Reflections on the Three Elements of History in Bastani Parizi View (Time,Place, Agentes)
Fakhri Zangiabadi1 & Aَli Nazemianfard2 (43-66)
Abstract
Mohammad Ebrahim Bastani Parizi (1304-1393) is one of the most famous Iranian scholars who, with his unique style, has succeeded in creating many works in the field of historical studies. Although he did not follow the usual academic style in these works, he combined history with auxiliary sciences;
But in the contents of his various works, one can find - explicitly or implicitly - things that stem from his theoretical reflections and the foundations of his historical thought. In his opinion, what are the existential components of history and what is their role in historical studies? In his ontology, the three elements of time, place and actors are the basic structures that create the formation of history. The nature of these elements and their correlation in the creation of historical events are the main axes which are in the focus of this research. The findings of the current study, which is based on a descriptive-analytical method, show that- in Bastani Parizi thought- although space can act as a factor for the identification and determination of actors, and provides the basis for their success and failure, ignoring the element of time can drive back the action of actors and its geographical context, from the historical arena to the mythical realm.
Keywords:Bastani Parizi, The basic structures of history, time, place, agents.
1. Email of the corresponding author: [email protected]
Ph. D. in Post-Islamic Iranian History, Ferdowsi University of Mashhad,Mashhad,Iran.
2. Associate Professor of History, Ferdowsi University of Mashhad,Mashhad,Iran.
10.22059/jhss.2021.325437.473427Print ISSN: 2251-9254-Online ISSN: 2676-3370https://jhss.ut.ac.ir
Received: 19, June, 2021; Accepted: 16, March, 2022
Historical Sciences Studies
Volume 13, Issue 4, Serial Number 28, Winter 2022
ﺮﺻﺎﻨﻋ بﺎﺑ رد ﯽﺗﻼﻣﺄﺗ ﻪﺳ
ﻪﻧﺎﮔ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﺮﻈﻨﻣ زا ﺦﯾرﺎﺗ
(ناﺮﮕﺸﻨﮐ و نﺎﮑﻣ،نﺎﻣز)
يدﺎﺑآ ﯽﮕﻧز يﺮﺨﻓ
،مﻼﺳا زا ﺪﻌﺑ ناﺮﯾا ﺦﯾرﺎﺗ يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد ﺪﻬﺸﻣ ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد
.ناﺮﯾا ،ﺪﻬﺸﻣ ،
دﺮﻓ نﺎﯿﻤﻇﺎﻧ ﯽﻠﻋ
1
،ﺦﯾرﺎﺗ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد ﯽﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد
ﺪﻬﺸﻣ ا ،ﺪﻬﺸﻣ ، ﯾ ناﺮ .
:ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ ۲۹
/ ۰۳ / ۱۴۰۰ :ﻪﻟﺎﻘﻣ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ ؛ ۲۵
/ ۱۲ / ۱۴۰۰
ﯽﻤﻠﻋ - ﯽﺸﻫوﮋﭘ
هﺪﯿﮑﭼ ﻫاﺮﺑاﺪﻤﺤﻣ ﯿ ﻢ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ )
1393 - 1304 ( زا ﻦﯾﺮﺗراﺪﻣﺎﻧ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ
ﯽﻧاﺮﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا ﮏﺒﺳ ﺎﺑ
ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ دﺮﻓ ﯽﻧاواﺮﻓ رﺎﺛآ ﻖﻠﺧ ﻪﺑ ،دﻮﺧ ﯽﺨﯾرﺎﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺻﺮﻋ رد
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻖﯿﻓﻮﺗ .ﺖﺳا
ﻦﯾا رد وا ﻪﭼﺮﮔ
رﺎﺛآ
، ﺞﯾار ﮏﺒﺳ زا ﻫﺎﮕﺸﻧاد
ﯽ ﺎﺑ ار ﺦﯾرﺎﺗ و هدﺮﮑﻧ يوﺮﯿﭘ ﺶﻧاد
يﺎﻫ ﯽﮑﻤﮐ رد ﺎﻣا ؛ﺖﺳا ﻪﺘﺨﯿﻣآرد ﻢﻫ ﻪﺑ
ار يدراﻮﻣ وا نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ رﺎﺛآ تﺎﺟرﺪﻨﻣ لﻼﺧ ﻪﺑ –
ﺮﺼﺗ ﯾ ﺢ ﺢﯾﻮﻠﺗ ﺎﯾ - ﯽﻣ ناﻮﺗ ﺗ زا ﻪﮐ ﺖﻓﺎﯾ ﺄ
و يﺮﻈﻧ تﻼﻣ
ﻪﯾﺎﻣ يو ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﮑﻓ ﯽﻧﺎﺒﻣ ﯽﻣ
ﺪﻧﺮﯿﮔ .
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ﻪﻔﻟﺆﻣ
يﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ يدﻮﺟو مﺪﮐ
ﺪﻧا و ﻪﭼ
ار ﯽﻤﻬﺳ رد ﺦﯾرﺎﺗ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺑ صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪ ﯽﻣ
ﺪﻨﻫد
؟ رد ﻪﻧﺎﺳﺎﻨﺷ دﻮﺟو شﺮﮕﻧ وا
، ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﺳ ﻪﻧﺎﮔ ،نﺎﻣز
ﻢﮑﺣ رد ،ناﺮﮕﺸﻨﮐ و نﺎﮑﻣ هزﺎﺳ
يﺎﻫ ﺪﯾﺪﭘ ار ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﻠﮐﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻨﯾدﺎﯿﻨﺑ ﯽﻣ
ﺪﻧروآ ﮏﯾ ﺮﻫ ﺖﯿﻫﺎﻣ .
ﺮﺻﺎﻨﻋ زا هﺪﺷدﺎﯾ ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫداﺪﯾور ﺶﻨﯾﺮﻓآ رد ﺎﻬﻧآ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ و
، هﺪﻤﻋ ﯾﺎﻫرﻮﺤﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﯽ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﮐ رد
راد يﺎﺟ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﻪﺟﻮﺗ نﻮﻧﺎﮐ .ﺪﻧ
ﻪﺘﻓﺎﯾ يﺎﻫ ﻦﯾا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
،ﺖﺳا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ شور ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﻪﮐ
نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻫد ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪﺸﯾﺪﻧا رد ﻪﮐ
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻣ ﻪﭼﺮﮔ نﺎﮑﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﻦﯿﻌﺗ و ﺺﺨﺸﺗ ياﺮﺑ ﯽﻠﻣﺎﻋ
ﺪﻨﮐ ﻞﻤﻋ ناﺮﮕﺸﻨﮐ دزﺎﺳ ﻢﻫاﺮﻓ ﺎﻬﻧآ ﯽﻣﺎﮐﺎﻧ و ﯽﺑﺎﯿﻣﺎﮐ ياﺮﺑ ار ﻪﻨﯿﻣز و
، نﺎﻣز ﺮﺼﻨﻋ ﻦﺘﻓﺮﮔ هﺪﯾدﺎﻧ ﺎﻣا
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﺣﺎﺳ ﻪﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﺻﺮﻋ زا ار نآ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺮﺘﺴﺑ و ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﺶﻨﮐ هرﻮﻄﺳا
يا .ﺪﻧاﺮﺑ ﺲﭘ
ژاو ه يﺎﻫ يﺪﯿﻠﮐ :
ﺮﺻﺎﻨﻋ ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪﺳ
ﻪﻧﺎﮔ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ،نﺎﮑﻣ ،نﺎﻣز ،ﺦﯾرﺎﺗ .
1 ﻪﻣﺪﻘﻣ .
ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ ،خرﻮﻣ ﺮﻫ ﯽﺑ
ﺪﯾدﺮﺗ وا يﺮﮕﻧ ﺦﯾرﺎﺗ زا ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﯽﻣ دﺮﯾﺬﭘ ﯽﻔﺴﻠﻓ ﺶﻨﯿﺑ .
، ﻢﮑﺣ رد
مﺎﻈﻧ ﮏﯾ ﻪﺸﯾﺪﻧا
يا ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﺑ نآ ﻮﺗﺮﭘ رد خرﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻣ
دﺮﮕﻧ ﺮﯿﺴﻔﺗ ﻪﺑ نآ دﺪﻣ ﻪﺑ و
ﺖﻤﻫ ﺎﻫداﺪﯾور ﯽﻣ
درﺎﻤﮔ ﺶﻫوﮋﭘ و ﺲﯾرﺪﺗ فﺮﺻ ار دﻮﺧ ﺮﻤﻋ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ .
دﻮﻤﻧ ﯽﺨﯾرﺎﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺻﺮﻋ رد دﻮﺧ يﺮﮕﻧ ﺦﯾرﺎﺗ رد ،
ﻪﯾﺎﻣ ﯽﻔﺴﻠﻓ ﺶﻨﯿﺑ ﯽﻋﻮﻧ زا
ﯽﻣ ﺖﻓﺮﮔ وا رﺎﺛآ رد ﻖﻤﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﻣ
ناﻮﺗ نآ ﯽﻧﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﺖﺳد
ﺖﻓﺎﯾ . ﻦﯾا ﻪﺑ وا ﺢﯾﺮﺻ نﺎﻋذا
ﻪﮐ ﻪﺘﮑﻧ » نآ ﺲﮐ ﯽﺘﺣ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد رﺎﮐوﺮﺳ ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺎﺑ ﻢﻫ ار هﺎﺗﻮﮐ نارود ﮏﯾ ﺮﮔا
دﺎﺠﯾا دﻮﺧ ﻦﻫذ ﻦﺷور ﻪﻨﯿﻣز رد ﯽﻔﺴﻠﻓ يﺪﯾد ...ﺪﻧﺰﺑ قرو تﺮﯿﺼﺑ و ﻖﻤﻌﺗ هﺪﯾد
1 ﻣﺎﻧﺎﯾار . ﮥ ﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ة :لﻮﺌﺴﻣ [email protected]
مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
ﯽ��ر�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 45
دﺮﮐ ﺪﻫاﻮﺧ
«
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ) 1363
: 4
رد ﯽﻔﺴﻠﻓ ﻪﺸﯾﺪﻧا رﻮﻀﺣ زا يرﺎﮑﺷآ ﻪﻧﺎﺸﻧ دﻮﺧ ،(
.ﺖﺴﻧاد ﺪﯾﺎﺑ وا دﺰﻧ مﺎﻈﻧ رد ﻪﺸﯾﺪﻧا
يا ماﺪﮐ ﺮﺑ ﺦﯾرﺎﺗ ﻒﻘﺳ ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ نﻮﺘﺳ
ﺎﻫ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﻨﺑ
ماﺪﮐ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ رد ،وا روﺎﺑ ﻪﺑ ، ترﻮﺻ
يﺪﻨﺑ
؟ﺪﻧراد ﺖﯿﻠﺧﺪﻣ ﺦﯾرﺎﺗ دﺎﻔﺘﺴﻣ وا رﺎﺘﻔﮔ زا ﻪﭽﻧآ
ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ،
» نﺎﻣز
« ،
» نﺎﮑﻣ « و
» ﺖﯿﺼﺨﺷ
« عﻼﺿا ، ﻪﺘﺴﺒﻤﻫ
يا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ار ﺦﯾرﺎﺗ ﺚﻠﺜﻣ ﯽﻣ ﺪﯾﺪﭘ
ﺪﻧروآ
،ﻮﻤﻫ) 1380 : 137
ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﯾا ﺪﯿﻔﻣ ،ﻦﺨﺳ ﻦﯾا .(
،ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫداﺪﯾور ناﺮﮕﺸﻨﮐ و نﺎﮑﻣ ،نﺎﻣز ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺳ ﯽﻗﻼﺗ و رﻮﻀﺣ نرﺎﻘﺗ لﻮﺼﺤﻣ
ﯽﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ؛ ﺮﻫ ﯽﻨﻌﯾ ﻪﺛدﺎﺣ
يا ﺎﻬﻨﺗ ،ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﯽﻧﺎﺴﻧا ﺮﮕﺸﻨﮐ ﮏﯾ ناﻮﺘﺑ نآ ياﺮﺑ ﻪﮐ
ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﻣز و ﯽﻧﺎﮑﻣ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻪﯾﺎﺳ رد ﯽﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ و ﺪﻨﮐ ﻦﺗ ﺮﺑ ثوﺪﺣ ﻪﻣﺎﺟ
ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺜﻣ دﺮﯿﮔ يﺎﺟ نﺎﺧرﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ نﻮﻧﺎﮐ رد ﻊﻗاو ﺮﻣا
،درﻮﻔﻨﺘﺳا) 1382
: 245 .(
رد ﺦﯾرﺎﺗ ﯽﺳﺎﻨﺷ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﮕﺸﻨﮐ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﯽﻧﺎﮑﻣ و ﯽﻧﺎﻣز ﻂﯾاﺮﺷ
ﯽﻣ دﻮﺧ صﺎﺧ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺦﯾرﺎﺗ زﺎﺳ دﻮﺷ
،ﺮﺒﺠﻧر) 1395 : 42
ﻢﮑﺣ رد ﺰﯿﻧ نﺎﮑﻣ و ﻂﯿﺤﻣ .(
» ﻦﯿﻌﺗ و ﺺﺨﺸﺗ ﻪﯾﺎﻣﺮﺳ «
ﻪﮐ ﺖﺳا ار مﻮﻗ ﮏﯾ ﺦﯾرﺎﺗ سﺎﺳا
ﯽﭘ يﺰﯾر ﯽﻣ ﺪﻨﮐ
ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ)
،يﺰﯾرﺎﭘ 1390 : 353
. (
ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ،وا ﺮﻈﻨﻣ زا ،ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻊﯾﺎﻗو راﺮﮑﺗ مﺪﻋ و ﺖﯾدﺮﻓ ،ندﻮﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ
ﺖﻓﺎﯾ ﺪﻫاﻮﺧ ﺎﻨﻌﻣ نآ ﺖﯿﻟﺎﯿﺳ و نﺎﻣز مﻮﻬﻔﻣ شﺮﯾﺬﭘ
،ﻮﻤﻫ) 1382 :ﻒﻟا 48 .(
ﺣ زا،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ و ناﻮﻨﻋ ﺚﯿ
ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ ﭻﯿﻫ زا ، تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .ﺖﺴﯿﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ يا
يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ رﻮﺤﻣ لﻮﺣ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻪﮐ يﺪﻨﻣدﻮﺳ ﻪﺑ
ﻞﻤﻋ هﺪﻣآ ،
ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻪﺑ ﺮﻇﺎﻧ
ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ ﯽﻣ وا ﺷﺎﺑ ﻨ .ﺪ بﺎﺘﮐ رد ﯽﺤﯿﺼﻓ ﻦﯿﻤﯿﺳ
» نﺎﯾﺮﺟ يﺎﻫ ﯽﻠﺻا ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ رد
يﻮﻠﻬﭘ هرود
«
،ﺪﻧﻮﻧ ﺮﺸﻧ ،ﺪﻬﺸﻣ) 1372
، (
ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺳرﺮﺑ هﺎﮔ ﻪﺑ يﺎﻫ
ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
ﺎﺑ ،يﺰﯾرﺎﭘ ﻪﺼﯿﺼﺧ ود ندﺮﻤﺷﺮﺑ
» ﯽﯾاﺮﮔ ﻪﻌﯿﺒﻄﻟاﺪﻌﺑﺎﻣ «
و
» مدﺮﻣ ﯽﯾاﺮﮔ « ،وا رﺎﮐ رد
ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ
» ﯽﺷور و ﯽﺸﻨﯿﺑ ﻒﻌﺿ
« رد ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ ﺳا هﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪﮐ ﺖ
ﻪﺑ يو رﺎﺛآ
» ﯽﺤﻄﺳ ﻢﺴﯿﻟﺎﻧروژ ﺮﮕﻧ
« و
» هدﻮﺗ ﺢﻄﺳ ﺎﺗ لﺰﻨﺗ ﺎﻫ
« .ﺪﻧﻮﺷ هﺪﯿﺸﮐ لﻮﺳﺮﻟاﺪﺒﻋ
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺶﯾﺪﻧاﺮﯿﺧ »
ﺪﻘﻧ ﺮﻈﻧ و هرﺎﺑرد ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﺮﺘﮐد
«
بﺎﺘﮐ ﻪﻠﺠﻣ)
رﺎﻤﺷ ،ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ و ﺦﯾرﺎﺗ هﺎﻣ ة
75 ﻦﻤﻬﺑ ، 82
ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﮏﯿﺘﯿﻟﺎﻧآ ﮏﺒﺳ نﺎﯿﺑ و حﺮﺷ مﺎﻘﻣ رد ،(
ﺗرﻮﺻ زا ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﺑ وا ﻪﻧﻻﺪﻤﻫ هﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺰﯾرﺎﭘ ﯽ
ﯽﻔﯿﻟﺄﺗ .ﺖﺳا هﺪﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ
ﺪﻤﺤﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺮﺒﺠﻧر ﯽﻠﻋ »
ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻢﯾادارﺎﭘ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
« ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﯾﺮﺸﻧ) مﻮﻠﻋ يﺎﻫ
،ﯽﺨﯾرﺎﺗ رﺎﻤﺷ
ة 1 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 95
ﻪﺳ هﻮﺟو ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﯿﺷﻮﮐ ( ،ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽﺘﺴﻫ ﻪﻧﺎﮔ
ﺖﻓﺮﻌﻣ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽ و شور ﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽ رد ار ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ و ﺪﯾﻮﺟزﺎﺑ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
،ﮏﯿﻤﯾادارﺎﭘ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﺳ ﻦﯾا ﻖﯿﻔﻠﺗ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﮐ ﺦﯾرﺎﺗ
يرﺎﮕﻧ .ﺖﺳا هﺪﯿﺸﺨﺑ ﺺﺨﺸﺗ ار وا
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺰﯿﻧ نﺎﯾدﺎﺑآ ﻦﯿﺴﺣ »
ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ يﺮﮕﻧ ﺦﯾرﺎﺗ و
«
،ﻪﻣﺎﻧ ناﺮﯾا)
رﺎﻤﺷ ة 30
، ﺰﯿﯾﺎﭘ 94
ﺎﺗ ﺖﺳا شﻼﺗ رد (
ياﺮﺑ ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ ﻪﻧاﻮﺘﺸﭘ ﯽﻋﻮﻧ ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
.ﺪﻨﮐ ﻮﺠﺘﺴﺟ ﯽﻔﺴﻠﻓ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻦﻬﮐ ﻞﺋﻮﮔ
» ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ يروﺮﭘ هﺰﯿﮕﻧا و يﺮﮕﻧ خاﺮﻓ يﺰﯾرﺎﭘ
«
رﺎﻤﺷ ،ارﺎﺨﺑ ﻪﯾﺮﺸﻧ) ة
99 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 93
رد ﯽﻤﺘﺴﯿﺳ شﺮﮕﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،(
ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
ﻦﯾا وا ﻪﮐ هﺪﺷ ﯽﻋﺪﻣ ،ﮏﺒﺳ ﻦﯾا رد ﺎﻫداﺪﯾور ﻞﮐ و ءﺰﺟ ﺎﺑ ﺰﻨﻃ ﯽﮕﺘﺨﯿﻣآ و يﺰﯾرﺎﭘ زا ﺰﯾﺮﮔ ياﺮﺑ ﻪﻧﺎﻤﻟﺎﻋ ار هﻮﯿﺷ ﺖﯾدوﺪﺤﻣ
يﺎﻫ .ﺖﺳا هﺪﯾﺰﮔﺮﺑ ﻪﻧﺎﻣز هﺎﺷﺎﺿر
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﯽﮑﻠﻣ
» و ﺖﯾﻮﻫ ﺴﻧا
نﺎ اﺮﮔ ﯽﯾ رد ﺦﯾرﺎﺗ يرﺎﮕﻧ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
«
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ) ﺪﻨﺟ
ي رﻮﭘﺎﺷ رﺎﻤﺷ ، ة 2 ،
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 94
ﺎﺗ ﺖﺳا نآ ﯽﭘ رد(
ﻪﻔﻟﺆﻣ يﺎﻫ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ هﺎﮔﺪﯾد زا ار ﯽﻧاﺮﯾا نﺎﺴﻧا ﯽﺘﯾﻮﻫ
ﻢﻬﺳ و ﺪﻫد راﺮﻗ يوﺎﮐاو درﻮﻣ ماﺪﮐﺮﻫ
ﺶﻧارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾﺎﺿر هﺮﻫز .ﺪﯾﺎﻤﻧزﺎﺑ ﻖﯾرﺎﻔﺗ ﻪﺑ ار
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺰﯿﻧ »
رد مﺎﻋ ﺐﻃﺎﺨﻣ هﺎﮕﯾﺎﺟ ﻪﺑ ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ ﯽﻫﺎﮕﻧ ﺦﯾرﺎﺗ
يرﺎﮕﻧ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
«
و يﺮﮕﻧ ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﻠﺠﻣ) ﺦﯾرﺎﺗ
يرﺎﮕﻧ رﺎﻤﺷ ، ة 22 نﺎﺘﺴﻣز و ﺰﯿﯾﺎﭘ ، 97
ﺖﻬﺟ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ مﺎﻤﺘﻫا ﻪﺑ (
هﺮﻬﺑ ﺪﻨﻣ ﻦﺘﺧﺎﺳ هدﻮﺗ ﺎﻫ ار شور ﻦﯾا ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ وا ﻪﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺦﯾرﺎﺗ زا
ﺦﯾرﺎﺗ ﯽﻨﯿﺸﻨﻤﻫ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﮐ
،
،تﺎﯿﺑدا مدﺮﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻞﺜﻣ و
ﻪﻧﺎﯿﻣﺎﻋ يﺎﻫ ﺖﺴﻫ
ياﺮﺑ ،
ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻫﺎﮔآ ﺶﯾاﺰﻓا هدﻮﺗ
ﺎﻫ .ﺖﺳا هﺪﯾﺰﮔﺮﺑ
،فﺎﺻوا ﻦﯾا ﺎﺑ »
ﻪﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﻧﺎﮔ
ﺦﯾرﺎﺗ
« ﻪﺟﻮﺗ نﻮﻧﺎﮐ رد ﻫﯿ
ﭻ ﯾ ﮏ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي
ﻪﺑ ﻞﻤﻋ هﺪﻣآ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ،ور ﻦﯾا زا .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﯽﻣ
ﺪﺷﻮﮐ ،ﻸﺧ ﻦﯾا ندﺮﮐ ﺮﭘ ﺎﺑ ﺎﺗ
ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ تروﺮﺿ عﻮﺿﻮﻣ
ﺖﯿﻤﻫا و ﺪﻫد راﺮﻗ شوﺎﮐ درﻮﻣ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﺮﻈﻨﻣ زا ار
،نﺎﻣز ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺳ زا ﮏﯾﺮﻫ ﻖﯾرﺎﻔﺗ ﻪﺑ ار ناﺮﮕﺸﻨﮐ و نﺎﮑﻣ
ﺪﯾﺎﻤﻧزﺎﺑ .
