ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ
تزﺎﻴﺣ و
يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا تاﻮﻣ
ﺎﺑ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد
مﺎﻈﻧ
ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ
تﻻﺎﻳا ةﺪﺤﺘﻣ
ﺎﻜﻳﺮﻣآ
ﻲﻔﻄﺼﻣ ﻲﺣاﺪﻣ
1ﺐﺴﻧ
ﻒﺳﻮﻳ ﻲﻤﻠﺴﻣ 2
ﺦﻳرﺎﺗ ﺖﻓﺎﻳرد : 23 / 10 / 1393
؛ ﺦﻳرﺎﺗ شﺮﻳﺬﭘ : 10 / 02 / 1394
ﻜﭼ هﺪﻴ
رد مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ياﺮﺑ بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ يدراﻮﻣ هدﺮﻤﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻦﻳا دراﻮﻣ رد ﻫﺎﮕﻧ ﻲ
ﻞﻛ اﺮﮔ ﻪﺑ ﻚﻳ ﺮﮕﻳد رﺎﻴﺴﺑ ﻪﻴﺒﺷ ﺖﺳا . ﻲﻜﻳ زا ﻦﻳا بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ
، نﺎﻨﭼ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ناﺮـﻳا رد
ﺪﻨﺑ لوا دﺎﻣ ة 140 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ هﺪﻣآ
،ﺖﺳا تزﺎـﻴﺣ تﺎـﺣﺎﺒﻣ و ﺎـﻴﺣا ي ﻲـﺿارا تاﻮـﻣ ﻪﻛ،ﺖـﺳا رد
ﺗ ﻖﻴﺒﻄ ﺎﺑ مﺎﻈﻧ قﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ تﻻﺎﻳا ةﺪـﺤﺘﻣ ا ﺎـﻜﻳﺮﻣ ﺎـﺑ ﺪـﻋﺎﻗ ة فﺮﺼـﺗ رﺎﻴﺴـﺑ ﻪﻴﺒـﺷ ﺖـﺳا . رد ﻦـﻳا
ﺶﻫوﮋﭘ
، ﻦﻤﺿ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ رد مﺎـﻈﻧ ﻦﻣﺎـﻛ ﻻ تزﺎـﻴﺣو رد
مﺎـﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ
،ناﺮـﻳا هﻮـﺟو
ﺖﻫﺎﺒﺷ و توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ود دﺎﻬﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﺷ و رد نﺎﻳﺎﭘ ﻦـﻳا ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻪـﺑ ﺖـﺳد ﺪـﻣآ ﻪـﻛ ﻦـﻳا ود دﺎـﻬﻧ
،
ﺮﺑ فﻼﺧ ﺖﻫﺎﺒﺷ رﺎﻴﺴﺑ دﺎﻳز
،
ًﺎﻘﻴﻗد ﺮﺑ ﻚﻳ ﺮﮕﻳد ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ و ﺎﺑ ﻢﻫ توﺎـﻔﺗ يﺎـﻫ يﻮﻫﺎـﻣ ﺪـﻧراد .
شور ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ـ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﺖﺳا . شور ﻊﻤﺟ يروآ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ يا ﺖﺳا .
نﺎﮔژاو يﺪﻴﻠﻛ : ﺣا ﻴﺎ ي ﺿارا ﻲ
،تاﻮﻣ
،لاﻮﻣا ﺣ ﻴ تزﺎ
،تﺎﺣﺎﺒﻣ ﺪـﻋﺎﻗ ة
،فﺮﺼـﺗ
،ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ
ﻲﻣﻮﻤﻋ .
1 . د ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ قﻮﻘﺣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧا )
لﻮﺌﺴﻣ ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ (
، E-mail: mostafamaddahi@ut.ac.ir
2 . يراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﺪﻜﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ ﺖﺌﻴﻫ ﻮﻀﻋ و ﻲﻣﻮﻤﻋ
ة نﺎﻣﺮﻛ ﺮﻨﻫﺎﺑ ﺪﻴﻬﺷ هﺎﮕﺸﻧاد تﺎﻴﻬﻟا و قﻮﻘﺣ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
رد مﺎﻈﻧ ﺎﻫ ي ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ قﻮﻘﺣ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ و بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﺺﺨﺸـﻣ هﺪـﺷ
ﺖـﺳا . رد
مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ
،ناﺮﻳا ةدﺎﻣ 140 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ ﻪﺑ ﻦﻳا ﺚﺤﺒﻣ ﻲﻣ دزادﺮـﭘ . ﺪـﻨﺑ لوا ﻦـﻳا هدﺎـﻣ يﺎـﻴﺣا
ﻲﺿارا تاﻮﻣ و تزﺎﻴﺣ تﺎﺣﺎﺒﻣ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻜﻳ زا بﺎﺒﺳا ﻚـﻠﻤﺗ مﺎـﻧ ﻲـﻣ دﺮـﺑ . رد مﺎـﻈﻧ يﺎـﻫ
ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺮﮕﻳد ﺰﻴﻧ ﻦﻴﻨﭼ يدراﻮﻣ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ حﺮﻄﻣ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ﻲـﻓﺮﻋ
تﻻﺎﻳا ةﺪﺤﺘﻣ
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﺎﺑ ﻲﻤﻛ توﺎﻔﺗ حﺮﻄﻣ هﺪﺷ
،ﺖﺳا ﻪﻛ ﺎـﺑ تزﺎـﻴﺣ و يﺎـﻴﺣا
تاﻮﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺖﺳا .
ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻚﻳ ةﺪﻋﺎﻗ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ دﻮﺧ و ﻞﻘﺘﺴﻣ زا ﻊـﺿو نﻮﻧﺎـﻗ يراﺬـﮔ ﺖـﺳا ﻪـﻛ رد نآ
فﺮﻋ و يﺎﻨﺑ ﻼﻘﻋ ﻦﻴﻨﭼ ﺎﻀﺘﻗا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ ﺮﮔا ﻲﺴﻛ ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ نوﺪﺑ ﻚﻟﺎﻣ ﺎﻳ ﻪﺑ ﻲﺸﺨﺑ زا ﻊﺑﺎـﻨﻣ و
ﻲﻳاراد يﺎﻫ
،ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻪﻛ رد رﺎﻴﺘﺧا و ﺖﻴﻜﻠﻣ مﻮﻤﻋ
،ﺖﺳا فﺮﺼﺗ اﺪﻴﭘ
،ﺪﻨﻛ ﻚﻟﺎﻣ نآ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ .
ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ ﺮﺑ ﻦﻳا سﺎﺳا راﻮﺘﺳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﺲﻛﺮﻫ ﺮﻫ رﺪﻗ ﻪﻛ ﺪﻧاﻮﺘﺑ زا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﺷادﺮﺑ
،ﺪﻨﻛ
ﻚﻟﺎﻣ نآ ﺪﻫاﻮﺧ
؛ﺪﺷ
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﺑ ﺖﺷاد ﻲﺑ ﻪﻳور و ﺶﻴـﺑ زا ﺪـﺣ زا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺪـﻫاﻮﺧ ﺪـﺷ
(Johnston, 2005: 860)
زا.
ﻦــﻳا ور رد ﻦﻴﻧاﻮــﻗ ﻪﻋﻮــﺿﻮﻣ رﻮﺸــﻛ
ا ﺎــﻜﻳﺮﻣ ﻦــﻳا هﺪــﻋﺎﻗ ﺎــﺑ
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻲﻳﺎﻫ
ﻪﺑور ور ﺪﺷ .
فﺪﻫ ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺎﻫ و توﺎﻔﺗ يﺎﻫ دﻮﺟﻮﻣ ﻦﻴـﺑ ةﺪـﻋﺎﻗ فﺮﺼـﺗ ﺎـﺑ تزﺎـﻴﺣ
تﺎﺣﺎﺒﻣ و يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا تاﻮﻣ رد قﻮﻘﺣ ناﺮﻳا ﺳا ﺖ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ تﻻاﺆﺳ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﺎﻳآ
ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ
ًﺎﻘﻴﻗد لدﺎﻌﻣ تزﺎﻴﺣ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا
؟ﺖﺳا ﺎﻳ ﻦﻴﺑ نآ ﺎﻫ توﺎﻔﺗ ﻲﻳﺎﻫ دﻮـﺟو
؟دراد ﺮﮔا ﻲﺗوﺎﻔﺗ دﻮﺟو دراد ﻦﻳا توﺎﻔﺗ ﺎﻫ ﺖﺴﻴﭼ
؟ زا ﻦﻳا ور ﺎﺑ ﻦﺘﻓﺮـﮔﺮﻈﻧرد ﻲﻧﺎـﺒﻣ
ﻲﻗﻮـﻘﺣ
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ
،ﻲﻓﺮﻋ اﺪﺘﺑا ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣ دﻮـﺷ . ﺲﭙـﺳ ﺎـﺑ ﻲـﺳرﺮﺑ
تزﺎﻴﺣ و يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا تاﻮﻣ رد قﻮﻘﺣ
،ناﺮﻳا ﻪﻨﻴﻣز يﺎﻫ ﻲﻠﺻا و ﻢﻬﻣ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺎﻫ و توﺎﻔﺗ يﺎﻫ
دﻮﺟﻮﻣ ﻦﻴﺑ ود مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ﻲـﺳرﺮﺑ و ﺒﺗ ﻴـﻴ ﻦ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪـﺷ . رد ﻧ ﻪـﺠﻴﺘ ﺮـﻴﮔ ي ﺰـﻴﻧ ﻪـﺑ تﻻاﺆـﺳ
حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ﺦﺳﺎﭘ هداد ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ .
ﻲﻨﺘﻔﮔ ﺖﺳا ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ قﻮﻘﺣ ـﻳا تﻻﺎ ةﺪـﺤﺘﻣ ﻣآ ﺎـﻜﻳﺮ ﻦـﻳا هﺪـﻋﺎﻗ ﺎـﺑ ترﺎـﺒﻋ
»
Rule of
capture
« ﻲﻣ ﺪﻳآ ﻪﻛ رد ﻪﻤﺟﺮﺗ زا ترﺎﺒﻋ ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ ا هدﺎﻔﺘـﺳ ﻲـﻣ دﻮـﺷ . ﺪـﻨﭼﺮﻫ هﺪـﻋ يا زا
ﺐﺣﺎﺻ ناﺮﻈﻧ زا ترﺎﺒﻋ
» ﺪﻋﺎﻗ ة تزﺎﻴﺣ
« هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﻛ ﺪﻧا
، زا نآ ﺎﺟ ﻪﻛ رد ﻦـﻳا ﺶﻫوﮋـﭘ فﺪـﻫ
ﻖﻴﺒﻄﺗ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﺎﺑ دﺎﻬﻧ تزﺎﻴﺣ ﺖﺳا ياﺮﺑ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﺮﺘﻬﺑ و ناور ﺮﺗ زا حﻼﻄﺻا
» ﺪـﻋﺎﻗ ة فﺮﺼـﺗ
«
ياﺮﺑ نﺎﻴﺑ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﻲﻧﺎﺒﻣ حﺮﻃ ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ
ياﺮﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺮﺘﻬﺑ ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ ﻳﺎﺑ ﺪ ﻪﺑ ﻪﻨﻴﻣز يﺎﻫ حﺮﻃ نآ عﻮﺟر دﺮﻛ . ﻪﺑ ﻦـﻳا رﻮـﻈﻨﻣ ـﻳﺎﺑ ﺪ ﻦﻳا
ﺶﺳﺮﭘ ار حﺮﻄﻣ دﺮﻛ ﻪﻛ
ًﺎﺳﺎﺳا ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﺑ دﻮﺟو ﻲﻣ
؟ﺪﻳآ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا دﺎﻣ ة 140
نﻮﻧﺎﻗ ﻧﺪﻣ ﻲ ياﺮﺑ بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ رﺎﻬﭼ ﺐﺒﺳ مﺎﻧ ﻲﻣ
،دﺮﺑ ﺪﻨﺑ لوا ﻦﻳا هدﺎﻣ ﺎﻴﺣا ي ﻲﺿارا تاﻮـﻣ و
تزﺎﻴﺣ تﺎﺣﺎﺒﻣ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻜﻳ زا بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ مﺎﻧ ﻲﻣ دﺮﺑ . رد مﺎـﻈﻧ يﺎـﻫ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ﺮـﮕﻳد ﺰـﻴﻧ
ﻦﻴﻨﭼ يدراﻮﻣ ﻪﺑ ﺔﻟﺰﻨﻣ بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ حﺮﻄﻣ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ .
نﺎﺟ
1كﻻ
، ﻓﻴ فﻮﺴﻠ ﺮﺑ ﻳ ﻧﺎﺘ ﻴﺎ ﻲﻳ نﺮﻗ ﻢﻫﺪﻔﻫ
، رد ﻪﻄﺑار ﺎـﺑ ﻣ ﺸـﻨ ﺄ ﻜﻟﺎﻣ ـﻴ ﺖ ـﻣ ﻲ ﻮﮔ ـﻳ ﺪ : ﻚـﻟﺎﻣ
ﻘﺣ ﻴ ﻘ ﻲ ﻳ ﻚ ﺷ ﻲ ء ﺴﻛ ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ رﺎﻛ و ﺖﻤﺣز دﻮﺧ ار ﺎﺑ ﻲﺷ ء رﻮﻛﺬﻣ دﺰﻴﻣآرد و ﻦﻳﺪﺑ نﺎﺳ ﺮـﺑ
نآ ﻲﺷ ء ﻚﻟﺎﻣ دﻮﺷ . ﻦﻳا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻳﺮﻈﻧ ﺔ
2رﺎﻛ رﻮﻬﺸﻣ ﺖﺳا )
Rose, 1985: 73
.(
ﻬﻣ ﻢ ﻦﻳﺮﺗ داﺮـﻳا
ﻦﻳا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا ا ﺖﺳ ﻪﻛ داﺮﻓا ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ نﺎﺷرﺎﻛ ار ﺎﺑ ﺎﻴﺷا ي ـﻔﻠﺘﺨﻣ ﻲ ﺪـﻧﺰﻴﻣآرد
، ﺎـﻣا ﻦـﻳا
ًﺎـﻣوﺰﻟ
نﺎﺸﻳاﺮﺑ ﻲﺘﻴﻜﻟﺎﻣ ﻪﺑ نﺎﻐﻣرا ﻲﻤﻧ دروآ .
ﺪﻌﺑ ﺎﻫ ﻲﻫوﺮﮔ ﺮﮕﻳد زا ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﺮﺻﺎﻌﻣ
كﻻ ﻳﺮﻈﻧ ﺔ يﺮﮕﻳد ةرﺎﺑرد يﺎﻨﺒﻣ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﺪـﻧداد
ﻪﻛ ﺮﺑ سﺎﺳا نآ ﻚﻟﺎﻣ ﻲﺷ ء ﻲﺴﻛ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ نآ ار ﻪﺑ ﺐﺒﺳ ﺖﻳﺎﺿر ﺮﻳﺎـﺳ مدﺮـﻣ و يﺎـﻨﺑا
ﺮﺸﺑ ﻪﺑ نﺎﻨﭼ ﻲﺘﻴﻜﻟﺎﻣ ﻪﺑ ﺖﺳد ﻲﻣ دروآ . ﻲﻨﻌﻳ ﺮﮔا يدﺮﻓ دﻮﺧ ار ﻚﻟﺎﻣ ﻲـﺷ ء ﺪـﻣﺎﻨﺑ و ﻲـﺿرﺎﻌﻣ
ياﺮﺑ وا
،ﺪﺷﺎﺒﻧ ﺲﭘ ﻚﻟﺎﻣ نآ ﻲﺷ ء داﺪﻤﻠﻗ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻦﻳا ﻪﻳﺮﻈﻧ
، ﻪﻛ ﻪﺑ ـﻳﺮﻈﻧ ﺔ ﺖﻳﺎـﺿر رﻮﻬﺸـﻣ3
ﺖﺳا
، ﻲﻣ ﺪﻳﻮﮔ : ﺖﻳﺮﺸﺑ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ة ﺪﻧواﺪﺧ يور ﻦﻴﻣز ﺖﺳا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ،
ﺎﻴﺷا لﺎﻣ مﺎﻤﺗ ﺖﻳﺮﺸﺑ ﺖﺳا و
ﺮﮔا ﻲﺴﻛ ﺮﺑ ﻲﺷ ء ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﺻﺎﺧ ﺎﻋدا ﺪﻨﻛ و ﺮﮕﻳد نا ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ نآ ﻲﺿار
،ﺪﻧدﻮﺑ ﺶﺘﻴﻜﻟﺎﻣ تﺎﺒﺛا
ﻲﻣ دﻮﺷ . نﺎﺟ كﻻ ﻪﺑ ﻦﻳا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا داﺮﻳا ار ﺑ ﻪ ﻲﺘﺳرد دراو ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪـﻛ ﺖﻳﺎـﺿر مﺎـﻤﺗ
ﺮﺸـﺑ ﻪـﺑ
ﻦﻴﻨﭼ ﻲﺘﻴﻜﻟﺎﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ زاﺮﺣا ﻲﻣ
؟دﻮﺷ
ًﺎﻤﻠﺴﻣ مﺎﻤﺗ نﺎﺴﻧا ﺎﻫ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﺘﻳﺎـﺿر ار
مﻼـﻋا هدﺮـﻜﻧ ﺪـﻧا .
مﺪﻋ ضاﺮﺘﻋا ﺰﻴﻧ ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﻲﻘﻠﺗ ﻮﺷ د )
Rose, 1985: 74
.(
رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻦﻣﺎﻛ ﻻ ﺮﻈﻧ ﻲﻣﻮﺳ حﺮﻄﻣ ﺪﺷ ﻪﻛ رد دﻮﺧ ﻪﮔر ﻲﻳﺎـﻫ زا ود ﻳﺮﻈﻧ ﺔ رﻮﻛﺬـﻣ ار
ﺖﺷاد . ﺎﻣا ﻳﺮﻈﻧ ﺔ ﻲﻠﻘﺘﺴﻣ ﻲﻣ دﻮﻤﻧ و نآ ﻳﺮﻈﻧ ﺔ فﺮﺼﺗ دﻮﺑ . ﻦـﻳا مﻮـﻬﻔﻣ زا ﻖـﻳﺮﻃ هﺪـﻧوﺮﭘ يﺎـﻫ
ﻲﻤﻳﺪﻗ ﻞﻜﺷ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﻛ نﺎﻴﺑ ﻲﻣ دﺮﻛ : ﺮﮔا دﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ناﻮﻴﺣ ﻲﺸﺣو ﺎـﻳ ﻪـﻨﻴﺠﻨﮔ يا هﺪـﺷﺎﻫر و
لﺎﺜﻣا نآ فﺮﺼﺗ اﺪﻴﭘ ﺪﻨﻛ
، ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ نآ يﺎﻋدا ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﺪـﻨﻛ . رد قﻮـﻘﺣ ﻦﻣﺎـﻛ ﻻ ﻦـﻳا
1. John locke 2. Labor theory 3. Consent theory
ﻪﻳﺮﻈﻧ زا ﺔﻠﻤﺟ فوﺮﻌﻣ
»
ِفﺮﺼﺗ ﺖﺴﺨﻧ ﺸﻳر ﺔ ﻖﺣ ﺖﺳا
« مﺎﻬﻟا ﺖﻓﺮﮔ . ﺎﻫﺪـﻌﺑ رد مﺎـﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ
ﻲﻓﺮﻋ
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ ﻂﺴﺑ و ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻳور ﺔ ﻲﻳﺎﻀﻗ رد ﻦﻳا درﻮﻣ
، ﺪـﻋﺎﻗ ة فﺮﺼـﺗ ﻪـﺑ دﻮـﺟو ﺪـﻣآ . ﻦـﻳا
هﺪﻋﺎﻗ
، ﻪﺑ صﻮﺼﺧ د
ر مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ آ ﺎﻜﻳﺮﻣ
، رﺎﻴﺴﺑ درﻮﻣ دﺎﻨﺘﺳا راﺮﻗ ﻪـﺘﻓﺮﮔ و ﻲﺸـﺨﺑ زا قﻮـﻘﺣ
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ رد داﺪﻌﺗ يدﺎﻳز زا تﻻﺎﻳا ﻦﻳا رﻮﺸﻛ ار ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﻣ ﺪﻫد .
رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ آ ﺎﻜﻳﺮﻣ ود يرﻮﺌﺗ ةرﺎﺑرد ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻌﺒﺗ ) ﻪﺑ صﻮﺼﺧ ﺎﺑ
دﺮﻜﻳور ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻔﻧ
و زﺎﮔ ( دﻮﺟو دراد . ﻳﺮﻈﻧ ﺔ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ طوﺮﺸﻣ ﻪﻛ4
رد ﺖـﻟﺎﻳا ﺎـﻫ ي
،ﺎـﻣﺎﻫﻼﻛوا
،ﺎـﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ ﺎﻧﺎﻳﺪـﻨﻳا
و
ﺎﻧﺎﻳﺰﻴﺋﻮﻟ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻌﺒﺗ ) ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ دﻮﺟﻮﻣ رد ﺮﻳز ﻦﻴﻣز ( لﺎﻤﻋا ﻲﻣ دﻮﺷ و ﺮﻈﻧ ﺔـﻳ
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻖﻠﻄﻣ ﻪﻛ رد ﺖﻟﺎﻳا ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺗ ﻜ
،ساﺰ ساﺰﻧﺎﻛرآ و
ﺎﻴﻧاﻮﻠﻴﺴﻨﭘ لﺎـﻤﻋا
ﻲـﻣ دﻮـﺷ )
،ﻲﻧﺎـﻣا
1389 : 34 .(
ﻲﻜﻳ زا ﻲﻠـﺻا ﻦﻳﺮـﺗ ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻪـﻛ ﺐـﺟﻮﻣ شﺮﺘﺴـﮔ و
دﺎﻨﺘـﺳا ﺪـﻋﺎﻗ ة فﺮﺼـﺗ رد تﻻﺎـﻳا
ﺪﺤﺘﻣ ة ا ﺎﻜﻳﺮﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا
، ﺶﻘﻧ ﻲﻠﻳﺪﻌﺗ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻳﺮﻈﻧ ﺔ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ
5ﻖﻠﻄﻣ ﺖﺳا . ـﻳﺮﻈﻧ ﺔ
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻖﻠﻄﻣ نﺎﻴﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ ﻚﻟﺎﻣ ﻚﻳ ﻚـﻠﻣ ﺮـﺑ يﺎﻀـﻓ اروﺎـﻣ ي نآ ﻪـﭼﺮﻫ ﻻﺎـﺑ دور و ﺮـﻌﻗ
و ﻖﻤﻋ نآ ﻪﭼﺮﻫ ﻦﻴﻳﺎﭘ دور
، ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ دراد . ﺎـﺑ لﺎـﻤﻋا ﻦـﻳا هﺪـﻋﺎﻗ
، رد ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎـﻨﻣ
ﺖـﻔﻧ و
يزﺎﮔ ﻪﻛ رد ﻚﻠﻣ يﺮﮕﻳد جاﺮﺨﺘﺳا ﻲﻣ
ﺪﺷ ﻞﻜﺸﻣ ﺶﻴﭘ ﻲﻣ ﺪﻣآ
؛ اﺮﻳز ﻦﻜﻤﻣ دﻮﺑ مﺎﻤﺗ ﺎﻳ ﻲﺸـﺨﺑ
زا نﺰــﺨﻣ نآ ﺖــﺤﺗ ﻚــﻠﻣ يﺮــﮕﻳد راﺮــﻗ ﻪﺘــﺷاد ﺪــﺷﺎﺑ )
،نﺎﻳﺮﻐــﺻا 1391
: 31 .(
ــﻨﺑ ﺎ
،ﻦﻳاﺮﺑ زا
ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ ﺎﺗ ﻦﻳا ﻞﻜﺸﻣ ﻞﺣ دﻮﺷ و ﺪﻋﺎﻗ ة ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﻖـﻠﻄﻣ
ﻦﻳﺪـﺑ نﺎـﺳ ﻞﻳﺪـﻌﺗ
دﻮﺷ . ﻣ ﻖﺑﺎﻄ ﺎﺑ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ
، ﻲﺴﻛﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﻔﻧ ار جاﺮﺨﺘﺳا ﻛ
ﺪـﻨ و نآ ار رد رﺎـﻴﺘﺧا ﮔ دﺮﻴ ﺖﺒﺴـﻧ ﻪـﺑ
نآ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ اﺪﻴﭘ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻲﺘﺣ ﺮﮔا ﺖـﻔﻧ
ًﺎﻀـﻌﺑ زا كﻼـﻣا روﺎـﺠﻣ ﻪـﺑ ﺖﻤـﺳ ﻚـﻠﻣ يو ﻞـﻘﺘﻨﻣ
هﺪﺷ ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ﺮﮔا جاﺮﺨﺘﺳا هﺪـﻨﻨﻛ رد ﺶﺟاﺮﺨﺘـﺳا فرﺎـﻌﺘﻣ
ﻞـﻤﻋ ﺪـﻨﻛ
، ﺐﺣﺎـﺻ ﺖـﻔﻧ
ﻲﻟﺎﺼﺤﺘﺳا ﻲﻣ
دﻮﺷ و ﻚﻟﺎﻣ وﺎﺠﻣ ر ﻲﺘﺣ ﺮﮔا ﺖﺑﺎﺛ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ ﺖﻔﻧ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ ﻖﺑﺎﺳ ﺮﺑ جاﺮﺨﺘـﺳا
ﺮﻳز ﻦﻴﻣز وا هدﻮﺑ
،ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ياﺮﺑ
جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﻨﻨﻛ ) فﺮﺼﺘﻣ ( دﺎﺠﻳا ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻛ )
،يوﺮﻴﺷ 1393 :
153 .(
ﻦﻳا دﺮﻜﻳور ﻦﻴﻨﭼ يﺮﻈﻧ ار ﺎﻘﻟا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻔﻧ و زﺎﮔ ﺎﺗ ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺸـﻧ
ﺪـﻧا
رد ﺖﻴﻜﻠﻣ ﻲﺴﻛ ﻧ ﺪﻨﺘﺴﻴ و ماﺪﻛﺮﻫ زا ﻜﻟﺎﻣ ﺎ ن ﻦﻴﻣز يﺎـﻫ روﺎـﺠﻣ ﻲـﻣ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ ﺐـﺟﻮﻣ ﺪـﻋﺎﻗ ة
4. Qualified Ownership Theory 5. ad coelum doctrine
،فﺮﺼﺗ ﺖﻔﻧ و
ِزﺎﮔ ﺎﺟرد ار ﻪﺑ يﻮﺤﻧ ﻪﻛ ﻪﺑ قﻮﻘﺣ ﺮﮕﻳد نﺎﻜﻟﺎﻣ ياﺮﺑ هﺮﻬﺑ يرادﺮﺑ ﻪﺑﺮﺿ ﺪـﻧﺰﻧ
،
جاﺮﺨﺘﺳا ﻛ
ﺪﻨﻨ و ﺪﻌﺑ زا جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﺑ
ﻚﻠﻤﺗ دﻮﺧ رد ﺪﻧروآ )
،ﻲﻧﺎﻣا 1391 : 7 .(
مﻮﻬﻔﻣ و ﻒﻳﺮﻌﺗ
نﺎﻨﭼ ﻪﻛ نﺎﻴﺑ
،ﺪﺷ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ زا مﺎﻈﻧ ﻦﻣﺎﻛ ﻻ ﺖﺌﺸﻧ ﻲـﻣ دﺮـﻴﮔ و زا ﻲﻧﺎـﺒﻣ و بﺎﺒـﺳا ﻚـﻠﻤﺗ
ﺖﺳا . رد ﮓﻨﻫﺮﻓ تﺎﺣﻼﻄﺻا ﻲﻗﻮﻘﺣ
6ﻚﻠﺑ ياﺮﺑ حﻼﻄﺻا رﻮﻛﺬﻣ هﺪـﻣآ ﺖـﺳا :
» ﻚـﻳ لﺪـﻣ زا
بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ ﺖﺳا . ﻦﻳﺪﺑ نﺎﺳ ﻪﻛ داﺮﻓا ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ ﺪﻋﺎﻗ ة
،ﻲـﻠﻛ يور ﻦﻴـﻣز ﺎـﻳ
،ﺎﻳرد ﺮﻫ ناﻮﻴﺣ ﻲﺸﺣو ار ﻪﺘﻓﺮﮔ و ﻚﻠﻤﺗ ﺪﻨﻨﻛ . و ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ نآ ﻲﺘﻴﻜﻟﺎﻣ ﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨ هﺪﺷ ﻪـﺑ ﺖـﺳد
،ﺪﻧروﺎﻴﺑ ﺎﺑ ﺲﺒﺣ ﺎﻳ ﻦﺘﺸﻛ نآ ) ناﻮﻴﺣ ﻲﺸﺣو ( ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ دﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ نآ ﻖﻠﻄﻣ ﻲﻘﻠﺗ ﻲـﻣ دﻮـﺷ
«.
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﻛ ﻪﺘﻔﮔ
،ﺪﺷ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ترﺎﺒﻋ فوﺮﻌﻣ رد مﺎﻈﻧ ﻦﻣﺎﻛ ﻻ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻲﻣ ﺪـﻳﻮﮔ :
» فﺮﺼﺗ ﻲﻳاﺪﺘﺑا ﺸﻳر ﺔ ﻖﺣ ﺖﺳا
«.
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻚﻳ ﺺﺨﺷ رﺎﻴﺘﺧا ﻚﻳ
،ﻚﻠﻣ ﺖـﻌﻔﻨﻣ ﻚـﻳ
،ﻚـﻠﻣ
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﻳﺪﺠﺗ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ دﻮﺟﻮﻣ و ﻊﻓﺎﻨﻣ دﻮﺟﻮﻣ رد ﻊﺑﺎﻨﻣ كﺮﺘﺸﻣ ار ﺎﺑ فﺮﺼـﺗ و ﻪـﮕﻧ ﻦﺘـﺷاد نآ ﻪـﺑ
ﺖﺳد ﻲﻣ دروآ .
ًﻼﺜﻣ يدﺮﻓ ﻪﻛ ﻚﻳ ناﻮﻴﺣ ﻲﺸﺣو ار ﻲﻣ
،دﺮﻴﮔ رﺎﻴﺘﺧا و فﺮﺼﺗ نآ ار ﻪـﺑ ﺖـﺳد
ﻲﻣ دروآ و ﺎﺑ ﻦﺘﺸﻛ ﺎﻳ ﺲﺒﺣ نآ ناﻮﻴﺣ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻖﻠﻄﻣ نآ ار ﻪﺑ ﺖﺳد ﻲﻣ دروآ . رد ﺔـﻳور ﻲﻳﺎﻀـﻗ
ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻦﻳا ﻢﻬﻣ ﺢﻳﺮﺼﺗ هﺪﺷ ﻪﻛ ﻲﻠﻤﻋ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺔﻟﺰﻨﻣ فﺮﺼﺗ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ﻪﺑ ةزاﺪـﻧا ﻲﻓﺎـﻛ
نﺎﻴﺑ ﺮﮔ ﻦﻳا مﻮﻬﻔﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﺗ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ يرﺎﺟ دﻮﺷ )
Donahue, 2005: 731, 732 (.
ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد ﻞﻜﺷ بﺎﻧ نآ زا ﻪﻠﻤﺟ يﺪﻋاﻮﻗ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻜﺗا ﻪﺑ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻣ ﻪﻋﻮﺿﻮ دراﺪﻧ
و ﻪﺑ حﻼﻄﺻا هﺪﻋﺎﻗ يا ﻲﻜﺘﻣ ﻪﺑ
7دﻮﺧ ﺖﺳا . تﺎﻧاﻮﻴﺣ ﻲﺸﺣو ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻘﻳدﺎﺼﻣ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ
ﻪﻛ ﺎـﺑ ةﺪـﻋﺎﻗ
فﺮﺼﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻚﻠﻤﺗ
،ﺪﻧا ﻪﻜﻠﺑ زا ﻪﺘﺷﺬﮔ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ بآ
،ﺎﻫ راﻮﻟا و بﻮﭼ
،نﺎﺘﺧرد
ﻊﺑﺎﻨﻣ و ندﺎﻌﻣ ﻞﺑﺎﻗ لﺎﻤﻋا هدﻮﺑ ﺖﺳا )
Donahue, 2005: 733
.(
ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ تﻻﺎﻳا ةﺪﺤﺘﻣ
،ﺎـﻜﻳﺮﻣآ ﻪـﺑ صﻮﺼـﺧ ﺪـﻌﺑ
زا ـﻧور ﻖ ﻦﺘﻓﺮـﮔ
جاﺮﺨﺘﺳا
،ﺖﻔﻧ ﻲﺗﻻﻮﺤﺗ اﺪﻴﭘ دﺮﻛ . زا نآ ﺎﺟ ﻪﻛ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رﺮﻘﻣ ﻲﻣ دﺮـﻛ ﻪـﻛ ﺲﻛﺮـﻫ ﺮـﺗدوز
ﻊﺑﺎﻨﻣ ار جاﺮﺨﺘﺳا
،ﺪﻨﻛ ﻚﻟﺎﻣ نآ ﻲﻣ
،دﻮﺷ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺖﻔﻧ ﻪﺑ صﻮﺼﺧ رد
نزﺎﺨﻣ كﺮﺘﺸـﻣ
ﺎﺗ ﺪﺣ ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻌﺳ ﻲﻣ ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻔﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ جاﺮﺨﺘﺳﺎﻳ ﺪﻨﻨﻛ
و ﻦﻳﺪﺑ نﺎﺳ ﻪﺑ ﺖـﺷادﺮﺑ ﻲﺘﻧﺎﻴـﺻﺮﻴﻏ
و
ﻲﺑ ﻳور ﺔ ﺖﻔﻧ ﻦﻣاد ﻲﻣ ﺪﻧدز .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ موﺰﻟ ﻞﻳﺪﻌﺗ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼـﺗ حﺮـﻄﻣ ﺪـﺷ ﻪـﻛ ﻦـﻳا ﻞﻳﺪـﻌﺗ
6. Black’s law dictionary 7. Self- help rules
ﻪﺑ صﻮﺼﺧ ﺪﻌﺑ
زا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يوﺎﻋد ﻦﻴﺑ ﻲﻛﺎﺘﻨﻛ و ﺎﻧﺎﻳﺪﻨﻳا ﺎﺑ حﺮﻃ ﺔﻳﺮﻈﻧ قﻮـﻘﺣ ﻪﺘﺴـﺑاو حﺮـﻄﻣ
ﺪﺷ )
Kramer, 2005: 899 .(
سﺎﺳاﺮﺑ ﺔﻳﺮﻈﻧ قﻮﻘﺣ
،ﻪﺘﺴﺑاو رد ﻚﻳ نﺰﺨﻣ كﺮﺘﺸﻣ ﺪﻨﭼﺮﻫ ود ﺮﻔﻧ ﺎﻳ يداﺮﻓا ﻪﻛ ﻪـﻧﺎﮔاﺪﺟ
رد لﺎﺣ جاﺮﺨﺘﺳا
،ﺪﻧا سﺎﺳاﺮﺑ ةﺪﻋﺎﻗ
،فﺮﺼـﺗ ﻲـﺘﻔﻧ
ار ﻪـﻛ جاﺮﺨﺘـﺳا ﻲـﻣ
،ﺪـﻨﻨﻛ نوﺪـﺑ ﻪـﻜﻨﻳا
ﻲﺘﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﺘﺷاد
،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻚﻟﺎﻣ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﺎﻣا ﻖﺒﻃ ةﺪﻋﺎﻗ قﻮـﻘﺣ ﻪﺘﺴـﺑاو ﻲـﻤﻧ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ ﻪـﻧﻮﮔ يا
جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﻛ ﻪﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ يﺮﮕﻳد ﻪﺑﺮﺿ ﺪﻨﻧﺰﺑ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رد ترﻮﺻ هدﺎـﻳز يور رد جاﺮﺨﺘـﺳا و
ﻪﻤﻄﻟ ﻪﺑ قﻮﻘﺣ ﺔﺘﺴﺑاو ﻦﻳﺮﻳﺎﺳ رد ﻊﺒﻨﻣ
،كﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﻨﻨﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ دﺎﺠﻳا
ﻲـﻣ دﻮـﺷ .
هوﻼﻋ ﺮﺑ
،ﻦﻳا ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻲﺘﻟﺎﻳا ﺖﺤﺗ ناﻮﻨﻋ
» ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻪﻋﻮﺿﻮﻣ ﻊﺟار
ﻪﺑ ﺖﻧﺎﻴﺻ زا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻔﻧ و
8زﺎﮔ
«
ﺐﻳﻮﺼﺗ
،ﺪﻧﺪﺷ ﻪﻛ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ
يﺎﻫ ﺖﺷادﺮﺑ ﻲﺘﻧﺎﻴﺻ ار ﻪﺑ ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ دراو ﻲﻣ دﺮـﻛ )
،يوﺮﻴـﺷ
1393 : 155 .(
ﻦﻳﺪﺑ ﺳ نﺎ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ زا ﻞﻜﺷ ﺺﻟﺎﺧ و بﺎﻧ
،نآ ﻪﻛ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺮـﺑ ﻦﻴﻧاﻮـﻗ
،دﻮـﺒﻧ
جرﺎﺧ ﺪﺷ و رد ﻞﻜﺷ ﺪﻳﺪﺟ نآ ) ﻞﻗاﺪﺣ ةرﺎﺑرد ﺖﺷادﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖـﻔﻧ و زﺎـﮔ ( ﻪـﺑ ﺔﻠﻴـﺳو نﻮﻧﺎـﻗ
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻲﻳﺎﻫ
اﺪﻴﭘ دﺮﻛ و ﻦﻳﺪﺑ نﺎﺳ ﻞﻜﺷ ﺪﻳﺪﺟ نآ ﺎﻨﺘﺑا ﻪﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﺖﻓﺎﻳ .
تزﺎﻴﺣ و ﺎﻴﺣا ي ﻲﺿارا تاﻮﻣ
ﻪﺑ ﺐﺟﻮﻣ ةدﺎﻣ 27 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ ناﺮﻳا لاﻮﻣا حﺎﺒﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ هﺪﺷ
،ﺖﺳا رد ﻦﻳا هدﺎﻣ ود ﻦﻛر ﻲﻠـﺻا
ياﺮﺑ لاﻮﻣا حﺎﺒﻣ هدﺮﻤﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا : 1 . ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﻚﻟﺎﻣ و 2 . نﺎﻜﻣا ﻚﻠﻤﺗ ﺎﻳ عﺎﻔﺘﻧا زا نآ ﺎﻫ ﺮﺑ ﻖﺒﻃ
نﻮﻧﺎﻗ . لاﻮﻣا حﺎﺒﻣ ار ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺔﻠﻴﺳو تزﺎﻴﺣ ﻚﻠﻤﺗ دﺮﻛ . ةدﺎـﻣ 146 نﻮﻧﺎـﻗ ﻲﻧﺪـﻣ رد ﻒـﻳﺮﻌﺗ
تزﺎﻴﺣ ﻲﻣ ﺪﻳﻮﮔ :
» دﻮﺼﻘﻣ زا ﺎﻴﺣ تز فﺮﺼﺗ و ﻊﺿو ﺪﻳ ﺖﺳا ﺎـﻳ ﺎـﻴﻬﻣ ندﺮـﻛ ﻞﻳﺎـﺳو فﺮﺼـﺗ
ﻼﻴﺘﺳاو
« تزﺎﻴﺣ تﺎﺣﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﺗ عاﻮﻧا نآ توﺎﻔﺘﻣ
؛ﺖﺳا
َﻼﺜﻣ تزﺎﻴﺣ ﻦﻴﻣز تاﻮﻣ ﻪﻣزﻼﻣ ﺎـﺑ
يﺎﻴﺣا نآ دراد . تزﺎﻴﺣ تﺎﺣﺎﺒﻣ ﻞﻤﻋ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺖﺳا و رد ﻲﺗرﻮﺻ ﺐﺒﺳ ﻚﻠﻤﺗ ﻲﻣ دﻮـﺷ ﻪـﻛ ﻪـﺑ
ﻦﻳا ﺪﺼﻗ مﺎﺠﻧا دﻮﺷ . رد ﻊﻗاو تزﺎﻴﺣ ﺎﻳ يﺎﻴﺣا تاﻮﻣ ﻪﻛ زا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣﺮﻳز
يﺎﻫ تزﺎﻴﺣ
،ﺖـﺳا ود
ﻦﻛر يدﺎﻣ و يﻮﻨﻌﻣ دراد : 1 . فﺮﺼﺗ و ﻊﺿو ﺪﻳ ﺎﻳ ﺎﻴﻬﻣ ندﺮﻛ ﻞﻳﺎﺳو فﺮﺼﺗ و
،ﻼﻴﺘﺳا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﻦﻛر
؛يدﺎﻣ 2 . ﻦﺘﺷاد ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻦﻛر يﻮﻨﻌﻣ )
،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1374
: 71 - 72 .(
رد ﻞﺻا 45 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﺳﺎﺳا و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ رد ةدﺎﻣ 2 نﻮﻧﺎﻗ ﺖﻔﻧ 1366
، ﻪﻛ رد حﻼﺻا ا ﻦﻳ نﻮﻧﺎﻗ
رد لﺎﺳ 1390 ﺎﻘﺑا هﺪﺷ
،ﺖﺳا ﻢﻜﺣ لﺎﻔﻧا و توﺮﺛ يﺎﻫ ﻲﻣﻮﻤﻋ نﺎﺴﻜﻳ ﻲـﻘﻠﺗ هﺪـﺷ و ﻖﻳدﺎﺼـﻣ
ﺮﻫ ماﺪﻛ رد رﺎﻴﺘﺧا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣﻼﺳا
راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا ﺎﺗ سﺎﺳاﺮﺑ ﺢﻟﺎﺼﻣ ﻪـﻣﺎﻋ ﺖﺒﺴـﻧ ﻪـﺑ نآ ﺎـﻫ
8. Oil and gas conservation statutes
ﻞﻤﻋ ﺪﻳﺎﻤﻧ )
،يوﺮﻴﺷ 1393 : 172 (.
ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﺣ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻪﻘﻓ تﺎﻛﺮﺘﺸﻣ ﻪـﻣﺎﻋ
ﺶـﻤﻜﺣ ﺎـﺑ
لﺎﻔﻧا توﺎﻔﺘﻣ ﺖﺳا و
ًﺎﻓﺮﺻ لﺎﻔﻧا رد رﺎﻴﺘﺧا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﺳا ﻪﻛ نﺎﻤﻫ ) لﺎـﻔﻧا ( ﺰـﻴﻧ ﻖـﺒﻃ
ﺮﻈﻧ رﻮﻬﺸﻣ رد ﻪﻘﻓ
،ﻪﻴﻣﺎﻣا رد نﺎﻣز ﺖﺒﻴﻏ
،مﺎﻣا رد ةﺮﻣز تﺎـﺣﺎﺒﻣ راﺮـﻗ
ﻲـﻣ دﺮـﻴﮔ و9
ﻪـﺑ هاﺮـﻤﻫ
تﺎﻛﺮﺘﺸﻣ ﻪﻣﺎﻋ
ﺪﻨﻧﺎﻣ بآ ﺎﻫ و ندﺎﻌﻣ رد ةدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣﻮﻤﻋ راﺮﻗ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ و داﺮﻓا ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا
زا تزﺎﻴﺣ ﻧ ﺖﺒﺴ ﻪﺑ نآ ﺎﻫ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ اﺪﻴﭘ ﺪﻨﻨﻛ و ﻪﺑ رﺪﻗ زﺎﻴﻧ زا نآ ﺖﺷادﺮﺑ ﺪﻨﻨﻛ .
ﻖﺑﺎﻄﻣ ةدﺎﻣ 23 نﻮﻧﺎﻗ
،ﻲﻧﺪﻣ ﻲﻟاﻮـﻣا ﻪـﻛ ﻚـﻟﺎﻣ ﻲـﺻﺎﺧ ﺪـﻧراﺪﻧ ﻊﺑﺎـﺗ ﻲﻨﻴﻧاﻮـﻗ طﻮـﺑﺮﻣ ﻪـﺑ
نﺎﺷدﻮﺧ ﺪﻧا . ﻦﻳا لاﻮﻣا ﻞﻣﺎﺷ لاﻮﻣا ﻲﻣﻮﻤﻋ و تﺎﺣﺎﺒﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻖﺒﻃ ةدﺎﻣ 26 نﻮﻧﺎـﻗ ﻲﻧﺪـﻣ ﺰـﻴﻧ
كﻼﻣ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ةدﺎﻔﺘﺳا مﻮﻤﻋ و ﻌﻣ ﺪ ندﻮﺑ ياﺮﺑ ﺢﻟﺎﺼﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
؛ﺖﺳا ﺪﻨﻧﺎﻣ تﺎﻣﺎﻜﺤﺘﺳا
و عﻼﻗ و قﺪﻨﺧ ﺎﻫ و عراﻮﺷ ﻲﻣﻮﻤﻋ . ةدﺎﻣ 27 ﻦﻳا نﻮﻧﺎﻗ ﺰﻴﻧ ﺔﻴﻠﻛ ﻲﻟاﻮﻣا ار ﻪﻛ ﻚﻠﻣ صﺎﺨﺷا ) رد
ةدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺎﻳ ياﺮﺑ ﺢﻟﺎﺼﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ (
،ﺖﺴﻴﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺿارا تاﻮﻣ زا تﺎﺣﺎﺒﻣ ﻪﺘﺴﻧاد ﺖﺳا ﻪـﻛ
داﺮﻓا ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﺑ
،نﻮﻧﺎﻗ نآ ﺎﻫ ار ﻴﺣا ﺎ ﺪﻨﻨﻛ و ﻦﻳﺪﺑ نﺎﺳ تزﺎﻴﺣ و ﻚﻠﻤﺗ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا لاﻮﻣا ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻞﺑﺎﻗ ﻚﻠﻤﺗ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ
و داﺮﻓا
ًﺎﻓﺮﺻ ﺎﺑ ﻲﺗﺎـﻣﺎﻈﻧ ﻪـﻛ
ﺖﻟود ﻦﻴﻌﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ زا ﻦﻳا ﻲﻳاراد ﺎﻫ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻊﻔﺘﻨﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﺪﻨﭼﺮﻫ رد يدراﻮﻣ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ياﺮﺑ
ﻲﺼﺨﺷ ﻪﻛ ﺮﺗدوز ماﺪﻗا ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﻛ ﺳا
،ﺖ ﻲﺘﻳﻮﻟوا دﺎـﺠﻳا
،دﻮـﺷ ﺎـﻣا ﻖـﺣ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ دﺎـﺠﻳا
ﻲﻤﻧ دﻮﺷ و
ًﺎﻓﺮﺻ تﺎﺣﺎﺒﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻤﻜﺣ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ و فﺮﺼﺘﻣ نآ ﺎﻫ ﻲﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻚـﻟﺎﻣ
نآ ﺎﻫ ﻲﻘﻠﺗ دﻮﺷ )
،ﻲﻧﺎﻌﻨﻛ 1387 : 298 .(
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ناﺮـﻳا
ًﺎﻓﺮـﺻ تﺎـﺣﺎﺒﻣ ﻞـﺑﺎﻗ
تزﺎﻴﺣ ﺪﻧا ﻪﻛ ﻖﺒﻃ ﻒﻳﺮﻌﺗ
،نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻜﻟﺎﻣ ﺪﻧراﺪﻧ و رد ﻦﻴﻋ لﺎﺣ رد ةدﺎﻔﺘﺳا مﻮـﻤﻋ ﺰـﻴﻧ ﺪﻨﺘﺴـﻴﻧ .
ﺪﻨﻧﺎﻣ تﺎﻧاﻮﻴﺣ ﻲﺸﺣو
و ﻦﻴﻣز يﺎﻫ تاﻮﻣ . ﺪﻨﭼﺮﻫ تزﺎﻴﺣ ﻦﻴﻤﻫ دراﻮﻣ ﺰﻴﻧ ﺎﺑ ﻦﻴﻧاﻮـﻗ صﺎـﺧ و
آﻳ ﻦﻴ ﻧ ﻪﻣﺎ يﺎﻫ ﻲﺘﻟود يﺮﮕﻳد دوﺪﺤﻣ و طوﺮﺸﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا .
ًﻼﺜﻣ رد ﺔﻨﻴﻣز يﺎـﻴﺣا ﻲـﺿارا تاﻮـﻣ
ﻲﻨﻴﻧاﻮﻗ ﺪﻨﻧﺎﻣ نﻮﻧﺎﻗ تﺎﺣﻼﺻا ﻲﺿرا
بﻮﺼﻣ 19 / 10 / 1340 و نﻮﻧﺎﻗ ـﺤﻧ ةﻮ يراﺬـﮔاو و
يﺎـﻴﺣا
ﻲﺿارا تاﻮﻣ رد يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﻣﻼﺳا
ناﺮﻳا بﻮﺼﻣ 25 / 6 / 1385 طوﺮﺷ و ﺖﻳدوﺪﺤﻣ
ﻲﻳﺎﻫ ار ياﺮﺑ
يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا تاﻮﻣ حﺮﻄﻣ هدﺮﻛ ﺪﻧا ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺒﻣ نآ ﺎﻫ ﺎـﻧﺎﻤﻫ تارﺮـﻘﻣ ﻲﻧﻮﻧﺎـﻗ
ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻣﻮـﻤﻋ
و
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﺮﻴﺧا ﻞﺻا 45 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﺳﺎﺳا ﺖﺳا . زا ﻪﻠﻤﺟ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ةرﺎﺑرد ﻲﺿارا تاﻮﻣ ار
ﻪﺑ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣﻼﺳا
هدﺮﭙﺳ ﺖﺳا . ﺎﻣا رﺎﻴﺘﺧا ﺖﻟود ) رد يﺎـﻨﻌﻣ مﺎـﻋ ( ﺪـﻨﻧﺎﻤﻫ رﺎـﻴﺘﺧا ﺖـﻟود رد
دراﻮﻣ يﺮﮕﻳد ﺪﻨﻧﺎﻣ ندﺎﻌﻣ گرﺰﺑ و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻔﻧ زﺎﮔو ﺖﺴﻴﻧ . ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا ﻪﻛ ﻦﻴﻨﭽﻨﻳا ﻲﻘﻠﺗ دﻮﺷ ﻪﻛ
. 9 كر . ص ،ﻢﻫد ﺪﻠﺟ ،ﻪﻌﻴﺸﻟا ﺪﻨﺘﺴﻣ 165
.
