اولین همایش ملی ایده اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)

287

رثا نینیکوتیس تظلغ و عون اه

رب گ یدایدزازیر ی

ها ( جنران L.

Citrus aurantium )

لا اییتسر له

1

،*

یولهاچ ادیو

2

و یزرواشک مولع هاگشناد یعارز مولع هدکشناد ،ینابغاب هورگ ،دشرا یسانشراک یوجشناد1

یراس یعیبط عبانم

،رایداتسا2

نابغاب هورگ ، ی

، عارز مولع هدکشناد ی

زرواشک مولع هاگشناد ی

بط عبانم و ی

ع ی راس ی

؛لووسم هدنسیون * [email protected]

هدیکچ یش نورد تشک هش

هدننک میظنت زا هدافتسا اب یا یم ار ناکما نیا دشر یاه

دادعت هاتوک یتدم رد هک دهد تسدب هایگ یدایز

تظلغ رثا ،رضاح شهوژپ رد .میروا نینکوتیس نوگانوگ یاه

( نونیزایدیت یاه تظلغ اب )TDZ

،رفص یاه 25

/ 0 ، 5 / 0 و 6 - لیزنب

( نیروپ ونیمآ تظلغ اب )BA

،رفص یاه 5

/ 2 ، 5 ، 10 یلیم مرگ یشیامزآ رد جنران لیتوکوپیه هنومنزیر ییاززاب رب رتیل رب

حرط بلاق رد لیروتکاف زا دعب یکیژولوفروم تافص و دش ماجنا رارکت هس رد یفداصت لاماک

4 رب .تفرگ رارق یبایزرا دروم هتفه

ایراو هیزجت زا لصاح جیاتن ساسا ینومروه رامیت رد هک داد ناشن سن

25 / 0

،TDZ:

BA: 10

یلیم مرگ دصرد نیرتشیب رتیل رد

سولاک ییاز ریغ و میقتسم ییاززاب دصرد و یقتسم

اراد ار م .دوب تظلغ ابBA

10 یلیم مرگ و رتیل رب رفصTDZ

یلیم مرگ رتیل رب

هناوج نیرتشیب هب داد ناشن جیاتن تیاهن رد .تفرگ تروص میقتسم ییاز

هنومنزیر ییاززاب تهج رامیت نیرت رامیت ،جنران یاه

ینومروه 25 / 0

،TDZ:

BA:10

یلیم مرگ .دوب رتیل رد

:یدیلک ناگژاو ،تابکرم

سولاک ییاز

، تفاب تشک س ،

نینکوتی

مدقم جنران هنوگ (

L.

Citrus aurantium

) سنج و تابکرم هریت زا

Citrus

ات هتشذگ زا و تسا هیاپ ناونع هب نونک

هدافتسا دروم تابکرم ی

( تسا هدوب 11

.) هیاپ شیازفا هزورما هرهب اب تابکرم یاه

یم تروص مک اتبسن یاضف و نامز رد تفاب تشک كینکت زا یریگ .دریگ

رد هریغ و دشر هدننک میظنت داوم تظلغ و عون ،تشک طیحم ،هدوت دننام یفلتخم لماوع یم رثوم ناهایگ یدایدزازیر نازیم

دنشاب

( 6 ) نت روضح.

ظ ی م گ دشر هدننک ی

ها ی نینکوتیس و نیسکا اصوصخ ر رارقسا تهج

ی ز بسانم دشر و هنومن رورض

ی تسا لیکشت رد هک

دنراد شقن سولاک و هراسخاش ،هشیر (

8 )،

( 4 .)