2 . ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﮕﺸﻨﮐ
، ﺶﻘﻧ يﺎﻔﯾا ﯽﺨﯾرﺎﺗ داﺪﯾور ﻦﯾﻮﮑﺗ رد ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﺼﻨﻋ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ . ﻪﮐ ﺖﺳوا
،ﻞﻌﻓ كﺮﺗ ﺎﯾ ﻞﻌﻓ ﺎﺑ رد
،صﺎﺧ نﺎﮑﻣ و نﺎﻣز ﻪﻌﻗاو عﻮﻗو رﺪﺼﻣ
يا
ﯽﻣ دﻮﺷ و ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﺛدﺎﺣ ثوﺪﺣ رد ،ﺮﻣآ ﻞﻋﺎﻓ ﺎﯾ و ﻞﻣﺎﻋ ﻞﻋﺎﻓ ﺶﻘﻧ
ﺮﻓآ ﯾﻨ ﯽ ﯽﻣ دزادﺮﭘ .
،ﻊﻗاو رد او ﻣ ﯽ ﺪﻧاد ﻪﮐ ،هﺰﯿﮕﻧا ،ﺖﯾﺎﻏ ﺚﯿﺣ زا يو ﺶﻨﮐ و ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﯾاور ﺦﯾرﺎﺗ رد
فﺪﻫ و ﻪﻠﯿﺳو ﺐﺳﺎﻨﺗ ﺰﯿﻧ و
ﺪﻫاﻮﺧ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﺶﻨﮐ ﻂﯿﺤﻣ و ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﺖﻓﺎﺑ
ﺖﻓﺮﮔ
،درﻮﻔﻨﺘﺳا) 1382
: 291
ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ .(
، ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
؛
» ﺪﻧﺰﺟﺎﻋ نآ مﺎﺠﻧا زا ناﺮﮕﯾد ﻪﮐ ﺪﻨﻫد مﺎﺠﻧا ار ﯽﯾﺎﻫرﺎﮐ ﺪﻧراد راﺮﺻا ﺦﯾرﺎﺗ ﺺﺧﺎﺷ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ؛
رﺎﮐ ﻦﯾا ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﺧﺎﺳ ﻪﻤﺴﺠﻣ يا رد ﻞﺻﺎﻓﺪﺣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﯾﺎﺴﻤﻫ ﺮﯾاﺰﺟ زا ﯽﮑﯾ و نﺎﻧﻮﯾ
مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
ﯽ��ر�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 47
ﯽﺘﺸﮐ ﺎﻫ ﺪﻨﻨﮐ رﻮﺒﻋ نآ يﺎﭘ ود ﺮﯾز زا
؛ ﺖﺧﺎﺳ ﺎﯾ و ،ﺮﻔﺴﺑ يﺎﯾرد ﺮﺑ هﺎﺷ رﺎﯾﺎﺸﺧ ندز قﻼﺷ هﺎﮔ و
راﻮﯾد ﺖﻔﮕﺷ ﺰﯿﮕﻧا ﺎﯾ و ،ﻦﯿﭼ هدﺎﯿﭘ
يور هﺎﺷ سﺎﺒﻋ ﺎﻫﺮﺑا ﻦﺘﺴﺑ پﻮﺗ ﻪﺑ ﺎﯾ و ،ﺪﻬﺸﻣ ﺎﺗ نﺎﻬﻔﺻا زا
نﺎﺑﺎﯿﺑ رد هﺎﺷردﺎﻧ ﻂﺳﻮﺗ بﺮﻋ
دﺎﺑآ ﺪﺷﺎﺑ ﺲﺒﻃ
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ) 1371
:ﻒﻟا 229 - 231 ( ﯽﺘﺣ.
نﺎﮑﺑﺎﺑ ﺮﯿﺷدرا ماﺪﻗا،وا ياﺮﺑ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ
،يروآﺪﻧزﺮﻓ و هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻢﯿﻈﻨﺗ رد مﺎﮕﺸﯿﭘ ﻢﮑﺣ رد
ناﺮﯾا ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺺﺧﺎﺷ داﺮﻓا زا ﻪﮐ ﺖﺳا يرﻮﻣا هﺪﻣآﺮﺑ
؛ﺖﺳا
» ﺪﺼﻘﻣ ﻪﭼﺮﻫ رد ﺖﻌﯿﺒﻃ ﻪﭼ
،ﺮﯿﺷدرا ﻪﮐ دﻮﺑ ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ؛ﺖﺴﯿﻧ ﻦﯿﻨﭼ يروآﺪﻧزﺮﻓ رد،ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻨﺴﭘﺎﻧ ار دﺎﯾز ﺪﻟاﻮﺗ
ﯽﻣ دﺮﻤﺷ و
ا ﯽﮕﻠﻔﺳ ﻪﻧﺎﺸﻧ ار رﺎﮐ ﻦﯾ ﯽﻣ
ﺖﺴﻧاد
« : نﺎﻤﻫ) 361 (.
و لﺎﯿﻣا زا ﯽﻌﺑﺎﺗ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ناﺮﮕﺸﻨﮐ يﻮﺳ زا ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺪﻨﭼﺮﻫ
ﺶﯾاﺮﮔ يﺎﻫ ﺟﺮﺑ ﻪﺑ نﺎﻧآ ﺖﺳا هدﻮﺑ رﺎﻬﺘﺷا و ﺖﯿﺼﺧﺎﺷ و ﯽﮕﺘﺴ
، ﯽﻣ ،ﺖﻘﯿﻘﺣ رد ﺎﻣا ناﻮﺗ
ﺮﺘﻬﺑ ﯽﮔﺪﻧز دﺎﺠﯾا ياﺮﺑ ،نﺎﺷدﻮﺧ ﻢﻋز ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﻓﺎﯾ ﺎﻬﻧآ رﺎﺘﻓر رد ار ﺎﻨﻌﻣ ﻦﯾا زا ﯽﻧﺎﺸﻧ مﺎﺠﻧا رد هﺎﮔ ،ﺖﻬﺟ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ؛ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺶﻨﮐ
يﺎﻫ ،دﻮﺧ ﺖﺟﺎﺠﻟ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺘﺨﺳﺮﺳ يا
نﺎﺸﻧ ﯽﻣ هداد ﺪﻧا ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ ﻪﻧاﺪﻨﻣدﺮﺧ ﻪﺸﯿﻤﻫ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ
ﻣ) ﮑ ،ﻻﺎ 1387 : 125
ار نآ ﻪﻧﻮﻤﻧ .(
ﯽﻣ ناﻮﺗ يﺎﻫوﺮﯿﻧ شﻼﺗ رد ﺮﺛﺆﻣ
رد ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺎﻫ دﺎﺠﯾا رد ، ﻪﻧﺎﮔود
ي ﺖﻓﺎﯾ يدﻮﺧﺎﻧ و يدﻮﺧ
ﯽﻧﺪﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ لﺎﮑﺷا رد ﻪﮐ -
ﯽﻧاﺮﯾا ،ﯽﻧﺎﻧﻮﯾ ِﺮﺑﺮﺑ -
ﻦﯾﺪﮐا ،ﯽﺳرﺎﭘ ِﯽﻧاﺮﯿﻧا -
ﯽﺘﺸﺗرز ِﻦﯾدﻮﺟ
صﺎﺼﺘﺧا ﻞﻫا و -
ﺖﺳا نﺎﯾﺎﻤﻧ يﻮﻔﺻ ِصﺎﺼﺘﺧا ﺮﯿﻏ
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ) 1379
: 39 .(
،ﺪﻧدﻮﺑ دﻮﺧ ﺮﺼﻋ نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ ﻢﮑﺣ رد هﺎﮔ ﻪﮐ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﻦﯾا ﯽﻣ
ﺪﻧﺪﯿﺷﻮﮐ ﻊﻧاﻮﻣ ﺎﺑ ﺎﺗ
ﻞﻤﺤﺘﻣ ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رد و ﺪﻧﺰﯿﺧﺮﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﺶﯾﻮﺧ ﻪﻧﺎﻣز ﯽﺘﺨﺳ
ﺎﻫ و تراﺮﻣ يﺎﻫ يدﺎﯾز
.ﺪﻧزﺎﺳ راداو دﻮﺧ هدارا زا ﺖﯿﻌﺒﺗ ﻪﺑ ار مدﺮﻣ ﺎﺗ ﺪﻧﻮﺷ هﺮﻬﭼ ﯽﻧﺎﻣز ﺎﻬﻧآ ﯽﺑﺎﯿﻣﺎﮐ ﻪﺘﺒﻟا
ﯽﻣ دﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﺶﻨﮐ ﺎﻫ ﺼﺗ و ذﺎﺨﺗا ﻪﮐ ﯽﺗﺎﻤﯿﻤ ﯽﻣ
ﺪﻧدﺮﮐ ﺎﺑ ، تروﺮﺿ ﺎﻫ و ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ي
ﺪﺷﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ
،ﯽﻓﺎﮐ) 1393 : 46
ﻪﮐ ﺪﯾزرو ﺖﻠﻔﻏ ﺪﯾﺎﺒﻧ ﻪﻘﯿﻗد ﻦﯾا زا ﻪﺘﺒﻟا.(
ﺶﻨﮐ يﺎﻫ ﯽﻧﺎﺴﻧا
ﻪﺘﺷﺬﮔرد ي
،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﺛﺄﺘﻣ
ا هدﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺋﺎﻀﺘﻗا و ﻞﻠﻋ زا ﺖﺳ
ﻪﺸﯿﻤﻫ ﻪﮐ ﯽﻤﻧ
ناﻮﺗ ﻪﺑ
زا ﯽﺧﺮﺑ ،ﻪﭼ ؛دﺮﮐ يرواد ﺎﻬﻧآ هرﺎﺑرد ﻊﻄﻗ ﺶﻨﮐ
ﺎﻫ
،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻧاور و ﯽﻨﻫذ ﻞﻣاﻮﻋ ﻊﺑﺎﺗ ﺮﮔا
،ﺪﺷﺎﺒﻧ لﺎﺤﻣ ﺮﮔا ﺎﻬﻧآ ﻒﺸﮐ نﺎﮑﻣا ﺖﺳد
ﻢﮐ ﺖﺳا راﻮﺷد رﺎﯿﺴﺑ ؛
اﺮﯾز اﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ ار ﻞﻣاﻮﻋ
ﯽﻤﻧ ناﻮﺗ و دﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺶﺠﻨﺳدرﻮﻣ
دادراﺮﻗ .