ﺎﺑ ﻞﺻا 45 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﺳﺎﺳا يداﻮﻣ زا نﻮﻧﺎﻗ
،ﻲﻧﺪﻣ ﻪﻛ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ زﻮﺠﻣ يﺎﻴﺣا ﻲـﺿارا تاﻮـﻣ ار
ﻲﻣ د
،ﺪﻫ ﺦﺴﻧ هﺪﺷ
؛ﺖﺳا ﻪﻜﻠﺑ ﻚﻠﻤﺗ ﻲﺿارا تاﻮﻣ زا ﻖﻳﺮﻃ يﺎﻴﺣا نآ ﺎﻫ نﺎﻨﭽﻤﻫ زﺎـﺠﻣ ﺖـﺳا .
ﺎﻬﺘﻨﻣ رد بﻮﭼرﺎﭼ ةزﺎﺟا
تﺎﻣﺎﻘﻣ ﻲﺘﻟود ﻪـﻃﻮﺑﺮﻣ و ﺎـﺑ ﻲﻄﻳاﺮـﺷ ﻪـﻛ
ﻦﻴﻧاﻮـﻗ و تارﺮـﻘﻣ رﺮـﻘﻣ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ )
،ﻲﻧﺎﻌﻨﻛ 1387 : 314 .(
ﻖﻴﺒﻄﺗ ﺪﻋﺎﻗ ة فﺮﺼﺗ ﺎﺑ تزﺎﻴﺣ تﺎﺣﺎﺒﻣ و
ﺎﻴﺣا ي تاﻮﻣ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا
نﺎﻨﭼ ﻪﻛ رد نﺎﻴﺑ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ تﻻﺎﻳا ةﺪﺤﺘﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ و تزﺎـﻴﺣ رد مﺎـﻈﻧ
ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا نﺎﻴﺑ
،ﺪﺷ مﻮﻠﻌﻣ ﺪﺷ ﻪﻛ ﻦﻳا ود رد ﺮﻫﺎﻇ رﺎﻴﺴﺑ ﻪﺑ ﻚﻳ ﺮﮕﻳد ﻪﻴﺒﺷ ﺪﻧا و ﺮﻫ ود ﺐﺒﺳ
ﻚﻠﻤﺗ ﺪﻧا و زا ﻖﻳﺮﻃ فﺮﺼﺗ و ﻼﻴﺘﺳا ﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ ﻪﻛ
ًﻼﺒﻗ ﻪﺑ ﺖﻴﻜﻠﻣ ﻲﺻﻮﺼﺧ رد
هﺪﻣﺎﻴﻧ ﺖﺳا ياﺮـﺑ
فﺮﺼﺘﻣ ﺖﻴﻜﻠﻣ دﺎﺠﻳا ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﺎﻣا ﺪﻳﺎﺷ ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻦـﻳا ود دﺎـﻬﻧ ﺖﻫﺎﺒـﺷ ﻲﻳﺎـﻨﺒﻣ نآ ﺎـﻫ
ﺪﺷﺎﺑ . رد ﺶﺨﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼـﺗ رد مﺎـﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ﻲـﻓﺮﻋ ﺎـﻜﻳﺮﻣآ ﻦـﻳا ﻪـﺠﻴﺘﻧ
ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ ﻪﻛ ﻦﻳا دﺎﻬﻧ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ زا ﻦﻴﻧاﻮـﻗ ﻪﻋﻮـﺿﻮﻣ دراد
و رد فﺮـﻋ ﻲﻨﺘﻓﺮﻳﺬـﭘ ﺖـﺳا
.
يﺰﻴﭼ ﻪﻛ رد نﺎﺴﻟ ﺎﻬﻘﻓ فوﺮﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﺑ
» ﻦﺘﺷاد يﺎﻨﺒﻣ ﻲﻳﻼﻘﻋ
«.
رد ةﺪﻋﺎﻗ تزﺎﻴﺣ ﺰـﻴﻧ ﻞـﺒﻗ زا
ﺚﻳدﺎﺣا و تﺎﻳاور و ﺮﻳﺎﺳ
،ﻲﻧﺎﺒﻣ يﺎﻨﺑ ﻼﻘﻋ ﻦﻳا دﺎﻬﻧ ار رد قﻮﻘﺣ ﻲﻣﻼـﺳا مﻼـﻋا ﻲـﻣ ﺪـﻨﻛ . رد
ﻊﻗاو تزﺎﻴﺣ ﺶﻴﭘ زا ﻪﻜﻨﻳا ﻚﻳ ﺮﻣا ﻲﻋﺮﺷ
،ﺪﺷﺎﺑ زا رﻮﻣا ﻲﻳﻼﻘﻋ ﻪﺑ بﺎﺴﺣ ﻲـﻣ ﺪـﻳآ ﻪـﻛ عرﺎـﺷ
سﺪﻘﻣ نآ ار ﺎﻀﻣا و ﺪﻴﻳﺄﺗ هدﺮﻛ ﺖﺳا . اﺮﺑﺎﻨﺑ
،ﻦﻳ تزﺎﻴﺣ ﺰﻴﻧ ﻚﻳ مﻮﻬﻔﻣ ﻲﻓﺮﻋ دراد ﻪﻛ ﺮﺑ ﺐﺴﺣ
درﻮﻣ و ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺎﺑ
،عﻮﺿﻮﻣ ﻞﻜﺷ نآ توﺎﻔﺘﻣ ﺖﺳا )
ًﻼﺜﻣ رﺎﻴﻌﻣ تزﺎﻴﺣ ﻦﻴﻣز تاﻮـﻣ يﺎـﻴﺣا نآ
ﺖﺳا ( )
،ﻲﻣزر 92 : 23 .(
نﺎﻨﭼ ﻪﻛ ﻪﺘﻔﮔ ﺪﺷ
، رد ﺔﻨﻴﻣز ﻂﻳاﺮﺷ ﻖﻘﺤﺗ طﺮﺷ،تزﺎﻴﺣ نﻮﻧﺎﻗ
ﻲﻧﺪﻣ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪـﻛ تزﺎـﻴﺣ
ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ود ﺮﺼﻨﻋ يدﺎﻣ و يﻮﻨﻌﻣ ار ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ ﺎﺗ ياﺮﺑ تزﺎﻴﺣ هﺪـﻨﻨﻛ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ دﺎـﺠﻳا ﺪـﻨﻛ . رد
ﻖﻴﺒﻄﺗ ﺎﺑ ةﺪﻋﺎﻗ
،فﺮﺼﺗ ﺮﺼﻨﻋ يدﺎﻣ تزﺎﻴﺣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺖﻫﺎﺒﺷ و ﺮﺼﻨﻋ يﻮﻨﻌﻣ
ِﺮﮕﻧﺎﻴﺑ
ِتوﺎﻔﺗ ةﺪﻋﺎﻗ
فﺮﺼﺗ ﺎﺑ تزﺎﻴﺣ ﺖﺳا . ﻲﻨﻌﻳ زا نآ ﻲﻳﺎﺟ ﻪﻛ ﺮﺼﻨﻋ يدﺎﻣ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ فﺮﺼﺗ و يﻼﻴﺘﺳا لﺎﻣ حﺎﺒﻣ
،ﺖﺳا ﺎﺑ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﺖﻫﺎﺒﺷ اﺪﻴﭘ ﻲﻣ
؛ﺪﻨﻛ اﺮﻳز ﺘﻔﮔ ﻪ ﺪـﺷ ﻪـﻛ رد ةﺪـﻋﺎﻗ فﺮﺼـﺗ ﺰـﻴﻧ ﻦﺘـﺷاد
فﺮﺼﺗ و ﻪﺑ ﺖﺳد ندروآ لﺎﻣ ﻦﻛر ﻲﺳﺎﺳا ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﺖـﺳا . ﻪـﺘﺒﻟا رد ﻦﻴـﻤﻫ ﻦـﻛر يدﺎـﻣ ﻢـﻫ
ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ تزﺎﻴﺣ و ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﺎﺑ ﻢﻫ ﺖﻫﺎﺒﺷ دﻮـﺟو
،دراد ﺎـﻣا ﺮـﮔا رد نآ ﻖـﻴﻗد
،ﻢﻳﻮﺷ رد ﻦﻴﻤﻫ ﺰﻴﻧ توﺎﻔﺗ ﻲﺋﺰﺟ اﺪﻴﭘ ﻢﻴﻫاﻮﺧ دﺮﻛ . رد ةدﺎﻣ 146 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ ﻳا ناﺮ ﻦﻛر يدﺎـﻣ
ﻪﺑ ود ﻞﻜﺷ ﻲﻨﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺖﺳا
: 1 . فﺮﺼﺗ و ﻊﺿو ﺪﻳ ﺎﻳ ﻼﻴﺘﺳا ﺮﺑ
؛لﺎﻣ 2 . ﺎﻴﻬﻣ ندﺮﻛ ﻞﻳﺎﺳو فﺮﺼﺗ
و ﻼﻴﺘﺳا )
،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1374
: 74 .(
ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﺣ ﺖﺳا ﻪﻛ ةرﺎﺑرد ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ
ًﺎﻓﺮﺻ ﻖﺷ ﺖﺴـﺨﻧ
قﺪﺻ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و ﺎﻴﻬﻣ ندﺮﻛ ﻞﻳﺎﺳو فﺮﺼﺗ و ﻼﻴﺘﺳا ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ياﺮﺑ ﺎﻴﻬﻣ ةﺪﻨﻨﻛ نآ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ دﺎـﺠﻳا
،ﺪﻨﻛ ﻪﻜﻠﺑ
ًﺎﻓﺮﺻ ﺪﻌﺑ زا فﺮﺼﺗ و ﻊﺿو ﺪﻳ ﺖﺳا ﻪﻛ ياﺮﺑ وا ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ دﺎﺠﻳا ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﺎﻣا رد ﻦﻛر
،يﻮﻨﻌﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﻦﺘﺷاد ﺪﺼﻗ
،ﻚﻠﻤﺗ ياﺮﺑ تزﺎﻴﺣ ﺎﻳ يﺎـﻴﺣا ﻲـﺿارا
،تاﻮـﻣ ﻦـﻳا
ﺪﺼﻗ مزﻻ ﺖﺳا ﺎﺗ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ دﺎﺠﻳا ﺪﻨﻛ و ﺮـﮔا ﺪﺼـﻗ ﻚـﻠﻤﺗ
،ﺪـﺷﺎﺒﻧ ﻲﺘﻴﻜﻟﺎـﻣ دﺎـﺠﻳا ﻲـﻤﻧ دﻮـﺷ .
