هدیا یلم شیامه نیلوا یزرواشک در نیون یها
یعیبط عبانم و – هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
976
ناتسزوخ ناتسا رد توافتم یگدیسر سلاک اب نان مدنگ ماقرا یبایزرا
نایقوزرم ربکا
1
،*
هنیآ یلعفطل سابعملاغ ،1
یلیکو میهاربا ،2
یرکاذ شونرهم ،2
یرجنس نامیا
2
جیورت و شزومآ ،تاقیقحت نامزاس ،ناتسزوخ یعیبط عبانم و یزرواشک شزومآ و تاقیقحت زکرم ،یغاب و یعارز مولع تاقیقحت شخب1
ناریا ،زاوها ،یزرواشک
ناریا ،زاوها ،ناتسزوخ ناتسا یزرواشک داهج نامزاس2
سم هدنسیون*
و :لو [email protected]
هدیكچ پیتونژ و ماقرا نییعت هنماد هب راگزاس یاه
تشاک خیرات فلتخم یاه رد اب
رظن نداد رارق ماظن ناتسزوخ ناتسا رد جیار یعارز یاه
ناتسا بونج یضارا زا یعیسو ًاتبسن حوطس ندوب دازآ و ناتسزوخ
اه ماظن نیا زا یخرب رد یعارز ماگنه دوز تایلمع ماجنا یارب
هژیو تیمها زا تسا رادروخرب یا
رد ار ماقرا نیا لیسناتپ زا هدافتسا توافتم یگدیسر یاه سلاک اب ماقرا دوجو ،لاح نیع رد .
دنک یم دزشوگ شیپ زا شیب دوجوم یعارز یاه ماظن پ یبایزرا تهج قیقحت نیا روظنم نیمه هب.
سررید دیدج ماقرا لیسنات
و لاگون - S 90 - 5 لیلخ مقر و نارمچ( هقطنم دهاش مقر هب تبسن
2 ) رد ناتسزوخ ناتسا درگ ارجا
ی د . تافص یعارز زا لیبق خیرات
نتفر هقاس خیرات ،ندز هناوج دوب درکلمع یازجا و درکلمع لماش هک یعارز تایصوصخ رگید و
یربگ هزادنا دش
جیاتن . ناشن داد
شیب رت نی هناد درکلمع هب بیترت هب سامویب و
نازیم 4690 و 12480 مک و لیلخ مقر هب راتکه رد مرگولیک نازیم نیرت
درکلمع
اب بیترت هب سامویب و 3215
و 9770 ب راتکه رد مرگولیک ه
نیلا - S 90 - 5 تشاد قلعت .
یعارز ماظن هک ناتسزوخ زا یقطانم رد
سررید ماقرا تشک هزاجا هعلاطم دروم هاش و
داد ار د لیلخ مقر شیب یرادیاپ تشاک خیرات طیارش هب تبسن عومجم رد
تشاد رت .
هژاو ه ک یا ل :یدی ماقرا سررید ، مدنگ
، یعارز ماظن
همدقم ( یوازیجلا 5
اب دروخرب رثا رد هایگ ومن لحارم ندش هاتوک هب ار تشاک رد ریخأت رثا رد نان مدنگ یاه پیتونژ هناد درکلمع شهاک )
طیارش دومن بستنم ،درکلمع یازجا لیکشت یارب بسانم ینامز تصرف داجیا مدع و امد صوصخ هب یطیحم بولطمان ناراکمه و لاپ.
( 9 تحت یگدیسرات تشاک زا زور دادعت و هایگ یشیاز لحارم رد عیرست و یشیور دشر شهاک لیلد هب ،تشاک رد ریخأت دندومن نایب )
د درکلمع شهاک ثعاب ،لااب یامدریثأت دش هنا
. ( یافر 10 شهاک هب ار رید یاه تشاک خیرات رد مدنگ یاه پیتونژ هناد درکلمع شهاک )
دنتسناد طبترم هناد رازه نزو و هلبنس رد هناد دادعت ( ناراکمه و ناخ.