،ﻂﯾاﺮﺷ ﻦﯾا رد ﻪﭽﻧآ
ﻣ ﯽ ﺪﻧﺎﻣ
، يﺎﻫروﺎﺑ
ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﮐﺮﺘﺸﻣ
ًﺎﺒﻟﺎﻏ دراد دﻮﺟو داﺪﯾور نآ ﺎﯾ ﻦﯾا درﻮﻣ رد نﺎﺧرﻮﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﯾ ﻪﻤﻫ ﻦﯿﺑ
ضﺮﻓ و ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ.دﺮﯿﮔ راﺮﻗ لﻻﺪﺘﺳا يﺎﻨﺒﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﮑﺸﻣ ،
ﯽﻧاور -
ِﯽﻨﻫذ ﺶﻨﮐ يﺎﻫ ﯽﯾﺎﺟ ،ﯽﻧﺎﺴﻧا ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ
ﺮﺗ ﯽﻣ دﻮﺷ
،نآ رد ﻪﮐ زا ،ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﺮﺜﮐا
ﻞﯾﻻد ﺶﻨﮐ يﺎﻫ ،نﺎﺧرﻮﻣ ﺎﯾ و ﺪﻨﺷﺎﺒﻧ هﺎﮔآ ناﺪﻨﭼ دﻮﺧ ﻪﻧﺎﺸﻧ
ا ي ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻧآ ﯽﻫﺎﮔآ زا
هﺪﻨﻧاﺰﯿﮕﻧاﺮﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﺶﻨﮐ
ﯾﺎﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ رﺎﯿﺘﺧا رد نﺎﺸ
،رﻮﭘﺪﻤﺤﻣ) 1396
: 151
ا.(
ﯾ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ
ﺶﻨﮐ ﺎﻫ ﻪﺑ نآ زا ﺮﺑو ﺲﮐﺎﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺰﯿﭼ ﻪﺑ جﺎﺘﺤﻣ ،
» ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺶﻨﮐ يﺮﯿﺴﻔﺗ كرد
«
دﺎﯾ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ
،درﻮﻔﻨﺘﺳا) 291:1382
.(
ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا نﺎﺴﻧا
رﻮﺤﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺦﯾرﺎﺗ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﻣ
ﺪﯾآ ﺮﺘﺴﺑ رد وا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﯿﺣ و
ﻞﯿﮑﺸﺗ ار ﺦﯾرﺎﺗ ﻢﻠﻋ عﻮﺿﻮﻣ،نﺎﻣز ﯽﻣ
ﺪﻫد
،ﯽﺗﺮﻀﺣ) 21:1381
ﺖﺧﺎﻨﺷ ،(
ﺶﻨﮐ يﺎﻫ زا وا
ﻪﮐ ﺖﺳا ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ خرﻮﻣ ياﺮﺑ ﺖﻬﺟ نآ ﯽﻣ
ﺪﻫاﻮﺧ ﻦﯾا زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﺪﻧاﺪﺑ ﺶﻨﮐ
ﺎﻫ رد
ماﺪﮐ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫزﺎﯿﻧ
و تروﺮﺿ ﺎﻫ تﺎﯿﺣ رد ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﻪﭼ.ﺖﺳا هﺪﯿﺳر مﺎﺠﻧا ﻪﺑ
ار ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺎﯾ،ﺮﺸﺑ ﯽﻣ
ناﻮﺗ تﺎﻤﯿﻤﺼﺗ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ هﺪﺷذﺎﺨﺗا
يداﺮﻓا
رﺎﯿﺘﺧا رد ار يزﺎﺳ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ و ﻢﻬﻣ ﺐﺻﺎﻨﻣ ﻪﮐ دﺮﻤﺷ ﻪﺘﺷاد
ﺪﻧا ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ قﻮﺒﺴﻣ .
،ﺮﺴﻨﺗ دﻮﺟو يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﻮﻟﻮﺋﺪﯾا ﮏﯾ ار نﺎﯿﻧﺎﺳﺎﺳ رﺎﺑرد رد ،گ
ﻢﯿﮑﺤﺗ ياﺮﺑ ﯽﺗروﺮﺿ ﻪﯾﺎﭘ
يﺎﻫ ،ﺖﻨﻄﻠﺳ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﻨﯾد ﻪﻔﺴﻠﻓ ﮏﯾ ﯽﻣ
ﺪﻧاد و
ﺖﯾرﻮﻣﺄﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ نﺎﺳﺎﺳ لآ ﯽﻨﯾد ﺖﺳﺎﯿﺳ يﺮﮑﻓ ﻢﯿﻈﻨﺗ و ﻪﯿﺟﻮﺗ ار وا
ﯽﻣ دروآ
) ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
يﺰﯾرﺎﭘ
، 1371 :ب 1/
610
نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ رﺎﻨﮐ رد نادرﺎﮐ ناﺮﯾزو دﻮﺟو و(
اﯾ ناﺮ ﯽﺗروﺮﺿ ﻢﮑﺣ رد ار
ﯽﻣ ﺪﻧاد ﻪﺑ ﺖﻨﻄﻠﺳ هﺎﮕﺘﺳد ﻪﮐ أر
ي .ﺖﺷاد زﺎﯿﻧ ﺎﻬﻧآ يرﺎﺸﺘﺴﻣ وا ،ﺮﻃﺎﺧ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ ﻪﮐ » ﺎﻬﻧآ ﻖﯿﻓﻮﺗ ﻪﮐ داد ﺪﻨﻫاﻮﺧ فﺎﺼﻧا ،ﺪﻧرادﺮﺑ كﺎﺧ زا ﺮﺳ نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ يزور ﺮﮔا
ناﺮﯾزو ﺎﺑ ﺖﺿوﺎﻔﻣ و تروﺎﺸﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﺐﺣﺎﺻ
ﺮﻈﻧ ﺖﺳا هدﻮﺑ دﻮﺧ
«
نﺎﻤﻫ)
، 1371 ج :
2/
650 - 652
ﻧ نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ ﻪﻨﻄﻠﺴﻟا ﮏﯾﺮﺷ ﻪﭼﺮﮔا نﺎﻨﯾا .(
هدﻮﺒ ﺪﻧا
، ياﺮﺑ ﻦﯿﻃﻼﺳ كرد ﺎﻣا
ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﻪﻧﺎﺸﻧ ،داﺮﻓا ﻦﯾا ﺎﺑ ترﻮﺸﻣ
»
،گرﺰﺑ نادﺮﻣ نﺎﯿﻓاﺮﻃا
گرﺰﺑ ﺮﺗ دﻮﺧ زا
ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا
«
: نﺎﻤﻫ) 2 / 655
،ﺮﺑو ﺲﮐﺎﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﺑ .(
،داﺮﻓا ﻦﯾا تاﺮﮐﻮﻨﮑﺗ نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻢﮑﺣ رد
يرادا ﺎﯾ ﯽﻤﺳر ﺖﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﺐﺴﺘﻨﻣ هدﻮﺑ
ﺪﻧا زا يرادرﻮﺧﺮﺑ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﯿﺣﻼﺻ
ﺎﻫ و
ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ يﺎﻫ يدﺮﻓ ﺰﯿﻧ و » ﯽﯾﻼﻘﻋ راﺪﺘﻗا -
ﯽﻧﻮﻧﺎﻗ « ﯽﻣ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺄﺸﻨﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﺛا
،ﻪﺷور) 1379 : 122 .(
ﮐ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﺮﻈﻨﻣ زا ﻨ
ﺖﺳﺎﯿﺳ و ترﺪﻗ نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ﺪﯾﺎﺒﻧ ار ﺦﯾرﺎﺗ ناﺮﮕﺸ
ﻪﺘﺷﺬﮔ رد نﺎﺴﻧا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﯿﺣ رد ﻢﻫ يﺮﮕﯾد ناﺮﮕﺸﻨﮐ،نﺎﻨﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﭼ.ﺖﺴﻧاد رﻮﻀﺣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﺘﺷاد
ﺪﻧا ﻪﮐ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ناﺮﮕﺸﻨﮐ و نﺎﮕﺒﺨﻧ هﺮﻣز رد ار ﺎﻬﻧآ
ﻢﻠﻗ ﻞﻫا ﻪﺑ ،ﻒﯿﺳ ﻞﻫا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻪﮐ نﺎﻨﯾا .دروآ رﺎﻤﺷ رادﺮﺑ مﺎﻧ
هﺪﺷ ﺪﻧا
، ﺶﻘﻧ و ﻢﻬﺳ
هﮋﯾو يا هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ يﻮﻨﻌﻣ و يﺮﮑﻓ رﻮﻣا دﺮﺒﺸﯿﭘ رد ﻪﺘﺷاد
ﺪﻧا . ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ﺖﯾﺎﻨﻋ ﺎﺑ
ار داﺮﻓا ﻦﯾا ﺶﻘﻧ ،وا ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ رود ﻪﺑ ﺮﻈﻧ زا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﮕﺸﻨﮐ ﯽﻤﻧ
دراد و
رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻟﺎﻤﮑﺘﺳا يﺪﻧور زا ﺮﺸﺑ تﺎﯿﺣ نﻮﭼ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﺴﻫ
ﺚﯿﺣ ﻦﻣ ﺖﯾﺮﺸﺑ و
عﻮﻤﺠﻤﻟا ﺶﯿﭘ ﻪﺑ لﺎﻤﮐ يﻮﺳ ﻪﺑ
ﯽﻣ دور
، ﻞﻣﺎﺣ و ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺪﯾﺎﺑ ﯽﻧﺎﺴﮐ مﺮﺟﻻ
مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
ﯽ��ر�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 49
و ؛ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻞﻣﺎﮑﺗ ﻫﯿ
ﭻ ﺲﮐ ،فرﺎﻌﻣ و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻞﻫا ﺰﺟ ﯽﻤﻧ
ﻧاﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﯾاﺪﺧ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻞﻣﺎﺣ ﺪ
) يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ،
1362 : 56
؛ ﻮﻤﻫ
، 1369 :ﻒﻟا 93 - 94
ترﺪﻗ زا ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﭼﺮﮔ نﺎﻨﯾا.(
ﯽﺳﺎﯿﺳ هﺮﻬﺑ
ﺪﻨﻣ
،ﺪﻨﺷﺎﺒﻧ ﯿﻣ رد ﺎﻣا
نﺎ زا ،ﮏﯾژﻮﻟﻮﺋﺪﯾا و يﻮﻨﻌﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﺗروآﻮﻧ
ﯾ ﻦ و
ﻗﺮﺘﻣ ﯽ ﺮﺗ ﯾ ﻦ بﻮﺴﺤﻣ ﺮﺸﺑ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﯿﺣ نﺎﮕﺒﺨﻧ ﻣ
ﯽ ﺪﻧﻮﺷ
،ﻪﺷور) 1379 : 124
ﺶﻨﮐ و (
،ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﺻﺮﻋ رد ﺎﻬﻧآ ﯽﺑ
ﺪﯾدﺮﺗ
، زا ﯽﺸﺨﺑ ﺶﻨﮐ
يﺎﻫ ﺦﯾرﺎﺗ ﻢﻠﻋ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺴﻧا
هدﺮﻤﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا
،ﯽﻓﺎﮐ) 1399 : 33 (.
