اولین همایش ملی ایده اهی نوین رد کشاورزی و منابع طبیعی

(1)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

The first national conference on novel ideas in agriculture and natural recourses (November, 2018)

892

ینغ یزاس یتسیز

: یدرکیور ون

رد تهج هشیر نک ندرک یگنسرگ ناهنپ

یللاج هبوبحم

1

*

رایداتسا1

هورگ

،یسانشکاخ هدکشناد

،یزرواشک هاگشناد

ناتسرل

:لووسم هدنسیون * [email protected]

هدیکچ

عونت ییاذغ نییاپ و یگتسباو دایز هب میژر یاه اب یرلاک

،لااب یکی زا لیلاد مهم یلااب ءوس هیذغت هب هژیو رد یاهروشک ییایسآ

و ییاقیرفآ هب رامش یم دیآ . ینغ یزاس

،یتسیز هب لیلد یشخبرثا لااب و نییاپ ندوب لامتحا زورب ضراوع یشان زا فرصم شیب

زا

،دح رد یرایسب زا اهروشک هب ناونع نیرتهب راکهار هزرابم اب یگنسرگ ناهنپ یفرعم هدیدرگ تسا . ینغ یزاس یتسیز هب

ناونع یرازبا دیدج رد تهج هزرابم اب یگنسرگ ناهنپ حرطم هدش تسا . ینغ یزاس یتسیز هناشن یسرتسد ییاذغ رتهب یارب

هماع

،مدرم قئاف ندمآ رب عناوم فلتخم و ندیسر هب هاگیاج دروم رظن تسا . ینماان ییاذغ اب تحت ریثات رارق نداد دارفا هعماج

ببس تفا تیفیک و یدمآراک دارفا هعماج هب ناونع یورین یناسنا و هیامرس یناسنا هعماج یم ددرگ هک هجیتن نآ شهاک

تیفرظ یداصتقا و دیلوت هوقلاب یلم دهاوخ دوب .

:یدیلک ناگژاو ینغ

ءوس ،ناهنپ یگنسرگ ،یتسیز یزاس هیذغت

همدقم هزورما یکی زا شلاچ یاه یساسا نیا تسا هک تیعمج ناهج زا یگنسرگ جنر

یم دنرب . نیمخت هدز یم دوش هک دادعت ود درایلیم

رفن رد رساترس ایند

"راچد

یگنسرگ ناهنپ

"

دنتسه (

WHO, 1995

( .) لکش 1 .) یاهرامآ ریخا زا یاهدوبمک ییاذغ

نیارب تعیقاو

دیکات دراد

"هک

بلاقنا

"زبس

اهنت هار لح هاتوک تدم یارب یگنسرگ رد

ناهج ار هئارا هدرک تسا . نیا

،بلاقنا اعطق دیلوت اذغ ار زا

رظن یمک شیازفا هداد تسا اما هبنج یاه هیذغت یا هدیدان هتفرگ هدش تسا . یگتسباو یساسا

هب یاهاذغ ینغ زا یرلاک لثم جنرب و

مدنگ هب ناونع هار یلح یفاکان یارب هبلغ رب هلاسم یگنسرگ رد

هعماج تسا . هجوت رتمک تبسن هب دیلوت یاهاذغ ریغ یساسا ( هب

ناونع لاثم هویم اه و تاجیزبس )

ثعاب زاین رتشیب و داجیا تمیق یاه ییلااب یم دوش هک رد تیاهن لکشم لوغ یاسآ یدیدج هب مان

یگنسرگ ناهنپ

ار هدرکداجیا تسا

(

Johns, 2007

.)

رد یگنسرگ ناهنپ

دیاش درف یرلاک یفاک یارب همادا یگدنز ار بسک دنک اما هیذغت وا رد مهارف نتخاس حوطس یفاک نیماتیو اه و

داوم ییاذغ یساسا و دروم زاین یارب تملاس ینهذ و یمسج رثوم تسین (

Cakmak, 2008

.) یگنسرگ ناهنپ

هب دشر ینهذ و

یمسج ناکدوک ناناوجونو همدص

یم دنز یمو دناوت ثعاب داجیا بیرض یشوه نییاپ

،رت یریگولج زا

دشر و یروک هب صوصخ رد

نانز و ناکدوک دوش . نینچمه یگنسرگ

ناهنپ ثعاب شهاک ناوت یراک نانز و نادرم هب لیلد رطخ یلااب لاتبا هب یرامیب اه یم دوش

(

Welch and Bouis, 2010

.)

یلصا نیرت داوم ییاذغ ییاسانش هدش

هک نینچ ییاهدمایپ ار

هب لابند دنراد لماش

،نهآ نیماتیو

،آ یور و نهآ دنتسه . شیب زا

90 دصرد ناکدوک اب نینچ یتلاکشم رد

ناهج رد ایسآ و اقیرفآ اب نازیم 36

% و 40

% مدع دشر یگدنز یم دننک و نیا هلئسم یا

یداصتقا بوسحم

یم دوش . قبط دروآرب نامزاس تشادهب یناهج زا ره 5

،رفن لقادح کی رفن رد ناهج زا دوبمک رصانع مک فرصم

جنر یم درب هک نیا هلئسم رجنم هب تاراسخ ناربج یریذپان یم ددرگ .

(2)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

893

لکش 1 . هشقن یناهج یگنسرگ ناهنپ

رامآ نامزاس تشادهب یناهج

زا عویش 74

% مک ینوخ رد نایم ناکدوک هب لیلد دوبمک نهآ تیاکح دراد . حوطس شهاک هتفای

نیماتیو آ رد تروص مدع نامرد یم دناوت هب بش یروک ، یکشخ مشچ ای یروک لماک رجنم دوش . قبط یبایزرا اه 250 نویلیم

کدوک شیپ یناتسبد زا دوبمک نیماتیو آ جنرب یم دنرب و دیاش هب رطاخ نیا دوبمک دادعت طسوتم 250 رازه ات 500 رازه کدوک ره

هلاس رد لاح انیبان ندش دنتسه ( لکش 2 .)

رثا دوبمک یور و رگید رصانع مک فرصم رد

،کاخ رد شهاک تادیلوت

،یزرواشک اصوصخم

رد یتلاغ نوچمه ترذ دوهشم تسا . یب

لیلد تسین هک دودح 40 دصرد زا مدرم ناهج هک تلاغ یاذغ یلصا اهنآ ار لیکشت یم

،دهد زا دوبمک رصانع زیر یذغم اصوصخم

یور ( یگنسرگ ناهنپ

) جنر یم دنرب . یور یرصنع مهم رد راتخاس میزنآ اه تسا و دوبمک نآ نیمجنپ لماع رد نیب لماوع ازرطخ

یارب تملاس ناسنا بوسحم یم دوش ( لکش 3 .)

دوبمک

،یور

،نهآ سم و ریاس رصانع یذغمزیر رد

تلاوصحم یزرواشک

شرتسگ یناهج

دراد و رد کاخ یاه ناریا هب لیلاد

یددعتم زا هلمج یکهآ ندوب اخ ک یاه پ،یعارز . شاه

،لااب روضح یب تانبرک ناوارف رد بآ یاه

،یرایبآ فرصم ناوارف شیب و زا

زاین یاهدوک هتافسف و اتیاهن مدع جاور یاهدوک یوتحم یور و رگید رصانع یذغمزیر تیمومع

دراد .

شور یاه یفلتخم یارب هزرابم اب یگنسرگ ناهنپ

هئارا هدش تسا هک لماش لمکم یاه

،ییوراد ینغ یزاس یتعنص و عونت میژر

ییاذغ یم دشاب (

Stein et al., 2008

.) اب نیا

،دوجو نینچ یژتارتسا ییاه اتدمع هب لیلاد یداصتقا ای

یعامتجا و

ای هب رطاخ

یراوشد یاه ینف طوبرم هب باختنا

،تابیکرت افرص

تیقفوم یدودحم بسک

هدرک دنا . عونت ییاذغ هب ناونع بولطم نیرت و رادیاپ

نیرت هار لح یارب عفر یگنسرگ

،ناهنپ هار یلح سکول تسا هک ارقف بلغا ییاناوت هدافتسا زا نآ ار درادن . شور ینغ یزاس یتعنص

نونکات زجب دی راد ندرک کمن

،اه تیقفوم یریگمشچ بسک

هدرکن تسا

.

(3)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

894

لکش 2 . دوبمک یناهج نیماتیو ( A WHO, 2009 )

لکش 3 . یناشوپمه نیبی

دوبمک یور رد کاخ یزرواشک و

دوبمک نآ رد

دارفا هعماج Alloway, 2008; www.izincg.org ( )

ینغ یزاس یتسیز

ینغ یزاس یتسیز یکی زا نیرتمهم یاهراکهار

یداهنشیپ تهج

هبلغ رب رقف ییاذغ رد قطانم هعسوت هتفای و ای رد لاح هعسوت

تسا . فده ینغ یزاس یتسیز هعسوت یناهایگ تسا هک یاراد ریداقم ییلااب زا یذغمزیر اه

رد شخب یاه یکاروخ دوخ یم دنشاب

(

Saltzman et al., 2013

.) هب نیا تروص هک تلاغ ریظن مدنگ طسوت شور یاه حلاصا هایگ و ای اب هدافتسا حیحص زا یاهدوک

ییایمیش شرورپ

یم دنبای . نیا شور کی هار لح

،رادیاپ نورقم هب هفرص و ناسآ تسا هک تبسن هب شور یاه رگید یلمع رت یم

دشاب ( کاک

،کم 2010 .) اب نیا

،لاح حلاصا ناهایگ و یسدنهم کیتنژ

کی دنیارف ینلاوط تدم تسا و ینغ یزاس تلاوصحم یارب

رصانع زیر

،یذغم دنور رایسب یدنک دراد . یاهروتکاف یددعتم

رد یدنک نیا دنیارف لیخد تسا لثم نادقف نژ یاه دصقم و رثا

لباقتم نیب پیتونژ اه و طیحم ( کاک

،کم 2008 .)

فده ییاهن یژتارتسا ینغ

یزاس

،یتسیز شهاک نازیم گرم و ریم و یرامیب یاه طوبرم هب ءوس هیذغت داوم زیر یذغم و شیازفا

تینما ییاذغ و شیازفا تیفیک یگدنز یارب تیعمج یاه ریقف رد یاهروشک رد

لاح هعسوت یم دشاب هک نیا راک زا قیرط شرورپ

تلاوصحم یساسا

تسا هک حوطس ییلااب زا داوم زیر یذغم ار رد لوط نامز و اب هنیزه کدنا مهارف یم دزاس . یارب تیقفوم

تلاوصحم ینغ

هدش زا رظن یتسیز یتسیاب لئاسم ریز دم رظن هتفرگ دوش :

1 ) لوصحم ینغ هدش زا رظن یتسیز دیاب یاراد دیلوت ییلااب هدوب و یارب زرواشک دوس یروآ هتشاد دشاب .

2 ) لوصحم دیاب مه یارب نازرواشک و

مه فرصم ناگدننک رد

قطانم فده لباق شریذپ

؛دشاب ییاج هک دارفا زا ءوس هیذغت داوم زیر

یذغم جنر یم دنرب . نینچمه دارفا

یارب دیرخ لوصحم اب شزرا ییاذغ رتلااب یاهب هفاضا یرت تخادرپ دننکن .

3 ) رادقم اذغ دیاب رد عقاو رب ساسا هنازور و قبط نس تیسنجو فرصم

دوش .

4 ) داوم یذغم دیابن سپ زا عمج یروآ لوصحم زا تسد دورب ( داوم یذغم یم دناوت رد لوط

،یرادهگن لمع

ندروآ ای نتخپ هیزجت

دوش ) دیاب طسوت ندب بذج دوش .

(4)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

895

لکش یاه فلتخم ینغ یزاس یتسیز

رد ینغ یزاس یتسیز هک زا قیرط یزرواشک تروص

یم دریگ شور یاه یددعتم دوجو دراد هک دنترابع زا : فلا ) شور یاه یکیتنژ و

ب ) شور یاه هب یعارز ای یکیمونورگا (

یرایدنفسا و

،ناراکمه 2015

.) کینکت یاه هب یعارز ینغ یزاس یتسیز هب اونع ن راکهار

هاتوک تدم و کینکت یاه هب یداژن هب ناونع یاهراکهار دنلب

تدم تهج دوبهب درکلمع و یارب شهاک ءوس هیذغت لصاح زا دوبمک

یذغمزیر اه رد نیب مدرم اهروشک حرطم دنتسه ( کاک

،کم 2010 .)

فلا ) ینغ یزاس یتسیز یعارز

یژتارتسا یاه

یزرواشک رد

تهج رتشیب ندرک نازیم داوم یندعم تلاوصحم لماش

دربراک و شیازفا تیلباق یتسیز یاهدوک

ییایمیش زیر

یذغم یارب

،ناهایگ حلاصا ییایلق ندوب

،کاخ داجیا بوانت یعارز دربراکو تادوجوم یپکسورکیم

دیفم کاخ تسا .

یکی زا نیرتهب نیا یژتارتسا

،اه یشاپلولحم یگرب

یم دشاب ( لکش 4 .)

لکش 4 . ینغ یزاس یتسیز هب ینعم دربراک یاهدوک یواح رصانع یذغمزیر ( طاقن یبآ ) هب یاهگرب هایگ هب روظنم شیازفا تظلغ رصانع

یذغمزیر رد یاهتمسق یکاروخ

هایگ زا قیرط کاخ ای گرب تسا .

شور یعارز رد هعرزم

ًاتدمع زا قیرط تیاعر فرصم هنیهب دوک و هدافتسا زا یاهدوک یواح رصانع مک فرصم تروص یم دریگ هک

نمض شیازفا درکلمع ببس دوبهب تیفیک تلاوصحم یدیلوت

یم ددرگ . شیازفا یاهدوک ییایمیش اب

نازیم یلااب داوم زیر یذغم

( یارب لاثم

،یور

،لکین دی مینلسو ) ثعاب شیازفا تظلغ نیا رصانع رد یاهتمسق یکاروخ

هایگ یم دوش . جیاتن تاقیقحت چلو

و

ماهارگ ( 2002 ) ناشن داد هک هفاضا ندرک یور هب بآ یرایبآ ثعاب شیازفا نازیم یور هب شیب زا 60 یلیم مرگ رب مرگولیک رد هناد

یاه مدنگ دش . یور نینچمه یم

دناوت طسوت مردیپا گرب بذج هدش و سپس زا قیرط دنوآ شکبآ ثعاب دوبهب نازیم یور و هب

لابند نآ شهاک نازیم دیسا کیتیف رد هناد یاه جنرب دوش .

ینغ یزاس تلاوصحم یعارز

طسوت دی رد

،نیچ مینلس رد دنلانف و یور رد دنلیات جیاتن تیقفوم یزیمآ هتشاد تسا . دربراک تانلس

میدس ( 41 / 8

% )،se

دوک نژورتین - رفسف و میساتپ هب هارمه کی مرازه دصرد مینلس و نینچمه یهددوک

میسلک و تارتین مینومآ هب

هفاضا مینلس ثعاب شیازفا نازیم مینلس رد هناد یاه ترذ هب 7 / 19

، 7 / 20 و 8 / 14 یلیم مرگ رب مرگولیک مینلس دش . طسوتم تظلغ

مینلس رد مامت هناد یاه تلاغ دنلانف رتمک زا 10 یلیم مرگ ای ولیک مرگ نزو کشخ لبق زا یهددوک مینلس دوب هک یارب مدنگ هراهب

هب 250 ولیک

،مرگ یارب مدنگ ناتسمز هب 50 ولیک

،مرگ یارب رادواچ هب 40 ولیک

،مرگ یارب درآ مدنگ هب ولیک170

مرگ و یارب نان

مدنگ هب 180 ولیک مرگ رد 3 هام لوا لوصف دشر سپ زا یهددوک مینلس

هب روط یریگمشچ شیازفا

ادیپ هدرک تسا (

Chilimba et

al., 2012

.) مه نونکا مینلس رد دنلانف قبط نوناق هب نازیم 10 ولیک مرگ هب دوک ییایمیش هدوزفاNPK

یم دوش ات نازیم بذج

(5)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

896

داوم یندعم رد میژر ییاذغ مدرم لااب دور . طیارش کاخ لثم تیاده

،یکیرتکلا شنکاو

،کاخ تفاب کاخ و نازیم دیسکا ای

دیسکوردیه نهآ

ریثات یریگمشچ رب

نازیم شیازفا تیلباق بذج مینلس طسوت هایگ دراد (

Hawkesford and Zhao, 2007

.)

یسررب یاه تروص هتفرگ رد عرازم

،دنلانف کرامناد و اداناک نیا شور ار یارب شیازفا فرصم مینلس طسوت ناسنا اه رایسب نازرا

صیخشت هداد

دنا . رد عقاو هنیزه یدام دربراک 10 مرگ تانلس رتمک زا کی رلاد تساکیرمآ هک

زا نیا رظن رایسب دیفم تسا .

دوبمک یور زین یکی زا یساسا نیرت لئاشم هیذغت یا ناسنا رد یقطانم تسا هک تلاغ یاذغ یلصا مدرم ار لیکشت یم دهد . یکی زا

یاهراکهار رادیاپ

یارب هزرابم اب دوبمک

،یور ینغ یزاس یتسیز یعارز تسا هک اب یریگراکب یاهراکهار

یدایز زا هلمج بوانت

یعارز و تیریدم طلاتخا یایاقب

،یهایگ تیلباق یسرتسد یور

رد کاخ و بذج نآ طسوت هایگ شیازفا یم دبای . بوانت یعارز اب

ریثأت رب یخرب زا یاهیگژیو

،کاخ ثعاب شیازفا تیللاح یور رد کاخ و بذج رتهب نآ طسوت هایگ یم دوش . یایاقب یهایگ زین عبنم

یمهم زا رصانع ییاذغ مک فرصم یم دنشاب هک ندنادرگرب اهنآ

هب کاخ یم دناوت شقن یمهم رد یزیخلصاح و

هخرچ رصانع مک

فرصم رد کاخ هتشاد دشاب (

White, and Broadley, 2011

.)

ینغ یزاس داوم ییاذغ اب نهآ و دیسا کیلوف زین یکی زا یاهدربهار هلباقم

اب مک ینوخ رقف نهآ تسا هک ثعاب یاقترا تیعضو

هیذغت یا رد عماوج هدوب و لاس یاه یدیدم تسا هک نیا همانرب رد یاهروشک هتفرشیپ

دروم هدافتسا رارق هتفرگ تسا .

ب ) حلاصا داژن یتنس

حلاصا داژن

،یتنس هک زا قیرط باختنا لوصحم رترب و یاراد تفص بولطم یارب شرورپ

،هدنهد شرورپ نآ و ای دنویپ نداد نآ اب

ناهایگ مه هدر

،دوب هب یدنک شیپ یم دور و هجیتن لاومعم نیئاپ رت زا حطس راظتنا هدوب و ای یتح نودب هجیتن یم دنام . نینچمه

ناکما لاقتنا تفص بولطم زا ریاس نارادناج هب

لوصحم نکممریغ تسا

. تلاوصحم تیوقت

هدش یتسیز یم دنناوت زا قیرط یاهشور

یشرورپ یتنس دیلوت

؛دنوش هب طرش هکنآ عونت ینژ یفاک رد هعماج لوصحم دروم رظن یارب یبایتسد هب یگژیو بولطم دوجوم دشاب

(

Poletti, et al., 2004

.)

ج ) ینغ یزاس یتسیز

هزورما اب هدافتسا زا یاهرازبا هتفرشیپ

،یژولونکتویب یم

ناوت نژ تافص دروم رظن ار یتح زا ریاس نارادناج هب

لوصحم دراو درک هک

یهدزاب نیا شور رایسب رتلااب زا حلاصا داژن هب هویش یتنس تسا . ینغ یزاس یتسیز تلاوصحم زا

قیرط دربراک یرتکابوزیر یاه

شیازفا هدنهد ی دشر هایگ ( )PGPR

هک لماش تادوجوم هدنز

یا دننام چراق

،اه یرتکاب اه و ازیروکیم اه

دنتسه . رد نیا عون ینغ

یزاس هن اهنت تیفیک لوصحم شیازفا

¬یم

،دبای هکلب هب دوبهب یزیخلصاح کاخ

زین کمک دهاوخ درک . هب ناونع لاثم

Pseudomonas putida

،

pseudomonas fluorescepns

و

Azospirillum lipoferum

للاح یاه یوق نهآ دنتسه هک نهآ ار هب لکش

لباق هدافتسا طسوت هایگ لیدبت یم دننک (

Sharma et al., 2013

.) تاعلاطم تروص هتفرگ رب یور هناد یاه یمدنگ دشر هدرک اب

یرتکاب (

Providencia sp

).

و هس هنوگ یرتکابونایس (

Anabaena sp., Calothrix sp., and Anabaena sp

).

ناشن هدنهد شیازفا

% 3 / 105 نازیم نهآ هناد هدوب تسا . ربانب نیا دربراک یرتکابوزیر یاه

شیازفا هدنهد دشر هایگ یشور دیدج زا ینغ یزاس یتسیز

تلاوصحم و

نامزمه شهاک هدافتسا زا یاهدوک

،ییایمیش تفآ

شک اه و داوم ییایمیش یقلت

یم دوش . نیاربانب هجوت صاخ هب

دربراک یرتکابوزیر یاه

شیازفا هدنهد دشر هایگ یارب شهاک ءوس هیذغت رد یاهروشک رد

لاح هعسوت یرورض تسا . ینغ یزاس

یتسیز کی یژتارتسا ود

هلحرم یا لماکت هتفای تسا : دیلوت لثم ( شرورپ ) رگا نکمم دشاب و حلاصا رگا یرورض دشاب .

یژولونکتویب یزرواشک

هب هدافتسا نونفزا تسیز یسانش نردم یارب حلاصا مسیناگرا یاه

هدنز ای یازجا مسیناگرا یاه

هدنز هب

روظنم دیلوت دیاوف صاخ رد تلاوصحم هراشا

دراد . نیا یژولونکت دیاوف

یدایز ار تبسن هب دیلوت لثم ( شرورپ ) ناهایگ یتنس دراد و

ناوت دراو ندرک نژ اه زا هنوگ یاه طبترمان هک اب شرورپ یتنس نکمم تسین ار دراد . نیا هویش لامتحا هکنیا کی یگژیو بولطمان

(6)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

897

هارمهب یگژیو بولطم لقتنم دوش ار شهاک یم دهد و هب روط یریگمشچ دنیارف

دشر تلاوصحم اب

یگژیو یاه دوبهب هداد هدش ار

تعرس یم دشخب (

White and Broadley, 2011

.)

عونت یتسیز ناهایگ یور هرک

،نیمز هولاع رب مهارف ندرک کی عبنم ینژ ینغ تهج دوبهب ناهایگ یعارز

،ینونک یم دناوت رد رب

هدنریگ ناهایگ یفلتخم دشاب هک رد هدنیآ دناوتب تهج نیمات اذغ یارب تیعمج رد لاح دشر ناهج هدافتسا دوش (

Meenakshi,

.)2009

ینغ یزاس یتسیز کی دنیارف 10 هلحرم یا تسا هک رد لکش 5 ناشن هداد هدش تسا .

لکش 5 . لحارم

¬ینغ یزاس یتسیز

تلاوصحم هتخیرارت

لوصحم هتخیرارت هب

یتلاوصحم هتفگ

یم دوش هک هب روظنم نتشاد یگژیو یاه صاخ و دیدج و ای فذح تافص

،بولطمان زا

ظاحل

یکیتنژ حلاصا هدش دنا . حلاصا داژن

،تلاوصحم یرما

تسا هک زا زابرید رد یزرواشک جیار

هدوب و هب ددم

،نآ یناهایگ هک یزور

یکاروخریغ و

یتح لباقریغ هدافتسا

،دندوب هزورما زا لومعم نیرت فراصم هنازور رد رسارس ناهج دنا .

.دنتسه ریز حرش هب یدیاوف یاراد هتخیرارت تلاوصحم دیلوت

تلاوصحم یوق

رت

، تظفاحم طیحم

رد ربارب مومس (

Qaim,

)،2009

یراگدنام رتشیب

تلاوصحم (

Berman, 2013

)،

لگنج ییادز رتمک ، شهاک مرگ ندش نیمز ، شهاک تمیق اذغ

، دیلوت

تلاوصحم دیدج

تیدودحم ییاه

هک طسوت یاهاذغ ینغ هدش زا رظن یکیتنژ دوجوب یم دیآ .دنتسه ریز دراوم لماش زین شنکاو

کیژرلآ ، بسانمان یارب

طیحم تسیز ، شهاک عونت یتسیز

، شهاک ییاراک یتنآ کیتویب اه ، معط ریغ لوادتم ، بسانمان زا

تهج

هیذغت یا یارب ناسنا اه ، حلاس کیژولویب .

هجیتن یریگ

طابترا یوق یزرواشک اب

هیذغت و تملاس ناسنا یم دناوت هار لح یرادیاپ یارب عفر یگنسرگ ناهنپ

دشاب . شور ییاه دننام ینغ

،یزاس لیمکت یزاس و عونت میژر

،ییاذغ شقن یمهم ار رد هلباقم اب یگنسرگ ناهنپ

یزاب یم دنک . هتبلا هنیزه یلااب نیا تلاوصحم

ثعاب هدش هک اهنت یدارفا هک زا ظاحل یداصتقا بوخ

دنتسه ناوت هدافتسا زا نیا تلاوصحم ار

هتشاد دنشاب . روطب یلک یم ناوت نایب

درک هک کینکت یاه ب ه یعارز ( راکهار هاتوک تدم ) و هب یداژن ( راکهار ب دنل تدم ) ینغ یزاس یتسیز تلاوصحم یزرواشک

ور یش

،رثوم

،رادیاپ مک

،هنیزه نمیا رت زا ظاحل هیذغت یا و اب بیرض ششوپ رایسی لاای هب رامش یم دیآ هک هیامرس یراذگ رد شخب

یزرواشک نیرترثوم

رازبا رد یاتسار دوبهب تینما ییاذغ تسا . زا نیب ندرب لماک یگنسرگ ناهنپ

زا قیرط یاهشور یدرف و کی

(7)

هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها

– هام نابآ 1397

898

هزور ناکما ریذپ تسین . ینغ یزاس یزرواشک کی

هار لح هاتوک تدم تسا و کی درکیور یلیمکت تبسن هب یاهشور یتنس تسا .

کی درکیور عماج لماش عاونا فلتخم شور اه تسا .

عبانم

1. Berman, J.; Zhu, C.; Pe´rez-Massot, E.; Arjo, G.; Zorrilla-Lo´pez, U.; Masip, G.; Banakar, R.; Sanahuja, G.; Farre, G.; Miralpeix, Bai, C.; Vamvaka, E.; Sabalza, M.; Twyman, R. M.; Bassie, L.; Capell, T.; Christou, P. Can the world afford to ignore biotechnology solutions that address food insecurity? Plant Mol. Biol. 2013, 83, 5–19.

2. Cakmak, I. Enrichment of cerela grains with zinc: Agornomic or genetic biofortification? Plant Soil 2008, 302, 1–17.Stein, A.;

Sachdev, H.; Qaim, M. Potential Impact and Cost-effectiveness of Golden Rice.Supplementary Discussion. 2006.

3. Cakmak, I. Biofortification of cereals with zinc and iron through fertilization strategy. 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World Brisbane, Australia, 2010.

4. Chilimba, A.D.C.; Younga, S.D.; Blacka, C.R.; Meachama M.C.; Lammelc, J.; Broadley, M.R. Agronomic biofortification of maize with selenium (Se) in Malawi. Field Crop. Res. 2012, 125, 118–128.

5. Esfandiari, M., Mehravar, N., Motamedi, H., Rajabi Memari, H., and Rajaei, H. 2015. Phylogeography of Sesamia nonagrioides (Lepidoptera: Noctuidae) in Iran inferred from mitochondrial DNA. Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 61(4):

341-359.

6. Hawkesford, M.J.; Zhao, F.J. Strategies for increasing the selenium content of wheat. J Cereal Sci. 2007, 46, 282–292.

7. Johns, T.; Eyzaguirre, P.B. Biofortification, biodiversity and diet: A search for complementary applications against poverty and malnutrition. Food Policy 2007, 32, 1–24.

8. Meenakshi, J.V. Best Practice Paper: Cost-Effectiveness of Biofortification. Copenhagen Consensus Center Working Paper.

October 2009.

9. Pray, C.; Paarlberg, R.; Unnevehr, L. Patterns of political response to biofortified varieties of crops produced with different breeding techniques and agronomic traits. J. Biotech. Manage. Eco. 200, 10, 135–143.

10. Sharma, A.; Shankhdhar, D.; Shankhdhar, S.C. Enhancing grain iron content of rice by the application of plant growth promoting rhizobacteria. Plant Soil Environ. 2013, 59, 89–94.

11. Saltzman, A., Birol, E., Bouis, H., et al., 2013. Biofortification: progress toward a more nourishing future. Glob. Food Secur. 2 (1), 9–17.

12. Qaim M. The economics of genetically modified crops. Annu. Rev. Resour. Econ. 2009, 1, 665–694.

13. Welch, R.M.; Graham, R.D. Breeding crops for enhanced micronutrient content. Plant Soil. 2002, 245, 205–214.

14. White, P.J.; Broadley, M.R. Physiological limits to zinc biofortification of edible crops. Front Plant Sci. 2011, 80, 1–11.

15. World Health Organisation. Global prevalence of vitamin A Deficiency Micronutrient Deficiency Information System Working Paper No. 2. 1995, WHO reference number: WHO/NUT/95.3.

16. WHO. Global prevalence of vitamin A deficiency in populations at risk 1995–2005. WHO global database on vitamin A deficiency. 2009. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44110/1/9789241598019_eng.pdf.