اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺮدم در ﺷﻬﺮ ﻣﺮودﺷﺖ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﻣﺸﺎرﻛﺖ 1387 ﻋﻮا

(1)

يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ

و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ﻮﺳ

هرﺎﻤﺷ ،م ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي لوا

، رﺎﻬﺑ 1391

ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

9 / 6 / 89 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :

17 / 1 / 90

ﺺﺻ 80 - 50

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ

و ﺖﺷدوﺮﻣ ﺮﻬﺷ رد مدﺮﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

لﺎﺳ رد نآ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ 1387

ﻲﻧﺎﺳاﺮﺧ مﻮﻠﻈﻣ ﺪﻤﺤﻣ

ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد

،

∗

،ﻲﻧﺎﻏﻮﻧ ﻦﺴﺤﻣ

ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا

ﻪﻔﻴﻠﺧ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ

،

هﺪﻴﻜﭼ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺖﺷدوﺮﻣ ﺮﻬﺷ رد ﻪﻛ ﺖﺳا فﺪﻫ ﻦﻳا ﻪﺑ نﺪﻴﺳر يﺎﺘﺳار رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺖـﺤﺗ و هزاﺪﻧا ﻪﭼ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﺖﺳا ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﻪﭼ ﺮﻴﺛﺄﺗ .

ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻪﻳﺮﻈﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا يﺎﻫ و ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨـﻛ ،ﻮﻟزﺎـﻣ شﺰـﻴﮕﻧا ،ﻲـﻧﻼﻘﻋ بﺎـﺨﺘﻧا يﺎﻫ

هدﺎﻔﺘﺳا نﻮﺘﮕﻨﻴﺘﻧﺎﻫ و ﺮﻧﺮﻟ ،لاد ،ﺰﻧﺪﻴﮔ ﻲﻧﻮﺘﻧآ يﺪﻨﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ

.

ﻪﻌﻣﺎﺟ ي داﺮﻓا ﻞﻣﺎﺷ يرﺎﻣآ 65

- 18 ﻟﺎﺳ ﻪ ي ﺖﺷدوﺮﻣ ﺮﻬﺷ ﻦﻛﺎﺳ ﺖﺳا

و ﺪﻧﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا ﻲﻓدﺎـﺼﺗ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ﻪﻛ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ 385

ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﻔﻧ .

ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ ﻖﻴﻘﺤﺗ شور هداد ،هدﻮﺑ

ﺎﻫ ﻊﻤﺟ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ يروآ

.

شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا راو ﻞﻴﻠﺤﺗ يرﺎﻣآ يﺎﻫ

ﻞـﻳذ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻪـﺑ نﻮﻴـﺳﺮﮔر و ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ نﻮﻣزآ ،ﺲﻧﺎﻳ

ﺪﻴﺳر :

ترﺪـﻗ ندﻮـﺑ اراد ،يﺮﻬـﺷ ﻖـﻠﻌﺗ سﺎـﺴﺣا ،ﺪﻣآرد ،ﻞﻐﺷ ،تﻼﻴﺼﺤﺗ ،ﺲﻨﺟ ،ﻦﺳ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ

ﻲﮕﻧﺎـﮕﻴﺑ ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ

ﺴﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺆ

ﻻو ن

ﻪﻧﺎـﺳر زا هدﺎﻔﺘـﺳا و يﺪﻧوﺮﻬﺷ قﻮﻘﺣ قﺎﻘﺣا ،يﺮﻬﺷ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﺎـﺑ ﻲـﻌﻤﺟ يﺎـﻫ

ﻪﺘﺴﺑاو ي ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﻪﻄﺑار ياراد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي

ﻨﻌﻣ ﺎ هدﻮﺑ يراد ﺪﻧا

. ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد

، رد ﺪـﻣآرد ﺮـﻴﻐﺘﻣ ،ﻞﻘﺘـﺴﻣ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴـﺑ زا

هدﻮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖﺳا

ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ و

، ترﺪﻗ ندﻮﺑ اراد

ﻲﮕﻧﺎﮕﻴﺑ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ

يﺮﻬـﺷ ﻖﻠﻌﺗ سﺎﺴﺣا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ

ﻪﻧﺎﺳر زا هدﺎﻔﺘﺳا و هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد ﻲﻫوﺮﮔ يﺎﻫ

ﺪﻧا .

هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﺖﻛرﺎﺸﻣ:

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﮕﻧﺎﮕﻴﺑ ،يﺪﻧوﺮﻬﺷ–

ﻪﻧﺎﺳر ترﺪﻗ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﻌﻤﺟ يﺎﻫ

هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ∗ ي ﺴﻣ ﺆ لو : 09153156702

Email: [email protected]

(2)

هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ 52

ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي ﻬﺑ ،لوا رﺎ 1391

ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻲﮔﮋﻳو زا ﻲﻜﻳ ﺎﻫ

ﻳ هدﺮـﻛ ﺮﻛذ نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲ ،ﺪـﻧا

ﻪــﻴﺣور ي ندﻮــﺑ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻊﺒﻄﻟﺎــﺑ و ﻲــﻌﻤﺟ

؛ﺖــﺳوا

و يرﺎـﻜﻤﻫ ﻪـﺑ نﺎـﺴﻧا زﺎـﻴﻧ ،ﻪـﻌﻣﺎﺟ هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ ﺖﺳا هدﻮﺑ تﺪﺿﺎﻌﻣ .

نﺎﺴﻧا طﺎﺒﺗرا رد ار دﻮﺧ يﺎﻫزﺎﻴﻧ

ﻪﻜﺒــﺷ رد و ناﺮــﮕﻳد ﺎــﺑ فﺮــﻃﺮﺑ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻂــﺑاور ي

ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ . وا ﻚﻤﻛ ﺎﺑ ﺶﻧﺎـﻋﻮﻨﻤﻋ

ﺖـﻌﻴﺒﻃ ﺮـﺑ ﺖـﺴﻧاﻮﺗ

دﻮﺷ هﺮﻴﭼ ﺎﻣا ،

ﺚﻋﺎﺑ ﻊﻣاﻮﺟ شﺮﺘﺴﮔ ﺪـﺷ

ﻪـﺑ زور ﻪـﻛ

ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻢﺠﺣ ﻪﺑ زور ﺸﻳ

ددﺮﮔ هدوﺰﻓﺎ .

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﺑ ﺦﻳرﺎﺗ ياﺪﺘﺑا زا نﺎﺴﻧا ﻲﮔﺪﻧز 1

هاﺮـﻤﻫ

هدﻮﺑ

، ﭻﻴﻫ نآ نوﺪﺑ ﻞﻜـﺷ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﻴﻔﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻧﻮﮔ

ﻲﻤﻧ دﺮﻴﮔ . ﻪﻴﺣور نوﺪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا فاﺪﻫا ي

و يرﺎـﻜﻤﻫ

ﻪﺒﻨﺟ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ي

ﻲﻤﻧ اﺪﻴﭘ ﻲﻠﻤﻋ ﺪﻨﻛ

. ﻲﻧﺎﻤـﺳآ ﺐﺘﻛ رد

ﺮﺑ يرﺎﻜﻤﻫ و نوﺎﻌﺗ ﺪﻴﻛﺄﺗ

ﻚﺗ زا و يور

نﺎـﺴﻧا ﻲـﻬﻧ

ﺖﺳا هﺪﺷ .

ﻪﻜﺒﺷ رد ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يﺎـﻫ

ﻪﻴﺣور نوﺪﺑ ي

ﻦﻜﻤﻣﺮﻴﻏ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

،هدﻮﺑ ﻒﻴﻌـﻀﺗ ﻪـﺑ

ﻂﺑاور ﺮﺠﻨﻣ ﺪـﺷ ﺪﻫاﻮﺧ .

رد داﺮـﻓا ﺖﻛﺮـﺷ و رﻮـﻀﺣ

ﻪﻌـﺳ ،ﻲﮕﻧﺎـﮕﻳ سﺎـﺴﺣا ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ رﻮﻣا ي

هﺪﻳدﺮﮔ ﻞﻫﺎﺴﺗ و ﺢﻣﺎﺴﺗ و رﺪﺻ

، ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد

، يﺎـﻫدﺎﻬﻧ

ﺪـﺷ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺖﻳﻮﻘﺗ رﻻﺎﺳ مدﺮﻣ و ﻲﻧﺪﻣ .

و ﺖﻛرﺎـﺸﻣ

ﻪﻴﺣور ﺖﻳﻮﻘﺗ ي

ﻲﻌﻤﺟ

، ﻪﻴﺣور ﺶﻫﺎﻛ ي

ﺖﻴﻣﻮﻗ ﻲﻳاﺮﮔ

مﺎﻋ ﺖﻳﻮﻘﺗ و ﻲﻳاﺮﮔ

ﺐﺟﻮﻣ ار ﻲﻣ

دﻮﺷ . ﺴﺑ رﻮﻣا زا يرﺎﻴ

يﻮﺳ زا ﻲـﻣ هرادا مدﺮﻣ دﻮﺧ

ﻢـﺠﺣ ﻞـﻤﻋ رد و دﻮـﺷ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻟود يﺎﻫ ﺪﺑﺎﻳ

. رد ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ناﺰـﻴﻣ

ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ

، ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻲﮕﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺢﻄﺳ ﺪﻫد

. عﻮﻨﺗ

ﺖﻛرﺎـــﺸﻣ

يﺎـــﻫﻮﮕﻟا ﻂـــﺴﺑ وﺮـــﮔ رد ﻲﻋﺎـــﻤﺘﺟا

ﻢﻴﻤﺼﺗ و ﻚـﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا لﺮﺘﻨﻛ و ترﺎﻈﻧ ،يﺮﻴﮔ

تﺮـــﺜﻛ ﺖـــﺳاﺮﮔ .

رد ﺖـــﺳا ﻲﻬﻳﺪـــﺑ ﻪـــﺻﺮﻋ

يﺎـــﻫ

ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎــﺸﻣ رد ﻪــﻣﺎﻋ رﻮــﻀﺣ ﻚــﻴﺗاﺮﻜﻣدﺮﻴﻏ ﺖﺳﺎﺳرﺎﻧ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ .

رد ﻢـﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا

1Participation

رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ و دﺎﻤﺘﻋا اﺬﻟ ،ﺖﺳا دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ طﺎﺒﺗرا ﺪﻨﺘﺴﻫ

) ،زر 1999 : 78 (.

