ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ و كﺎﺧ و بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﯽﺸﺨﺑﺮﺛا
ﯽﻟﺎﻤﮐ شرﻮﮐ
1
،*
ﯽﯾﺎﻔﻄﺼﻣ رذﺎﺑا 2
و لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ1 شزﻮﻣآ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﯽﻤﻠﻋ تﺎﯿﻫ ﻮﻀﻋ
نﻼﯿﮔ نﺎﺘﺳا ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ
،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ،
و شزﻮﻣآ
يزروﺎﺸﮐ ﺞﯾوﺮﺗ
،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ،يرادﺰﯿﺨﺑآ و كﺎﺧ ﺖﻇﺎﻔﺣ هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ ،يﺮﺘﮐد2
ناﺮﯾا ،ناﺮﻬﺗ ،يزروﺎﺸﮐ ﺞﯾوﺮﺗ و شزﻮﻣآ
هﺪﯿﮑﭼ
هﺎﮕﺘﺴﯾا ثاﺪﺣا ﯽﻠﻣ حﺮﻃ ناﻮﺨﺑآ ﺮﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ
هﺎﮕﺘﺴﯾا) ﺎﻫ ناﻮﺨﺑآ يﺎﻫ
يراد ﺰﺒﺳ ﯽﺑﻼﻘﻧا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،(
رد ﻪﺻﺮﻋ ﺎﻫ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ي ﯽﻃ
لﺎﺳ يﺎﻫ ﺎﺗ1375 ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﯾا .ﺪﺷ ﯽﯾاﺮﺟا ﻖﺑﺎﺳ ﯽﮔﺪﻧزﺎﺳ دﺎﻬﺟ ترازو ﻂﺳﻮﺗ1385
بﻼﯿﺳ تﺎﻔﻠﺗ و تارﺎﺴﺧ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ،ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ يرادﺰﯿﺨﺑآ ﻢﻬﻣ يﺎﻫرﺎﮑﻫار زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﺑ ،ﺎﻫ
رد ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و ﯽﯾاﺮﺟا فاﺪﻫا ﻪﻄﻘﻧ37
رﻮﺸﮐ زا اﺮﺟا .ﺪﯾدﺮﮔ ﺑ رد نآ ﯽﯾاﺮﺟا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻞﯿﺳ تارﺎﺴﺧ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ،بآ ﺶﺨ
رﺎﻬﻣ ،ﺖﺳد ﻦﯿﺋﺎﭘ رد ﺮﺘﻣ درﺎﯿﻠﯿﻣ2.1
ﻪﯾﺬﻐﺗ ،بﻼﯿﺳ ﺐﻌﮑﻣ رد بآ ﺐﻌﮑﻣﺮﺘﻣ درﺎﯿﻠﯿﻣ1.2
هﺮﻔﺳ ﺎﻫ دﻮﺒﻬﺑ و ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ي
ناﻮﺨﺑآ بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻣ
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ لﺮﺘﻨﮐ ،كﺎﺧ ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻦﯾا ﺮﺑ نوﺰﻓا . ﻦﺷ
ﺎﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،كﺎﺧ ﻪﺑ نآ لﺎﻘﺘﻧا و ﻦﺑﺮﮐ بﺬﺟ ،ناور ي
ﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ دﻮﺒﻬﺑ ،ﻪﻓﻮﻠﻋ ﻞﮕﻨﺟ ،ﯽﻫﺎ
يرﺎﮐ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ،لﺎﻐﺘﺷا دﺎﺠﯾا ،(لﺎﻬﻧ ﻪﻠﺻا نﻮﯿﻠﯿﻣ ﮏﯾ دوﺪﺣ يرﺎﮑﺘﺧرد)
.ﺖﺳا حﺮﻃ ﻦﯾا ﯽﯾاﺮﺟا ﺞﯾﺎﺘﻧ زا ﯽﮑﭼﻮﮐ ﺶﺨﺑ ،ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﯿﻨﻣا ﻂﯾاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ و ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ ،تﺮﺟﺎﻬﻣ
:يﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو ،ناﻮﺨﺑآ
،بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ،ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ
كﺎﺧ ﻞﯿﺳ ،
- 1 ﻪﻣﺪﻘﻣ ﯽﺟوﺮﺧ طﺎﻘﻧ رد هزﻮﺣ
ﻪﺻﺮﻋ ،ﺰﯿﺨﺑآ يﺎﻫ ﺖﺷرد تﺎﺑﻮﺳر ﻊﯿﺳو يﺎﻫ
نآ رد بﻼﯿﺳ ﺖﺷﺎﺒﻧا ﻪﮐ دراد دﻮﺟو ﻪﻧاد شور ﺎﻫ
هﺮﻬﺑ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ءﺎﯿﺣا و يزروﺎﺸﮐ راﺪﯾﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،يرو
ﮏﺸﺧ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا .ﺪﺳر
ﻪﻤﯿﻧ و هﺮﻬﺑ راﺮﻤﺘﺳا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ،ﮏﺸﺧ ﯽﺑ يرادﺮﺑ
آ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻪﯾور ناﻮﺨﺑآ ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﯾﺬﻐﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ب