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺮﮔا داﺮﻓا ﻴﺒﻗ ﻪﻠ يا ياﺮﺑ ﺖﻣﺎﻗا ﺪﻨﭼ ﻪﺘﻔﻫ يا دﻮﺧ ﻲﻨﻴﻣز ار ﺢﻄﺴﻣ و دﺎﺑآ
،ﺪﻨﻨﻛ نﻮﭼ ﺪﺼﻗ
ﻚﻠﻤﺗ
،ﺪﻧراﺪﻧ ﻚﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣز ﻲﻤﻧ
،ﺪﻧﻮﺷ ﻪﻜﻠﺑ
ًﺎﻓﺮﺻ زا نآ ﻦﻴﻣز ﻊﻔﺘﻨﻣ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ )
،نﺎـﻳزﻮﺗﺎﻛ 1374
:
72 .(
رد ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻲﺤﻳﺮﺼﺗ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ دﻮﺟو
دراﺪﻧ ﻪﻛ
ًﺎﻤﺘﺣ ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ ﺪـﻳﺎﺑ
دﻮﺟو ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ ﺎﺗ ﻠﻣ ﺖﻴﻜ دﺎﺠﻳا دﻮﺷ . و ﻪﭽﻧآ زا يارآ ﻲﻳﺎﻀﻗ و ﻦﻳﺮﺘﻛد ﻦﻳا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻲﻣﺮﺑ
،ﺪـﻳآ
ًﺎﻓﺮﺻ نﺎﻤﻫ ﻦﻛر
،يدﺎﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﻦﺘﺷاد فﺮﺼﺗ و ﻪﺑ ﺖﺳد ندروآ
،لﺎﻣ ياﺮﺑ دﺎﺠﻳا ﻚﻠﻤﺗ ﻲﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻲﻓﺎﻛ ﺪﺷﺎﺑ . توﺎﻔﺗ رد طﺮﺷ ندﻮﺑ ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ و ﺮﺼﻨﻋ يﻮـﻨﻌﻣ ﻲـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺄﺸـﻨﻣ توﺎـﻔﺗ يﺎـﻫ
يﺮﮕﻳد ﺰﻴﻧ ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﮔا ﺮﺼﻨﻋ يدﺎﻣ ار ﺑ ﻪ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻲﻓﺎﻛ ﻢﻴﻧاﺪﺑ و ياﺮﺑ
ِﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ترﻮﺻ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺪﺼـﻗ
ﻚﻠﻤﺗ و ﺮﺼﻨﻋ يﻮﻨﻌﻣ ار طﺮﺷ
،ﻢﻴﻧاﺪﻧ ﻦﻴﻨﭼ يﺮﻣا
ًﻻﻮﺻا ﻚﻳ ﻞﻤﻋ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻪﺑ بﺎﺴﺣ ﻲﻤﻧ ﺪـﻳآ .
نﺎﻨﭼ ﻪﻛ ةرﺎﺑرد تزﺎﻴﺣ ﺰﻴﻧ ﻲﻀﻌﺑ ﺎﻬﻘﻓ ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ ار زا ﻦﻳا ور ﻪـﻛ تزﺎـﻴﺣ ﻲـﻜﻳ زا بﺎﺒـﺳا
يﺪﻴﻟﻮﺗ
،ﺖﺳا ﻪﻛ
ًﺎﻓﺮﺻ ﺎﺑ فﺮﺼﺗ ﺐﺒﺳ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ
، طﺮﺷ ﻪﺘﺴﻧاﺪﻧ ﺪﻧا )
،ﻲـﻣزر 1392 : 24 .(
رد ﻦﻳا هرﺎﺑ ﺖﻳآ ﷲا ﻲﻳﻮﺧ ﻲﻣ ﺪﻳﻮﮔ :
» نإ ﻲﻀﺘﻘﻣ ﻪﻟﻮﻗ ﻪﻴﻠﻋ مﻼﺴﻟا :‘
ﺎﻤﻳأ
ٍمﻮﻗ اﻮـﻴﺣأ ...
’ ﻮـﻫ تﻮـﺒﺛ
ﻪﻴﻜﻠﻤﻟا ﺲﻔﻨﺑ
،ءﺎﻴﺣﻷا
ءاﻮﺳ ﺪﺼﻗ ﻲﻴﺤﻤﻟا ﻚـﻠﻤﺘﻟا مأ ﻢـﻟ هﺪﺼـﻘﻳ ...
« )
،ﻲﻳﻮـﺧ 1417 : 3:264 .(
ﻲﻨﻌﻳ
» يﺎﻀﺘﻘﻣ لﻮﻗ مﻮﺼﻌﻣ ) ع ( ﻪﻛ ﻲﻣ ﺪﻳﺎﻣﺮﻓ :
» ﺮﻫ ﻲﻣﻮﻗ ﻪﻛ ﺎﻴﺣا ﺪﻨﻛ ...
« ﻦﻳا ﺖـﺳا ﻪـﻛ ﺲـﻔﻧ
ﺎﻴﺣا ) تزﺎﻴﺣ ( ﺚﻋﺎﺑ تﻮﺒﺛ ﺖﻴﻜﻠﻣ ﺖﺳا ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻪﻛ ﺎﻴﺣا هﺪﻨﻨﻛ ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ هدﺮﻜﻧ ﺪﺷﺎﺑ ...
«.
ﺎـﻣا
رد ﺮﻫ
،ترﻮﺻ رد نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ ناﺮﻳا ﺮﻈﻧ ﻒﻟﺎﺨﻣ ﻦﻳا
،ﺮﻈﻧ ﻪﻛ ﺪﺼﻗ ﻚـﻠﻤﺗ ار طﺮـﺷ ﻲـﻣ
،ﺪـﻧاد
ذﺎﺨﺗا هﺪﺷ ﺖﺳا . رد ةدﺎﻣ 143 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ هﺪﻣآ ﺖﺳا :
» ﺮـﻫ ﺲـﻛ زا ﻲـﺿارا تاﻮـﻣ و
،ﻪـﺣﺎﺒﻣ
ﻲﺘﻤﺴﻗ ار ﻪﺑ ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ ﺎﻴﺣا
،ﺪﻨﻛ ﻚﻟﺎﻣ نآ ﺖﻤﺴﻗ ﻲﻣ دﻮﺷ
«.
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ تزﺎﻴﺣ و يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا
تاﻮﻣ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا زا ﻪﻠﻤﺟ لﺎﻤﻋا ﻲﻗﻮﻘﺣ ) عﺎﻘﻳا ( و ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﺪﺼﻗ و ﺎﺿر ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ
هﺪﺷ ﺖﺳا و ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ﻪﻛ نﺎﻴﺑ ﺪﺷ رد مﺎﻘﻣ نﺎﻴﺑ توﺎﻔﺗ يﺎﻫ ﻦﻴﺑ تزﺎﻴﺣ و ﺎﻗ ةﺪﻋ
،فﺮﺼﺗ ﻪـﻛ زا
توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ود رد طﺮﺷ ﻦﺘﺴﻧاد ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻣ
،دﻮﺷ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻦﻴﻨﭼ طﺎﺒﻨﺘﺳا دﺮﻛ ﻪﻛ ةﺪﻋﺎﻗ
فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ اﻳ ﺎ تﻻ ةﺪﺤﺘﻣ
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻚﻳ ﻞﻤﻋ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻪﻛ زﺎﻴﻧ ﻪـﺑ ﺪﺼـﻗ ﺎﺸـﻧا ﻪﺘـﺷاد
،ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻤﻧ دﻮﺷ . ﻲﻨﻌﻳ
ًﻼﺜﻣ ﺮﮔا ﻲﺴﻛ ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ و
ﻲﻗﺎﻔﺗا هﺪﻧﺮﭘ يا ار ﻪﺑ ﺖﺳد وآ در ﻲﻣ ناﻮـﺗ
نآ ار رد ﻚﻠﻤﺗ وا ﺖﺴﻧاد . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا تزﺎﻴﺣ و يﺎـﻴﺣا ﻲـﺿارا تاﻮـﻣ
لﺎﻤﻋا ﻲﻗﻮﻘﺣ زا عﻮﻧ عﺎﻘﻳا هدﻮﺑ و ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ
،ﻚـﻠﻤﺗ ﻪـﺑ ﺪﺼـﻗ ﻚـﻠﻤﺗ زﺎـﻴﻧ ﺪـﻧراد و نوﺪـﺑ نآ
ﻲﺘﻴﻜﻟﺎﻣ ياﺮﺑ فﺮﺼﺘﻣ ﺎﻳ ﺎﻴﺣا هﺪﻨﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻨﻛ .
توﺎﻔﺗ يﺮﮕﻳد ﻪﻛ زا لد توﺎﻔﺗ رﻮﺑﺰﻣ رد ﻲﻣ ﺪﻳآ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪـﻛ رد ةﺪـﻋﺎﻗ فﺮﺼـﺗ رد مﺎـﻈﻧ
ﻦﻣﺎﻛ
،ﻻ فﺮﺼﺘﻣ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ نوﺪﺑ ﻦﺘﺷاد
،ﺖﻴﻠﻫا ﻪﺑ ﺔﻠﻴﺳو ﻦﻳا هﺪﻋﺎﻗ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ يﺮﺒﺘﻌﻣ ار ﻪـﺑ ﺖـﺳد
دروآ . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ
،ناﺮﻳا زا نآ ﺎﺟ ﻪﻛ ياﺮﺑ تزﺎﻴﺣ ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ طﺮﺷ ﺖـﺳا و
تزﺎﻴﺣ ﻚﻳ ﻞﻤﻋ ﻲﻗﻮﻘﺣ
،ﺖﺳا ﻦﺘﺷاد ﺖﻴﻠﻫا ياﺮـﺑ تزﺎـﻴﺣ ﺪـﻨﻨﻛ ه مزﻻ ﺖـﺳا . ﺪـﻨﭼﺮﻫ ﻦـﻳا
عﻮﺿﻮﻣ ةرﺎﺑرد ﺮﻴﻐﺻ ﺰﻴﻤﻣ و ﻪﻴﻔﺳ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﻴﻐﺻ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ و ﻦﻴﻧﺎﺠﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻚﻴﻜﻔﺗ
؛ﺖـﺳا اﺮـﻳز
ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﺑ ةدﺎﻣ 1212 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ
،ناﺮﻳا ﺮﻴﻐﺻ وﺰﻴﻤﻣ ﻪﻴﻔﺳ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻚـﻠﻤﺗ ﻼـﺑ ضﻮـﻋ ﺪـﻨﻛ ﻪـﻛ
تزﺎﻴﺣ تﺎﺣﺎﺒﻣ زا ﻖﻳدﺎﺼﻣ نآ ﺖﺳا )
،ﻲﻣزر 1392 : 25 .(
رد
،عﻮﻤﺠﻣ ﺖﻔﮔﺪﻳﺎﺑ : رد ﻗ ةﺪﻋﺎ فﺮﺼﺗ
ًﺎﻓﺮﺻ فﺮﺼﺗ ﺐﺒﺳ ﺖﻴﻜﻠﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ . رد ﻲﻟﺎـﺣ
،ﻪـﻛ
رد تزﺎﻴﺣ و يﺎﻴﺣا تاﻮﻣ هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻦﻛر يدﺎﻣ فﺮﺼﺗ و
،ﺎﻴﺣا ﻪﺑ ﻦﻛر يﻮﻨﻌﻣ و ﺪﺼـﻗ ﻚـﻠﻤﺗ
ﺰﻴﻧ زﺎﻴﻧ ﺖﺳا . ﺖﻓاﺮﻇ عﻮﺿﻮﻣ زا ﻦﻳا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻦﻣﺎﻛ ﻻ فﺮﺼـﺗ ﺐﺒـﺳ
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ
،ﺖﺳا رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮـﻳا نﺎـﻨﭼ ـﻛ ﻪ ةدﺎـﻣ 35 نﺎـﻴﺑ ﻲـﻣ
،ﺪـﻨﻛ فﺮﺼـﺗ
ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ةرﺎﻣا ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﺖﺳا و ﻪﻧ ﺐﺒﺳ نآ )
،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1374
: 157 .(
ةرﺎﺑرد ﻖﻳدﺎﺼﻣ ﻞﺑﺎﻗ تزﺎﻴﺣ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا و ﻖﻳدﺎﺼﻣ ﻞﺑﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ ﻦﻣﺎﻛ ﻻ
ﺰﻴﻧ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺖﻗد ﺮﻈﻧ ﺖﺷاد . رد ﻦﻳا درﻮﻣ ﻪﺟو ﺖﻫﺎﺒﺷ نآ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﺮﻫ ود ﻲﻟاﻮﻣا ﻪﻛ ﻚـﻟﺎﻣ
ﻲﺻﺎﺧ
،ﺪﻧراﺪﻧ ﻞﺑﺎﻗ ﻚﻠﻤﺗ
؛ﺪﻧا
ًﻼﺜﻣ تﺎﺣﺎﺒﻣ و تﺎـﻧاﻮﻴﺣ ﻲﺸـﺣو
ﻲـﻣ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ قاﺪﺼـﻣ كﺮﺘﺸـﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﺎﻣا ﻪﺟو قﺮﻔﺗ رد ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ناﺮـﻳا لﺎـﻔﻧا و تﺎﻛﺮﺘﺸـﻣ ﻲﻣﻮـﻤﻋ
ﻪـﺑ
ﺐﺟﻮﻣ ﻞﺻا 45 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﺳﺎﺳا رد رﺎﻴﺘﺧا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﺳا و
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻞﺑﺎﻗ تزﺎﻴﺣ و ﻞﺑﺎﻗ
ﻚﻠﻤﺗ ﺖﺴﻴﻧ . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ ةرﺎﺑرد ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻪﭼ رد ﻞﻜﺷ ﺺﻟﺎﺧ نآ و ﻪﭼ رد ﻞﻜﺷ ﺪـﻳﺪﺟ
و دوﺪﺤﻣ