نﺮﻗ رد ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ يﺎﻫ

ﺮﻴﺧا

ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ﺖﻳﺎﻋر ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﻪﻳﺬﻐﺗ و ﻲﻧﺎﻣرد و

ي

ﺎﻫﺮﻬﺷ شﺮﺘﺴﮔ و ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻫﺎﺷ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪـﺑ ؛ﻢﻴﺘﺴﻫ

ﻪﻫد رد ﻪﻛ يرﻮﻃ

ﺮـﻴﺧا يﺎـﻫ ﻬﺷ ﺖـﻴﻌﻤﺟ

نﺎﻨﻴـﺸﻧﺮ

نﺎﻨﻴﺸﻧﺎﺘﺳور زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺳا هدﻮﺑ

) ،ﺰﻧﺪﻴﮔ 1373 : 185 (.

،ﺮﻬـﺷ ﻪـﺑ ﺎﺘـﺳور زا تﺮﺟﺎـﻬﻣ و ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺶﻳاﺰﻓا

ﺑ ﺎﻫﺮﻬﺷ رد ار ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪ

دﻮـﺧ ﻪـﻛ ﻪﺘـﺷاد لﺎﺒﻧد

دﺪﻌﺘﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ

ﺖـﺳا هدﺮـﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ار يﺮﻬﺷ .

و ﻞﺋﺎـﺴﻣ

،ﺖـﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴـﻠﻌﺗ ،ﻦﻜـﺴﻣ درﻮﻣ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ يﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﺖﺷاﺪﻬﺑ ...

ﻲﻤﻠﻋ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺑ زﺎـﻴﻧ

دراد ﺎـﺗ ﻪـﻨﻴﻣز ي

ﺖﻣﺪﺧ دﺎﻬﻧ ﻦﻴﺑ ﺢﻴﺤﺻ و ﻲﻘﻄﻨﻣ طﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ نﺎﺳر

و دزﺎــﺳ ﻢﻫاﺮــﻓ ار ناﺪﻧوﺮﻬــﺷ دﻮــﺧ و ناﺪﻧوﺮﻬــﺷ ﻪــﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻴﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﻮﻘﺗ ار ناﺪﻧوﺮﻬﺷ و يﺮﻬﺷ

ﺪﻨﻛ ﺖﻳ .

ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﻲـﻣ يﺮﻬـﺷ رد ﺪـﻧاﻮﺗ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﻛ ،يدﺎﺼﺘﻗا يﺰﻳر ي

ﺶﻳاﺰﻓا ،تﺎﻣﺪﺧ

ﺐﻴﺳآ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﺎﺠﺴﻧا ﺶﻨﺗ و ﺎﻫ

زا ﻲﺷﺎﻧ يﺎﻫ

ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺖﻳﺎﺿر ﺶﻳاﺰﻓا و يﺮﻬﺷ ﻲﮔﺪﻧز راﺬـﮔﺮﻴﺛﺄﺗ

ﺪﺷﺎﺑ .

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺖﻛﺮﺣ ﻦﻣﺎﺿ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﺎﻳﻮﭘ و ﻳ ﺎﺟ ﻚﻳ ﻲ ﻲﻣ ﻪﻌﻣ

ددﺮﮔ . ﺖﻣﺪﻗ ﺮﻈﻧ زا

، ﺖﺷدوﺮﻣ

ﺖﺳا ﺲﻴﺳﺄﺘﻟاﺪﻳﺪﺟ يﺮﻬﺷ .

ﻪﻧﺎﺧرﺎﻛ ثاﺪﺣا ي

رد ﺪﻨﻗ

لﺎﺳ 1314 ﻪﻨﻴﻣز ، ي زا تﺮﺟﺎـﻬﻣ و رﺎـﻛ يوﺮﻴﻧ بﺬﺟ

ﺮﻬﺷ ﻦﻳا و دﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﺮﻬﺷ ﻦﻳا ﻪﺑ طﺎﻘﻧ ﺮﮕﻳد ﺲﭘ

زا

ﺪﺣ رد ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ ﻪﻫد ﺖﻔﻫ 130

دراد ﺮـﻔﻧ راﺰﻫ )

ﺰـﻛﺮﻣ

،ناﺮــﻳا رﺎــﻣآ 1385

.(

رد ﺖــﻴﻌﻤﺟ ﻊﻳﺮــﺳ ﺶﻳاﺰــﻓا

هﺎﺗﻮﻛ ﺚﻋﺎﺑ تﺪﻣ ﺪﺷ

،ﻦﻜـﺴﻣ ﺪـﻨﻧﺎﻣ يﺮﻬﺷ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﻛ

و يرﺎﻜﻴﺑ ،اﻮﻫ ﻲﮔدﻮﻟآ ،ﺰﺒﺳ يﺎﻀﻓ دﻮﺒﻤﻛ ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ ...

هﺪﺷ ﺪﻳﺪﺸﺗ

، ﺑ ار مدﺮﻣ ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ ﻪ

ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد لﺎﺒﻧد .

يﺮﻬـﺷ تﺎﻣﺪـﺧ دﻮﺒﻤﻛ و ﺖﺷدوﺮﻣ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ شﺮﺘﺴﮔ ،ﺖﺳا هدروآ ﺪﻳﺪﭘ مدﺮﻣ ياﺮﺑ ار ﻲﺗﻼﻀﻌﻣ و تﻼﻜﺸﻣ

(3)

ﺖﺷدوﺮﻣ ﺮﻬﺷ رد مدﺮﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا كرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ...

53

نﻮﻨﻛﺎﺗ ﺎﻣا رد يﺮﺛﺆـﻣ تﺎﻣاﺪـﻗا

زا هدﺎﻔﺘـﺳا صﻮـﺼﺧ

مﺎـﺠﻧا تﻼﻜـﺸﻣ ﻦـﻳا ﻊﻓر ﺖﻬﺟ رد ﻲﻣدﺮﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ

، ناﺰـﻴﻣ ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد اﺬﻟ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ و هﺪﻴﺠﻨـﺳ ﺖـﺷدوﺮﻣ ﺮﻬـﺷ مدﺮـﻣ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

ﺪﻧﻮﺷ هﺪﻧﺎﺳﺎﻨﺷ نآ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ .

ﻖﻴﻘﺤﺗ تروﺮﺿ

رﺎـﻛ مﺎﺠـﺴﻧا ﺚﻋﺎﺑ ﻲﻟﺪﻤﻫ و يرﺎﻜﻤﻫ و يرﺎﻴﻤﻫ

ﻲﻣ ﻲﻌﻤﺟ و ﻲﻫوﺮﮔ ،دﻮﺷ

ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

، رد مدﺮـﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﺑ ار ﻲﺘﺒﺜﻣ رﺎﺛآ نﺎﺷدﻮﺧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ رﻮﻣا ﻪ

ﺪـﻫاﻮﺧ لﺎـﺒﻧد

ﺖﺷاد .

ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄـﺳ رد قﺎـﻓو ،ﻲﮔﺪـﻧز دﻮـﺒﻬﺑ ﻪـﺑ يا

ﻲﺘﻟود يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺮﺑ ترﺎﻈﻧ ،رﻮﻣا ﻊﻳﺮﺳ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ،ﻲﻌﻤﺟ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺴﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻣﻮﻤﻋ لﺮﺘﻨﻛ،

ﺆ ﻻو ن

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و

ـﺴﻣ سﺎـﺴﺣا ﺶﻳاﺰـﻓا و ﻲـﻧاﺮﻤﻋ يﺎﻫ ﺆ

ﺖﻴﻟو

ﻣ يﺮـﻜﻔﻤﻫ و يرﺎﻴﻤﻫ و يﺮﻬﺷ تﻼﻜﺸﻣ لﺎﺒﻗ رد مدﺮ

ﻞﺋﺎــﺴﻣ ﻦــﻳا ﻊــﻓر رد ﺮــﺠﻨﻣ

ﺪــﺷ ﺪــﻫاﻮﺧ .

زا ﻲــﺧﺮﺑ

ﺖﺳد ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ يﺎـﻫدروآ رد ار ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

،نﺪــﺷ ﻲﻧﺎــﻬﺟ ،تﺎــﻋﻼﻃا ﻲﻧﺎــﮕﻤﻫ و ﻊﻳﺮــﺳ ﻊــﻳزﻮﺗ ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ و نﺎﺴﻧا هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺖﻴﻤﻫا

، ﺮـﻈﻧ فﺮﺻ

ﻲﮕﻨﻫﺎـﻤﻫ موﺰﻟ و هﺪﻴﻘﻋ ،ﮓﻧر ،ﺲﻨﺟ ،داﮋﻧ ،عﻮﻧ زا ﺎـﺑ

زا و ﻲﻧﺎـﻬﺟ و ﻲﻠﻣ بﺎﺘﺷﺮﭘ و لﻮﺤﺗ ﺎﺑ ﻂﻴﺤﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻴﺷﺎﺣ ندﺮﺑ ﻦﻴﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ ،داﺮﻓا رد هﺰﻴﮕﻧا دﺎﺠﻳا و ﻲﻨﻴﺸﻧ

ﺶﻟﺎﭼ ﺶﻫﺎﻛ ،ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﺲﺣ

،ﻲـﺳﺎﻴﺳ و ﻲـﻫوﺮﮔ يﺎﻫ

و يدﺎــﺼﺘﻗا ﺪــﺷر و ﻲﮔﺪــﻧز ﻲــﻔﻴﻛ ﺢﻄــﺳ ﺶﻳاﺰــﻓا شزرا و ﺎﻫداﺪﻌﺘﺳا ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷ ﺪﻨﻧاد ﻲﻣ ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻫ

.

ﻪﺘﺒﻟا

، ﺴﻛ و ﻲﻨﻴﺸﻧﺮﻬﺷ ﺪﺷر يدﺎـﺼﺘﻗا هﺎﻓر و ﻢﻠﻋ ﺐ

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺶﻳاﺮﮔ ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

ﺮﺠﻨﻣ

ﻲـﻤﻧ ﻲـﻘﻠﺗ ﺖـﺒﺜﻣ يﺮـﻣا ﻪﻛ دﻮﺷ دﻮـﺷ

. ﻲﮕﻧﺎـﮕﻴﺑ

ﻲﻨﻴـﺸﻧﺮﻬﺷ ﺪـﺷر ﺎـﺑ ﺐـﺳﺎﻨﺘﻣ نﺎـﻧاﻮﺟ ﻦﻴﺑ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﻲـﻣ داﺮـﻓا ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺮﺑ ﻲﻔﻨﻣ تاﺮﻴﺛﺄﺗ دراﺬـﮔ

. ﻪـﺑ نﺎـﺴﻧا

ﺖﻛرﺎــﺸﻣ

ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻞــﻳﺎﻤﺗ

ــﻧاﻮﺗ ياراد و دراد ﻳﺎ

ﻪــﺋارا ﻲ

ﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺖـﺳا يﺪﻣآرﺎﻛ تاد .

