺘﻛ رد ﺪﻠﻔﻧزور نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد
ﻲﺿﺎﻳر نﺎﻧاد
) ...
ﻮﻠﻏوا نﺎﺴﺣا و ﺪﻠﻔﻧزور 2003
: 180 رد و( ﺔﻟﺎﻘﻣ
» ﻲﻗﺮﺨﻟا « رد ﻪﻛ
ةﺮﻳاد
ﻢﻠﻋ ﺦﻳرﺎﺗ فرﺎﻌﻤﻟا
...) 134 ـ 135 (
،ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺖﺳرد ار ﻲﻗﺮﺧ گﺮﻣ لﺎﺳ و مﺎﻧ
هرﺎﺷا هرﺎﺑ ﻦﻳا رد دﻮﺧ ﻊﺒﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﻣا هدﺮﻛ ﺮﻛذ ﺖﺳا هدﺮﻜﻧ
) ﺰﻴﻧ : ﻜﻧ ـ : ج ،ﻪﻟﺎﺤﻛ 5
،
ص 80 ﺲﻗ ؛ : ج ،ﻮﻤﻫ 8 ص ، 238 .(
نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻦﻳا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ
، ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﺑ نﺎﺸﻳا ﺔﻤﻫ هﺎﺒﺘﺷا ﻊﺒﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﺳر
ﺎﻬﻧآ زا نﺎﺸﻳا ﺔﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ يداﺪﻐﺑ و ﻪﻔﻴﻠﺧ ﻲﺟﺎﺣ شراﺰﮔ ﺪﻳﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ لﺎﻤﺘﺣا هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﻛ ﺪﻧا . رد ﻪﻔﻴﻠﺧ ﻲﺟﺎﺣ
نﻮﻨﻈﻟا ﻒﺸﻛ
،
بﺎﺘﻛ ﻢﻫ ﻲﻬﺘﻨﻣكاردﻹا
( ﻢﻫ وﺮﺼﺒﺘﻟا
بﺎﺘﻛ ة ﺖﺳا هداد ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻪﺑ ار .) ﻲﺟﺎﺣ ،ﻪﻔﻴﻠﺧ ﻒﺸﻛ نﻮﻨﻈﻟا ج ،
6 ص ، 170 ج ؛ 2 ص ، 180 .( ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ مﺎﮕﻨﻫ ﻒﻟﺆﻣ ﻦﻴﻤﻫ
ﺮﺼﺒﺘﻟا
بﺎﺘﻛة رد
ﻪﺘﺴﻧاد وﺮﻣ يﺎﻫﺮﻬﺷ زا ار نآ ﻪﭼ ﺮﮔ و ﻪﺘﻓر ﺎﻄﺧ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ قَﺮَﺧ مﺎﻧ ﺮﻛذ ةرﺎﺑ
، ﺎﻣا
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺮﻛذ قَﺮﺧ ار نآ ﻆﻔﻠﺗ .
ﺮﻫ زا يﺮﺼﺘﺨﻣ لﺎﺣ حﺮﺷ ﻪﭼ ﺮﮔا ﺰﻴﻧ يداﺪﻐﺑ
رد ار ﻲﻗﺮﺧ ود
ﺪﻫ
ﺔﻳ ﻦﻴﻓرﺎﻌﻟا ؛هدروآ
ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻪﺑ ار رﻮﻛﺬﻣ ﻲﻣﻮﺠﻧ ﺮﺛا ود ﺎﻣا
هداد ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳا
. ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ةرﺎﺑ رد وا ﺖﺳا ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻦﻴﻨﭼ
:
ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑرﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻦﺑرﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ،ﻲﻗﺮﺧ ﺤﻣ ﻮﺑا ،ﺖﺑﺎﺛ ﻦﺑ
ﻲﻗﺮﺨﻟا ﻲﺷﺎﺸﻟا ﺪﻤ
ﺖﺧﻮﻣآ ﻢﻠﻋ ﻲﻧﺎﻌﻤﺴﻟا ﺮﻜﺑﻮﺑا دﺰﻧ ﻲﻌﻓﺎﺸﻟا .
لﺎﺳ رد 479 رد و ﺪﺷ ﺪﻟﻮﺘﻣ 553
ﺖﺷﺬﮔرد وﺮﻣ ﺦﻳرﺎﺗ .
تﺎﻗوﻻا ﻞﺋﺎﻀﻓ و ﺖﺳوا رﺎﺛآ زا
. ) ،يداﺪﻐﺑ ﺪﻫ ﺔﻳ ﻦﻴﻓرﺎﻌﻟا ،
ج 1 ، 299 .(
ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا ةرﺎﺑ رد وا تارﺎﺒﻋ و ﺖﺳا ﻦﻴﻨﭼ
:
ﺪﻤﺣا ﻦﺑﺪﻤﺤﻣ ،ﻲﻗﺮﺧ فوﺮﻌﻤﻟا ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻦﻳﺪﻟا ﺲﻤﺷ ،يزوﺮﻤﻟا ﺮﺸﺑ ﻦﺑ
رﻮﺑﺎﺸﻴﻧ رد نﺎﻴﻔﻨﺣ مﺎﻣا ،ﻲﻗﺮﺨﻟﺎﺑ .
لﺎﺳ رد 469 لﺎﺳ رد و ﺪﺷ ﺪﻟﻮﺘﻣ 533
ﺖﺷﺬﮔرد
ﺮﺼﺒﺗ
.ة
ا ﻲﻓ
ﺔﺌﻴﻬﻟكﻼﻓﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
و آ زارﺎﺛ
ﺖﺳوا . ) ج ،نﺎﻤﻫ 2
ص ، 88 .(
ﻲﻣ نآ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻌﺒﻨﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﺎﻣا ﻔﻧ ود ﻦﻳا ناﻮﺗ
زا ار ﺮ دﺮﻛ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ
،
ﺷراﺰﮔ ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻬ )
د ﺔﺘﺷﺬﮔر 562
ق / 1167 م ( بﺎﺘﻛ رد ﻲﻓ
ﺮﻴﺒﺤﺘﻟا
ﺮﻴﺒﻜﻟا ﻢﺠﻌﻤﻟا
ﺖﺳا هدروآ ﺎﻬﻧآ يود ﺮﻫ زا. ﻞﺑﺎﻗ رﺎﻴﺴﺑ ور نآ زا شراﺰﮔ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا دﺎﻤﺘﻋا ﺖﺳا هدﺮﻛ كرد ار ﻲﻗﺮﺧ ود ﺮﻫ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ ﺪﺳر
. وا
ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ةرﺎﺑ رد ﺪﻳﻮﮔ
:
ﺖﺑﺎﺛ ﻦﺑﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑرﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻦﺑرﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻮﺑا زا ﻲﻗﺮﺨﻟا ﻲﺘﺑﺎﺜﻟا ﺪﻤﺣا ﻦﺑ
ﺖﺳا وﺮﻣ ﻲﻟﺎﻫا .
] وا [ دﻮﺑ قﺮﺧ ﺮﻬﺷ زا ﻲﻠﺿﺎﻓ ﻪﻴﻘﻓ .
و ﺖﺧﻮﻣآ ﻪﻘﻓ مرﺪﭘ دﺰﻧ دﻮﺑ وا مزﻼﻣ
و ،
] لﻮﺻا [ ﻢﻴﻫاﺮﺑا ﺦﻴﺷ دﺰﻧ ار ﻦﻳد و بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ،ﺪﻧاﻮﺧ يذوروﺮﻤﻟا ﺪﻤﺣا ﻦﺑ
تارﺪﻘﻣ ]
هزاﺪﻧا ﺖﺣﺎﺴﻣ يﺮﻴﮔ
؟ [ ﻪﺑ و ﺖﻓﺎﻳ ﻮﻜﻴﻧ ﻲﻣﺎﻘﻣ نآ رد و ﺪﺷ لﻮﻐﺸﻣ
رﻮﺠﻬﻣ مﻮﻠﻋ
، زا دروآ يور نآ ﺰﺟ و ﻪﻔﺴﻠﻓ .
ﻲﻣ زﺎﻤﻧ ﻮﻜﻴﻧ و ﺪﻧاﻮﺧ
هﺰﻴﻛﺎﭘ ﺔﻣﺎﺟ
ﻲﻣ ﺪﻴﺷﻮﭘ . و دﻮﺑ لﻮﻐﺸﻣ ﺚﻳﺪﺣ ﻪﺑ ﻲﺗﺪﻣ ]
ﺚﻳدﺎﺣا [ هﺪﺷ هﺪﻴﻨﺷ وا زا يرﺎﻴﺴﺑ
ﺖﺳا . ﺪﻨﺴﻣ ﺮﻴﻏ ﻲﺨﻳرﺎﺗ و لﺎﺣ حﺮﺷ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا هدروآ دﺮﮔ وﺮﻣ ياﺮﺑ 1
ﺛﺪﺤﻣ و نﺎﻳاﻮﺸﻴﭘ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺮﻛذ ار ناﺪﻨﻤﺸﻧاد و ﻦﻴ
...
تﺮﻓﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﻜﻧآ زا ﻞﺒﻗ
وا زا موﺮﺑ ﻲﻛﺪﻧا
ﻢﺘﻓﺮﮔاﺮﻓ ﺚﻳﺪﺣ .
رد وا ﺪﻟﻮﺗ و 28
ﻊﻴﺑر لﺎﺳ لوﻻا 477
] 10
وا ت 1084 ﺮﺑاﺮﺑ م 20 دادﺮﻣ 463 ش [ لﺎﺳ ﺮﻄﻓ ﺪﻴﻋ ﺢﺒﺻ رد و دﻮﺑ 553
] 2
ﺮﺒﻣاﻮﻧ 1158 م ﺮﺑاﺮﺑ 11 نﺎﺑآ 537 ش [ رد و ﺖﺷﺬﮔرد وﺮﻣ رد دﻮﺑ ﻪﺒﻨﺸﻜﻳ ﻪﻛ
ﻪﻧﺎﺧ رد شا ﺔﻠﺤﻣ
ﺪﺷ هدﺮﭙﺳ كﺎﺧ ﻪﺑ يﺮﻣﺎﻌﻟا )
،ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ ﺮﻴﺒﺤﺘﻟا
، ج 1 ،
ص 421 ـ 422 (.
ﺖﺳا ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا ةرﺎﺑ رد وا شراﺰﮔ و :
ﺪﻤﺤﻣ ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻤﺣا ﻦﺑ
ﺪ ﺸﻴﻨﻟا ﻲﻗﺮﺨﻟا ﺮﺸﺑ ﻲﺑا ﻦﻴﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﻲﻟﺎﻫا زا يرﻮﺑﺎ
ﺔﻳﺮﻗ
زا ،قﺮﺧ ءاﺮُﻗ
ﻪﻴﻘﻓ ،وﺮﻣ ﻤﻠﻜﺘﻣ و
ﻲ ﻞﺿﺎﻓ ] دﻮﺑ ] .[
وا [ ﻲﺗﺪﻣ و ﺖﻓر رﻮﺑﺎﺸﻴﻧ ﻪﺑ
ﻪﺑ و ﺖﺧﻮﻣآ لﻮﺻا و ﻪﻘﻓ و دﻮﺑ ﻦﻛﺎﺳ ﺎﺠﻧآ رد ]
ﻦﺘﺴﻧاد [ ﺪﺷ رﻮﻬﺸﻣ مﻼﻛ .
