ﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ ةﺪﻜﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ ،ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺔﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ةرود ،ﻲﺳﺎﻴﺳ م
46 ، ﺷ ةرﺎﻤ 1
، رﺎﻬﺑ 1395
، تﺎﺤﻔﺻ _209 189
مﻼﺳا و ناﺮﻳا ؛ﻪﻧﺎﻴﻣ يﺎﻴﺳآ
دواد ﻲﺣﺮﻴﻓ
31
ا ﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳ ة
ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
19 / 6 / –92 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
14 / 12 / 92 (
هﺪﻴﻜﭼ ﻳﺎﺴﻤﻫ مﻼﺳا نﺎﻬﺟ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﺐﻫﺬﻣ ﺔ
ﻪﺑراﻮﻳد راﻮﻳد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺪﻧ . ﻨﻛ تﻻﻮﺤﺗ هاﻮﺧ ،ﺰﻴﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻧﻮ
،ﻲﺑﺮﻋ رﺎﻬﺑ ﻲﻣﻼﺳا يراﺪﻴﺑ طاﺮﻓا ﺎﻳ
ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺳا ﺖﻴﻌﻗاو ﻦﻳا ﺮﺑ يﺪﻴﻛﺄﺗ ،دﻮﺷ هﺪﻴﻣﺎﻧ
. زﺎﺑ ﺎﻣا
ﻲﺑ ﻢﻫ ناﺪﻨﭼ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ ﺐﻫﺬﻣ ﺖﺸﮔ هﺮﻬﭼ ﺐﻫﺬﻣ يوﺮﻴﻧ ،ًاﺮﻫﺎﻇ ؛ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻏﺪﻏد
و دراد ﻲﺳﻮﻧاژ يا
ﻢﻫ هداد نﺎﺸﻧ دﻮﺧ زا ﻒﻟﺎﺨﺘﻣ ﺶﻳاﺮﮔ ود نﺎﻣز ﺖﺳا
:
،بﺮﺨﻣ و هﺪﻧزﺎﺳ طاﺮﻓا
و ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﮔﺪﻧز حﻼﺻا .
ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ مﺎﻈﻧ ﻲﻳاﺪﻴﭘ لﺎﺳ رد
1979 يدﻼﻴﻣ
، ﺘﻟود ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲ
،ﻲﺒﻫﺬﻣ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻲﻋاﺪﺗ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ رد ار ﻲﮕﻧﺎﮔود ﻦﻳا هراﻮﻤﻫ .
،ﻪﻘﻄﻨﻣ ناﺮﻇﺎﻧ هﺎﮔﺪﻳد زا
مﺎﻬﻟا ﻲﻣﻼﺳا ناﺮﻳا ﺶﺒﻨﺟ ﺶﺨﺑ
يﺎﻫ حﻼﺻا ﺮﮔ يا ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻢﺴﻴﻟﺎﻜﻳدار ﺎﻳ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﺳا
. زا يرﺎﻴﺴﺑ
هدﺮﻛ ﻲﻌﺳ ﻢﻫ ﻲﻧﺎﻬﺟ تﺎﻋﻮﺒﻄﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻢﺴﻴﻟﺎﻜﻳدار ﻲﻣﺎﺣ ﻲﺘﺣ و مﺎﻬﻟا ﻊﺒﻨﻣ ار رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﺪﻧا
ﻨﻛ ﺪﻨ و
هﺪﻳﺪﭘ زا ناﺮﻳا مﺎﻧ ﻪﺑ يا ﻲﻣ ﻦﺨﺳ ﻲﺳاﺮﻫ
ﺪﻨﺘﻔﮔ . ﺎﻣا
، ﺖﺴﻴﻧ ﻦﻴﻨﭼ ﻊﻗاو رد .
ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ يﺎﻴﺳآ رد يدرﻮﻣ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ يﺰﻛﺮﻣ رد ﻪﻧ ناﺮﻳا ﻪﻛ ﺪﻫد
،ﻲﻠﻣ ﺖﻴﻨﻣا و يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﻓﺎﻨﻣ هﺎﮔﺪﻳد زا ﻪﻧ و دﻮﺧ ﻲﻨﻳد ﻲﻧﺎﺒﻣ
ﻢﻫ ﻪﺑ ﻞﻴﻣ دراﺪﻧ ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻢﺴﻴﻟﺎﻜﻳدار ﻖﻳﻮﺸﺗ و ﻲﻟد .
ﻪﻧﺎﺘﺨﺒﺷﻮﺧ
، ﻦﻳا ﺰﻴﻧ بﺮﻋ نﺎﻬﺟ ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺤﺗ
ﻼﺳا ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار هﺪﻳا م
رﻮﻨﺗ زا ﻪﻧ زوﺮﻣا ﻲﻳاﺮﮔ ة
ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد هاﺮﮔرﺰﺑ زا ﻪﻜﻠﺑ ،ﻢﺴﻴﻟﺎﻜﻳدار
ﻲﻣ درﺬﮔ . راﺬﮔ ﺎﻣا ﺖﺳا ﻲﺳﺎﺳا طﺮﺷ ﻪﺳ مﺰﻠﺘﺴﻣ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﻪﺑ :
ﺸﻳﺪﻧا ﺔ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ،ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد
ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد يﺎﻫوﺮﻴﻧ و ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد .
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻠﻤﻋ يﺎﻫدﺮﻜﻳور و ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻤﺿ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا رد
ﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻌﺳ ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ناﺮﻳا ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺔ
ﻢﻬﻣ » ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻲﺒﻫﺬﻣ « شﺮﺘﺴﮔ ﻂﻳاﺮﺷ رد
دﻮﺷ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد .
ژاو نﺎﮔ يﺪﻴﻠﻛ
مﻼﺳا طاﺮﻓا ،ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻲﻳاﺮﮔ ،ﻲﻳاﺮﮔ
،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ،ناﺮﻳا ،ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد
ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ .
1 .
ﺲﻛﺎﻓ : 02166409595
Email: [email protected]
نﺎﺑز ﻪﺑ و هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ياﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲﺴﻴﻠﮕﻧا و ﻲﺳور ،ﻲﻛﺮﺗ يﺎﻫ
..
1. Suicide terrorism.
190 ﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
ﺔ ﺖﺳﺎﻴﺳ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 1
، رﺎﻬﺑ 1395
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ رﻮﻬﻇ ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﺑ روﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد و ناراﺪﻤﺘﺳﺎﻴﺳ ،ﺮﺧاوا ﻦﻴﻤﻫ ﺎﺗ
ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻳﺎﻴﻧد ﻪﺑ ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻪﺑ دﺎﻌﻣ ﻦﻳا ﻲﮔدﺎﺳ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﻪﻟ
ﻪﻛ دﻮﺑ هﺪﺷ
ﺖﺳا ﻊﻣاﻮﺟ نﺪﺷرﻻﻮﻜﺳ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ يزﺎﺳﻮﻧ .
ﻳﺮﻈﻧ رد ضﺮﻓ ﻦﻳا ﻪ
يﺎﻫ و ﺖﺴﻴﺴﻛرﺎﻣ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد
ﺑ ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ﺎﭘورا ﺎﺗ ﻖﺑﺎﺳ يورﻮﺷ و ﻦﻴﭼ زا ،ﺖﺴﻴﻟاﺮﺒﻴﻟ ﻪ
رد ﻢﻫ ﻲﺗاﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﻛ نﺎﻧآ هﮋﻳو
،ﺪﻨﺘﺷاد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻣﻮﻤﻋ يراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ ﻪﺸﻳﺪﻧا
ﻲﻣ كﺮﺘﺸﻣ يا دﻮﻤﻧ
. ﻦﻳﺪﺑ نﺎﺳ
، ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ﺖﺴﻴﻟﺎﻴﺳﻮﺳ يﺎﻴﻧد رد يزﺎﺳﻮﻧ و ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ يﺎﺘﺳار رد ًﺎﻀﻌﺑ و ﺐﻫﺬﻣ زا غرﺎﻓ ،يراد
ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺣ ﺐﻫﺬﻣ دﺮﻛ
.
ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺰﻴﻧ ﻲﺒﻫﺬﻣ ناﺮﺒﻫر زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻲﺘﺣ ﻪﻛ دﻮﺑ هدﺮﺘﺴﮔ نﺎﻨﭼ ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا ﺖﺴﻴﻧ ﺐﻫﺬﻣ و يراﺪﻨﻳد ﺮﺼﻋ ﺮﮕﻳد ﺮﺼﻋ .
ﻞﻴﻠﺤﺗ زا يرﺎﻴﺴﺑ بﻼﻘﻧا ،ناﺮﮔ
رد ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا
1979 يدﻼﻴﻣ ﻪﺑ و دﺪﺠﺗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺮﻴﺴﻣ فﻼﺧ ﻲﺘﻛﺮﺣ ار نﺎﻬﺟ ﺦﻳرﺎﺗ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺮﻴﺴﻣ ﻲﻠﻛرﻮﻃ
ﻲﻣ ﺪﻨﺘﺴﻧاد
)
،ﻮﻛﻮﻓ 1380
؛(
ﺮﺑ ﺎﻨﺑ ﻪﻛ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻔﺴﻠﻓ
ﺔ ﻲﻠﮕﻫ - ﻲﻣ رﻮﺼﺗ ﻲﺴﻛرﺎﻣ رد ﻪﻈﺤﻟ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺪﺷ
ﻪﺸﻳﺪﻧا و ﺐﻫﺬﻣ زا نﺪﺷرود لﺎﺣ ﺖﺳا ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ
.