هﺪﺷ ﯽﻟﺎﺧ ﺎﻫ
رد و ﺪﻧا
ﻪﺻﺮﻋ ﻦﯿﻨﭼ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﻣآ دﻮﺟو ﻪﺑ رﻮﺼﺗ ﻦﯾا ﻪﺠﯿﺘﻧ
نآﺮﺑ ﯽﻧﺎﺑﺎﯿﺑ ﻂﯾاﺮﺷ و هدﻮﺑ يﺪﯿﻟﻮﺗ ﺮﯿﻏ ﯽﯾﺎﻫ ﯽﻣ ﻢﮐﺎﺣ ﺎﻫ
ﻪﮐ نآ لﺎﺣ .ﺪﺷﺎﺑ
،دﺎﯾز يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ
هﺮﯿﺧذ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺖﺷرد تﺎﺑﻮﺳر رد بآ ناواﺮﻓ يزﺎﺳ
ﯿﺳ ﯽﻌﯿﺒﻃ ناﻮﺗ و ﻪﻧاد ﻪﺻﺮﻋ ﻦﯾا يزﺎﺳرورﺎﺑ رد بﻼ
زا ،ﺎﻫ
ناﻮﺨﺑآ ﺮﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﺪﻣآرﺎﮐ و ﻦﯾﻮﻧ ﺚﺤﺑ رد ار دﻮﺧ ﺮﯿﺛﺎﺗ هزوﺮﻣا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ يدراﻮﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺮﻫﺎﻇ ﺎﻫ
ﻪﺑ .ﺪﻧا رد ﻪﮐ يرﻮﻃ
ﻪﯾﺎﻣﺮﺳ ترﻮﺻ هﻮﯿﺷ ﺖﺴﺑرﺎﮐ ﺎﺑ و ﯽﻠﻣ ﺢﻄﺳ رد يراﺬﮔ
هﺮﻬﺑ يﺎﻫ بﻼﯿﺳ يرادﺮﺑ نآ رﺎﻬﻣ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﻫ
ﻪﺻﺮﻋ ءﺎﯿﺣا ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﺎﻫ ﺎﻫ
ي
ﻞﮕﻨﺟ شﺮﺘﺴﮔ و ءﺎﯿﺣا ﺐﻟﺎﻗ رد ﯽﻧﺎﺑﺎﯿﺑ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﺑ و ﮏﺸﺧ ﺮﭘ ار هﺪﺷ ﯽﻟﺎﺧ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز نزﺎﺨﻣ ،ﺖﺴﯾز ﻂﯿﺤﻣ يزﺎﺳزﺎﺑ و ﻊﺗاﺮﻣ و ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺮﺴﯿﻣ ﯽﻣدﺮﻣ و هدﺎﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ ار بآ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد نﺎﮑﻣا ،هدﻮﻤﻧ
.دزﺎﺳ
ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ شراﺰﮔ ﺖﯿﻌﺿو ) وﺮﯿﻧ ترازو ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ عﻮﻤﺠﻣ زا (1395
هدوﺪﺤﻣ609 ي ﯽﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ )347
(ﺪﺻرد56
زا ﺶﯿﺑ ﺖﻌﺳو ﺎﺑ .ﺖﺳا ﻪﻋﻮﻨﻤﻣ رﺎﺘﮑﻫ نﻮﯿﻠﯿﻣ32
ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا دوﺪﺣ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ رﻮﺸﮐ ترازو يﻮﺳ زا مﺎﻗرا و رﺎﻣآ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﯿﺳ ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ فﺮﺻ ﻪﺒﻗﺮﺘﻣ ﺮﯿﻏ ثداﻮﺣ دﺎﺘﺳ و ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﯾﻼﺑ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ حﺮﻃ ترﺎﺒﺘﻋا زا ﺪﺻرد70 .
ﻪﺑ
ﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﯿﻟد رد ﺎﻫ ﺖﻟﺎﺧد ﻦﯾا زا ﯽﺷﺎﻧ تارﺎﺴﺧ ،ﺰﯿﺨﺑآ يﺎﻫ هزﻮﺣ ﯽﻓاﺮﮔﻮﯾﺰﯿﻓ و ﻂﯿﺤﻣ رد نﺎﺴﻧا ﺖﻟﺎﺧد و يﻮﺟ ﻒﻠ
ﻪﻫد ياﺪﺘﺑا ﺎﺗ70 ا ﺶﯿﺑ ﻪﺑ80
ز ﻪﻫد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﺻرد1000 ،ﺎﯿﮐ ﺲﻤﺷ) ﺪﯾدﺮﮔ ﻎﻟﺎﺑ 30
.(1386 ﻪﺑ ﻦﯾا ﺐﯿﺗﺮﺗ
، نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﮐ ﺖﻓا ﺢﻄﺳ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ
ﯽﻣ ﺪﻧور ﺪﻧاﻮﺗ ﺗ ار نﺪﺷ ﯽﻧﺎﺑﺎﯿﺑ
بﻼﯿﺳ مﻮﺠﻫ ،ﺪﻨﮐ ﻊﯾﺮﺴ هز و ﺎﻫ
ﺮﮕﯾد عﻮﻧ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺖﺴﭘ ﯽﺿارا ﻪﺑ ﺎﻬﺑآ
ﯽﻣ ﺐﺒﺳ ار ضراﻮﻋ ﻦﯿﻤﻫ هﺮﻬﺑ و ﯽﻨﻓ لﻮﺻا ﺖﯾﺎﻋر .دﻮﺷ
ﺮﺛﻮﻣ ﯽﻫﺪﻧﺎﻣﺎﺳ ﺎﺑ مأﻮﺗ ،ﻪﻨﯾﺰﻫ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺎﺑ ﺶﻧاد و ﻦﻓ زا يﺮﯿﮔ
هﺮﻬﺑ نآ ﺖﮐرﺎﺸﻣ ﺐﻠﺟ و ﯽﻠﺤﻣ نارادﺮﺑ هزﻮﺣ رد ﺎﻫ
ﻞﯿﺴﻣ ،ﻪﻧﺎﺧدور ﻪﯿﺷﺎﺣ ﯽﺿارا ،ﺰﯿﺨﺑآ يﺎﻫ و ﺎﻫ
ﺖﺷد بﻼﯿﺳ نﺎﮑﻣا ،ﺎﻫ
هﺮﻬﺑ بآ ،يﻮﺟ تﻻوﺰﻧ زا ﻪﻨﯿﻬﺑ يرادﺮﺑ بﻼﯿﺳ و ﯽﺤﻄﺳ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﻦﮑﻤﻣ ار ﺎﻫ .دزﺎﺳ
و ﻦﻓ ﺶﺨﭘ ﺶﻧاد