ﺎـﻣا ﻲﻫﺎـﮔ ﺖـﻟﺎﺣ ﻚـﻳ رد ﻲﺑ

ﻲـﻣ ﺮـﺳ ﻪـﺑ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺪـﻗﺎﻓ و ﻲﺗوﺎﻔﺗ ا و دﺮـﺑ

ﻖـﺣ ز

ﻲﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ يﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻨﻛ

ﺪ . عﻮﺿﻮﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﻲﻧﺎـﻣز

ﻲﻣ رﺎﻜﺷآ ﻪﻛ دﻮﺷ

دﻮـﺷ ﺺﺨﺸﻣ زا ﻢـﻋا ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻪـﭼ

رﺎــﺘﻓر ﺮـﺑ ﻲــﺳﺎﻴﺳ ﺎـﻳ و يدﺎــﺼﺘﻗا ،ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ مدﺮﻣ ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ ﺪﻨﺘـﺴﻫ

ﻮﻋ ﻦـﻳا و ﻪـﻧﻮﮕﭼ ﻞـﻣا

ﻪﻨﻴﻣز ي ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار لﺎﻌﻔﻧا ﺪﻨﻨﻛ

.

اﺆﺳ ل ﺎﻫ ﻖﻴﻘﺤﺗ فاﺪﻫا و

ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻲﻠﺻا فﺪﻫ

، ﻦﻴـﻴﺒﺗ و ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ ﻲـﺳرﺮﺑ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ

و ﺖﺷدوﺮﻣ ﺮﻬﺷ ﻦﻛﺎﺳ مدﺮﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﺖﺳا نآ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ .

ﻪـﺑ ﺦﺳﺎﭘ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا

،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا لاﺆﺳ ﻦﻳا يدﺎﺼﺘﻗا

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ناﺰـﻴﻣ ﺮـﺑ يﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻪـﭼ ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ و

راد ﺖــﺷدوﺮﻣ مدﺮــﻣ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ــﻧ

ﺪ . ﻞــﻣاﻮﻋ ﻦﻴــﻴﺒﺗ رد

ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻖـﻠﻌﺗ سﺎـﺴﺣا ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا دﺎـﻤﺘﻋا ناﻮـﺗ

دﺮـﺑ مﺎـﻧ ار ﺮﻬﺷ رد ﺖﻧﻮﻜﺳ ﻞﺤﻣ و يﺮﻬﺷ

؛ ﻦﻴـﻴﺒﺗ رد

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ :

قﻮـﻘﺣ ﻪـﺑ دﺎـﻤﺘﻋا ،تﻼﻴـﺼﺤﺗ ناﺰﻴﻣ

ار ﻪﻧﺎــﺳر زا هدﺎﻔﺘــﺳا و ﻲﻳاﺮﮔﺪﻧوﺎــﺸﻳﻮﺧ ،يﺪﻧوﺮﻬــﺷ ﻲﻣ دﺮﻛ ﺮﻛذ ناﻮﺗ

؛ ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﻴﺒﺗ رد :

ندﻮـﺑ اراد

زا يﺪﻨﻤﺘﻳﺎــﺿر و ﻲــﺳﺎﻴﺳ ﻲﮕﻧﺎــﮕﻴﺑ ،ﻲــﺳﺎﻴﺳ ترﺪــﻗ ﺴﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺆ

ﻻو ﺮﻬـﺷ ن

؛ ،يدﺎـﺼﺘﻗا ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦﻴـﻴﺒﺗ رد

ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦﻴـﻴﺒﺗ رد و ﻦﻜـﺴﻣ ﺖﻴﻌـﺿو و ﺪـﻣآرد ،ﻞﻐﺷ ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ : ناﺰـﻴﻣ ﺮـﺑ هداﻮﻧﺎـﺧ دﺎﻌﺑا و ﻞﻫﺄﺗ ،ﺲﻨﺟ ،ﻦﺳ

ﺖﻛرﺎــﺸﻣ

ﺖــﺷدوﺮﻣ ﺮﻬــﺷ مدﺮــﻣ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺮﺑ

ﻲــﺳر

هﺪﺷ ﺪﻧا . ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ :

رد مدﺮـﻣ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

هوﺮــﮔ ﻲــﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا يﺎــﻫ ياﺮــﺑ

هرادا ي رﻮــﻣا

ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻞﺣاﺮﻣ مﺎﻤﺗ رد ﻲّﻠﻣ ﺎﻳ يا و اﺮـﺟا و يﺰﻳر

ﺑ ﻪ ﻢﻴﻤﺼﺗ هﮋﻳو ﺖﻛرﺎـﺸﻣ مﻮـﻬﻔﻣ ار رﻮـﻣا ﻦﻳا رد يﺮﻴﮔ

ﻲﻣ ﺪﻨﻳﻮﮔ .

(4)

ﻲﻧﺪـﻣ قﻮـﻘﺣ زا ﻲﺋﺰﺟ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﺎـﺴﻧا

ﻪـﺑ ﺎـﻫ

هدروآ رﺎﻤﺷ ،ﺖـﺴﻴﻧ ﻲﺗﻮـﻋد ﺎﻳ ﻲﻠﻴﻤﺤﺗ يﺮﻣا نآ و ﺪﻧا

هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺮﻴﮔاﺮﻓ ترﺪﻗ يﺎﻄﻋا ار نآ ﻪﻜﻠﺑ ﻒﻴﻌـﺿ يﺎـﻫ

ﻪﺘــﺴﻧاد ﺪــﻧا ) ،ﻲــﺳﻮﻃ 1370

: 7 .(

دﺎــﻌﺑا رد ﺖﻛرﺎــﺸﻣ

ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺳﺎﻴﺳ

، دﺎﻌﺑا مﺎﻤﺗ

ﻲـﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ﻲﮔﺪﻧز دﻮـﺷ

) ،ﻲﻧﺎﺧورﺎـﺳ 1373

: 521 .(

يﺮﻣا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪـﺑ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻚـﻳ داﺮـﻓا ﻪﻛ ﺖﺳا يدارا

ﻲﮔﺪــﻧز نداد ﻞﻜــﺷ رد ﻢﻴﻘﺘــﺴﻣﺮﻴﻏ و ﻢﻴﻘﺘــﺴﻣ رﻮــﻃ ﺴﻣ ﺆ ﺖﻴﻟو

هدﺮـﻛ ﻞـﺒﻘﺗ ار ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

، ﺖﻛﺮـﺷ نآ رد

ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ ) ،يﺰﻳﺮﺒﺗ ﻲﻨﺴﺤﻣ 1375

: 35 .(

ﺎــﺑ تﺪــﺿﺎﻌﻣ و يرﺎــﻜﻤﻫ زا ﻲﻠﻜــﺷ ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ﻪـﻛ ﺮـﺘﻬﺑ ﻲﮔﺪـﻧز ﺖﻴﻧ ﺎﺑ و ﻲﻨﻃﺎﺑ ﻞﻴﻣ ﻪﺑ ﺎﻨﺑ ار ناﺮﮕﻳد

ﻞﺒﻘﺗ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ دﺮﻓ ﺪـﻨﻳﻮﮔ ،ﺖـﺳا هدﺮﻛ

) ،ﻦـﺴﺣا 1365

:

1 (.

ﻲﻣ يﺪﻨﻳآﺮﻓ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد

ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻂــﺧ و يﺰــﻳر

ﺮــﺑ تﺎﻤﻴﻤــﺼﺗ و ﻲــﻠﻛ ﻲــﺸﻣ

ﻦﻴﻠﻛﻮـﻣ ﺎـﻳ نﺎﮔﺪﻧﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺎـﻬﻧآ

ﺮﺛﺄـﺘﻣ ار ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ،

ﻲﻣ ﺪﻧزﺎﺳ ) ،هدازﺪﻤﺤﻣ 1369

: 50 .(

ﺮـﺑ ﻲـﻨﺒﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

بﻮـﺴﺤﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ندﺮﻛ راداو ﺲﭘ ،ﺖﺳا ﻲﻨﻃﺎﺑ ﻞﻴﻣ ﻤﻧ ﻲ دﻮﺷ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

، ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ نوﺪﺑ مدﺮﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ

ــﺑدﻮﺧ ﻞﻜــﺷ ﻪــﺑ و ﺐــﺳﺎﻨﻣ ﻪ

ﻪــﺘﻔﮔ ﺖﻛرﺎــﺸﻣ يدﻮــﺧ

ﻲﻤﻧ دﻮﺷ .

ﻲﻣﺎــﮕﻨﻫ ﻦﻳوﺪــﺗ رد ﺪــﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻪــﻌﻣﺎﺟ يﺎــﻀﻋا ﻪــﻛ

ﺖﺳﺎﻴﺳ حﺮﻃ و ﺎﻫ ﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻫ

؛ ﺑ ﻪ يرﻮﻃ ﻂﻴﺤﻣ ﺮﺑ ﻪﻛ

ﻲﮔﺪﻧز ﺎﻬﻧآ ﺖـﺳا هﺪـﻣآ ﺪـﻳﺪﭘ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،دراﺬﮕﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ

(Whittick, 1979: 850)

.

ﻲـﻣ يﺪﻨﻳآﺮﻓ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻢﻫ ﻦﻤﺳرﺪﻧاو ﻪـﻛ ﺪـﻧاد

ﻢﻴﻤﺼﺗ رد ﺎﻀﻋا ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﺎﻫدﺎﻬﻧ رد يﺮﻴﮔ

تاﺮﻴﺛﺄـﺗ و ﺎـﻫ

ﻢﻴﻤـﺼﺗ ﻦـﻳا ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻚﻳﺮـﺷ ،يﺮـﻴﮔ

(Wandersman,

2000)

.

ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا كاردا ﻲﻋﻮﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺪـﻌﺑ رﺎﻬﭼ رد زﻮﻴﭼ و نﺎﻴﻠﻴﻣ ﻚﻣ ﺪـﻧا

:

سﺎﺴﺣا ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﻳﻮﻀﻋ ،ﻪـﻌﻣﺎﺟ زا ﻲـﺸﺨﺑ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺗ

رد ﻪـﺒﻧﺎﺟ ود نﺪﺷ ﻢﻴﻬﺳ و ﻦﺘﺷاﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄﺗ ياﺮﺑ ﺖﺻﺮﻓ ﺎــﺿرا ،يراﺬــﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ي

ﻪــﻄﺑار رد مدﺮــﻣ يﺎــﻫزﺎﻴﻧ ي

ﻲﻔﻃﺎـﻋ تﺎﻃﺎﺒﺗرا رد نﺪﺷ ﻢﻴﻬﺳ و ناﺮﮕﻳد ﺎﺑ يرﺎﻜﻤﻫ

ﻲـﻣ ﺮـﺠﻨﻣ ﺖـﺒﺜﻣ ﻂـﺑاور ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮـﺷ

(Mcmillan &

Charis, 1986)

.

