اولین همایش ملی ایده اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)

292

رثا یدایدزازیر رب نینکوتیس تظلغ و عون جنرتیس

ریورت ( Citrus sinensis cv. Troyer

citrange )

لا اییتسر له

1

،*

یولهاچ ادیو

2

دشرا یسانشراک یوجشناد1

هورگ ، ینابغاب هدکشناد ، یعارز مولع

هاگشناد یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع

رایداتسا2

، نابغاب هورگ ، ی

، عارز مولع هدکشناد ی

زرواشک مولع هاگشناد ی

بط عبانم و ی

ع ی راس ی

لووسم هدنسیون *

؛

[email protected]

هدیکچ فرصمرپ زا تابکرم رت

ی ن فم و ی رتد ی ن م ی هو م رامش هب اه ی

آ ی دن و نورد تشک هشیش

یا اهنآ ظنت زا هدافتسا اب ی

م هدننک یاه دشر

ای ن م ار ناکما ی تدم رد هک دهد ی

ز دادعت هاتوک ی

دا ی گ ی ها راع ی و زا ی سور اپ زا ی ه روا تسدب بولطم ی

م رثا ،رضاح شهوژپ رد .

تظلغ یاه نوگانوگ نینکوتیس یاه

ت ی د ی زا ی نون ( )TDZ

تظلغ اب اه ی ،رفص 25 / 0 ، 5 / 0 و 6 - زنب ی ل مآ ی ون روپ ی ن ( )BA

اب

تظلغ اه ی ،رفص 5 / 2 ، 5 ، 10 یلیم مرگ ل رب ی رت اززاب رب یی ر ی هنومنز ه ی توکوپ ی ل ورت ی ر س ی جنرت مزآ رد ای ش ی روتکاف ی ل بلاق رد

فداصت لاماک حرط ی

ژولوفروم تافص و دش ماجنا رارکت هس رد ی

ک ی زا دعب 4 زرا دروم هتفه ی

با ی تفرگ رارق دن اتن . ی ج هک داد ناشن

زا هدافتسا تظلغ ردTDZ

25 / 0 و 5 / 0 یلیم مرگ ل رب ی رت هارمه هب تظلغ رد BA

5 و 10 یلیم مرگ ل رب ی رت دوبهب بجوم

ییاززاب دصرد و سولاک لوط ،ییاز سولاک دصرد تافص ریغ

دش میقتسم .

نینچمه زا هدافتسا ییاهنت هبBA

رد تظلغ یاه

5 / 2 یلیم مرگ ل رب ی رت ببس ازفا ی ش میقتسم ییاززاب دصرد .دیدرگ

:یدیلک ناگژاو تی

د ی زا رو نو ، 6 - زنب ی ل مآ ی ون روپ ی ن ، سولاک ییاز

، تفاب تشک

مدقم اپ ی ه ورت ی ر س ی جنرت ی ک ی مهم زا رت ی ن اپ ی ه اه ی اهج حطس رد تابکرم ا ن

زا هک تس ت

قلا ی گرب هس جنران و لاقترپ

(Citrus sinensis ×

Poncirus trifoliata)

هب تسا هدمآ تسد (

5 .) هیاپ

یاه تابکرم یم ار هرهب اب ناوت زا یریگ

تفاب تشک كینکت یاضف و نامز رد

مک اتبسن داد شیازفا

داوم تظلغ و عون ،تشک طیحم ،هدوت دننام یفلتخم لماوع . دشر هدننک میظنت

نازیم رد هریغ و یدایدزازیر

ناهایگ رثوم یم دنشاب ( 4 ) تسدب یدایدزازیر نامدنار شیازفا همزلا.

نیرتهب ندروآ دننک میظنت عون

هایگ ره یارب نآ تظلغ و دشر ه

یم .دشاب نینکوتیس اه

سقت رد ی م لولس ی

، کشت ی ل مادنا و لولس ندش گرزب ،مادنا و

تسلاپورلک دشر م زا .دنراد شقن اه

ی نا نینکوتیس اه

،

BA

لاعف رت ی ن و نازرا رت ی ن عون ی تسا هک م ی اربانب .ددرگ ولاکوتا ناوت ی

ن بی BA

رتش ی ن ،تساراد ار دربراک نینکوتیس

اه نچمه ی ن ارب ی

کشت ی ل اس و سولاک ی

ر ارف ی دن اه ی گرد ی ر سقت ی م لولس ی ن دروم ی ز ن دروم ی دنزا ز تظلغ . ی

دا

BA

رحت بجوم ی

ك کشت ی ل هدرتسگ

هقاس اه ی م اجبان ی ددرگ ( 9 .)