ﻪﺑ
رد و ﺖﺸﮔزﺎﺑ وﺮﻣ ﺔﻳﺮﻗ
رد و ﺪﺷ ﻦﻛﺎﺳ دﻮﺧ ءاﺮُﻗ
ﻲﻣ ﻪﻈﻋﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺮﻛ
. رد
زا رﻮﺑﺎﺸﻴﻧ ]
ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻧادﺎﺘﺳا [
ا ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻲﻠﻋ ﻦﺴﺤﻟاﻮﺑا ،يزاﺮﻴﺷ ﻲﻠﻋ ﻦﺑﺪﻤﺣ ﻦﺑ
ﻲﻨﻳﺪﻤﻟا ﺪﻤﺣا ﻞﻀﻓ سﺎﺒﻌﻟاﻮﺑا و
اﺪﺒﻋ ﻦﺑﺪﺣاﻮﻟاﺪﺒﻋ ﻦﺑ ناﺮﮕﻳد و ﺮﺟﺎﺘﻟا ﺪﻤﺼﻟ
ﺖﺧﻮﻣآ سرد ...
زا ﺪﻌﺑ وا تدﻻو و 460
لاﻮﺷ رد ،شدﻮﺧ ﺮﻬﺷ رد و هدﻮﺑ ق
يذ ﺎﻳ لﺎﺳ هﺪﻌﻘﻟا 533
ﺷﺬﮔرد ق مدﻮﺑ هﺮﺼﺑ رد ﺖﻗو ﻦﻳا رد ﻦﻣ و ﺖ
. نﺎﻤﻫ) ،
ج 2 ، ص 61 ـ 62 (.
رد ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ
بﺎﺴﻧﻷا
) ج 2 ص ، 349 نآ يﺎﻤﻠﻋ و قﺮﺧ ﺮﻛذ رد ﺰﻴﻧ ( ﺮﻜﺑﻮﺑا زا
ﺖﺳا هدروآ وا لاﻮﺣا ﺮﻛذ رد ار تارﺎﺒﻋ ﻦﻴﻤﻫ و هدﺮﻛ دﺎﻳ ﻲﻗﺮﺧ .
ﺳ رد ﻲﻜﺒ
ﺎﺸﻟا تﺎﻘﺒﻃ
ﺔﻴﻌﻓيﺮﺒﻜﻟا
) ج 6 ص ، 79 رد ءاﺪﻔﻟاﻮﺑا و (
ﻦﻴﻴﻌﻓﺎﺸﻟا تﺎﻘﺒﻃ
) ص 605 (
هدﺮﻛ راﺮﻜﺗ ار شراﺰﮔ ﻦﻴﻤﻫ ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﻧا
. رد ﺰﻴﻧ تﻮﻗﺎﻳ ﻢﺠﻌﻣ
ناﺪﻠﺒﻟا
) ج 2 ص ، 425 ﺑ و قﺮﺧ ﺮﻛذ رد و ( ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ تارﺎﺒﻋ نآ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﻲﺧﺮ
ﺖﺳا هدﺮﻛ راﺮﻜﺗ ار .
ﺲﭘ نﺎﺴﻳﻮﻧ لﺎﺣ حﺮﺷ ﺮﮕﻳد ﺰﻴﻧ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ةرﺎﺑ رد
رد ﻲﻜﺒﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ زا
تﺎﻘﺒﻃ
) ج 7 ص ، 143 رد يﻮﻨﺳا ،(
ﺎﺸﻟا تﺎﻘﺒﻃ
ﺔﻴﻌﻓ) ج 1 ص ، 331 ـ 332 رد ءاﺪﻔﻟاﻮﺑا ،(
تﺎﻘﺒﻃ ﻦﻴﻴﻌﻓﺎﺸﻟا
) ص 645 ـ 646 رد يﺪﻔﺻ و (
تﺎﻴﻓﻮﻟﺎﺑ ﻲﻓاﻮﻟا
) ج 18
، ص 39 هدروآ ار ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲﺗارﺎﺒﻋ ( ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ و ﺪﻧا
ﻊﺒﻨﻣ ﺪﺳر
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ ﺎﻬﻨﻳا ﺔﻤﻫ )
ﻜﻧ هرﺎﺑ ﻦﻳا رد ﺰﻴﻧ :
يﺮﺋﺎﺣ 1382 : 437 ـ 439 .(
هدﺮﻛ ﻞﻘﻧ وا زا ﻲﻟﺎﺣ حﺮﺷ ﻪﻛ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ناﺮﺻﺎﻌﻣ زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ ﻲﻘﻬﻴﺑ ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﻬﻇ )
د ﺔﺘﺷﺬﮔر 565
ق / 1170 م ( ﺖﺳا . رد وا تارﺎﺒﻋ ناﻮﺻ
ﺔﻤﺘﺗ
ﺔﻤﻜﺤﻟا
) ص 153 ـ 154 ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ لﺎﺣ حﺮﺷ نﺎﻴﺑ رد(
، ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ تارﺎﺒﻋ ﺎﺑ
هﺪﻳد ،ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ شراﺰﮔ رد ﻪﭽﻧآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺗﺎﻴﺋﺰﺟ نآ رد و ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻤﻧ دﻮﺷ
؛ ﻪﺘﻜﻧ ﺎﻣا ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﺰﻳﺎﻤﺗ نآ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ نآ رد يا
ﻦﺷور ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا زا ﻲﻣ ﺮﺗ
دﻮﺷ . ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ وا ﺪﻳﻮﮔ
:
فﻮﺴﻠﻴﻓ ﻲﻗﺮﺨﻟا ﺪﻤﺤﻣﻮﺑا ﻦﻳﺪﻟاءﺎﻬﺑ
ﻢﻠﻋ رد يرﺎﺛآ و دﻮﺑ وﺮﻣ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد زا
دراد ﻲﻠﻘﻋ مﻮﻠﻋ و ﺖﺌﻴﻫ .
ﻚﻠﻣ ِﻢﻟﺎﻋ مزراﻮﺧ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺎﺑ ار وا هﺎﺸﻣزراﻮﺧ لدﺎﻋ
ﺎﺗ دﺮﺑ دﺮﻴﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ ار وا دراد ﺦﻳرﺎﺗ رد يرﺎﺛآ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ،
] . وا [ ﺖﺷاد ﻮﻜﻴﻧ قﻼﺧا
ﻪﺘﻜﻧ زا و ﻳد ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺶﻧادﺮﮔﺎﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ وا ﺪﻨﻤﺷزرا يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ ﻪﻛ مﺪ :
ﻲﻣ ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ ﻢﻴﻟﺎﻌﺗ ار تﺎﻴﺿﺎﻳر ﺖﻴﻤﻛ نآ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳور نآ زا ﻦﻳا و ﺪﻨﻣﺎﻧ
و ،ﻞﺼﻔﻨﻣ ﺎﻳ ﺖﺳا ﻞﺼﺘﻣ ﺎﻳ نآ و ﺖﺳا ]
ﺖﻴﻤﻛ [ ﺮﻴﻏ ﺎﻳ ﺖﺳا كﺮﺤﺘﻣ ﺎﻳ ﻞﺼﺘﻣ
كﺮﺤﺘﻣ و ،كﺮﺤﺘﻣ ]
ﻢﻠﻋ [ كﺮﺤﺘﻣ ﺮﻴﻏ و ﺖﺌﻴﻫ ]
ﻢﻠﻋ [ و ﺖﺳا ﻪﺳﺪﻨﻫ ]
ﺖﻴﻤﻛ [
نآ و دراد ﻲﻔﻴﻟﺄﺗ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻳ ﻞﺼﻔﻨﻣ ]
ﻢﻠﻋ [ ﻘﻴﺳﻮﻣ نآ و دراﺪﻧ ﺎﻳ ﺖﺳا ﻲ ]
ﻢﻠﻋ [
ﺖﺳا داﺪﻋا .
ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ و :
،ﺲﻔﻧ لﺎﻤﻛ كاردا
ﺖﺌﻴﻫ و ﻪﺳﺪﻨﻫ ،ﺲﻔﻧ لﺎﻤﺟ و ﺖﺳا تﻻﻮﻘﻌﻣ
ﻲﻣ ﻼﺟ ار ﺲﻔﻧ ﻪﺳﺪﻨﻫ و ﺖﺳا ﻲﻘﻴﺳﻮﻣ و دﺪﻋ و ﺪﻫد
، ﻞﻘﻴﺻ ﻪﻛ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ
ﻲﻣ ﻲﻧاﻮﻴﺣ تﺬﻟ ﺐﺟﻮﻣ ﻎﻴﺗ نداد ﻲﻣ ﻞﻘﻴﺻ ار ﺲﻔﻧ ﺰﻴﻧ ﻪﺳﺪﻨﻫ دﻮﺷ
و ﺪﻫد
ﻲﻣ ﻲﻧﺎﺣور تﺬﻟ ﺐﺟﻮﻣ دﻮﺷ
2.
اﻮﺧ ﻲﻫﺎﺸﻣزر
، هدﺮﻛ دﺎﻳ وا زا ﻲﻘﻬﻴﺑ ﻪﻛ
، ا ﻪﺑ ﺰﺴﺗا هﺎﺸﻣزراﻮﺧ رﺎﻴﺴﺑ لﺎﻤﺘﺣ )
ﻜﺣ :
521 ـ 551 ق / 1127 ـ 1156 م ﻊﻴﺑر رد ﻪﻛ ﺖﺳا ( لوﻻا
536 ق / 1141 زا ﺲﭘ ،م
ﺦﻠﺑ ﻪﺑ وا ﻦﺘﻓر و نﺎﻴﺋﺎﺘﺧاﺮﻗ زا ﺮﺠﻨﺳ نﺎﻄﻠﺳ ﺖﺴﻜﺷ )
ﻜﻧ : ،يرﻮﺑﺎﺸﻴﻧ ﻪﻣﺎﻨﻗﻮﺠﻠﺳ
،
ص 59
،ﻲﻧاﺪﻤﻫ ؛ ﻊﻣﺎﺟ
ﺦﻳراﻮﺘﻟا
، ص 60 ـ 61 رﻮﺑﺎﺸﻴﻧ و وﺮﻣ ،( و دﺮﻛ فﺮﺼﺗ ار
ﻧاد ﻲﺧﺮﺑ و ﺖﺸﻛ ﺎﺠﻧآ رد ار يرﺎﻴﺴﺑ ﻮﺑا ﻪﻠﻤﺟ نآ زا و رﺎﻳد نآ ناﺪﻨﻤﺸ
ﺪﻤﺤﻣ
ار ﻲﻗﺮﺨﻟا
، ﺖﺳا ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻦﻴﻤﻫ رﺎﻴﺴﺑ لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ ﻪﻛ
، مزراﻮﺧ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺎﺑ
دﺮﺑ )
،ﺮﻴﺛا ﻦﺑا ﻞﻣﺎﻜﻟا
ج ، 11
، ص 87 ـ 88 .( سﺎﺳاﺮﺑ ﻲﻣ شراﺰﮔ ﻦﻳا
ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
رد ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ 536
هدﻮﺑ هﺪﻧز ق
، زا ﺶﻴﭘ لﺎﺳ ﻪﺳ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻪﻜﻧآ لﺎﺣ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﺘﻓر ﺎﻴﻧد زا ﻪﻌﻗاو ﻦﻳا .