ﻲﻤﻧ ار ﺮﻜﻔﺗ ﻦﻳا ﺮﮕﻳد زوﺮﻣا يﺎﻴﻧد ﺬﭘ
دﺮﻳ . ﺑ ،نﺎﻬﺟ رد ﺪﻳﺪﺟ تﻻﻮﺤﺗ ﻪ
،ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ رد هﮋﻳو
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺖﻴﻌﻗاو ﻦﻳا ﺖﺴﺟ رد ﻪﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻛ ﺪﻫد
و ﻪﻜﻠﺑ ،ﺐﻫﺬﻣ ﺎﺑ ﺖﺴﺴﮔ ﺎﻳ ﻞﺑﺎﻘﺗ يﻮﺟ
ﻲﻣرد ﺐﻫﺬﻣ ﺖﻣﺪﺧ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻳآ
. ﻲﻣ نﺎﺸﻧ دﻮﺟﻮﻣ ﺪﻫاﻮﺷ رد ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫروﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻤﻫ ﺔ
ﻦﻴﭼ زا نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ
Daniel A. Bell, 2008: 16)
ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺗ(
ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ و ﺖﺳا ﺪﺷر لﺎﺣ رد ﺪﻳﺎﻤﻧ
ﻪﺑ ﻪﻛ ﻪﺑ نﺎﻬﺟ يﺎﺟ ﻪﻤﻫ رد ﺐﻫﺬﻣ ﺞﻳرﺪﺗ زﻮﺣ
ة ﻲﻣﺮﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ددﺮﮔ
. رد ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد ﻦﻳا ﻄﺑار
ﺔ
ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا ﻪﺑ ار سﺎﻣﺮﺑﺎﻫ نﻮﭼ يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ فﻮﺴﻠﻴﻓ ﻪﻛ دراد ﺖﻴﻤﻫا نﺎﻨﭼ ،ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﺐﻫﺬﻣ ﺮﺸﺑ ﺦﻳرﺎﺗ زا ﻲﻌﻄﻘﻣ ﻂﻘﻓ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺦﻳرﺎﺗ يﺮﻬﻗ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ ﻪﻧ ﻢﺴﻳرﻻﻮﻜﺳ ﻪﻛ ﺪﻧﺎﺸﻛ ﺖﺳا هدﻮﺑ
Habermas, 2005)
.(
ﻪﺑ ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ ،لﺎﺣﺮﻫ نﺎﻴﻣزا يﺎﺟ ﻪﺑ نرﺪﻣﺎﺸﻴﭘ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫروﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻳﺎﻤﻧ
لﺎﺣ رد ﻦﺘﻓر
زوﺮﻣا نرﺪﻣﺎﺴﭘ يﺎﻴﻧد ﻪﺑ نﺪﻳﺰﺧ ﺖﺳا
. ﻞﻗاﻻ ،ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﻦﻴﻨﭼ رد يﺮﻈﻧ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ
و ﺎﻫرﻮﺸﻛ ،
و ﻦﺘﺴﻳز ياﺮﺑ ﺖﺳا ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ نﺎﻬﺟ ﻲﺳﺎﻤﻠﭙﻳد رادا
ة ﮔدﺎﻣآ نﺎﻤﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻚﻴﺘﻠﭘﻮﺋژ ﺪﺑﺎﻳ ﻲ
، اﺮﻳز
ﻢﻛ ﺎﻣا ،توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﮔﺪﻧز رد ﺐﻫﺬﻣ رﻮﻀﺣ ﺶﻴﺑو
رد ود ﺮﻫ زﻮﺣ ة
ﺖﻟود ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎﻫ
ﻲﻣ دراﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺧ ﺎﻳ دراﺬﮔ
. ﻲﻟﺎﺣرد ﺎﻣا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻛ
ﻲﺒﻫﺬﻣ نﺎﻤﻳا رد
ﻤﻫ ﺔ ﺮﻄﺧ زا ﻲﻟﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد نﺎﻤﻳا رﻮﻀﺣ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﻴﻤﻫا ﺎﻫرﻮﺸﻛ
ﺘﺣا و ﺖﺴﻴﻧ طﺎﻴ
ﻲﻣ ار دﻮﺧ مزﻻ يﺎﻫ ﺪﺒﻠﻃ
، و دراد يرﺎﻴﺴﺑ توﺎﻔﺗ و ﺮﺜﻜﺗ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫروﺎﺑ اﺮﻳز
عﻮﻧ درﻮﻣ رد يﺮﻈﻧ كاﺮﺘﺷا ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫزﺮﻣ نوﺮﻴﺑ و نورد رد ﻄﺑار
ﺔ دﻮﺟو ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﺐﻫﺬﻣ
ناﺮﻳا ؛ﻪﻧﺎﻴﻣ يﺎﻴﺳآ مﻼﺳا و
191
دراﺪﻧ . ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ هﺮﻃﺎﺨﻣ رﻮﻀﺣ و ﺖﺸﮔزﺎﺑ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺗ
ﺰﻴﻣآ
ﺖﺳا ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﺐﻫﺬﻣ .
ﺿو مﻼﺳا ﺖﻴﻌ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ رد ﻲﻳاﺮﮔ
نﺎﻳﺮﺟ ﺪﻨﭼﺮﻫ مﻼﺳا يﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يﻮﺑ و ﮓﻧر ًﺎﺒﻟﺎﻏ ﻲﻳاﺮﮔ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﻦﻳا ،دراد ﻢﻫ يا
ﻦﻳا ﺮﻄﺧ ﺰﻴﻧ ار
دراد مﻼﺳا ﻪﻛ يﺰﻟﺎﻣ ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ نﻮﭼ ﻲﻘﻃﺎﻨﻣ رد ﻲﻳاﺮﮔ و
نﺎﻳﺮﺟ زا ﻲﻌﺑﺎﺗ يﺰﻧوﺪﻧا و ﺎﻫ
تﻻﻮﺤﺗ ﺪﻤﻋ ة مﻼﺳا هدﻮﺑ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺳا
. ﻦﻳﺪﺑ مﻼﺳا تﻻﻮﺤﺗ كرد ،نﺎﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔ
ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ - مﻼﺳا نﺎﻬﺟ ﺐﻠﻗ نﺎﻧﻮﭼ -
ﺶﺨﺑ ﺮﺑ يﻮﺗﺮﭘ ﺪﻤﻋ
ة نﺎﻳﺮﺟ مﻼﺳا يﺎﻫ ﺮﮕﻳد رد ﻲﻳاﺮﮔ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺰﻴﻧ نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ .
نﺎﻳﺮﺟ ناﻮﺘﺑ ﺪﻳﺎﺷ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
) ﺖﻓﻼﺧ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ زا ﺲﭘ
ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ ( ﻪﺑ ار ﻪﺳ رود ة ﻢﻴﺴﻘﺗ هﺪﻤﻋ دﺮﻛ
: ا ﻒﻟ ( ژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ي ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
، و رﻻﻮﻜﺳ زا ﻢﻋا
لﺎﺳ ﻦﻴﺑ ،ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ
1924 - 2001
؛ ب ( نﺎﻳﺮﺟ
،يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳاﺎﺴﭘ يﺎﻫ ﺑ ﻪﻛ
ﻪ لﺎﺳ زا هﮋﻳو يﺎﻫ
2001 - 2014 ج ؛ﺖﻓﺎﻳ جاور (
طاﺮﻓا شﺮﺘﺴﮔ هﺮﺧﻻﺎﺑ و لﺎﺳ رد ﻲﺒﻫﺬﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺮﻴﺧا يﺎﻫ .
ﻒﻟا ( يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
يا
يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا رﻮﻬﻇ ﻴﻣروﺎﺧ رد ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﺐﻘﻋ و داﺪﺒﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻧﺎ ﻚﻳ زا ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﻳا ﻲﻠﺧاد ﻲﮔﺪﻧﺎﻣ
و ،يﻮﺳ ﻠﺧاﺪﻣ ﺔ ترﺪﻗ يرﺎﻤﻌﺘﺳا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ﻢﺴﻴﻧﻮﻤﻛ زا ﻢﻋا ،ﻲﺘﺴﻴﻟﺎﻳﺮﻣا يﺎﻫ
يﻮﺳ زا يراد
ﺮﮕﻳد يرﺎﻜﺷآ ﺪﻧﻮﻴﭘ دراد
. ﻜﻴﺘﻴﻠﭘﻮﺋژ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻲ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ نﻮﻨﻛا و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ، يا
نآ ﺮﺑ هﺮﻄﻴﺳ و ﺖﺳا نﻮﻣﮋﻫ رد
ﻗ ﻲﻧﺎﻬﺟ تﻻدﺎﻌﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ترﺪ
دراد
)
،ﺮﻨﻴﻛآ 1375 : 96 - 108
.(
ﻪﺑ ﺖﺳرد
ترﺪﻗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ هراﻮﻤﻫ ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ
ﺔﻟﺰﻨﻣ ﻄﻘﻧ ﺔ ﻲﻣ لدﺎﻌﺗ و ﺪﻨﺸﻳﺪﻧا
ﻲﻤﻧ ﺖﻠﻔﻏ نآ رد رﻮﻀﺣ زا ﺪﻨﻨﻛ
. ترﺪﻗ رﻮﻀﺣ نﺎﻳﺮﺟ ،دﺮﺳ ﮓﻨﺟ نارود رد گرﺰﺑ يﺎﻫ
يﺎﻫ
ﺮﺛﺄﺘﻣ ﺰﻴﻧ ار ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺮﻛ
د . و رﺎﻤﻌﺘﺳا ﻲﻗﻼﺗ نﺎﻳﺮﺟ
ﺶﻳاﺪﻴﭘ ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻠﺧاد يﺎﻫ
يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا يﺎﻫ
ﮋﻳو ة دﺮﺳ ﮓﻨﺟ نارود ﺷ
ﺪ ﻦﻳﺪﺑ و يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ لﺎﺳ ﻦﻴﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
يﺎﻫ
نآ ﺖﻴﻫﺎﻣ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﺑ ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ نﺎﻳﺎﭘ ﺎﺗ ﻲﻧﺎﻤﺜﻋ ﺖﻓﻼﺧ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ ود ﻪﺑ ﺎﻫ
ﺘﺳد ﺔ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻲﻠﺻا
ﺪﺷ : مﻼﺳا و ﺎﻫرﻻﻮﻜﺳ نﺎﻳاﺮﮔ
.
ﻗر ﻪﻛ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ود ﻦﻳا كاﺮﺘﺷا ﺎﻣا ،دﻮﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺐﻴ
يﺎﻫ ﺖﺷاد ﻢﻫ يدﺎﻳز :
ﺪﻨﺘﺷاد يرﺎﻤﻌﺘﺳا ﺪﺿ ﺶﻳاﺮﮔ ود ﺮﻫ
، ﺪﻧدﻮﺑ اﺮﮔراﺪﺘﻗا ودﺮﻫ
، يﺮﻜﻓ نﺎﻳﺮﺟ ود ﺮﻫ مﺎﺠﻧا ﺮﺳ و
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ﻪﺑ و ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻟاﺪﻋ و هﺎﻓر ،لﻼﻘﺘﺳا لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺖﻟاﺪﻋ و ﻲﺘﻳﺎﻤﺣ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺷاد ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .
زا ﺮﺗاﺮﻓ ﻤﻫ ﺔ ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳا ﻫ
مﻼﺳا و رﻻﻮﻜﺳ نﺎﻳﺮﺟ ودﺮﻫ ،ﺎ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ اﺮﮔ
ﻢﻛ و ﺪﻧدﻮﺑ ﻦﻴﺑﺪﺑ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﻲﻣﺮﺑ نآ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﺶﻴﺑو
ﺪﻨﺘﺳﺎﺧ .
192 ﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
ﺔ ﺖﺳﺎﻴﺳ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 1
، رﺎﻬﺑ 1395
نﺎﻳﺮﺟ ﺖﺷاد ﻢﻫ هﺪﻤﻋ ﻲﮔﮋﻳو ود رﻻﻮﻜﺳ يﺎﻫ :
ﺖﺴﺨﻧ
،دﻮﺑ هﺪﻣآﺮﺑ نﺎﻴﻣﺎﻈﻧ نورد زا ، زا
مﻼﺳا زا ﻞﺒﻗ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ظﺎﺤﻟ ﻪﻫد ﻦﻴﺑ و ﺪﻴﺳر ترﺪﻗ ﻪﺑ نﺎﻳاﺮﮔ
يﺎﻫ 1930 - 1990 رد يدﻼﻴﻣ
دﻮﺑ ترﺪﻗ .