زا نینکوتیس زیر رد هک تفاب تشک رد دربراکرپ یاه

،تسا هجوت دروم زین یراجت یدایدزا یمBA

تظلغ .دشاب میظنت نیا دایز یاه

ت هب رجنم هدننک هقاس لیکشت كیرح

یم اجبان یاه ( ددرگ

7 نینکوتیس رگید زا .) تفاب تشک رد رثوم یاه

روزایدیت(TDZ

تسا )نو

تظلغ رد نآ رثا كیرحت هک نییاپ یاه

هب تبسن رت یم ماجنا BA

میظنت نیا .دریگ یم هدننک

.دنک ییاززاب هب راداو ار هایگ دناوت رد

یشهوژپ یوررب

میظنت تارثا هدننک

هناوج رب دشر یاه هک داد ناشن جیاتن ماداب ییاز

دشر نیرتشیب ج

رد هراسخاش یروآرپ و هناو 2

یلیم رتیل رد مرگ دمآ تسد هبBA

( 5 ) .

یدایدزازیر یسررب شهوژپ نیا زا فده جنران

هب هراسخاش داجیا هلیسو دشر هدننک میطنت داوم رثا نییعت و هپل ور روحم تاعطق رد

هراسخاش دشر و شزیگنا رد یهایگ یکرت اب هارمه تشک طیحم نیرتهب هب یبایتسد و اه

ب ینینکوتیس تا .دوب رظن دروم هیاپ نیا یارب

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

288

شور و داوم اه

هدیسر و هزات هویم شهوژپ نیا رد هویم یوشتسش زا سپ و ادج تخرد زا

ینوفعدض و ادج روذب تسوپ .تشگ جراخ هویم زا روذب ،اه

.تفرگ تروص لوناتا زا ینوفعدض یارب 70

نیا هب .دیدرگ هدافتسا شتآ هلعش و دصرد هطوغ لوناتا رد روذب هک تروص

رو تدم هب سپس و هتشگ 5

تفرگ رارق شتآ هلعش یور هیناث تشک طیحم هب روذب سپس .

لودج(MS

1 نت نودب ) ظ

می .دش لقتنم دشر هدننک طیحم

تشک یاه

تدم هب هدش 6

- 4 یامد رد هتفه 1

25±

طیارش رد 16

و ییانشور تعاس 8

.دنتفرگ رارق یکیرات تعاس

هب لاقتنا :دشر هدننک میظنت یواح تشک طیحم

تشذگ زا سپ 6

- 4 هتفه هنومنزیر لیتوکوپیه ،روذب تشک زا شرب هب ار هدرک دشر یاه

یاه 3 - 5 یلیم طیحم هب و میسقت یرتم

تشک یواحMS

وGA3

هدننک میظنت یواح وNAA

،رفص( یاه 5

/ 2 ، 5 ، 10 : ،رفص( و )BA

25 / 0 ، 5 / 0 .دیدرگ لقتنم )TDZ:

تافص هزادنا هدش یریگ هناوج دصرد لماش

دصرد ،ییاز سولاک

ییاز ریغ و میقتسم ییاززاب دصرد و زا دعب میقتسم

4 هتفه .دوب ای ن

امزآ ی ش فداصت لاماک حرط بلاق رد اه ی

رتپ ره هک رارکت هس اب و ی

د ی ش لماش 5 ر ی هنومنز لانآ .تفرگ ماجنا ،دوب ی

ز هداد مرن طسوت اه

رازفا اقم وSAS

ی هس م ی گنا ی ن نومزآ اب اه .تفرگ تروص لسکا رازفا مرن اب اهرادومن مسر و دش ماجنا دصرد جنپ حطس ردLSD

ثحب و جیاتن اتن ی ج لباقتم رثا هک داد ناشن و BA

هناوج دصرد تافص رب TDZ

از یی

، دصرد سولاک ییاز اززاب دصرد و یی

قتسم ی م حطس رد ی

ك

نعم دصرد ی

نچمه .دش راد ی

ن سررب ی اززاب دصرد یی

غ ی ر قتسم ی م ظنت رثا هک داد ناشن ی

م هدننک اه ی اهنت هب دشر یی

نعم ی هدش راد

تسا لودج(

2 .)

