هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
1319
شیم لصف زا جراخ یلثم دیلوت درکلمع و یلحف ءاقلا رب ینتشاک نیلوگر رثا یدنز یاه
دابآ مکح یدجو اضر
.ناریا ،هنایم ،یملاسا دازآ هاگشناد ،هنایم دحاو :لووسم هدنسیون * [email protected]
هدیکچ نییعت روظنم هب قیقحت نیا لوگر رثا
نی نتشاک ی لحف ءاقلا رب ی
و لوت درکلمع دی
لثم ی م لصف زا جراخ شی
یاه دنز تروص ی
روظنم نیدب .تفرگ زا
80 م سار شی دنز ی 2 - 4 م اب هلاس نیگنای جرت نزو
ًاحی 44 - 48 ک
،مرگولی غ ری غ و نتسبآ ری
ش هدری و
نامسج رظن زا ملاس ی
لوت و دی لثم ی اوا زا لی درورف نی اوا ات هام لی لوت لصف زا جراخ( هام دادرخ دی
)لثم لاس 1392 رد
جرک ناتسرهش .دش هدافتسا
شیم باختنا زا سپ اه سقت هورگ ود هب
می م و هدش شی یاه ن هورگ ره زی هورگ هس هب نس ساسارب
سقت هلاس راهچ و هس ،ود می
یدنب لوا هورگ .دندش ه )لرتنک(
هنوگچی رزت قی نومروه ی رد تفای .درکن م شوگ رد شی
یاه هورگ
مود کی ددع لوگر نی واح ی نوتلام نی ب ز تروص ه یدلجری
زا دعب و دش هتشاک 35
چوق زور لخاد هب اه هلگ
زاساهر ی درگ دی .
اهرتماراپ ی لوت یلثمدی از دصرد لماش
،شی هرب خرن ئاز
،ی ئازولقود دصرد
،ی هرب دادعت اه ی هرب نزو ،هدش دلوتم دادعت و اه
اهولقود ی دلوت هتفای سررب ی .دش م نس لرتنک هورگ رد شی
ثأت یری از دصرد رب شی
ازولقود دصرد .تشادن یی
نس همه رد نی
دوب رفص . لوگر هورگ رد نی
از دصرد شی م رد شی یاه رتلااب هلاسود ردو نی
م شی یاه اپ هلاسراهچ نیی
رت ( دوب P<0/05 دصرد .)
ازولقود یی مرد شی یاه ب هلاس هس لاا رت نی م رد و شی یاه اپ هلاس راهچ نیرت نیی
دوب ( P<0/05 .) داد ناشن شیامزآ نیا جیاتن
ا صخاش دوبهب رد یراد ینعم لکش هب نینوتلام زا هدافتس اب هسیاقم رد هرب دیلوت شیازفا ببس هک هتشاد رثا یلثمدیلوت یاه
یم هیصوت شیامزآ نیا جیاتن هب هجوت اب سپ .تسا هدوب دهاش هورگ هرهب یارب دوش
هرب شیازفا زا یدنم هرود لوط شهاک ،ییاز
لام زا شیاز ود هلصاف لرتنک و شیاز .دوش هدافتسا نینوت
:یدیلک تاملک ،شیازدصرد
هرب خرن از
،یی ازولقود دصرد یدنز شیم ،نینوتلام ،نیلوگر ،یی
همدقم یژولونکت زا دروآ تسد هب دنفسوگ یگدنز لوط رد ار هرهب نیرتشیب ناوتب هکنیا یارب ایند طاقن بلغا رد یاه
هدافتسا یلثم دیلوت
یم ( دوش 1 .)