گرﺰﺑ نادﺮﻣ و نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ رﻮﻬﻇ ﻪﺻﺮﻋ ار ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﮐ ﻞﯾﻻرﺎﮐ فﻼﺧﺮﺑ ﯽﻣ
دﺮﻤﺷ ار ﺎﻬﻧآ و
ﺮﺸﺑ تﺎﺠﻧ و ﺖﯾاﺪﻫ ياﺮﺑ ﯽﻬﻟا نارﻮﻣﺄﻣ ﯽﻣ
ﺖﺴﻧاد ﺎﻬﻧآ زا يوﺮﯿﭘ ار مدﺮﻣ ﻪﻣﺎﻋ ﻪﻔﯿﻇو و
ﯽﻣ دﺮﻤﺷ
)
،زدراودا 1375 : 165
ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا زا و(
ﻣ ﯽ ﺷﻮﮐ ﯿ ﺪ رد ﺎﻬﻨﺗ ،ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﺎﺗ
ﺲﺑ و ﺖﺳا نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ لاﻮﺣا هﺪﻧرادﺮﺑ )
رز ﯾ ﻦ بﻮﮐ
، 1370 :
روﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ؛(207
ناﺮﯾا مدﺮﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ تﺎﯿﺣ راﺮﻤﺘﺳا ﻪﺑ تﺮﺘﻓ مﺎﯾا رد نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ رﻮﻬﻇ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا مدﺮﻣ ﻪﺸﯿﻤﻫ ﻪﮐ دﺮﮐ شﻮﻣاﺮﻓ ﺪﯾﺎﺒﻧ ﺰﮔﺮﻫ ﺎﻣا ﺖﺳا هدﺮﮐ ﮏﻤﮐ اﯾ
ناﺮ ﻣز ﯿ ﻦ ﯽﮑﯾ ، زا ار
رﺎﮐﺮﺳ ﺮﺑ و هدﺮﮐ يرﺎﯾ ار يﺮﮕﯾد و ﻪﺘﺧﺎﺳ موﺮﺤﻣ دﻮﺧ ﺖﯾﺎﻤﺣ هدروآ
ﺪﻧا . شﻮﻣاﺮﻓ اﺬﻟ
ﺖﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ تﺎﻫﺎﺒﺘﺷا زا،ﻊﻗاﻮﻣ ﻦﯾا رد مدﺮﻣ ﺶﻘﻧ و ﻖﺣ ندﺮﮐ
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ) 1392
:ب
620
ﺎﺑ ﯽﺘﺣ وا .(
ﻪﻐﻟﺎﺒﻣ ﻣآ ﯿﺰ رد نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ ﺶﻘﻧ صﻮﺼﺧ رد ﻞﯾﻻرﺎﮐ ﻪﯾﺮﻈﻧ نﺪﻧاﻮﺧ
ﺢﯾﺮﺼﺗ،ﺦﯾرﺎﺗ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ ﻢﻬﺳ ﺮﮔا ﻪﮐ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﺮﻈﻧ زا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ثداﻮﺣ ﻦﯾﻮﮑﺗ رد ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ
،ﻢﯾراﺪﻧ رود ﻪﺑ ﯽﺑ
نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ ﻢﻬﺳ ﺪﯾدﺮﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ يﺰﯿﭼ نآ زا ﺮﺗوﺮﻓ،ﺦﯾرﺎﺗ رد
ﺖﺷاد روﺎﺑ ناﺪﺑ ﻞﯾﻻرﺎﮐ
) ﻮﻤﻫ ، 1357 : 649
ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ،ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ .(
ﻢﻫ اﺪﺻ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﺎﺑ
ار نﺎﻧﺎﻣﺮﻬﻗ ﺮﺛﺄﺘﻣ
دﻮﺧ ﺮﺼﻋ تﺎﯿﻀﺘﻘﻣ زا ﯽﻣ
ﺪﻨﻧاد زا ﯽﺷﺎﻧ ار نﺎﻧآ كﺮﺤﺗ ّﺮﺳ و ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﺮﮕﺸﻨﮐ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﯽﻣ
ﺪﻧرﺎﻤﺷ
) ﻦﯾرز بﻮﮐ
، 1370 : 208
،ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ،(
نﺎﻣز لﻮﺼﺤﻣ ﺶﯾﻮﺧ
ﺪﻧا
؛ و ﻂﯿﺤﻣ ﯽﻨﻌﯾ بادآ
و مﻮﺳر و نﺎﻣز ﮏﯾ رد ﯽﺨﯾرﺎﺗ لاﻮﺣا و
ﺎﻬﻧآ ﺮﺑ صﺎﺧ نﺎﮑﻣ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﺮﺛا ﺦﯾرﺎﺗ مﻮﺳ ﻊﻠﺿ ﯽﻣ
ﺪﻧراﺬﮔ كﺮﺗ ﺎﯾ و ﻞﻌﻓ ﻪﺑ ار ﺎﻬﻧآ و
راداو ﻞﻌﻓ ﯽﻣ
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻠﺠﺗ ﻞﻌﻓ كﺮﺗ ﺎﯾ ﻞﻌﻓ رد ﻪﮐ ﺎﻬﻧآ ﺶﻨﮐ.
ﯽﻣ ﺪﻨﻨﮐ
، دﻮﺧ ﻪﺑﻮﻧ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﯾاﺮﺷ ﺮﺑ راﺬﮔﺮﺛا
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ و ﺪﻧﻮﺷ ﻪﻄﺑار
يا زا ﺮﯿﺛﺄﺗ و ﺮﺛﺄﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
ﻢﺸﭼ ﺶﯿﭘ رد ار ﺦﯾرﺎﺗ
ﻫوﮋﭘ دراﺬﮔ ﺶﯾﺎﻤﻧ ﻪﺑ نﺎ
،ﯽﻀﯿﻓ) 1394 : 395 - 396 .(
ﺮﺑ ار ﺎﺟ ﺰﮔﺮﻫ ﯽﯾاﺮﮔ ﻪﻌﯿﺒﻄﻟاﺪﻌﺑﺎﻣ و ﯽﺗﻮﻫﻻ هﺎﮕﻧ ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﺸﯾﺪﻧا رد
نﺎﺴﻧا ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﮓﻨﺗ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﮕﺸﻨﮐ ﯽﻤﻧ
ﺪﻨﮐ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ راﺪﻨﯾد ﯽﺧرﻮﻣ وا ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا . ﯽﻣ
ﺪﯾآ
و
،دراد روﺎﺑ ﺪﻧواﺪﺧ يﻮﺳ زا ﺖﻘﻠﺧ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﻪﺑ اﺬﻟ
رﻮﻣا ﻪﻤﻫ يارو رد ار ﺪﻧواﺪﺧ ﺖﺳد
ﻢﻟﺎﻋ ﻦﯾا ﯽﻣ
ﺪﻨﯿﺑ وا زا و ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﺖﻠﻔﻏ رﻮﻣﻻا ﺮﺑﺪﻣ ﯽﻤﻧ
دزرو )
يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
، 1387 : 37
. (
وا ﻢﻋز ﻪﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ناﺮﮕﺸﻨﮐ هﺮﺘﺴﮔ رد
ا ي زا ﺖﻨﺳ ﯽﯾﺎﻫ نﺎﻬﺟ ﻦﯾا ﻪﺳﺪﻨﻫ رد ﺪﻧواﺪﺧ ﻪﮐ
ﺶﻘﻧ يﺎﻔﯾا ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﻣ
ﺪﻨﻨﮐ و ﺖﻠﻋ مﺎﻈﻧ ﻪﺑ نآ زا وا ﻪﮐ ﺖﺳا نﺎﻤﻫ ﻦﯾا و
دﺎﯾ لﻮﻠﻌﻣ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ
)
،ﻮﻤﻫ 1371 :ب 587
. (
نﺎﻋذا ﻦﯿﻋ رد وا ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﯾا ﺪﯾﺆﻣ ﻦﺨﺳ ﻦﯾا
درﻮﻣ ﺪﯾﺎﺑ مﺎﻈﻧ ﻦﯿﻤﻫ ﻮﺗﺮﭘ رد ار ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﺶﻨﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ،ﺖﯿﻠﻋ مﺎﻈﻧ شﺮﯾﺬﭘ ﻪﺑ ﻢﻬﻓ دادراﺮﻗ و ﺖﯿﻠﻋ مﺎﻈﻧ ﻖﻓو ﻪﮐ هﺎﮔ نآ نﺎﺴﻧا هدارا ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ وا ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ .
ﺖﻨﺳ يﺎﻫ ﯽﺘﺴﻫ ﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ ﯽﻬﻟا ،دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺄﺸﻨﻣ ﺖﺴﯾز رد ﺮﯿﯿﻐﺗ و ﺮﺛا
داﺰﯿﻣدآ و ددﺮﮔ يﺮﺸﺑ نﺎﻬﺟ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ
،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﮕﺸﻨﮐ ﯽﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ دﻮﺧ ﺶﺷﻮﮐ و ﺶﺸﮐ ﺎﺑ
رﻮﻬﻇ ﻪﺑ ،ﺖﺳا نﺪﻤﺗ ﻞﺼﺤﻣ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﮐ ﺖﻌﯿﺒﻃ ﺮﺑ ار دﻮﺧ هﺮﻄﯿﺳ و ﺪﯾآ ﻖﺋﺎﻓ ﺎﻫﺎﻨﮕﻨﺗ ﺮﺑ ﺪﻧﺎﺳﺮﺑ
،ﻮﻤﻫ) 1378 :ﻒﻟا 136
وا ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ قﻮﺒﺴﻣ .(
ﯽﺗاذ غﻮﺒﻧ و ﺖﯿﺼﺨﺷ
اﺮﮕﺸﻨﮐ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﻣاﻮﻋ و ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ رﺎﻨﮐ رد ار ﯽﺨﯾرﺎﺗ ن ﯽﻣ
ﺪﻧﺎﺸﻧ و تﺮﻬﺷ و
راﺮﻗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ درﻮﻣ ﻞﻣﺎﻋ ود ﻦﯾا نﺎﯿﻣ ﺪﻧﻮﯿﭘ رد ار نﺎﻧآ ﯽﺑﺎﯿﻣﺎﮐ ﯽﻣ
ﺪﻫد
) ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
يﺰﯾرﺎﭘ
، 1353 : 28 . (
هدارﻻا بﻮﻠﺴﻣ يدﻮﺟﻮﻣ ،ﺮﮕﺸﻨﮐ نﺎﺴﻧا ،وا ﻪﻧﺎﯾاﺮﮔﺮﯾﺪﻘﺗ هﺎﮕﻧ رد ﯽﺘﺣ
.ﺖﺴﯿﻧ ﺎﺑ وا ﻪﮑﻠﺑ هدارا
ي ﺖﺴﯾز و دراد ﺖﻟﺎﺧد ﺶﯾﻮﺧ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ ﻦﯿﯿﻌﺗ رد دﻮﺧ يداداﺪﺧ
ﺶﯾﻮﺧ ﻪﻧارﺎﺘﺨﻣ هدارا ﻮﺗﺮﭘ رد ار دﻮﺧ نﺎﻬﺟ ﻖﺗر
ﻖﺘﻓو ﯽﻣ ﺪﻨﮐ
،ﻦﺨﺳ ﻦﯾا.
ﻦﯾا ﺪﯿﻔﻣ
ﻞﻤﻋ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد ﻪﺸﯿﻤﻫ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﻪﮐ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﯽﻣ
ﺪﻨﻨﮐ نآ ﺎﺑ و ﻪﻄﺑار
يا ﻪﯾﻮﺳود
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا رﺎﺘﺧﺎﺳ زا ﻢﻫ ﯽﻨﻌﯾ؛ﺪﻧراد ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﻣ ﯽ ﺬﭘ ﯾ ﺪﻧﺮ ا نآ ﺮﺑ ﻢﻫ و ﺮﺛ
ﯽﻣ ﺪﻧراﺬﮔ ﯽﻣﺪﻘﺗ و
مﺪﻘﺗ عﻮﻧ زا ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ود ﻦﯾا نﺎﯿﻣ رد ﺮﮔا ﺖﻓﺮﻌﻣ
ﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽ (ﮏﯾژﻮﻟﻮﻤﺘﺴﯿﭘا)
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ و ﺖﺳا ﺖﺳا يﺮﮕﯾد ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺮﺑ ﻒﻗﻮﺘﻣ ﯽﮑﯾ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﮐ ﺪﻫد
،شوﺮﺳ) 1376 :
77 .(
ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ رد ،ور ﻦﯾا زا.ﺖﺴﯿﻧ ﺮﮐﺬﻣ ﺦﯾرﺎﺗ
ﻪﮐ،ﻒﻠﺘﺨﻣ فﻮﻨﺻ زا،ﯽﺨﯾرﺎﺗ
ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻪﺑ دﺎﯾ زا ار نﺎﻧز ﺶﻘﻧ ﺰﮔﺮﻫ ،ﺪﻧراد ﻖﻠﻌﺗ ﺮﮐﺬﻣ ﺲﻨﺟ
ﻤﻧ ﯽ دﺮﺑ زا و ﺮﯿﺛﺄﺗ و ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻏﯿ
ﻘﺘﺴﻣﺮ ﯿ ﻢ رد نﺎﻧآ ﺎﻫداﺪﯾور ﻞﻓﺎﻏ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ي ﯽﻤﻧ
ﺪﻧﺎﻣ و
نﺎﺸﻧ ﺮﻃﺎﺧ ﯽﻣ
دزﺎﺳ ﻞﯿﮑﺸﺗ ار ناﺮﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ زا ﯽﻤﯿﻧ ﻪﮑﻨﯾا ﺎﺑ نﺎﻧز ﻪﮐ هداد
ﺪﻧا
، ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
،ناﺮﯾا ﺦﯾرﺎﺗ زا ﯽﻌﻃﺎﻘﻣ رد زﺎﺳرﺎﮐ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ نادﺮﻣ شروﺮﭘ ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﺦﯾرﺎﺗ زﺎﺳ ﺰﯿﻧ دﻮﺧ ،
مدﺮﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺖﯾﻮﻫ راﺮﻤﺘﺳا ﻪﺑ اﯾ
ناﺮ ﻣز ﯿ ﻦ ﮏﻤﮐ هدﺮﮐ ﺪﻧا
) يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
، 1378 :ب 360
وا.(
رد ﯽﻧﺎﻣﺮﮐ نﺎﻧز ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺖﺨﺳ
ﺮﺗ ﯾ ﻦ لﻼﺧ رد ﻢﻟﺎﻋ يدﺎﺼﺘﻗا عﺎﺿوا
،مود ﯽﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ نﺎﺸﻧ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ﺪﯿﻣا دﺎﺠﯾا و ناﺪﻧزﺮﻓ ﺖﯿﺑﺮﺗ يﺎﺘﺳار رد
ﻣ ﯽ ﺪﻫد
) ﻮﻤﻫ
،
مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
ﯽ��ر�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 51
1393 : 316
،يﺮﺒﻃ ،طاﺮﻘﺳ ناﺮﺴﻤﻫ ،ﺮﯾزو ﮏﻨﺴﺣ ردﺎﻣ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻧﺎﻧز زا دﺮﮐدﺎﯾ ﺎﺑ و (
ﺦﯿﺷ ،ﯽﺳودﺮﻓ ﻦﺴﺤﻟاﻮﺑا
،ﯽﻧﺎﻗﺮﺧ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ
و ﯽﻨﻏ ﻢﺳﺎﻗ ﺮﺘﮐد ،يرﺎﺼﻧا ﯽﻀﺗﺮﻣ ﺦﯿﺷ ،
ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﻮﺧ بﺎﯾرز سﺎﺒﻋ ﺮﺘﮐد رﺎﮐاﺪﻓ
ي ﺎﻫ ي ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻘﻧ يﺎﻔﯾا رد نﺎﺸﻧاﺮﻫﻮﺷ ﻪﺑ دﻮﺧ
ﺪﻧدﺮﮐ ﮏﻤﮐ
) ﻮﻤﻫ
، 1382 :ﻒﻟا 174 - 178 و 203 - 207
؛ ﻮﻤﻫ
، 1395 : 168
؛
،ﻮﻤﻫ 1369 :ﻒﻟا 62
؛
،ﻮﻤﻫ 1369 :ب 163
ﻧﯿ ،(
ﻢ ﻫﺎﮕﻧ ﯽ رﺬﻨﻣ ﻦﺑ نﺎﻤﻌﻧ ﺮﺘﺧد ﻪﮐ دراد مﻼﺳا زا ﺶﯿﭘ راودا ﻪﺑ ﺰﯿﻧ
ﺖﺳاﻮﺧرد در ﺎﺑ ﻪﻧﻮﮕﭼ وﺮﭘوﺮﺴﺧ
ﯾﺰ
،يﺮﺴﻤﻫ ياﺮﺑ لاوز ﻪﻨﯿﻣز و ﺖﺨﯿﮕﻧاﺮﺑ ار وا ﻢﺸﺧ
،رﺎﮐ ﻦﯾا ﺎﺑ و دﺮﮐ ﻢﻫاﺮﻓ هﺮﯿﺣ رد ار رﺬﻨﻣ لآ ﯽﯾاوﺮﻧﺎﻣﺮﻓ بﻮﻨﺟ
ﺑﺮﻏ ﯽ ار ناﺮﯾا لﺎﺳ
ﺎﻫ
مﻮﺠﻫ رد،ﺪﻌﺑ بﺮﻋ
ﺎﻫ ﻧ ﯽﻋﺎﻓد ﺪﺳ زا ﯽﻟﺎﺧ ،ﻪﯿﺳدﺎﻗ ﻪﺑ دﻮﻤ
) ﻮﻤﻫ
، 1394 : 189 - 191 .(
ﺎﺑ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻞﻣﺄﺗ
ﺖﺧﺪﯿﻣرذآ ﺶﻘﻧ رد
، و يزار شوﺎﯿﺳ نﺎﯿﻣ ﻪﮐ ﯽﺘﺑﺎﻗر و تدﺎﺴﺣ رد
،دﻮﺑ هﺪﺷ دﺎﺠﯾا دﺰﻣﺮﻫ خﺮﻓ
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ا
ﯽﻣ ﺖﺧﺪﯿﻣرذآ ﻪﺟﻮﺘﻣ ار مﺎﻬﺗا ﺖﺸﮕﻧ و ﺪﻨﮐ
ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ
» دﺰﻣﺮﻫ خﺮﻓ نﺪﺷ ﻪﺘﺸﮐ ﻪﺑ وا ﻂﻠﻏ ﺖﺳﺎﯿﺳ ﺮﮔ ﯽﻤﻧ
ﺪﯿﻣﺎﺠﻧا
، ﻢﺘﺳر - يو ﺪﻧزﺮﻓ -
ﻪﮐ ﻻﺎﺴﻬﭙﺳ ،رﺪﭘ ﻞﺗﺎﻗ زا مﺎﻘﺘﻧا و ﻦﺋاﺪﻣ هﺮﺻﺎﺤﻣ يﺎﺟ ﻪﺑ ،دﻮﺑ نﺎﺳاﺮﺧ ر ﯽﻣ
ﻧاﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺴ
ﻪﺑ ار ﮓﻨﺟ ﻪﺠﯿﺘﻧ و دزادﺮﭙﺑ بﺮﻋ هﺎﭙﺳ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻪﺑ يزار شوﺎﯿﺳ ﺮﻣا ﺖﺤﺗ نازﺎﺑﺮﺳ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﺪﻧﺰﺑ ﻢﻗر ﺮﮕﯾد
:نﺎﻤﻫ) 201 - 205 (.