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

289

سررب ی اقم لودج ی

هس م ی گنا ی ن ب هک داد ناشن تافص ی

رتش ی ن هناوج دصرد از

یی ش نورد تشک رد جنران ی

هش ا ی حم رد ی ط تشک

Ms

واح ی 4 / 44 یلیم مرگ ل رب ی رت و BA

م هب رفص TDZ

ی ناز 35 دصرد هدهاشم .دش تظلغ رد هچرگا اه

ی و BA TDZ

نچمه و رفص ی

ن

BA 2/22

و

TDZ

ن رفص ی ز 30 هناوج دصرد از

یی لودج( تشگ لصاح 2

هب .) لک روط ی اتن ی ج هک داد ناشن بی BA

رتش هناوج از یی ار

ازفا ی ش م ی دهد رادومن(

1 )

.

سولاک ییاز رتمهم هلمج زا ی

ن ش نورد تشک رد قافتا ی

هش ا ی م ی ا رد هک دشاب ی

ن کشت دنور شهوژپ ی

ل نآ 22 ماجنا لوط هب زور ی

د

لکش(

1 ب .) ی رتش ی ن م ی ناز اب نآ 100 ت رد دصرد ی

رام 10 BA

یلیم مرگ ل رب ی رت و

TDZ

1 یلیم مرگ ل رب ی رت پ عوقو هب ی تسو نچمه . ی ن

رتمک ی ن نودب و نآ رادقم سولاک

ییاز ت رد ی رام ظنت ود ره رفص ی

م رقت .دش هدهاشم هدننک ی

اب تظلغ رد اه

ی رتلااب

BA

و

TDZ

سولاک ییاز ب ی رتش ی داتفا قافتا رادومن(

2 )

.

رد اززاب تافص یی

قتسم ی م غ و ی ر قتسم ی م ن ی ز ت ی رام

TDZ

25 / 0 و 10 BA

یلیم مرگ ل رب ی رت رتهب ی ن تن ی هج روط هب .تشاد ار ی

هک دصرد

اززاب یی قتسم ی م ا رد ی ن ت ی رام م اب ی ناز 33 / 21 ز فلاتخا ی

دا ی اس اب ی ر تظلغ اه ی ظنت ی م هدننک نچمه .تشاد اه ی

ن دصرد تفص رد

اززاب یی غ ی قتسمر ی م ا ی ن حم ی م اب تشک ط ی

ناز 66 / 9 اس هب تبسن ی

ر ت ی اهرام رتلااب دصرد ی

تشاد ار

.

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

290

رد ا ی ن درگ صخشم هعلاطم ی

د هک

TDZ

و تبثم رثا BA

ی اززاب رب یی اس و ی ر ور تافص ی ش ی ر ی هنومنز اه ی گ ی ها .تسا هتشاد جنران نایب

هدرک دنا اناوت هک یی اززاب یی گ ی هچها اه ی ارش رد تابکرم ی

ط امزآ ی هاگش ی ر عبانم هب هتسباو ی

هنومنز م ی دشاب ( 9 ) تن . ی هج شهوژپ ی رب

اززاب یی سنوپ ی سور هک داد ناشن

TDZ

زا

BAP

لاعف ی ت رتمک ی تظلغ و هتشاد اه

ی رتلااب

BAP

وارف و دصرد رب ان

ی تسا رثوم هناوج

( 14 ) نچمه . ی ن زا هک رضاح شهوژپ رد و BA

TDZ

اززاب رب یی درگ صخشم ،دش هدافتسا جنران ی

د تظلغ اه ی رتلااب لوت رب BA

ی د

اززاب و هناوج یی

اذگ رثا رتر م ی دشاب

.

بی رتش ی ن اززاب رادقم یی

اب ولآدرز رد 5

/ 0 و 2 یلیم مرگ ل رب ی رت

TDZ

دش لصاح (

12 ) لاد . ی ل اززاب یی غتم ی ر

TDZ

شهوژپ رد اه

ی

م فلتخم ی لد هب دناوت ی

ل تونژ عون ،هنوگ عون رثا ی

پ اس و ی ر ارش ی ط بق زا تشک ی

ل سکا ی ن اس حوطس و ی

کوت ی ن ی دشاب

.