،مود ترﺪﻗ رﻮﻀﺣ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﺑ ﺖﻳﺮﻴﻏ و ،قﺮﺷ و بﺮﻏ يﺎﻫ
نﺎﻳﺮﺟ ﻦﻳا يزﺎﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ
مﺎﻈﻧ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫ ود ﻪﺑ ،ﻢﺴﻴﻧﻮﻤﻛ ﺎﻳ يراد
ﺧﺎﺷ ﺔ ﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ يﺮﺻﺎﻧ و ﻲﻟﺎﻤﻛ .
ﻢﺴﻴﻟﺎﻤﻛ - كرﻮﺗﺎﺗآ لﺎﻤﻛ ﻲﻔﻄﺼﻣ مﺎﻧ زا ﻪﻛ )
1924 ( راﺬﮕﻧﺎﻴﻨﺑ ، ﻴﻛﺮﺗ
ﺔ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻳﺪﺟ
نﺎﻳﺮﺟ زا ﻪﺘﺳد نآ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻜﺳ يﺎﻫ
ﻲﻣ قﻼﻃا ﻲﻣﺎﻈﻧ و رﻻﻮ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد ﻪﻛ دﻮﺷ
» خﺮﺳ ﺮﻄﺧ «
ترﺪﻗ ﻪﺑ ،ﻢﺴﻴﻧﻮﻤﻛ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﻳ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫ
ﺎﭘورا يراد
، ﺑ ﻪ ﻲﻣ ﻚﻳدﺰﻧ ﺎﻜﻳﺮﻣآ هﮋﻳو ﺪﺷ
. ﻪﺘﺳد ﻦﻳا
ﺶﻳاﺮﮔ ﻲﻣﺎﻈﻧ ناﺮﺒﻫر زا يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺷاد ﻢﺴﻴﻧﻮﻤﻛﺪﺿ و ﻲﻠﻣ
، و ﺖﻨﺳ بﻮﻛﺮﺳ رد ار دﻮﺧ ﺖﻟﺎﺳر
ﻲﻣ يزﺎﺳﻮﻧ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﺘﺴﻧاد
، و نﺎﺸﻧ ﺖﻣﻮﺼﺧ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫدﺎﻤﻧ و ﺐﻫﺬﻣ ﺎﺑ
ﻲﻣ ﺪﻧداد و نآ ار ﺎﻫ ﻲﻣ بﻮﻛﺮﺳ دﺮﻛ
ﺪﻧ . يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﻌﺳﻮﺗ
ﺔ ﻧاﺮﻣآ ﺔ نآ و ﺖﺷاد ﺮﺘﻴﻟﺎﺗﻮﺗ ﺖﻠﺼﺧ ﺎﻫ
بﻮﻛﺮﺳ و حﻼﺳ ﻪﺑ ﺖﺳد يﻮﺳ ﻚﻳ زا ،يزوﺮﻣا نرﺪﻣ نﺎﺴﻧا ﻦﺘﺧﺎﺳ يوزرآ رد ﻲﻣ
ﺪﻧدز زا و
ﺪﻨﺘﺷاد بﺮﻏ ﻪﺑ ﻢﺸﭼ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ .
ﻧﻮﻤﻧ ﺔ ﺘﺴﺟﺮﺑ ﺔ ﺒﻫر زا عﻮﻧ ﻦﻳا رد كﺮﺗﺎﺗآ دﻮﺧ رد ار ناﺮ
ﻦﺑ و ،ناﺮﻳا رد ﻢﺴﻳﻮﻠﻬﭘ ،ﻪﻴﻛﺮﺗ ﻲﻣ ﺲﻧﻮﺗ رد ﻲﻠﻋ
ﺪﻳد ناﻮﺗ . ﺖﻟود عﻮﻧ ﻦﻳا مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻪﻘﻠﻄﻣ يﺎﻫ
زا ﻫد ﺔ ﻒﻌﺿ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ دﺎﺘﻔﻫ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ار دﻮﺧ يﺎﻫ
. يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﻦﻳا ثاﺮﻴﻣ يﺰﻴﭼ ناﺮﺒﻫر و ﺎﻫ
ﺐﻘﻋ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺮﺑاﺮﺑﺎﻧ و ﺮﻘﻓ ،ﻦﻳﻮﻧ داﺪﺒﺘﺳا ﺰﺟ ﻲﮕﺘﺴﺑاو و ﻲﮔﺪﻧﺎﻣ
دﻮﺒﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ .
يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا زا يﺮﮕﻳد يﻮﮕﻟا ﻢﺴﻳﺮﺻﺎﻧ لﺎﻤﺟ ﻲﺘﻣﻮﻜﺣ لﺪﻣ زا ﻪﻛ دﻮﺑ رﻻﻮﻜﺳ يﺎﻫ
ﺮﺻﺎﻨﻟاﺪﺒﻋ )
1952 (
، يدازآ ﺶﺒﻨﺟ ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺮﺒﻫر ﺮﺼﻣ ﺶﺨﺑ
، ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ .
عﻮﻧ ﻦﻳا
ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺎﻫ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻘﻠﻄﻣ ﺖﻟود يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا
،
ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺖﻠﺼﺧ
ﺪﻨﺘﺷاد ﺶﺗرا ناﺮﺴﻓا نورد زا و
ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ ﺪﻧدﻮﺑ
، ﺮﮕﺑﻮﻛﺮﺳ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣدﺪﺿ و
ﺪﻧدﻮﺑ
، و ﺰﻴﻧ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫوﺮﻴﻧ و ﺐﻫﺬﻣ ﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا
ﺖﻣﻮﺼﺧ ﺪﻨﺘﺷاد
. مﺎﻈﻧ ﻦﻳا ،ﻢﺴﻴﻟﺎﻤﻛ يﻮﮕﻟا فﻼﺧﺮﺑ ﺎﻣا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺎﻫ
ﺪﻳﺪﻬﺗ ار ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ﺎﭘورا يراد
ﻲﻣ ﻲﻠﺻا ﺪﻧدﻮﺑ ﻚﻳدﺰﻧ قﺮﺷ كﻮﻠﺑ ﻪﺑ بﺮﻏ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ رﺎﺸﻓ ﺖﺤﺗ و ﺪﻨﺘﺴﻧاد .
ﻧﻮﻤﻧ ﺔ عﻮﻧ ﻦﻳا
ﺪﺳا ﻆﻓﺎﺣ ،ﺮﺻﺎﻨﻟاﺪﺒﻋ لﺎﻤﺟ ناﺮﺒﻫر ناﺮﮕﻳد و ﻦﻴﺴﺣ ماﺪﺻ ،ﻲﻓاﺬﻗ ﺮﻤﻌﻣ ،
ﺖﺳا .
مﺎﻈﻧ ودﺮﻫ زا
ﻫد ﺔ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ يدﻼﻴﻣ دﺎﺘﻔﻫ ﻲﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار ﺖﺴﻜﺷ و ﻲﻣﺎﻛﺎﻧ زا ﻲﻳﺎﻫ
ﺪﻧدﺮﻛ .
مﺎﻈﻧ عﻮﻧ ﻦﻳا زا ﻲﺧﺮﺑ زﻮﻨﻫ ﺎﻫ
ﺎﺟﺮﺑﺎﭘ ﻳ ﺪﻨ تﺪﻣ ﺎﻣا ، مﺎﻈﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻫ
بﻼﻘﻧا ﺎﺑ ﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ضﻮﻋ ﻲﺠﻳرﺪﺗ حﻼﺻا ﺎﻳ ﺖﺳﻮﭘ لﺎﺣ رد ﺎﻳ هﺪﺷ
اﺪﻧا ﻦﺘﺧ ﺖﺳا .
ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻼﺳا -
مﻼﺳا ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﻲﻳاﺮﮔ ﻲ
ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ﻪﻛ كﺮﺘﺸﻣ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا ﻆﻔﺣ ﺎﺑ
و ﻢﺴﻴﻟﺎﻳﺮﭙﻣا مﻼﺳا نﺎﻬﺟ رد تﻼﻜﺸﻣ ﻄﻠﺳ
ﺔ ﻠﻳﺪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻲﺟرﺎﺧ ﻲ
ترﺪﻗ ياﺮﺑ ﺪﻨﻣ
زا و دﻮﺑ حﺮﻄﻣ رﻻﻮﻜﺳ نﺎﻴﻣﺎﻈﻧ ﻲﻳاﺮﮔراﺪﺘﻗا ﻫد
ﺔ ﺮﺘﺸﻴﺑ جاور ﺞﻳرﺪﺗ ﻪﺑ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ دﺎﺘﻔﻫ ي
و ﺖﻓﺎﻳ
اﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﻟود ﺖﺴﻜﺷ تاز دﺎﻬﻧ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻪﺑ ور ،رﻻﻮﻜﺳ يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا و ﻪﻘﻠﻄﻣ ﻲﻣﺎﻈﻧ يﺎﻫ
. عﻮﻧ ﻦﻳا
مﻼﺳا زا بﻼﻘﻧا ﺐﻟﺎﻗ رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺧﺮﺑ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﺰﻴﻧ دراﻮﻣ ﻲﺧﺮﺑ رد و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﺮﻬﭼ ة
ناﺮﻳا ؛ﻪﻧﺎﻴﻣ يﺎﻴﺳآ مﻼﺳا و
193
ﻪﻧاورﺪﻨﺗ و لﺎﻜﻳدار دﺮﻛ اﺪﻴﭘ يﺮﺗ
. ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ )
1979 ( ﻢﻬﻣ نﺎﻳﺮﺟ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻳﺮﺗ يﺎﻫ
ﺎﻴﺳ مﻼﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا بﻼﻘﻧا ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﻛ دﻮﺑ ﻲﺳ -
ﺪﻴﺳر ترﺪﻗ ﻪﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ .
يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺧﺮﺑ رد
نﺎﻳﺮﺟ ﺮﮕﻳد لﺎﻜﻳدار يﺎﻫ
اﺪﻴﭘ يﺮﺗ ﺖﺷاد يدﺎﻬﺟ تازرﺎﺒﻣ يﻮﮕﻟا ﻪﻛ ﺪﺷ .
ﺶﻳاﺮﮔ يدﺎﻬﺟ يﺎﻫ
ﻢﻛ ﻲﻣ ﻲﻔﻧ ار دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺿو ﺶﻴﺑو ﺖﻟود ﺎﺑ و دﺮﻛ
يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا يوﺎﺣ و اﺮﮔراﺪﺘﻗا يﺎﻫ رﻻﻮﻜﺳ يﺎﻫ
ﻲﺑ ﺎﻣا ،دﻮﺑ ﺮﻴﮔرد ﻪﻜﻧآ
ﺑﻼﻘﻧا ﻪﺑ ﻲ ﺎﻘﺗرا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا هوﺮﮔ ﻪﺑ ،ﺪﺑﺎﻳ
ﻲﺘﺴﻳروﺮﺗ ًﺎﻀﻌﺑ و لﺎﻜﻳدار يﺎﻫ
ﺶﻳاﺮﮔ ﻦﻳا ﺎﺑ و داد نﺎﺸﻧ ﻲﺗﻼﻳﺎﻤﺗ ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺎﻫ
Abbas, 2007: 15)
.(
مﻼﺳا عﻮﻧ ﻦﻳا فﺪﻫ ﻲﻣﻼﺳا ياﺮﺑ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺲﻴﺳﺄﺗ ،ﻲﻳاﺮﮔ
دﻮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ندﺮﻛ .