7 رد ریخأت رثا رد هناد درکلمع شهاک هک دنداد شرازگ )
و یعارز تافص رب یتیریدم لماع نیا رثا زا یشان ،تشاک عافترا ،هقاس رد گرب دادعت ،هقاس ییاهتنا متسیرم دشر ریظن یکیژولویزیف
دش هناد درکلمع رد شهاک ثعاب ،تشاک رد ریخأت رثا رد اهنآ ناصقن اب هک تسا مدنگ طسوت نژورتین بذج و هایگ .
یازجا مدنگ رد
ب رجنم ًابلاغ ءازجا زا یکی شیازفا هک یروط هب هدوب هتسباو رگیدکی هب درکلمع دوش یم ازجا رگید شهاک ه
خیرات باختنا زا فده.
رما نیا هک ،دشاب یم یطیحم دعاسمان طیارش اب دروخرب مدع و یطیحم بولطم طیارش اب ومن و دشر لحارم نتفرگ رارق ،هنیهب تشاک ( ددرگ یم درکلمع شیازفا ثعاب دناوت یم 2
).
تراسخ نازرواشک هب ،بسانم تشاک خیرات ندرکن تیاعر تلع هب ،ددرگ یم دراو ییاه
رظن هب یرورض و مزلا درکلمع شیازفا یارب ، لااب درکلمع اب یاه پیتونژ یفرعم نینچمه و بسانم تشاک خیرات ییاسانش نیاربانب ( دیآ یم 1 . ) ( قیدص و یمیرک 6
دش هایگ رد ومن لحارم لوط ندش هاتوک ببس تشاک رد ریخات دندرک هدهاشم قیقحت كی رد )
، و
هب رما نیا دوب هایگ ومن لحارم عیرست لیلد
. ( تیمسا و نوسردنا 4
تحت مدنگ رد ومن فلتخم لحارم دنتفای رد دوخ یاه شهوژپ رد )
دراد رارق )دویرپ وتف( یرون هرود و امد هلمج زا یطیحم لماوع ریثات لحارم یقلات رد رییغت قیرط زا بسانم تشاک خیرات رد ریخات.
افتم طیارش اب یکیژولونف فلتخم زا هدافتسا مدع دراوم یخرب رد ای و لصف یاهتنا یامرگ ای و یکشخ اب دروخرب ریظن ،یطیحم تو
دوش یم درکلمع شهاک بجوم كاخ رد هدش هریخذ تبوطر و لصف یادتبا یاه یگدنراب .
( یبنلادبعلام 8
زا ) یاه شـنـت یـسررـب
هدیا یلم شیامه نیلوا یزرواشک در نیون یها
یعیبط عبانم و – هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
977
،مدنگ سر رـید و سر طسوـتـم ،سردوز پیتونژ هس یور یروش و تبوطر هقاس ات ندز هجنپ نیب هرود هک دومن یریگ هـجیتـن
دوب سر دوز و سر طسوتم یاه پیتونژ زا رتشیب ،سر رید یاه پیتونژ رد نتفر .
هاک نزو ،هتوب دادعت رارقسا هب هرود نیا رتشیب ماود
لبنس رد هناد دادعت و رتشیب هلبنس رد هچلبنس دادعت ،رت گرزب هلبنس ،زین و رتشیب گرب دادعت و ک دوب طبترم رتدایز ه
درکلمع ثعاب ه
دش رتشیب هناد .
(رهمدار 3 هتیراو تشاد نایب ) درکلمـع ،دنوش تشک ،لصف لئاوا رد هک ینامز ،دنراد یرت ینلاوط یگدنز هرود هک ییاه
دنیامن یـم دـیلوـت یرتشیب لصف یاهتنا رد لااب یامد ارـیز
(Terminal heat stress) مع شهاک یلصا لماوع زا
دشاب یم درکل .
ددرگ یم تشادرب دادرخ طساوا تیاغل تشهبیدرا لیاوا رد و دراد همادا رذآ رخاوا ات و عورش نابآ طساوا زا وج و مدنگ تشاک هجرد.
دشاب یم درس ًاتبسن هام ید و هام رذآ رد و مرگ ًاتبسن مدنگ تشک عورش اب نابآ طساوا زا ترارح .
همین فرطب ٌاصوصخ نمهب رخاوا زا
یلااب رثکادح یاه ترارح هجرد اهلاس یضعب رد هکیروطب ددرگ یم عورش ترارح هجرد شیازفا دنور هام دنفسا مود 30
رد هجرد
ددرگ یم ثداح هام دنفسا .
نیب 15 - 10 دشاب یم موس و مود یاه ههد رد ًٌاتدمع هک هام نیدرورف زا زور رثکادح یاه ترارح هجرد
نیب 38 - 32 هک دوش یم ثداح هجرد یگدیکورچ و هناد نزو شهاک رد دناوت یم ین اهگان ترارح هجرد شیازفا زور دنچ طقف دوجو
دشاب رثٌوم .
نآ رثکادح و دشاب یم لااب ناتسا طاقن رثکا رد نیدرورف و دنفسا ،نمهب یاه هام یط یبسن تبوطر 80
- 70 نیگنایم و
60 - 40 دشاب یم دصرد .
یبایزرا لماش نآ فادها هک شهوژپ نیا زیم
دیلوت نا انشآ و ناتسزوخ ناتسا رد جیار ماقرا اب دیدج ماقرا
هرهب ندش نینچمه .دش ماجنا دوب ناتسا دهاش ماقرا هب تبسن دیدج ماقرا یلامتحا یرترب نازیم اب رادرب
ماقرا لیسناتپ یسررب ج
دید
سررید تبسن مدنگ هب
یامرس لصفرخآ .دوب شهوژپ نیا فادها رگید زا
شور و داوم اه
ا ود رد هژورپ نی 2
ناکم هزیوه و ناگداش رد
یعارز لاس 1396
- 97 ارجا هقطنم نیعراز نیمز طیارش رد درگ
ی د . ناتسرهش رد تشک
خیرات رد اه 5
/ 8 / 1397 نیلا هک دش ماجنا راتکه ود تحاسم هب ینیمز رد نارمچ مقر و یسررب دروم یاه
2 كی ره دهاش ناونع هب
راتکه مین تحاسم هب ینیمز رد .دش تشک
مقر لماش تشاک دروم ماقرا نان مدنگ سررید
ن لاگو نیلا ، S-90-5 و لیلخ مقر ،
مقر
نارمچ دهاش 2
لودج(
1 .دوب ) هناد تلاوصحم و زیر روذب ریاس دننامه تشاک رتسب هیهت و هلام و كسید ،مخش ،راخام لماش زیر
ماجنا یشاپدوک دش
. وذب سپس و لامعا تشاک زا لبق یاه تیریدم هام نابآ مجنپ تشاک خیرات رد ،)راک یطخ اب( هزیناکم تروص هب ر
ناتسرهش هقطنم ود رد یاه
حطس رد بیترت هب مادک ره ناگداش و هزیوه 5000
دش تشک عبرمرتم .
میظنت یتروص هب هزیناکم تشک
دش مکارت هک 400
دوش هتفرگ رظن رد عبرم رتم رد هتوب .
هدامآ رد و لوادتم روط هب نیمز یزاس یرایبآ و تشک سپس و نیعراز طیارش
ماجنا دش . دش هتفرگ رظن رد بآ و كاخ هاگشیامزآ هیصوت زا سپ ساتپ و هتافسف ،هتزا یاهدوک نازیم .
تزا و هساتپ و هرفسف یاهدوک ه
.دش هداد هنهپ ناسانشراک تراظن اب نازرواشک طسوت هقطنم فرع ساسارب ییایمیش یاهدوک
O5
P2
لپیرت تافسف رپوس عبنم زا O،
K2
و میساتپ تافلوس عبنم زا صلاخ نژورتین
هروا عبنم زا .دوب
یقبام و تشاک زا لبق هتزا دوک فصن و هساتپ و هرفسف یاهدوک یمامت
.دیدرگ فرصم نتفر هقاس هلحرم رد تزا دوک تفرگ رارق تبقارم و رظن تحت یرامیب و تافآ
و ماجنا زره یاهفلع اب هزرابم دش
.
هداد تروصب هک نآ یازجا و درکلمع یاه دحاو هب لیدبت دوب عبرم رتم رد مرگ ساسا رب و دوب هدمآ تسدب هعرزم زا یریگ لیک
.دیدرگ راتکه رد مرگولیک
لودج 1 - ناتسزوخ ناتسا رد یسررب تحت نان مدنگ ماقرا تاصخشم
نیلا/مقر مان یگدیسر سلاک
تشک عون تشک خیرات
S-90-5 سررید
یبآ -
نارمچ 2 سررید اتبسن
یبآ 10
تیاغل نابآ 25 رذآ
لیلخ سررید اتبسن
یبآ 10
تیاغل نابآ 15 رذآ
لاگون سررید
یبآ -
تملاع - یم ناتسزوخ ناتسا رد تاعلاطا دوجو مدع یانعم هب .دشاب
هدیا یلم شیامه نیلوا یزرواشک در نیون یها
یعیبط عبانم و – هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
978
تن ا جی ثحب و و درکلمع یازجا اب هطبار رد نیگنایم تاسیاقم و سنایراو هیزجت جیاتن نیلا هناد درکلمع
لوادج رد یسررب دروم یاه 2
و 3 ناشن
شیب .تسا هدش هداد مک و نیرت
اب بیترت هب هناد درکلمع نازیم نیرت 4690
و راتکه رد مرگولیک 3215
مقر هب راتکه رد مرگولیک
نیلا و لیلخ S-90-5
نارمچ( هقطنم دهاش مقر هناد درکلمع تفص یارب .تشاد قلعت 2
ود هاگیاج رد ) رد لاگون مقر و تفرگ رارق م
هجوت دروم ماد هفولع نیمات تهج هب زین كشخ هدام درکلمع ،هناد درکلمع رب هولاع مدنگ تعارز رد هک ییاجنآ زا .دوب موس هاگیاج یم نازرواشک نیا جیاتن هب هجوت اب .دوب تیمها زئاح زین یسررب دروم ماقرا طسوت یدیلوت كشخ هدام نازیم هب هجوت ،دشاب
آ شیامز
لودج( دوب رتشیب یسررب دروم ماقرا رگید اب هسیاقم رد زین مقر نیا یدیلوت كشخ هدام نازیم لیلخ مقر یلااب درکلمع رب هولاع 3
.)