ﺷراﺰﮔ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﺎﻬ
ﻲﻣ دﺮﻛ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا زا ار ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ناﻮﺗ
و ﻲﻣ ﻞﻴﻟد ود ﺮﻛذ ﺎﺑ هداد ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻣﻮﺠﻧ رﺎﺛآ ﻪﻛ دﺮﻛ ﺎﻋدا ناﻮﺗ
هﺪﺷ ﺪﻧا
، ﺴﺑ لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ اﺪﺒﻋ ِنآ زا رﺎﻴ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟ :
رﺎﺛآ نﺎﺒﺗﺎﻛ ﻪﻜﻧآ ﻲﻜﻳ
ﻪﺨﺴﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ،ﻲﻗﺮﺧ ﺪﺳ رد ﺎﻬﻧآ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ه و ﻢﺸﺷ يﺎﻫ ﻪﺘﺷﻮﻧ يﺮﺠﻫ ﻢﺘﻔﻫ
هﺪﺷ
3،ﺪﻧا هداد ﻲﻫاﻮﮔ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻪﺑ رﺎﺛآ ﻦﻳا بﺎﺴﺘﻧا ﻪﺑ ﺪﻧا
. ﻧآ ﺮﮕﻳد ﻪﻜ
حﺮﺷ لﺎﺣ ﻪﺘﺷﻮﻧ نﺎﺴﻳﻮﻧ رﺎﻛ نآ رد و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻠﻘﻋ مﻮﻠﻋ ﻪﺑ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﺘﺒﺗﺮﻣ
؛ ﺖﺳد رد وا زا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ حﺮﺷ ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﻜﺑﻮﺑا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد
ﺖﺳا
، قﺮﺧ ﻪﺑ ﻞﻴﺼﺤﺗ مﺎﻤﺗا زا ﺲﭘ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻪﺘﺧادﺮﭙﻧ ﻲﻠﻘﻋ مﻮﻠﻋ ﻪﺑ هﺎﮔ ﭻﻴﻫ
ﻲﻣ ﻪﻈﻋﻮﻣ ﺎﻫﺮﻬﺷ ﺮﮕﻳد رد و ﺎﺠﻧآ رد و ﻪﺘﻓر ﺖﺳا هدﺮﻛ
. ﻲﻣ ور ﻦﻳا زا ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻲﻤﻧ ﻲﻣﻮﺠﻧ رﺎﺛآ ﻦﻴﻨﭼ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺴﻛ ِنآ زا ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖﺳا هدﺮﻜﻧ ﻞﻴﺼﺤﺗ هزﻮﺣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ رﺎﺛآ زا ﻲﻣﻮﺠﻧ ﺔﻟﺎﺳر ود ﻦﻳا ﻪﻛ ﻢﻳﺮﻳﺬﭙﺑ ﺪﻳﺎﺑ و .
رﺎﺛآ ﻲﻗﺮﺧ
نﺎﻨﭼ ﺪﻣآ ﻪﻛ
، ﺷراﺰﮔ رد ﺖﺳا ﺖﺳد رد ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ةرﺎﺑ رد ﻪﻛ ﻲﻨﻬﻛ يﺎﻬ
،
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ وا ﻲﻣﻮﺠﻧ رﺎﺛآ ﻪﺑ ﻲﺼﺨﺸﻣ ةرﺎﺷا .
ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ ﺮﮕﻳد و ﻲﻧﺎﻌﻤﺳ
وا زا سﺎﺒﺘﻗا لﺎﺣ حﺮﺷ
هدﺮﻛ ﺮﻛذ ار ﻲﻗﺮﺧ ﺪﻧا
، ﻪﺘﻔﮔ وﺮﻣ ﺦﻳرﺎﺗ رد ﻲﺑﺎﺘﻛ وا ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺖﺳا هﺪﻣآ وﺮﻣ نﺎﺛﺪﺤﻣ و ناﺪﻨﻤﺸﻧاد لﺎﺣ حﺮﺷ نآ رد ﻪﻛ هدﻮﺑ هدروآ دﺮﮔ )
ﺲﻗ :
ﻲﻘﻬﻴﺑ ﺖﺳا هدﺮﻜﻧ هرﺎﺷا يﺮﺛا ﭻﻴﻫ ﻪﺑ ﻪﻛ ،ﺎﺠﻧﺎﻤﻫ .(
ﻲﺟﺎﺣ ﻪﻔﻴﻠﺧ نﻮﻨﻈﻟا ﻒﺸﻛ) ج ،
2 ،
ص 145 ﺮﻛذ رد (
» وﺮﻣ ﺦﻳراﻮﺗ «
يداﺪﻐﺑ و هدﺮﺑ مﺎﻧ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا زا ﺪﻫ)
ﺔﻳ ﻦﻴﻓرﺎﻌﻟا ،
ج 1 ص ، 499 ،ﺖﺳا هدروآ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ رﺎﺛآ ةﺮﻣز رد ار نآ( زا ﻲﻋﻼﻃا ﺎﻣا
ﺧرﻮﻣ و ﺖﺴﻴﻧ ﺖﺳد رد بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ﺎ
هﺮﻛﺬﺗ و ن نآ زا ﻢﻫ ﺮﮔا ،ﺰﻴﻧ يﺪﻌﺑ نﺎﺴﻳﻮﻧ
هرﺎﺷا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﻜﻧ نآ ﻪﺑ يا
ﺪﻧا .
ﻲﺟﺎﺣ ﻴﻠﺧ ﻪﻔ ﻒﺸﻛ) نﻮﻨﻈﻟا ، ج 4 ص ، 447 ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺑﺎﺘﻛ(
تﺎﻗوﻻا ﻞﺋﺎﻀﻓ
ﻪﺑ اررﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ يداﺪﻐﺑ و ﺖﺳا هداد ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻘﻬﻴﺒﻟا ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ
ﺪﻫ) ﺔﻳ ﻦﻴﻓرﺎﻌﻟا ج ، 1 ص ،
499 ﺖﺳا هدروآ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ رﺎﺛآ ةﺮﻣز رد ار نآ ( )
ﻜﻧ ﺰﻴﻧ : ج ،ﻪﻟﺎﺤﻛ 5
،
ص 80 ﺖﺴﻴﻧ ﺖﺳد رد ﻲﻋﻼﻃا ﻢﻫ نآ زا ﻪﻛ ( .
ﺔﻟﺎﻘﻣ رد نﺎﻣﺪﻳو
» ﻲﻗﺮﺨﻟا «
) ص 1059 ( ﻣﺎﻧ ﺎﺑ ﺮﺛا ود
ﺎﺸﻟا ﺔﻟﺎﺳﺮﻟا
يﺎﻬﺔﻠﻣ
ﺎﺳﺮﻟا
و ﺔﻟﺮﻐﻤﻟا
ﺔﻴﺑ ﻲﻗﺮﺧ ﻪﺑ ارهﺪﺷ دﻮﻘﻔﻣ ﺮﺛا ود ﺮﻫ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ و هداد ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳا ةرﺎﺑ رد ﻲﻌﺒﻨﻣ ﺎﻣا ،ﺪﻧا
ﺖﺳا هدﺮﻜﻧ ﺮﻛذ بﺎﺴﺘﻧا )
ﻜﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ :
ﻞﻬُﻛ و نﺎﻣﺪﻳو 1970
: 629 ،ﻦﺗرﺎﺳ ؛ 1947
:
2 / 204 ـ 205 ﺪﻠﻔﻧزور ؛ 2008
: 135 رﺎﻴﺴﺑ لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ و هﺪﻣآ رﺎﺛآ ﻦﻳا مﺎﻧ ﻪﻛ
، ﺮﺑ ﻪﻤﻫ
ﺖﺳا ﺖﺴﺨﻧ ﻊﺒﻨﻣ نﺎﻤﻫ ﺔﻳﺎﭘ .(
ﺔﻣﺪﻘﻣ رد دﻮﺧ ﻲﻗﺮﺧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺮﺼﺒﺘﻟا
ة
) گﺮﺑ 1 پ ﻲﻣ هرﺎﺷا ( لﺎﺣ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﺖﺳا هﺪﻣﺎﻴﻧ ﺖﺳد ﻪﺑ زوﺮﻣا ﺎﺗ ﺰﻴﻧ يﺮﺛا ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻛ هدﻮﺑ ﻖﻄﻨﻣ رد ﻲﺑﺎﺘﻛ ﻦﺘﺷﻮﻧ .
ﺖﺳا ﺖﺌﻴﻫ رد بﺎﺘﻛ ود ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ ﻦﻳﺮﺗرﻮﻬﺸﻣ ﺎﻣا :
ﺖﺳا ﻲﺑﺎﺘﻛ ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻞﺼﻔﻣ كﻼﻓﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
ﻲﻣود و ــ
ﻒﻟﺆﻣ ﺢﻳﺮﺼﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ
ﻪﺻﻼﺧ ﺖﺳا ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ بﺎﺘﻛ زا يا ــ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺑﺎﺘﻛ
ﺮﺼﺒﺘﻟا
ة
ا ﻢﻠﻋ ﻲﻓ
ﺔﺌﻴﻬﻟﺖﺳا .
ﻲﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﻲﺧﺮﺑ ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ نﺎﻣز ﻚﻳ رد بﺎﺘﻛ ود ﺮﻫ ﻦﻳا ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺪﻧا
. رد زا ﺖﺴﺨﻧ ﺔﻟﺎﻘﻣ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻹا
ﺐﻄﻗ ﻞﺤﻣ ،ﺪﻴﺷرﻮﺧ جوا ﻊﺿﻮﻣلﺎﺳ رد تارﺎﻴﺳ جوا و لﺎﻤﺷ 1444
هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يرﺪﻨﻜﺳا زور ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻪﻛ ﺪﻧا
لﺎﺳ ﻦﻳا زا ﺮﺑاﺮﺑ
20 يذ ﺪﻌﻘﻟا ة 526 ) 23 نﺎﺑآ 501 يدﺮﮔدﺰﻳ (
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻦﻳا
رد مﺎﻗرا
ﺮﺼﺒﺘﻟا
ة هﺪﺷ ﺮﻛذ لﺎﺳ ﻦﻴﻤﻫ ياﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﻧا
. زا ﻢﺘﺸﻫ بﺎﺑ رد وا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
مﻮﺳ ﺔﻟﺎﻘﻣ
كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
ﻧاﺮﻗ ﺮﻛذ رد رد ﺎﻬﻧآ ناﺮﻗ زا ،ﻞﺣز و يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻬ
521 لﺎﺳ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ق 496
ﺖﺳا هدروآ ﻪﻣادا رد و هدﺮﻛ دﺎﻳ يدﺮﮔدﺰﻳ :
» ﻦﻳا و
ﻲﻣ ﺮﺳ ﻪﺑ نآ رد ﺎﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧاﺮﻗ ﻢﻳﺮﺑ
« ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻴﻤﻫ زا ﻢﺘﻔﻫ بﺎﺑ رد و
» ندروآ ﺖﺳد ﻪﺑ ةرﺎﺑ رد ﺨﻳرﺎﺗ ﻦﻳا
ﺮﻫ ،ﺎﻬ ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ زا ﻲﻜﻳ
« ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ،
ﺨﻳرﺎﺗ ﺨﻣ يﺎﻬ ﻟﺎﺜﻣ ،دراد صﺎﺼﺘﺧا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ ﻒﻠﺘ لﺎﺳ زا ﺎﻬﻧآ رد ﻪﻛ هدروآ ﻲﻳﺎﻬ
526 و ق 501 ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﻳ يدﺮﮔدﺰﻳ .
ﻲﻣ ﺖﺴﺨﻧ درﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺲﭘ ناﻮﺗ
زا ﺲﭘ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﻔﮔ 521
ﻪﺑ هرﺎﺷا ﺎﺑ و هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ق ﻲﻣ مود ﺪﻫﺎﺷ
ناﻮﺗ
ﻟﺎﺳ ﻪﻛ دز سﺪﺣ ﺪﻨﺘﺴﻫ بﺎﺘﻛ شرﺎﮕﻧ لﺎﺳ نﺎﻤﻫ ،هﺪﺷ دﺎﻳ يﺎﻬ
.
ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ
، ياﺪﺘﺑا رد
ﺮﺼﺒﺘﻟا
ة ﻢﻳﺪﻘﺗ ﻦﺘﻣ ﻪﻣﺎﻧ
ﻲﻗﺮﺧ نآ ﻖﺒﻃ ﻪﻛ هﺪﻣآ يا
ﺲﻤﺷ ياﺮﺑ ار بﺎﺘﻛ ﻲﻠﻋ ﻦﻴﺴﺤﻟاﻮﺑا ﻦﻳﺪﻟا
ﺖﺳا ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ ﻦﺑ .