ﻪﺑ فﺎﺼﺗا ﻪﺘﺴﯾﺎﺷ ار وا ﻪﮐ ﯽﺻﺎﺧ ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ و ﺖﻗد ﺎﺑ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
» ﻪﺘﮑﻧ ﺮﮕﺷوﺎﮐ
ﺦﯾرﺎﺗ ﺞﻨﺳ
« ﺖﺳا هدﺮﮐ
،ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ نﺎﻬﯿﮐ .ك.ر) 1366
، رﺎﻤﺷ ة 46
، ص 1 - 11
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ رد (،
،ﺦﯾرﺎﺗ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ زا
ﺶﻘﻧ ﺮﻓآ ﯾ ﻦ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﺮﺘﻤﮐ ﺎﻣا هدﻮﺑ
هﺪﻣآ زا نﺎﺧرﻮﻣ ﺎﯾ و ﺪﻧا
،ﯽﺳﺎﯿﺳ ناﺮﮕﺸﻨﮐ و لﺎﺟر ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ طﺮﻓ ﺎﻬﻧآ
ﻪﺟﻮﺗ نﻮﻧﺎﮐ رد ار
هداﺪﻧ راﺮﻗ دﻮﺧ
،ﺪﻧا ﻤﻧزﺎﺑ ﯽ ﺪﻧﺎﻣ دﺎﯾ يﺮﺸﺑ نﺪﻤﺗ ﻖﻧور و ﺖﺧﺎﺳ رد ﺎﻬﻧآ مﺎﻤﺘﻫا زا و
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ وا . ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ ﻪﮐ
؛
» ﺪﻨﭼ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و يدﺎﻣ نﺪﻤﺗ ﻞﮐ ﻪﮐ ﻢﯾراد يرﺎﯿﺴﺑ نﺎﺳﺪﻨﻬﻣ ،ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺎﻣ ﻪﻟﺎﺳراﺰﻫ
ﻪﺑ ﻢﻟﺎﻋ
و ﯽﺣاﺮﻃ ﺎﻬﻧآ ﺖﻤﻫ و ﺖﺳد ﻪﺘﺧﺎﺳ
هﺪﺷ ﯽﺘﺣ؛ﺖﺴﯿﻧ نﺎﯿﻣ رد ﺎﻬﻧآ زا ﯽﻣﺎﻧ ﺎﺟ ﭻﯿﻫ رد ﺎﻣا؛ﺖﺳا
ﻤﻧ ﯽ ﻧاد ﯿ ﻢ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻪﮐ جﺮﺑ
ﺎﻫ و ﯽﺣاﺮﻃ سﺪﻨﻬﻣ و رﺎﻤﻌﻣ ماﺪﮐ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺎﻫﺎﻨﺑ و ﻪﺘﺧﺎﺳ
هﺪﺷ
ﺖﺳا
« ) ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ يﺰﯾرﺎﭘ
، 1380 : 81 .(
،ﺮﺸﺑ ﺦﯾرﺎﺗ زا ﯽﺳﺎﺴﺣ ﻊﻃﺎﻘﻣ رد ﻧ ﻢﮐ
هدﻮﺒ ﺪﻧا ﻪﯾﺎﺳ رد ﻪﮐ ﯽﻧاﺮﮕﺸﻨﮐ و داﺮﻓا
ﺬﭘﺮﻄﺧ ﯾﺮ ي ﻪﮐ ﯽﺸﻨﮐ و ﻢﯿﻤﺼﺗ ﺎﺑ و ، ﯽﻣ
ﻧاﻮﺗ ﯽﺘﻠﻣ ،ﺪﻫد ﺎﻨﻓ دﺎﺑ ﻪﺑ ار ﺎﻬﻧآ ﯽﺘﺴﻫ ﻪﻤﻫ ﺖﺴ
ﯾﺪﻣ ءﻮﺳ و ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺞﻧر زا ار هداد تﺎﺠﻧ ﺪﺒﺘﺴﻣ نﺎﯾاوﺮﻧﺎﻣﺮﻓ ﺖﯾﺮ
ﻦﯾا،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ .ﺪﻧا
رد ار داﺮﻓا ﯽﻣ يرﺎﮐاﺪﻓ و مدﺎﺧ ناﺮﮕﺸﻨﮐ هﺮﻣز
ﺣار و دﻮﺧ ﺞﻧر ﻪﮐ ﺪﻧﺎﺸﻧ ﺪﻧﺪﯿﺒﻠﻃ مدﺮﻣ ﺖ
و ﺖﻔﮕﺷ ﯽﻣاﺪﻗا ﻪﺑ ﺖﺳد و ﺎﻫر
ﯽﯾ ﺶﺨﺑ ماﺪﻗا زا ﺶﯾﺎﺘﺳ ﻦﻤﺿ ،ﺎﺘﺳار ﻦﯿﻤﻫ رد وا .ﺪﻧدز
نآ ﺖﺼﺷ ﺮﻔﻧ ي ﺎﺗ ﺪﻧدﺮﮐ ﺎﻀﻣا ار يﺬﻏﺎﮐ ﻪﮐ هﺎﺷردﺎﻧ
،ﺪﻨﻧﺎﺳﺮﺑ ﻞﺘﻗ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺒﺷ ار رﺎﺸﻓا
ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ ﻪﮐ
»
،ﺮﯿﻄﺧ رﺎﮐ ﻦﯾا مﺎﺠﻧا رد مﺎﻨﻤﮔ نازﺎﺑﺮﺳ ﻦﯾا ﺶﻨﮐ و ﻢﯿﻤﺼﺗ ﻢﮑﺣ رد
ﻪﺼﻤﺨﻣ زا ار مدﺮﻣ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ ناﺮﯾا ﺖﻠﻣ ﻪﺑ ﯽﮔرﺰﺑ ﺖﻣﺪﺧ دﯾ
ﮕﻧاﻮ ﯽ ﺎﻫ ي ﺮﻤﻋ ﺮﺧآ
ﺪﻫد تﺎﺠﻧ راﺪﻣﺎﻣز ﻦﯾا
«
) ﻮﻤﻫ
، 1378 :ج 339 - 340 (.
3 . نﺎﮑﻣ ﻢﮑﺣ رد نﺎﮑﻣ ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﺮﻈﻨﻣ زا هزﺎﺳ
ا ي عﻼﺿا زا ﯽﻌﻠﺿ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺳ
ﻪﻧﺎﮔ ﺦﯾرﺎﺗ
ار ﻢﻗر ﻣ ﯽ ﺪﻧز
) ﻮﻤﻫ
، 1380 : 137
رد وا .(
،نﺎﮑﻣ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ﺎﺑ
ﯽﻓاﺮﻐﺟ ﻧاد نﺎ و ﯽﯾﻮﺴﻤﻫ
ﻢﻫ أر ﯽﯾ نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻫد و ار نآ ﺎﻫداﺪﯾور عﻮﻗو ياﺮﺑ يﺮﺘﺴﺑ ﻣ
ﯽ درﺎﻤﺷ زا و شزادﺮﭘ ﺎﻫ ي
ﺎﻨﺘﺟا صﻮﺼﺧ ﻦﯾا رد ﯽﻔﺴﻠﻓ ﯽﻣ ب
ﻊﺿﻮﻣ ﮏﯾ رد ﺎﻬﻨﺗ .دزرو ﻪﮐ ﺖﺳا
نﺎﻓﻮﺴﻠﯿﻓ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﮏﯾدﺰﻧ هﺮﻣز رد ار نﺎﮑﻣ و دﻮﺷ
» ﻪﺘﺑﺎﺛ نﺎﯿﻋا «
ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ دروآ
ﻪﮐ
» يﺎﭘ داز ﯽﻣدآ ﺮﮔا
نآ ﺮﺑ ﯽﻤﻧ ﺖﺷاﺬﮔ ﻪﻠﺻﺎﻓ مﺪﻋ ﺎﺑ ﺖﺷاﺪﻧ يدﺎﯾز
«
،ﻮﻤﻫ) 1362 : 22
ﺖﯾﻮﻫ ،ﺮﻈﻨﻣ ﻦﯾا زا .(
نﺎﺴﻧا ﺎﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ رد نﺎﮑﻣ ﺎﻨﻌﻣ
ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ و ﯽﺘﺣ ﺴﻧ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ،ﺦﯾرﺎﺗ رد نآ رﺎﻬﺘﺷا ﺖﺳا ﯽﺘﺒ
ﯽﻣ راﺮﻗﺮﺑ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ﺎﺑ ﻪﮐ .ﺪﻨﮐ
روﺎﺑ ﻪﺑ ،ﻪﭼ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
، و ؛ﺖﺳا نﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﺗ ،ﺦﯾرﺎﺗ رد نﺎﮑﻣ
ﻪﮐ ﯽﺗﺮﻬﺷ -
ﻞﺜﻤﻟا ﯽﻓ -
ﺖﺳا هﺪﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺦﯾرﺎﺗ رد نآ زا ﻪﯿﺳدﺎﻗ مﺎﻧ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﮑﻣ
، ﺪﯾﺎﺑ
ﻢﺘﺳر نﻮﭼ ﯽﻧاﺮﮕﺸﻨﮐ و نﺎﮔداﺰﯿﻣدآ ﺎﺑ نآ ﺪﻧﻮﯿﭘ رد خﺮﻓ
داز و ﻦﺑ ﺪﻌﺳ و صﺎﻗو ﯽﺑا
نآ كﺎﺧ رد ﻪﮐ ﺮﮕﯾد دﻮﺟﻮﻣ ناراﺰﻫ ﻪﺘﻔﺧ
ﺪﻧا
، ﺖﺴﺟ زﺎﺑ
) :نﺎﻤﻫ 21 (.