رد شهوژپ ی نی ز ب هک دش شرازگ ی

رتش ی ن دصرد سولاک ییاز حم رد وله ی

ط هارمه هب MS

3 یلیم مرگ ل رد ی رت

TDZ

تشگ هدهاشم

( 1 ) ازفا اب هک ی ش م ی ناز

TDZ

شهاک ی هتفا روط هب .تسا ی

تظلغ رد هک 10

یلیم مرگ ل رب ی رت

TDZ

رتمک ی ن م ی ناز اززاب یی تسدب

ا رد .دمآ ی ن هوژپ ش هب حطس ی هن

TDZ

ارب ی ،جنران 25 / 0 یلیم مرگ ل رب ی رت لاح رد ،دش هدهاشم ی

تظلغ هک اه

ی شهاک رتلااب ی

تفا

.

اتن ی ج سررب ی ر رب ی ز دزا ی دا ی ف ی سوک ماجنب ی ن زا هدافتسا هک داد ناشن 3 BA

یلیم مرگ ل رب ی رت ارش رد تظلغ ی

ط ش نورد دشر ی

هش ا ی

ا ام شهوژپ رد هک تسا ی

ن رادقم 10 یلیم مرگ ل رب ی رت تسا هدوب م هک

ی لد هب دناوت ی

ل تنژ رد توافت ی

ك گ عون و ی ها دشاب ( 13 ) . رد

بیس یدایدزازیر یور رب یشهوژپ اتن

ی ج کاح ی تظلغ هک دوب نآ زا اه

ی لااب ی و TDZ

شهاک بجوم BA

گ دشر ی هچها م ی ددرگ

( 3 ) نچمه . ی ن ا ی ناش هک دنتشاد راهظا رط زا BA

ی ق مادنا از یی قتسم ی م کشت و ی ل هخاش اه ی اهتنا یی لوت ببس ی د هخاش اه ی اجبان

م ی و ددرگ نیTDZ

ز امت ی ل ب ی رتش ی هب سولاک ییاز راد د تن رد ی هج ا ی ن توافت شان اه ی تظلغ زا اه ی ظنت ی م .دشاب هدافتسا دروم هدننک

م رظن هب ی دسر داقم ظفح ردBA

ی ر فاک ی نومروه زا اه

ی رورض ی ارب ی مادنا از یی ر تفاب رد بسانم ی

هنومنز دراد شقن .

رد اهن ی ت م ی نینیکوتیس هک تفگ ناوت نومروه زا یهورگ ،اه

م بوسحم دشر كرحم رثا اب یهایگ یاه ی

رد هک دنوش میظنت

دشر فلتخم یاهدنیآرف ومن و

اب یارب .دنراد تیمها هشیش نورد طیارش رد ناهایگ ییازز

نینیکوتیس روضح یا طیحم رد اه

تشک

نومروه نیا اریز ،تسا یرورض ب یارب اه

نای نژ یاه هناوج یبایزیامت یارب بسانم سه یرورض هقاس یاه

رد دوجوم ییاناوت .دنت

نینیکوتیس م هراسخاش یاقلا رد فلتخم یاه

ی لد هب دناوت ی

ل كرحت ،یرادیاپ

، ا نویسادیسکا و بیکرت تعرس ی

ن میظنت دشر هدننک

یم رظن هب نیاربانب ،داد تبسن فا یارب هدننک نییعت روتکاف ینومروه طیارش دسر

شیاز هناوج لیکشت زیمآ تیقفوم و اجبان یاه

دشاب هراسخاش یروآرپ (

2 ) .

(5)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

291

عبانم

1 .

،یهاجلک یناجاقآ .ف

،

،روپ مژد .ج

،رذآ یبلطم ع

. .ل و

،یکیناخ یشخب غ

. .ر 1390 . هگرود ییاززاب یور یدشر هدننک میظنت فلتخم حوطس رثا

وله ماداب- ( 314HS .) یزرواشک یژولونکتویب هتشر دشرا یسانشراک همان نایاپ .

یزرواشک یسدنهم هورگ .

یزرواشک هدکشناد .

رون مایپ هاگشناد

.نارهت 2 .

،ینمچ .ا ،

،نایلافس ا .