ﺮﻴﻣﺪﻧاﻮﺧ
ارزﻮﻟارﻮﺘﺳد)
، ص 199 ـ (204 يراﺪﻨﺑ و ﺦﻳرﺎﺗ)
ص ، 246 ﺲﻤﺷ رﺪﭘ ( ،ﻦﻳﺪﻟا
ﺳ ناﺮﻳزو ةﺮﻣز رد ار ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ هدروآ ﻲﻗﻮﺠﻠﺳ ﺮﺠﻨﺳ نﺎﻄﻠ
ﺪﻧا ) ﻜﻧ : لﺎﺒﻗا 1338 :
263 ـ 264 ﺲﻗ ؛ : ،يرﻮﺑﺎﺸﻴﻧ ﻪﻣﺎﻨﻗﻮﺠﻠﺳ
، ص 69 ،ﻲﻧاﺪﻤﻫ ، ﻊﻣﺎﺟ
ﺦﻳراﻮﺘﻟا ، ص 70 رد ﻪﻛ
هدﺮﺒﻧ مﺎﻧ ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ زا ﺮﺠﻨﺳ يارزو نﺎﻴﻣ ﺪﻧا
.( ﻲﻣ يراﺪﻨﺑ 4
رد ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ ﻪﻛ ﺪﻳﻮﮔ
لﺎﺳ 521 ق / 1127 ﻦﻴﻌﻣ گﺮﻣ زا ﺲﭘ ،م ﻲﺷﺎﻛ ﻦﻳﺪﻟا
هﺪﺷ بﻮﺼﻨﻣ ترازو ﻪﺑ
ﺖﺳا ) ﻜﻧ ﺰﻴﻧ : لﺎﺒﻗا 1338 : 254 ـ 258 ﺪﻧاﻮﺧ .(
ﺮﻴﻣ ارزﻮﻟارﻮﺘﺳد) ص ،
199 ﻞﻘﻧ (
ﻲﻣ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ترازو ﺐﺼﻨﻣ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر زا ﺲﭘ وا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
» ِﺐﻟﺎﻃ ﺖﻌﻴﺒﻃ و ﻦﺒﺟ
ﺑ زﻮﻛﺮﻣ ﺶﺘﻌﻴﺒﻃ رد ﻪﻛ ﻪﻧﺎﻤﻠﻋ دﻮ
« ﻲﻟﻮﺘﻣ ار وا نﺎﻄﻠﺳ و ﺖﻓﺮﮔ هرﺎﻨﻛ ترازو زا
ﻚﻟﺎﻤﻣ فاﺮﺷا ﺲﻤﺷ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ار رﺎﻛ ﻦﻳا وا و دﺮﻛ 5
دﺮﭙﺳ ،دﻮﺧ ﺮﺴﭘ ،ﻦﻳﺪﻟا .
يراﺪﻨﺑ
ﺦﻳرﺎﺗ) ص ، 247 لﺎﺳ رد ار ترازو زا ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ فاﺮﺼﻧا ( 526
ﺖﺳا هدروآ ق
) ﻜﻧ ﺰﻴﻧ : لﺎﺒﻗا 1338 : 263 رد ﺰﻴﻧ ﻲﻜﺒﺳ .(
ﺎﺸﻟا تﺎﻘﺒﻃ
ﺔﻴﻌﻓيﺮﺒﻜﻟا
) ج 7 ص ،
293 ـ 294 ﻲﻧﺎﻣز زا ﻪﻜﻧآ ﻲﺑ و ﺖﺳا هدﺮﻛ هرﺎﺷا ﺖﻳاور ﻦﻳا ﻪﺑ ﺮﺗﺮﺼﺘﺨﻣ يرﺪﻗ (
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ دﺎﻳ ﺖﻴﻟوﺆﺴﻣ ﻲﺗﺪﻣ زا ﺲﭘ و ﺪﺷ لﺰﻋ ترازو زا ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ ﻪﻛ ﺪﻳﻮﮔ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار فاﺮﺷا ﺲﭙﺳ و ﺎﻔﻴﺘﺳا )
ﻜﻧ ﺰﻴﻧ : ﻞﻬﻛ و نﺎﻣﺪﻳو 1970
:
637 ـ 643 .( ﺮﻴﻣﺪﻧاﻮﺧ ارزﻮﻟارﻮﺘﺳد)
ص ، 200 ـ 202 ﮔ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ( ﻲﺣوﺮﺸﻣ شراﺰ
ﻪﻧاﺰﺧ و ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ نﺎﻴﻣ عاﺰﻧ ةرﺎﺑ رد ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻞﻘﻧ ﺮﺠﻨﺳ نﺎﻄﻠﺳ راد
. و رﺪﭘ ﻦﻳا
ﺮﺴﭘ
، اﺮﺟﺎﻣ ﻦﻳا زا ﺲﭘ
، ﻪﻧاﺰﺧ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﻬﺗا ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ راد
ﺪﻧز
، ناﺪﻧز ﻪﺑ
ﻲﻣ ﻲﻣ ﺎﻴﻧد زا ناﺪﻧز رد و ﺪﻨﺘﻓا ﺪﻧور
ﺮﻴﻣﺪﻧاﻮﺧ) ص ،
203 .(
ﺳ ﻲﻜﺒ تﺎﻘﺒﻃ)
، ج 7 ،
ص 294 ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﺎﺑ ( نﺪﺷ ﻪﺘﺸﻛ ﺎﻳ ﻲﻌﻴﺒﻃ گﺮﻣ ةرﺎﺑ رد ﺪﻫد
ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ ﻦﻴﻨﻇ
ار وا گﺮﻣ لﺎﺳ ،ﺖﺳا 530
ق / 1136 وآ م ﺖﺳا هدر )
هرﺎﺑ ﻦﻳا رد
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﻚﻧ :
،ﻲﻓﻮﻋ بﺎﺒﻟ بﺎﺒﻟﻻا ج ، 1 ، ص 75 ـ 77 ، 309 .( 6
ﺷراﺰﮔ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ و ﺎﻬ
، ﻖﻴﻗد نﺎﻣز ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا و
شﺮﺴﭘ و ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ يﺮﻴﮕﺘﺳد ــ
بﺎﺘﻛ ﻪﻛ
ﺮﺼﺒﺘﻟا
ة ،ﺖﺴﻴﻧ ﺺﺨﺸﻣ هﺪﺷ ﻢﻳﺪﻘﺗ وا ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺎﻬﻨﺗ زا ﺶﻴﭘ ًﺎﻤﺘﺣ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ناﻮﺗ 530
ﻧ ق ﺎﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮ
ﺨﻳرﺎﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻣ بﺎﺘﻛ ود ﺮﻫ رد جرﺪﻨﻣ يﺎﻬ
رﺎﻴﺴﺑ لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ ﻪﻛ دز سﺪﺣ ناﻮﺗ
،
ﻤﻫ ار ود ﺮﻫ ﻲﻗﺮﺧ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻤﻛ فﻼﺘﺧا ﺎﺑ ﺎﻳ نﺎﻣﺰ
ﻟﺎﺳ رد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ يﺎﻬ
526 ـ 527 ق / 1132 ـ 1133 ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز رد و م ﻞﻬﭼ
ﺎﺗ هﺎﺠﻨﭘ ﺖﺳا ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻪﺘﺷاد لﺎﺳ .
ﺖﺌﻴﻫ ﺖﻨﺳ رد ﺎﻬﻧآ هﺎﮕﻳﺎﺟ و ﺖﺌﻴﻫ رد ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ ﻲﺴﻳﻮﻧ
ﻒﻟا كﻼﻓﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ.
ﻲﻣ دﺮﻛ ﺎﻋدا ناﻮﺗ
، ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺖﺌﻴﻫ رد ﻲﻗﺮﺧ ﻊﻣﺎﺟ ﺮﺛا ﻪﻛ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا دور
،
ﺖﺴﻫ ﺰﻴﻧ ﻲﻣﻼﺳا ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﺖﺳد ﻪﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺖﺌﻴﻫ ﻊﻣﺎﺟ ﺮﺛا ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ .
رﺎﺛآ ﺐﻟﺎﻗ رد يﺮﺠﻫ ﻢﺸﺷ ةﺪﺳ ﻞﻳاوا و ﻢﺠﻨﭘ ةﺪﺳ ﺮﺧاوا رد ﻪﻛ يرﺎﺛآ ﻲﺳرﺮﺑ
هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺖﺌﻴﻫ ﺪﻧا
، ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻞﻘﺘﺴﻣ رﺎﺛآ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار رﺎﺛآ ﻦﻳا ناﻮﺗ
دﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺖﺌﻴﻫ ﺶﻧاد )
رد ﺖﺌﻴﻫ ﺮﻴﺳ ةرﺎﺑ ـﻜﻧ ﻲﺴﻳﻮﻧ
: يرﺪﻨﻠﻗ 1390
:
ص 245 ـ 250 .( و ﻲﺑﺮﻋ نﺎﺑز ﻪﺑ ﻲﻜﻳ ،ﺖﺌﻴﻫ ﺔﻟﺎﺳر ود ﻞﻗاﺪﺣ نﺎﻣز ﻦﻳا رد
ﻲﺳرﺎﻓ نﺎﺑز ﻪﺑ يﺮﮕﻳد
، هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ رد ﻪﭽﻧآ ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ رد هﺪﺷ دﺎﻳ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺖﺌﻴﻫ ﺶﻧاد ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻣ
ﺪﻳآ ) ﻲﻨﻌﻳ ﻲﺸﺨﺑ ﻪﺑ نآ رد ﻪﻛ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻣﺪﻘﻣ زا
ﻲﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﺿﺎﻳر ﻲﻓاﺮﻐﺟ و مﻮﺠﻧ ﻢﻠﻋ ﺐﻟﺎﻄﻣ و و دﻮﺷ
يﺎﻬﻧﺎﻫﺮﺑ نآ رد
ﻲﺳﺪﻨﻫ رد
ﻟوﺪﺟ ﺎﻳ كﻼﻓا شدﺮﮔ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ةرﺎﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬ
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ رد ﻲﻧﺎﻤﺳآ ماﺮﺟا ﺖﻛﺮﺣ ﻲﻤﻧ ﻪﺿﺮﻋ ﺪﻳآ
دﻮﺷ ( ﺖﺳا ﻖﺒﻄﻨﻣ .
ﻲﺳرﺎﻓ بﺎﺘﻛ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
نﺎﻬﻴﮔ
ﺖﺧﺎﻨﺷ
يزوﺮﻣ نﺎﻄﻗ زا) ﺘﺷﺬﮔرد ﺔ 548 ق / 1153 م ( بﺎﺘﻛ و
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﺑﺮﻋ
كﻼﻓﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ زا )
ﺘﺷﺬﮔرد ﺔ
553 ق / 1158 م .(
ﻟوﺪﺟ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ رد هﺪﺷ ﻢﺳر يﺎﻬ
نﺎﻬﻴﮔ ﺖﺧﺎﻨﺷ
،هﺪﻣآ ﻲﻨﻌﻳ مﺮﺤﻣ لوا 498
ق / 30 ﺎﺘﭙﺳ ﺮﺒﻣ 1104 م ) ـﻜﻧ : نﺎﻄﻗ
،يزوﺮﻣ نﺎﻬﻴﮔ
ﺖﺧﺎﻨﺷ
، ص 97 ( ﺎﺑ نآ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ و ، شرﺎﮕﻧ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا لﺎﺳ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻹا
)526 ق ( ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻘﻳ ﺎﺑ ناﻮﺗ
نﺎﻬﻴﮔ
ﺖﺧﺎﻨﺷ
بﺎﺘﻛ زا ﺮﺘﺸﻴﭘﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺮﮕﻳد
7. ﻠﺼﻓﺮﺳ زا ﻪﭽﻧآ ﻲﻣﺮﺑ بﺎﺘﻛ ود ﻦﻳا يﺎﻬ
زا ار ﺎﻬﻧآ و ﺪﻳآ
ﻲﻣ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﻦﻴﺸﻴﭘ رﺎﺛآ رﺎﻨﻛ رد ﻲﺿﺎﻳر يﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ و نﺎﻤﺳآ عﺎﺿوا ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻨﻛ
ﺪﺷ هرﺎﺷا ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺖﺌﻴﻫ ﻢﻠﻋ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻛ عﻮﺿﻮﻣ ود ﻦﻳا و ﺖﺳا ﻢﻫ .