ﻪﺛدﺎﺣ ﭻﯿﻫ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ﯽﻤﻧ خر ﻸﺧ رد يا
،ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ هراﻮﻤﻫ و ﺪﻫد فﺮﻇ ﻪﺑ جﺎﺘﺤﻣ
دﻮﺧ مزﻻ ﺖﺴﻫ
، ﺖﺳا ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻂﯿﺤﻣ نﺎﻤﻫ ،نﺎﮑﻣ ،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ياﺮﺑ ﺣ رد ﻪﮐ
ﻢﮑ
ﯽﻣ ﻞﻤﻋ ثداﻮﺣ فوﺮﻈﻣ ياﺮﺑ ﯽﻓﺮﻇ نﺎﮑﻣ ﻦﯾا .ﺪﻨﮐ
رﺪﻗ ﺮﻫ ﻪﮐ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ،ﺪﻧﺎﻤﺑ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ
ناﺰﯿﻣ رﻮﻬﻘﻣ ﯽﻣدآ ، ﻂﯾاﺮﺷ
ﺪﻫاﻮﺧ نآ ﺪﺷ
هرﺎﭼ و ﻤﯾﻼﻣﺎﻧ ﻪﺑ نداد ﻦﺗ ﺰﺟ يا و تﺎ
يراﻮﺷد ﺎﻫ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺎﺑ ﯽﻣدآ ﻪﮐ ناﺰﯿﻣ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺎﻣا ؛ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺨﻧ نآ ي ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻂﯿﺤﻣ
و فﺮﺼﺗ ترﺪﻗ زا ، دﻮﺷ ﻞﻣﺎﻌﺗ دراو نآ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺘﺑ هﺮﻬﺑ
رو ي .ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻪﭽﻧآ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ هﺎﮕﻧ ار
نﺎﮑﻣ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ (ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ)
، ﯽﻣ صﺎﺧ يﺰﯾﺎﻤﺗ
،ﺪﺸﺨﺑ ﻦﯾا
ﺮﻈﻨﻣ زا ﻪﮐ ﺖﺳا
،وا
،ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ نﺎﯿﻣ روﺎﺑ ﻪﺑ .ﺖﺳا راﺮﻗﺮﺑ ﯽﻘﯿﺛو و ﻖﯿﻤﻋ ﻪﻄﺑار
ﯽﻨﯿﻣزﺮﺳ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ار دﻮﺧ نﺎﺴﻧا ،وا ﯽﻣ
ﺪﻧاد اﺪﯿﭘ ﻖﻠﻌﺗ ناﺪﺑ و ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺪﺷر نآ رد ﻪﮐ
نﺎﺴﻧا .ﺖﺳا هدﺮﮐ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺎﻫ
ﺖﺤﺗ و صﺎﺧ ﺮﯿﺛﺄﺗ
اﻮﻋ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻞﻣ
ﯽﻣ ﺖﯾﻮﻫ ،ﯽﻨﯿﻣزﺮﺳ ﺰﯾﺎﻤﺘﻣ ناﺮﮕﯾد زا و ﺪﻨﺑﺎﯾ
ﯽﻣ .ﺪﻧﻮﺷ رد ،ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﺧﺎﻨﺷ ،ور ﻦﯾا زا
مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
ﯽ��ر�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 53
دراد ﯽﺳﺎﺳا ﺖﯿﻠﺧﺪﻣ نآ نﺎﻨﮐﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺖﺧﺎﻨﺷ
يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ) ،
1387 : 157 - 158 (
رد .
ﯾا ﻪﺧﺎﺷ ﻪﮐ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ،نﺎﯿﻣ ﻦ ﺮﻐﺟ زا يا
ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﺴﻧا يﺎﯿﻓا ﯽﻣ ،ﺪﯾآ
ﺪﻧاﻮﺗ
ﻮﮕﻟا و ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ مﺎﻈﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ رد خرﻮﻣ ﺮﮕﯾرﺎﯾ ناﺮﮕﺸﻨﮐ و نﺎﯿﻣدآ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ
و ﺪﺷﺎﺑ
ا ﯽﻧﻮﮕﻤﻫ ﻦﯿﯿﺒﺗ نﺎﮑﻣ ﯽﻧﻮﮕﻤﻫﺎﻧ و ﺎﻫ
.دزﺎﺳ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻂﯿﺤﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ
مﻮﺑ ﺳﺎﻨﺷ ﯽ و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺮﺑ ﻂﯿﺤﻣ تاﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﻓﺎﺘﺷ ﺪﻫاﻮﺧ وا يرﺎﯾ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ
ﺰﯿﻧ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻂﯿﺤﻣ و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻪﻄﺑار ،ﻢﺘﺴﯿﺳﻮﮐا ﺮﺑ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻖﯾﺮﻃ زا نﺎﺴﻧا ﯽﻌﯿﺒﻃ
ﺪﻫد راﺮﻗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ درﻮﻣ ار
)
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ 1385
: 33 - 37
. (
زا يدﻼﯿﻣ ﻢﺘﺴﯿﺑ هﺪﺳ ِمود ﻪﻤﯿﻧ زﺎﻏآ رد ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﺑراد نآ زا مﺪﻘﺗ ﻞﻀﻓ ﻪﭼﺮﮔا ﺶﻘﻧ
ﻂﯿﺤﻣ ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﯽﯾ رد ﺎﺗ ﺪﯿﺷﻮﮐ و ﺖﻔﮔ ﻦﺨﺳ ﺦﯾرﺎﺗ ار نﺎﮑﻣ
ﺪﻧﺎﺸﮑﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺻﺮﻋ ﻪﺑ
،ﺮﮑﯿﺑ) 1392 : 62 ،(
،وا يﺎﻔﺘﻗا ﻪﺑ ﺎﻣا
و ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ندﻮﺑ داﺰﻤﻫ ﻪﺑ ﺖﯾﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﺰﯿﻧ يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ
ﺦﯾرﺎﺗ )
،يﺰﯾرﺎﭘ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ 1380
: 318
ﺖﺧﺎﻨﺷ موﺰﻟ زا ،(
ﻂﯿﺤﻣ ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﯽﯾ دروآ نﺎﯿﻣ ﻪﺑ ﻦﺨﺳ
،ﻮﻤﻫ) 1378 :ﻒﻟا 134
ﻧآ زا ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ تروﺮﺿ ، وا روﺎﺑ ﻪﺑ ،ﻪﭼ .(
ﯽﺷﺎﻧ ﺎﺠ ﯽﻣ
دﻮﺷ ﻪﮐ
هﺎﮕﺘﻧﻮﮑﺳ ﺎﻬﻨﺗ ﻂﯿﺤﻣ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ رد ،ﻪﺘﺧﺎﺳ دﻮﺧ ياﺮﺑ ﺦﯾرﺎﺗ لﻮﻃ رد ﺮﺸﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا تﺎﯿﺣ ،ﺦﯾرﺎﺗ لﻮﻃ رد ،ﺐﺒﺳ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻖﯿﻗد ﺪﻧﻮﯿﭘ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻞﻣاﻮﻋ و ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺎﺑ ،ترﺎﺠﺗ و ﺖﺣﻼﻓ لﺎﮑﺷا رد ﺮﺸﺑ
،ﻮﻤﻫ) 1392 : 2
. (
،ﻦﺨﺳ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﻪﻔﯿﻇو ﺮﮔا
ﺦﯾرﺎﺗ هوﮋﭘ
، راودا رد ﺮﺸﺑ عﻮﻧ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
اﺬﻟ،ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ يﺮﺘﺴﺑ ﺮﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﻦﯾا ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ هاﻮﺧ
هاﻮﺧﺎﻧ ،
ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ يﺎﭘ ﻪﺑ
ﻪﺑﺎﺜﻣ ﺪﻣآ ﺪﻫاﻮﺧ نﺎﯿﻣ ﻪﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫداﺪﯾور ﺮﺘﺴﺑ .
ﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﻬﺟ نآ زا
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ياﺮﺑ ﺦﯾرﺎﺗ ﻫوﮋﭘ ﯽﺧﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﺖﯿﻤﻫا ﺪﺟاو نﺎ
ﻪﯾﺎﺳ رد ﯽﺨﯾرﺎﺗ ناﺮﮕﺸﻨﮐ يﺎﻫرﺎﺘﻓر زا ﺛﺄﺗ
ﯿﺮ ي دﻮﺧ ﯽﺘﺴﯾز يﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ زا ﻪﮐ
ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ ﺪﻧا
، ﻞﺑﺎﻗ ﻢﻬﻓ ﺮﺗ
؛دﺮﮐ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﭼ
، ﺖﺻﺮﻓ ﺎﻫ رد ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫﺪﯾﺪﻬﺗ و
،دﻮﺧ عﻮﻧ رد ،هدروآ ﺪﯾﺪﭘ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ناﺮﮕﺸﻨﮐ ياﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ لﺎﮑﺷا ﻪﻨﯿﻣز
يﺎﻫ و ﯽﺑﺎﯿﻣﺎﮐ
ﻣﺎﮐﺎﻧ ﯽ ﺎﻫ ي ﺖﺳا هدز ﻢﻗر ار نﺎﻧآ
) Jakle,1980:2 .(
ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد
، ﻞﯿﻠﺤﺗ يﺰﮐﺮﻣ ﻪﺘﺴﻫ رد نﺎﮑﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﺎﻫ
يﺪﯾدﺮﺗ .دراد راﺮﻗ
نﺎﮑﻣ ﻪﮐ ﺖﺴﯿﻧ ﺎﻫ
- ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﻪﺛدﺎﺣ ثوﺪﺣ فﺮﻇ -
زا ﻪﭼﺮﮔا ،ﺦﯾرﺎﺗ رد ﮔﺪﻨﮐاﺮﭘ
ﯽ و
ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﮕﺘﺳﻮﯿﭘﺎﻧ
؛ ﺎﻣا ﯽﺑ ﺪﯾدﺮﺗ ﯽﮔﮋﯾو و تﺎﺼﺘﺨﻣ ﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ دﺮﻓ
ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺪﻧا
ﻪﺑ رﺪﻘﻣ ار ﺎﻫداﺪﯾور راﺪﺘﻗا
ياﺮﺑ ،ور ﻦﯾا زا .ﺪﻧزﺎﺳ دﻮﺧ ﺦﯾرﺎﺗ
هوﮋﭘ ﺪﻧاﺪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ،