تیلاعف هرود لوط دنفسوگ یلثم دیلوت
یم توافتم ییایفارغج ضرع هب هتسب اه ضرع رد .دشاب
لوصف اب و هلدتعم ییایفارغج یاه
تفج لصف صخشم ینعم روط هب یریگ
یم دودحم یراد .دشاب
یسنج تیلاعف تارییغت یریگ هزادنا یارب یتیمک ناونع هب زور شقن
فلتخم تاعلاطم رد یصخشم روط هب هدام و رن دنفسوگ رد تسا هتفرگ رارق یسررب دروم
( 10
.) رییغت قیرط زا ییانشور تدم لوط
یبصع متسیس رب ،نینوتلام حشرت متیر کی اب لآ هنیپ هدغ طسوت نومروه نیا .دراذگ یم ریثات ینومروه–
هنابش هب هتسباو و لوط
یکیرات یم حشرت و زتنس دوش
( 17 ) یم نینوتلام زا هک تسا هداد ناشن فلتخم تاقیقحت . تیلاعف عورش نتخادنا ولج یارب ناوت
وت ( درک هدافتسا شیم رد یعیبط لثم دیل 12
) هنارتیدم یاهزب رد ینتشاک نینوتلام زا هدافتسا . جراخ رد اهرن زا یزاسادج نودب یا
یم اهزب رد یقیرزت نینوتلام زا هدافتسا نینچمه .دوش یلحف ءاقلا ثعاب تسناوت لثم دیلوت لصف زا قلا ثعاب دناوت
رد یلحف زورب یا
یم هدش هدافتسا نینوتلام .دوش ناتسمز هدافتسا نامز ،داژن ،ناویح کیژولویزیف تیعضو دننام یلماوع ریثات تحت دناوت
نومروه زا
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
1320
دریگ رارق . د هکنیا هب هجوت اب و
دودح دنفسوگ ینتسبآ هر 150
یم تسا زور هار اب ناوت
ک شیاز رابکی زا شیب هب ار نآ یفلتخم یاهرا
رد دناسر لاس
( 4 )
نیا دوش مهارف لثم دیلوت لصف زا جراخ رد یراذگ کمخت و یلحف یاه لکیس زورب ناکما دنفسوگ رد رگا .
تفج لصف رد دناوت یم ناویح لاس ود ره هجیتن رد و دهد ماجنا نامیاز مه یریگ
3 .دشاب هتشاد نامیاز یواح هعطق کی نیلوگر
وگ تسوپ ریز رد هک تسا نینوتلام نومروه یم هتشاک شیم و چوق ش
یم ثعاب نینوتلام نومروه یجیردت یزاساهر اب و دوش دوش
دودح زا سپ هک یروط هب دوش اقلا ماد هب بش تدم ندش دنلب و زور ندش هاتوک رثا یعون هب 2
تفج لصف کی ،هام هباشم یریگ
تفج لصف یم عورش زییاپ لیاوا و ناتسبات رخاوا رد هک یعیبط یریگ
ماد رد دوش دوش داجیا
یاه خساپ ءاقلا رضاح قیقحت فده .
شیم رد لصف زا جراخ یلثم دیلوت درکلمع دوبهب و یلحف یم ینتشاک نینوتلام زا هدافتسا اب یدنز داژن یاه
.دشاب
شور و داوم اه
ا نی قحت قی زا هدافتسا اب 80
م سار شی دنز ی 2 - 4 م اب هلاس نیگنای جرت نزو
ًاحی 44 - 48 ک
،مرگولی غ ری نتسبآ غ و ری ش هدری ملاس و
نامسج رظن زا ی
لوت و دی لثم
،ی اوا زا لی درورف نی اوا ات هام لی لوت لصف زا جراخ( هام دادرخ دی
رد )لثم جرک ناتسرهش ماجنا
تفرگ .
امزآ دروم هلگ شی
اوا رد رخ ناتسرهش عتارم هب هام دنفسا جرک
بط روط هب و لاقتنا یعی
ور ی ذغت عترم هی م ی .دنوش هورگ ود ره رد
د هب یسرتس کمن گنس و بآ
ب هنادازآ روط دوب
امزآ عورش رد . شی
ادج هلگ زا اه چوق دیدرگ
ا هک نی رظن رد رفص زور ناونع هب زور
هتفرگ دش .