ﺔﻣﺪﻘﻣ رد نﺎﻄﻗ
نﺎﻬﻴﮔ
ﺖﺧﺎﻨﺷ
)ص 81 ـ 82 ( ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻣ و ﺪﻨﻛ
ﺪﻳﻮﮔ :
ﻬﻧ و نﺎﻨﭼ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا دﺎ ا
ﺖﺴﺨﻧ ،ﻢﻴﻨﻛ دﺎﻳ وا رد نﺎﻬﺟ ود ﺮﻫ ﺖﻔﺻ ﻪﻛ ﺖﺳ
يﻮﻠﻋ ﻢﻟﺎﻋ ار ﻦﻳا و لﻮﻤﺤﻣ و ﻞﻣﺎﺣ ماﺮﺟا زا ﺖﺳوا رد ﻪﭽﻧآ و نﺎﻤﺳآ ﺪﻨﻳﻮﮔ ...
ﮕﭼ و ﻦﻴﻣز ﺲﭘ ﺪﻨﻳﻮﮔ ﻞﻔﺳ ﻢﻟﺎﻋ ار ﻦﻳا و وا ﻲﮕﻧﻮ
.
سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻣ
دﺮﻛ ناﻮﻨﻋ ار ﺎﻋدا ﻦﻳا ناﻮﺗ ﻦﻳا رد ﺖﺌﻴﻫ ﺶﻧاد ﻪﺑ شﺮﮕﻧ ﻪﻛ
ﺻ ﺎﺑ نارود ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ،ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ يرﺪﻗ نآ ﻦﻴﺸﻴﭘ ترﻮ
، ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺳر
ﺮﮕﻳد ﺎﺑ نآ ﺰﻳﺎﻤﺗ و ﺶﻧاد ﻦﻳا ﺺﺨﺸﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ
و هﺪﺷ ﻦﺷور مﻮﺠﻧ يﺎﻫ
ﻠﺼﻓﺮﺳ هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﻠﻛ يﺎﻬ رﺎﺛآ شرﺎﮕﻧ ﺐﺒﺳ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ،ﺪﻧا
ﺖﺳا هﺪﺷ زﺎﻏآ هرﺎﺑ ﻦﻳا رد ﻞﻘﺘﺴﻣ )
ﺲﻗ :
،ﻦﻣﺮﮕﻧﻻ
» نﺎﻬﻴﻛ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﻲﺳﺎﻨﺷ
« ،
ﺺﺻ 194 ـ 197 .(
بﺎﺘﻛ ود ﻦﻳا نﺎﻴﻣ زا
، ﻲﺳرﺎﻓ بﺎﺘﻛ ﻪﻜﻧآ ﻢﻏر ﻪﺑ
نﺎﻬﻴﮔ
ﺖﺧﺎﻨﺷ
ﻲﻬﺘﻨﻣ ﺮﺑكاردﻹا
دراد ﻲﻧﺎﻣز مﺪﻘﺗ، رد ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ ﺎﻣا
كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
حﺮﻄﻣ
هﺪﺷ ﺐﻟﺎﻄﻣ زا ﻪﻛ ،نﺎﻣز نآ دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﻲﻗﺮﺧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻧا
ﻲﻣﺮﺑ بﺎﺘﻛ ﻣ رد ار ﺮﺛا ﻦﻳا هﺎﮕﻳﺎﺟ ،ﺪﻳآ
ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘ
نﺎﻬﻴﮔ
ﺖﺧﺎﻨﺷ
ﺮﺗﺪﻨﻤﺷزراﻲﻣ دزﺎﺳ . ﺪﻫاﻮﺷ ﻲﺧﺮﺑ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﻲﻣ ﻪﻛ دﺮﻛ ﺎﻋدا ناﻮﺗ
كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
ﺖﺴﻧاد ﺖﺌﻴﻫ رد ﻞﺼﻔﻣ ﺮﺛا ﻚﻳ شرﺎﮕﻧ ﺔﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ )
ـﻜﻧ هرﺎﺑ ﻦﻳا رد ﺰﻴﻧ :
،ﻦﻣﺮﮕﻧﻻ
» نﺎﻬﻴﻛ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﻲﺳﺎﻨﺷ
« ﺎﺠﻧﺎﻤﻫ ، .(
رد دﻮﺧ ،ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺒﺠﻟاﺪﺒﻋ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺘﺷﻮﻧ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻫﺎﺗﻮﻛ ﺔﭼﺎﺒﻳد
هدﺮﻛ ﺢﻳﺮﺼﺗ ﺖﺳا
،دﻮﺷ بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ﻦﺘﺷﻮﻧ رﺎﻛ ﻪﺑ ﺖﺳد وا ﻪﻜﻧآ زا ﺶﻴﭘ نﻮﭼ ﻪﻛ
لﻮﻔﻐﻣ ار يرﺎﻴﺴﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ رﺎﺛآ ﻦﻳا نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ و هﺪﺸﻧ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺖﺌﻴﻫ رد ﻲﻠﻣﺎﻛ ِبﺎﺘﻛ ﻪﺘﺷاﺬﮔ دروآ ﻢﻫاﺮﻓ ﺶﻧاد ﻦﻳا رد ﻲﻠﻣﺎﻛ ِبﺎﺘﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻲﭘ رد وا ،ﺪﻧا .
رد ﻲﻗﺮﺧ
ﻢﻠﻋ ﺖﻴﻤﻫا و مﻮﻠﻋ ةرﺎﺑ رد ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ندروآ زا ﺲﭘ ﻪﭼﺎﺒﻳد ﻦﻳا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ يزﻮﻣآ
ﻲﻣ هرﺎﺷا ﺖﻛﺮﺣ لﺪﻣ نﺎﻴﺑ ياﺮﺑ دﻮﺧ ﻲﻣﻮﺠﻧ رﺎﺛآ شرﺎﮕﻧ رد نﺎﮕﺘﺷﺬﮔ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
هﺮﻳاد ﻪﺑ كﻼﻓا ﻪﻄﻘﻧ و ﺎﻫ
هدﺮﻛ هﺪﻨﺴﺑ ﻲﺿﺮﻓ يﺎﻫ هدﺮﻜﻧ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺪﻧا
ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﻪﻧ تارﺎﻴﺳ ﺑ ،دﻮﺧ ﺖﻛﺮﺣ
ﻜﻠﻓ ﺖﻛﺮﺣ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﻪﻜﻠ ﻲﻣ نﺎﺸﻳﺎﻬ
زا و ﺪﻧدﺮﮔ
هﺪﺷ هﺎﺒﺘﺷا رﺎﭼد ور ﻦﻳا ﺎﻬﻨﺗ نﺎﺸﻳا نﺎﻴﻣ رد و ﺪﻧا
ﻮﺑا نزﺎﺧ ﺮﻔﻌﺟ )
ﺘﺷﺬﮔ رد ﺔ
دوﺪﺣ
360 ق / 971 م ( ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑا و )
ﺘﺷﺬﮔرد ﺔ 430 ق / 1039 م ( هدﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻧا
.
ﻲﻣ وا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑا ﻪﻛ ﺪﻳﻮﮔ
، ﺮﮕﻳد ﻪﺑ دﻮﺧ بﺎﺘﻛ ﻦﻳوﺪﺗ رد ﺎﻣا
ﺖﺌﻴﻫ بﺎﺘﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻲﭘ رد ﺎﺠﻨﻳا رد وا و ﺖﺳا هدﺮﻜﻧ ﻪﺟﻮﺗ ﺖﺌﻴﻫ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ دروآ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﻠﻣﺎﻛ .
ﻲﻣ هرﺎﺑ ﻦﻳا رد وا ﺪﻳﻮﮔ
:
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺚﺤﺑ ﻦﻳا ﻪﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑا
؛ ﻢﻠﻋ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ وا ﺎﻣا
ﻋ ةﺪﻨﻫوﮋﭘ و ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﻊﺑﺎﺗ ﻪﻛ ار ﻲﺒﻟﺎﻄﻣ ﺰﻴﻧ و ﺖﺌﻴﻫ ﻲﺑ نآ زا ﺖﺌﻴﻫ ﻢﻠ
زﺎﻴﻧ
ﺖﺴﻴﻧ
، ﻲﺑ ار دﻮﺧ ﻦﺨﺳ و ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﻪﺘﻔﮔﺎﻧ ﭻﻴﻫ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻫﺮﺑ و ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺢﻴﺿﻮﺗ
ﻪﺘﻔﮔ زا ﻚﻳ ﻪﻛ ﺎﻬﻧآ شدﺮﮔ و كﻼﻓا ﻊﺿو ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺮﻛذ ﻪﺑ و هدروﺎﻴﻧ دﻮﺧ يﺎﻫ
ﻲﻣ نﺎﮔرﺎﺘﺳ شدﺮﮔ ﺐﺒﺳ ﺑ دﻮﺷ
ﺑﺎﺘﻛ رد ﻪﻛ ﻲﺒﻴﺗﺮﺗ و مﺎﻈﻧ نﺎﻤﻫ ﻪ هﺪﻣآ نﺎﺸﻳﺎﻬ
،
ﺖﺳا هدﺮﻛ هﺪﻨﺴﺑ .
ﻪﻛ مﺪﻴﺸﻳﺪﻧا ﺲﭘ ا رد ﻲﺑﺎﺘﻛ ﻢﻧﺎﺘﺳود ياﺮﺑ
مدروآدﺮﮔ هرﺎﺑ ﻦﻳ
ﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﻴﻛﺮﺗ نﺎﻴﺑ رد و دﻮﺷ ﻞﻣﺎﺷ ار زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻬ
ﻢﻴﺴﻘﺗ و كﻼﻓا ﺐ
ﻮﺑا ﺦﻴﺷ زا ﺎﻬﻧآ ﻲﻠﻋ
مدروآ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﻳدﺎﻧ وا ار ﻪﭽﻧآ و مدﺮﻛ يوﺮﻴﭘ ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑ
هدروآ ﻪﭽﻧآ زا ﻲﺸﺨﺑ رد و ما
، ﺐﻟﺎﻄﻣ مدوﺰﻓا بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻠﻳﻻد و .
زا ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ
كاردﻹا ﻲﻬﺘﻨﻣ
ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑا بﺎﺘﻛ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻦﻴﺸﻴﭘ ﻚﭼﻮﻛ رﺎﺛآ ﺎﺑﻲﻣ ناﻮﺗ ﻴﺘﺳﺎﻛ ﻦﻳا زا وا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﺎﻬ
ﺖﺴﻴﭼ . زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﺎﺠﻨﻳا رد
ﺗوﺎﻔﺗ ةﺪﻤﻋ يﺎﻬ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻹا
هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ هزﻮﺣ ﻦﻳا رد وا زا ﺶﻴﭘ ﻪﻛ يرﺎﺛآ ﺎﺑﺪﻧا
دﺮﻛ ﻢﻴﻫاﻮﺧ هرﺎﺷا :
ﻒﻟا ـ ﻢﻳﺪﻗ رﺎﺛآ رد ﻳر تﺎﻣﺪﻘﻣ ﺮﺗ
ﻲﻤﻧ ﻲﺿﺎ و ﺖﺳا هﺪﻣآ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
يﺮﺛا ﻦﻴﺘﺴﺨﻧيﺎﻳﺎﻀﻗ ﻲﺧﺮﺑ و ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻞﻣﺎﺷ صﺎﺧ ﻲﺒﻟﺎﻗ رد تﺎﻣﺪﻘﻣ زا عﻮﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻛذ نآ رد ﻲﻠﺻا .