وﺮﻴﺑ ﻦﻟآ 1

و ﻊـﺿو ﺎـﻳ ﺖﻟﺎﺣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪـﺑ

ﺘﺴﻧاد ﺪﻬﻌﺗ و ﻞﻤﻋ ﺮﮕﻳد ﻲﻋﻮﻧ ﺖﺳا ﻪ

.

ﻲـﻫوﺮﮔ ﻪـﺑ ﻖـﻠﻌﺗ زا لوا عﻮﻧ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و صﺎـﺧ

،هداد ﺮــﺒﺧ نآ رد ﻲﻤﻬــﺳ ﻦﺘــﺷاد يﺎــﻨﻌﻣ مود عﻮــﻧ رد

ﻲـﻣ ار هوﺮـﮔ رد ﻪـﻧﻻﺎﻌﻓ ﻲﺘﻛﺮﺷ ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪـﺑ و ﺪﻧﺎـﺳر

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﺠﻨﻣ

ﻲﻣ دﻮﺷ ) ،وﺮﻴﺑ 1375 : 257 .(

ﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻳﺮﺟ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺞﻧﺮﻓ ود ﻦﻴ

ﻢﻴﻤــﺼﺗرد هوﺮــﮔ ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ يﺮــﻴﮔ

ﻲــﻣ ﺎــﻫ ﺖــﺴﻧاد )

يرد

،ﻲﻧارﻮﮔﻮﻧ 1369

: 36 .(

موﺮﻓ ﻚﻳرا يدﺎـﻳز ﺪـﺣ ﺎﺗ و بﺎﺨﺘﻧا ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ2

زاﺮﺑا ﻪﺘﺳاﻮﺧ و رﺎﻜﻓا دﻮﺧ يﺎﻫ

،ﻪﺘﺴﻧاد ار نآ و ﺖـﻴﻌﺒﺗ

ﻲـﻤﻧ ناﺮـﮕﻳد ﺎـﺑ نﺪـﺷ ﮓﻧﺮﻤﻫ بﺎـﺨﺘﻧا ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺪـﻧاد

ﻪﻧادازآ ﻲﻣ يا ﺪﻧاد ترﻮـﺸﻣ ﺖـﻳﻮﻘﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺮـﺠﻨﻣ

دﻮـﺷ

) ،موﺮﻓ 1360 : 159 .(

ﺖــﻴﻓﺮﻴﭘ ﻦــﻟآ ترﻮــﺸﻣ ار ﺖﻛرﺎــﺸﻣ 3

ﺶﻴــﭘ زا

ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ ﻪﺑ ،ﺪﻧاد

ﻪﻧﻮﮔ يا لﺎـﻤﻋا و ﺮﻈﻧرﺎﻬﻇا ﻪﻛ

ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو نآ ﻲﻳاﺮﺟا نﺎﻳﺮﺟ رد ﺖﺒﻗاﺮﻣ .

ﻞــﻴﻣ تراﻮﺘــﺳا ﺖــﻣﻮﻜﺣ ﺖــﻴﻘﻓﻮﻣ4

رد ار ﺎــﻫ

ﻲـﻣ ﺖـﻟود ﺎـﺑ ﻪـﻌﻣﺎﺟ داﺮﻓا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪـﻧاد

. ﺮﻧﺎـﻛ رد 5

ار دﺮﻓ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﻲـﻣ ﻊـﻤﺟ ﻢﻴﻤﺼﺗ زا ﺮﺛﺄﺘﻣ ﺮـﺑ و ﺪـﻧاد

ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻢـﻛ ار ﺎـﻄﺧ لﺎـﻤﺘﺣا و دراد دﺎﻤﺘﻋا ﻊﻤﺟ يﺮﻴﮔ

ﻲﻣ ﺪﻧاد

(Conner, 1992: 219)

.

1 Alain Birou

2 Erik Fromm

3 Alain Pirfit

4 S.Mill

5 Conner

(5)

55

هﺪﻳﺪﭘ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ يﺮﺗﻮﺋﺎﮔ يﺪﻌﺑ ﺪﻨﭼ يا

ﻲﻣ ﺪـﻧاد

ﻪﻤﻫ نﺪﻧﺎﺸﻛ نآ فﺪﻫ ﻪﻛ ي

رد ﺶـﻘﻧ يﺎـﻔﻳا ﻪـﺑ مدﺮﻣ

،ﺖﺳا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﺣاﺮﻣ )

،يرﺎﻔﻏ و ﺎﻴﻛزا 1380

: 13 .(

دراﺎــﮔ رد كﺮﺘــﺸﻣ ﺪــﻬﻌﺗ ار ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ﺮــﺴﻴﺑ و

ﻲﻘﻓاﻮـﺗ ﻢﻴـﺴﻘﺗ ﻲـﻨﺒﻣ ﺮـﺑ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﻞﺋﺎـﺴﻣ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻇو ﻳ ﺴﻣ و ﻒ ﺆ

ﺖﻴﻟو ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺎﻫ )

ﻢﺳﺎﻗ ،داﮋـﻧ

1386

w.w.w.Iran PM.Com:

( .(

ﺮﻧﺮﻟ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺖـﻳﻮﻘﺗ ﺚـﻋﺎﺑ ار داﺮـﻓا ﻲﻟﺪـﻤﻫ 1

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﺘﺴﻧاد

،

ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ،داﻮـﺳ ،ﻲﻨﻴـﺸﻧﺮﻬﺷ

ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻛرﺎﺸﻣ و يا

ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﻞـﻣﺎﻌﺗ رد ﻲﺗﺎـﺑﺎﺨﺘﻧا ﺪـﻧا

.

داﺮﻓا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫدﺎﻬﻧ شﺮﺘﺴﮔ ﻲﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻲﻧاور ﺮﻈﻧ زا و دﻮﺷ

، رد نرﺪﻣ ﺖﻴﺼﺨﺷ

دراد يﺮﺘــﺸﻴﺑ ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ﻲﺘﻨــﺳ ﺖﻴــﺼﺨﺷ ﺎــﺑ ﻪــﺴﻳﺎﻘﻣ ) ،عراز 1372 : 405 .(

ﻲﻨﺒﻣ ار يزﺎﺳﻮﻧ ﻢﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ نﻮﺘﮕﻨﻴﺘﻧﺎﻫ ﺮـﺑ

راﺪـﺘﻗا

ﺮﻳﺬﭘﺰﻳﺎﻤﺗ ،ﻪﻧاﺪﻨﻣدﺮﺧ ﺖﺧﺎﺳ ي

ﺖﻛرﺎﺸﻣ شﺮﺘﺴﮔ و ﺎﻫ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ –

ﺪﻧاد ) ،نﻮﺘﮕﻨﺘﻴﻧﺎﻫ 1375

: 186 .(

ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻌﻗﻮﻣ يﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻪﻤﻫ

ي ﻪـﻛ يداﺮﻓا

ﻲـﻣ ﺎﻄﻋا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻞﻣﺎﻛ ﻮﻀﻋ ﻦـﻳا مﺎـﻤﺗ و دﻮـﺷ

ﻦـﻳا ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﻒﻳﺎﻇو و ﻲﻗﻮﻘﺣ صﺎﺧ هﺎﮕﻳﺎﺟ داﺮﻓا ﺪــﻧراد ار هﺎــﮕﻳﺎﺟ .

ار يﺪﻧوﺮﻬــﺷ ﻒﻳﺎــﻇو و قﻮــﻘﺣ

ﻴﻧ ﺰ ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﻒﻳﺮﻌﺗ نﻮﻧﺎﻗ ﺪﻨﻛ

.

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﺎﻤﺘﻋا :

ﺘﻟﺎﺣ دﺎﻤﺘﻋا ﻲ

دﺮﻓ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻨﻫذ

نوﺎـﻌﺗ ،دﻮـﺧ ﻲﻧﺪﻣ ﻲﮔﺪﻧز رد

، ﺎـﺑ يرﺎـﻜﻤﻫ و اراﺪـﻣ

ﻲﻣ سﺎﺴﺣا ار ناﺮﮕﻳد رد ناﺮﮕﻳد ﻪﻛ دراد دﺎﻘﺘﻋا و ﺪﻨﻛ

ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ وا ﻪﺑ ﻲﮔﺪﻧز )

،ﻲﻗازر 1375 : 211 .(

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﮕﻧﺎﮕﻴﺑ :

ﻮﺧﺮـﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻟﺎﺣ و ﻲﮔدر

ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮﻓ دﺮﻓ ياﺮﺑ ار ﻲﺳﺎﻴﺳ رﻮﻣا رد ﻲﮔدﺰﻟد و ﺪـﻨﻛ

دﺮﻓ ﻲﻔﻨﻣ يﺮﻴﮔرد ﺎﻳ يﺮﻴﮔرد مﺪﻋ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﺖـﺳا

ﻪـﻛ

ﻲـﺳﺎﻴﺳ رﻮـﻣا ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻧﺎﻤﮔﺪﺑ ﺖﻟﺎﺣ ار

هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ

دراد .

1Lerner

يﺪﻨﻤﺘﻳﺎــﺿر :

ﻪــﻛ ﺖــﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦــﻳا ﻪــﺑ دﺮــﻜﻠﻤﻋ

ــﺴﻣ ﺆ ﻻو ﻪــﺟﻮﺗ درﻮــﻣ يرادﺮﻬــﺷ و ﺮﻬــﺷ يارﻮــﺷ ن

ﺖﺳا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ .

ﻬﺷ ﻖﻠﻌﺗ سﺎﺴﺣا يﺮ

: رﻮﻈﻨﻣ

ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻳا ﻪـﺑ دﺮـﻓ

هدﺮﻛ تدﺎﻋ يﺮﻬﺷ ﻂﻴﺤﻣ

، ﻲﻣ رﺎﺨﺘﻓا نآ ﻪﺑ ﺪﻨﻛ

.

ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ي ﻲﻠﺧاد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ

ﻲـﻣ ﻚـﻤﻛ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺪـﻨﻛ

ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ رﺎﻛ رد ﻪﻛ

،دﻮﺧ يﺎﻫرﺎﻛ ﺐﻳﺎﻌﻣ و ﻦﺳﺎﺤﻣ

ار ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﺑ

ﺖﻗد ﺪﻨﻛ ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ زا و

ﺎﻬﻧآ دﺮﻴﮔ هﺮﻬﺑ .

عﻮﻤﺠﻣ رد

، ﻲﺳرﺮﺑ رد يﺎﻫ

هﺪـﺷ مﺎﺠﻧا

، ﺖﻛرﺎـﺸﻣ

ﻪـﻌﻣﺎﺟ رد تروﺮﺿ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي

يﺮﻬـﺷ

و ﺪـﺷر رد يدﺎـﻳز رﺎﻴـﺴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ نآ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺪﻧراﺬﮔ

.