،نآ فﺮﺼﺗ و ﻚﻠﻤﺗ ﻪﺑ ﺔﻟﺰﻨﻣ ﻚـﻟﺎﻣ ﻲﺻﻮﺼـﺧ رد
درﻮـﻣ ﻲﻘﻳدﺎﺼـﻣ ﻪـﻛ
رد ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ
ﻲﻣﻮﻤﻋ
،ﺖﺳا لﺎﻜﺷاﻼﺑ ﺖﺳا
)
Johnston, 2005: 856
.(
ًﻼﺜﻣ رد ناﺮﻳا تزﺎﻴﺣ ندﺎـﻌﻣ گرﺰـﺑ و
ﻢﻬﻣ ﺎﺑ ﻊﻨﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑور ور ﺖﺳا . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد ﻻﺎﻳا ت ةﺪﺤﺘﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد يرﺎﻴﺴـﺑ زا تﻻﺎـﻳا نآ
جاﺮﺨﺘﺳا و
ﻚﻠﻤﺗ ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﻔﻧ و زﺎﮔ ﺰﻳﺎﺟ ﺖﺳا . رد ﻊـﻗاو زا ﻦـﻳا
،ﺚـﻴﺣ ﻲـﻨﻌﻳ ةﺮﺘﺴـﮔ
ﻖﻳدﺎﺼﻣ ﻞﺑﺎﻗ
،ﻚﻠﻤﺗ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ قﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ تزﺎﻴﺣ ﻪـﺑ نآ ﻲﺗرﻮـﺻ ﻪـﻛ
ﻪﻘﻓ ﻪﻴﻣﺎﻣا اور ﻲﻣ ﺪﻧاد ﺖﻫﺎﺒﺷ يﺮﺘﺸﻴﺑ دراد ﺎﺗ ﻪﺑ ﺪﺣ و هزاﺪﻧا يا ﻪـﻛ وﺮـﻤﻠﻗ ﻲـﻠﻌﻓ تزﺎـﻴﺣ رد
مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا ﺖﺳا . ﻲﻨﻌﻳ رد نﺎﻴﺑ ﻪﻘﻓ ﻪﻴﻣﺎﻣا تزﺎﻴﺣ تﺎﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
ﺎﻳ ﻪـﺑ ﺮـﻴﺒﻌﺗ
،ﺮـﮕﻳد
ﻲﻘﻳدﺎﺼﻣ ﻪﻛ
رد ﺖﻴﻜﻠﻣ مﻮﻤﻋ ﺖﺳا ﻪﺑ رﺪﻗ زﺎﻴﻧ ﺰﻳﺎﺟ هدﺮﻤﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا و
ًﺎﻓﺮـﺻ لﺎـﻔﻧا زا ﻦـﻳا
هﺪﻋﺎﻗ ﺎﻨﺜﺘﺴﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا و رد رﺎﻴﺘﺧا مﺎﻣا ﻪﺘﺷاﺬﮔ هﺪﺷ ﺖـﺳا . ﺎـﻣا رد مﺎـﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ
،ناﺮـﻳا ﻪـﺑ
ﺐﺟﻮﻣ ﻞﺻا 45 نﻮﻧﺎﻗ
،ﻲﺳﺎﺳا ﻢﻜﺣ لﺎﻔﻧا ﻪﺑ تﺎﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
ﺰﻴﻧ ﺖﻳاﺮﺳ هداد ﺪﺷ و تزﺎـﻴﺣ
ﻪﺑ ﻦﻳا ترﻮﺻ ﻪﻛ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ياﺮﺑ دﺮﻓ دﺎﺠﻳا ﺪﻨﻛ ﻊﻨﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﺪﻨﭼﺮﻫ فﺮﺻ هدﺎﻔﺘـﺳا و عﺎـﻔﺘﻧا
زا نآ ﺎــﻫ نوﺪــﺑ ﻪــﻜﻨﻳا ﺖــﻴﻜﻟﺎﻣ دﺎــﺠﻳا
ﺪــﻨﻛ راﺮــﻗﺮﺑ ﺪــﻧﺎﻤﺑ . رد عﺎــﻔﺘﻧا زا تﺎﻛﺮﺘﺸــﻣ ﻲﻣﻮــﻤﻋ
ﺑ ياﺮ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﻨﻨﻛ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﻚﻳ ﻖﺣ يرﺎﺼﺤﻧا ﺎﻳ
ﺖﻳﻮﻟوا دﺎﺠﻳا
،دﻮﺷ ﺎﻣا ﻦﻳا ﻖـﺣ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ
ﺖﺴﻴﻧ . ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﺑ ةدﺎﻣ 38 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ ناﺮﻳا :
» ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﻦﻴـﻣز
مﺰﻠﺘﺴـﻣ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ يﺎﻀـﻓ
يذﺎـﺤﻣ نآ
،ﺖﺳا ﺎﺗ ﺮﻫ ﺎﺠﻛ ﻪﻛ ﻻﺎﺑ دور و ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ﺖـﺳا
ﺖﺒﺴـﻧ ﻪـﺑ ﺮـﻳز ﻦﻴـﻣز . ﻪـﻠﻤﺠﻟاﺎﺑ ﻚـﻟﺎﻣ
ﻖـﺣ
ﻪﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ فﺮﺼﺗ رد اﻮﻫ و راﺮﻗ ار
،دراد ﺮﮕﻣ ﻪﻜﻨﻳا نﻮﻧﺎﻗ ﺎﻨﺜﺘـﺳا هدﺮـﻛ ﺪـﺷﺎﺑ
«.
،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ ﻖـﺒﻃ
نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ ﻚﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣز ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رد ﺎﻀﻓ و راﺮـﻗ ﻦﻴـﻣز دﻮـﺧ فﺮﺼـﺗ
،ﺪـﻨﻛ ﻪـﻜﻠﺑ ﻖـﺣ
دراد ﻊﻧﺎــﻣ زا فﺮﺼــﺗ ناﺮــﮕﻳد ﺰــﻴﻧ دﻮﺸــﺑ )
،نﺎــﻳزﻮﺗﺎﻛ 1374
: 154 .(
ﻪــﺘﻔﮔ ﺪــﺷ ﻪــﻛ رد مﺎــﻈﻧ
ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺰﻴﻧ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﺮﺑ ﻓ ﺎﻀ و راﺮﻗ ﻦﻴﻣز ﻪﺑ ﺐﺟﻮﻣ ةﺪﻋﺎﻗ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻖﻠﻄﻣ حﺮﻄﻣ ﺖﺳا . ﺎﻣا
ةﺪﻋﺎﻗ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻖﻠﻄﻣ ﺎﺑ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻞﻳﺪـﻌﺗ هﺪـﺷ ﺖـﺳا و ﻦﻳﺪـﺑ
،ﺐـﻴﺗﺮﺗ ود ﻪـﻳﺮﻈﻧ حﺮـﻄﻣ
هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺎﺑ رد ﺮﻈﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻲﻌﺳ رد ﺎﻨﺜﺘﺳا ندﺮﻛ ﺖﺷادﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ) ﻊﺑﺎـﻨﻣ لﺎﻴـﺳ
ﻪﻛ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪﺑﺎﺟ ﻲﻳﺎﺟ ﺪﻧراد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﻔﻧ و زﺎﮔ ( زا ﻚﻠﻣ روﺎـﺠﻣ دراد : ﻲـﻜﻳ ﻪـﻜﻨﻳا
ًﻻﻮـﺻا ﻚـﻟﺎﻣ
راﺮﻗ ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ دراﺪﻧ و ﺮﮕﻳد ﻪﻜﻨﻳا ﻚﻟﺎﻣ راﺮـﻗ ﺮـﺑ ﻊﺑﺎـﻨﻣ دﻮـﺟﻮﻣ رد ﺶﻨﻴﻣزﺮـﻳز
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ
،دراد ﺎـﻣا ﺎـﺑ ﻪـﺑﺎﺟ ﻲﻳﺎـﺟ نآ ﻦـﻳا ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ زا ﻦﻴـﺑ ﻲـﻣ دور )
Pierce, 2011: 690
(.
رد
مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ
،ناﺮﻳا ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﺮﺑ ﺎﻀﻓ و ﺮﻗ را ﻚـﻠﻣ ﻪـﺑ ﻮـﺤﻧ يﺮـﮕﻳد ﻪـﻴﺟﻮﺗ هﺪـﺷ
،ﺖﺳا ﺎﻣا رد ﻦﻳا ﺮﻣا ﻪﺑ ﻲﻠﻜﺷ ﻪﻛ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺔـﻳﺮﻈﻧ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ
ﻖﻠﻄﻣ ار ﻞﻳﺪﻌﺗ
،دﺮﻛ تزﺎﻴﺣ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﺸﻘﻧ ار ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﻔﻳا ﺪﻨﻛ و ﻞﻴﻟد ﻲﻠﺻا نآ ﺰﻴﻧ ﻦﻴـﻤﻫ ﺮـﻣا
ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻦﻴﻧاﻮﻗ ناﺮﻳا ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ
ﺖﻔﻧ و زﺎـﮔ و ﻖﻳدﺎﺼـﻣ ﺪـﻨﻧﺎﻣ
نآ
ًﻻﻮـﺻا ﻞـﺑﺎﻗ
يﺮﺴﺗ ﺖﺴﻴﻧ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
رد مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ياﺮﺑ بﺎﺒﺳا ﻚﻠﻤﺗ يدراﻮﻣ هدﺮﻤﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪـﻛ ﻦـﻳا دراﻮـﻣ رد
ﻲﻫﺎﮕﻧ ﻞﻛ اﺮﮔ رﺎﻴﺴﺑ ﻪﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﻴﺒﺷ ﺖﺳا . ﻲﻜﻳ زا ﻦﻳا بﺎﺒﺳا
،ﻚﻠﻤﺗ نﺎﻨﭼ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ
ناﺮﻳا رد ﺪﻨﺑ لوا ةدﺎﻣ 140 نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻧﺪﻣ هﺪﻣآ
،ﺖﺳا تزﺎـﻴﺣ تﺎـﺣﺎﺒﻣ و
يﺎـﻴﺣا ﻲـﺿارا تاﻮـﻣ
ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻖﻴﺒﻄﺗ ﺎﺑ مﺎﻈﻧ قﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ ﺎﻜﻳﺮﻣآ رﺎﻴﺴﺑ ﻪﺑ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻪﻴﺒـﺷ ﺖـﺳا . ﻢـﻬﻣ ﻦﻳﺮـﺗ
هﻮﺟو ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻦﻳا ود دﺎﻬﻧ ﻲﻜﻳ رد ﻲﻧﺎﺒﻣ دﻮﺑ ﻪﻛ رد ﺮﻫ ود يﺎﻨﺒﻣ ﻲﻠﺻا و ﺔـﻴﻟوا فﺮـﻋ و يﺎـﻨﺑ
ﺖﺳﻼﻘﻋ و
يﺮﮕﻳد ﺖﻫﺎﺒﺷ رد ﻦﻛر يدﺎﻣ ﺖﺳا . ﺎﻣا نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﺷ و ﺰﺟ تﺎﻴﺋ رد ود
مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ درﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ راﺮﻗ
،ﺖﻓﺮﮔ مﻮﻠﻌﻣ ﺪﺷ ﻪﻛ توﺎﻔﺗ ﻲﻳﺎﻫ ﻦﻴﺑ ةﺪـﻋﺎﻗ فﺮﺼـﺗ و تزﺎـﻴﺣ
تﺎﺣﺎﺒﻣ و يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا تاﻮﻣ دﻮﺟو دراد . ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ توﺎـﻔﺗ رد نﺎـﻛرا و ﻲﻄﻳاﺮـﺷ ﺖـﺳا
ﻪـﻛ
ﺪﺟﻮﻣ ﻖﺣ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ . رد ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻦﻛر يﻮﻨﻌﻣ ﻲـﻨﻌﻳ ﺪﺼـﻗ ﻚـﻠﻤﺗ ﺢﻳﺮﺼـﺗ هﺪﺸـﻧ
ﺖﺳا و ﻞﻗاﺪﺣ رد ﺣﺮﻣ ﺔﻠ تﺎﺒﺛا ﻦﻴﻤﻫ ﻪﻛ فﺮﺼﺘﻣ
ًﺎﻓﺮﺻ ﻦﻛر يدﺎﻣ ار ﻪﺑ ﻲﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﺎﺟ دروﺎـﻴﺑ و
ﺮﺑ لﺎﻣ ﺎﻳ ﻊﺑﺎﻨﻣ فﺮﺼﺗ و لﺮﺘﻨﻛ ﻲﻓﺎﻛ اﺪﻴﭘ
،ﺪﻨﻛ ﻚﻟﺎﻣ ﻪﺑ بﺎﺴﺣ ﻲﻣ ﺪﻳآ . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد تزﺎـﻴﺣ
و يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا تاﻮﻣ فﺮﺻ ﻊﺿو ﺪﻳ و ﻼﻴﺘـﺳا و فﺮـﺻ ﺎـﻴﺣا و دﺎـﺑآ ندﺮـﻛ ﻦﻴـﻣز ﺐـﺟﻮﻣ
ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻤﻧ دﻮﺷ و ﺪﺼﻗ ﻚﻠﻤﺗ ﺰﻴﻧ مزﻻ ﺖﺳا . رد ﻊﻗاو رد مﺎﻈﻧ قﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ ﺎﻜﻳﺮﻣآ نﺎـﻨﭼ ﻪـﻛ
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻓﺮﻋ ﻦﻳا مﺎﻈﻧ ﺎﻀﺘﻗا ﻲﻣ
،ﺪﻨﻛ ياﺮﺑ ةﺪﻋﺎﻗ
،فﺮﺼﺗ ﻪﺑ لﻮﻗ
،ﺎﻬﻘﻓ يﺎﻨﺒﻣ ﻲﻳﻼﻘﻋ ﻞـﺋﺎﻗ ﺪـﻧا .