مﻼﺳا
هﻮﻠﺟ ﻪﻜﻨﻳا زا ﻢﻋا ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﻼﻘﻧا يا
) اﺮﻳا نﻮﭼ ن ( هﺮﻬﭼ ﺎﻳ لﺎﻜﻳدار يا )
نﺎﻳﺮﺟ نﻮﭼ ﺚﻌﺒﻨﻣ يﺎﻫ
ناﻮﺧا زا / و هﺪﻋﺎﻘﻟا (...
دﻮﺑ راﻮﺘﺳا ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﺮﺑ ،ﺖﺷاد .
مﻼﺳا ﺐﻠﻏا نﺎﻳاﺮﮔ
ﻲﻣزﺎﺑ مﻼﺳا رﺪﺻ ﻪﺑ ،نرﺪﻣ ﺖﻟود و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ هﻮﺟو يرﺎﻴﺴﺑ ﻲﻔﻧ ﺎﺑ ﺖﻨﺳ ﻞﻫا ﺪﻨﺘﺸﮔ
. يﺎﻴﻧد
ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺖﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﺖﻴﻠﻫﺎﺟ ار نرﺪﻣ ﻲﻣ
ﺪﻧدﺮﻛ ﻴﭘ ﺮﺼﻋ و ﺮﺒﻣﺎ ) ص ( و رﺎﻴﻌﻣ ار ﻦﻳﺪﺷار يﺎﻔﻠﺧ
ﻲﻣ دﻮﺧ بﻮﻠﻄﻣ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺪﻨﺘﺴﻧاد
. مﻼﺳا بﻮﻠﻄﻣ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺰﻴﻧ ﻪﻌﻴﺷ نﺎﻳاﺮﮔ
رد ار دﻮﺧ رود
ة ﻲﻠﻋ مﺎﻣا ﺖﻣﻮﻜﺣ )
ع (
، ﻦﻴﻣرﺎﻬﭼ ﻔﻴﻠﺧ
ﺔ مﻼﺳا
، ﺰﻴﻧ و رود ة ﺮﺒﻣﺎﻴﭘ ) ص (
ﻲﻣ ﺪﻨﺘﺴﺟ . ﺑ ﻪ ﻳ ﺚﻳدﺎﺣا و نآﺮﻗ زا ﻲﺻﻮﺼﻧ ﻪﺑ ﻲﻨﺳ و ﻪﻌﻴﺷ ﺐﻫﺬﻣ ود ﺮﻫ ،هوﻼﻋ رد تﺎﻳاور ﺎ
هﺎﮔﺪﻳد يﺎﺘﺳار ﮋﻳو
ة دﻮﺧ رﺎﺑرد ة ﻲﻣ دﺎﻨﺘﺳا ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺪﻧدﺮﻛ
.
ﻪﺑ ﺎﻳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا بﻼﻘﻧا ﻖﻳﺮﻃ زا ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺲﻴﺳﺄﺗ ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻼﺳا بﻮﻠﻄﻣ ،لﺎﺣﺮﻫ
دﻮﺑ روﺮﺗ و بﺎﻫرا ،ﺖﻧﻮﺸﺧ .
دﻮﺑ ﺖﻟود رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖﻳﻮﻟوا ﺮﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻼﺳا ضﺮﻓ .
رﻮﺼﺗ ﻦﻴﻨﭼ
ﻲﻣ هﺪﻤﻋ راﺰﮔرﺎﻛ ﺖﻟود ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ مﻼﺳا و ﺖﺳا
حﻼﺻا ﺎﻳ فﺮﺼﺗ ار ﺖﻟود ﺮﮔا نﺎﻳاﺮﮔ ﺪﻨﻨﻛ
،
ﺪﻨﻨﻛ لﺎﺒﻧد ﺖﻟود ﻖﻳﺮﻃ زا ار تﺎﺣﻼﺻا ﺮﮕﻳد دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ردﺎﻗ .
تﺎﺣﻼﺻا ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا ﻖﺒﻃ
ﻲﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ زا ﻲﻌﺑﺎﺗ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺖﺷاد ﺖﻳﻮﻟوا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و دﻮﻤﻧ
، ﺮﻫ اﺮﻳز
ﺳ حﻼﺻا زا ﻲﻌﺑﺎﺗ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا حﻼﺻا ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﺳﺎﻴ
ﺪﺷ . ﺎﻣا ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا ﻪﺑ
ﺞﻳرﺪﺗ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد رﺎﭼد .
ب ( مﻼﺳا ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳاﺎﺴﭘ ﻲﻳاﺮﮔ ﻲ
مﻼﺳا يزوﺮﻴﭘ ﻲﭘ رد ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺴﻜﺷ و ﺎﻫ
رد و هﺪﻧارﺬﮔ ﺮﺳ زا ار ﻲﺗاﺮﻴﻴﻐﺗ ،ودﺮﻫ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺎﻳ ﺎﻫ
ﻧﺎﺘﺳآ ﺔ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ يﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ .
ﻦﻟﻮﮔو ﻲﭼرﻮﻧ ﺶﺒﻨﺟ ﺎﺑ ﻪﻴﻛﺮﺗ
Yavuz, 2003: 179-)
(207
ﻲﻧاﻮﺧا ﺰﻴﻧ و ،
،ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
ًاﺮﻫﺎﻇ اﺪﻴﭘ ار ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﺎﺑ ﻲﺘﺷآ هار هدﺮﻛ
ﺖﺳا .
ﺑﺮﺠﺗ ﺔ ﻬﺒﺟ ﺔ تﻻﻮﺤﺗ و ﺮﻳاﺰﺠﻟا ﻲﻣﻼﺳا تﺎﺠﻧ 1992
،رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻄﻘﻧ
ﺔ
بﺮﻋ نﺎﻬﺟ رد ﻲﻔﻄﻋ
فﺮﺻ ﺎﺗ ﺖﺳا مﻼﺳا نﺎﻬﺟ ﻲﻣﺎﻈﻧ يﺎﻫرﻮﺗﺎﺘﻜﻳد ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ياﺮﺑ يﺮﺘﻬﺑ راﺰﺑا ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﻪﻛ دﻮﺑ
194 ﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
ﺔ ﺖﺳﺎﻴﺳ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 1
، رﺎﻬﺑ 1395
ﺳﻮﺗ دﺎﻬﺸﺘﺳا و دﺎﻬﺟ ﻪﺑ ﻞ )
تدﺎﻬﺷ تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻪﻧﺎﺒﻠﻃ
( ﺘﻧا ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﻳ ﺤ
6يرﺎ
1. ﺎﺑ ،ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا
زا ﻲﺷﺎﻧ تﻻﻮﺤﺗ 11
ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2001 ﻲﺘﺣ ،ﻲﺒﻫﺬﻣ ناﺮﺒﻫر زا يرﺎﻴﺴﺑ و ﺪﺷ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ
ﺖﻟود ﻢﺴﻳروﺮﺗ و مﻼﺳا ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻌﺳ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺢﻄﺳ رد ﻲﺤﻴﺴﻣ يﺎﻫ ﻢﻫ زا ار
ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺪﻨﻨﻛ
)
،يﺪﺳا
1381 : 739 - 758
.(
ﻦﻳﺪﺑ نﺎﺳ
، مﻼﺳا زا يﺪﻳﺪﺟ ﻞﺴﻧ رﻮﻬﻇ لﺎﺣ رد نﺎﻤﻠﺴﻣ نﻻﺎﻌﻓ و ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا ﻪﻛ
مﻼﺳا ﻲﻤﻧ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد و ﻪﺘﻴﻧرﺪﻣ ﻒﻟﺎﺨﻣ ار ﻲﻳاﺮﮔ ﺪﻧاد
. مﻼﺳا ﺪﻳﺪﺟ ﻞﺴﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ نﺎﻳاﺮﮔ
ﺰﻳﺮﮔ
ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ هﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻧوﺰﻓازور رﻮﻃ
رد ﻪﻛ ﺪﻧا ﻨﺤﺻ
ﺔ ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﺮﮔا ﺎﻳ ﺪﻨﻧﺎﻤﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ
ﻧﻮﺷ دراو ﺪ . رد نﺎﻧآ زﻮﺣ ة ﻪﻧ ،ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻤﻧ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﺮﻳﺎﻐﻣ ار مﻼﺳا ﺎﻬﻨﺗ
ﺪﻧﻮﻴﭘ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻨﻧاد
مﻼﺳا يزوﺮﻴﭘ طﺮﺷ ار مﻼﺳا و ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﻲﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
زا و ﺪﻨﻧاد ﺸﻳﺪﻧا
ﺔ ﻲﻤﻳﺪﻗ
» ﺎﻬﻨﺗ مﻼﺳا
هار ﺖﺳا ﻞﺣ : ﻞﺤﻟا ﻮﻫ مﻼﺳﻻا «
ﻲﻧاﻮﺧا دﻮﺧ ﻲﺘﺣ ﺪﻧدﻮﺑ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا راﺬﮕﻧﺎﻴﻨﺑ ﻪﻛ ﺮﺼﻣ يﺎﻫ
ﻓﺮﮔ ﻪﻠﺻﺎﻓ رﺎﻴﺴﺑ ﻪﺘ
ﺪﻧا
Hunter, 2009: 3-32)
.(
مﻼﺳا زا ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻳاﺮﮔ دﺮﺒﻫار
» ﻲﻣﻼﺳا ياﺮﺑ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻊﻣاﻮﺟ ندﺮﻛ
« دﺮﻜﻳور ﻪﺑ
» ﻌﻣﺎﺟ ﺔ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻣﻮﻜﺣ و ﻲﻣﻼﺳا «
هدروآ يور
؛ﺖﺳا ﺮﻴﻴﻐﺗ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻪﻛ ﻲﻫﺎﮔرﺬﮔ زا رﺬﮔ
رد ﻲﻤﻳادرﺎﭘ ﺸﻳﺪﻧا
ﺔ مﻼﺳا ﺖﺳا زوﺮﻣا ﻲﻳاﺮﮔ .