،ریه یماریب روپ .ی

،یناشیورد ینیسح س

. .ص و

،ریاجل یکلم .ح

1391 دیسا ،لوزارتوبولکاپ ،لویتیکونیه ریثأت یسررب .

هشیش نورد طیارش تحت ایرمورتسلآ موزیر ییاززاب نازیم رب نورزایدیت و دیسا كیتسا نیلاتفن ،كیزسبآ یهایگ تادیلوت.یا

یملع هلجم(

.)یزرواشک جنپ و یس دلج

. .موس هرامش

3 . .م،یرهاط.ا،ینمچ 1394

نومروه ریثأت . هشیش نورد ییاززاب رب دشر یاه

یبادرم قبنز یا .(Iris pseudacorus)

دلج .ینابغاب مولع هیرشن 29

هرامش

1 :هحفص . 78 - 68 .

4 .

،یوخشوخ .م

1376 .مراهچ شیاریو،موس دلج .ییازفا هایگ.

.زاریش هاگشناد تاراشتنا 1586

.ص

5 . .م،یمساق.ا،هدنفاکش 1387

یسررب . یاهرثا و BA TDZ هپل یندب ییاز نایور و هناوج دشر رب ماداب غلابان یاه

(Prunus dulcis L.) مقر لگ رید

’ 7 دلج .ینابغاب مولع هیرشن.دورهاش 22

هرامش 2 :هحفص.

154 - 147 .

6 .

،هدازیلع .م و

،ینیسح .ب 1392 ینومروه رامیت و هدوت عون رثا یسررب . هشیش نورد ییاززاب رب BAP

هایگ یا ( افوز ییوراد Hyssopus

officinalis L .ینابغاب مولع هیرشن .).

دلج .تفه و تسیب هرامش

.ود هحفص 207 - 201 .

7 . .ا،لصا یموصعم .م،یرادهد.ر،یوضترم 1394

.( لیوچ ییوراد هایگ رد ییاز هنیپ یسررب . Ferulago angulate B

و هنومنزیر عاونا زا هدافتسا اب )

هیرشن .دشر یاه هدننک میظنت هرود .یزرواشک رد یتسیز یروآ نف

14 هرامش ، 2 :هحفص . 80 - 73 .

8 . .ر،هداز فجن.ل،یرصان.ا ،یزورون 1397

تظلغ رثا یسررب . نورد تشک رب ینومروه یاهرامیت فلتخم یاه

هشیش هلجم.زمرق هنادیب روگنا یا

هرود .یزرواشک یژولونکتویب 10

هرامش،

1 :هحفص.

138 - 119 .

9. Barlass, M. and Skene, K. G. M. 1986. Citrus (Citrus species), in:Bajaj Y.P.S. (Ed.). Biotechnology in Agriculture and Forestry, Trees I,1, Springer-Verlag, Berlin. pp. 207–221.

10. Carolina Espinosa, A., Pijut, M. P. and Michler, C. N. 2006. Adventitious shoot regeneration from leaves of wild pear.

Hort science. 41: 193-207.

11. Pena, L. Cervera, M. Fagoaga, C. Romero, J. Ballester, A. Soler, N. Pons, E. Rodriguez, A. Peris, J. Juarez, J. and Navarro. L. 2009. Citrus. In a compendium of Transgenic Crop Plants. C. Kole and T. C. Pe´rezClemente

12. Pérez-Tornero, O., Burgos, L. and Egea, J., 1999. Introduction and establishment of apricot in vitro through regeneration of shoots from meristem tips. In Vitro Cellular & Developmental Biology-Plant, 35(3), pp.249-253.

13. Rzepka-Plevnes, D. and Kurek, J. 2001. The influence of media composition on the proliferation and morphology of Ficus benjamina plantlets. Acta Horticulture. 560: 473-476.

14. Van Le, B., Thanh Ha, N. Anh Hong, L. T. and Thanh Vân, K. T. 1999. High frequency shoot regeneration from trifoliate orange (Poncirus trifoliata L. Raf.) using the thin cell layer method. Plant biology and pathology/biologie et pathologie végétales. pp: 1105–1111.