زا ﻦﻳا ور رد ﻦﻳا مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ ﻞﻤﻋ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻛ جﺎـﺘﺤﻣ ﻪـﺑ ﺪﺼـﻗ و ﺖـﻴﻧ
ﻚﻠﻤﺗ ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا تزﺎﻴﺣ و يﺎﻴﺣا ﻲﺿارا تاﻮﻣ عﺎﻘﻳا هدﻮـﺑ و زا
ﻦﻳا ﺚﻴﺣ ﻚﻳ ﻞﻤﻋ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺖﺳا ﻪﻛ زﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﺪﺼﻗ و ﺖﻴﻧ ﻚﻠﻤﺗ دراد . توﺎﻔﺗ يﺮﮕﻳد ﻪﻛ زا ﻦـﻳا
ﺚﺤﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ تﻻﺎﻳا ةﺪﺤﺘﻣ ﺎـﻜﻳﺮﻣآ فﺮـﺻ فﺮﺼـﺗ
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺐﺒﺳ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ
،ﺪﺷﺎﺑ رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا ﻦﻴﻨﭼ ـﻴﻧ ﺖﺴ و فﺮﺼـﺗ ﻂـﻘﻓ
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ةرﺎﻣا ﺖﻴﻜﻠﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﺔﻨﻴﻣز ﻢﻬﻣ ﺮﮕﻳد توﺎﻔﺗ رد ﻖﻳدﺎﺼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻚﻠﻤﺗ ﺖﺳا . نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪـﻛ ﺢﻴـﺿﻮﺗ هداد
،ﺪـﺷ رد
ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ هوﻼﻋ ﺮﺑ لاﻮﻣا نوﺪﺑ
،ﻚﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻲﻳاراد يﺎﻫ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻨﻧﺎﻣ بآ
،ﺎﻫ
،ندﺎﻌﻣ ﺖﻔﻧ
و زﺎﮔ ﻞﺑﺎﻗ تزﺎﻴﺣ ﺖﺳا . رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا ﻪﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﻞﺻا 45 نﻮﻧﺎﻗ ﻲـﺳﺎﺳا
تﺎﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
و ﻲﻟاﻮﻣا ﻪﻛ رد هدﺎﻔﺘﺳا و عﺎﻔﺘﻧا ﻲﻣﻮﻤﻋ
،ﺖﺳا رد رﺎـﻴﺘﺧا ﺖـﻣﻮﻜﺣ ﻲﻣﻼـﺳا
ﺖﺳا ﺎﺗ ياﺮﺑ فﺮﺼﻣ و ﺖﺤﻠﺼﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ دﻮـﺷ . زا ﻦـﻳا ور ﻢـﻜﺣ ﻪـﻴﻟوا رد ﻦـﻳا
دراﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﻞﺑﺎﻗ ﻚﻠﻤﺗ و ﻞﺑﺎﻗ تزﺎﻴﺣ
،ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻜﻠﺑ رﺎﻴﺘﺧا ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﺎﺑرد ةر نآ ﺎﻫ ﺎـﺑ
ﺖﻟود ﺖﺳا .
ودﺮﻫ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ و تزﺎﻴﺣ ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﺎـﺑ ﺖﻳدوﺪـﺤﻣ
ﻲﻳﺎـﻫ ﺖﺒﺴـﻧ ﻪـﺑ ﻞﻜـﺷ نﺎﺸـﺼﻟﺎﺧ
ور ﻪﺑ ور هﺪﺷ ﺪﻧا . ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد ﻞﻜﺷ ﺪﻳﺪﺟ و شدوﺪﺤﻣ طﻮﻨﻣ
ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻋر قﻮﻘﺣ ﻪﺘﺴﺑاو هﺪﺷ
،ﺖﺳا رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ تزﺎﻴﺣ رد ﻦﻴﻋ ﻪﻜﻨﻳا زا اﺪﺘﺑا طﻮﻨﻣ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻋر قﻮﻘﺣ ﻪﺘﺴﺑاو و ﺖـﺷادﺮﺑ ﻪـﺑ
رﺪﻗ زﺎﻴﻧ هدﻮﺑ
،ﺖﺳا ﻪﺑ عﻮﻧ يﺮﮕﻳد رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ناﺮﻳا ﺎﺑ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ور
ﻪﺑ ور ﺪﺷ . ﻦﻳﺪﺑ نﺎـﺳ
ﻪﻛ ﻖﻳدﺎﺼﻣ لاﻮﻣا ﻞﺑﺎﻗ تزﺎﻴﺣ ﻢﻛ ﺪﺷ . ﻲﻨﻌﻳ نﺎﻤﻫ ﻊﻨﻣ زا تزﺎﻴﺣ و ﻚﻠﻤﺗ تﺎﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ
و
ﺪﻳﺪﺤﺗ وﺮﻤﻠﻗ تﺎﺣﺎﺒﻣ و دوﺪﺤﻣ ندﺮﻛ نآ ﺎﻫ ﻪﺑ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﻪﻛ زا ﻦﻴﻧاﻮﻗ و تارﺮﻘﻣ ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻣ دﻮـﺷ .
ًﻼﺜﻣ هزوﺮﻣا ﺖﺷادﺮﺑ بآ زا هﺮﻔﺳ يﺎﻫ بآ ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز ﺎﺑ
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ
يﺎﻫ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ور ﻪـﺑ ور ﺖـﺳا و
زﺎﻴﻧ ﻪﺑ زﻮﺠﻣ ﺖﻟود و ﻊﺟاﺮﻣ يذ حﻼﺻ نآ دراد .
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ ةﺪﻋﺎﻗ فﺮﺼﺗ رد مﺎﻈﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻲﻓﺮﻋ وﺎﻜﻳﺮﻣآ تزﺎﻴﺣ رد مﺎـﻈﻧ ﻲﻗﻮـﻘﺣ ناﺮـﻳا
ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺎﺑ ﻢﻫ ﺖﻫﺎﺒﺷ يﺎﻫ ﻲﻠﻛ
،ﺪﻧراد
ًﺎﻘﻴﻗد ﺮـﺑ ﻢـﻫ ﻖـﺒﻄﻨﻣ هدﻮـﺒﻧ و رد ﻴﻣز ﻪـﻨ يﺎـﻫ نﺎـﻴﺑ هﺪـﺷ
توﺎﻔﺗ يﺎﻫ نﺎﻳﺎﺷ ﻲﻬﺟﻮﺗ
؛ﺪﻧراد توﺎﻔﺗ ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻛ ﺪﻳﺎﺷ زا ﺪﻳد ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ دﺎﻳز
ﻪﺑ ﻢﺸﭼ
،ﺪﻳﺎﻴﻧ ﺎـﻣا
ﻲﺑ ﻚﺷ زا ﺮﻈﻧ ﻲﻤﻜﺣ و ﻲﻗﻮﻘﺣ توﺎﻔﺗ يﺎﻫ سﻮﺴﺤﻣ و
ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﺖﺳا .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
،نﺎﻳﺮﻐﺻا ﻲﺒﺘﺠﻣ ) 1391 ( قﻮﻘﺣ، ﺖﻔﻧ و زﺎﮔ رد تﻻﺎﻳا هﺪﺤﺘﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ) يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺎﺟا
هر ﺖﻔﻧ و زﺎـﮔ (
،
پﺎﭼ
،لوا
،ناﺮﻬﺗ تارﺎﺸﺘﻧا يﺪﻨﺳﺮﺧ
،ﻲﻧﺎﻣا دﻮﻌﺴﻣ ) 1389 ( قﻮﻘﺣ، يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻦﻴﺑ
ﻲﻠﻠﻤﻟا ﺖﻔﻧ
، پﺎﭼ
،لوا
،ناﺮﻬﺗ تارﺎﺸـﺘﻧا هﺎﮕﺸـﻧاد
مﺎـﻣا
قدﺎﺻ ) ع (
،ﻲﻧﺎﻣا دﻮﻌﺴﻣ ) 1391 (
"، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﺖﻔﻧ و زﺎﮔ رد مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻲـﻠﻣ و قﻮـﻘﺣ ﻦﻴـﺑ ﻞـﻠﻤﻟا
"
،
ﻪﻣﺎﻧ ﺪﻴﻔﻣ ﻪﻠﺠﻣ قﻮﻘﺣ ﺗ ﻲﻘﻴﺒﻄ
، ﺪﻠﺟ 8 هرﺎﻤﺷ 1
، لﺎﺳ
،ﻢﻫﺪﺠﻴﻫ هرﺎﻤﺷ دﻮﻧ و
،ﻢـﻜﻳ تﺎﺤﻔـﺻ 26
-
3
،ﻲﻣزر ﻦﺴﺤﻣ و ﻲﺒﻧ
،ﺎﻴﻧ ﺪﻟﺎﺧ ) 1392 (
"، ﻲﺳرﺮﺑ هﺪﻋﺎﻗ
» ﻦﻣ زﺎﺣ
ًﺎﻜﻠﻣ
« رد ﻪﻘﻓ و قﻮﻘﺣ ﻪﻋﻮﺿﻮﻣ ناﺮﻳا
"
،
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻪﻘﻓ و قﻮﻘﺣ ﻲﻣﻼﺳا
، لﺎﺳ
،ﻢﻬﻧ هرﺎﻤﺷ ﻲﺳ و
،ﻢﻜﻳ تﺎﺤﻔﺻ 48 - 11
،يوﺮﻴﺷ ﻦﻴﺴﺤﻟاﺪﺒﻋ )
1393 ( ﺣ، قﻮﻘ ﺖﻔﻧ و زﺎﮔ
، پﺎﭼ
،لوا
،ناﺮﻬﺗ ﺮﺸﻧ ناﺰﻴﻣ
،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ
،ﺮﺻﺎﻧ ) 1374 ( رود ، ة ﻲﺗﺎﻣﺪﻘﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺪﻣ : لاﻮﻣا و ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ
، پﺎﭼ
،لوا
،ناﺮﻬﺗ
ﺮﺸﻧ اﺪﻠﻳ
،ﻲﻳﻮﺧ ﺪﻴﺳ ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا يﻮﺳﻮﻣ ) 1417 ( حﺎﺒﺼﻣ، ﻫﺎﻘﻔﻟا ﻪ ) ﺐﺳﺎﻜﻤﻟا (
،
،ﻢﻗ ﻣ ﺆ ﻪﺴﺳ نﺎﻳرﺎﺼﻧا
ﺪﻨﺘﺴﻣ ﻪﻌﻴﺸﻟا
، ﺪﻠﺟ 10
Black’s Law Dictionary
Donahue, Debra L. (2005),”Western Grazing: The Capture Of Grass, Ground and Government”, Environmental Law, Vol. 35, pp 721- 806.
Kramer Bruce M. and Owen L. Anderson (2005), “ The Rule Of Capture- An Oi and Gas Perspective”, Environmental Law, Vol. 35, pp 899- 954. l
Pierce, David E. (2011), “Developing a Common Law Of Hydraulic Fracturing” , University Of Pittsburgh Law Review, Vol. 72, pp 685- 699.
Johnston, Jason S. (2005), “The Rule of Capture and the Economic Dynamics of Natural Resource Use and Survival under Open Access Management Regimes”, Environmental Law, Vol. 35, pp 855- 898.
Rose, Carol M. (1985), “Possession as the Origin of Property”, The University of Chicago Law Review, vol. 52, pp 73-88.