نینکوتیس یاه

زا ریغ یددعتم هدش زتنس هدش شیامزآ BA

دنا هتخانش هک اهنآ نیرت

نوروزایدیت (

فلع نیا .تسا )TDZ

كی شک

ید قتشم هایگ یلخاد دیسا كیزیسبآ حطس شهاک ببس و هدرک كیرحت ار یلخاد صلاخ نینکوتیس زتنس هک تسا هروا لینف

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

293

یم ددرگ ( 8 ) زا رتمک رایسب یتظلغ رد هدام نیا اب ریثکت لمع كیرحت . ب لاومعم هکBA

ا هب ندیسر یار ماجنا هدش هدافتسا فده نی

یم ( دریگ 2 .)

فده ا زا ی ن سررب شهوژپ ی

ر ی دزاز ی دا ی ورت ی ر س ی

،جنرت هب سو ی هل ا ی داج هراسخاش عت و هپل ور روحم تاعطق رد

یی ن نت داوم رثا ظ

ی م

گ دشر هدننک ی

ها ی گنا رد ی شز هراسخاش دشر و تسد و اه

ی با ی رتهب هب ی ن حم ی ط کرت اب هارمه تشک ی

ب ینینکوتیس ارب

ی ا ی ن اپ ی ه

رظن دروم دوب

.

شور و داوم اه

هویم شهوژپ نیا رد هب اهرذب ندرک ادج زا سپ و ادج تخرد زا ملاس یاه

لوناتا هلیسو 70

هب .دیدرگ ینوفعدض شتآ هلعش و دصرد

هطوغ لوناتا رد روذب هک تروص نیا رو

تدم هب سپس و هتشگ 5

.تفرگ رارق شتآ هلعش یور هیناث تشک طیحم هب روذب سپس

MS

میطنت نودب هدننک

.دش لقتنم دشر طیحم

تدم هب هدش تشک یاه 6

- 4 یامد رد هتفه 1

25±

طیارش رد 16

و ییانشور تعاس 8

.دنتفرگ رارق یکیرات تعاس :دشر هدننک میظنت یواح تشک طیحم هب لاقتنا تشذگ زا سپ 6

- 4 هنومنزیر لیتوکوپیه ،روذب تشک زا هتفه شرب هب ار هدرک دشر یاه

یاه – 5 3 یلیم طیحم هب و میسقت یرتم

تشک یواحMS

وGA3

میظنت یواح وNAA

هدننک یاه ،رفص(

5 / 2 ، 5 ، 10 : ،رفص( و )BA

25 / 0 ، 5 / 0 .دیدرگ لقتنم ):TDZ

و ی گژ ی اه ی ژولوفروم ی ک ی لماش دصرد سولاک ییاز

، اززاب دصرد و سولاک لوط یی

قتسم ی م غ و ی ر قتسم ی م زا دعب 4 هتفه هزادنا یریگ

درگ ی د تهج . هزادنا یریگ لوک زا سولاک لوط ی

س د ی ج ی لات دش هدافتسا امزآ.

ی ش فداصت لاماک حرط بلاق رد اه ی

ره هک رارکت هس اب و

رتپ ی د ی ش لماش 5 ر ی هنومنز لانآ .تفرگ ماجنا ،دوب ی

ز هداد رازفا مرن طسوت اه SAS

اقم و ی هس م ی گنا ی ن نومزآ اب اه حطس ردLSD

.تفرگ تروص لسکا رازفا مرن اب اهرادومن مسر و دش ماجنا دصرد جنپ ثحب و جیاتن سنایراو هیزجت جیاتن لودج(

2 ) اد ناشن د دصرد تافص رد دشر هدننک میظنت ود نیا لباقتم رثا ، سولاک

ییاز دصرد و سولاک لوط ،

ریغ ییاززاب ینعم میقتسم

دش راد هداس رثا نینچمه . دصرد ربBA

.دش راد ینعم میقتسم ییاززاب

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

294

دصرد لوط و :سولهاک

روضح وBA

ینعم ریثات مه ابTDZ

دصرد یور رب یراد سولاک

ییاز نورد تشک رد جنرتیس ریورت هشیش

یا دصرد نیرتشیب .تشاد

سولاک نازیم اب ییاز 100

سولاک دصرد تشک طیحم رد ییاز

یواح یاه 5

یلیم مرگ و BA

5 / 0 یلیم مرگ رتیل رد و TDZ

5 / 2

یلیم مرگ رتیل رب وBA

25 / 0 یلیم مرگ رتیل رب دصرد نیرتمک .دش هدهاشم TDZ

سولاک ییاز نودب تشک طیحم رد تسا هدوبBA

شیازفا اب هک دصردTDZ

سولاک ییاز روضح رتلااب حوطس رد .تفای شیازفا یطخ تروص هب شیازفا ثعابBA

سولاک ییاز اما دیدرگ

شیازفا اب رادقم هب BA

10 یلیم مرگ دصرد رتیل رب سولاک

ییاز رادومن( تفای شهاک 1

ب .) ی رتش ی ن تظلغ رد سولاک لوط 10

یلیم مرگ ل رد ی رت وBA

25 / 0 یلیم مرگ ل رب ی رت دش هدهاشمTDZ

اب رامیت نیا هچرگا ، 10BA

و 5TDZ

/ 0 یلیم مرگ توافت رتیل رب

ینعم یراد نازیم نیرتمک .دادن ناشن دش دهاشم دهاش رامیت رد تفص نیا

دشن لیکشت سولاک رامیت نیا رد اریز رادومن(

2 .)

یور رب هک یشهوژپ رد سولاک

ییاز نینج زا 5

اپ تسدب جیاتن تفرگ تروص تابکرم هی آ

هک داد ناشن هدم ریثاتBA

ینعم یراد رب

یور سولاک ییاز سولاک نیرتشیب .دراد اه

100 و دصرد 83 زا دصرد لقادح اهنا رد هک دوب یتابیکرت

1 یلیم رتیل رب مرگ

BA

دوب هدیدرگ هدافتسا (

3 سولاک زا ییاززاب یسررب رد .)

Citrus monstruasa

ییاززاب یارب رامیت نیرتهب هک دندیسر هجیتن نیا هب 7

یلیم مرگ رتیل رب ابBA

1 یلیم مرگ رتیل رب تسا هدوبNAA

( 10 تظلغ شیازفا اب یلک روط هب .) نینکوتیس

م رد دادعت تشک طیح

یم شیازفا هراسخاش رد زین شهوژپ نیا رد هک ،دبای

تظلغ یاه .دش هدید دنور نیا ییلااب

ییاززاب دصرد دشر هدننک میظنت ود روضح و TDZ

شیازفا و BA

آ نورد تشک طیحم رد اهن هشیش

یا جنم تروص هب ییاززاب شیازفا هب ر

ریغ میقتسم ریغ ییاززاب دصرد نیرتشیب .دیدرگ رادقم هب میقتسم

100 رد دصرد تظلغ

یاه 5 یلیم مرگ رتیل رد وBA

25 / 0 و 5 / 0

یلیم مرگ رتیل رد دیدرگ هدهاشمTDZ

نیگنایم هسیاقم جیاتن عقاو رد . زا هدافتسا ماگنه هک دوب نآ زا یکاح اه

5BA

/ 2 یلیم مرگ رب

هارمه هب رتیل 5

/ 0 یلیم مرگ رتیل رب اتTDZ

10 یلیم مرگ رتیل رب وBA

5 / 0 یلیم مرگ رتیل رب توافتTDZ

ینعم یراد اهرامیت نیب

دشن هدهاشم رادومن (

3 ) هک درک نایب هنوگنیا ناوت یم . تظلغ

یاه رتلااب .دش میقتسمریغ ییاززاب دصرد شیازفا بجومBA

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

295

روضح میقتسم ییاززاب رد ریثات تشک طیحم ردTDZ

ینعم یراد تظلغ رد میقتسم ییاززاب دصرد نیرشیب .تسا هتشادن نا رب 5

/ 2

یلیم مرگ نازیم هب رتیل رب 35

رادومن ( تسا هدوب دصرد 4

.) اه نینیکوتیاس روضح یا هشیش نورد طیارش رد ناهایگ ییاززاب یارب

نژ نایب یارب اه نومروه نیا اریز ،تسا یرورض تشک طیحم رد هناوج یبایزیامت یارب بسانم یاه

.دنتسه یرورض هقاس یاه

هراسخاش یاقلا رد فلتخم یاه نینیکوتیاس رد دوجوم ییاناوت یم

دناوت لد هب ی ل نویسادیسکا و بیکرت تعرس و كرحت ،یرادیاپ

ای ن یاه هناوج لیکشت زیمآ تیقفوم شیازفا یارب هدننک نییعت روتکاف ینومروه طیارش دسر یم رظن هب نیاربانب ،داد تبسن نومروه

دشاب هراسخاش یروآرپ و اجبان (

1 .) هدش شرازگ رگ رد

ی پ لآ ،جنران ،تورف ی

،وم تظلغ اب BA

1 یلیم مرگ ل رد ی رت ازفا بجوم ی

ش

اززاب یی هراسخاش و تسا هدش اه ازفا اب

ی ش ا زا BA

ی ن م ی ناز اززاب یی تسا هدش هتساک اه هراسخاش دادعت و (

6 ) ( 7 .) ا عقاو رد ی ن

لد هب تابکرم فلتخم ماقرا رد توافت ی

ل هب حطس هک تسا نآ ی

هن ظنت ی م هدننک یاه تونژ اب بسانتم دشر ی

پ گ ی ها ر هزادنا و ی ز نومن ه

.تسا توافتم

عبانم

1 . و .م ،این ترایز ،.ر .ع ،یرقاب .م ،ینیسح

1383 تشک . تفاب ناتخرد . تاراشتنا هاگشناد یسودرف دهشم . 254 .ص

2 . .ح ،ریاجل یکلم و .ص .س ،یناشیورد ینیسح .ی ،ریه یماریبروپ .ا ،نایلافس ،.ا ،ینمچ 1392

یسررب . ریثأت

،لویتیکونیه

،لوزارتوبولکاپ دیسا

،كیزسبآ نیلاتفن كیتسا دیسا و نورزایدیت رب نازیم ییاززاب موزیر ایرمورتسلآ تحت

طیارش نورد هشیش یا . تادیلوت .جنپ و یس هرود .یهایگ

هحفص .هس هرامش 90

- 81 .

3 . .ا ،هدنفاکش و .م ،یوخشوخ ،.م ،مژد 1384

شنیزگ . نورد هشیش یا میقتسم هراسخاش یاه لمحتم هب كمن دیرلک میدس رد یخرب زا هیاپ یاه

تابکرم نیمراهچ .ناریا شیامه

یلم یژولونکتویب .ناریا

4 .ب ،ینیسح و .م ،هدازیلع . ينومروه راميت و هدوت عون رثا ي سررب

BAP افوز ييوراد هايگ ياهشيش نورد يياززاب رب (Hyssopus officinalis L.)

هیرشن .

هحفص .ود هرامش .تفه و تسیب دلج .)یزرواشک عیانص و مولع( ینابغاب مولع 207

- 201 .

5. Abdelaali, S. B., Rodrigo, M. J., Saddoud, O., Zacarías, L., Hajlaoui, M. R., & Mars, M. (2018). Carotenoids and colour diversity of traditional and emerging Tunisian orange cultivars (Citrus sinensis (L.) Osbeck). Scientia Horticulturae, 227, 296-304.

6. Bordon, Y., Guardiola, J. L., & Garcia-Luis, A. (2000). Genotype affects the morphogenic response in vitro of epicotyl segments of Citrus rootstocks. Annals of Botany, 86(1), 159-166.‏

7. Costa, M. G. C., Alves, V. S., Lani, E. R. G., Mosquim, P. R., Carvalho, C. R., & Otoni, W. C. (2004). Morphogenic gradients of adventitious bud and shoot regeneration in epicotyl explants of Citrus. Scientia Horticulturae, 100(1-4), 63- 74.‏

8. Thomas, J. C., & Katterman, F. R. (1986). Cytokinin activity induced by thidiazuron. Plant Physiology, 81(2), 681-683.

9. Thomas, T. H., & Blakesley, D. (1987). Practical and potential uses of cytokinins in agriculture and horticulture.

Monograph-British Plant Growth Regulation Group.

10. Wutscher, H. K., & Bowman, K. D. (1999). Performance ofValencia'Orange on 21 Rootstocks in Central Florida.

HortScience, 34(4), 622-624.