ﺶﻫوﮋــﭘ رد ﻲﻧﺎﺨﻓﺮــﺷ يﺎــﻫ

(Sociology of

iran.com.1385)

ﻲﻧﺎﻴﺷ و )

1381 : 80 - 60 ( ﻲﻌﻴﻔـﺷ و

) 1385 ( سﺎـﺴﺣا ،تﻼﻴـﺼﺤﺗ ،ﻞﻐـﺷ ،ﺲﻨـﺟ ،ﻦﺳ ﻪﺑ

ﻖﻠﻌﺗ ،يﺮﻬـﺷ رﻮـﻣا ﺮـﺑ ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ سﺎـﺴﺣا ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

ﺖﻨﺳ رد ﺖﻳﻮﻀﻋ و يﺮﻬﺷ تﺎﻣﺪﺧ زا ﺖﻳﺎﺿر ،ﻲﻳاﺮﮔ

ﻞﻜﺸﺗ ﺎﻫ

، ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ

ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

ﺖــﺳا هﺪــﺷ هرﺎــﺷا .

رد دﻮــﺧ ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦﻴــﺘﻣ

) 1378 (

ﻪﺘﺴﻧاد يﺪﻌﺑ ﺪﻨﭼ ار ﺖﻛرﺎﺸﻣ

، ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪـﻛ

ﻲﻧﺎـﺒﻣ

ناور

ﻧ ،نﺎـﺴﻧا يﺎـﻫزﺎﻴﻧ ﻊﻓر ،يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ زﺎـﻴ

ﻲـﻧاور ﺖﻣﻼـﺳ و ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا و

شﺰـﻴﮕﻧا

، ﻪـﺑ

ﻞﻜﺷ ﺖﺳا راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد تﺮﻔﻧ و ﻪﻗﻼﻋ .

ﻲﻤﺻﺎﻋ ) 1379 ( ﻪﻴﺣور ي ﻊﻤﺟ ناﺮـﻳا رد ار ﻲﻳاﺮﮔ

ﻪﺘﺴﻧاد ﻒﻴﻌﺿ

، ﻲﻣ هرﺎﺷا ﻲﻳاﺮﮔدﺮﻓ يﺮﻳﺬﭘدﺎﻘﺘﻧا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ

ﺶﻫﺎﻛ ار

،هداد ﻊﻤﺟ ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار ﻲﻳاﺮﮔ ﺪﻨﻛ

.

يﺪﻧوﺎﺨﻴــﺷ )

1379 : 42 ( ــﺑ دﺮــﻜﻠﻤﻋ و ﺲــﻔﻧ ﻪ

ﻲﺘﻌﻨـﺻ يﺎﻫرﻮـﺸﻛ رد ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺖـﻳﻮﻘﺗ رد ﺎﻫارﻮﺷ و هدﺮﻛ هرﺎﺷا ﺖﺳا ﻪﺘﺷﻮﻧ

ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد

رد ﺖﻛﺮـﺷ و هﺪـﺷ ﻪـﺘﻴﺨﻣآ ﻢـﻫ ﺎﺑ يﺪﻧوﺮﻬﺷ و ﻲﺑﺰﺣ

(6)

ﻪﻨﻴﻣز ﺎﻫارﻮﺷ ي

ﻢﻴﻤـﺼﺗ و ﺮـﻈﻧ ﻪﺋارا ﻞﺋﺎـﺴﻣ رد يﺮـﻴﮔ

ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﺗﺎﺑﺎﺨﺘﻧا ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .

رﺎﺒﺗ يﻮﻠﻋ )

1379 ( ﻲﺑ سﺎﺴﺣا ﺮﻴﻐﺘﻣ ود و ﻲﺗرﺪـﻗ

ﻪﻨﻳﺰﻫ ي هﺪـﻳﺎﻓ ي ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎـﺸﻣ رد ار ﺖﻛرﺎـﺸﻣ

ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ﻢﻬﻣ .

ﻤﻫ ﭽ ﺪـﻨﻧﺎﻣ يﺮـﮕﻳد يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴـﻨ

ﺖـﻴﻣﻮﻗ ،ﻦﺳ ،تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺢﻄﺳ و ﻲﺘﻨـﺳ ﻂـﺑاور و ﺎـﻫ

ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ﺮﺛﺆﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد ار ﻲﻗﻼﺧا .

زا ﺖﻛرﺎﺸﻣ

يو ﺮﻈﻧ

، ترﺪﻗ رد مدﺮﻣ ﻦﺘﺴﻧاد ﻪﺘﺴﻳﺎﺷ و نﺪﺷ ﻢﻴﻬﺳ

ﻴﻤﺼﺗ و ﻢ ﺖﺳا يﺮﻴﮔ .

ﻲﺋﺎﻛذ ) 1382 ( ﻲـﻘﻴﻘﺤﺗ رﺎـﻛ رد

ناﺮـﻬﺗ ﺮﻬـﺷ نﺎـﻧاﻮﺟ ﻦﻴﺑ

، و يﺪﻧوﺮﻬـﺷ زا تارﻮـﺼﺗ

و هدﺮــﻛ ﻲــﺳرﺮﺑ ار ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا رﻮــﻣا رد ﺖﻛرﺎــﺸﻣ رد يراﺬــﮔﺮﻴﺛﺄﺗ زا ﺮﺘــﺸﻴﺑ ار ناﺪﻧوﺮﻬــﺷ يﺮﻳﺬــﭘﺮﻴﺛﺄﺗ ﻢﻛ ار ﻲﺘﻛرﺎﺸﻣ ﺶﻘﻧ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﻻﻮﺤﺗ ﻪﺘـﺴﻧاد ﮓﻧر

ﺖــﺳا . ﺎــﻇو ﻳ و ﺎــﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺖــﻳﺎﻋر ار ناﺪﻧوﺮﻬــﺷ ﻒ

ارﺮﻘﻣ و ﻪﺘﺴﻧاد ت ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ

ﺦﺳﺎﭘ ﻦـﻳا رد ﻪـﻛ ﻲﻧﺎﻳﻮﮔ

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻖﻴﻘﺤﺗ

ي ،ﺪﻨﺘـﺷاد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﻞﻴﻣ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻬﻧآ رد ﺰﻴﻧ

) ،ﻲﺋﺎﻛذ 1382 .(

يﺮﮕﻳد ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ رﺎﻛ رد هرﺎﺑرد ﻪﻛ

ي ﻞﻳﺎﻤﺗ و ناﺰﻴﻣ

لﺎـﺳ رد ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻪﺑ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد 1379

رد

مﺎﺠﻧا ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﺷ

ﻪﻛ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ، هزاﺪﻧا ﺮﻫ

ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ ﻮﺠﺸﻧاد يﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﻖﺋﻼﻋ ﺎﺑ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻂﻴﺤﻣ و ﻲﻋﺎـــﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎـــﺸﻣ ،ﺪـــﺷﺎﺑ ﻪﺘـــﺷاد يﺮﺘـــﺸﻴﺑ ﺴﻣ ﺆ ﺖﻴﻟو ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا يﺮﻳﺬﭘ ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ترﺎـﻬﻣ و ﺪﺑﺎﻳ

ﻦــﻤﺠﻧا ﻪــﺑ شﺮــﮕﻧ ،ﻲﮕﻧﺎــﮕﻴﺑدﻮﺧ زا رﻮــﺼﺗ و ﺎــﻫ

ﻞﻜﺸﺗ ﺖﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ،دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ )

ﺮﺴﭘ ( ،

ــﺷر ،ﻞﻴــﺼﺤﺗ ﻦﻤــﺿ رﺎــﻛ ﻪﺘ

،ﻲﻧﺎــﺴﻧا مﻮــﻠﻋ يﺎــﻫ

مﺮــﺗ ﻪــﺑﺮﺠﺗ ،ﻲﻠﻴــﺼﺤﺗ ي

ﻂﻴــﺤﻣ ،ﻲــﻠﺒﻗ ﺖﻛرﺎــﺸﻣ

و ﺶـﺳﺮﭘ تﺎـﺴﻠﺟ ،ﻞﻴـﺼﺤﺗ زا ﺖﻳﺎـﺿر ،ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ

،ﺦﺳﺎﭘ ﺎـﺑ ﻮﺠـﺸﻧاد ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و ﻲـﺳﺎﻴﺳ هﺎﮔﺪﻳد ﻖﺑﺎﻄﺗ

ﻪﻄﺑار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و مﺎﻈﻧ ـﻨﻌﻣ يا

ﺎ راد

ﺪﻧراد

org) , www.iranculture

.(

ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ

ي ﻲﺟرﺎﺧ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ

ﻲﺟرﺎـﺧ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺶﺨﺑ رد

، ﻧا ﺲـﻜﻟا ﻜ

1ﺲـﻠ رد

ﻪــﺑ ﻪﻌــﺳﻮﺗ لﺎــﺣ رد يﺎﻫرﻮــﺸﻛ رد دﻮــﺧ تﺎــﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲﮔﮋﻳو ناور ـ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻮﺟ ﻪﺘﻓﺎﻳرد و

ﻲﻫﺎـﮔآ ياراد ﻪﻛ يداﺮﻓا ،ﺖﺳا

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ،ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻻﺎـﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺎـﻬﻧآ

ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ رد يﺎـﻫ

ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳا دﺎﻳز ﻲﺒﻫﺬﻣو )

،ﻲﻨﺴﺤﻣ 1375

.(

رﻮﻠﻴﺳ و يﺮﺤﺑ

(Bahry & Silver, 1993: 201)

ﻪﺑ

هرود رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي

و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻒﭼﺎﺑرﻮﮔ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪﺑ

هﺪﻴﺳر ﻪﻛ ﺪﻧا ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎـﺸﻣ و ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎـﻬﻧآ

ﻪـﺑ

هﺰﻴﮕﻧا دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ داﺮﻓا يﺎﻫ .

ﻲﮔﺪﻧز زا ﻪﻛ ﺪﻘﺘﻨﻣ داﺮﻓا

ﺮﺘـﺸﻴﺑ لﺎـﻤﺘﺣا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﺿار دﻮﺧ ﻪـﻛ دراد دﻮـﺟو ي

و يدازآ راﺪﻓﺮﻃ ﺎﻳ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ رﻮﻣا ﻪﺑ ﻪﻗﻼﻋ

يدازآ ﺮـﺑ ﺖـﻟود لﺮﺘﻨﻛ مﺪﻋ يدﺎـﺼﺘﻗا و ﻲﻧﺪـﻣ يﺎـﻫ

ﺪﻨﺷﺎﺑ .