ﺎﻳ ﺺﻴﺨﻠﺗ رﻮﺧاﺮﻓ ﻪﺑ ﺖﺌﻴﻫ يﺪﻌﺑ رﺎﺛآ رد ﻪﺘﺒﻟا
هﺎﺗﻮﻛ تﺎﻣﺪﻘﻣ زا ﺶﺨﺑ ﻦﻳا ﺮﺛا ﻞﻴﺼﻔﺗ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﺎﻳ ﺮﺗ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺗ .
ـ ب ﻲﻣ ﻪﻛ يرﺎﺛآ نﺎﻴﻣ رد ناﻮﺗ
زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺛآ ةﺮﻣز رد ار ﺎﻬﻧآ ﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻹا رد ﻲﻧﺎﻏﺮﻓ ﺎﻬﻨﺗ داد راﺮﻗ
مﻮﺠﻨﻟا ﻢﻠﻋ ﻊﻣاﻮﺟ
ﺖﺌﻴﻫ ﺶﻧاد ﻲﻌﻴﺒﻃ تﺎﻣﺪﻘﻣﺖﺳا هدﺮﻛ ﺮﻛذ ار .
ترﺎﺒﻋ ﻪﻛ تﺎﻣﺪﻘﻣ ﻦﻳا ا
ﺖﻳوﺮﻛ ياﺮﺑ لﻻﺪﺘﺳا ندروآ زا ﺪﻧ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نآ يدﺮﺧ و نﺎﻤﺳآ ﺔﻧﺎﻴﻣ رد ﻦﻴﻣز ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ،ﻦﻴﻣز ﺖﻳوﺮﻛ ،نﺎﻤﺳآ ﺎﻤﺳآ ﺎﺗ مﻮﺳ يﺎﻫﺪﻨﺑ رد ﺰﻴﻧ سﻮﻴﻤﻠﻄﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يدراﻮﻣ ﻦﻴﻣز كﺮﺤﺗ مﺪﻋ و ن
لوا ﺔﻟﺎﻘﻣ زا ﻢﺘﻔﻫ
ﻲﻄﺴﺠﻣ
ﺖﺳا هدﺮﻛ هرﺎﺷا ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ )
،ﻲﻄﺴﺠﻣ ،سﻮﻴﻤﻠﻄﺑ
ﺺﺻ 38 ـ 45 .( ﻲﻌﻴﺒﻃ و يﺪﺻر ﻦﻴﻫاﺮﺑ ﺮﻛذ ﻪﺑ مﺰﻠﻣ ار دراﻮﻣ ﻦﻳا تﺎﺒﺛا سﻮﻴﻤﻠﻄﺑ
يﺪﺻر ﻞﻳﻻد ﺮﻛذ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ دﻮﺧ ﻞﻳﻻد ﺮﻛذ رد ﻲﻧﺎﻏﺮﻓ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ﺎﻣا ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ﺎﻣا ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻹا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧﺑﺎﺘﻛ زا ﻒﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺌﻴﻫ يﺎﻬ
ﻛ رد نآ ﻟﻻﺪﺘﺳا ﻦﻳا نﺎﻴﺑ رﺎﻨ
ﺮﻈﻨﻣ زا ار ﺎﻬﻧآ وا ﻪﻛ ﺎﻬ
» ﻲﻤﻴﻠﻌﺗ ﻢﻠﻋ
« ﺶﻫوﮋﭘ ،
ﻲﻣ ،ﻲﺿﺎﻳر ﻟﻻﺪﺘﺳا نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ﺪﻧاد
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻢﻠﻋ ﺮﻈﻨﻣ زا ﻲﻳﺎﻬ .
ور ﻦﻳا زا
ﺖﺳا هدروآ تﺎﻴﻌﻴﺒﻃ ﺶﻧاد زا ار ﻲﺗﺎﻴﻠﻛ دراﻮﻣ ﻦﻳا نﺎﻴﺑ زا ﺶﻴﭘ وا ﻲﻬﺘﻨﻣ)
كاردﻹا ،
ﺑﺎﺑ مرﺎﻬﭼ ﺎﺗ مود يﺎﻬ .(
رد ﺰﻴﻧ ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑا وا زا ﺶﻴﭘ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﻲﻓ
ﺔﺌﻴﻫ
ﻢﻟﺎﻌﻟا
ﺮﻛذ ﺎﺑﻲﺧﺮﺑ هداد نﺎﺸﻧ ﺶﻧاد ﻦﻳا رد ار تﺎﻴﻌﻴﺒﻃ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺖﺌﻴﻫ رد ﻲﻌﻴﺒﻃ تﺎﻣﺪﻘﻣ زا
دﻮﺑ
، ﻢﻫ ﺎﺑ ﻲﻗﺮﺧ ﺎﻣا تﺎﺒﺛا ياﺮﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ و ﻲﺿﺎﻳر يﺎﻬﻟﻻﺪﺘﺳا نداد راﺮﻗ زرا
ﻦﻳا و ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺶﻧاد ﻦﻳا رد ار لﻻﺪﺘﺳا يﺎﻨﻏ ﺖﺌﻴﻫ ﺶﻧاد تﺎﻣﺪﻘﻣ ﺖﺳا يﺮﻣا ﺑﺎﺘﻛ رد ﻪﻛ
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻗﺮﺧ زا ﺪﻌﺑ حوﺮﺸﻣ يﺎﻬ نآ ناﻮﺗ
ﺪﻳد ار .
پ ـ رد ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑا ﻲﻓ
ﺔﺌﻴﻫ
ﻢﻟﺎﻌﻟا
لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ هدﺮﻛ ناﻮﻨﻋ نآﺎﺗ ﺖﺳا
، فﻼﺧ ﺮﺑ
نﺎﮕﺘﺷﺬﮔ هﺎﺒﺘﺷا
، جرﺎﺧ نﺎﻬﺟ رد كﻼﻓا ﻲﻌﻗاو ترﻮﺻ ﻪﻛ ار ﻢﺴﺠﻣ كﻼﻓا
ﺪﻨﻛ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺪﻨﺘﺴﻫ .
نﺎﻨﭼ ﺎﻣا هرﺎﺷا دﻮﺧ بﺎﺘﻛ ﺔﭼﺎﺒﻳد رد ﺰﻴﻧ ﻲﻗﺮﺧ ﻪﻛ
ﺖﺳا هدﺮﻛ
،
ﻟﻻﺪﺘﺳا وا ذﺎﺨﺗا ياﺮﺑ ار مزﻻ يﺎﻬ
وﺎﻴﻧ توﺎﻔﺘﻣ كﻼﻓا ﺖﺳا هدر
. ماﺪﻛ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻲﻗﺮﺧ
ﺑﺎﺑ زا ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ ﻦﺨﺳ تارﺎﻴﺳ كﻼﻓا زا ﺎﻬﻧآ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬ .
و هداد صﺎﺼﺘﺧا ﻲﻠﺼﻓ
ﺖﺳا هداد ﺢﻴﺿﻮﺗ ﺎﻬﻧآ ترﻮﺻ و كﻼﻓا ﻦﻳا ذﺎﺨﺗا ﻞﻴﻟد ةرﺎﺑ رد نآ رد .
ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا
هﺪﺷ ناﻮﻨﻋ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﺎﻬﻠﺼﻓ ﻦﻳا ﺐﻟﺎﻄﻣ ﺪﻧا
، ﺶﻴﺑ ار كﻼﻓا ﻲﻨﻴﻋ ترﻮﺻ زا
ﻲﻣ ﻲﻗﺮﺧ بﺎﺘﻛ رد رﺎﺛآ ﺮﮕﻳد ﺖﻓﺎﻳرد ناﻮﺗ
.
ت ـ ﻛ ﻪﺑ ﺦﻳرﺎﺗ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ةرﺎﺑ رد حوﺮﺸﻣ ﺔﻟﺎﻘﻣ ود ندوﺰﻓا ﺖﺌﻴﻫ رد ﻲﺑﺎﺘ
. دﺎﻳ
ﻤﻴﻠﻗا زا ندﺮﻛ ﺮﻛذ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻲﺧﺮﺑ نﺎﻴﺑ و ﺎﻬ
و ﺦﻳرﺎﺗ يدﺎﺒﻣ
ﺘﺒﺳﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ا دﺎﻴﻋا و ﺎﻬ
ﺑﺎﺘﻛ رد ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ ﺮﻣا ﻒﻠﺘﺨﻣ ماﻮﻗ دﻮﺒﻧ مﻮﺠﻧ يﺎﻬ
ه
و ﺎﻬﺠﻳز ﺎﻳ و ﻚﻟﺎﻤﻣ و ﻚﻟﺎﺴﻣ ﺎﻬﺑﺎﺘﻛ رد تﺎﻋﻼﻃا ﺖﺳد ﻦﻳا و ﺖﺳا ﻛ
ﺑﺎﺘ يﺎﻬ
ﻲﻣ ﻪﺘﺷﻮﻧ مﺎﻜﺣا ﺖﺳا هﺪﺷ
. نﺎﻨﭼ ﺪﻣآ ﻪﻛ
، رد ﻢﺜﻴﻫ ﻦﺑا ﻲﻓ
ﺔﺌﻴﻫ
ﻢﻟﺎﻌﻟا
ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﺑنﺎﻴﺑ زا ﻲﻗﺮﺧ رﻮﻈﻨﻣ ﺪﻳﺎﺷ و ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭙﻧ
» ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﻳدﺎﻧ وا ار ﻪﭽﻧآ «
ﻦﻴﻤﻫ
ﺪﺷﺎﺑ هدﻮﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ
؛ ﻲﻣ مﺎﻤﺗﺎﻧ دراﻮﻣ ﻦﻳا ﺮﻛذ نوﺪﺑ ار ﺖﺌﻴﻫ ﺶﻧاد وا اﺮﻳز ﻪﺘﺴﻧاد
ﺖﺳا . ﻲﻗﺮﺧ زا ﺶﻴﭘ
، ﻦﻳا ةرﺎﺑ رد ﻲﺑاﻮﺑا دﻮﺧ رﺎﻛ رد ﺰﻴﻧ يزوﺮﻣ نﺎﻄﻗ و ﻲﻧﺎﻏﺮﻓ
ﻣ ﺪﻧدﻮﺑ هدروآ ﻞﺋﺎﺴ .
ﺑﺎﺑ رد ﻲﻧﺎﻏﺮﻓ و ﻢﻫد ،ﻢﻬﻧ ،ﻢﺘﺸﻫ ،ﻢﺘﻔﻫ ،ﻢﺸﺷ ،لوا يﺎﻬ
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻢﻫدزﺎﻳ .
ﺖﺴﺨﻧ بﺎﺑ رد وا )
،ﻲﻧﺎﻏﺮﻓ ﺺﺻ
1 ـ 7 (
ﺨﻳرﺎﺗ ار نﺎﻳﺮﺼﻣ و نﺎﻴﻧاﺮﻳا ،نﺎﻴﻧﺎﻳﺮﺳ ،نﺎﻴﻣور ،باﺮﻋا يﺎﻬ ﺖﺳا هدروآ لﺎﻤﺟا ﻪﺑ
ﺑﺎﺑ رد ﺲﭙﺳ و ﻢﻫدزﺎﻳ ﺎﺗ ﻢﺸﺷ يﺎﻬ
) ص 19 ـ 45 نآ ﻢﻴﺴﻘﺗ ،ﻦﻴﻣز ﺖﺣﺎﺴﻣ نﺎﻴﺑ ﻪﺑ (
ﻊﻟﺎﻄﻣ و ﻢﻴﻟﺎﻗا ﻦﻳا زا ﻲﻜﻳ ﺮﻫ رد گرﺰﺑ يﺎﻫﺮﻬﺷ ندﺮﺑ مﺎﻧ ،ﻪﻌﺒﺳ ﻢﻴﻟﺎﻗا ﻪﺑ ﻋ رد نﺎﮔرﺎﺘﺳ ﺿﺮ
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬ .
ا ﻲﻧﺎﻏﺮﻓ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺘﺒﻟ
، ﺮﮕﻳد نﻮﭽﻤﻫ
بﺎﺘﻛ رد وا ﺐﻟﺎﻄﻣ
ﻊﻣاﻮﺟ
،
ﺖﺳا ﻪﺻﻼﺧ رﺎﻴﺴﺑ .
دﻮﺧ بﺎﺘﻛ رد يزوﺮﻣ نﺎﻄﻗ ﺎﻣا
، ﻲﻗﺮﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ
، ﻢﻬﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ار ﻪﻟﺎﻘﻣ ود
ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا .
نﺎﺸﻧ ﻲﻗﺮﺧ و وا ﺐﻟﺎﻄﻣ نﺎﻴﻣ ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ةﺪﻨﻫد
ﻪﺘﺷاﺪﻧ فاﺮﺷا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ ﻲﻗﺮﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻳ نﺎﻄﻗ ﺖﺳا
ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺐﺒﺳ
، ﻪﺑ وا ﻦﺘﺧادﺮﭘ
ﻲﻣ ﻪﻜﻧآ ﺎﻳ ﺖﺳا نﻮﮕﻤﻫﺎﻧ ﻦﻴﻨﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺪﻳﻮﮕﺑ ﻪﺻﻼﺧ ﻪﺘﺳاﻮﺧ
. ﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا
نﺎﻄﻗ ﻲﻣﻮﺠﻧ ﺶﻧاد ةرﺎﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻜﻧآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺖﺳا كﺪﻧا يزوﺮﻣ
) ـﻜﻧ هرﺎﺑ ﻦﻳا رد :
ﺔﻣﺪﻘﻣ ﻲﺸﻋﺮﻣ يزوﺮﻣ رد نﺎﻬﻴﮔ ،
ﺖﺧﺎﻨﺷ ، ص 41 ـ 43 ﻲﻤﻧ ( رد ناﻮﺗ
دﺮﻛ ﻲﻨﺷور ﺮﻈﻧ رﺎﻬﻇا هرﺎﺑ ﻦﻳا
؛ ﻲﻣ ﺎﻣا ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد هدروآ وا ﻪﻛ ﻲﺒﻟﺎﻄﻣ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
رد ﻲﻗﺮﺧ ﻪﭽﻧآ ﺎﺑ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻹا
هدﺮﻛ ﺮﻛذ،ﺖﺳا ﺐﺗﺮﻣﺎﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و كﺪﻧا رﺎﻴﺴﺑ
ﺖﺳا
؛ ﻲﺑاﻮﺑا ﻪﺑ ﺦﻳرﺎﺗ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ةرﺎﺑ رد ار دﻮﺧ تﻻﺎﻘﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻲﻗﺮﺧ اﺮﻳز
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نآ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ رﻮﺧاﺮﻓ ﻪﺑ بﺎﺑ ﺮﻫ رد و هدﺮﻛ ﻢﻴﺴﻘﺗ
، ﻄﻣ ﺐﻟﺎ
ﺖﺳا هدروآ ﻲﺣوﺮﺸﻣ .
و هﺪﺷ فﺬﺣ ﺖﺌﻴﻫ يﺪﻌﺑ رﺎﺛآ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﺦﻳرﺎﺗ ﺔﻟﺎﻘﻣ
ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻞﻳذ ﻪﻛ هﺪﻧﺎﻣ ﺎﺟ ﺮﺑ نآ زا ﺖﻋﺎﺳ ﻲﺘﺴﻴﭼ و ﺐﺷ و زور فﻼﺘﺧا نﺎﻴﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﺖﺌﻴﻫ ﻲﻣ ﻦﻴﻣز هﺪﻣآ
ﺪﻧا
، ﻠﺼﻓ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺎﻣا ﻦﻴﻣز ﺖﺌﻴﻫ ﺶﺨﺑ يﺎﻬ
) ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ( رد
هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻲﻗﺮﺧ زا ﺲﭘ ﻪﻛ ﺖﺌﻴﻫ يﺎﻬﺑﺎﺘﻛ ﺪﻧا
، ﻪﺑﺎﺸﻣ وا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺒﻴﺗﺮﺗ نﺎﻤﻫ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ذﺎﺨﺗا دﻮﺧ بﺎﺘﻛ زا ﺶﺨﺑ ﻦﻳا ياﺮﺑ .
ﺪﺷ دﺎﻳ دراﻮﻣ ه
ﻲﻣ ار ﺷ ناﻮﺗ ﻮ ﻪﻛ ﺖﺴﻧاد ﺎﻋﺪﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ يﺪﻫا
ﻲﻬﺘﻨﻣ
ﻲﻓ كاردﻹا
كﻼﻓﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ
ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻣﻼﺳا نارود رد ﺖﺌﻴﻫ ﻊﻣﺎﺟ بﺎﺘﻛ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻲﻗﺮﺧهﺪﻴﺳر ﺎﻣ ﺖﺳد ﺖﺳا
نآ رد و
، ﻠﺼﻓ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺶﻧاد ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻬ
هﺪﺷ ﺐﺗﺮﻣ ﺖﺌﻴﻫ
هﺪﺷ ﺮﻛذ حوﺮﺸﻣ و ﺎﺟ ﻪﺑ ﺐﻟﺎﻄﻣ و ﺗﺮﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺷ و ﺪﻧا
ﺐﻴ
ﻟﺎﺳ رد ﻪﻛ يرﺎﺛآ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻳوﺎﻨﻋ هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺪﻌﺑ يﺎﻬ
ﺪﻧا
، ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺒﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑﺎﺸﻣ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد دﻮﺧ بﺎﺘﻛ ياﺮﺑ ﻲﻗﺮﺧ .
ﻲﻬﺘﻨﻣ كاردﻹا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺳ ردﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ لوا ﺔﻟﺎﻘﻣ : ﺖﺴﻴﺑ
بﺎﺑ
دراد صﺎﺼﺘﺧا نﺎﻤﺳآ عﺎﺿوا و ﺖﺌﻴﻫ تﺎﻣﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺖﺳا .
رد ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻜﻧ زا
بﺎﺘﻛ ﻦﻳا ةرﺎﺑ
، ﻘﻣ ﺸﻴﭘ ﺔﻧﻮﻤﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻲﻧﻻﻮﻃ تﺎﻣﺪ و دراﺪﻧ يﺮﺘ
ﻪﺑﺎﺸﻣ ر نآ ا
ﺑﺎﺘﻛ رد ﺎﻬﻨﺗ ﺰﻴﻧ يﺪﻌﺑ رﺎﺛآ رد ﺐﻄﻗ ﺖﺌﻴﻫ يﺎﻬ
ﻲﻣ يزاﺮﻴﺷ ﻦﻳﺪﻟا ناﻮﺗ
ﺪﻳد . رد وا
ﺑﺎﺑ هداد صﺎﺼﺘﺧا تارﺎﻴﺳ ﺖﻛﺮﺣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬ
، هﺪﺷ نآ ﻲﻋﺪﻣ ﻪﻛ ﻲﻠﺻا ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ
ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ ﻦﺨﺳ ،ﻢﺴﺠﻣ كﻼﻓا ﻦﺘﺷاد ﺮﻈﻧ رد ﻲﻨﻌﻳ ،ﺖﺳا .
بﺎﺑ يﺎﻬﺘﻧا رد
ﺖﺑﺎﺛ نﺎﮔرﺎﺘﺳ
، نآ رد ﻪﻛ هدﺮﻛ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻲﻟوﺪﺟ وا ﻞﺤﻣ و مﺎﻧ
84 ﺮﺗرﻮﻬﺸﻣ ةرﺎﺘﺳ
ﺗرﻮﺻ و هدروآ نآ رد ار ﻲﻜﻠﻓ يﺎﻬ ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ
ار ﻲﻤﻳﺪﻘﺗ ﺖﻛﺮﺣ ﻪﻜﻨﻳا ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﻪﻛ
ﺮﻫ يازا ﻪﺑ ﻪﺟرد ﻚﻳ 66
ﺳ راﺪﻘﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد لﺎ ود
و ﻪﺟرد هدﺰﻧﺎﭘ
ﻪﺑ ﻪﻘﻴﻗد
ﺖﺳا هدوﺰﻓا ﻲﻓﻮﺻ يﺎﻫراﺪﻘﻣ .
رد ﻪﻛ مود ﺔﻟﺎﻘﻣ هﺪﻔﻫ
ﻢﻴﻈﻨﺗ بﺎﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ
، ﺎﺑ
ﻤﻴﻠﻗا و ﺎﻫﺎﻳرد ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻲﻣ زﺎﻏآ ﻦﻴﻣز يﺎﻬ
دﻮﺷ . ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ﺖﻴﻌﺿو ةرﺎﺑ رد ﺚﺤﺑ
ﺿﺮﻋ رد نﺎﻤﺳآ و دﺎﻌﺑا ﻞﺼﻓ ﺰﻴﻧ نآ نﺎﻳﺎﭘ رد و هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻦﻴﻣز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬ
ﺮﺟا ﺖﺳا هﺪﻣآ ما .
مﻮﺳ ﺔﻟﺎﻘﻣ ،
ﻞﻣﺎﺷ هدزﺎﻳ بﺎﺑ
، دراد صﺎﺼﺘﺧا ﺦﻳرﺎﺗ ﻪﺑ .
رد ﻪﺘﺒﻟا
رﻮﻬﺸﻣ ﺦﻳراﻮﺗ ﻲﻓﺮﻌﻣ و زﺎﻏآ هﺎﻣ و لﺎﺳ و ﺖﻋﺎﺳ و ﺦﻳرﺎﺗ ﻒﻳﺮﻌﺗ زا ﺲﭘ نآ ناﺮﻗ ﺮﻴﻈﻧ يﺮﮕﻳد ﺚﺣﺎﺒﻣ ،هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ دﺎﻴﻋا و ﻢﺳاﺮﻣ و ﺮﻤﻗ لزﺎﻨﻣ ،ﻢﻟﺎﻋ راودا ،
آ ﺰﻴﻧ نﺎﻴﻧاﺮﻳا و نﺎﻴﺤﻴﺴﻣ ،نﺎﻳدﻮﻬﻳ ،نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺖﺳا هﺪﻣ
.
ب ﺮﺼﺒﺘﻟا. ة ا ﻢﻠﻋ ﻲﻓ ﺔﺌﻴﻬﻟ
ﺮﺼﺒﺘﻟا
ة ــ ﻲﻣ ﻪﻛ ﻪﺻﻼﺧ ار نآ ناﻮﺗ دروآ بﺎﺴﺣ ﻪﺑ ﺖﺴﺨﻧ بﺎﺘﻛ زا ياــ رد
هﺪﺷ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺶﺨﺑ ود ﺖﺳا
: ﺎﻬﻧآ ﺖﻴﻌﺿو و كﻼﻓا ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻪﺑ نآ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﺶﺨﺑ
ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و ﻦﻴﻣز ﺖﺌﻴﻫ ﻪﺑ مود ﺶﺨﺑ رد و دراد صﺎﺼﺘﺧا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ نآ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺐﻟﺎﻄﻣ و نﻮﻜﺴﻣ ﺮﻴﻏ و نﻮﻜﺴﻣ ﻪﺑ نآ ﻢﻴﺴﻘﺗ .
