اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی اولین همایش ملی ایده هو

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)

611

ثأت ی ر فلتخم حوطس تیلوئز

ب ر بذج تظلغ و رد ییاذغ رصانع یخرب

جیوه

نایدارم هیضرم ،1

یکلم سابع

*

و2

نایداژن یلاع هناسفا یدابآدیب

3

یوجشناد1

یسانشراک دشرا

یسدنهم یرایبآ و

،یشکهز هدکشناد

،یزرواشک هاگشناد

ناتسرل

رایداتسا2

هورگ یسدنهم

،بآ هدکشناد

ناتسرل

رایداتسا3

هورگ مولع و یسدنهم

،کاخ هدکشناد

ناتسرل

وسم هدنسیون * لو

؛ [email protected]

هدیکچ

هب روظنم یسررب رثا ریداقم فلتخم تیلوئز رب بذج جیوه هدغ رد ییاذغ رصانع یخرب

، یشیامزآ رد بلاق حرط کولب یاه ک لما

یفداصت اب جنپ رامیت فرصم تیلوئز

0( ،Z

5 /

Z0

، Z1

،

5 /

Z1

، Z2

هب) بیترت لماش رفص ( دهاش )،

5 / 0

، 1

، 5 / 1

، 2 مرگ تیلوئز رد

مرگولیک کاخ و رد راهچ رارکت رد هناخلگ یتاقیقحت هدکشناد

یزرواشک هاگشناد

ناتسرل ارجا دیدرگ . دعب زا تشادرب حم لوص

هزادنا یریگ یخرب هدغ رد ییاذغ رصانع جیوه

ریظن میسلک و میزینم ،میساتپ ،رفسف ،نژورتین یسرربدروم

رارق تفرگ . جیاتن

لصاح زا لیلحت یرامآ ناشن داد هک حوطس فلتخم تیلوئز رب همه ی تافص رد حطس کی دصرد رثا ینعم یراد تشاد . سیاقم ه

نیگنایم ناشن داد هک نیرتشیب تظلغ میسلک و میزینم رد

رامیت 2 مرگ تیلوئز رد مرگولیک کاخ هب تسد دمآ . نینچمه تظلغ

میساتپ و رفسف ،نژورتین هدغ

جیوه زین رد رامیت 2 مرگ تیلوئز رب مرگولیک کاخ مادکره هب بیترت 17 / 1 ، 12 / 1 و 16 / 1 ربارب

تبسن هب دهاش شیازفا ناشن داد .

ناگژاو یدیلک : تیلوئز رصانع تظلغ ، زتنان مقر جیوه ،جیوه هدغNPK

همدقم ساسا شلاچ ود اب زورما ناهج ی

زا تسا هجاوم کی

فرط ازفا اب شی عمج تی ن زای اذغ داوم هب یی

ازفا زور هب زور شی

هتفای مامت عبطلاب و

شخب یاه لوت یدی زرواشک شخب صوصخب و ی

اب دی مامت زا تیفرظ یاه ارب دوخ ی لوت دی اذغ داوم یی فرط زا و دننک هدافتسا ی

د رگی

ا نی اناوت یی اب دی ارب ی لاس یاه دامتم ی ارب و ی لسن یاه آ هدنی داد هلا( ددرگ ظفح ی

،ناراکمه و 1385

حلاصا داوم ندوزفا .) ی

هب

ارب کاخ ی ازفا شی درکلمع ف صاوخ دوبهب و یکیزی

ش و ییایمی کاخ هایگ و یکی مهم زا رت نی هار اه ی م رامشب بآ دوبمک اب هلباقم ی

دور .

