هدیا یلم شیامه نیلوا یزرواشک در نیون یها
یعیبط عبانم و – هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
973
بولطم جاتن و نیدلو باختنا وج
ساسا رب یرامیب هب تمواقم
اه گرود هنازخ رد یریگ
2یتارب یلع ،2ینیوزق هلا بیبح ،1هدازکل جریا ،*1نایقوزرم ربکا
جیورت و شزومآ ،تاقیقحت نامزاس ،ناتسزوخ یعیبط عبانم و یزرواشک شزومآ و تاقیقحت زکرم ،یغاب و یعارز مولع تاقیقحت شخب1 واشک
ناریا ،زاوها ،یزر
2 رذب و لاهن هیهت و حلاصا تاقیقحت هسسؤم
، ناریا ،جرک ،یزرواشک جیورت و شزومآ ،تاقیقحت نامزاس
سم هدنسیون*
و [email protected]:لو
هدیکچ مهم فادها زا یكی مامت
حلاص ا تاس س ؤم ی
ایند رد یلوت د رپ ماقرا لوص حم لاح نیعرد و رادیاپ تمواقم زا رادروخرب
یرامیب هب اه
یم دددشاب . نینچمه ب مواقم ماقرا زا ادادتددسا ه
نیرتهب ناونع نیرترثؤم و
تددسیز رظن زا یرامیب لرتنک شور یداددصتقا و یطیحم
یم بوسحم .دوش
اتسار نیا رد ض طاقن و صقاون عفر و ماقرا نیا هب یبایتسد روظنم هب
یشهوژپ اهنآ فع لماش
باختنا نیب رد 200
پیتونژ وج تهج دادعت یبایزرا و یریگ گرود 95
F1
گرود همانرب زا لدددصاح یریگ
مرگ هقطنم یقلات هنازخ رد رد عقاو
ناتدددسا
ناتس زوخ رد
یعارز لاس 93
- 1392 تفرگ ماجنا .
یرامیب یاه یچراق یگرب هكل و یحطس کدیدس یا اوهق هكل لماش وج یاه
،
هكل یراون هكل و یروت و
هایدددس عاونا هلمج زا
یرامیب مهم یاه پیتونژ یبایزرا رد .دوب اه
جیاتن رب اولاع هعلاطم نیا ییاندددشآ
اب ناققحم گرود هنازخ فادها
یریگ یرامیب و وج مهم یاه روددشک مرگ قطانم رد
، نمددض دنمفده عونت داجیا یم
دناوت دوبهب رد
مرژ یكیتنژ هنیمز روشک وج مسلاپ
ن یرامیب هب تیس یاه
یدیلک لاس رد مواقم ماقرا دیلوت و یتآ یاه
.دشاب رمث رمثم
اژاو :یدیلک یاه کولب ،وج ماقرا
گر ود یاه یرامیب ، یریگ
لسن ،وج مهم یاه F1
همدقم هعرزم تاشیامزآ ماجنا اكیرمآ رد لابرغ و تمواقم عبانم صیخشت یارب یا
لاس زا وج یرگ 1990
شیب و دش عورش زا
44000 پیتونژ
ریظن یدلتخم ماقرا و دنتفرگ رارق یبایزرا دروم Bancroft
لاس رد 2000 دندش یفرعم (
2 ) لاس رد ناتسودنه رد یسررب ی رد . یاه
1981 ات 1983 دادعت 700 نیب زا هک دندش یبایزرا وج درز گنز یرامیب لماع هب تبسن هعرزم یعیبط یگدولآ طیارش رد وج نیلا
ادعت اهنآ د 15 ،یگدولآ دقاف نیلا 11
نیلا هیقب و مواقم و ییزج یگدولآ یاراد نیلا ، یزكم رد یرگید قیقحت رد .دندوب ساسح اه
دادعت 500 همانرب زا لصاح نیلا هب یاه
هچهایگ لحارم رد ادراكیا و تیمیس کرتشم یداژن وج درز گنز هب تبسن لماک اایگ و یا
ا نیب رد .دنتفرگ رارق یسررب دروم داوم نی
85 نیلا زا دصرد هچهایگ هلحرم رد هتفرشیپ یاه
تیساسح وج درز گنز هب تبسن یا
( دندوب ییلااب یمک تمواقم زا رادروخرب لماک اایگ هلحرم رد یلو دنتشاد 2
.) تیساسح قوف( یدیک تمواقم لماش تمواقم عون ود ای
داژن ( )یصاصتخا Race specific resistance
ای یمک تمواقم و ) هعرزم تمواقم
Race- nonspecific resistance, slow ( یا
rusting, partial resistance ( تسا ادش اداد صیخشت یرامیب هب تبسن )
5 شور ریاس زا .) یداژن هب همانرب رد هک قفوم یاه
یرامیب هب تمواقم یم هتفرگ رارق نارگداژن هب عیسو ادادتسا دروم ،اه
یتشگرب یقلات هب ناوت (Back Cross)
هک دومن اراشا نیا رد
یشحو هنوگ موزومورک یعیبط فذح ،یحلاصا لحارم یط رد ،شور هب
دعب ای و اهدیربیه زا میقتسم روطب مه هک دهد یم ازاجا جاتن
یلیت و لشیم .دومن یرادرب ارهب ،یعارز ماقرا اب یتشگرب یقلات ی طقف زا (
4 ) یشحو وج زا کدیدس هب تمواقم یاهنژ لاقتنا رد هب
،یریگ گرود لمع اب یعارز هب یشحو وج موزومورک ندوزفا قیرط زا یعارز وج 120
.دندومن لابرغ یئاپورا کدیدس یارب ار وج نیلا
رثوم وج یدیک و یمک دركلمع حلاصا رد راگزاس تیعمج ی هب )راگزاس ریغ( یجراخ مسلاپ مرژ ندرک دراو هک دندرک شرازگ ناشیا هک دندومن دیکات و تسا ادنشخب دلاو زا یكچوک تمسق طقف ندومن دراو اب دیاب راگزاس تیعمج بولطم یاهنژ دوجوم بیکرت
هدیا یلم شیامه نیلوا یزرواشک در نیون یها
یعیبط عبانم و – هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
974
(Donor parent) شزرا رتهب رهاظت هب عوضوم نیا اریز دنامب یقاب ادروخن تسد تروصب
نژ اوقلاب یاه ادنشخب یاه
(Donor)
( لاف ساسا نیا رب .دنكیم مک 3
( پیار شور ) ای RIPE
(Recurrent Introgressive Population Enrichment یارب ار
حلاصا .درک هئارا یا ارود شنیزگ لوصا زا ادادتسا اب وج
رب غلاب مرگ هقطنم یبآ وج تشک حطس نازیم 000
/ 100 زا شیب قطانم نیا دیلوت نازیم و ادوب راتكه 250
ادیدرگ دروآرب نت رازه
تسا ( 1 .) اراد ناتسزوخ ناتسا ی
اوه و بآ ی گ ن و مر ی هم م شخ ی م .دشاب ی ناز گدنراب ی زا 50 م ی ل ی ات بونج رد رتم 600
م ی ل ی
م ناتسا قرش و لامش رد رتم ی
م و .دشاب ی گنا ی ن گدنراب ی ناتسزوخ ناتسا رد 250
م ی ل ی م رتم ی م .دشاب ی ناز ترارح هجرد طسوتم
لاس ی هنا ناتسا 22 ثکادح اب و هجرد ر
قلطم 54 و هجرد ردص قلطم لقادح و هجرد خبت هنماد
ی ر 3500 - 2000 م و ی گنا ی ن 2500
م ی ل ی رتم م ی اوا رد و دراد همادا رذآ رخاوا ات و عورش نابآ طساوا زا وج و مدنگ تشاک .دشاب ی
ل درا ی تشهب اغل ی ت تشادرب دادرخ طساوا
م ی د و اام رذآ رد و مرگ ًاتبسن مدنگ تشک عورش اب نابآ طساوا زا ترارح هجرد .ددرگ ی
م درس ًاتبسن اام ی
نمهب رخاوا زا .دشاب
ن فرطب ٌاصوصخ ی
هم ام دندسا مود ا
ازفا دنور ی ش م عورش ترارح هجرد ی
روطب ددرگ ی
هك ضعب رد ی اه ترارح هجرد اهلاس ی
رثکادح
لااب ی 30 م ثداح اام دندسا رد هجرد ی
ب .ددرگ ی ن 15 - 10 درورف زا زور ی
ن اه ههد رد ًٌاتدمع هک اام ی
م موس و مود ی
هجرد .دشاب
ارح اه تر ی ب رثکادح ی ن 38 - 32 م ثداح هجرد ی
قف دوجو هک دوش ط
ازفا زور دنچ ی
ش ن اهگان ترارح هجرد ی
م ی شهاک رد دناوت
کورچ و هناد نزو ی
گد ی بسن تبوطر .دشاب رثٌوم ی
ط ی اه اام ی درورف و دندسا ،نمهب ی
ن م لااب ناتسا طاقن رثکا رد ی
کادح و دشاب رث
نآ 80 - 70 م و ی گنا ی ن 60 - 40 م دصرد ی دشاب یرامیب عویش تهج یبولطم طیارش هک یم داجیا اه
.دیامن نیا هعلاطم هب ییانشآ روظنم
شیب گرود هنازخ فادها اب ناققحم رت یرامیب و یریگ
روشک مرگ قطانم رد وج مهم یاه و
دنمفده عونت داجیا یارب
هنیمز دوبهب
یكیتنژ مواقم ماقرا دیلوت و روشک وج تفریذپ ماجنا
.
داوم شور و اه
یعارز لاس رد شیامزآ نیا 93
- 1392 یبایزرا تهج نیلاو ماقرا
یقلات هنازخ رد دوجوم یباختنا وج یاه (Crossing block)
هقطنم
مرگ )ناتسزوخ ناتسا(
لماش هک 200 مقر و نیلا یاراد هک وج
یرامیب هب تمواقم زا یتوادتم تاجرد اه
دندوب زین و دیربیه لسن یاه
لوا ( F1
) لصاح هتشذگ لاس سارک همانرب زا روشک مرگ قطانم
پیتونژ .دش ماجنا هعلاطم دروم یاه
طخ راهچ رد 2
ود یور یرتم
طوطخ هلصاف هب هتشپ 30
رتم یتناس و
درگ تشک یتسد تروصب ندی
د . ماقرا یریگ گرود خیرات قیبطت روظنم هب نیلا و
یاه م یدلتخ
اد توادتم نتفر هلبنس هب نامز هک تش
گ هیهت و دن یردپ هیاپ ةدر
و ای یگدامآ یردام ةیاپ هلبنس ره ،حاقل و ادرگ شریذپ یارب
ژ پیتون
تشاک خیرات ود رد ینامز هلصاف اب توادتم
15 دیدرگ تشک زور ادج رگیدكی زا رتم ی ضرع هب یئاهورهار اب یشیامزآ تاعطق .
دش .
،نآ رب اولاع اق ضارما راشتنا لیهست روظنم هب یشیامزآ تاعطق فارطا
یچر یا اوهق هكل لماش وج یاهیگرب هكل و یحطس کدیدس
،
یراون هكل و یروت هكل زا
ضارما هنوگ نیا هب ساسح مقر )لضفا مقر(
درگ تشک ی
.د یاهلاس لوط رد ماقرا نیا لماک تاصخشم گ
هتشذ
یسررب و اد هک یتادص ساسا رب و ادش نییعت نتش
اورگ د ادش یدنب دوب
س هس یور رب سارک همانرب ره .دن ن
ب دش ماجنا هل و
لک دادعت
درگ میظنت همانرب فادها ساسا رب رظن دروم یاه سارک ی
د .
نینچمه قیقحت نیا رد دادعت
95 دیربیه ( F1
) ماجنا و رذب دایدزا روظنم هب زین هتشذگ لاس سارک همانرب زا لوا لسن رد لصاح یقلات
و بکرم یاه یقلات
یتشگرب رارق یسررب و تشک دروم
دنتفرگ . رد لوا لسن یسررب (
بلاغ تادص دشاب اداس سارک عون هچنانچ
ددرگ یم رهاظ اهنآ رد نیدلاو )
درگ تشک طخ ره رد رذب اد رادقم هب رتم ی لوط هب یطوطخ رد سارک ره زا هلصاح رذب ، ی
د و ا
اد سارک ره زا هلصاح رذب رادقم هب یگتسب ارامش ره طوطخ دادعت تش
. لسن F1
تادص رظن زا هلحرم نیا رد ای بولغم و بلاغ
مه زراب
یرامیب هب تمواقم تدص لاقتنا و اه
یرامیب دروم رد(
یم تمواقم یاراد بلاغ پیتونژ هک ییاه )دشاب
یسررب دندش . د یشیامزآ عرازم ر
هدیا یلم شیامه نیلوا یزرواشک در نیون یها
یعیبط عبانم و – هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
975
لاس شیامزآ یارجا لبقام درگ ماجنا شیامزآ تشک زا لبق لومعم روطب نیمز هیهت تایلمع و ادوب شیآ
و دی ایلمع و نیمز ةیهت ت
تلاغ یاه شیامزآ یارجا فرع ساسا رب تشاک .دش ماجنا
کاخ نومزآ ساسا رب یفرصم دوک نازیم دوب
تشاد تایلمع یط . ع
فل یاه
یكیناكم تروصب زره لرتنک
درگ ی د و یاه ارامش نیب رد F1
یتسد نیجو هبترم ود .دش ماجنا
ةرود رد تشاد یرادرب تشاددای یاه
طوبرم تروص .تفرگ
جیاتن حب و ث
ااگتسیا و ادوب دودحم ددرگیم ماجنا وج راک و تشک نآ رد هک روشک مرگ میلقا زا یقطانم ناونع هب زاوها
یدیلک زا یكی نیرت
یضارا
یپیت یم هتخانش روش ک مرگ میلقا رد وج تش ک تحت دوش
. نایم زا 200 مقر و نیلا یاراد هک وج
تاجرد یتوادتم هب تمواقم زا
یرامیب دندوب پیتونژ بولطم یاه یس رتس د تهج یكیتنژ عونت داجیا روظنم هب
هب نیلا یاه لاس رد مواقم یتآ یاه
باختنا ش د دن .
نینچمه دادعت
82 F1
بولطم تددشک یارب لددسن رد
دندددش باختنا یدعب یاه .
هب لاثم ناونع پیتونژ زا یكی تاددصخددشم
تهج اه
یم اداد حیضوت ناققحم رتشیب ییانشآ دوش
هک ارجش اب (pedigree)
Beecher/Kavir سارک ارامش و
(Cross No.) لصاح149
سارک زا یاه ماقرا ادوب ریوک و رچیب هک
ا رچیب مقر رترب تاددددص ز یردام دلاو ناونعب
یم سرو هب تمواقم و لااب دركلمع هب ناوت و
هكل هب تمواقم و یردوپ کدیددددس هب تمواقم ریوک مقر یارب نینچمه .درک ارادددشا ار یگرب
یفرعم نیلا رترب یاه یلامتحا
ایم زا ن
گرود لاددس رد شیامزآ نیا زا لددصاح یاه یعارز یاه
یتآ دریگ یم تروددص .
نیلا نیا نایمزا نیلا ناوت یم ،اه
ییاه مواقم رت ماقرا زا
یلعف یتراجت ار
شنیزگ و نازیم هب هجوت اب یرامیب هب تمواقم
لیسناتپ تیاهن رد و اه دركلمع
هب رعم دیدج مقر ناونع یف
ن دوم .
عبانم
1 . ا .م ،یعیفر و .آ ،نایمظاک .ر ،روپ نیسح .م ،قربتسایلضف .ف ،یمتاح .ر.ح ،ادازدابع .ح ،ادازیلق .ک ،یدمح 1395
تلاوصحم لوا دلج یزرواشک همانرامآ .
یعارز لاس یعارز 94
- 93 ترا و تاعلاطا یروانف زکرم ،یداصتقا و یزیر همانرب تنواعم ،یزرواشکداهج ترازو . تاطاب
2. Bingham I., Walters D., Foulkes M., Paveley N., 2009. Crop traits and the tolerance of wheat and barley to foliar disease. Annals of Applied Biology 154:159-173.
3. Falk, D. E., 2001. Recurrent introgression as a population enrichment (RIPE) method in barley. Proceedings of the 10th Australian Barley Technical Symposium. Canberra, ACT, Australia 16-20 September 2001. [Online article]. URL:
http://www.regional.org.au/au/abts/2001/t3/falk.htm (Jan. 04, 2009).
4. Michel, M. and Thiele, V., 1991. Transfer of resistance to powdery mildew from Hordeum bulbosum L. to H.Vulgare L.Vortraege-Fuer-pfhanzuechtung. 20: 62-65.
5. Rubio-Tapia A., Hill I.D., Kelly C.P., Calderwood A.H., Murray J.A., 2013. ACG clinical guidelines: diagnosis and management of celiac disease. The American journal of gastroenterology 108:656.