بﻼﯿﺳ زا ترﺎﺒﻋ ﻧاور ﺶﺨﭘ ،لﺎﺼﺤﺘﺳا
ﺎ بﻼﯿﺳ ندﺮﮐﺰﮐﺮﻤﺘﻣ و ﯽﺤﻄﺳ ب ﻪﺻﺮﻋ رد ﺎﻫ
ﺺﺨﺸﻣ يﺎﻫ
ﻂﯿﺤﻣ دﺎﺠﯾا و بﻮﭼ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﯽﺑﻼﯿﺳ ﺖﻋارز ﻞﻣﺎﺷ هرﻮﻈﻨﻣ ﺪﻨﭼ ﺪﺻﺎﻘﻣ ياﺮﺑ يﺎﻫ
و ﻪﻓﻮﻠﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﻊﺗاﺮﻣ يﺎﯿﺣا ،كﺎﺧ حﻼﺻا ،ﺰﺒﺳ
ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﻪﯾﺬﻐﺗ ناﻮﺨﺑآ)
(ﺎﻫ ﯽﻣ ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻟﺎﻤﮐ) ﺪﺷﺎﺑ .(1392
ﺶﺨﭘ ﻢﺘﺴﯿﺳ
بﻼﯿﺳ ﯾﺎﺑ ﺎﺑ ﺪ و ﺖﻗد
حﺮﻃ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ تﺎﻈﺣﻼﻣ ﺪﺷﺎﺑ موﺎﻘﻣ بﻼﯿﺳ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺎﺗ ددﺮﮔ ثاﺪﺣا و يﺰﯾر
ﻪﺑ . رﻮﻈﻨﻣ ﺶﺨﭘ ﻢﺘﺴﯿﺳ ثاﺪﺣا ﻖﻃﺎﻨﻣ رد بﻼﯿﺳ
ﻪﻤﯿﻧ و ﮏﺸﺧ ﻞﻗاﺪﺣ ﻞﻣﺎﺷ ،ﻢﻬﻣ ﻪﺘﮑﻧ ود ﺪﯾﺎﺑ ﮏﺸﺧ
ﺎﺗ2 ﺶﺨﭘ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ لﺎﺳ رد ﻞﯿﺳ عﻮﻗو رﺎﺑ3 ﺖﺷد دﻮﺟو و ندﺮﮐ
يﺎﻫ
ﻞﯿﺳ ﺐﯿﺷ ﺎﺑ ﺮﯿﮔ ﻢﯾﻼﻣ
ﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ و ﺐﺳﺎﻨﻣ كﺎﺧ ، ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﻪﮑﺒﺷ ﮏﯾ .د
ﯽﯾﺎﻫﺮﻬﻧ زا يا
رد بﻼﯿﺳ شﺮﺘﺴﮔ و ﻊﯾزﻮﺗ ،لﺎﻘﺘﻧا ،يﺮﯿﮕﺑآ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻣ رﺎﻬﻣ و لﺮﺘﻨﮐ ار ﻪﺻﺮﻋ
ﺪﻨﮐ ﻞﮑﺷ) (1 ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ زا ﯽﮑﯾ . ﺖﯾﺰﻣ ﻦﯾﺮﺗ
يﺎﻫ
ﻪﮑﺒﺷ ﻦﯾا ﻦﻓ ﯽﮔدﺎﺳ ،ﺎﻫ شور يروآ
ﯽﻣ نآ ياﺮﺟا يﺎﻫ ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻟﺎﻤﮐ) ﺪﺷﺎﺑ
.(1392 ﺎﮕﺘﺴﯾا ه يﺎﻫ ﯽﺷزﻮﻣآ ،ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ
و
ﯽﺠﯾوﺮﺗ ناﻮﺨﺑآ رد بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﺎﻫ
ﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ندﻮﺑ اراد ﺐﺳﺎﻨﻣ يا
د ر و ﻪﻄﻘﻧ37 ﺳا24
) ﻞﮑﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ نﺎﺘ هﺪﻨﮐاﺮﭘ (2
.ﺪﻧا
- 2 ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ و ﺎﻫدروﺎﺘﺳد ياﺮﺟا ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ي
حﺮﻃ يﺎﻫ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ
هﺮﻬﺑ و ﺲﯿﺳﺄﺗ ﺎﺑ
هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻦﯾا زا يرادﺮﺑ حﺮﻃ ياﺮﺟا و ﻒﯾﺮﻌﺗ ﺖﻬﺟ مزﻻ تﺎﻧﺎﮑﻣا و ﻂﯾاﺮﺷ ،ﺎﻫ
ﻢﻫاﺮﻓ ﺰﯿﻧ ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ
رد يدﺎﯿﻨﺑ و يدﺮﺑرﺎﮐ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﻨﯿﻣز
ﯽﻣ ار ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ :دﻮﻤﻧ ﻮﺠﺘﺴﺟ ﺮﯾز دراﻮﻣ رد ناﻮﺗ
-2 -2 - 1 ﻞﯿﺳ لﺮﺘﻨﮐ
يرﻮﻄﺑ .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ توﺎﻔﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﻞﯿﺳ عﻮﻗو ﯽﻧاواﺮﻓ دوﺪﺣ ﺎﺑ نﺎﻣﺮﮐ نﺎﺘﺳا ﻪﮐ
ﯽﻃ ﻞﯿﺳ ﻪﻌﻗاو 400
يﺎﻫ لﺎﺳ ﺎﺗ 1330
نﺎﺘﺳا و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،1388 هدر رد نﺎﺘﺳزﻮﺧ و يﻮﺿر نﺎﺳاﺮﺧ يﺎﻫ
اد راﺮﻗ يﺪﻌﺑ يﺎﻫ يﺮﯿﮕﺑآ ناﺰﯿﻣ .ﺪﻧر
هﺎﮕﺘﺴﯾا ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺎﻫ
1522.15 ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺐﻌﮑﻣﺮﺘﻣ نﻮﯿﻠﯿﻣ
. نﺎﺘﺴﯿﺳ نﺎﺘﺳا رد نارﻮﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺮﯿﮕﺑآ ﻢﺠﺣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺮﯿﮕﺑآ ﻢﺠﺣ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و نﺎﺘﺴﭼﻮﻠﺑ و هﺎﮕﺘﺴﯾا
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ نﺎﻬﻔﺻا نﺎﺘﺳا رد ﻪﻤﯿﻣ .