مﻼﺳا رد ﺰﮔﺮﻫ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻳاﺮﮔ ﺸﻳﺪﻧا
ﺔ ﺮﺼﺗ ﺖﻟود ف
ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد و حﻼﺻا ﻲﭘ رد ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﺴﻴﻧ ﺖﻟود ﻖﻳﺮﻃ زا ﺖﻌﻳﺮﺷ ياﺮﺟا ياﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﻟود ندﺮﻛ
يدازآ ﻦﻴﻣﺄﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﺖﻧﺎﻤﺿ و ﺎﻫ
ﻢﻫ ﺮﮕﻳد و نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﻲﺘﺴﻳﺰﻬﺑ ياﺮﺑ مزﻻ ﻲﻧﺪﻣ يﺎﻫ نﺎﻨﻃو
ﺖﺳا . ﻦﻳﺪﺑ مﻼﺳا ،نﺎﺳ زا ﻲﻳﻮﮕﻟا مﻼﺳا سﺪﻘﻣ نﻮﺘﻣ رد ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ روﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺎﻣرآ ﺖﻟود و ﺖﺴﻫ ﻲﻧ
ﻔﻴﻇو ﺔ ﺖﺳا نآ راﺮﻘﺘﺳا و ﻒﺸﻛ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ .
ﻪﻜﻠﺑ
، مﻼﺳا ﺮﮔ ا ﻪﺑ نﺎﻳ يﺎﺟ
زا ﻲﻧﺎﻣرآ ﺖﻟود ﻌﻣﺎﺟ
ﺔ ﻲﻧﺎﻣرآ / ﻲﻣ ﻦﺨﺳ مﻼﺳا ﻲﻗﻼﺧا ﺪﻨﻳﻮﮔ
. مﻼﺳا ،ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻦﻳا ﻖﺒﻃ نﺎﻳاﺮﮔ
ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺎﻳ ﻲﻨﻳد ﺖﻟود زا ﻪﻧ ﺪﻳﺪﺟ -
نآ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ ﻫد
ﺔ ﻪﺒﻠﻏ ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ نﺎﻳﺎﭘ ﺎﺗ ﻲﺳ
ﺖﺷاد - زا ﻪﻜﻠﺑ
» د رد ﺖﻟو ﻌﻣﺎﺟ ﺔ ﻲﻨﻳد / ﻲﻣﻼﺳا « ﻲﻣ ﻦﺨﺳ ﺪﻨﻳﻮﮔ . و دﺮﻓ ،ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا رد مﺮﺟﻻ
ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﻪﻧ ﻲﻣﻼﺳا ﻊﻣاﻮﺟ رد ﺖﻟود و دراد مﺪﻘﺗ ﺖﻟود ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻧﺪﻣ ﻪﻜﻠﺑ .
ﻲﻨﻳد ﻪﻛ دراد ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ ًﺎﻣوﺰﻟ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺎﻳ ﺖﻟود ندﻮﺑ
ﻲ
نﺎﻨﭽﻤﻫ ؛ﺖﺴﻴﻧ نآ ندﻮﺑ ﻪﻛ
ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳاﺮﻴﻏ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ًﺎﻣوﺰﻟ ندﻮﺑرﻻﻮﻜﺳ ﻲ
ﻧ ندﻮﺑ ﺖﺴﻴ . ﻢﻫ
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ ﻢﻫ و ﻲﻨﻳد ﻌﻣﺎﺟ
ﺔ ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﺶﻳاﺮﮔ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ رﻻﻮﻜﺳ ﻲ
و ﺪﻫد نﺎﺸﻧ
ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا زا ﺮﮕﻳد ﻲﻄﻳاﺮﺷ رد ﻲ
دﺮﻴﮕﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ندﻮﺑ .
هﺪﻳد رﺎﻴﺴﺑ قﺮﺷ و بﺮﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد
يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا مﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻮﭼ ﻲﻛﺎﻧﺮﻄﺧ يﺎﻫ
،ﻢﺴﻴﺷﺎﻓ ن و ﻢﺴﻴﻧﻮﻤﻛ ،ﻢﺴﻳزﺎﻧ
...
هدﺎﺘﻓا ﺪﻧا .
ﻲﻣﻼﺳا ﻊﻣاﻮﺟ رد
، ﻲﻨﺳ و ﻪﻌﻴﺷ زا ﻢﻋا
، ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا ﺪﻫﺎﺷ ﺰﻴﻧ ﻲ
زا ﻲﻌﻃﺎﻘﻣ رد مﻼﺳا نﺪﺷ
ﺑﺮﻋ نﺎﻬﺟ ﻪﺘﺒﻟا و نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا و نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ،ﻪﻴﻛﺮﺗ ،ناﺮﻳا ﺦﻳرﺎﺗ ﻢﻴ
. نﺎﻨﭽﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا رﻻﻮﻜﺳ ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﻛ
1. Suicide terrorism
ناﺮﻳا ؛ﻪﻧﺎﻴﻣ يﺎﻴﺳآ مﻼﺳا و
195
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺋﺪﻳا ناﺮﺤﺑ زا ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ رﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫ ژﻮﻟﻮ
ﻳ ﻜ ﻲ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ رﻮﺒﻋ دﻮﺧ ﻊﻣاﻮﺟ نﺪﺷ ﺪﺳر
ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ يﺮﻴﺴﻣ ﻦﻴﻨﭼ رد زوﺮﻣا ﺰﻴﻧ مﻼﺳا نﺎﻬﺟ ﻪﻛ ﺖﺳا
و دارا ة يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا زا مﻼﺳا ﻚﻴﻜﻔﺗ
طاﺮﻓا ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ و ﻲﻳاﺮﮔ
ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا زا ﻲﺷﺎﻧ يﺎﻫ ﻲ
دراد ﺐﻫﺬﻣ نﺪﺷ .
ﻪﺑ ﺮﻨﻫ ،ﻲﻠﻛ رﻮﻃ
نﺎﻤﻠﺴﻣ ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا تﺎﺒﺼﻌﺗ زا راﺮﻓ ﻦﻴﻋ رد ﻦﺘﺴﻳز ﻲ
، يور ﺶﻴﭘ زوﺮﻣا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻤﻬﻣ نﻮﻣزآ
درادراﺮﻗ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ .
مﻼﺳا و نﺎﻳاﺮﮔ مﻼﺳا
ﺖﺳا ﺮﻴﻴﻐﺗ لﺎﺣ رد ﺎﻳ هدﺮﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻳاﺮﮔ
، ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﻛ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ
ﻪﺘﺒﻟا و ﻲﻣﻼﺳا ﻌﻣﺎﺟ
ﺔ ﺖﺳا ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد لﺎﺣ رد ﻲﻧﺎﻬﺟ .
مﻼﺳا ﺪﻳﺪﺟ ﻞﺴﻧ بﺎﺗزﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد اﻮﺟ رد ﻲﺳﺎﻴﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ ﺖﺳا ﻲﻣﻼﺳا ﻊﻣ
. ﻲﺗرﺪﻗ ﭻﻴﻫ زوﺮﻣا
ﺶﻳاﺮﮔ ﺖﺴﻴﻧ ردﺎﻗ ﺶﺒﻨﺟ رد ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ
هﺪﻳدﺎﻧ ار ﻲﺑﺮﻋ رﺎﻬﺑ ﺎﻳ ﻲﻣﻼﺳا يراﺪﻴﺑ ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ يﺎﻫ
دﺮﻴﮕﺑ
، ،ﺖﺴﻴﻧ ردﺎﻗ ﻲﺗرﺪﻗ و دﺎﻬﻧ ﭻﻴﻫ ﻪﻛ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻼﻋ
ﻳ ﻖ ﺶﺒﻨﺟ ﻦﻳا ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد نﺎﻤﺘﻛ ار ﺎﻫ
ﻨﻛ ﺪ . ﻢﻫ ﻦﻳا رد ﻲﻧﻻﻮﻃ ﺚﺤﺑ نﻮﻨﻛا ﺎﻳآ ﻪﻛ هرﺎﺑ
» مﻼﺳا « و
» ﻛﻮﻣد ﻲﺳاﺮ « ﻢﻫ اد ﻲﺘﺴﻳز ر ﻪﺑ ،ﺪﻧ ﻄﻘﻧ ﺔ
ﻲﻣ ﻚﻳدﺰﻧ دﻮﺧ ﻒﻄﻋ دﻮﺷ
Khatab, 2007: 28-91)
.(
مﺎﻴﻗ ﻲﺑﺮﻋ يﺎﻫ 2010
رﺎﺑرد ﺖﺒﺜﻣ ﻲﺷﺮﮕﻧ ة
ﻫ نﺎﻜﻣا ﻢ هدﺮﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار ﻲﺘﺴﻳز ﺖﺳا
و نﺎﻨﺒﻟ و قاﺮﻋ ﺮﻴﻈﻧ ﻪﻌﻴﺷ نﺎﻬﺟ و ناﺮﻳا تﻻﻮﺤﺗ و ،
ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﻳرﻮﺳ يﻮﻗ لﺎﻤﺘﺣا ﻪﺑ و ﻦﻳﺮﺤﺑ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ ﻢﻏر
،ﻦﻜﻤﻣ ﺎﻳ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ار يﺮﻴﺴﻣ ﻦﻴﻨﭼ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد . ﺸﻳاﺮﮔ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﺷور ﻲ
و ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ
ﻲﻣ دراﺬﮔ . رد ﻪﻣادا ﻲﻣ هرﺎﺷا ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻢﻴﻨﻛ
.
مﻼﺳا ،ناﺮﻳا ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد و ﻲﻳاﺮﮔ
ﻪﺑ توﺎﻔﺗ ﻢﻏر ا يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﮕﻳد ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ،ﻲﻨﺳ و ﻪﻌﻴﺷ نﺎﻬﺟ ود ﻦﻴﺑ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣﻼﺳ
ﺑﺮﺠﺗ ﺔ مﻼﺳا تﻻﻮﺤﺗ و ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ دراد ﻲﻳاﺮﮔ
.
صﻮﺼﺧ رد لاﺪﺟ لﺎﺳ ﺪﺼﻜﻳ
مﻼﺳا ،ناﺮﻳا رد ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد و مﻼﺳا ﺖﺳد رد ناﺮﻳا رد ار ﻲﺳﺎﻴﺳ ترﺪﻗ نﻮﻨﻛا ﻪﻛ ار نﺎﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻢﻴﺴﻘﺗ گرﺰﺑ هﺎﮔودرا ود ﻪﺑ ،ﺪﻧراد .