جیوه اب مان یملع

Daucus carota L

یهایگ ىفلع و هلاسود تسا هک هب هداوناخ ی نایرتچ قلعت دراد . نیا هایگ زا مهم نیرت یزبس ه ا

هشیر یا ىنغ زا تابیکرت لاعف

ىتسیز لثم اهدیئونتوراک و

ىاهربیف ىمیژر

اب ریداقم ىبسانم زا نیدنچ بیکرت مدوسارف دن رگید

یم دشاب (

Datt Sharma et al, 2012

.) جیوـه هـب تارـییغت یطیحم

هلمجزا شنت یکشخ رایسب ساسح تسا و عوقو نـیا شنت رد

ره هلحرم یا زا دشر درکلمع یداصتقا نآ

ار تحت ریثأت دیدش رارق یم دهد (

Wicks, 2004

.) هلاتسیرک تاکیلیسونیمولآ کی اه تیلوئز

زج و یعیبط یناک

گنس رد بلاق یاه گنس رد اه تیلوئز .دنتسه یبوسر یاه

گنس ،نس اب یاه داجیا فلتخم یژولوئژ و یسانش

یم هب و دنوش گنس رد دنمشزرا صخاش کی ناونع

اه تیلوئز یراتخاس ظاحل زا .دنتسه طیحم تابوسر و یبوسر یردام یاه

هک دنتسه ییاه تاکیلیسونکت ناشن

هدنهد عب هس راتخاس کی نویتاک لماش ید

یاهدحاو یکیرتکلا راب لداعت یارب زاین دروم یاه

یگژیو زا لخلخت و ذفنم نتشاد .دنتسه میسیلیس و موینیمولآ لاردهارتت یم تیلوئز زراب یاه

.دشاب و ذفانم یلخاد جرف و للخ هب

سو ی هل

تاک ی نو اه و لوکلوم اه هدش لاغشا بآ ی ،کخیم و یبارهس( دنا

1392 .) جیاتن ا رث اک ر رب د ز تیلوئ یعیبط رب یگژیو یاه ولویزیف ژ یکی لگ

رفعج ی اشن ن ا داد س ـ افت هد نآ زا بجوم ا زف ا شی تیفرظ ابت لد ینویتاک اخ ک و شهاک آ ییوشب ، ﺚعاب ا زف ا شی رتین

،نژو رفسف

، میساتپ

،

میسلک و میزینم لباق یسرتسد رد

اخ ک دلگ نا دش یوخشوخ(

ناراکمه و ،

1386 دش هدهاشم یقیقحت رد .) اب

ا زف ندو ز تیلوئ هب اخ ک

زیم نا صانع ـ ر غ ـ ذ ا یی زا هلمج

،یور

،نژورتین ،میساتپ میزینم

و ریغ ه رد اخ ک رییغت یم دبای و تعرس ذج ب ا نی زلف تا رد اخ ک

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

612

لداعتم رت یم دوش هب هنوگ یا هک ا نی رصانع هب وص تر بسانتم یرت د رد رتس س ایگ ه رق را یم دنریگ ار و امدن ن ج ـ ذ و ب یراذگریثأت

نآ اه شیازفا یم دبای (

Samaranda et al, 2006

حطس نازیم شیازفا ﺚعاب نوتیز غاب رد تیلوئز زا هدافتسا داد ناشن جیاتن نینچمه .)

( تسا هدرک داجیا هایگ رب یبولطم ریثات رظن نیا زا هک دش کاخ رد بذج لباق میساتپ

Prez-Cabalero et al, 2008

.)

شور و داوم اه

یارب یسررب ریثأت حوطس فلتخم تیلوئز رب بذج یخرب جیوه هدغ رد ییاذغ رصانع یشیامزآ

رد بلاق حرط کولب یاه لماک ت یفداص

اب جنپ رامیت فرصم تیلوئز (

Z0

،

5 /

Z0

، Z1

،

5 /

Z1

، Z2

) هب بیترت لماش رفص ( دهاش )،

5 / 0

، 1

، 5 / 1 و 2 مرگ بذاج رپوس رد

مرگولیک کاخ

رد راهچ رارکت رد طیارش هناخلگ یا هب تدم 4 هام ارجا دیدرگ . تایصوصخ یکیزیف

و ییایمیش کاخ

دروم هدافتسا رد لودج ( 1 ) هدمآ

تسا .