رﻮــﺸﻛ ﺶــﺷ رد دﻮــﺧ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮــﻧﺮﻟ ﻞــﻴﻧاد

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ

، ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻲﻟﺪﻣ ﻪﻛ

ﺮـﺠﻨﻣ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻪـﺑ

ﺪﺷ

؛ﺖﺳا ه داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻨﻴﺸﻧﺮﻬﺷ زا

ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﻪﻧﺎﺳر

هﺪﻳدﺮﮔ يا و

ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد

ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا

–

ﻲــﻣ ﻲــﻬﺘﻨﻣ ﻲــﺳﺎﻴﺳ ددﺮــﮔ

) ﻒﻴﺳ ،هداز 1373 : 117 .(

ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﺎـﻜﻳﺮﻣآ رد دﻮﺧ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد نﺪﻨﻟ و نﺰﻴﻠﻳا

و ﻲﺼﺨﺷ ﺲﻔﻧ تﺰﻋ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ آ

يداﮋـﻧ ﻲﻫﺎﮔ

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺎﺑ

ﻪـﻄﺑار ﻲـﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يا

ـﻨﻌﻣ ﺎ و راد

ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ ،دراد ﺖــﺒﺜﻣ

، ﺎــﺑ ﺪــﻣآرد ،تﻼﻴــﺼﺤﺗ ،ﻦــﺳ

ﻪﻄﺑار ﺖﻛرﺎﺸﻣ ي

ﻨﻌﻣ ﺎ دراد يراد )

،ﻲﻳﻻﺎﺴﻛ 1381

.(

نﻮﺘﮕﻨﻴﺘﻧﺎـﻫ و نﻮـﺴﻠﻧ )

& Nelson Huntington

(

ياﺮــﺠﻣ و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا كﺮــﺤﺗ ياﺮــﺠﻣ زا ار ﻪﻌــﺳﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻧاد

ﻨ ﺪ .

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا كﺮﺤﺗ ﺚﺤﺑ رد

، ناﺰﻴﻣ ﻲﺘﻟﺰﻨﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ

ار ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ تﻼﻴﺼﺤﺗ و داﻮﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ

ﻲﺳﺎﻴﺳ

1Alex Inkeles

(7)

57

راد ﻧ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و ﺖﻳﻮﻀﻋ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺠﻣ و ﺪ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد

ﻲـﻣ ﺮﺘـﺸﻴﺑ ار ﻲـﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﺪـﻨﻛ

) ،ﻲﺋﺎﺿر 1375 .(

ﻮﻜـﺴﻴﺴﻧاﺮﻔﻳد و ﻦﻤﻠﻴـﺘﮔ 1

رد دﻮـﺧ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد

ﻪـﻄﺑار ﻪﺑ ﻪﻴﺳور ي

ﺮﻳﺎـﺳ ﻪـﺑ دﺎـﻤﺘﻋا و ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻦﻴـﺑ

هدﺮﻛ هرﺎﺷا مﺎﻈﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ا

ﺪﻧ . ﻨﻫ ﻲﻣﺎﮕ ﻪـﻛ

ﻦﻴﻣﺄـﺗ ار وا ﻊﻓﺎـﻨﻣ مﺎـﻈﻧ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﺪﻨﻛ سﺎﺴﺣا دﺮﻓ ﻲــﻤﻧ ﺪــﻨﻛ

، ﻲــﻣ ﻚــﻳدﺰﻧ يﺮــﺠﻣ داﺮــﻓا ﻪــﺑ ﻪــﻧ ،دﻮــﺷ

ناراﺬﮕﺘﺳﺎﻴﺳ .

ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

، ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻪﺑ شزﺎـﺳ يﺎﻫ

ﻪـﻧارﺎﻛ

ﻲﻣ هداد ﺎﻬﺑ

ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﻊﻧﺎﻣ و دﻮﺷ -

ﻲـﻣ ﻲـﻌﻤﺟ ﻂﺑاور ﺮﺑ ﻲﻜﺘﻣ ار ﻲﺘﻨـﺳ عﺎـﻤﺘﺟا و دﻮـﺷ

ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺪـﻨﻛ

(Difrancesico & Gitelman, 1984:

609-611)

.

رﺎﺘـﺴﻜﻳد ﻂـﺳﻮﺗ ﺮﮕﻳد ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ رد

(Dykstar)

رد

ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﺎﻤﻟآ

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﺳ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ و

ﺪﺷ

نﺎﻣزﺎـﺳ رد ﻦـﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻛ ﺶﻫﺎـﻛ ﺎـﻫ

ﻲﻣ توﺎﻔﺗ و ﺪﺑﺎﻳ رد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا ﻊﺑﺎﻨﻣ رد ﻲﻳﺎﻫ

ﻲﻣ ﺎﻔﻳا ﺶﻘﻧ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﻨﻨﻛ

. رد ﻞﺑﺎﻘﻣ ﺎـﺑ ﻂـﻘﻓ ،

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻦﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺶﻳاﺰـﻓا ﻲﺒﻫﺬـﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ

(Dykstar, 1995: 59, 78-79)

.

ﺖﺴﭙﻴﻟ ﻦﻴﺗرﺎﻣ 2

،ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ

ﺖﻴﻌـﺿو ،ﻦـﺳ ،ﻲﻨﻴـﺸﻧﺮﻬﺷ ،داﻮـﺳ ،ﺲﻨـﺟ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻋﺎـــﻤﺘﺟا يﻻﺎـــﺑ ﺖـــﻟﺰﻨﻣ ،ﻞـــﻫﺄﺗ و

رد ﺖﻳﻮـــﻀﻋ

نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ يﺎﻫ دﺎﺠﻳا رد ﻢﻬﻣ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺶﻳاﺰﻓا و ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

) لﻮﺳر ،هداز

1380 : 26 .(

3گﻮﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يا

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺶﻘﻧ ي

رد ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

ﺖﻛرﺎــﺸﻣ و رﻻﺎــﺳ مدﺮــﻣ ﻲــﺳﺎﻴﺳ ﮓــﻨﻫﺮﻓ راﺮﻘﺘــﺳا

1Difrancesico & Gitelman

2M.lipest

3Hooghe

نﺎﻣزﺎــﺳ رد ﻪــﻧﺎﺒﻠﻃواد ﺖــﺳا هدﺮــﻛ ﻲــﺳرﺮﺑ ار ﺎــﻫ

(Hooghe, 2003: 47-69)

.

مﺎﻨﺗﻮﭘ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺎﺘﺳور رد4

ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪﺑ ﺪﻨﻫ يﺎﻫ

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻪﻛ ﺪﻴﺳر ي

رد ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

ﻪﺘــﺷاد يرﺎــﻜﻤﻫ لﺎــﻌﻓ ﺖﻛرﺎــﺸﻣ زا ﺖــﻳﺎﻤﺣ ﺪــﻧا

(Krishna, 2002: 437)

.

ﺪﻠﻴﻔﭽﻳﺮﺑ ) 5

1994 ( ﺖﻛرﺎـﺸﻣ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا رﺎـﺘﻓر

ناور هﺎﮔﺪـﻳد زا ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

و هدﺮـﻛ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﻴﮔرد

ﺎﻬﻨﺗ و باﺮﻄﺿا ،ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻳ

يﺮﺘﻤﻛ ﺲﻔﻧ تﺰﻋ و ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲ

ﺪﻧراد .

ﺶﻧارﺎــﻜﻤﻫ و ﺰﻧﺎــﻤﻟاد ﻂــﺳﻮﺗ ﻲــﻘﻴﻘﺤﺗ هرﺎــﺑرد

ي

ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﻢﻠﻜﺗ ﺪﻗﺎﻓ داﺮﻓا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ و

رد

ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ مﺎــﺠﻧا و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻲﮕﭼرﺎــﭙﻜﻳ ﻪــﺠﻴﺘﻧ يﺎــﻫ

هﺮــﻣزور ي و ﺪــﺷ هداد ﺺﻴﺨــﺸﺗ ﺐــﺳﺎﻨﻣ داﺮــﻓا ﻦــﻳا

ﻪﻛ ﺪﻳدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻬﻧآ

ﻪـﻄﺑار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﺑ يا

ﻪﺘﺷاد ﺖﺒﺜﻣ ﺪﻧا

) ،ﺰﻧﺎﻤﻟاد 2008 .(

ﺮــﮕﻳد ﻖــﻴﻘﺤﺗ رد ي

يﺰﻧوﺪــﻧا رد ﻪــﻛ ﺪــﺷ تﺎــﺒﺛا

ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﺎﺘـﺳور ﻦﻴـﺑ رد ﻲﻣﻮـﻤﻋ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻳ

ﻪـﺑ نﺎﻴ

ﻲﮔﮋﻳو ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻪﻨﻴﻣز و يدﺮﻓ يﺎﻫ

يا ﺎﻬﻧآ ﻲﮕﺘـﺴﺑ دراد

ﻪﻳﺮﻈﻧ ود زا و ي

رد ﻲـﻗﻼﺧا دﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻧﻼﻘﻋ بﺎﺨﺘﻧا

ﺤﺗ ﻦﻳا ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻖﻴﻘ

(Hamid, 1996)

.

ﺖﻛرﺎﺸﻣ عﻮﺿﻮﻣ ناﻮﻳﺎﺗ رد زا ﺖﻳﺎﺿر و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﻲﮔﺪﻧز يﻮﺳ زا ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و وﻮﻛ

) 2008 ( و ﻲـﺳرﺮﺑ

ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﺑ داﻮﻧﺎﺧ رد بﻮﻠﻄﻣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨﻛ

دﺎــﻤﺘﻋا هدﻮــﺑ راﺬــﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا

، ﺶﻳاﺰــﻓا ﺚــﻋﺎﺑ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻲﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﻮﺷ

.

4 Putnam

5 Birchfield

(8)

يﺮﻈﻧ بﻮﭼرﺎﭼ

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي ﻲﻧﻼﻘﻋ بﺎﺨﺘﻧا

زا ﻲﻜﻳ بﻮﭼرﺎﭼ يﺎﻫ

ﻪـﻌﻣﺎﺟ يﺮﻈﻧ ﻪـﻛ ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ

ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺎﻬﻧآ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ ار

ﻪﻳﺮﻈﻧ ،داد ﻂﺑر ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ي

ﺖــﺳا ﻲــﻧﻼﻘﻋ بﺎــﺨﺘﻧا .

ﺮــﻧﺮﺗ 1

ﻪــﻳﺮﻈﻧ رد ي

بﺎــﺨﺘﻧا

نﺎﺴﻧا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲﻧﻼﻘﻋ ياﺮـﺑ ﻲـﻠﺋﻻد ﻲـﺘﻗو ﺎـﻫ

ﻲﻣ ﺖﺴﻜﺷ

ﻲـﻣ ﺮـﺑ ﺖـﺳد نآ مﺎـﺠﻧا زا ،ﺪـﻨﻨﻴﺑ ﺪـﻧراد

.

ﭽﻤﻫ

،ﻦﻴﻨ نﺎﺴﻧا

ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ يﺎـﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺎﻫ ي

ﻲـﻧﻼﻘﻋ ياﺮـﺑ

يرﺎﻛ مﺎﺠﻧا ﻲﻣ ماﺪﻗا

ﺪﻨﻨﻛ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﺪـﻨﭼ ﺮﻫ ،

ﻲﻧﻼﻘﻋ ﺞﻳﺎﺘﻧ نآ ﺪﻣﺎﻴﭘ ﺮﺑ رد

ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاﺪﻧ

(Turner,

2003: 341)

.

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي زﺎﻴﻧ

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي ﻪـﺑ ار نﺎـﺴﻧا يﺎـﻫزﺎﻴﻧ ،شﺰـﻴﮕﻧا و ﺎﻫزﺎﻴﻧ

ﻪﻴﻟوا ) يدﺎﻣ ( ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ و )

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا (

ﻲـﻣ ﻢﻴـﺴﻘﺗ ﻛ

ﺪـﻨ . رد

ﻪﻗﻼﻋ درﻮﻣ ﺎﻳ ناﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﻲﻨﻴﺸﻨﻤﻫ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ زﺎﻴﻧ ي

ناﺮﮕﻳد

ﻲﻣ ار ﻦﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ دﺮـﻛ ﺮﻛذ ناﻮﺗ

. ناﺮﻈﻨﺒﺣﺎـﺻ ﻦﻴـﺑ زا

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي ﻮﻟزﺎﻣ ﻲﻣ ار 2

دﺮﺑ مﺎﻧ ناﻮﺗ .

ﻪﻠـﺴﻠﺳ ﻮﻟزﺎﻣ لﺪﻣ

ﻪـﺑ ﻖﻠﻌﺗ ،ﺖﻴﻨﻣا ،يژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ار ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺐﺗاﺮﻣ ﻲﺑﺎﻳدﻮﺧ و ماﺮﺘﺣا ،عﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ

ﻪﻛ ﺪﻧاد ﻪﻨﻴﻣز ي ا شﺰﻴﮕﻧ

ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻮﺷ فﺮﻃﺮﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻴﻟوا يﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﺪﻨﻛ

ﻧ ﺎـﺗ ﺪ

ﺪﻧدﺮﮔ ﺮﻫﺎﻇ يﺪﻌﺑ يﺎﻫزﺎﻴﻧ )

،ﻮﻟزﺎﻣ 1367 : 74 .(

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي ﻊﺑﺎﻨﻣ

ﺰﻨﻴﻟﺎﻛ لاﺪﻧر ﺖﻛرﺎﺸﻣ 3

ياﺮـﺑ ﻲﺘﺻﺮﻓ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا رﺎـﺘﻓر زا ﻲـﺋﺰﺟ و داﺮـﻓا ﻦﻴـﺑ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨﻛ ﻲﻣ ﺪﻧاد ) ،رﺰﺘﻳر 1379 : 609 .(

1Turner

2Maslow

3Collins, R

ﻴﻟﺎﻛ ﺮﻈﻧ زا ﺮﺘـﺸﻴﺑ ترﺪـﻗ ﻦﺘـﺷاد ﺪـﺟاو يداﺮﻓا ﺰﻨ

رازﺎـﺑ رد ﺰﻴﻧ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ناﺮﮕﻳد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﻨﻛ ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد رﺎـﻴﺘﺧا رد ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ يﺎﻫ

(Collins,

2003: 359)

.

ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ

، ياراد ﻪﻳﺎﻣﺮــﺳ ي يژﺮــﻧا و ﻲــﮕﻨﻫﺮﻓ

ﻲﺳﺎﺴﺣا ﺪﻨـﺷﺎﺑ

ﻲـﺷﺰﻴﮕﻧا ترﺪـﻗ ﻲﻋﻮـﻧ ﺚـﻋﺎﺑ ﻪـﻛ

ﻲﻣ دﻮﺷ ﺎﻬﻧآ و

ـﺧﺮﺑ ﺎـﺑ ﺖﺒﺤـﺻ ﻪﺑ ار ﻲ

هدﺮـﻛ راداو زا

ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ ﻲـﺧﺮﺑ

ﻲـﻣ زﺎـﺑ ﺮـﮕﻳد دراد

) نﺎـﻤﻫ :

361 .(

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ رد ﻢـﻬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﻴﺒﺗ رد ﺰﻨﻴﻟﺎﻛ

هﺪﺷ ﻲﻘﻠﺗ ﻢﻬﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

،

ﻲـﻣ ﻪـﻳﺮﻈﻧ ﻦـﻳا لد زا ناﻮـﺗ

ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻳ

ﻲـﺳﺎﻴﺳ ترﺪـﻗ ﻦﺘـﺷاد نﻮـﭼ ﻲ و

هﺎﮕﺘـﺳﺎﺧ

ﺖﺻﺮﻓ ندﻮﺑ اراد ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ار يﺮﻬﺷ و ﺪﻴﺸﻛ نوﺮﻴﺑ ﺎﻫ

ــﮕﻴﺑ ﻖــﻠﻌﺗ سﺎــﺴﺣا ،ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا دﺎــﻤﺘﻋا ،ﻲــﺳﺎﻴﺳ ﻲﮕﻧﺎ يژﺮــﻧا ﺐــﺴﺣ ﺮــﺑ ار ﻲﻳاﺮﮔﺪﻧوﺎــﺸﻳﻮﺧ و يﺮﻬــﺷ

ﻲﺳﺎﺴﺣا

، ﻪﻧﺎـﺳر زا هدﺎﻔﺘﺳا و تﻼﻴﺼﺤﺗ ناﺰﻴﻣ ﻪـﺑ ﺎـﻫ

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ناﻮﻨﻋ ي

ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ .

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي ﻪﻌﺳﻮﺗ ي ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ـ يدﺎﺼﺘﻗا

ﻪـﻳﺮﻈﻧ ﻪـﺑ ﺎﻨﺑ ي

نﻮـﺴﻠﻧ و نﻮﺘﮕﻨﻴﺘﻧﺎـﻫ

ﻋﺎــﻤﺘﺟا و ﻲــﺳﺎﻴﺳ ﻪﻌــﺳﻮﺗ ﺪــﻨﻳاﺮﻓ زا ﻲ

ي و يدﺎــﺼﺘﻗا

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يوﺮﻴﭘ

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . كﺮـﺤﺗ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺪـﻨﻳآﺮﻓ ﻦﻳا

ﺖﻟﺰﻨﻣ ﺐﺴﻛ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا سﺎﺴﺣا ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ

ﺖﻳﻮﻘﺗ دﺮﻓ رد ار ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ

،هدﺮﻛ ﺖﺒﺴﻧ ار دﺮﻓ شﺮﮕﻧ و

ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﺑ يﺮﻴﮔ

ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﺎﻫ ﻪـﻨﻴﻣز و دزﺎﺳ

ي ﺖﻛرﺎـﺸﻣ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻮﻘﺗ ار ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺖﻳ ﺪـﻨﻛ .

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺮـﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻣ ﺮﺛا دراﺬﮔ .

نﺎﻣزﺎـﺳ رد دﺮـﻓ ﺖﻳﻮـﻀﻋ ﺎـﻫ

، لﺎـﻤﺘﺣا

ﺮﺘــﺸﻴﺑ ار ﻲــﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ رد ﺖﻛرﺎــﺸﻣ ﻲﻣ دوﺪـﺤﻣ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا كﺮـﺤﺗ ﻪـﻛ ﻲﻌﻣاﻮـﺟ رد و ﺪﻨﻛ

ﻲﺑ ،ﺖﺳا ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﺗرﺪﻗ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﺮﮔ

(9)

59

ﻲــﻣ ﺮــﺛا دراﺬــﮔ

) ﺎــﺒﺗ يﻮــﻠﻋ ،ر

1380 : 46 .(

ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ

نﻮﺘﮕﻨﻴﺘﻧﺎﻫ ﺮﺑ

ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻣآرد و تﻼﻴﺼﺤﺗ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

هدﺮـﻛ ﺖـﺳا ) ،رﺎـﺒﺗ يﻮـﻠﻋ

1380 : 46 .(

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي رﺎﻈﺘﻧا

ﻦﻣرﺪــﻨﻠﻛ 1

شزرا لﺪــﻣ ﺖﻛرﺎــﺸﻣ صﻮــﺼﺧ رد

ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ار رﺎﻈﺘﻧا و ﺪﻨﻛ

ار نآ ﻣ ود ﻪـﺑ ﺆ ﻪـﻔﻟ ي ﺞﻴـﺴﺑ

ﺞﻴﺴﺑ و ﻲﻫﺎﮔآ ـﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺶﻨﻛ

ﻲ ﺪـﻨﻛ . ياﺮـﺑ ﻦﻣرﺪـﻨﻠﻛ

ﺪـﻨﻛ ﻲﻣ هرﺎﺷا هﺰﻴﮕﻧا ﻪﺳ ﻪﺑ ﻲﻌﻤﺟ ﺶﻨﻛ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ :

1 - هﺰﻴﮕﻧا فﺪﻫ ي

؛ 2 - هﺰﻴﮕﻧا ي ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

؛ 3 - هﺰﻴﮕﻧا ي

شادﺎــﭘ . يو هﺰــﻴﮕﻧا بﻮﭼرﺎــﭼ رد ار ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا يﺎــﻫ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻞﻤﻋ رد ناﺮﮕﻳد ﺶﻛاو ﻢﻬﻣ

ﺪﻨﻴﺑ ﻲﻣ ) و ﻲﻠﻛ

،ﺮﮕﻨﻴﻟ ﻦﻳﺮﺑ 1996

: 34 - 3 .(

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي يﺪﻨﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ

ﻤﻫ ﻦﻴﻨﭽ

، ﻪﻳﺮﻈﻧ ي

ﺰﻧﺪـﻴﮔ يﺪﻨﺑرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻢـﻬﻓ رد 2

ﺖﻛرﺎﺸﻣ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

، ﺖـﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﻴﻤﻫا زا .

ﺰﻧﺪـﻴﮔ

ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨﻛ رد ناﺮﮕﺸﻨﻛ رﺎﻴﺘﺧا رد ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . هدﺮـﻛ هدﺎﻔﺘﺳا هﺮﻣزور ﻦﻴﻧاﻮﻗ زا داﺮﻓا

، زا

ﺎﻬﻧآ ﻲﻣ دﻮﺳ فﺪﻫ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر رد راﺰﺑا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﻳﻮﺟ

.

ﻲﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ د ﺪﻧاﻮﺗ رد ﺖﻧﻮﻜـﺳ ﻞﺤﻣ ،ﻦﻜﺴﻣ ،ﻞﻐﺷ ،ﺪﻣآر

ﺪﺷﺎﺑ ﻦﺳ و ﻞﻫﺄﺗ ﺖﻴﻌﺿو ﺎﻳ و ﺮﻬﺷ .

مدﺮﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر

ﺴﻣ زا ﺆ ﻻو ،يﺪﻧوﺮﻬـﺷ قﻮـﻘﺣ ﻪـﺑ دﺎـﻘﺘﻋا ،ﺮﻬـﺷ رد ن

ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻦﻴﻧاﻮـﻗ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ مدﺮﻣ ﺮﻴﺳﺎﻔﺗ و ﺎﻫ

يﺪﻣآرﺎﻛ و ﻪﻌﻣﺎﺟ رد دﻮﺟﻮﻣ ﺎﻬﻧآ

ﺖﺳ ) ،ﺰﻧﺪﻴﮔ 1373 .(

1Klenderman

2Giddens

ﻪﻳﺮﻈﻧ ي ﻪﻟدﺎﺒﻣ

ﻲﻣ ﺮﮕﻳد تﺎﻳﺮﻈﻧ زا ـﺗ

ﻪـﻳﺮﻈﻧ ﻪـﺑ ناﻮ ي

وﻼـﺑ ﺮـﺘﻴﭘ

)

Peter Blau

( دﺮﻛ هرﺎﺷا :

ﻪـﻳﺮﻈﻧ ﻪﺑ وﻼﺑ ﺮﺘﻴﭘ ي

ﻪـﻟدﺎﺒﻣ

ﻪﺒﻨﺟ ي هداد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا

ﺖـﻴﻧﻼﻘﻋ ﻞـﺻا و

روآدﻮﺳ ماﺪﻗا ﺎﺑ ار ﻂﺒﺗﺮﻣ

ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ و ﻪﺘﺴﻧاد ﺎـﺑ ماﺪﻗا

ﺮﺘـﺸﻴﺑ راﺮـﻜﺗ لﺎـﻤﺘﺣا هﺪﻳﺎﻓ ي

دراد . ﺪﺘـﺳ و داد ﻞـﺻا

ﺮﻫ ﻪﻛ ﻲﻨﻌﻣ ﻦﻳﺪﺑ هزاﺪﻧا

شادﺎﭘ ﻴﺑ يﺎﻫ لﺪﺑ و در يﺮﺘﺸ

ﻲـﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻢﻫ ﺪﺘﺳ و داد لﺎﻤﺘﺣا ،ﺪﻧﻮﺷ ﻞـﺻا و دﻮـﺷ

ﻪﻛ يدﺮﻓ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا يﺎﺘﺳار رد تازﺎﺠﻣ ﻪـﺑ

رﺎـﺠﻨﻫ

ﻲﻤﻧ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﻨﻛ

راﺮﻗ ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ تازﺎﺠﻣ درﻮﻣ ،ﺪ

ﻲﻣ و دﺮﻴﮔ ﺮﮔا ،دﻮـﺷ ﺖـﻳﺎﻋر ﻪـﻟدﺎﺒﻣ رد ﺖﻟاﺪـﻋ ﻞﺻا

ﻲــﺿار ﻪــﻟدﺎﺒﻣ زا ﻦﻴﻓﺮــﻃ

،هدﻮــﺑ ﻲــﻘﻠﺗ ﻖــﺣ ﺮــﺑ ار نآ

ﻲﻣ ـﻳﺮﻈﻧ و ﺪﻨﻨﻛ ﻪ

ي رد ار ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا مﺎـﻈﻧ ﻞـﻛ ﻪـﻟدﺎﺒﻣ

ﻲــﻣ ﺮــﺑ رد ﮓــﻨﻫﺮﻓ و ﺎــﻫدﺎﻤﻧ ،دﺎــﺼﺘﻗا ،ترﺪــﻗ دﺮــﻴﮔ

(Turner, 1998: 271-275)

.

وﻼـﺑ ﺮـﻈﻧ زا

و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻂــﺑاور ﻢﺘــﺴﻴﺳ سﺎــﺳاﺮﺑ ﺪــﻳﺎﺑ ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا دﻮﺷ ﻲﺳرﺮﺑ يرﺎﺘﻓر ﺪﻋاﻮﻗ .

و ﻦـﻳا ﻦﺘﻓﺎـﻳ لﺎـﺒﻧد ﻪﺑ ي

ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻫ كﻼﻣ

دﻮﺳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ داﺮﻓا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻣ

ﻪﺻﺮﻋ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ و يرﺎﻜﻤﻫ ندﻮﺑ ي

ﺮﻈﻧ رد ﻲﻣﻮﻤﻋ

ﻲﻣ ﺮﻴﮔ ﻧ ﺪ

، و ﺪـﻋاﻮﻗ ﻪـﺑ زوﺎـﺠﺗ يرﺎـﺘﻓر ﻪـﭼ ؟ﺖﺴﻴﭼ

ﻲﻣ رﻮﺼﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا بادآ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺖﻳﺎﻋر ؟دﻮﺷ

ﻲــﻣ مﺎــﺠﻧا ﺎﻫارﻮــﺷ و يرادﺮﻬــﺷ ﺎــﻳآ و ؟ﻪــﻧ ﺎــﻳ دﻮــﺷ

ﺎـﻳ ﺖﺳا ﺪﻨﻣدﻮﺳ ﺮﻬﺷ يارﻮﺷ و يرادﺮﻬﺷ ﺎﺑ يرﺎﻜﻤﻫ ؟ﺮﻴﺧ

ﻪﺠﻴﺘﻧ رد

، هرﺎﺑرد ي ﻋ زا ﻲـﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻞﻣاﻮ

رد و ﻮﻟزﺎﻣ و نﻮﺘﮕﻨﻴﺘﻧﺎﻫ تﺎﻳﺮﻈﻧ هرﺎﺑ

ي ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ

ﻪــﻳﺮﻈﻧ زا ي

زا يدﺎــﺼﺘﻗا ﻞــﻣاﻮﻋ بﺎــﺑ رد و ﺰﻴﻟﺎــﻛ

ﻤﻫ و وﻼﺑﺮـﺘﭘ و ﺮﻧﺮﺗ ،ﻦﻣرﺪﻨﻠﻛ ـﻨﭽ

هدﺎﻔﺘـﺳا ﺰﻧﺪـﻴﮔ ﻦﻴ

هدﺮﻛ ﺮـﻈﻧ ﺪـﻣ يدﺮﻓ ﺮﺒﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ ﻞﻣاﻮﻋ و

يو ﺖﺳا هدﻮﺑ .

(10)

تﺎﻴﺿﺮﻓ ﻖﻴﻘﺤﺗ

- ﺰﻓا ﻦﺳ ﻪﭼ ﺮﻫ ﻲﻣ ﺶﻳا

ﺪﺑﺎﻳ

، ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ

ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻬﺷ رد داﺮﻓا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﻮﺷ

.

- ﺖﻛرﺎﺸﻣ نﺎﻧز زا نادﺮﻣ

ﺪﻧراد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .

- ﺖﻛرﺎﺸﻣ دﺮﺠﻣ داﺮﻓا زا ﻞﻫﺄﺘﻣ داﺮﻓا

- ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا هداﻮﻧﺎﺧ ﺪﻌﺑ رﺪﻘﭼ ﺮﻫ

ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ داﺮﻓا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﻮﺷ

.

-

داﺮﻓا ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻞﻏﺎﺷﺮﻴﻏ داﺮﻓا زا ﻞﻏﺎﺷ

- ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا داﺮﻓا ﺪﻣآرد ناﺰﻴﻣ رﺪﻘﭼ ﺮﻫ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺎﻬﻧآ

ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ دﻮﺷ .

- ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ و ﻦﻜﺴﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻴﺑ

ﻪﻄﺑار ﺮﻬﺷ رد داﺮﻓا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يا

ﻨﻌﻣ ﺎ دراد دﻮﺟو راد .

-

ﺮﺘﺸﻴﺑ داﺮﻓا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا دﺎﻤﺘﻋا ﻪﭼﺮﻫ ﺪﺷﺎﺑ

ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﺑﺎﻳ

.

- ﻪﻘﺑﺎﺳ داﺮﻓا ﻪﭼ ﺮﻫ ي

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ زا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺮﻬﺷ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻧﻮﻜﺳ

ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .

- يﺮﻬﺷ هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ ﻪﻛ يداﺮﻓا )

ﺪﻟﻮﺗ ﻞﺤﻣ ( ﺪﺷﺎﺑ ﺮﻬﺷ نﺎﻧآ

- ﺣا زا داﺮﻓا ﻪﭼ ﺮﻫ ﺪﻨﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮﻬﺷ ﻖﻠﻌﺗ سﺎﺴ

.

-

رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ ترﺪﻗ زا داﺮﻓا ﻪﭼ ﺮﻫ

،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ

.

- ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ داﺮﻓا ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﮕﻧﺎﮕﻴﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ

، ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻧآ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﺎﻳ ﺪﺑ .

- ﺴﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا داﺮﻓا ﻪﭼ ﺮﻫ ﺆ

ﻻو ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻳﺎﺿر ﺮﻬﺷ ن

، ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ناﺰﻴﻣ

نﺎـﻧآ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا

ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺑﺎﻳ

.

-

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﺪﺑﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا داﺮﻓا تﻼﻴﺼﺤﺗ ناﺰﻴﻣ هزاﺪﻧا ﺮﻫ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺎﻬﻧآ

ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ دﻮﺷ .

- ﻲﻣ ﻖﻘﺤﻣ نﺎﻧآ يﺪﻧوﺮﻬﺷ قﻮﻘﺣ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ سﺎﺴﺣا ﺮﺘﺸﻴﺑ داﺮﻓا ﻪﭼ ﺮﻫ ﻮﺷ

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ناﺰـﻴﻣ ،د

ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻧآ ﺪﺑﺎﻳ

.

- ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ داﺮﻓا ﻲﻳاﺮﮔﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ ﻪﭼ ﺮﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﺎﻬﻧآ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺑﺎﻳ

.

- ﻪﻧﺎﺳر زا داﺮﻓا ﻪﭼ ﺮﻫ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ،ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻌﻤﺟ يﺎﻫ

.

ﻞﻣاﻮﻋ

ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ

ﻮﻋ ﻞﻣا يدﺎﺼﺘﻗا

ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا

ﻞﻣاﻮﻋ

ﻲﺳﺎﻴﺳ

ﻞﻣاﻮﻋ

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ

(11)

61