ناﺮﻳا رد ﻪﻛ ،لوا هﺎﮔودرا ﺎﻳ حﺎﻨﺟ
» لﻮﺻا نﺎﻳاﺮﮔ « ﻧاﻮﺧ ﻲﻣ هﺪ مزاﻮﻟ ﺮﮕﻳد و ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ،دﻮﺷ
بﺮﻏ ثاﺮﻴﻣ زا ﻲﺸﺨﺑ ار نرﺪﻣ ﺖﻟود ﻲﻣ
ار نآ و ﺪﻨﻧاد ﻲﻣ در و دﺮﻃ
ﺪﻨﻨﻛ . هﺎﮕﻧ ﻦﻳا رد
بﺮﻏ ﻲﻋﻮﻧ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد مزاﻮﻟ ﻪﺑ ماﺰﺘﻟا ،ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔدﺎﻴﻨﺑ ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﮔدز
دﻮﺷ . ﺖﺨﺳ نﺎﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﻧاﺮﻴﮔ
شزرا ﻲﻣ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد يﺎﻫ ﻤﻠﺴﻣﺮﻴﻏ ياﺮﺑ ﻲﺘﺣ ار ﻲﻣﻼﺳا بﺎﺠﺣ ،ﺪﻧزﺎﺗ
ﻲﻣ يرﺎﺒﺟا نﺎﻧﺎ ﺎﺑ و ﺪﻨﻨﻛ
،نرﺪﻣ ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ زا دﺎﻘﺘﻧا ﻤﻫ
ﺔ بﺮﻏ و ﻲﺑﺮﻏ ار مﻮﻠﻋ ﻦﻳا ﻲﻣ هدز
لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﺪﻨﻧاد
ﻲﻣﻼﺳا هﺎﮕﺸﻧاد و مﻮﻠﻋ ندﺮﻛ ﻲﻣﻼﺳا ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ ﺲﻴﺳﺄﺗ ﻲﺘﺣ ﺎﻳ ﺎﻫ
ﺪﻧا . ﻪﺑ ﻊﺿﻮﻣ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ رﻮﻃ
ﺪﻧراد بﺮﻏ يﺎﻴﻧد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺪﻨﺗ .
ﻻﻮﻜﺳ و ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﻦﻴﺑ ﻲﻧﺎﺴﻤﻫ رﻮﺼﺗ ﺎﺑ ﻲﻔﻧ موﺰﻟ و ،ﻢﺴﻳر
196 ﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
ﺔ ﺖﺳﺎﻴﺳ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 1
، رﺎﻬﺑ 1395
ﻲﻣ ﻢﻜﺣ ﺰﻴﻧ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﻲﻔﻧ ﻪﺑ مﺮﺟﻻ ،ﺐﻫﺬﻣ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻢﺴﻳرﻻﻮﻜﺳ ﺪﻨﻨﻛ
. ار ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ناراﺪﻓﺮﻃ
ﻞﻣاﻮﻋ زا و بﺮﻏ ﻢﺠﻨﭘ نﻮﺘﺳ
» ﻪﻨﺘﻓ « ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ ﺪﻨﻨﻛ .
نﺎﻳﺮﺟ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ار دﻮﺧ ناﺮﻳا رد ﻪﻛ مود حﺎﻨﺟ يﺎﻫ
» حﻼﺻا ﺐﻠﻃ « ﻲﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ،ﺲﻜﻋﺮﺑ ،ﺪﻨﻨﻛ
د مﻼﺳا زا ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد يﺎﻫﺮﻴﺴﻔﺗ ﺪﻧرا
و دﺎﻣآ ة ﺖﻔﮔ و نﺪﻤﺗ ﺎﺑ ﻮﮔ بﺮﻏ ﻪﺘﺒﻟا و ﺮﮕﻳد يﺎﻫ
ﺪﻧا . ﻦﻴﺑ
شزرا و ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ،مﻼﺳا ﻜﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد يﺎﻫ
ﻲ ﻲﻤﻧ ﻲﺿرﺎﻌﺗ ﻪﻧ ﻪﻛ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ و ﺪﻨﻨﻴﺑ
ﺎﻬﻨﺗ
ﺮﺛﺆﻣ راﺰﺑا ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ي
ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﺧاد تﺎﺒﺛ رد ،دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ مﺎﻈﻧ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﻲﻨﻳد نﻮﺘﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻟﻮﺻا رﻮﻃ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد ﺎﺑ يدﺎﻀﺗ ،ﺖﻨﺳ و نآﺮﻗ ﻲﻨﻌﻳ ،مﻼﺳا
اﺪﻧ در و
ﻲﻤﻧ ﻲﻔﻧ ار ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد مﻼﺳا ﺪﻨﻛ
)
،ﻲﺣﺮﻴﻓ 1389
.(
لﻮﺻا حﺎﻨﺟ ود ﺮﻫ حﻼﺻا و اﺮﮔ
ﻢﻛ ﺐﻠﻃ ﻲﺸﻘﻧ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ترﺪﻗ رد ﻲﻤﻬﺳ ﺶﻴﺑو
ﺪﻧراد و ﻪﺘﺷاد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد .
مﺎﻈﻧ نورد رد ﻲﺣﻼﺻا حﺎﻨﺟ ﻲﺨﻳرﺎﺗ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺎﻣا
رﻮﻬﻤﺟ لﻮﺻا زا ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻧاﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻲﻣﻼﺳا ي ﻪﺘﺷاد رﻮﻀﺣ ﺎﻳ هدﻮﺑ ﻢﻴﻬﺳ ترﺪﻗ رد نﺎﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا .
لﻮﺻا ﻲﻤﻬﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺰﻴﻧ و ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ناراﺪﺳﺎﭘ هﺎﭙﺳ و ﺶﺗرا زا ﻢﻋا ،ﺢﻠﺴﻣ يﺎﻫوﺮﻴﻧ نﺎﻳاﺮﮔ
نﻮﭼ
» ﺞﻴﺴﺑ « ﺪﻧراد رﺎﻴﺘﺧا رد ار .
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻌﻤﺟ يﺎﻫزﺎﻤﻧ و ﺪﺟﺎﺴﻣ رد
لﻮﺻا ﺖﺳد ﺎﺗ ﺖﺳا نﺎﻳاﺮﮔ
ﻼﺻا نﺎﻳﺮﺟ ح
. ﺑ ،ﻲﻨﻳد سراﺪﻣ ﺮﺜﻛا ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪ
هﮋﻳو زﻮﺣ ة ﻴﻤﻠﻋ ﺔ ﻢﻗ رد ﺖﺳد
لﻮﺻا ﺖﺳا نﺎﻳاﺮﮔ .
ﻮﻗ ة ﺎﻀﻗ ﻳ ﻪﻴ
، ﺑ ﻪ ﻲﺑ ﻲﺗرﺪﻗ ﻪﻛ ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ نﺎﺒﻬﮕﻧ يارﻮﺷ هﮋﻳو رد ﺐﻴﻗر
حﻼﺻا رﺎﻴﺘﺧا زا جرﺎﺧ ،دراد يرﻮﻬﻤﺟ ﺖﺳﺎﻳر و ﺲﻠﺠﻣ يﺎﻫاﺪﻳﺪﻧﺎﻛ فﺬﺣ ﺎﻳ ﺪﻴﻳﺄﺗ نﺎﺒﻠﻃ
ﺖﺳا . ﺲﻜﻋﺮﺑ
، داﺪﻌﺗ ﻳﻮﺠﺸﻧاد زا يﺮﺘﺸﻴﺑ هﺎﮕﺸﻧاد نﺎ
ﺰﻴﻧ و ﺎﻫ نادﺎﺘﺳا هﺎﮕﺸﻧاد يﺎﻫ ﺪﻤﻋ ة رﻮﺸﻛ
ﻢﻛ ﺪﻧراد ﻲﺣﻼﺻا تﻼﻳﺎﻤﺗ ﺶﻴﺑو .
ﺑ ﻪ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناﺮﺤﺑ ﺰﻴﻧ و يدﺎﺼﺘﻗا تﻼﻜﺸﻣ ،هﮋﻳو
رد ناﺮﻳا رود ة يﺪﻤﺣا دﻮﻤﺤﻣ يرﻮﻬﻤﺟ ﺖﺳﺎﻳر داﻮﺳﺎﺑ ﺮﺸﻗ زا ﻲﮔرﺰﺑ ﺶﺨﺑ ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ ،داﮋﻧ
زا ﻪﻌﻣﺎﺟ
» لﻮﺻا ﻲﻳاﺮﮔ « ﺖﺳا ﻪﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ ار .
توﺎﻔﺗ يﺎﻫ لﻮﺻا حﺎﻨﺟ ود حﻼﺻا و اﺮﮔ
نآ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﺐﻠﻃ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﺛا ﺰﻴﻧ ﺎﻫ
ﺖﺳا . ﺑ
،لﺎﺜﻣ ياﺮ حﻼﺻا ناﺮﺒﻫر يﺎﻫﺮﻈﻧرﺎﻬﻇا زا
لﻮﺻا و ﺐﻠﻃ نآ هﺎﮔﺪﻳد توﺎﻔﺗ اﺮﮔ
رد ار ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻞﺋﺎﺴﻣ صﻮﺼﺧ
، ﺑ ﻪ ﻪﻳرﻮﺳ هﮋﻳو و
ﻲﻣ ﺪﺳا رﺎﺸﺑ ﺪﻳد ناﻮﺗ
. حﻼﺻا ﺖﻳﺎﻤﺣ زا نﺎﺒﻠﻃ
ﻲﺑ نﻮﭼ رﺎﺸﺑ زا ناﺮﻳا ياﺮﭼو ناﺮﻳا ﻪﻜﻨﻳا و ﺪﺳا
ﻤﻫ ﺔ ﻢﺨﺗ غﺮﻣ ار دﻮﺧ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
رد و ﺎﺠﻜﻳ ﻲﻣ دﺎﻘﺘﻧا تﺪﺷ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺪﺳا رﺎﺸﺑ ﺪﺒﺳ
ﺪﻨﻨﻛ . حﻼﺻا ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﮕﻳد رد نﺎﺒﻠﻃ
ﻚﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺰﻴﻧ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ لﻮﺻا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ
ﺪﻧراد نﺎﻳاﺮﮔ .
ﺰﻴﭼ ود ،لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻳﺎﻣ
ﺔ حﻼﺻا ﺮﻈﻧ كاﺮﺘﺷا ﻮﺻا و نﺎﺒﻠﻃ
ل ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد نﺎﻳاﺮﮔ
ﺖﺳا : ﻲﻜﻳ ﻠﺌﺴﻣ ﺔ رﻮﻀﺣ يﺮﮕﻳد و ؛ﻲﻨﺳ و ﻪﻌﻴﺷ ﻦﻴﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﻲﺒﻫﺬﻣ فﺎﻜﺷ ﻪﺘﺒﻟا و مﻼﺳا
ترﺪﻗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد گرﺰﺑ يﺎﻫ .
ﻦﻤﺿ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ مﺎﻈﻧ نورد رد دﻮﺟﻮﻣ حﺎﻨﺟ ود ﺮﻫ
ﻢﻫ ﺎﺑ ﻲﻟد ﻤﻫ ﺔ مﻼﺳا ﻲﻤﻧ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ تﻻﻮﺤﺗ رد نﺎﻳاﺮﮔ دﺎﻘﺘﻋا ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺐﻫﺬﻣ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺦﺳار ار ﻊﻴﺸﺗ
ناﺮﻳا ؛ﻪﻧﺎﻴﻣ يﺎﻴﺳآ مﻼﺳا و
197
ﺪﻧراﺬﮕﺑ رﺎﻨﻛ .
ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻗﺮﻓ فﺎﻜﺷ ﻲﻣﻼﺳا يراﺪﻴﺑ ﺎﻳ ﻲﺑﺮﻋ رﺎﻬﺑ تازاﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﺰﻴﻧ يا
لﺎﻌﻓ لﺎﺣ رد ﻲﻨﺳ و ﻪﻌﻴﺷ ﺖﺳا نﺪﺷ
. توﺎﻔﺗ رد ﻲﻨﺳ و ﻪﻌﻴﺷ نﺎﻴﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ ِﻞﺴﮔ طﻮﻄﺧ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻖﻴﻤﻋ لﺎﺣ ﺖﺳا نﺪﺷ
. ﺖﻣﺪﺧ رد ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻛ نﻮﻨﻛا دراد دﻮﺟو لﺎﻤﺘﺣا ﻦﻳا
ﺐﻫﺬﻣ ﻲﻣرد ﻢﻫ ،ﺪﻳآ ﻞﺴﮔ نﺎﻣز ﻪﻗﺮﻓ يﺎﻫ
دزﺎﺳ لﺎﻌﻓ ﺰﻴﻧ ار يا .
زا ﺮﻳﺰﺟ ة ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻦﻳﺮﺤﺑ ﻚﭼﻮﻛ
ﺎﺗ ﻳرﻮﺳ ﺔ مﻼﺳا ﻪﻛ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد ًﺎﻘﻴﻗد ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا هﺎﮔﺪﻳد ﻒﻳﺮﻌﺗزﺎﺑ لﺎﺣ رد نﺎﻳاﺮﮔ
يﺎﻫ
ﻲﺒﻫﺬﻣ - ﻢﻫ ﻢﻳادارﺎﭘ ﻪﺑ مﺎﮔ و ﺪﻧدﻮﺧ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﻣ ﻲﺳاﺮﻛﻮﻣد و مﻼﺳا ﻲﺘﺴﻳز
،ﺪﻧراﺬﮔ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﻟود ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫ ﺎﻫ
توﺎﻔﺗ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ي ﻪﻗﺮﻓ يﺎﻫ
و ﺎﻫﺰﻳﺎﻤﺗ ﻒﻳﺮﻌﺗزﺎﺑ لﺎﺣ رد ﺰﻴﻧ يا
ﺶﻨﺗ دﻮﺧ يﺎﻫ ﺖﺳا
. ﻄﻘﻧ ﺔ ﺖﺳا ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻪﻛ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻪﻧ ﺶﻨﺗ و ﻲﻗﻼﺗ .
ﻦﻴﻨﭼ ﺎﻣا
ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺰﻴﻧ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﻪﺘﺒﻟا ﻲﺘﻴﻌﺿو دراﺬﮔ
) ﻚﻳﺮﺳ
،ﻒﻨﺳﺎﻛ 1376 :
64 - 65
.(
يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ و ناﺮﻳا
ﺖﻴﻨﻣا ﻞﻴﻜﺸﺗ ار يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺳﺎﺳا رﻮﺘﻛﺎﻓ ﻪﺳ ﺐﻫﺬﻣ و دﺎﺼﺘﻗا ،
ﻲﻣ ﺪﻫد . رد ﻣﺪﻘﻣ ﺔ ﺶﺒﻨﺟ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺮﺑ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻳﺎﻫر يﺎﻫ
ﺶﺨﺑ
،
ﺑ ﻪ ﺶﺒﻨﺟ هﮋﻳو ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫ
، ﺖﺳا هﺪﻣآ و هﺪﺷ ﺪﻴﻛﺄﺗ :
» نﻮﻧﺎﻗ ﻰﺳﺎﺳا ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ىاﻮﺘﺤﻣ ﻰﻣﻼﺳا
بﻼﻘﻧا ناﺮﻳا ﻪﻛ ﻰﺘﻛﺮﺣ ىاﺮﺑ ىزوﺮﻴﭘ ﻰﻣﺎﻤﺗ ﻦﻴﻔﻌﻀﺘﺴﻣ ﺮﺑ
ﻦﻳﺮﺒﻜﺘﺴﻣ
،دﻮﺑ ﻨﻴﻣز ﺔ مواﺪﺗ ﻦﻳا
بﻼﻘﻧا ار رد ﻞﺧاد و جرﺎﺧ رﻮﺸﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ﻰﻣ ﺪﻨﻛ
، ﺑ ﻪ هﮋﻳو رد شﺮﺘﺴﮔ ﻂﺑاور ﻦﻴﺑ
،ﻰﻠﻠﻤﻟا ﺎﺑ ﺮﮕﻳد
ﺶﺒﻨﺟ ىﺎﻫ ﻰﻣﻼﺳا و ﻰﻣدﺮﻣ ﻰﻣ ﺪﺷﻮﻛ هار ﺎﺗ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺖﻣا ﺪﺣاو ﻰﻧﺎﻬﺟ ار راﻮﻤﻫ ﺪﻨﻛ ...
و
راﺮﻤﺘﺳا ﻪﺑ هزرﺎﺒﻣ رد ﻧ تﺎﺠ ﻞﻠﻣ موﺮﺤﻣ و ﺖﺤﺗ ﻢﺘﺳ رد ﻰﻣﺎﻤﺗ نﺎﻬﺟ ماﻮﻗ ﺪﺑﺎﻳ . ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﻪﺑ
ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻦﻳا ﺖﻀﻬﻧ
،گرﺰﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻰﺳﺎﺳا ﻦﻴﻤﻀﺗ ﺮﮔ ﻰﻔﻧ ﺮﻫ ﻪﻧﻮﮔ داﺪﺒﺘﺳا ىﺮﻜﻓ و ﻰﻋﺎﻤﺘﺟا و
رﺎﺼﺤﻧا ىدﺎﺼﺘﻗا ﺖﺳا و رد ﻂﺧ ﻦﺘﺴﺴﮔ زا ﻢﺘﺴﻴﺳ
،ىداﺪﺒﺘﺳا و
ندﺮﭙﺳ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ مدﺮﻣ
ﻪﺑ
ﺖﺳد نﺎﺷدﻮﺧ شﻼﺗ ﻰﻣ ﺪﻨﻛ
«
) ج ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ .
ا . ﻪﻣﺪﻘﻣ ،ناﺮﻳا
.(
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺢﻳﺮﺼﺗ ﻦﻴﻨﭼ ﻢﻫ ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ ﻢﻫدزﺎﻳ ﻞﺻا رد :
» ﻪﺑ ﻢﻜﺣ ﻳآ ﺔ ﻤﻳﺮﻛ ﺔ
»
ّنا هﺬﻫ
ﻢﻜﺘﻣا ﺔﻣا ةﺪﺣاو و ﺎﻧا ﻢﻜﺑر نوﺪﺒﻋﺎﻓ
« ﻤﻫ ﺔ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﻚﻳ ﺖﻣا ا ﺪﻧ و ﺖﻟود ىرﻮﻬﻤﺟ ﻰﻣﻼﺳا
ناﺮﻳا ﻒﻇﻮﻣ ﺖﺳا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻰﻠﻛ دﻮﺧ ار ﺮﺑ ﻳﺎﭘ ﺔ فﻼﺘﺋا و دﺎﺤﺗا ﻞﻠﻣ ﻰﻣﻼﺳا ﺪﻫدراﺮﻗ و ﺶﺷﻮﻛ
ﺮﻴﮕﻴﭘ ﻪﺑ ﻞﻤﻋ دروآ ﺎﺗ تﺪﺣو
،ﻰﺳﺎﻴﺳ ىدﺎﺼﺘﻗا و ﻰﮕﻨﻫﺮﻓ نﺎﻬﺟ مﻼﺳا ار ﻖﻘﺤﺗ ﺪﺸﺨﺑ
«
) نﻮﻧﺎﻗ
ﻞﺻا ،ﻲﺳﺎﺳا 11
.(
ﻒﻇﻮﻣ ار ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﺖﻟود ﺰﻴﻧ ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ مﻮﺳ ﻞﺻا ﺮﻛ
هد ﺎﺗ ﺖﺳا
» ﻤﻫ ﺔ
تﺎﻧﺎﻜﻣا دﻮﺧ ار ىاﺮﺑ ...
ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻰﺟرﺎﺧ رﻮﺸﻛ ﺮﺑ سﺎﺳا ىﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ
،مﻼﺳا ﺪﻬﻌﺗ ﻪﻧارداﺮﺑ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻤﻫ ﺔ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و
ﺖﻳﺎﻤﺣ ﻰﺑ ﻎﻳرد زا نﺎﻔﻌﻀﺘﺴﻣ نﺎﻬﺟ
« دﺮﺑ رﺎﻛ ﻪﺑ
) ،مﻮﺳ ﻞﺻا ،ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ
198 ﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
ﺔ ﺖﺳﺎﻴﺳ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 1
، رﺎﻬﺑ 1395
ﺪﻨﺑ 16
.(
ﻞﺻا رد ﻢﻫ زﺎﺑ 152
نﻮﭼ يدراﻮﻣ ﻪﺑ ،ﺖﺳا رﻮﺸﻛ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻛ ،
» عﺎﻓد
زا قﻮﻘﺣ ﻤﻫ ﺔ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و مﺪﻋ ﺪﻬﻌﺗ رد ﺮﺑاﺮﺑ ترﺪﻗ ىﺎﻫ ﻪﻄﻠﺳ ﺮﮔ و ﻂﺑاور ﺢﻠﺻ ﺰﻴﻣآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺎﺑ
لود برﺎﺤﻣﺮﻴﻏ
« ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻴﻛﺄﺗ
1.
ﺢﻳﺮﺼﺗ ﻦﻳا ﺎﻫ
زا ﺖﻳﺎﻤﺣ و مﻼﺳا نﺎﻬﺟ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﻟﻮﺻا ﻊﺿﻮﻣ ،
ﺶﺒﻨﺟ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫ ﺪﻫد
. ﺖﻳﻮﻟوا ناﻮﺘﺑ ﺪﻳﺎﺷ رد ار ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
رادﻮﻤﻧ 1 ﻢﻴﺳﺮﺗ دﺮﻛ .