لودج 1 . زا یخرب و ی گژ ی اه شیامزآ دروم کاخ ییایمیش و یکیزیف ی

EC نژورتین pH

رفسف میساتپ

یلآ نبرک یور

نهآ تلیس

سر نش

تفاب کاخ

1

ds.m- 1 %

mg.kg- 1

mg.kg- 1 %

mg.kg-

mg.kg- 1

)%(

901 / 0 04 / 8 371 / 0 035 / 0 8

/ 5 100

39 / 0 92 / 1 27 15

58 ل و م ینش

وه رذب تشک ی

ج درا رد ی تشهب هام لاس 1396 نادلگ ره رد .دش ماجنا 10

وه رذب ی ج گ رارقتسا و ندش زبس زا دعب و هتشاک ی

ها هب 3

درگ کنت هتوب ی

د نادلگ هام راهچ تدم هب . بآ رود اب اه

ی را ی 5 هب زور نزو تروص ی

بآ ی را ی اپ رد .دندش ی

نا .دش ماجنا تشادرب دشر هرود

نچمه نی هنومن زا مادکره اه

ی هدغ اه ی وه جی هب امد اب نوآ رد هناگادج روط ی

75 تناس هجرد ی

دارگ سر ات ندی ارق تباث نزو هب ر

هداد

دعب .دندش زا

ا نی هنومن هلحرم اه

ی گ یهای زوت نی سآ اب و بای قرب ی هب سپس ،هدمآرد ردوپ تروص کی

امد رد هدش ردوپ هنومن زا مرگ ی

550 تناس هجرد ی

رتکلا هروک رد دارگ یکی

م جنپ رد سپس .دش رتسکاخ یلی

رتیل سا کیردیرلکدی درگ لح لامرن ود

دی حم . دوجوم لول

غاک زا روبع زا سپ ذ

فاص ی اهن مجح هب یی

50 م یلی رتیل اهنرد .دش هدناسر تی

ا زا نی ارب لولحم ی

هزادنا گ یری ب رفسف تظلغ شور ه

نومآ موی لوم تادبی ساتپ ،تاداناو می

جنس هلعش شور هب ی

، ن نژورتی لادلجک شور هب و

نییعت میسلک و میزینم هب شور ک یرتمیسل

دش هدافتسا .

یارب هیزجت یرامآ زا مرن یاهرازفا

Spss Version 22 و

Excel

هدافتسا دش . هسیاقم نیگنایم تافص اب هدافتسا زا نومزآ نکناد رد حطس

لامتحا کی دصرد ماجنا دیدرگ .

ثحب و جیاتن ( لودج سنایراو هیزجت جیاتن 2

ناشن ) م ی دهد دربراک هک تیلوئز

رب جیوه هدغ رد ییاذغ رصانع بذج رثا دصرد کی حطس رد

نعم ی

راد .دراد ی

لودج 2 . هیزجت سنایراو ( ریداقم )F ریثأت حوطس فلتخم تیلوئز رب هدغ ییاذغ رصانع یخرب بذج جیوه

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

613

تارییغت عبنم هجرد

یدازآ )%( نژورتین

)%( رفسف )%( میساتپ

)%( میسلک )%( میزینم

رارکت

** 3 67 / ns 7

40 / ns 0

76 / ns 1

00 / ns 1

55 / 0

رامیت

** 4 59 /

* 21 77 /

** 3 49 /

** 160 00 /

* 281 11 / 3

اطخ 12

- -

- - -

19 لک -

- - -

-

ns

تظلغ نژورتین جیوه هدغ

اقم ی هس م ی گنا ی ن اه لودج رد (

3 م ناشن ) ی دهد لوئز ندوزفا هک ی

ت

،کاخ هب تظلغ

نژورتین جیوه هدغ ت مامت رد ار

ی اهرام اقم رد ی هس

ت اب ی رام هب دهاش نعم روط ی راد ی ازفا ی ش هب .تسا هداد روط

ی هک تظلغ جیوه هدغ نژورتین زا

96 / 1 ت رد ی رام هب دهاش 29 / 2 ت رد ی رام 2

لوئز مرگ ی ت ک رد ی مرگول ازفا کاخ ی ش ی تفا . لو ی ب ی ن ت ی اهرام

5ی

/ Z0 0 و رامآ رظنزاZ

ی نعم فلاتخا ی

راد ی د ی هد .دشن دربراک نیاربانب

ریثات تیلوئز ینعم

یراد ( اینزئاف جیاتن هباشم هک تسا هدش جیوه هدغ نژورتین دصرد شیازفا بجوم و هتشاد هایگ نژورتین رب 1383

)

لماع و هدنز لد ( 1391 ( ناراکمه و یحلاص .تسا ) 1390

) اب هسیاقم اهرامیت شرازگ دندرک هک فلاتخا ینعم یراد نایم حوطس

تیلوئز یفرصم دوجو

،تشاد هب یوحن هک تظلغ نژورتین بذج هدش طسوت هایگ شیازفا تفای و تظلغ نژورتین رد هایگ رد رثا فرصم

دودح رد تیلوئز 34

/ 2 .دوب دهاش زا رتشیب دصرد

لودج 3 . نیگنایم هسیاقم رثا

حوطس فلتخم تیلوئز رب جیوه هدغ ییاذغ رصانع یخرب بذج

رامیت )%( نژورتین

)%( رفسف )%( میساتپ

)%( میسلک )%( میزینم

d Z0 96 / b 1

26 / d 0

16 / d 1

12 / b 1

80 / 0

d Z0.5 99 / b 1

26 / c 0

19 / d 1

12 / ab 1

87 / 0

c Z1 09 / ab 2

28 / b 0

29 / c 1

14 / ab 1

87 / 0

b Z1.5 16 / a 2

29 / a 0

32 / b 1

17 / a 1

91 / 0

a Z2 29 / a 2

29 / a 0

35 / a 1

21 / a 1

92 / 0

تظلغ رفسف جیوه هدغ

اقم ی هس م ی گنا ی ن اه رد لودج ( 3 ) ناشن هدنهد ی ا ی ن ازفا اب هک تسا ی

ش لوئز ی ت م ی ناز رفسف جیوه هدغ ازفا

ی ش ی هتفا رتلااب .تسا ی

ن

تظلغ رفسف جیوه هدغ ت رد

ی رام 2 لوئز مرگ ی ت ک رد ی مرگول رتمک و کاخ ی

ن ت رد نآ رادقم ی

رام هب .دش هدهاشم دهاش روط

ی هک تظلغ

رفسف رد ت ی رام 2 لوئز مرگ ی ت ک رد ی مرگول کاخ 12 / 1 تبسن ربارب ت هب

ی رام ازفا دهاش ی ش .تسا هتشاد یاهرامیت نیب یفرط زا

Z1

،

5 / Z1

و

Z2

زا رامآ رظن ی نعم فلاتخا ی

راد ی د ی هد دشن .

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

614

تظلغ میساتپ جیوه هدغ

اقم ی هس م ی گنا ی ن اه رد لودج ( 3 ) ناشن هدنهد ی ا ی ن ازفا اب هک تسا ی

ش لوئز ی ت م ی ناز میساتپ جیوه هدغ ازفا

ی ش ی هتفا رتلااب .تسا ی

ن

تظلغ میس اتپ جیوه هدغ رد

تی رام 2 لوئز مرگ ی ت ک رد ی مرگول کاخ نیگنایم اب 35

/ 1 دص رد رتمک و ی ن نآ هب طوبرم ت ی رام دهاش اب

نیگنایم 16 / 1 دص رد .دش هدهاش م

Hershey et al

( هک ،تش اد میس اتپ بذج رب یراد ینعم ریثات تیلوئز هک دندرک شرازگ )1980

ناونع هب ار تیلوئز هتسناوت هک هدوب میساتپ زا نآ ندوب ینغ نینچمه و تیلوئز دایز ینویتاک لدابت تیفرظ لیلد هب تیلباق نیا ی

ک

( اینزئاف جیاتن اب شهوژپ نیا جیاتن نینچمه .دوش حرطم راد میساتپ و ردنک دوک 1383

) و

Nus and Brauen, (1991)

.دراد تقباطم

جیوه هدغ میزینم و میسلک تظلغ اقم ی هس م ی گنا ی ن اه رد لودج ( 3 ) ناشن هدنهد ی ا ی ن ازفا اب هک تسا ی

ش لوئز ی ت م ی ناز میزینم و میسلک جیوه هدغ

ازفا ی ش ی هتفا .تسا

رتلااب ی ن تظلغ میزینم و میــسلک جیوه هدغ

ت رد ی رام 2 لوئز مرگ ی ت ک رد ی مرگول کاخ بیترت هب نیگنایم اب 21

/ 1 و 92 / 0 دــصرد و

رتمک ی ن نآ هب طوبرم ت ی رام دهاش بیترت هب نیگنایم اب 12

/ 1 و 80 / 0 دصرد .دش هدهاشم یوخشوخ جیاتن اب هک

( ناراکمه و 1383

)

.دراد تقباطم

عبانم

1 . هلا

،یداد ا .،

نذوم ،یرص مق ب . و

،یربکا غ . ع . 1385 . یس ررب دربراک یاهرمیلپ رپوس بذاج هب ناونع یاهراکهار مهم رد شهاک تارثا شنت یکش خ رد

ناهایگ یعارز . نیمهن هرگنک مولع تعارز و حلاصا تاتابن .

،جرک هسسوم تاقیقحت حلاصا و هیهت لاهن و رذب .

2 . ،یوخش وخ م

.،

،یقش ع س . و

،یرظن ف . 1386 . رثا تیلوئز یعیبط رب یگژیو یاه یکیژولویزیف لگ

یرفعج . نیمجنپ هرگنک مولع ینابغاب

،ناریا د هاگش نا

ناریا .

3 .

،یبارهس ا . و

،کخیم آ . 1392 . تیلوئز و تیمها نآ رد یزرواشک . تاراشتنا

،شاکنک ناهفصا . ص 100 .

4 . لماع هدنز لد .ش ، 1393 . ریثأت داوم یحلاصا

،تینوتنب تیلرپ و تیلوئز و دوک میساتپ رب تایصوصخ یکیزیف

و ییایمیش کاخ رد هایگ هاک و . نایاپ همان

.دهشم یسودرف یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هدکشناد ،دشرا یسانشراک 5 . .ف ،اینزئاف 1383 ریثات یسررب . تسوپمک

داوم یلآ ( چلام و طولخم اب کاخ )،

تیلوئز و اکیل رب یزیخلصاح کاخ

و دشر

،مدنگ نایاپ همان یسانشراک ا

،دشر

هاگشناد مولع یزرواشک و عبانم یعیبط ناگرگ .

6 . .ا ،هدازرغصا و .ف ،نکدیفس ،.ا ،دنولاق ،.ا ،یحلاص 1390

ات . ریث دربراک

،تیلوئز هیام حیقلت یبورکیم و یمرو تسوپمک رب تظلغ رصانع نازیمNPK

سناسا

و درکلمع سناسا رد تشک کیناگرا هایگ ییوراد هنوباب یناملآ ( Matricaria chamomilla L .)

ۀمانلصف یملع یشهوژپ تاقیقحت ناهایگ رطعم و ییوراد

،ناریا 27 ( 2 :) 188 - 201 .

7. Datt Sharma, K., Karki, S., Thakur, N. S., and Attri, S. 2012. Chemical composition, functional processing of carrot-a review.

Food Science Technology, 49(1): 22-32.

8. Hershey, D.R., Paul, J.L. and Carlson, R.M. 1980. Evaluation of potassium- enriched clinoptilolite as a potassium source for potting media. HortScience, 15: 87-89.

9. Nus, J.L. and S.E. Brauen. 1991. Clinoptilolite zeolite as an amendment for establishment of creeping bentgrass on sandy media. Horticultural Science, 26(2): 117-119.

10. Perez, R., Caballero, J., Gil, C., Benitez, J., and Gonazalez, L. 2008. The effect of adding zeolite to soils in order to improve the N-K nutrition of olive trees: Preliminary results. Am. J. Agricultural and Biological Sci., 2(1), 321-324.

11. Samaranda, M. and et al. 2006. Zinc extraction from polluted soils by using zeolite and Vicia sativa Plant. National R&D Institiute for Industrial Ecology, ECOIND, Timsora.

12. Wicks G. 2004. Commercial carrot production in Labrador. Agricultural Business Profiles. Canada Newfoundland and Labrador, Agricultural Policy Framework (APF).