م شی عت زا دعب اه نیی
هرامش و نس راذگ
ی فداصت روط هب ی
هب 2 هورگ 40 سار ی سقت می دندش ناونع هب نس . کی
رظن رد کولب لماع
هاش هورگ .دش هتفرگ م لماش د
شی اه یی دوب ه هک چی هنوگ نامرد ی ور ی نآ اه ن تروص تفرگ و شیم یاه مود هورگ نومروه
نوتلام نی
رد تفای .دندرک م رد شی اه ی هورگ رامیت کی لوگر ددع
(نی
Sava Pars, Iran
واح هک)
ی 18 م یلی مرگ نوتلام نی دوب لکتورپ قبط
تدم هب هدنزاس تکرش طسوت هدش داهنشیپ 35
زور عاق رد ز تروص هب شوگ هد یدلجری
هتشاک دش . سپس چوق اه ( ازا هب ی ره 5
ار س کی چوق 2 - 4 هلاس ) تدم هب 30 زور لخاد رد دندیدرگ یزاساهر هلگ
لحف عورش نامز تبث تهج زور هنابش هس ات و ی
هلگ
هداد .تفرگ رارق رظن تحت اه
ی از هب طوبرم شی
از نامز رد هلگ نداد رارق لرتنک تحت اب نامی
عمج روآ ی دیدرگ نامز هلصاف . ی
چوق
زادنا ی لحف عورش ات
،ی هدزاب ی از نامی م تبسن(
شی اه ی از نامی م دادعت هب هدرک شی
اه ی گتفج یری از ولق دنچ خرن )هدرک یی
دادعت(
اه هرب ی م دادعت هب هدش دلوتم شی
اه ی از نامی هرب خرن و )هدرک از
یی هرب دادعت(
اه ی ند هب ای م هب هدمآ شی
اه ی گتفج یری رک هد ) رد
هورگ اه ی اقم فلتخم هسی
ش د ن .د
ماد دادعت مامت ینتسبآ هرود مامتا زا دعب هرب ،)ولق کت ،ولقود( هدومن شیاز یاه
عمج دلوت نزو و تیسنج ،هدش دلوتم یاه و یروآ
.دیدرگ تبث کی ره رد سپس .دش هسیاقم رگیدکی اب هورگ ود رد یلثمدیلوت یاهرتماراپ تارییغت نیگنایم ادتبا رد
هورگ زا نازیم اه
شیم نس ساسا رب یلثم دیلوت یاهرتماراپ تارییغت .دیدرگ هسیاقم هناگادج تروص هب )هلاس راهچ و هس ،ود هتسد هس رد( اه
شیاز شیم دادعت/ولقود دادعت( یئازولقود دصرد ،)شیاز دادعت/شیم دادعت( شیاز دصرد لماش یلثمدیلوت یاهرتماراپ نینچمه هرب دادعت ،)هدرک ه
هرب لک دادعت ،هدام ،رن یا هرب نزو ،هدش دلوتم یاه
ولقود دادعت و اه .تفرگ رارق یسررب دروم هتفای دلوت یاه
هداد رازفا مرن زا هدافتسا اب یلحف دصرد و نامز عورش هب طوبرم یاه هداد نینچمه .دندش سنایراو هیزجت SAS
هب طوبرم یاه
رب خرن و ییازولق دنچ خرن ،نامیاز یهدزاب ه
رازفا مرن زا هدافتسا اب ییاز هیور اب و SAS
Logistic
هسیاقم .دش سنایراو هیزجت
نیگنایم یکوت هنماد دنچ نومزآ زا هدافتسا اب زین اه
(Tukey Test)
لامتحا حطس رد 5
.تفرگ ماجنا دصرد
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
1321
ثحب و جیاتن هورگ نیب ینعم فلاتخا دهاش هورگ اب هسیاقم رد نومروه هدننک تفایرد
راد یلثم دیلوت تافص ظاحل زا ی دش هدهاشم
( P<0/05
.)
هرب نزو نیگنایم نیب اه
ی ینعم فلاتخا هنوگچیه اهرامیت دشن هدهاشم یراد
( P<0/05
هسیاقم رد ،نینوتلام هورگ رد شیاز دصرد .)
ینعم فلاتخا و هدوب رتلااب دهاش هورگ اب داد ناشن ار یراد
( P<0/05
گ رد ییازولق ود دصرد و دادعت .)
هورگ اب هسیاقم رد رامیت هور
تشاد یرترب یراد ینعم لکش هب لرتنک لودج(
1 ) .
فلاتخا دلوت نزو رد و هدوب رفص نینس همه رد ییازولقود دصرد .تشادن شیاز دصرد رب یریثأت شیم نس لرتنک هورگ رد ینعم هرب نایم یراد لودج( تشادن دوجو اه
2 .)
لودج 1 سررب : ی غت تاریی لوت تفص ثمدی یل هورگرد اه ی دهاش لوگر و نی
اهرتماراپ دهاش
نیلوگر
)سار(رن هرب 5
10
)سار( هدام هرب 7
14
هرب لک دادعت )سار(اه
12 24
)مرگولیک(رن هرب نزو 53
/ 4 27
/ 4
)مرگولیک(هدام هرب نزو 72
/ 3 16
/ 4
)سار(شیم دادعت 38
39
شیاز دادعت 12
21
)دصرد( شیاز 57
/ 31 85
/
*53
ود دادعت ولق 0
*3
)دصرد(یئازولقود 0
*14
لصاف ه )زور(شیاز ات چوق یزاساهر 168
*178
( لامتحا حطس رد راد ینعم فلاتخا p<0.05
) لودج 2 شیم نس رثا یسررب : دهاش هورگرد یلثمدیلوت تافص رب اه
اهرتمراپ شیم
هلاس ود یاه شیم
هلاس هس یاه شیم
هلاس راهچ یاه
)سار(رن هرب دادعت 3
2 0
)سار(هدام هرب دادعت 1
2 4
هرب لک دادعت )سار(اه
4 4
4
)مرگولیک(رن هرب نزو 36
/ 4 70
/ 4 0
)مرگولیک(هدام هرب نزو 2
/ 3 1
/ 4 97
/ 3
)سار(شیم دادعت 13
13 12
شیاز دادعت 4
4 4
)دصرد(شیاز 76
/ 30 76
/ 30 3
/ 33
ولقود دادعت 0
0 0
)دصرد(یئازولقود 0
0 0
د نیلوگر هورگ رد شیم رد شیاز دصر
شیم زا رتلااب یراد ینعم لکش هب هلاسود یاه دوب هلاسراهچ یاه
( P<0/05
دصرد .)
شیم رد ییازولقود شیم رد و نیرتلااب هلاس هس یاه
دوب نییاپ هلاس راهچ یاه لودج(
3 ) .
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
1322
د نینونلام هدننک تفایرد هورگ یلثمدیلوت هدزاب شیازفا دروم رد هعلاطم نیا زا لصاح جیاتن جیاتن اب ،دهاش هورگ اب هسیاقم ر
تاعلاطم
Abecia
(ناراکمه و 2007
) هتشاد یناوخمه (
2 ) هعلاطم نیا رد و تبسن ینتسبآ دصرد شیازفا ببس نینوتلام زا هدافتسا
هتخوس هعلاطم زا لصاح هجیتن اب یلو .تسا هدش دهاش هورگ هب ( ناراکمه و یراز
1385 تسا هتشاد تریاغم ) (
1 ).
رد هعلاطم دای
.تشادن ینتسبآ دصرد شیازفا رب یریثأت نینوتلام زا هدافتسا هدش
لودج 3 نیلوگر هورگ رد یلثمدیلوت تافص رب نس رثا یسررب :
اهرتماراپ هلاسود
هلاس هس هلاسراهچ
)سار(رن هرب 4
2 4
)سار(هدام هرب 5
7 2
هرب لک دادعت )سار(اه
9 9
6
)مرگولیک(رن هرب نزو 32
/ 4 10
/ 4 20
/ 4
)مرگولیک(هدام هرب نزو 12
/ 4 87
/ 4 50
/ 4
)سار(شیم دادعت 13
12 14
شیاز دادعت 8
7 6
)دصرد(شیاز 54
/
*61 34
/ 58 86
/ 42
ولقود دادعت 1
2 0
)دصرد( یئازولقود 12
28 0
( لامتحا حطس رد راد ینعم فلاتخا*
p<0.05 )
شیم شیاز نامز هب هجوت اب هعلاطم نیا رد هک دیدرگ صخشم اه
شیم رثکا هدش نتسبآ مود یلحف رد هورگ ود ره رد اه
رظن زا .دنا
هفرص لوا یلحف رد ینتسبآ ،یتیریدم یم رتشیب دوس هب ندیسر و هنیزه ،تقو رد ییوج
لودج( دشاب 4
.)
لودج 4 هورگ رد ینتسبآ هب رجنم یلحف : دهاش و یشیامزآ یاه
اهرامیت ماد نس
لک دادعت شیاز دادعت
یلحف اب شیاز لوا
مود یلحف اب شیاز
دهاش لاس ود
13 4
0 4
دهاش لاس هس
13 4
2 4
دهاش لاس راهچ
12 4
1 3
نیلوگر لاس ود
13 8
2 6
نیلوگر لاس هس
12 7
2 5
نیلوگر لاس راهچ
14 6
1 5
هرهب و باختنا ذپ تروص یوحن دیاب سورتسنآ لصف رد یلثمدیلوت تیریدم رد ینامزمه یاهرازبا زا یدنم
ماد هک دری مزلا یگدامآ اه
تفج یارب ار یم ناشن شهوژپ نیا جیاتن .دنروآ تسدب یلثمدیلوت لصف لخاد رد یریگ
هرب دهد هسیاقم رد نینوتلام هورگرد ییاز
یم رتشیب دهاش هورگ اب یم هیصوت شیامزآ نیا جیاتن هب هجوت اب دشاب
هرهب یارب دوش هرب شیازفا زا یدنم
رود لوط شهاک ،ییاز ه
زین بسانم شیاز دصرد و تلوهس هب هجوت اب نینوتلام زا هدافتسا نینچمه .دوش هدافتسا نینوتلام زا شیاز ود هلصاف لرتنکو شیاز یم یبسانم شور .دشاب
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
1323
اب هجوت هب جیاتن هب تسد هدمآ رد نیا نینوتلام قیقحت یارب
هب تسد ندروآ نیرتلااب نازیم یلحف تسین یفاک اما تسا یرورض .
رد
زورب رضاح قیقحت مک
اب شیم ههجاوم رثا ،اهنت هک دشاب نیا هدنهد ناشن دناوت یم دهاش هورگ رد یلحف لصف زا جراخ رد چوق
یاقلا ببس دناوت یمن لثم دیلوت نارگید تاعلاطم رد .دوش داژن نیا رد یلحف زورب
یم ناشن هک دراد دوجو یدهاوش اب ههجاوم دهد
چوق جوم دوبهب ببس کیلوف یاه
یم یلو کبدیف لیلد هب اما دوش
،نورتسژورپ یلبق روضح هنیمز دوبن و لویدارتسا یفنم یلحف زورب
اب ههجاوم رد لثم دیلوت لصف زا جراخ رد تسین یفاک ییاهنت هب ،چوق
.
قیرزت هک داد ناشن هرب نزو هب طوبرم یاه هداد زیلانآ روتکاف نیا یور رب یراد ینعم رثا نینوتلام نومروه
ن شاد تسا هت
( p<0/05 ) .
اهزب و شیم یاه عقاو رد ضرع یاه ییایفارغج طسو
و
،لااب سورتسا یلپ یلصف
دنتسه و لکیس یلحف ار رد لوط زییاپ و ناتسمز
ناشن یم دازآ .دنهد ندش
نینوتلام هب
روط موادم زا نینوتلام هدش هتشاک
رد ریز تسوپ شوگ اب دیلقت تاریثات یکیرحت یاهزور
ثعاب هاتوک لج
و نتخادنا عورش لصف یلثمدیلوت رد
شیم اه یم
( دوش
و5 6 .)
زا نینوتلام هب ناونع یرازبا رد ولج یزادنا و عورش دوز لصف ماگنه تفج
یریگ رد دنفسوگ رد حطس یعیسو هدافتسا هدش
( تسا
7
و 8
نتشاک .)
ریز یتسوپ نینوتلام یم
دناوت تظلغ نینوتلام ار
رد یط 24 تعاس شیازفا هداد و ب نود هکنیا عنام حشرت یلخاد
نینوتلام ثعاب ،دوش داجیا
طیارش زور هاتوک یم هدافتسا .ددرگ زا
نینوتلام رد لصف ریغ یلثمدیلوت رد
شیم یاگچنم یاه
،ییایناپسا
هلصاف هیارا چوق ات نامز لحف ندش شیم اه ار روط هب ینعم یراد شهاک هداد نینچمه .تسا هدافتسا
زا رد نینوتلام شیم
اه ی
داژن اسار
،اسنوگارآ ثعاب
هدش نیلوا یلحف دعب زا
،یزادنا چوق تبسن
هب هورگ
،دهاش هب روط رایسب ینعم یراد رتدوز دتفا قافتا
( 3 ) .
دوبهب دنچ ییازولق داجیا هدش رد یپ هدافتسا زا نینوتلام رد
ًاتدمع راهب یشان
زا شیازفا نازیم کمخت یراذگ یم دشاب
( 13
.)
یم نینوتلام اوت
دن اب شهاک یایزرتآ لوکیلوف یاه گرزب و
،طسوتم لوکیلوف دادعت ییاه
هک کمخت یراذگ یم دننک ار شیازفا دهد
( 16
رد.)
یسررب ایشبا و
،ناراکمه هدافتسا
زا نینوتلام ببس
دادعت شیازفا هرب
یاه دیلوت هدش رد هس داژن
،ونیرم اسار و فاسآ دش
هک دنچره نیا
رثا اب هجوت هب داژن و ز نام نامرد توافتم . دوب
نیاربانب دروم تاریثات راظتنا
زا نینوتلام یم دناوت اب کی هنماد یریغتم
یور هلگ یراجت یاه هب
تسد ( دیآ 14 ، 15 و 18
.)
هزورما روراب ندومن دنفسوگ رد لصف یریگتفج و
جراخ زا یریگتفج لصف هب
روظنم فادها حلاصا
،یداژن شیازفا خرن هرب ییاز و
شیازفا ر نامدنا دیلوت لثم دنفسوگ هب ناونع کی شور لومعم حطس رد روشک حرطم یم دشاب
( 17
رد .)
دنفسوگ اب هجوت هب هکنیا
شور لومعم یاه رد
همانرب نامزمه یزاس رد جراخ زا لصف دیلوت یلثم نامدنار زا یفاک
رادروخرب و ،دنتسین زا
هکیئاجنآ لصف دیلوت
تحت لثم ریثات
حشرت نومروه ینوتلام ن
،تسا هدافتسا زا نیا نومروه رد ولج ار یریگ تفج لصف دناوت یم ،یلثمدیلوت ریغ لصف
و هتخادنا لصف رد اهنژاتسژورپ اب یلحف یزاس نامزمه یاه همانرب
.دنوش یرتهب نامدنار یاراد یریگتفجریغ
یریگ هجیتن ولج رد نینوتلام فرصم داژن رد لثمدیلوت لصف نتخادنا
یدنز م رثوم لاماک ی
یم و دشاب دناوت
رد ار داژن نیا یلثمدیلوت درکلمع
لباق روط هب یلثمدیلوت ریغ لصف هظحلام
رب یناریا یاهداژن ریاس رد نآ فرصم یلو .دهد شیازفا یا هچخیرات ،داژن ،هقطنم بسح
متسیس و یلثمدیلوت یتیریدم یاه
.دشاب هتشاد رب رد ار یتوافتم جیاتن تسا نکمم
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
1324
عبانم
1 - هتخوس یراز
، ع . یناگجو ،
، م . یجلسن یرساین ،
، ا
،.
.1385 شیم یروراب یاه صخاش یور یاباتآ داژن چوق رد نینوتلام زیوجت ییاراک یسررب هلجم .
اقیقحت ،یکشزپماد ت هرود
،61 هرامش ،2 تشهبیدرا 1385 .
2-Abecia, J. A., Forcada., F., Zúñiga, O. and Valares, J. A. 2007 The effect of progestagen treatment on sheep reproductive performance at different phases of the estrous cycle. Animal Research. 51: 149-155.
3-Denicolo G., Moriss S.T., Kenyon P.R., Morel P.C.H. and Parkinson T. J. 2008. Melatonin improved reproduction performance in sheep bred out of season. Animal Reproduction Science, 109 :124-133.
4-Driancourt, M. A. 1987. Ovarian feature contributing to the variability of PMSG-induced ovulation rate in sheep. Journal of Reproduction and Fertility. 80:207-212.
5- Notter, D. R. 2000. Effects of ewe age and season of lambing on prolificacy in US Targee, Suffolk and Polypay sheep. Small Ruminant Research. 38 (1): 1-7.
6- Pala, A. 2001. Effects of three twice-a-year breeding schedules in four breeds of sheep. North Carolina state university.
7- Samartzi, A. F., Boscos, C., Vaini, E., Tsakalof, P. 1995. Superovulatory response of Chios sheep to PMSG during spring and autumn. Animal Reproduction Sciense. 39:215-222.
8-Schoenian, S., 2005. Reproduction in the Ewe. A beginner's guide to raising sheep. Book Sheep 201.
9- Simonetti, L., Ramos, G., Gardon, J. C. 2002. Effect of estrus synchronization and artificial insemination on reproductive performance of Merino sheep. Brazil .Journal of veterinary research animal science. 39:143-146.
10-Rosa, H. J. D. and Bryant M. J. 2003. Seasonality of reproduction in sheep. Small Ruminant Research, 48: 155-171.
11- Shipley, C. F. B., Buckrell, B. C., Mylne, M. J. A., Pollard J. and Hunton, J. R. 2007. Artificial insemination and embryo transfer in sheep. Current therapy in large animal (second edition). New York, USA. Elsevier. P. 629-641.
12- Tsantarliotou, M. P., Kokolis, N. A. and Smokovitis, A. 1986. Melatonin administration increased plasminogen activator activity in ram spermatozoa. Theriogenology. 69: 458-465.
13- Ungerfeld, R. 2003. Reproductive responses of anestrous ewes to the introduction of rams. Doctoral thesis. Swedish University of Agricultural Sciences. Uppsala.
14- Ustuner, B, Gunay. U., Nur. Z., and Ustuner H.. 2007. Effects of long and short-term progestagen treatments combined with ECG on estrus synchronization and fertility in Awassi ewes during the breeding season. Acta Veterinaria Brunensis.76:391-397.
15- Vien., V., 2004. Sheep Health & Production.Chapter 8. Controlled breeding; artificial insemination (ai) and moet.
16- Vivanco, H. W. 1985. Recent developments in reproductive techniques of sheep and goats. FAO Corporate document repository
17- Zarazaga L., Gatica, A., Celi, M. C., Guzmán, I. and Malpaux, B. 2009. Effect of melatonin implants on sexual activity in Mediterranean goat females without separation from males. Theriogenology. 72: 910- 918.
18- Zeleke, M., Greyling, J. P. C., Schwalbach, L. M. J., Muller, T. and Erasmus, J. A., 2005 Effect of progestagen and eCG on oestrus synchronization and fertility in Dorper ewes during the transition period. Small Ruminants Research. 56:47–53.