رادﻮﻤﻧ 1 . ﺖﺒﺴﻧ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ يدﺎﻴﻨﺑ هﺎﮔﺪﻳد يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ ﻪﺘﺒﻟا و مﻼﺳا نﺎﻬﺟ ﻪﺑ
ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا 1979
و بﺮﻏ ﻲﺳﺎﻴﺳ ناﺮﻇﺎﻧ هﺎﮔﺪﻳد زا ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ مﺎﻈﻧ و
ﻣﺎﻬﻟا ﻊﺒﻨﻣ ،قﺮﺷ ﻲ
ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ مﻼﺳا نﺎﻬﺟ و نﺎﻬﺟ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ياﺮﺑ ﺪﺷ
. ﻦﻳا رﺎﻈﺘﻧا ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻪﻛ
ﺪﻨﻫاﻮﺧ شﻼﺗ ناﺮﻳا ناﺮﺒﻫر دﺮﻛ
ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ ﺪﻳا
ة
» ﻼﺳا بﻼﻘﻧا روﺪﺻ ﻲﻣ
« ﺰﻴﻧ ﻲﻨﻴﻤﺧ مﺎﻣا ﻪﻛ
ﺪﻧﺰﻴﺧﺮﺑ ﻪﺿرﺎﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﺴﻴﻟﺎﻳﺮﺗﺎﻣ نﺎﻬﺟ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﺑ ،ﺖﺷاد ﺢﻳﺮﺼﺗ ناﺪﺑ
، ﺑ ﻪ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد هﮋﻳو
لﺎﻌﻓ ﻪﺑ نﻮﻧﺎﻛ ندﺮﻛ ﺪﻧروآ يور ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ
. ﺖﻳآ ﺮﻈﻧ زا
،ﻲﻨﻴﻤﺧ ﷲا
» ﻰﻨﻌﻣ روﺪﺻ
بﻼﻘﻧا ﺎﻣ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﻤﻫ ﺔ ﺖﻠﻣ ﺎﻫ راﺪﻴﺑ ﺪﻧﻮﺸﺑ و ﻤﻫ ﺔ ﺖﻟود ﺎﻫ راﺪﻴﺑ ﻧﻮﺸﺑ ﺪ و نﺎﺷدﻮﺧ ار زا
ﻦﻳا ىرﺎﺘﻓﺮﮔ ﻪﻛ ﺪﻧراد و زا ﻦﻳا ﺖﺤﺗ ﻪﻄﻠﺳ ﻰﻧدﻮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ و زا ﻪﻜﻨﻳا ﻤﻫ ﺔ نزﺎﺨﻣ نآ ﺎﻫ دراد
1 . ﻞﺻا 152 ﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ ناﺮﻳا ﻲﻣ
: ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻰﺟرﺎﺧ ىرﻮﻬﻤﺟ ﻰﻣﻼﺳا ناﺮﻳا ﺮﺑ سﺎﺳا ﻰﻔﻧ ﺮﻫ ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﻄﻠﺳ ﻰﻳﻮﺟ و ﻪﻄﻠﺳ
،ىﺮﻳﺬﭘ ﻆﻔﺣ لﻼﻘﺘﺳا ﻪﻤﻫ ﻪﺒﻧﺎﺟ و ﺖﻴﻣﺎﻤﺗ ﻰﺿرا
،رﻮﺸﻛ عﺎﻓد زا قﻮﻘﺣ ﺔﻤﻫ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ و مﺪﻋ ﺪﻬﻌﺗ رد
ﺮﺑاﺮﺑ ترﺪﻗ ىﺎﻫ ﻪﻄﻠﺳ ﺮﮔ و ﻂﺑاور ﺢﻠﺻ ﺰﻴﻣآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺎﺑ لود برﺎﺤﻣﺮﻴﻏ راﻮﺘﺳا ﺖﺳا .
ناﺮﻳا ؛ﻪﻧﺎﻴﻣ يﺎﻴﺳآ مﻼﺳا و
199
ﻪﺑ دﺎﺑ ﻰﻣ دور و نﺎﺷدﻮﺧ ﻪﺑ ﻮﺤﻧ ﺮﻘﻓ ﻰﮔﺪﻧز ﻰﻣ ﺪﻨﻨﻛ تﺎﺠﻧ ﺪﻫﺪﺑ
«
)
،ﻲﻨﻴﻤﺧ مﺎﻣا ج 13 : 281
.(
ﻦﻴﺑ ﺎﻣا
تروﺮﺿ و ﺖﺳا رﺎﻴﺴﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻞﻤﻋ و نﺎﻣرآ
،يﺪﻨﻛ ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻤﻬﻣ يﺎﻫ ﻖﻴﻠﻌﺗ
رد ﻒﻗﻮﺗ ﻲﺘﺣ ﺎﻳ
ﻦﻳا دﺮﺒﻫار ﺖﺳا هﺪﺷ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ صﻮﺼﺧ رد ﻪﻠﻤﺟ زا و دراﻮﻣ يرﺎﻴﺴﺑ رد ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ .
رد
ﻪﻣادا ﻢﻬﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﻲﻣ هرﺎﺷا ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﻦﻳﺮﺗ
ﻢﻴﻨﻛ :
ﻒﻟا ( تروﺮﺿ ﻲﺘﻴﻨﻣا يﺎﻫ .
ﺲﻴﺳﺄﺗ ياﺪﺘﺑا زا ،ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ )
1979 ( ﻢﻫ ،نﻮﻨﻛﺎﺗ
ﺎﮔﺪﻳد زا ﻢﻫ و ﻲﻧوﺮﻴﺑ ناﺮﻇﺎﻧ ﺪﻳد زا ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻳﺎﻨﺜﺘﺳا ﻲﺘﻟود ،نآ ناﺮﺒﻫر ه
مﺎﻈﻧ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻦﻴﺑ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ دراﺪﻧ ار نآ ﻞﻤﺤﺗ بﺎﺗ .
ﻦﻳﺪﺑ هدﻮﺑ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺟﻮﺗ ﺰﻛﺮﻣ رد ﺖﻴﻨﻣا ،نﺎﺳ
ﺮﺑ ﻲﺒﻄﻗود مﺎﻈﻧ زﻮﻨﻫ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻬﺟ رد و و ﻦﻴﭼ ﺎﺑ ﻲﻳﻮﺴﻤﻫ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻢﻛﺎﺣ نآ
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ زا ﺎﺗ ﺪﻳﺰﮔﺮﺑ ار ﻪﻴﺳور ود ﻦﻳا يﺎﻫ
هﺮﻬﺑ ﺎﭘورا و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺪﻳﺪﻬﺗ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ رد رﻮﺸﻛ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار مزﻻ ﻲﺘﻴﻨﻣا .
ﻲﭘ زا ناﺮﻳا فاﺮﺼﻧا ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ ﺮﻣا ﻦﻳا
ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺮﻴﮔ
ﺖﺳا هدﻮﺑ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد لﺎﻌﻓ ﻲﺒﻫﺬﻣ .
ﻪﺑ ناﺮﻳا ناراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ ﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا تﺎﺋﺎﻀﺘﻗا ﻢﻏر
ﻲ و
ﺶﻨﺗ دﺎﺠﻳا ﺪﺼﻗ ،يﻮﻗ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺪﺟ
تﺎﻴﺣ رد تﻮﻠﺧ
ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ار ﻪﻴﺳور .
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ
نﺎﺘﺴﻧﺎﻐﻓا ﻞﺋﺎﺴﻣ
، ﺑ ﻪ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا نﺎﻴﻌﻴﺷ هﮋﻳو
، ﺪﻧدﻮﺑ سﺎﺴﺣ .
ثداﻮﺣ زا ﺪﻌﺑ ﻢﻫدزﺎﻳ
و ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ناﺮﻳا ﻲﺘﻴﻨﻣا فاﺪﻫا ﺰﻴﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رﻮﻀﺣ
)
،رﻮﭘدﺎﺠﺳ 1373 :
10
؛ 1377 : 79
.(
ود ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ،بﺮﻏ ﺮﻈﻧ زا ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ گرﺰﺑ ﺪﻳﺪﻬﺗ
ﺖﺳا ﻦﻴﻨﭼ ﻢﻫ زﻮﻨﻫ و ﺪﺷ :
ﻪﻴﺳور ﺮﺑاﺮﺑ رد بﺮﻏ ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺪﻨﺑﺮﻤﻛ رد ﺖﺴﺴﮔ ﻲﻜﻳ
)
،ﻲﻧﺎﺟرﺰﻃ نﺎﻘﻫد 1378
: 68 - 71
يﺮﮕﻳد و ؛(
لﺎﻌﻓ نﻮﻧﺎﻛ نﺪﺷ ﻲﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ
- ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻢﻈﻧ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ و ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ
ﺔ ﻲﺑﺮﻋ .
ﻪﻟﺎﺳ ﺖﺸﻫ ﮓﻨﺟ و ﻦﻴﺴﺣ ماﺪﺻ ﻢﺟﺎﻬﺗ ﻲﺘﺳرد ﻪﺑ ناﺮﻳا ناﺮﺒﻫر )
1979 - 1989 ( ﺰﻴﻧ و ،
رد ار نآ زا ﺪﻌﺑ ﻲﻤﺗا تﺎﺸﻗﺎﻨﻣ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﺘﺳار ﻦﻳا
ﺪﻨﻨﻛ . ﺶﻴﺑ لﻮﻃ رد ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ
ﺎﻜﻳﺮﻣآ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﺘﻴﻨﻣا ﻢﻴﻈﻋ يﺎﻫرﺎﺸﻓ ﺖﺤﺗ هراﻮﻤﻫ دﻮﺧ ﺮﻤﻋ زا ﻪﻫد ﻪﺳ زا قﺮﺷ و ﻪﻴﺳور ﻪﺑ ناﺮﻳا ناﺮﺒﻫر ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻌﻴﺒﻃ و ﺖﺷادراﺮﻗ نﻮﭼ
ﺮﭙﺳ ي ﻳﻮﻟوا ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺖ
ﺪﻨﻫد و
ﺮﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ عﻮﻧ
رد ﻲﻳاﺰﻓا زﻮﺣ
ة طﺎﻴﺘﺣا ﻦﻴﭼ ﻲﺘﺣ و ﻪﻴﺳور ذﻮﻔﻧ ﻨﻛ
ﺪﻨ . ﺑ
،لﺎﺜﻣ ياﺮ
ﻲﻣ رد ناﺮﻳا تﻮﻜﺳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناﻮﺗ ﺮﻛذ ار ﻪﻴﺳور ﺎﺑ ﮓﻨﺟ رد ﻦﭽﭼ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ صﻮﺼﺧ
ﺮﻛ د .
ار ﮓﻨﺟ ﻦﻳا ناﺮﻳا ﻠﺌﺴﻣ
ﺔ ﻦﻳا رد ﻲﺒﻫﺬﻣ تﺎﺳﺎﺴﺣا ﻚﻳﺮﺤﺗ زا و ﺖﺴﻧاد ﻪﻴﺳور ﻲﻠﺧاد ﻪﻨﻴﻣز
دﺮﻛ بﺎﻨﺘﺟا .
تروﺮﺿ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ نﺎﺘﺴﻨﻣرا و نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ ﮓﻨﺟ رد زا ،ﻲﻠﻣ ﺖﻴﻨﻣا يﺎﻫ
يرذآ ﻞﻣﺎﻛ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ ﻪﻌﻴﺷ و نﺎﻤﻠﺴﻣ يﺎﻫ
.
ب ( يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﺐﻫﺬﻣ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﻴﻫﺎﻣ .
ﻲﺒﻫﺬﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ صﻮﺼﺧ رد مود ﻞﻴﻟد
ﻲﻣ ﻲﺷﺎﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا رد ﺐﻫﺬﻣ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﻴﻫﺎﻣ زا ،يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ناﺮﻳا دﻮﺷ
. و ﺐﻫﺬﻣ
ﻴﺳ ﻲﮔﮋﻳو يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻴﺳآ رد ﺖﺳﺎ دراد ﻲﺻﺎﺧ يﺎﻫ
)
،ﺮﻜﭘ 1377 : 80
.(
ﺖﺴﺨﻧ
، ﻦﻳا نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ