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺰﯿﻧ ﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺠﺣ ناﺰﯿﻣ
5538.25 نﻮﯿﻠﯿﻣ
ﯽﻣ ﺐﻌﮑﻣ ﺮﺘﻣ .ﺪﺷﺎﺑ
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و سرﺎﻓ نﺎﺘﺳا رد نﺎﺒﯾﺎﺳ وزرد هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﯾﺬﻐﺗ ﻢﺠﺣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
نآ
نﺎﻨﻤﺳ نﺎﺘﺳا رد ﻪﺷﻮﻗ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﺖﺳا
،ﯽﺋﺎﻔﻄﺼﻣ) .(1392
-2 -2 - 2 بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﯿﻌﺿو ﺳ ﺶﺨﭘ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ رد ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ هﺮﻔﺳ ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺮﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﺮﯿﺛﺎﺗ عﻮﺿﻮﻣ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﺸﻧ نﺎﮕﯾﺎﺑﺮﮔ بﻼﯿ
راﺪﻘﻣ ﻪﮐ داد ﺎﺗ57
ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ و هﺪﺷ ﻖﺤﻠﻣ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ هﺮﻔﺳ ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ شﺮﺘﺴﮔ بﻼﯿﺳ ﺪﺻرد61 ﻪﯾﺬﻐﺗ رد بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ي
زا ﺲﭘ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ هﺮﻔﺳ بﻮﺳر و دﺮﮐرﺎﮐ لﺎﺳ33
،نارﺎﮑﻤﻫ و روﺮﭘ كﺎﭘ) ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ ﯽﯾارﺎﮐ زا يﺮﯿﮔ .(2016
ر يﺎﻫ لﺪﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧﺎﯾار و ﯽﺿﺎﯾ
ﯽﺑﻼﯿﺳ ﻊﯾﺎﻗو رد ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ و هﺪﺷ يزﺎﺳ ﻪﯿﺒﺷ ﻞﯿﺳ عﻮﻗو ﺮﺛا ﺮﺑ ناﻮﺨﺑآ رﺎﺘﻓر يا
،ﯽﻤﺷﺎﻫ) ﺖﺳا هﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ هداد ﯽﺳرﺮﺑ .(2014
ﻦﯾﺮﻬﺳ ﺖﺷد ﯽﺑﺎﺘﺴﯾا ﺢﻄﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ -
داد نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ نﺎﯾﺮﭼ هﺮﻗ
ﯾا ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو فاﺮﮔورﺪﯿﻫ ﻂﺧ ﺐﯿﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ بﻼﯿﺳ ذﻮﻔﻧ و ﺶﺨﭘ ﻪﮐ نﺎﻣز رد ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ ﯽﺑﺎﺘﺴ
ﺎﻫ هﺪﯾدﺮﮔ ﺶﺨﭘ ي
.ﺖﺳا
بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﮏﯾ ﯽﻠﺻا ءاﺰﺟا :(1) ﻞﮑﺷ
ناﻮﺨﺑآ ﺮﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫهﺎﮕﺘﺴﯾا ثاﺪﺣا يﺎﻫﻞﺤﻣ ﻪﺸﻘﻧ :(2) ﻞﮑﺷ
هﺮﻬﺑ ﺮﺛا رد ﯽﺑﺎﺘﺴﯾا ﺢﻄﺳ ﺶﻫﺎﮐ يﻮﮕﺑاﻮﺟ ﻞﻣﺎﮐ رﻮﻄﺑ لﺎﺼﺤﺘﺳا ﻢﺠﺣ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ هﺪﻨﻨﮐ نﺎﯿﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا يرادﺮﺑ
بآ يﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺶﮑﻫز و ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ،ﯽﻣﺎﺷ و ﺪﺣﻮﻣ تﺎﯿﺑ)
( .1382 ) ﯽﺣﺎﺘﻓ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ (1393
ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻘﻧ ناﻮﺨﺑآ يراد ﺮﺑ
ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز و
لﺮﺘﻨﮐ ﻞﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻢﻗ
، ﻪﺑ رﻮﻃ ﺮﻤﺘﺴﻣ و ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ ا ز ود هﺎﭼ يﺮﺘﻣوﺰﯿﭘ و
ود تﺎﻨﻗ ) رد عﺎﻌﺷ 5 يﺮﺘﻣﻮﻠﯿﮐ (
رﺎﻣآ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ يرادﺮﺑ ﺑ .
ﯽﺳرﺮ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﯽﻤﮐ و ﯽﻔﯿﮐ ﺶﺨﭘ بﻼﯿﺳ ﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ
،ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ
ﯽﻤﮐ ) ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻓا ﺢﻄﺳ ﯽﺑﺎﺘﺴﯾا و ﺶﯾاﺰﻓا ﺑد (ﯽ ﺮﯿﮕﻤﺸﭼ هدﻮﺑ
،ﺖﺳا ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ تﺎﻨﻗ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﺳد
،هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﺑ
تﺪﻣ ﺪﻨﭼ
هﺎﻣ ﺲﭘ زا يﺮﯿﮕﻠﯿﺳ رد
لﺎﺳ 1379 ﺎﺗ 200 ﺮﺘﯿﻟ رد ﻪﯿﻧﺎﺛ و ﺲﭘ زا ﻞﯿﺳ يﺮﯿﮔ لﺎﺳ 1383 ﺎﺗ 130 ﺮﺘﯿﻟ رد ﯿﻧﺎﺛ ﻪ،
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺑد
ﺘﺷاد .ﺖﺳا ﻪ رد درﻮﻣ هﺎﭼ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺖﺳد
،ﺰﯿﻧ ﺢﻄﺳ بآ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز رد
ود ﻞﯿﺳ يﺮﯿﮔ
،رﻮﮐﺬﻣ دوﺪﺣ 10 ﺮﺘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺘﻓﺎﯾ .ﺖﺳا ﻪ
ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺶﺨﭘ بﻼﯿﺳ ﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ﺪﻨﭼﺮﻫ
ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺟﻮﺗ هدﻮﺑ
،ﺖﺳا ﺎﻣا زا ظﺎﺤﻟ ﯽﻔﯿﮐ و ﺶﻫﺎﮐ اﺰﯿﻣ ن زاEC تﺪﺷ
يﺮﺘﻤﮐ رادرﻮﺧﺮﺑ .ﺖﺳا هدﻮﺑ
-2 -2 - 3 ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﻪﺒﻨﺟ زا ناﻮﺨﺑآ ﺮﺑ ﺐﺗﺮﺘﻣ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هﺎﮕﺘﺴﯾز ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﺴﯾز يﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﻌﺗﺮﻣ و ﯽﻠﮕﻨﺟ يﺎﻫ ﻦﯿﻨﭼ ناﻮﺗ
ﻪﺻﺮﻋ ﯽﻫﺎﯿﮔ تﺎﯿﺣ زا يﺮﺻﺎﻨﻋ ،بﻼﯿﺳ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ﻪﺒﻨﺟ رد) بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ و ﯽﻌﯿﺒﻃ نﺎﻫﺎﯿﮔ رﻮﻠﻓ يﺎﻫ يﺎﻫ
ﮐ هﺪﺷ ﯽﺗاﺮﯿﯿﻐﺗ رﺎﭼد (ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ترﻮﺼﺑ هﺪﺷ ﺖﺸﮐ ﯽﻫﺎﯿﮔ شﺮﺘﺴﮔ بﻼﯿﺳ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ تاﺮﯿﺛﺄﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ ًﺎﺗﺪﻤﻋ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا ﻪ
ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻞﻤﺣ روﺬﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و بﻼﯿﺳ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻞﻤﺣ ﺮﺻﺎﻨﻋ و داﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا نآ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﻏ تاﺮﯿﺛﺄﺗ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﺻﺮﻋ زا بﻼﯿﺳ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻪﺻﺮﻋ ﺖﺳدﻻﺎﺑ يﺎﻫ
ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ تﻻﻮﺤﺗ رد بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﯽﻨﻌﻣ و سﻮﻤﻠﻣ يﺎﻫ توﺎﻔﺗ دﻮﺟو زا ﯽﮐﺎﺣ ﻢﺑ ﮏﯾرﺎﺑ بآ و ﺎﺴﻓ نﺎﮕﯾﺎﺑﺮﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﻢﮐاﺮﺗ ،ﺶﺷﻮﭘ ﺪﺻرد ،ﺪﯿﻟﻮﺗ مﺎﻗرا رد يراد
ﻪﻧﻮﮔ ﺶﯾور و يروآداز و ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﮐا ﯽﻟاﻮﺗ و ﯽﻫﺎﯿﮔ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻂﯿﺤﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ناﻮﺨﺑآ ﻪﺻﺮﻋ رد ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫ
-2 -2 - 4 تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ تاﺮﯿﯿﻐﺗ كﺎﺧ
ﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ صﻮﺼﺧ رد هﺪ
كﺎﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﺮﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ تاﺮﺛا
هﺎﮕﺘﺴﯾا بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ و كﺎﺧ ﯽﺘﺴﯾز و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﯿﯿﻐﺗ ،كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﺖﯿﻌﺿو دﻮﺒﻬﺑ و حﻼﺻا رﻮﺤﻣ ﻪﺳ رد
ﯽﺳرﺮﺑ كﺎﺧ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ ناﺰﯿﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻟﺎﻤﮐ) و1390
Mahdian ،نارﺎﮑﻤﻫ و
و2009 .(2011
يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ
ﯽﺳرﺮﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ .ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺸﻫﺎﮐ ﺪﻧور ﮏﯾ زا عﻮﻤﺠﻣ رد ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﯽﺌﻄﺑ يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ
حﺮﻃ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﻪﯾﺬﻐﺗ يﺎﻫ حﺮﻃ رد يﺮﯾﺬﭘذﻮﻔﻧ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻧور ﻪﮐ ﺪﻫد
بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ
زا ﺮﺗﺪﻨﮐ رﺎﯿﺴﺑ حﺮﻃ
ﯽﻣ ار ﺮﻣا ﻦﯾا ﻞﯿﻟد .ﺖﺳا ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ ﻪﯾﺬﻐﺗ يﺎﻫ حﺮﻃ رد ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ تﺎﯿﻠﻤﻋ دﻮﺟو ﻪﺑ ناﻮﺗ
و بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ
.داد ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯿﮕﻠﯿﺳ ﻪﻌﻓد ﺮﻫ رد بﻼﯿﺳ ﻢﮐ ﻖﻤﻋ
ﺺﺧﺎﺷ يﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ يﺎﻫ
ﯽﺳرﺮﺑ و بﺬﺟ ﻞﺑﺎﻗ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ و ﺮﻔﺴﻓ ،ﻞﮐ تزا فﺮﺼﻣﺮﭘ ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺳ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﯽﻧﻮﯿﺗﺎﮐ لدﺎﺒﺗ ﺖﯿﻓﺮﻇ و ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ﻪﺑ
ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ كﺎﺧ يﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ يﺎﻫ
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻢﮐ ﻪﻘﺒﻃ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرﺎﯿﻌﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﻟآ ﻦﺑﺮﮐ ﺪﺻرد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
بﻮﺧ ﺎﺗ
لﺎﺳ رد ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﯽﺳرﺮﺑ .دراد راﺮﻗ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫراﻮﻧ زا ﮏﯾ ﺮﻫ رد حﺮﻃ ياﺮﺟا يﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﺸﯾاﺰﻓا .ﺪﺷﺎﺑ
كﺎﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﯾﺎﺳ
ﯽﻣﺎﻤﺗ رد هﺎﮕﺘﺴﯾا
لﺎﺳ رد ،ﺐﺨﺘﻨﻣ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ و ﺖﻠﯿﺳ تارذ و ﺶﻫﺎﮐ ﻦﺷ تارذ ﺪﺻرد ﺖﺒﺴﻧ ،حﺮﻃ ياﺮﺟا يﺎﻫ
ياﺮﺟا ﻞﺤﻣ يﺎﻫراﻮﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ و هﺪﺸﻧ كﺎﺧ ﯽﺘﻓﺎﺑ ﻪﻘﺒﻃ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا ﻪﭼﺮﮔا .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺶﯾاﺰﻓا سر حﺮﻃ Sandy loam يدﺎﯾز ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻻﺎﺳ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺠﻧآ زا .ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ ﯽﻗﺎﺑ
يوﺎﺣ تﺎﺑﻮﺳر سر و ﺖﻠﯿﺳ تارذ
دراو بﻼﯿﺳ هاﺮﻤﻫ
ﯽﻣ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ،دﻮﺷ
.ﺖﺳا رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ ﺰﯿﻧ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺶﺨﭘ ﻪﺻﺮﻋ كﺎﺧ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
دراو تﺎﺑﻮﺳر تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑ بﻼﯿﺳ هﺪﺷ
ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ﻪﺑ ﺮﺜﮐا نﺪﺷ ﻊﻗاو ؛دراد بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ
ﻮﺣ ﺿ ﻪ يﺎﻫ ﺖﺳدﻻﺎﺑ ﻪﺻﺮﻋ يﺎﻫ
ﻨﻣ رد بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﺎ
ﻖﻃ ﮏﺸﺧ ﻪﻤﯿﻧ و ﺎﺑ ﮏﺸﺧ ﺪﺻرد ﻢﮐ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﺎﺑ و
كﺎﺧ ﻢﮐ ﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ دورو ﺐﺟﻮﻣ ، ﺗﺎﺑﻮﺳر
ﻪﺑ ﯽ
ﺳ ﻪﻧﺎﻣﺎ هﺪﺷ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻢﺸﭼ ﺺﺧﺎﺷ رد ار ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ و ﺮﯿﮔ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
يﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ و
ﻨﻣ ﺎ ﻖﻃ ﺺﺧﺎﺷ دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ عﻮﻤﺠﻣ رد ﻪﭼﺮﮔا .ﺪﻨﮐ دﺎﺠﯾا حﺮﻃ ياﺮﺟا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
يﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ و كﺎﺧ
ﻪﺻﺮﻋ ﯽﺤﻄﺳ هﺪﯾا ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ ﺎﻣا ؛ﺖﺳا هﺪﺷ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ
ﯽﻣ يﺮﺘﺸﯿﺑ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ لآ و ﯽﻟﺎﻤﮐ) ﺪﺷﺎﺑ
،نارﺎﮑﻤﻫ .(1394
- 3 و يﺪﻨﺑ ﻊﻤﺟ ﻢﺸﭼ
زاﺪﻧا هﺎﮕﺘﺴﯾا ﺎﻫ ي ﺶﺨﭘ ﺳ ﯿ بﻼ ﺮﺑ ناﻮﺨﺑآ
هﺎﮕﺘﺴﯾا ﺶﺨﭘ يﺎﻫ بﻼﯿﺳ
ﺮﺑ ناﻮﺨﺑآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﯾﺬﻐﺗ و بﻼﯿﺳ لﺎﺼﺤﺘﺳا نﻮﭽﻤﻫ يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﯾاﺰﻣ ياراد ،ثاﺪﺣا فاﺪﻫا
ناﻮﺨﺑآ دﺎﺠﯾا ،ﻦﺑﺮﮐ ﺐﯿﺳﺮﺗ و ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ءﺎﯿﺣا ،ﺖﺳد ﻦﯿﯾﺎﭘ رد ﻞﯿﺳ تارﺎﺴﺧ و تاﺮﻄﺧ ﺶﻫﺎﮐ ،ﺎﻫ ﻞﮕﻨﺟ
يﺎﻫ ﺖﺳد ﺖﺷﺎﮐ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ يزروﺎﺸﮐ يﺎﻫ ﺪﻨﭼ
،هرﻮﻈﻨﻣ نﺎﮑﻣا هدﺎﻔﺘﺳا زا تﺎﺑﻮﺳر ناواﺮﻓ بﻼﯿﺳ دﻮﺒﻬﺑ و كﺎﺧ حﻼﺻا ،ﺎﻫ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
ﯽﺘﻓﺎﺑ
و ﯽﺘﺴﯾز
،كﺎﺧ ﯽﯾادز نﺎﺑﺎﯿﺑ و يزﺎﺳﺮﻈﻨﻣ ،ﻞﯿﺳ تاﺮﻄﺧ زا نﺪﻧﺎﻣ نﻮﺼﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖﺳد ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽﺿارا ﯽﺿارا يﺎﯿﺣا و ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﯽﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ رد ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا تﺎﻣﺪﺧ عﻮﻧ ﻦﯾا يدﺎﺼﺘﻗا و يرﺎﺠﺗ شزرا ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﯾدﺎﻧ راﺪﯾﺎﭘ
هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻦﯾا اﺬﻟ .دﻮﺷ ﻪﺑ ﺎﻫ
.ﺖﺳا ﯽﺘﮐرﺎﺸﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ هﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻪﻧاﺪﻨﻣدﺮﺧ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﺎﻬﻧآ ﺞﯾوﺮﺗ و ﻪﻨﯿﻬﺑ يراﺪﻬﮕﻧ و ﻆﻔﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﺎﺑ
ﻇو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻔﯿ
ﺪﻨﻣ ي زروﺎﺸﮐ دﺎﻬﺟ ترازو ي
ﻣﺎﺗ رد ﻦﯿ زروﺎﺸﮐ بآ ي
ﺑآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﯽ
ﺮﻃ زا ﮏﭼﻮﮐ ﻖﯾ
هژوﺮﭘ ﺨﺑآ يﺎﻫ يرادﺰﯿ و راﺪﻧاﻮﺨﺑآ
،ي
ياﺮﺟا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﻆﻔﺣ و هﺮﻬﺑ يرادﺮﺑ بﻮﻠﻄﻣ زا هﺎﮕﺘﺴﯾا يﺎﻫ ﺶﺨﭘ بﻼﯿﺳ ﺮﺑ ناﻮﺨﺑآ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺮﻫ
،هﺎﮕﺘﺴﯾا ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ
ﺖﯾﺎﻤﺣ و ﯽﻧﺎﺒﯿﺘﺸﭘ ﺖﻟود
و ﺲﻠﺠﻣ يارﻮﺷ ﯽﻣﻼﺳا ﺖﺳا .
هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ
(1 ،ﻦﺴﺣ ،ﯽﻣﺎﺷ و دازﺮﻓ ،ﺪﺣﻮﻣ تﺎﯿﺑ
، 1382 ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ لﺎﺼﺤﺘﺳا ﺶﺨﭘ و
بﻼﯿﺳ ﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ ﺖﺷد ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ﻦﯾﺮﻬﺳ
- هﺮﻗ
نﺎﯾﺮﭼ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ،ناﺮﻬﺗ ،يراﺪﻧاﻮﺨﺑآ ﺶﯾﺎﻤﻫ ﻦﯿﻣﻮﺳ ،نﺎﺠﻧز يرادﺰﯿﺨﺑآ و كﺎﺧ ﺖﻇﺎﻔﺣ
.
(2 ،ﻦﯿﺴﺣ ﺪﻤﺤﻣ ،يدﺎﺑآ ﺮﻬﻣ يﺪﯿﺷر ،ﺮﺻﺎﻧ ،ﺎﯿﮐ ﺲﻤﺷ ،1386
،.تارﺎﺴﺧ ﺶﻫﺎﮐ و ﻞﯿﺳ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ رد ﻞﯿﺳ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ يﺎﻫرﺎﮐ هار
ﺢﻧاﻮﺳ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﺶﯾﺎﻤﻫ ﻦﯿﻣود ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،.يرادﺮﺑ ﻪﺸﻘﻧ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،ﯽﻌﯿﺒﻃ
.
(3 ﯽﺣﺎﺘﻓ ، ﺪﻤﺤﻣ يﺪﻬﻣ ، ،1393 ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺶﺨﭘ بﻼﯿﺳ ﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز و لﺮﺘﻨﮐ ﻞﯿﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ دﺎﺑآﺮﻔﻌﺟ ﻢﻗ ، ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ
ﺶﯾﺎﻤﻫ يرﻮﺸﮐ ﺶﻟﺎﭼ ﺎﻫ و ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ي بآ رد هزﻮﺣ ﻪﭼﺎﯾرد ﮏﻤﻧ .ﻢﻗ ،
(4
،ﯽﻟﺎﻤﮐ
،شرﻮﮐ ﻠﻋ ﯿ ﺎﺿﺮ ﻣﻼﺳا ﯽ
، ردﺎﻧ ﻟﻼﺟ ﯽ
، رذﺎﺑا ﺋﺎﻔﻄﺼﻣ ﯽ
، قدﺎﺻﺪﻤﺤﻣ لﻼﺟ
ﺪﻟا ﯾﻨ ﯽ
، ﻠﻘﻔﺠﻧ ﯽ ﻏ ﯿ ﺛﺎ ﯽ و ﻫاﺮﺑا ﯿ ﻢ ﺳ ﯿ ﺪ ي
،
، 1392
ﻧﺎﺒﻣ ﯽ ﺶﺨﭘ بﻼﯿﺳ ﺮﺑ
،ناﻮﺨﺑآ تارﺎﺸﺘﻧا هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ ﺖﻇﺎﻔﺣ
كﺎﺧ و
،يرادﺰﯿﺨﺑآ ﺮﺸﻧ
،ﺰﯿﺨﺑآ ﻪﺤﻔﺻ236
مود پﺎﭼ ، .
(5 ﯽﻟﺎﻤﮐ ، ﮐ ،شرﻮ دﻮﻤﺤﻣ ،نﺎﯾﺪﻬﻣ ﻦﯿﺴﺣﺪﻤﺤﻣ بﺮﻋ
ﻔﺠﻧ ،ﯽﺑﺎﺧﺮﭼ ﻦﯿﺴﺣﺮﯿﻣا ،يرﺪﺧ ﻘ
ﺮﯿﻣا و ﯽﺛﺎﯿﻏ ﯽﻠ ﻪﺘﺷرﺮﺳ
يراد ، ،1390
هﺎﮕﺘﺴﯾا رد كﺎﺧ يﺰﯿﺨﻠﺻﺎﺣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور ﺮﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ نﻮﻨﻓ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ ،بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ
هرﺎﻤﺷ ،ﻢﻫدﺰﻧﺎﭘ لﺎﺳ ،نﺎﻬﻔﺻا ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد ،كﺎﺧ و بآ مﻮﻠﻋ ،ﯽﻌﯿﺒﻃ .57
(6 ،ﯽﻧﺎﻤﯿﻠﺳ ﺎﺿر و نﺎﯾﺪﻬﻣ ﻦﯿﺴﺣﺪﻤﺤﻣ ،شرﻮﮐ ،ﯽﻟﺎﻤﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ،1394
هﺎﮕﺘﺴﯾا رد كﺎﺧ ﯽﺘﻓﺎﺑ بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ
رﻮﺸﮐ :ﺺﺻ ،يرادﺰﯿﺨﺑآ و كﺎﺧ ﺖﻇﺎﻔﺣ ﯽﻠﻣ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا تﻻﺎﻘﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ، -126
.115
(7 ،رذﺎﺑا ،ﯽﺋﺎﻔﻄﺼﻣ ﻞﯿﺳ ﺖﯿﻌﺿو ﻪﺻﻼﺧ شراﺰﮔ ،1392
،بﻼﯿﺳ ﺶﺨﭘ يﺎﻫ حﺮﻃ يﺮﯿﮔ تارﺎﺸﺘﻧا
هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ ﺖﻇﺎﻔﺣ
كﺎﺧ و
،يرادﺰﯿﺨﺑآ ﺮﺸﻧ
،ﺰﯿﺨﺑآ ﻪﺤﻔﺻ80
.
(8 ،وﺮﯿﻧ ترازو ﯽﺑآ لﺎﺳ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ رﻮﺸﮐ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﯿﻌﺿو ﯽﺳرﺮﺑ ،1395
-94 ،ناﺮﯾا بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﺖﮐﺮﺷ ،1393
ﺮﺘﻓد .ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز يﺎﻬﺑآ هوﺮﮔ ،بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﯾﺎﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
9) Hashemi, H., Uvo, C. B. and Berndtsson, R. 2014. An extended modeling approach to assess climate change impacts on groundwater recharge and adaptation in arid areas. Hydrology and Earth System Sciences Discussions, 11, 11797–11835.
10) Mahdian, Mohammad Hossein, Reza Sokouti, Koroush Kamali, Hossein Angoshtari and Mohamad Ali Khadkhodapoor, 2009, Developing Pedo Transfer Functions to Predict Infiltration Rate in Flood Spreading Stations of Iran, Research Journal of Environmental Sciences.
11) Mahdian, Mohammad Hossein, Reza Sokouti and Koroush Kamali, 2011, Appraisal of the Trend of Soil Infiltration Rate Changes in Flood Spreading Station of Iran, International Journal Natural Resources and Marine Sciences, 1(1), 33-43.
12) Pakparvar, M., Hashemi, H., Cornelis , W., Rezaei, M., Gabriels, D., Nekooeian, G. and Kowsar, S. A.
2016b. Artificial recharge efficiency assessment by soil water balance and modeling approaches in a multi-layered vadose zone. Hydrological Processes, Accepted to publish.
13) Pakparvar, M., Walraevens, K., Cheraghi, S. a. M., Ghahari, G., Cornelis, W., Gabriels, D. and Kowsar, S. A. 2016c. Assessment of groundwater recharge influenced by floodwater spreading: an integrated approach with limited accessible data. Hydrological Sciences Journal.
The Effect of Floodwater spreading on Water, Soil and Environment Resources
Abstract
The national plan for the construction of floodwater spreading stations on aquifers was implemented during the years 1996 to 2006 by the Ministry of Agriculture- Jahad. This program was implemented as one of the important watershed management measures for improving groundwater resources, preventing damages and flood casualties, with operational and research objectives in 37 station. Its executive results in the water sector, prevention of flood damage in the downstream, containment of 2.1 billion cubic meters of flood, feeding 1.2 billion cubic meters of water in underground aquifers and improving the water quality of the aquifer. In addition, soil conservation, desert management, carbon sequstration, forage production, vegetation improvement, forestry, employment creation, immigration prevention, environmental improvements and improved security conditions food is a small part of the results of this project.
Keywords: Aquifer, Floodwater spreading, Vegetation, Soil