لودج 2 - جیاتن تافص سنایراو هیزجت لودج یریگ هزادنا
یسررب دروم ماقرا رد هدش
نیگنایم تاعبرم
رییغت عبنم دركلمع
هناد کشخ هدام
صخاش تشادرب دادعت
رد هلبنس عبرم رتم هناد دادعت
هلبنس رد رازه نزو
)مرگ( هناد
رامیت 968366*
5838145*
ns ns
ns ns
راتکهرد مرگولیک ساسا رب كشخ هدام و هناد درکلمع :حیضوت * و :ns لامتحا حطس رد یراد ینعم بیترت هب 05
/ 0 یراد ینعم مدع و
لودج 3 - یریگ هزادنا تافص نیگنایم تاسیافم جیاتن یسررب دروم ماقرا رد هدش
مقر ای نیلا مان )راتكه رد مرگ ولیک( هناد دركلمع
هبتر )راتكه رد مرگ ولیک( هناد دركلمع کشخ هدام هبتر
S-90-5 B 3215
BC 9770
نارمچ 2 AB 3760
10300 B
لیلخ 4690
A 12480
A
لاگون B 3216
C 8365
ینعم فلاتخا مدع هناشن نوتس ره رد هباشم فورح دشاب یم ماقرا نیب راد
یم ار سررید ماقرا تشک هزاجا یعارز ماظن هک یقطانم رد تشک یارب یسررب دروم ماقرا رگید هب تبسن لیلخ مقر درکلمع دهد
شیب یرادیاپ تشاک خیرات طیارش هب تبسن عومجم رد و تشاد یرتهب یریبعت هب ای و رت
مک تیساسح هجیتن رد .تشاد رت
گ یری
یعارز لاس رد هک تشاد هجوت هتکن نیا هب یتسیاب 1396
- 1397 ناوتب ات دیدرگن هدهاشم یسررب دروم قطانم رد لصف رخآ یامرس
.دومن یفرعم زین لصف رخآ یامرس زورب تروص رد یسررب دروم ماقرا نایم زا ار رترب مقر تیعطق اب
یرازگساپس قآ بانج زا هب یصوصکم یاقآ و یوابزه یاقآ و یدیوس میحر سدنهم یا
نیا رتهب هچ ره یارجا بجوم هک ورشیپ نازرواشک ناونع
یم ینادردق و رکشت دندوب شهوژپ .ددرگ
هدیا یلم شیامه نیلوا یزرواشک در نیون یها
یعیبط عبانم و – هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
979
عبانم
1 . ج،رفلاسا ا. یا و،. چا. هروتاس. 1383. مدنگ. درکلمعدروآربو یژولویزیفویژولوکا: همجرت.
م ،یفاک: ا. مو ،داژنرفعج. یماج.
یدمحلاا یهاگشناد داهج تاراشتنا.
دهشم هحفص. 478
2 . ن ،هدنبادخ 1382.
تاحفص نارهت رهپس رشن زکرم ،تلاغ تعارز . 32
- .20
3 . م ،رهمدار غ ،هنیآ یلعفطل.
ر ،یناقمام و. 1384.
. یاه تشاک خیرات هب تبسن نان مدنگ سردوز و سررید سر طسوتم یاه پیتونژ لمعلا سکع یسررب
توافتم اهن . رذب و ل 210 ( 2 ) ص . 175 - 189 .
4. Anderson,W.K., and W.R.Smith.1990.Yield advantage of two semi-dwarf compared with two tall wheat depend on sowing time.Aust.J.Agric.Res.8:811-826.
5. El-Gizavi, N. 2009. Effect of planting date and fertilizer application on yield of wheat under no-till system. World Journal of Agricultural Research
6. Karimi. M.M. and H.M. Siddigue. 1991. crop growth and relative growth rate of cold and modern wheat cultivars. Aus. T. Agric.
Res 42: 13-20.
7. Khan, A. S., Ashfaq, M. and Asad, M.A. 2003. A correlation and path coefficient analysis for some yield components in bread wheat. Asian Journal of Plant Science 2(8): 582-584.
8. Mallah, abdul-Nabi, 1992. Effect of water stress and salinity on contrasting wheat genotypes. University college of North Wales, Bangor Ph.D.thesis.
9. Pal, S.K., Verma, V.N., Singh, M.K. and Thakur, R. 1996. Heat unit requirement for phonological development of wheat under different levels of irrigation, seeding rate and fertilizers. Indian Journal of Agricultural Science 66: 387-400.
10. Refay, Y. A. 2011. Yield and yield components parameters of bread wheat genotypes as affected by sowing dates. Middle East Journal Science Research 7 (4): 484-489.