ﺖﺴﺨﻧ ﺶﺨﺑ 22
بﺎﺑ دراد مود ﺶﺨﺑ و هدرﺎﻬﭼ
بﺎﺑ . ﺸﺨﺑ ﻢﻴﻈﻨﺗ رد ﻲﻳﺎﻬﺗوﺎﻔﺗ ﺎﻬ
نﺎﻴﻣ
ﻲﻬﺘﻨﻣ كاردﻻا ﺼﺒﺗ
وهﺮ ﻲﻣ هﺪﻳد ﻲﻣ ﻪﻠﻤﺟ نآ زا ﻪﻛ دﻮﺷ ﺔﻟﺎﻘﻣ فﺬﺣ ﻪﺑ ناﻮﺗ
» ﺦﻳرﺎﺗ « ﻞﺼﻓ ﻚﻳ رد ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﺪﺣ ﻪﺑ نآ ندﺮﻛ ﻪﺻﻼﺧ و مود ﺔﻟﺎﻘﻣ زا
ﺮﺼﺒﺗ
ه راﺮﻗ ،ﻞﺼﻓ نداد
» ﺮﻤﻗ لزﺎﻨﻣ «
بﺎﺘﻛ ﺖﺴﺨﻧ ﺶﺨﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ؛دﺮﻛ هرﺎﺷا
ﻲﻬﺘﻨﻣ
ردكاردﻹا
ﻠﺼﻓ ءﺰﺟ ﻞﺼﻓ ﻦﻳاﻘﻣ ﻲﻧﺎﻳﺎﭘ يﺎﻬ ﺔﻟﺎ
» ﺦﻳرﺎﺗ « ﺖﺳا . هوﻼﻋ ﻪﺑ
يﺎﻬﻟوﺪﺟ ﻲﺧﺮﺑ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻹا
هﺪﺷ فﺬﺣ ﺎﺠﻨﻳا ردﺪﻧا . بﺎﺘﻛ ﻲﻠﻛ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ رد ﺎﻣا
و هداﺪﻧ خر يﺮﻴﻴﻐﺗ هﺮﺼﺒﺗ
دراد ﺖﺌﻴﻫ ةزﻮﺣ رﺎﺛآ ﺮﮕﻳد نﻮﭼ ﻲﺒﻴﺗﺮﺗ ﺰﻴﻧ .
ﺮﺼﺒﺗ
ه ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ردﻲﻬﺘﻨﻣ
كاردﻻا
ﻪﺨﺴﻧﻪﺟﻮﺗ ﺔﻧﺎﺸﻧ ﻪﻛ دراد يرﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫ
ﺖﺴﻧاد ﺮﻣا ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻟد ناﻮﺘﺑ ار نآ ندﻮﺑ ﺮﺼﺘﺨﻣ ﺪﻳﺎﺷ ﺖﺳا نآ ﻪﺑ رﺎﻴﺴﺑ .
ﺮﺑ
ﺮﺼﺒﺗ
ه ﺣﺮﺷ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺰﻴﻧ ﻲﻳﺎﻬ ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ زا ﻪﻛﺪﻤﺤﻣ حﺮﺷ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻦﺑ
يرﺎﺨﺑ هﺎﺸﻛرﺎﺒﻣ )
يرﺎﺨﺑ كﺮﻴﻣ (
رد ﻪﻛ 733 هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ق )
ﺮﺗوز 1900
، 161 ؛
ﻦﺗرﺎﺳ 1947 : 3 / 699 ﻦﻴﮔﺰﺳ ؛ 1978
: 6 / 57 ﺪﻤﺣا حﺮﺷ ،( ﻲﻧﺎﺟزﻮﺟ نﺎﻤﺜﻋ ﻦﺑ
) د ﺔﺘﺷﺬﮔر 744 ق / 1282 ﺮﺗوز ؛م 1900 : 164 ﻦﺗرﺎﺳ ؛ 1947 : 3 / 700 ﻪﻫﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ؛ يا
ﻪﺨﺴﻧ زا ﻣ يﺎﻫ ﺮﺛا ﻦﻳا زا دﻮﺟﻮ ـﻜﻧ ،
: ﺪﻠﻔﻧزور و ﻮﻠﻏوا نﺎﺴﺣا 2003
: 180 ﻜﻧ ﺰﻴﻧ ؛ :
حور ﻲﻬﻠﻟا 1387 : 263 يواﺰﻌﻟا ؛ 1425
: 157 .(
ﺖﺌﻴﻫ ﺮﮕﻳد ﻲﻳﺎﻨﺷآ ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ ﺎﺑ نﺎﺴﻳﻮﻧ
ﻪﺑ و ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ ﻪﻛ ﺎﻋدا ﻦﻳا ياﺮﺑ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
هﮋﻳوكﻼﻓﻷا ﻢﻴﺳﺎﻘﺗ ﻲﻓ كاردﻹا
،
دﺰﻧﺖﺳا هدﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ وا زا ﺲﭘ ﺖﺌﻴﻫ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ
، ﻲﻣ ﻞﻴﻟد ود دﺮﻛ ﺮﻛذ ناﻮﺗ
:
ﻪﺨﺴﻧ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻪﻜﻧآ ﻲﻜﻳ هﺪﺳ رد بﺎﺘﻛ ﻦﻳا دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻢﺸﺷ يﺎﻫ ﻢﺘﻔﻫ و
هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ يﺮﺠﻫ ﺪﻧا
) ـﻜﻧ : ﺖﺳﻮﻴﭘ و (
ﻲﻣ ار ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﻧﺎﺸﻧ ناﻮﺗ
ﻲﻳﺎﻨﺷآ ﺮﺑ يا
ﺖﺴﻧاد نآ خﺎﺴﻨﺘﺳا و ﺮﻴﺜﻜﺗ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ و ﺮﺛا ﻦﻳا ﺎﺑ ﺮﺼﻋ نآ ﻲﻤﻠﻋ ﺔﻌﻣﺎﺟ .
ﺎﻣا
مود ﻞﻴﻟد
، ﻢﻬﻣ و ﺮﺗ
، ﻣ رﺎﺛآ ﺮﺘﺸﻴﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻢﺘﻔﻫ ةﺪﺳ رد ﺖﺌﻴﻫ رﻮﻬﺸ
، ﻪﺑ و
ﻲﻣ دﺎﻳ ﻪﻏاﺮﻣ ﺐﺘﻜﻣ يﺎﻀﻋا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ زا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ دﺰﻧ هﮋﻳو دﻮﺷ
، و ﻲﻗﺮﺧ زا
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ار ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﻳ ﺶﺑﺎﺘﻛ ندﻮﺑ ﺖﺳد رد ﺔﻧﺎﺸﻧ ناﻮﺗ
ﻲﻬﺘﻨﻣ كاردﻹا
ﺖﺴﻧاد نآ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ و نﺎﻣز نآ رد .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﻦﻳا زا ﺶﻴﭘ ﻢﻴﺘﻔﮔ
ﻲﻬﺘﻨﻣ
ﻪﻛكاردﻹا
،ﺖﺳا هﺪﻴﺳر ﺎﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ نﻮﻨﻛ ﺎﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺌﻴﻫ رد ﻊﻣﺎﺟ بﺎﺘﻛ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻲﻗﺮﺧ يﺪﻌﺑ ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺛآ لﻮﺼﻓ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ور ﻦﻳا زا
، ﺮﻫ رد ﻪﻛ يدراﻮﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و
ﻲﻣ ﺮﻛذ ﻞﺼﻓ ﻲﻣ ار نآ ﻪﻛ ﺖﺌﻴﻫ ﻢﻠﻋ تﺎﻣﺪﻘﻣ ةرﺎﺑ رد هﮋﻳو ﻪﺑ ،دﻮﺷ
عاﺪﺑا ناﻮﺗ
هﺪﺳ رد ﻪﻛ ﻲﻜﭼﻮﻛ و گرﺰﺑ ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺛآ رد ،ﺖﺴﻧاد ﻲﻗﺮﺧ ﻫ
ﻪﺘﺷﻮﻧ يﺪﻌﺑ يﺎ
هﺪﺷ ﺪﻧا
، ﺖﺳا دﻮﻬﺸﻣ .
ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ ﻲﻤﻠﻋ ﺖﻴﻌﺟﺮﻣ ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ دﺮﻛ هرﺎﺷا ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا
وا ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺛآ يﺮﺠﻫ ﻢﺘﻔﻫ نﺮﻗ ﺮﺧاوا زا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﻲﺳﻮﻃ
، ﻪﺑ و هﮋﻳو
ﺮﻛﺬﺘﻟا
ة ﻢﻠﻋ ﻲﻓ ﺔﺌﻴﻬﻟا، رﻮﻣ ﺖﺌﻴﻫ ﺮﮕﻳد رﺎﺛآ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﻪﺟﻮﺗ د
) ـﻜﻧ : ﺐﺟر 1993 : 1 / 55 ـ 58 .( ﺎﻤﻫ ﺎﻣا ﺜﺤﺑ رد ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﻊﺿاﻮﻣ رد ﻪﻛ رﻮﻃ ن يﺎﻬ
ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻦﻴﺸﻴﭘ
، ﻲﻣ ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺛآ شرﺎﮕﻧ رد ﺰﻴﻧ ﻲﺳﻮﻃ ﻪﻛ دﺮﻛ ﺎﻋدا ناﻮﺗ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺖﺌﻴﻫ رد ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ زا ﺮﺛﺄﺘﻣ دﻮﺧ .
تﺎﻋﺎﺟرا زا ﻲﺧﺮﺑ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد
ﺮﺧ رﺎﺛآ ناﻮﻨﻋ ﺎﻳ مﺎﻧ ﻪﺑ ﺑﺎﺘﻛ ﻦﻳﺮﺗرﻮﻬﺸﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ رد ار ﻲﻗ
ﻢﺘﻔﻫ ةﺪﺳ ﺖﺌﻴﻫ يﺎﻬ
ﻫ ﻲﻣ ﻲﭘ يﺮﺠ ﻢﻳﺮﻴﮔ
. ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻢﻴﻨﻛ هرﺎﺷا ﺰﻴﻧ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻲﻣ ﺖﺌﻴﻫ رﺎﺛآ رد ﻪﻛ ﻲﺒﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و رﺎﺘﺧﺎﺳ رﺎﻴﺴﺑ ﺪﻳآ
، ﻲﻤﻧ ةرﺎﺑ رد ناﻮﺗ
دﺮﻛ ﻲﻘﻴﻗد ﺮﻈﻧ رﺎﻬﻇا رﺎﺛآ ﻦﻳا ﻦﺘﻣ ﺖﻫﺎﺒﺷ .
هرﺎﺷا ﻲﺒﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﺎﺠﻨﻳا رد ور ﻦﻳا زا
ﺎﻳ ﻲﻗﺮﺧ زا ًﺎﻤﻴﻘﺘﺴﻣ ﺎﻬﻧآ رد ﻪﻛ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ هدﺮﺑ مﺎﻧ وا رﺎﺛآ
.
نآﺮﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻲﺧﺮﺑ ﻪﭼ ﺮﮔا ا
رد ﻲﺳﻮﻃ ﻦﻳﺪﻟاﺮﻴﺼﻧ تارﺎﺒﻋ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻧ
ﺮﻛﺬﺗ
ة ا ﺮﺛﺄﺘﻣ ﺎﻳ ذﻮﺧﺄﻣ ﺖﺳا ﻲﻗﺮﺧ رﺎﺛآ ز) ـﻜﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ :
ﺐﺟر 1993 : 2 / 467 (
رد ﻲﺳﻮﻃ ﺎﻣا
ﻪﻴﻨﻴﻌﻣ
) ص 45 ( نآ تﻼﻜﺸ�
