١
ﺳ ﯿ ﺎﻤ ي ﭘﯿ ﺮﺒﻣﺎ ) ص ( ﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟاﺪﺒﻋ رﺎﻌﺷا رد ﯽ
ﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا و ﯽ
ﺮﺘﮐد ﯽﺟﺎﺣ ﻦﯿﻬﻣ هداز
رﺎﯿﺸﻧاد نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ ﯽﻧﺪﻣ ﺪﯿﻬﺷ هﺎﮕﺸﻧاد
يﺪﻤﺣا ﺪﯿﻌﺳ
نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ ﯽﻧﺪﻣ ﺪﯿﻬﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد
ﮑﭼ ﯿ هﺪ
ﻪﺤﯾﺪﻣ يﺎﻫ يﻮﺒﻧ ﯽّﻨﻓ زا نﻮﻨﻓ
،يﺮﻌﺷ يﺮﯿﺒﻌﺗ زا ﻒﻃاﻮﻋ ﯽﻨﯾد و ﯽﺑﺎﺑ زا بﺎﺑ يﺎﻫ يﻻﺎﺑ بدا ﺖﺳا ، اﺮﯾز زا لد ﯽﯾﺎﻫ ردﺎﺻ هﺪﺷ ﻪﮐ
زا ﻖﺸﻋ ﻦﯿﺘﺳار و صﻼﺧا راﺪﯾﺎﭘ ﺰﯾﺮﺒﻟ ﺖﺳا . زا اﺪﻣ ﯾ ﺢ ﻮﺒﻧ ي رد ﺑدا ﯿ تﺎ ﺑﺮﻋ ﯽ ﻣ ﯽ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺞﻬﻧ هدﺮﺒﻟا ﺪﻤﺣا ﻗﻮﺷ ﯽ هرﺎﺷا دﺮﮐ ﻪﮐ
ﺮﻋﺎﺷ نآ ار رد ﻪﺿرﺎﻌﻣ ﺎﺑ هدﺮﺑ ﺻﻮﺑ ﯿ ﺮ ي ﺳرﺎﻓ نﺎﺑز رد و ﺖﺳا هدوﺮﺳ ﯽ
ﻧﯿ ﻣ ﺰ ﯽ ﮐﺮﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿ
ﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟاﺪﺒﻋ رﻮﻬﺸﻣ ﺪﻨﺑ ﺐ ﯽ
دﺮﮐ هرﺎﺷا .
ﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﯽ ﺒﻄﺗ ﯿﻘ ﯽ اﯾ ﺪﻣ ود ﻦ ﯾ
ﺑﺮﻋ ﻪﺤ ﯽ ﺳرﺎﻓ و ﯽ ﺻﻮﺗ شور ﻪﺑ ﯿﻔ
ﯽ ـ ﻠﺤﺗ ﯿﻠ ﯽ ﺎﻨﺷآ ﺖﻬﺟ ﯾ
ﯽ ﺑﯿ ﭘ ﺎﺑ ﺮﺘﺸ ﯿ ﺮﺒﻣﺎ
مﻼﺳا ) ص ( ﮕﻧﻮﮕﭼ و ﯽ ﺳﺮﺗ ﯿ ﺼﺨﺷ ﻢ ﯿ ا ﻪﺑ راﻮﮔرﺰﺑ نآ ﺖ ﯾ
ﺘﻧ ﻦ ﯿ ﺳر ﻪﺠ ﯿ ﺪ ﯾ ود ﻪﮐ ﻢ ﺎﻫرﻮﺤﻣ رد ﺮﻋﺎﺷ
ي ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﯽ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،جاﺮﻌﻣ
ﻣﯿ ،ناﺪﻧﺎﺧ حﺪﻣ ،دﻼ ﺻﻮﺗ
ﯿ ﻒ هﺰﺠﻌﻣ ﺎﻫ و ، ...
ﻇﺎﻔﻟا ﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽ
نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
، ﭘ ﯿ ﻪﺘﻔﮔ حﺪﻣ ار ﺮﺒﻣﺎ ﻟو ،ﺪﻧا
ﯽ ا ﺎﺑ ﯾ توﺎﻔﺗ ﻪﻤﻫ ﻦ -
ﺎﻫ ﯾ ﯽ ﺷ رد ﯿ ﺮﻌﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﺖﺧادﺮﭘ ةﻮ ي
ﻤﻠﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ، ﯿ
ﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ،تﺎﺤ ﯿ
ﺮ ي و اﺪﻧ بﻮﻠﺳا ...
ا رﺎﻌﺷا رد ﯾ
ود ﻦ ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮﻋﺎﺷ ﯽ
دﻮﺷ .
ﻠﮐ ﯿ هژاوﺪ ﺎﻫ : ﺒﻧ ﯽ مﺮﮐا ) ص ( ﺪﻣ ، ﯾ ﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا ،ﻪﺤ ﯽ
هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ ،ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟاﺪﺒﻋ ، .
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
حﺪﻣ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ مﺮﮐا ) ص ( ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﻨﯾﺮﯾد دراد .
ًﺎﻨﯿﻘﯾ ﻦﯾا ﺦﯾرﺎﺗ زا نﺎﻣز تﺎﯿﺣ دﻮﺧ نآ تﺮﻀﺣ زﺎﻏآ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﺤﯾﺪﻣ يﺎﻫ يﻮﺒﻧ ﯽّﻨﻓ
زا نﻮﻨﻓ
،يﺮﻌﺷ يﺮﯿﺒﻌﺗ زا ﻒﻃاﻮﻋ ﯽﻨﯾد و ﯽﺑﺎﺑ زا بﺎﺑ يﺎﻫ يﻻﺎﺑ بدا ﺖﺳا
، اﺮﯾز زا ﯽﯾﺎﻬﻟد ردﺎﺻ هﺪﺷ ﻪﮐ زا ﻖﺸﻋ ﻦﯿﺘﺳار و
صﻼﺧا راﺪﯾﺎﭘ ﺰﯾﺮﺒﻟ ﺖﺳا .
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ درﻮﻣ رد ﻪﮐ ﯽﺒﻗﺎﻨﻣ و ﺢﯾاﺪﻣ هرﺎﺑرد )
ص ( حﺪﻣ ﺢﯾاﺪﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ دﺮﮐ ﻪﺟﻮﺗ ﺪﯾﺎﺑ ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ،ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ هدوﺮﺳ ﻦﯾد نﺎﮔرﺰﺑ و
ﺖﺳا ﯽﯾﺎﺒﯾز و ﺖﻘﯿﻘﺣ حﺪﻣ ﻪﮑﻠﺑ ﺖﺴﯿﻧ ﺺﺨﺷ .
ﻪﻠﺻ ﻦﺘﻓﺮﮔ ياﺮﺑ ﻪﻧ ناﺮﻋﺎﺷ ﺎﺒﻟﺎﻏ و
، رﺎﻌﺷا ﻦﯾا دﻮﺧ ﯽﺒﻠﻗ لﺎﻣآ ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﻪﮑﻠﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺳردﺎﻧ ﺮﮔا ﺺﺧﻻﺎﺑ ﺖﺴﯿﻧ يا هدﻮﺘﺳ رﺎﮐ ناﺪﻨﭼ ﺶﯾﺎﺘﺳ و حﺪﻣ ﻻﻮﺻا ﺪﻧزادﺮﭘ ﯽﻣ .
مﺮﮐا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ )
ص ( ﺪﻧدﻮﻣﺮﻓ
» ﮏﺣﺪﻣ ﻦﻣ
ﮏﺤﺑَذ « )
،يﺮﻬﺷ ير يﺪﻤﺤﻣ 1378
ج،
3،134 (
ﯽﻣ ﯽﺑﺮﻋ تﺎﯿﺑدا رد يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ زا ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ )
1932 ( دﺮﮐ هرﺎﺷا هدﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﺿرﺎﻌﻣ رد ار نآ ﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ
ﺎﺑ يﺮﯿﺻﻮﺑ ﻊﻠﻄﻣ
:
ﻢﯾر ﻰﻠﻋ
ِعﺎﻘﻟا
َﻦﯿﺑ
ِنﺎﺒﻟا
ِﻢَﻠﻌﻟاو
َّﻞﺣَأ
ﮏﻔﺳ ﯽﻣد ﯽﻓ
ِﺮﻬﺷَﻷا ِمُﺮﺤﻟا
ﺖﺳا ﺖﺳا هﺪﺷ هدوﺮﺳ .
ﯽﻗﻮﺷ هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻦﯾا ﺪﯾﺎﺼﻗ يﺮﮕﯾد ﻪﺑ مﺎﻧ ) هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ (
ﺰﯿﻧ هدوﺮﺳ ﺖﺳا ﻪﮐ نﺎﻤﯾا و ﺪﯾﺎﻘﻋ وا رد ﻦﯾا
ﺪﯾﺎﺼﻗ رﻮﻠﺒﺗ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳا ) تﺎﯿﻗﻮﺸﻟا ج
1/
ص 90 (
ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﻦﯾﺮﺗ و ﻦﯾﺮﺗراﺪﻣﺎﻧ هﺮﻬﭼ
ي ﺮﻌﺷ و بدا ﯽﺳرﺎﻓ نﺎﻬﻔﺻا رد هﺪﺳ ي لﺎﻤﺟﻢﺸﺷ
ﻦﯾﺪﻟا قازﺮﻟاﺪﺒﻋ ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
ـ حر ـ
)م 588 ﻫ.
ق (.
ﺖﺳا . ﯽﮑﯾ زا ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ هدوﺮﺳ يﺎﻫ نﺎﺸﯾا ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺪﻨﺑ رﻮﻬﺸﻣ يو رد ﺖﻌﻧ و ﺶﯾﺎﺘﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ راﻮﮔرﺰﺑ مﻼﺳا ﻰﻠﺻ ﷲا
ﻪﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو
؛ﺖﺳا رد ﻦﯾا
،هدوﺮﺳ وا ﺎﺑ هﺮﻬﺑ يﺮﯿﮔ زا تﺎﯾآ و
،ﺚﯾدﺎﺣا ﺖﯿﺼﺨﺷ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ
مﻼﺳا ﻰﻠﺻ ﷲا ﻪﯿﻠﻋ ﻢﻠﺳو ار ﻒﯿﺻﻮﺗ هدﺮﮐ
ﺖﺳا )
،يدﺎﻣاد 1369
، 12 (
يﺎﻤﯿﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ راﻮﮔرﺰﺑ مﻼﺳا
، ﻦﯾا ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ هﺪﯾﺮﻓآ ي ﺪﻧواﺪﺧ و ﻞﺒﻨﺳ زﺎﻧ راﺰﺘﺸﮐ ﺶﻨﯾﺮﻓآ ﻪﮐ ﯽﺗﻮﮑﻠﻣ ﺮﺗ زا نآ هﺮﻬﭼ
، رد ﻞﮐ
ﯽﺘﺴﻫ ﯽﻤﻧ ناﻮﺗ ﺖﻓﺎﯾ . ﺮﮔا ﻪﭼ رد رﺎﺛآ ناﺮﻋﺎﺷ و نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ
، يﺎﻤﯿﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ
، هﻮﻠﺟ ي يزرﺎﺑ دراد ﻦﯾاو رﺎﻌﺷا نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد نﺎﻤﯾا
و دﺎﻘﺘﻋا ﯽﻨﯾد ناﺮﻋﺎﺷ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ اﺬﻟ ﯽﺳراو ﻦﯾا نﺎﻤﯾا و دﺎﻘﺘﻋا ﻪﮐ رد ﺶﯾﺎﺘﺳ و ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺖﯿﺼﺨﺷ يﻻاو
نآ تﺮﻀﺣ ﯽﻠﺠﺗ هدﻮﻤﻧ
يروﺮﺿ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر .
ﯽﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ هرﺎﺑرد هزﻮﺣ رد ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﯽﺳرﺮﺑ يﺎﻤﯿﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ رد رﺎﻌﺷا ﯽﺧﺮﺑ
،ناﺮﻋﺎﺷ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ يدﺪﻌﺘﻣ
ترﻮﺻ
،ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﻠﻤﺟزا ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ يﺎﻤﯿﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ رد ﺮﻌﺷ ﯽﻗﻮﺷ ﻂﺳﻮﺗ هرﺎﺷا يﺮﺘﺧا ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ و ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ هﺪﻧرﺎﮕﻧ ﻪﮐ دﺮﮐ
ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﯾﺎﻫرﻮﺤﻣ رد دﻮﺧ رﺎﻌﺷا رد ﻦﯿﺸﯿﭘ ناﺮﻋﺎﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﯿﺳر :
و جاﺮﻌﻣ دﻼﯿﻣ ...
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ حﺪﻣ ياﺮﺑ
٢
ﺎﻣا ﺖﺳا هدوﺮﺳ رد
صﻮﺼﺧ عﻮﺿﻮﻣ ﯽﻠﮐ ﻦﯾا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﯽﺳرﺮﺑ
يﺎﻤﯿﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ رد ﺪﻤﺣا هﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ ﯽﻗﻮﺷ
ﮐﺮﺗ و ﺪﻨﺑ ﺐﯿ
ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا ﺎﺗ نﻮﻨﮐا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺎﯾ نﺎﯾﺎﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﯽﻠﻘﺘﺴﻣ ﻪﺘﺷﻮﻧ هﺪﺸﻧ ﺖﺳا .
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ يﺎﻤﯿﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﺖﺳا دﺪﺻ رد ﺮﺿﺎﺣ
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﯽﻣاﺮﮔ مﻼﺳا رد رﺎﺛآ ﺪﻤﺣا ﯽﻗﻮﺷ و ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
ﺪﻫد ﺦﺳﺎﭘ ﺮﯾز تﻻاﻮﺳ :
1 ( هرﺎﺑ رد ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯾا رﺎﻌﺷا رد ﯽﮐاﺮﺘﺷا هﻮﺟو ﻪﭼ
؟دراد دﻮﺟو ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ حﺪﻣ
2 (
؟ﺖﺴﯿﭼ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ حﺪﻣ رد ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯾا يا هﺰﯿﮕﻧا
2 - يﺎﻤﯿﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ) ص ( رد ﺮﻌﺷ ﯽﺑﺮﻋ
ﻪﻧﻮﮔ و نﻮﻨﻓ زا ﯽﮑﯾ يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ هدﻮﻤﻧ ﺎﻔﯾا ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ نآ شﺮﺘﺴﮔ و ﺮﺸﻧ رد نﺎﻓﺮﻋ و فﻮﺼﺗ ﻪﺑ ﺶﯾاﺮﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﻌﺷ يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ نآ و ﺖﺳا بدا زا ﮓﻨﺳ ناﺮﮔ ﯽﻋﻮﻧ و ﯽﻨﯾد ﻒﻃاﻮﻋ زا يا
دور ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ )
،كرﺎﺒﻣ ﯽﮐز 1997
، 17 ( ﺪﻌﺑ يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ
اﺪﺧ لﻮﺳر ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﺎﻣا دراد مﺎﻧ ﺎﺛر دﻮﺷ هدوﺮﺳ تﺎﻓو زا ﺪﻌﺑ ﻪﭽﻧآ و ﺖﺳا هﺪﺷ هدوﺮﺳ مﺮﮐا لﻮﺳر تﺎﻓو زا )
ص ( ﺎﯾ حﺪﻣ قﻼﻃا
ﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ﺪﯿﺳر ﯽﻘﯿﻘﺣ ﯽﮕﻧز ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻧا ﻪﺘﺴﻧاد ﯽﺼﺨﺷ ار ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ اﺮﯾز ﺖﺳا ﺮﺗ ﻪﺘﺴﯾﺎﺷ ﺖﺒﻘﻨﻣ داﺮﻓا نﺎﺳ ﻪﺑ ار نﺎﺸﯾا ﯽﻠﯿ
ﯽﻣ و هداد راﺮﻗ بﺎﻄﺧ درﻮﻣ هﺪﻧز مﺮﮐا لﻮﺳر هﺪﯾﺪﻨﺴﭘ يﺎﻬﺘﻠﺼﺧ و ﻦﯾد ﻦﺳﺎﺤﻣ رﺎﺸﺘﻧا و اﺪﺧ ﻪﺑ بﺮﻘﺗ يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ زا ﺪﻨﻫد
دﻮﺷ ﯽﻤﻧ هدارا يﺮﮕﯾد يﺰﯿﭼ )
،نﺎﻤﻫ 28 (
ﺖﺳا هدﺮﮑﻧ هرﺎﺷا ﯽﺑﺮﻋ نﺎﺑز رد ﯽﺑدا عﻮﻧ ﻦﯾا يﺮﯿﮔ ﻞﮑﺷ ﺦﯾرﺎﺗ ﻪﺑ نﺎﺛﺪﺤﻣ ﺎﯾ ﺎﻣﺪﻗ زا ﮏﯾ ﭻﯿﻫ ار ﯽﺑدا عﻮﻧ ﻦﯾا ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ اﺮﯾز
،ﺎﺛر نﻮﭽﻤﻫ ،يﺮﻌﺷ عاﻮﻧا ﺮﯾﺎﺳ ﻞﺜﻣ ﺮﻌﺷ عﻮﻧ ﻦﯾا ﺪﻧا هدﻮﺒﻧ ﺎﻧاﻮﺗ ﺎﯾ سﺎﻨﺷﺮﺳ و ﻞﺤﻓ ناﺮﻋﺎﺷ زا دراﻮﻣ ﺐﻠﻏا رد ﺪﻧا هدﺮﮐ دﺎﺠﯾا ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ رﺎﮑﺷآ و ﺮﻫﺎﻇ ﺐﯿﺴﻧو ﻒﺻو .
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﮑﺷ ﺎﻬﻧآ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ هدوﺮﺳ رﺎﻌﺷا و نﺎﯿﻓﻮﺻ نﺎﯿﻣ رد ﺖﺳا ﯽﻨﻓ ﯽﺒﻫﺬﻣ ﺢﯾاﺪﻣ
ﺖﺳا هﺪﯾزرو مﺎﻤﺘﻫا ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد يرﺎﻌﺷا ندوﺮﺳ و ﯽﺑدا ﻦﯾا ﻪﺑ نﺎﯿﻓﻮﺻ زا ﺮﯿﻏ ﯽﮐﺪﻧا هﺪﻋ و ﺪﻧا
. هﺮﻬﭼ نﺎﯿﻣ رد بﺮﻋ يﺮﻌﺷ يﺎﻫ
هﺪﺷ دراو يداو ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﯽﻣ ﺪﻧا
ﺖﺑﺎﺛ ﻦﺑا نﺎﺴﺣ ﻪﺑ ناﻮﺗ )
ﻪﯿﻨﯿﻋ هﺪﯿﺼﻗ ﺐﺣﺎﺻ (
ﺮﯿﻫز ﻦﺑا ﺐﻌﮐ ، )
ﻪﯿﻣﻻ ﺐﺣﺎﺻ (
ﻪﻐﺑﺎﻧ ،
يﺪﻌﺟ ) ﻪﯿﺋار ﺐﺣﺎﺻ (
ﺣاور ﻦﺑا ﷲا ﺪﺒﻋ ﯽﺴﻟﺪﻧا ﺮﺑﺎﺟ ،ﯽﺒﻨﺘﻣ ،يﺮﯿﺻﻮﺑ ،قدزﺮﻓ ،ﮏﻟﺎﻣ ﻦﺑا ﺐﻌﮐ ،ﻪ
) ﻪﯿﻧآﺮﻗ هﺪﯿﺼﻗ ﺐﺣﺎﺻ (
،
يﺪﻨﺸﻘﻠﻗ )
ﻪﯿﻧﻮﻧ هﺪﯿﺼﻗ ﺐﺣﺎﺻ (
ﯽﻠﯿﺑدرا ﻦﯾﺪﻟا ﯽﻔﺻ ﺦﯿﺷ ، )
ﻪﯿﻧﻮﻧ ﺐﺣﺎﺻ (
ﯽﻧﺎﻨﻤﺳ ﻪﻟوﺪﻟاءﻼﻋ و )
ﻪﯿﻧﻮﻧ ﺐﺣﺎﺻ (
ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا و
دﺮﮐ هرﺎﺷا )
نﺎﻤﻫ 36،45،68 (
ﺎﻨﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هدوﺮﺳ يا ﻪﯿﻣﻻ مﺮﮐا لﻮﺳر ﺖﺒﻘﻨﻣ رد ﺮﯿﻫز ﻦﺑا ﺐﻌﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻨﯾوﺎﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﻠﯾﻻد ﻪﺑ
) ﺐﻌﮐ هدﺮﺑ (
رﻮﻬﺸﻣ دﺎﻌﺳ ﺖﻧﺎﺑ و
ﺖﺳا راﺮﻗ ﻦﯾا ﻪﺑ نآ ﻊﻠﻄﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ :
ُلﻮﺒﺘﻣ مﻮﯿﻟا ﯽﺒﻠَﻘَﻓ دﺎﻌﺳ ﺖَﻧﺎﺑ
ُلﻮﺒﮑﻣ ﺪﻔﯾ ﻢَﻟ ﺎﻫَﺮﺛِإ ﻢﯿَﺘﻣ
)
،ﺮﯿﻫز ﻦﺑا 1994
، 25 (
ﻪﻤﺟﺮﺗ : رد و ﺖﺳا رﺎﻤﯿﺑ ﻢﻟد زوﺮﻣا و ﺖﻓر دﺎﻌﺳ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ دازآ ﺰﯿﻧ ﻪﯾﺪﻓ ﻪﺑ و ،رﺎﺘﻓﺮﮔ وا ﺶﻋ ﺮﯿﺠﻧز
مﺮﮐا ﯽﺒﻧ حﺪﻣ رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﻦﯿﻟوا زا ﯽﺸﻋا ﺪﯾﺎﺷ و )
ص ( هﺪﯿﺼﻗ وا ؛ﺪﺷﺎﺑ هدوﺮﺳ ﺮﻌﺷ ﻊﻠﻄﻣ ﻦﯾا ﺎﺑ دراد يا
:
،اﺪﻣرأ َ ﮥَﻠﯿَﻟ كﺎﻨﯿﻋ ﺾﻤَﺘﻐَﺗ ﻢَﻟأ اﺪﻬﺴﻣ ﻢﯿﻠﺴﻟا تﺎﺑ ﺎﻤﮐ ﺖﺑو
ﻪﻤﺟﺮﺗ : ﭼ رﺎﺘﻓﺮﮔ ﻪﮐ ﯽﺴﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﯾآ ﯽﻣ رﻮﻄﺧ باﻮﺨﯿﺑ رﺎﻤﯿﺑ ﻦﻫذ رد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﺸﯾﺪﻧاو يدﺎﻬﻨﻧ ﻢﻫﺮﺑ هﺪﯾد ﺐﺷ ﺖﺳا درد ﻢﺸ
ﺖﺳا هدﺮﮐ رﻮﻄﺧ ﺰﯿﻧ ﻮﺗ ﻦﻫذ رد ﺪﻨﮐ .
هﺮﻬﭼ گرﺰﺑ زا و ﺖﺳا ﯽﺒﻨﻟا ﺮﻋﺎﺷ ﻪﺑ رﻮﻬﺸﻣ ﺖﺑﺎﺛ ﻦﺑا نﺎﺴﺣ مﺮﮐا لﻮﺳر حﺪﻣ رد ﯽﻣﻼﺳا هرود ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ و ﺺﺧﺎﺷ ي ﻦﯾﺮﺗ
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ياﺮﺑ ﯽﺤﯾاﺪﻣ و بﺮﻋ ياﺮﺳ ﺖﺒﻘﻨﻣ ناﺮﻋﺎﺷ )
ص ( زا ﺖﺷاد دﻮﺧ رﺎﻌﺷا رد ﻪﮐ ﯽﺻﻼﺧا و قﺪﺻ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ و ﺖﺳا هدوﺮﺳ
ﺪﺷ ﺰﯾﺎﻤﺘﻣ ناﺮﮕﯾد .
ﺖﺳا هدوﺮﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﺤﯾاﺪﻣ رد
، نﺎﯿﻣ رد هﺪﯿﺼﻗ ﻦﯾﺮﺘﯾﻮﻗ و دراد ﯽﺻﺎﺧ دﻮﻤﻧ ﯽﻨﯾد ﮓﻧر و حور
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻦﯿﻨﭼ نآ ﻊﻠﻄﻣ ﻪﮐ ﺖﺳوا ﻪﯿﻨﯿﻋ هﺪﯿﺼﻗ ﺖﺑﺎﺛ ﻦﺑا نﺎﺴﺣ ﺢﯾاﺪﻣ :
ّنإ
ﺐﺋاوﺬﻟا
ْﻦﻣ ﻬﻓ
ٍﺮ
ﻢﻬﺗﻮﺧإو
ﺪﻗ اﻮﻨﯿﺑ ﮥﻨﺳ ً
ِسﺎﻨﻠﻟ
ﻊﺒﺘﺗ )
،ﯽﻧﺎﺘﺴﺒﻟا ماﺮﻓا 1980
، 94 (
ﻪﺑ ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا اﺮﻫﺎﻇ ﻪﮐ ﺖﺳوا ﻪﯾﺰﻤﻫ هﺪﯿﺼﻗ نﺎﯿﻔﺳﻮﺑا ﺎﺠﻫ و اﺪﺧ لﻮﺳر حﺪﻣ رد نﺎﺴﺣ رﺎﻌﺷا ﻦﯾﺮﺗﻮﮑﯿﻧ زا ﺮﮕﯾد ﯽﮑﯾ ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ هﺪﯿﺼﻗ ﻦﯿﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﺿرﺎﻌﻣ و لﺎﺒﻘﺘﺳا :
ﺖﻔﻋ
تاذ
ِﻊﺑﺎﺻﻷا
،ءاﻮﺠﻟﺎﻓ ﻰﻟإ
ءارﺬﻋ ﺎﻬﻟﺰﻨﻣ
ءﻼﺧ
رﺎﯾد
ْﻦﻣ ﯽﻨﺑ
ِسﺎﺤﺴﺤﻟا
،ٌﺮْﻔَﻗ ﺎﻬﯿﻔﻌﺗ
ﺲﻣاوﺮﻟا ءﺎﻤﺴﻟاو )
،نﺎﻤﻫ 1980
، 86 (
٣
ﯽﺑ و ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ زا يﺮﮕﯾد ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮐا ﯽﺒﻧ ﺖﻌﻧ ﻦﯾﺮﺗﺮﯿﻈﻧ
) ص ( و لﺎﺒﻘﺘﺳا ،ﺪﯿﻠﻘﺗ درﻮﻣ ﺎﻫرﺎﺑ و ﺎﻫرﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﯿﺻﻮﺑ هدﺮﺑ .
..
راﺮﻗ
ﻮﺗ ﺎﻬﻧآ زا ﮏﯾ ﭻﯿﻫ ﺎﻣا ﺖﻓﺮﮔ ﺪﻧا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ار نآ ﺎﺑ يﺮﺑاﺮﺑ يارﺎﯾ و نا
.
ْﻦﻣأ
ِﺮﱡﮐَﺬﺗ
ٍناﺮﯿﺟ يﺬﺑ
ِﻢﻠﺳ
ﺖﺟﺰﻣ
ًﺎﻌﻣد ىﺮﺟ ﻦﻣ ﮥﻠﻘﻣ ٍ ِمﺪﺑ )
،يﺮﯿﺻﻮﺑ 1361
، 14 (
ﻪﻤﺟﺮﺗ : نارﺎﺑ دﺎﯾ ﻪﺑ ﺎﯾآ )
ﻢﻠﺳ يذ ( يا ﻪﺘﺸﻏآ نﻮﺧ ﻪﺑ هﺪﯾد ﮏﺷا .
ﺟﻮﺗ درﻮﻣ ،ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ راﻮﺘﺳا نآ ﺮﺑ ﯽﯾاﺮﺳ ﻪﻌﯾﺪﺑ دﺎﯿﻨﺑ ﻪﮐ يﺮﯿﺻﻮﺑ هدﺮﺑ درﻮﻣ ﺰﯿﻧ و نﺎﺣرﺎﺷ و نﺎﻫوﮋﭘ بدا زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻪ
ﯽﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺟ ﺎﺗ ﺪﻨﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻪﺿرﺎﻌﻣ ﻪﺑ نآ ﺎﺑ يرﺎﯿﺴﺑ نﺎﺒﯾدا و ناﺮﻋﺎﺷ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ مدﺮﻣ ناواﺮﻓ لﺎﺒﻘﺘﺳا ﯽﻧاﺮﻋﺎﺷ ﻪﻤﻫ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ حﺪﻣ ﻪﺑ يو زا ﺪﻌﺑ ﻪﮐ )
ص ( ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﻬﻟا وا زا ﺪﻧا ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
يرﺎﯿﺴﺑ ناﺮﻋﺎﺷ ﺰﯿﻧ ﺮﺻﺎﻌﻣ هرود رد ﺎﺑ ﻪﺿرﺎﻌﻣ ﻪﺑ
)) هدﺮﺑ ((
يدورﺎﺒﻟا ﯽﻣﺎﺳ بﺮﻋ ﯽﻣﺎﻧ ﺮﻋﺎﺷ زا ناﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﻠﻤﺟ نآ زا ﻪﮐ ﺪﻧا ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ )
1904 ( هﺪﯿﺼﻗ ﻪﮐ دﺮﺑ مﺎﻧ )
ﯽﻓ ﻪﻤﻐﻟا ﻒﺸﮐ
ﻪﻤﺋﻻا ﺪﯿﺳ حﺪﻣ ((
ﻊﻠﻄﻣﺎﺑ ار :
أ
ﺪﺋار
ِقﺮﺒﻟا
ِﻢﻤﯾ
َةراد
ِﻢَﻠﻌﻟا
ﺪﺣاو
مﺎﻤَﻐﻟا ﻰﻟِإ
ﯽﺣ يﺬِﺑ
ِﻢَﻠﺳ
هدوﺮﺳ نآ ﺎﺑ ﻪﺿرﺎﻌﻣ رد ﺖﺳا
)
،كرﺎﺒﻣ ﯽﮐز 1997
، 167 (
ﻪﻤﺟﺮﺗ : ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ ار ﺎﻫﺮﺑا و ﻦﮐ ور ﻢﻠﻌﻟا راد يﻮﺳ ﻪﺑ ﺮﮔ ﺖﯾاﺪﻫ قﺮﺑ يا )
ﻢﻠﺳ يذ ( هﺪﺑ قﻮﺳ .
يدورﺎﺑ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺮﺻﺎﻌﻣ هرود رد
، رد ﯽﯾﺎﺒﯾز يﺎﻫرﺎﮑﻫﺎﺷ دﻮﺧ ﻢﯿﻠﺳ قوذ ﺎﺑ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧاﺮﻋﺎﺷ دوﺪﻌﻣ زا ﺰﯿﻧ ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا
وا ﺪﻨﭼﺮﻫ ؛ﺪﻨﯾﺮﻓﺎﯿﺑ يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ ﻪﻨﯿﻣز يرﻮﻌﺷ و ﻖﯿﻤﻋ ﯽﻤﻬﻓ ﺎﺑ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺎﻣا ﻪﺘﺷاد ﺮﻈﻧ ناﺮﮕﯾد و يﺮﯿﺻﻮﺑ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ندوﺮﺳرد
ار يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ ﻦﻓ ﻪﻠﯿﺳو ﻦﯾﺪﺑ و ﺪﻫد ﻪﺋارا يﺪﯾﺪﺟ ﻢﯿﻫﺎﻔﻣ و دﺮﯿﮔ ﯽﺸﯿﭘ ناﺮﮕﯾد زا ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ ﯽﻀﻌﺑ رد ،ﻦﯿﺘﻣ ﯽﺑﻮﻠﺳا و ﻒﯿﻄﻟ ﺪﻫد تﺎﺠﻧ ﯽﻧﺎﻤﺜﻋ ﺮﺼﻋ و ﯽﮐﻮﻠﻤﻣ هرود ﺮﺧاوا طﺎﻄﺤﻧا و ﻒﻌﺿ زا .
ﻟا ﺞﻬﻧ هﺪﯿﺼﻗ ﻊﻠﻄﻣ ﺎﺑ ﯽﻗﻮﺷ هدﺮﺒ
:
ﻢﯾر ﻰﻠﻋ
ِعﺎﻘﻟا
َﻦﯿﺑ
ِنﺎﺒﻟا
ِﻢَﻠﻌﻟاو =
َّﻞﺣَأ
ﮏﻔﺳ ﯽﻣد ﯽﻓ
ِﺮﻬﺷَﻷا
ِمُﺮﺤﻟا )
تﺎﯿﻗﻮﺷ
، 74،1988 (
ﻪﻤﺟﺮﺗ : ﻪﯿﺣﺎﻧ رد ﺖﺷد ﻦﻬﭘ نآ رد ﯽﯾﻮﻫآ
"
نﺎﺑ
"
و
"
ﻢﻠﻋ
"
دﺮﻤﺷ حﺎﺒﻣ ماﺮﺣ يﺎﻬﻫﺎﻣ رد اﺮﻣ نﻮﺧ .
3 - يﺎﻤﯿﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ) ص ( رد ﯽﺳرﺎﻓﺮﻌﺷ
ﯽﻣ قاﺮﻏا نوﺪﺑ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ياﺪﺘﺑا ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ و ﺪﻧا ﺐﻫﺬﻣ و ﻦﯾد ناﺪﯿﻣ هدروﺮﭘ ،نﺎﺑز ﯽﺳرﺎﻓ ناﺮﻋﺎﺷ قﺎﻔﺗا ﻪﺑ ﺐﯾﺮﻗ ﺮﺜﮐا ﻪﮐ
ﺪﻧواﺪﺧ دﺎﯾ مﺎﻧ زا ﺪﻌﺑ ﺎﻬﻧآ ﯽﮕﻤﻫ ناﻮﯾد
، لﻮﺳر تﺮﺼﺣ ﺖﺒﻘﻨﻣ و ﺖﻌﻧ )
ص ( دراد راﺮﻗ . ﺎﻔﺘﮐا ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ناﺮﻋﺎﺷ زا يا هﺪﻋ و
هﺪﯿﺼﻗ ﻦﯾﺪﻨﭼ و هدﺮﮑﻧ ا هدوﺮﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﻌﻧ رد ﯽﺣﺪﻣ ي
ﺪﻧا هداد راﺮﻗ دﻮﺧ ناﻮﯾد ﺶﺨﺑ ﺖﻨﯾز ار ﺎﻬﻧآ و ﺪﻧ .
يﻮﮔ ﯽﺳرﺎﭘ ناﺮﻋﺎﺷ
يدﺎﯾز ﺖﯿﻔﯿﮐ و ﺖﯿﻤﮐ و تﻮﻗ زا ﯽﺳرﺎﻓ نﺎﺑز رد يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ و ﺪﻧا هداد نﺎﺸﻧ ﻪﺟﻮﺗ ياﺮﺳ ﺖﺒﻘﻨﻣ ﻪﺑ نﺎﺑز بﺮﻋ ناﺮﻋﺎﺷ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﺳا هدﻮﺑ يﻮﻔﺻ هرود رد ﺎﻫ ﻪﯾﺪﯿﺤﻤﺗ و ﯽﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ ﺖﺒﻘﻨﻣ نﺪﺷ هدوﺮﺳ جوا ﺮﻋﺎﺷ ﻪﻤﻫ ﻦﯾا نﺎﯿﻣ رد ﻪﮐ ،ﺖ
ﻦﺨﺳ ﻦﯾﺮﯿﺷ
، قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﺎﻬﻧآ نﺎﯿﻣ زا ﻪﮐ ﺪﻧا هدﺮﮐ ﻞﻤﻋ ﻦﯾﺮﯾﺎﺳ زا ﺮﺗﺮﺑ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد يا هﺪﻋ
ﺪﯾﺎﻣﺮﻓ ﯽﻣ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ دﺮﮐ هرﺎﺷاوا رﻮﻬﺸﻣ ﺪﻨﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ و ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا :
يا زا ﺮﺑ هرﺪﺳ ﺖﻫاﺮﻫﺎﺷ
يو ﻪﺒﻗ شﺮﻋ ﻪﯿﮑﺗ ﺖﻫﺎﮔ
يا قﺎﻃ ﻢﻬﻧ قاور ﻻﺎﺑ ﻪﺘﺴﮑﺸﺑ
ﻪﺷﻮﮔز ﺖﻫﻼﮐ )
،ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ 2،1362
(
ﺪﻧا هﺪﺷ ﺮﻫﺎﻇ ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ رﺎﯿﺴﺑ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﻢﻫ ﯽﺳرﺎﻓ بدا ﺮﻌﺷ نﺎﮔرﺰﺑ ﺮﮕﯾد ﻪﺘﺒﻟا و :
،ﯽﻣﺎﺟ ،وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ ،ﯽﻣﺎﻈﻧ ،يﺪﻌﺳ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﺳد ﻦﯾا زا ﯽﻧﺎﻣﺮﮐ يﻮﺟاﻮﺧ .
ﻪﻠﻤﺟ زا يﺪﻌﺳ ﺪﯾﺎﻣﺮﻓ ﯽﻣ ﻪﮐ :
ﻣ هﺎ ﺪﻧﺎﻣوﺮﻓ زا لﺎﻤﺟ ﺪﻤﺤﻣ وﺮﺳ
ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻪﺑ لاﺪﺘﻋا ﺪﻤﺤﻣ
رﺪﻗ ﮏﻠﻓ ار لﺎﻤﮐ و ﯽﺘﻟﺰﻨﻣ ﺖﺴﯿﻧ رد ﺮﻈﻧ رﺪﻗ ﺎﺑ لﺎﻤﮐ ﺪﻤﺤﻣ ) يﺪﻌﺳ
، 1382
، 735 (
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﯽﻣﺎﻈﻧ
ﺖﺒﻘﻨﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد يﻮﺒﻧ مﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد وا ار ﺎﻫ
:
ﺪﻤﺤﻣ ﺶﻨﯾﺮﻓﺎﮐ ﺖﺴﻫ
ﺶﮐﺎﺧ ناراﺰﻫ
ﻦﯾﺮﻓآ ﺮﺑ نﺎﺟ ﺶﮐﺎﭘ
غاﺮﭼ زوﺮﻓا ﻢﺸﭼ ﻞﻫا ﺶﻨﯿﺑ
زاﺮﻃ رﺎﮐ هﺎﮔ ﺶﻨﯾﺮﻓآ )
ﯽﻣﺎﻈﻧ
، 90،1386 (
ﻦﯾد ﺮﻋﺎﺷ وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ و
، ﯽﻣ ﺖﻤﮑﺣ و ﺐﻫﺬﻣ ﺪﯾﻮﮔ
:
۴
ﻢﻨﯾﺰﮔ ناﺮﻗ ﺖﺳا و ﻦﯾد ﺪﻤﺤﻣ ﻦﯿﻤﻫ
دﻮﺑ اﺮﯾزا ﻦﯾﺰﮔ ﺪﻤﺤﻣ
ﻢﻨﯿﻘﯾ ﻪﮐ ﻦﻣ ناودﺮﻫ ار مزرﻮﺑ ﻢﻨﯿﻘﯾ دﻮﺷ نﻮﭼ ﻦﯿﻘﯾ ﺪﻤﺤﻣ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 185،1384
(
ﺰﯿﻧ و ﯽﻣﺎﺟ :
نآ ار ﻪﮐ ﺮﺑ ﺮﺳ ﺮﺴﻓا لﺎﺒﻗا ﺪﻣﺮﺳ ﺖﺳا ﺮﺳ
رد هدر ﺪﻤﺤﻣ و لآ ﺪﻤﺤﻣ ﺖﺳا
تﺎﻨﺋﺎﮐ داﺮﻓا ﺪﻧا فﺎﮐ نﻮﻧ ﺪﻧزﺮﻓ
ﺖﺳا ﺪﺠﻣا ﺪﻧزﺮﻓ نﺎﺸﯾا نﺎﯿﻣ ﺪﻤﺣا )
،ﯽﻣﺎﺟ 45،1387 (
ﻪﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و رﺎﯾﺮﻬﺷ
دﺮﮐ هرﺎﺷا ناﻮﺗ ﯽﻣ :
ﻢﯿﻈﻋ دﻮﺟو ﻪﺑ رﺎﯾﺮﻬﺷ ﺮﻌﺷ رد ﯽﻬﻟا شﺮﻋ ﺖﺳﺎﺟﺮﺑﺎﭘ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ
:
نﻮﺘﺳ شﺮﻋ اﺪﺧ ﻢﺋﺎﻗ زا مﺎﯿﻗ ﺪﻤﺤﻣ ) ص ( ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺮﺳ ﻪﺑ ﺎﺠﮐ ﯽﻣ ﺪﺸﮐ مﺎﻘﻣ ﺪﻤﺤﻣ ) ص (
ﻪﺑ ﺰﺟ ﻪﺘﺷﺮﻓ شﺮﻋ نﺎﯿﺷا ﯽﺣو ﯽﻬﻟا هﺪﻧﺮﭘ ﺮﭘ ﺪﻧاﻮﺘﻧ ندز ﻪﺑ مﺎﺑ ﺪﻤﺤﻣ ) ص ()
،رﺎﯾﺮﻬﺷ 1373
، 97 (
ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا ناﺪﺑ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ حﺪﻣ رد رﺎﯾﺮﻬﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻨﯿﻣﺎﻀﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺰﯿﻧ تﻮﺒﻧ ﺮﻬﻣ :
ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧرﺎﮐ رﻮﺸﻨﻣ ﯽﻧﺎﻤﺳا ﻪﮐ ناﺮﻗ ﺶﻘﻧ
ﺮﻬﻣ تﻮﺒﻧ دﻮﺑ ﻪﺑ مﺎﻧ ﺪﻤﺤﻣ ) ص ( ) نﺎﻤﻫ (
رﺎﻬﺑ اﺮﻌﺸﻟا ﮏﻠﻣ لﺎﺳ رد ﺮﻌﺷ رد ﺰﯿﻧ
1282 و فﺎﺴﮑﻧا ﯽﺑ ﻦﺷور بﺎﺘﻓآ ﻪﺑ ار تﺮﻀﺣ نآ،هدوﺮﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ تدﻻو ﻦﺸﺟ رد
ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﻪﯿﺒﺸﺗ ،ﺖﻓﺮﮔﺮﺑ بﺎﺠﺣ زا ار نﺎﻬﺟ ﻢﺸﭼ و دﻮﻤﻧ هﻮﻠﺟ ﻪﮐ بﺎﺠﺘﺣا .
دﻮﻤﻨﺑ هﻮﻠﺟ يا و ز ﺶﻧاد ﺖﺧوﺮﻓ دﻮﺸﮕﺑ رﻮﻧ هﺮﻬﭼ
يا و ز ﺶﻨﯿﺑ دﻮﺸﮔ بﺎﺑ
ﺲﻤﺷ ﻞﺳر ﺪﻤﺤﻣ ﻞﺳﺮﻣ ﻪﮐ رد لزا زا
ﺎﻣ يﻮﺳ ﷲا هﺪﻣآ تاذ يو بﺎﺨﺘﻧا ) ،رﺎﻬﺑ 1378
، 38 (
ﯽﻧاﻮﺧ ﺪﺠﺑا و ﻞﻀﻓ ﻪﺑ ناﺮﺒﻐﯿﭘ سرﺪﻣ و ءﺎﯿﺒﻧا ﻞﯿﺧ ﺮﺳ ار وا و ﺪﯾﻮﮔ ﯽﻣ نﺎﺟ لد زا ار ﺪﻤﺤﻣ ﺢﯾﺪﻣ ﺮﮕﯾد ﺮﻌﺷرد درﺎﻤﺷ ﯽﻣ
ﺖﺳا ﻞﺳر ﻢﺘﺧ و ناﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺪﻣآﺮﺳ وا نﻮﭼ .
ار ﺪﺠﺑا نﺪﻧاﻮﺧ ﺪﻧﻮﺷ ﺮﺿﺎﺣ وا ﻞﻀﻓ سرﺪﻣ ﻪﺑ ناﺮﺒﻤﻐﯿﭘ )
نﺎﻤﻫ 121 (
اﺬﻟ ددﺮﮔ ﯽﻣ مﻼﮐ ﻪﻟﺎﻃا ﺎﻬﻧآ مﺎﻧ ﺮﮐذ ﯽﺘﺣ ﻪﮐ ﺪﻧا هدﺮﮐ ﺮﻌﺷ ندوﺮﺳ ﻪﺑ ماﺪﻗا ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد يﻮﮔ ﯽﺳرﺎﭘ ناﺮﻋﺎﺷ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻪﺘﺒﻟا ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ رﺎﭼﺎﻧ ﺎﻣ ﻢﯾدﻮﻤﻧ هﺪﻨﺴﺑ راﺪﻘﻣ
.
4 - ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ مﺮﮐا لﻮﺳر ﺖﻌﻧ ﺎﺑ ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
يﺮﺠﻫ ﻢﺸﺷ نﺮﻗ يﺎﻧاﻮﺗ ﺮﻋﺎﺷ ،ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ ،ﯽﺳرﺎﻓ نﺎﺑز رد )
558 م(
مﺮﮐا لﻮﺳر ﺖﻌﻧ رد )
ص ( يﺪﻨﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ
ﺗﺎﺳا زا ﭻﯿﻫ ناﻮﯾد رد ﺖﻣﻼﺳ و ﺖﻗﺎﺷر ﻦﯾﺪﺑ يا هدوﺮﺳ ﻪﮐ ﺖﺳا هدوﺮﺳ ﺎﻤﻠﺴﻣ و دﻮﺷ ﯽﻤﻧ هﺪﯾد يﺪﻌﺳ ناﻮﯾد ﺰﺟ نﺎﺘﺳﺎﺑ ﺪﯿ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺮﻈﻧ ﺪﻨﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾﺪﺑ دﻮﺧ فوﺮﻌﻣ ﺪﻨﺑ ﻊﯿﺟﺮﺗ رد ﻢﻫ ﻞﺟا ﺦﯿﺷ .
ﯽﻔﻄﺼﻣ ﺪﻤﺤﻣ مﺮﮐا ﯽﺒﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﻋﺎﺷ ﯽﺒﻠﻗ تﺎﺳﺎﺴﺣا و ﺖﯿﻧ صﻮﻠﺧ هﺪﻨﻨﮐ ﻢﯿﺳﺮﺗﺮﻌﺷ عﻮﻧ ﻦﯾا )
ص ( ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﮏﯾﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا
و ﺪﻧا هدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ار دﻮﺧ دﺎﻘﺘﻋا و سﺎﺴﺣا صﺎﺧ يا ﺎﺑ يدراﻮﻣ رد و ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺖﺒﻘﻨﻣ ود ﻦﯾا يدراﻮﻣ رد اﻮﺘﺤﻣ و رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﻈﻧ زا
ﺖﺴﯿﻧ ﻒﻄﻟ زا ﯽﻟﺎﺧ ﺎﻬﻧا قاﺮﺘﻓا و ﻪﺑﺎﺸﺗ هﻮﺟو نﺎﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻧا توﺎﻔﺘﻣ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ .
ﺖﺒﻘﻨﻣ ود زا ﯽﺸﺨﺑ هﺪﯾﺎﻓ ﺪﯾﺰﻣ ياﺮﺑ اﺪﺘﺑا )
ﺐﯿﮐﺮﺗ
ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ و ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﺪﻨﺑ (
مﺎﮕﻨﻫ ﺎﺗ دﻮﺷ ﯽﻣ هدروآ ﺎﻨﯿﻋ عﻮﺿﻮﻣ ﻞﺻا ﻪﺟﻮﺘﻣ هﺪﻨﻧاﻮﺧ ،ﯽﺳرﺮﺑ و ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . مﺮﮐا لﻮﺳر ﺖﻌﻧ )
ص ( ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﺪﻨﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد
يا زا ﺮﺑ هرﺪﺳ ياو ﺖﻫاﺮﻫﺎﺷ ﻪﺒﻗ
شﺮﻋ ﻪﯿﮑﺗ ﺖﻫﺎﮔ
يا قﺎﻃ ﻢﻬﻧ قاور ﻪﺘﺴﮑﺸﺑ ﻻﺎﺑ ز
ﻪﺷﻮﮔ ﺖﻫﻼﮐ
ﻢﻫ ﻞﻘﻋ هﺪﯾود رد ﻢﻫ ﺖﺑﺎﮐر عﺮﺷ
هﺪﯾﺰﺧ رد ﺖﻫﺎﻨﭘ
يا خﺮﭼ دﻮﺒﮐ هﺪﻧژ رد ﯽﻘﻟد ندﺮﮔ
ﺮﯿﭘ ﺖﻫﺎﻘﻧﺎﺧ
ﻪﻣ ﮏﺳﺎﻃ ندﺮﮔ تﺪﻨﻤﺳ ﺐﺷ هّﺮﻃ ي ﻢﭼﺮﭘ ﺖﻫﺎﯿﺳ
ﻞﯾﺮﺒﺟ ﻢﯿﻘﻣ كﻼﻓا ﺖﻧﺎﺘﺳآ ﻢﯾﺮﺣ
ﺖﻫﺎﮔرﺎﺑ
خﺮﭼ را ﻪﭼ
،ﻊﯿﻓر كﺎﺧ ﻞﻘﻋ ﺖﯾﺎﭘ ﻪﭼرا
،گرﺰﺑ ﻞﻔﻃ ﺖﻫار
)
ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ
، 1362
،2
، 12 (
مﺮﮐا ﯽﺒﻧ ﺖﻌﻧ رد ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ زاﺪﻨﭼ ﯽﺗﺎﯿﺑا ﮏﻨﯾا )
ص (
۵
ﻢﯾر ﻰﻠﻋ
ِعﺎﻘﻟا
َﻦﯿﺑ
ِنﺎﺒﻟا
ِﻢَﻠﻌﻟاو
َّﻞﺣَأ
ﮏﻔﺳ ﯽﻣد ﯽﻓ
ِﺮﻬﺷَﻷا
ُﺮﺤﻟا
ِم
ﺖﻣِﺰَﻟ
بﺎﺑ
ِﺮﯿﻣَأ
ءﺎﯿِﺒﻧَﻷا ﻦﻣو ﮏﺴﻤﯾ
ِحﺎﺘﻔﻤِﺑ
ِبﺎﺑ
ِﷲا
ِﻢﻨَﺘﻐﯾ
ُّﻞُﮑَﻓ
ٍﻞﻀَﻓ
ٍنﺎﺴﺣِإو
ٍﮥَﻓِرﺎﻋو ﺎﻣ
َﻦﯿﺑ
ٍﻢﻠَﺘﺴﻣ
ﻪﻨﻣ
ِمِﺰَﺘﻠﻣو
ﺖﻘَّﻠﻋ ﻦﻣ
ﻪﺣﺪﻣ
ًﻼﺒﺣ
ُّﺰﻋُأ ﻪِﺑ ﯽﻓ
ِمﻮﯾ ﻻ
َّﺰﻋ
ِبﺎﺴﻧَﻷﺎِﺑ
ِﻢﺤُّﻠﻟاو
يرﺰﯾ ﯽﻀﯾﺮَﻗ اًﺮﯿﻫز
َﻦﯿﺣ ﻪﺣﺪﻣَأ ﻻو
سﺎﻘﯾ ﻰﻟِإ يدﻮﺟ ىﺪَﻟ
ِمِﺮﻫ
ﺪّﻤﺤﻣ
ُةﻮﻔﺻ يرﺎﺒﻟا
ﻪُﺘﻤﺣرو
ُﮥﯿﻐﺑو
ِﷲا ﻦﻣ
ٍﻖﻠَﺧ ﻦﻣو
ِﻢﺴَﻧ
ﺐﺣﺎﺻو
ِضﻮﺤﻟا
مﻮﯾ
ُﻞﺳُّﺮﻟا ٌﮥَﻠﺋﺎﺳ ﻰﺘﻣ
دورﻮﻟا
ُﻞﯾﺮﺒِﺟو
ُﻦﯿﻣَﻷا ﯽﻤَﻇ
هُؤﺎﻨﺳ
هﺎﻨﺳو
ﺲﻤﺸﻟا
ًﮥﻌﻟﺎﻃ
مﺮِﺠﻟﺎَﻓ ﯽﻓ
ﮏَﻠَﻓ
ءﻮﻀﻟاو ﯽﻓ
ِﻢَﻠﻋ
قازﺮﻟاﺪﺒﻋ ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ ﺖﺒﻘﻨﻣود ﻦﯿﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ،ﺖﺳا ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا رد ﻪﭽﻧآ ﻢﺸﺷ نﺮﻗ نﺎﺑز ﯽﺳرﺎﻓ روآ مﺎﻧﺮﻋﺎﺷ ،ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
ﺖﺳا ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا ،بﺮﻋ ﺮﺻﺎﻌﻣ ﺮﻋﺎﺷ ﺎﺑ يﺮﺠﻫ .
و ﯽﻠﮑﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ،ﺖﺒﻘﻨﻣ ود ﻦﯾا ﻪﺑ ﯽﻘﯿﺒﻄﺗ هﺎﮕﻧ ﺎﺑ دراد ﯽﻌﺳ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا
ﺑ ﻪﺑ نﺎﮑﻣا ﺪﺣﺮﺳ ﺎﺗو ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺑدا عﻮﻧ ﻦﯾا ندوﺮﺳ رد ار ﮏﯾﺮﻫ ناﻮﺗ ،ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯾا ﻞﺒﻗزا و ،دزادﺮﭙﺑ ود نآ ﯽﯾاﻮﺘﺤﻣ نﺎﯿ
دزادﺮﭙﺑ ﺎﻬﻧآ زا ﮏﯾ ﺮﻫ تاﺰﯿﻤﻣ ﺮﮕﯾد و قاﺮﺘﻓا و كاﺮﺘﺷا هﻮﺟو .
زا ﮏﯾ ﺮﻫ نﻮﻣاﺮﯿﭘ يﺮﺼﺘﺨﻣ دراد تروﺮﺿ ﺚﺤﺑ ﻪﺑ دورو زا ﺶﯿﭘ
ددﺮﮔ نﺎﯿﺑ عﻼﻃا ﺪﯾﺰﻣ ﺖﻬﺟ ﺮﻋﺎﺷ ود .
ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ :
يﺮﺠﻫ ﻢﺸﺷ نﺮﻗ ياﺮﺳ هﺪﯿﺼﻗ،ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟاﺪﺒﻋ ﻦﺑا ﺪﻤﺤﻣ ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ
، رد ار ردﻮﺧ ﺮﻤﻋ ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻔﺻا ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﺠﻨﺧ لآ و ﺪﻋﺎﺻ لآ نﺎﮔرﺰﺑ حﺪﻣ ﻪﺑ و هدﺮﮐ يﺮﭙﺳ نﺎﻬ .
ﺖﺳا هدﺎﺳ و ﻞﻬﺳ ،ناور ﻒﻠﮑﺗ زا ﯽﻟﺎﺧ وا ﺮﻌﺷ .
يو
ﺎﻬﻧآ رد و هﺪﺷ دراو ﻆﻋو و ﻮﺠﻫ ،حﺪﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ مﺎﺴﻗا رد ﯽﻋﺎﺑر و ﻪﻌﻄﻗ و ﻊﯿﺟﺮﺗ و ﺐﯿﮐﺮﺗ و لﺰﻏ و هﺪﯿﺼﻗ ،ﺮﻌﺷ عاﻮﻧا رد ﺖﺳا هدﺮﮐ تﺎﺒﺛا ار دﻮﺧ ترﺎﻬﻣ
، رد هﮋﯾﻮﺑ نﺎﯾاﺮﺳ لﺰﻏ رﻮﻬﻇ ﻪﻣﺪﻘﻣ و هﺪﺷ ﮏﯾدﺰﻧ لﺎﻤﮐ زا يﺪﻨﻠﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ عﻮﻧ ﻦﯾا رد ﻪﮐ لﺰﻏ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يﺪﻌﺳ صﻮﺼﺨﺑ ﻢﺘﻔﻫ نﺮﻗ گرﺰﺑ .
لﺎﺳ رد وا 588
ﺖﺳا ﻪﺘﺷﺬﮔ رد يﺮﺠﻫ )
،ﺎﻔﺻ 731،1371 (
ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا لﺎﺳ رد
1868 ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﯽﺗﺎﻣﺪﻘﻣ تﻼﯿﺼﺤﺗ ﺪﺷ ﺪﻟﻮﺘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ داﮋﻧ ﺎﺑ يا هداﻮﻧﺎﺧ رد و ﺮﺼﻣ رد م ﺮﺗدوز و ﺖﻋﺮﺳ
ﺪﺷ ﻪﺴﻧاﺮﻓ مزﺎﻋ دﻮﺧ ﻞﯿﺼﺤﺗ ﻪﻣادا ياﺮﺑ و ﺪﻧﺎﺳر نﺎﯾﺎﭘ ﻪﺑ رﺮﻘﻣ ﺪﻋﻮﻣ زا .
ندوﺮﺳ ﻪﺑ هزﺎﺗ ﯽﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ ،ﺮﺼﻣ ﻪﺑ دﺪﺠﻣ ﺖﺸﮔزﺎﺑ زا ﺲﭘ
ﺪﺷ وا تﺮﻬﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ دوﺮﺳ ﯽﺑﺮﻋ دﻼﺑ هرﺎﺑ رد يﺪﯾﺎﺼﻗ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد و ﺖﺧادﺮﭘ دﻮﺧ رﺎﻌﺷا .
ﺖﻗو مﺎﻤﺗ يو ،ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾا زا
ﺷ فﺮﺻ ار دﻮﺧ ﺖﺧادﺮﭘ مﻮﻈﻨﻣ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﯾﺎﻤﻧ ندوﺮﺳ و ﺮﻌ
. لوا ﻦﯾﺮﺸﺗ ﻢﻫدﺰﯿﺳ رد ﻪﮑﻨﯾا ﺎﺗ /
ﻪﯾرﻮﻓ 1932 هﺎﺟ زا ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد م
ﺖﻔﮔ دورﺪﺑ ار نﺎﻬﺟ،دﻮﺑ ﻊﯾﺪﺑ رﺎﺛآ ندروآ ﺪﯾﺪﭘ مﺮﮔﺮﺳ نﺎﻨﭽﻤﻫ و رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﻤﯿﻈﻋ توﺮﺛ و )
،يرﻮﺧﺎﻓ ﺎﻨﺣ 990،1369
(
4 - 1 كاﺮﺘﺷا هﻮﺟو
4 - 1 - 1 و هﻮﮑﺷ دﻮﺧ رﺎﻌﺷا رد ﺮﻋﺎﺷ ود ﺮﻫ- مﺮﮐا لﻮﺳر ﺖﻤﻈﻋ
) ص ( و ﯽﻬﻟا شﺮﻋ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻤﯿﻫﺎﻔﻣ ﺎﺑ ار نﺎﺸﯾا يﻻاو هﺎﮕﯾﺎﺟ و
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ رﺎﺨﺘﻓا نآ ﻪﺑ و ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ هرﺎﺷا ﺪﻟﺎﺑ ﯽﻣ نﺎﺸﯾا كرﺎﺒﻣ دﻮﺟو ﻪﺑ ﻪﮐ كﻼﻓا مﺎﻤﺗ و ﯽﻬﻨﺘﻤﻟا هرﺪﺳ .
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا ﯽﻗ ﻮﺷ ﺪﻬﻧ ﯽﻣ مﺪﻗ ﯽﻧﺎﻤﺳآ ﻪﺑ و ددرﻮﻧ ﯽﻣ رد كﻼﻓا ﺮﺑ راﻮﺳ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
هدﺎﯿﭘ يﺎﭘ ﺎﯾ زاوﺮﭘ لﺎﺑ ﭻﯿﻫ ﻪﮐ -
ﺖﺴﯿﻧ ﺎﺠﻧآ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر يارﺎﯾ ار يا .
راﺮﻗ ﺪﻤﺤﻣ رﺎﯿﺘﺧا رد ﺎﻬﻨﺗ ،شﺮﻋ و ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ ﻒﻗﻮﺘﻣ دﻮﺧ ﺐﺗاﺮﻣ رد شﺮﻋ ﺮﯾز رد ناﺮﺒﻣﺎﯿﭘ
ﯽﻣ دﺮﯿﮔ . ﯽﻣ بﺮﻘﺗ ﻦﯾا ﺎﺑ اﺪﺧ ﯽﯾﻮﮔ ﺪﻨﮐ نوﺰﻓا شﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺮﺑ ار ﺶﺘﻤﻌﻧ ﺪﻫاﻮﺧ
:
ﺖﺒﺟ
تاوﺎﻤﺴﻟا وَأ
ﺎﻣ
َّﻦﻬَﻗﻮَﻓ
ﻢِﻬِﺑ = ﻰﻠﻋ
ٍةرّﻮَﻨﻣ
ِﮥّﯾِّرد
ِﻢﺠُّﻠﻟا
ﻰّﺘﺣ
ﺖﻐَﻠﺑ
ءﺎﻤﺳ ﻻ
رﺎﻄﯾ ﺎﻬَﻟ = ﻰﻠﻋ
ٍحﺎﻨﺟ ﻻو ﻰﻌﺴﯾ ﻰﻠﻋ ِمﺪَﻗ
َﻞﯿﻗو
ُّﻞُﮐ
ٍّﯽِﺒَﻧ
ﺪﻨﻋ
ﻪﺘﺒﺗر = ﺎﯾو
ﺪّﻤﺤﻣ اﺬﻫ
شﺮﻌﻟا
ِﻢﻠَﺘﺳﺎَﻓ
ﻒﻋﺎﺿو
بﺮُﻘﻟا ﺎﻣ
تﺪّﻠُﻗ ﻦﻣ
ٍﻦَﻨﻣ = ﻼِﺑ
داﺪﻋ ﺎﻣو
ﺖﻗِّﻮُﻃ ﻦﻣ
ِﻢﻌﻧ ) تﺎﯿﻗﻮﺷ
، 71،1988 (
ﺰﯿﻧ ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قاﺰﻟا ﺪﺒﻋ يﺪﻨﻠﺑ
مﺎﻘﻣ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ار ﻦﯿﻨﭼ نﺎﯿﺑ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ﻪﮐ هرﺪﺳ ﯽﻬﺘﻨﻤﻟا هاﺮﻫﺎﺷ و هﺎﮔرﺬﮔ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﺳا و ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ رد
نﺎﻤﺳآ ﻢﺘﻔﻫ ﻪﺑ شﺮﻋ ﯽﻬﻟا ﻪﯿﮑﺗ هدز و ﻪﺷﻮﮔ هﻼﮐ يو قاور ﻢﻬﻧ ار ﻪﺘﺴﮑﺷ و زا نآ ﻻﺎﺑ ﻪﺘﻓر ﺖﺳا :
يا زا ﺮﺑ هرﺪﺳ ياو ﺖﻫاﺮﻫﺎﺷ ﻪﺒﻗ
شﺮﻋ ﻪﯿﮑﺗ ﺖﻫﺎﮔ
يا قﺎﻃ ﻢﻬﻧ قاور ﻪﺘﺴﮑﺸﺑ ﻻﺎﺑ ز
ﻪﺷﻮﮔ ﺖﻫﻼﮐ
هدﺎﻬﻧ نﺎﮑﻣﻻ هورذﺮﺑ ﻮﺗ ﺪﻨﺴﻣ سﺪﻗ تﺮﻀﺣ رد )
ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
، 1362
،2
، 12 (
۶
4 - 1 - 2 - هدﺮﮐ هرﺎﺷا عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺮﻋﺎﺷ ودﺮﻫ مﺮﮐا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻪﮐ ﺪﻧا
) ص ( روﺮﺳ و ياﻮﺸﯿﭘ ﺮﯾﺎﺳ
ناﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﺳا
و ﺮﮕﯾد
ﺎﯿﺒﻧا رد ﺮﺑاﺮﺑ نﺎﺸﯾا ﺮﺳ ﻢﯿﻈﻌﺗ دوﺮﻓ هدروآ و نﺎﺸﯾا ار هدﻮﺘﺳ ﺪﻧا .
و مدآ ﺐﻠﺻ رد ﺶﻧارﺪﭘ زا ﺶﯿﭘ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻪﯾﻮﺒﻧ ﻪﯾﺰﻤﻫ رد ﺪﻌﺑ ﺖﯿﺑود رد و هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ زا لوا ﺖﯿﺑود رد ﯽﻗﻮﺷ ﻪﻟﺎﻫ رد و دﻮﺑ اﻮﺣ ﻢﺣر ترﺎﻬﻃ و ﯽﮐﺎﭘ راﻮﻧا زا يا
.و ﯽﻣ رﺎﺨﺘﻓا و ﺖﻠﯿﻀﻓ ﺐﺴﮐ وا ﻪﺑ بﺎﺴﺘﻧا رد شداﺪﺟا و نارﺪﭘ ﻪﮐاﺮﭼ ﺪﻨﻨﮐ
ﯽﻣ هﺮﻬﺑ عﺮﻓ زا ﻪﺸﯾر و ﻞﺻا هﺎﮔ دﺮﯿﮔ
. ﯽﻣ ﻦﯿﻣز دﻮﺟﻮﻣ ﻦﯾﺮﺗﺮﺑ ار وا ﻪﻣادا رد تﻮﺒﻧ ﯽﮔرﺰﺑ و تﺰﻋ ﻪﮐ ﺪﻧاد ﯽﻣ ﯽﺴﮐ اروا و و ﺪﻧاد
ﺖﺳا هدﺮﮐ كرد ار :
اﻮﻤُﻧ
ﻪﯿَﻟِإ اوداﺰَﻓ ﯽﻓ ىرﻮﻟا ﺎًﻓَﺮَﺷ
ّبرو
ٍﻞﺻَأ
ٍعﺮَﻔﻟ ﯽﻓ
ِرﺎﺨَﻔﻟا ﯽﻤُﻧ
هاﻮﺣ ﯽﻓ
تﺎﺤﺒﺳ
ِﺮﻬﻄﻟا
ﻢﻬَﻠﺒَﻗ
ِنارﻮﻧ ﺎﻣﺎﻗ
مﺎﻘﻣ
ِﺐﻠّﺼﻟا
ِﻢﺣﺮﻟاو
ﺎﯾ
َﺮﯿَﺧ ﻦﻣ
ءﺎﺟ
دﻮﺟﻮﻟا ًﮥﯿﺤَﺗ ﻦﻣ
َﻦﯿﻠﺳﺮﻣ ﻰﻟِإ ىﺪﻬﻟا
ﮏِﺑ اوؤﺎﺟ
ﺖﯿﺑ
َﻦﯿﯿِﺒَﻨﻟا يﺬﱠﻟا ﻻ ﺎّﻟِ
ﻒﺋﺎﻨﺤﻟا
ﻪﯿﻓ
ءﺎﻔَﻨﺤﻟاو )
،تﺎﯿﻗﻮﺷ 73،1988 (
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ اﺪﺧ لﻮﺳر ﻪﺑ بﺎﻄﺧ ﺎﺑ تﺎﯿﺑا ﻦﯾا رد ﺰﯿﻧ قازﺮﻟاﺪﺒﻋ ﺮﮑﺸﻟ ﺎﺑ ﺢﯿﺴﻣ ﯽﺴﯿﻋ و ﺪﻨﻧاﺮﺘﺴﮔ ﯽﻣ شﺮﻓ ﺖﻫار رد ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
فﺮﺸﻣ ﻮﺗ ﺖﻣﺪﺧ ﻪﺑ ءﺎﯿﺒﻧا ﯽﻣﺎﻤﺗ و دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻮﺗ هاﺮﻤﻫ ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ
:
شاّﺮﻓ ترد ﻢﯿﻠﮐ شووﺎﭼ ناﺮﻤﻋ ﺖﻫر
ﺢﯿﺴﻣ ﻢﯾﺮﻣ
رد ﺖﺘﻣﺪﺧ ﺎﯿﺒﻧا زو فّﺮﺸﻣ ﺖﺘﻣﺮﺣ
ﯽﻣدآ مّﺮﮑﻣ ) ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
، 1362
،2
، 12 (
4 - 1 - 3 - مﺮﮐا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ جاﺮﻌﻣ ﻪﺑ ودﺮﻫ )
ص ( ﺪﻧا هدﺮﮐ هرﺎﺷا .
ﯽﻗﻮﺷ رد ﺞﻬﻧ ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﻞﯿﺼﻔﺗ ﻪﺑ ار جاﺮﻌﻣ نﺎﺘﺳاد هدﺮﺒﻟا ﺪﻨﮐ
. و نﺎﮕﺘﺷﺮﻓ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﺟ دور ﯽﻣ ﯽﺼﻘﻟا ﺪﺠﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺒﺷ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ
هدﺎﺘﺴﯾا رﺎﻈﺘﻧا ﻪﺑ ناﺮﺒﻣﺎﯿﭘ بﺎﻬﺷ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ درﺬﮔ ﯽﻣ ﺎﺠﻧآ زا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ نﻮﭼ و ﺪﻧا
ﻪﮐ ﯽﻧﺎﯿﻫﺎﭙﺳﺎﺑ ،ﺪﻧا هدﺮﮐ ﻪﻃﺎﺣا ار هﺎﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣﺮﺑ رد ار شا كرﺎﺒﻣ دﻮﺟو ،ﺪﻧا هﺪﻣآ دﺮﮔ ﻢﭼﺮﭘ فاﺮﻃا ا وا ﻪﺑ زﺎﻤﻧ رد گرﺰﺑ ناﺮﺒﻣﺎﯿﭘ و ﺪﻧﺮﯿﮔ
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ اﺪﺘﻗ :
ىﺮﺳَأ
ﮏِﺑ
ﻪـﻠﻟا
ًﻼﯿَﻟ ذِإ ﻪُﮑﺋﻼﻣ
ُﻞﺳُﺮﻟاو ﯽﻓ
ﺪِﺠﺴﻤﻟا ﻰﺼﻗَﻷا ﻰﻠﻋ
ِمﺪَﻗ
ﺎﻤَﻟ
تﺮَﻄَﺧ
ﻪِﺑ اﻮّﻔَﺘﻟا ﻢﻫﺪِّﯿﺴِﺑ
ِﺐﻬُّﺸﻟﺎَﮐ
ِرﺪﺒﻟﺎِﺑ وَأ
ﺪﻨﺠﻟﺎَﮐ
ِﻢَﻠﻌﻟﺎِﺑ )
،تﺎﯿﻗﻮﺷ 72،1988 (
ﯽﻣ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﻤﻈﻋ ﻪﻧﺎﺸﻧ ار نآ ؛ﺪﻧا ﻪﺘﺴﯾﺮﮕﻧ ﺪﯾدﺮﺗ ﺎﺑ جاﺮﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﯽﻗﻮﺷ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻢﺴﺟ ﻪﮐ اﺮﭼ ﺪﻧاد
ﺪﻨﮐ جوﺮﻋ ﯽﻬﻟا بﺮﻗ ﯽﻨﻌﯾ مﺎﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺷاد ار نآ ﺖﻗﺎﯿﻟ و دﻮﺑ ﻦﯿﻣز يور مﺎﺴﺟا ﻦﯾﺮﺘﮐﺎﭘ زا :
ﺎﻬﯾَﺄﯾ ىﺮﺴﻤﻟا
ﻪِﺑ ﺎًﻓَﺮَﺷ ﻰﻟِإ ﺎﻣ ﻻ
ُلﺎﻨَﺗ
ﺲﻤَﺸﻟا
ءازﻮﺠﻟاو
َنﻮﻟءﺎﺴَﺘﯾ
ﺖﻧَأو
ُﺮﻬﻃَأ
ٍﻞَﮑﯿﻫ
ِحوﺮﻟﺎِﺑ مَأ
ِﻞَﮑﯿﻬﻟﺎِﺑ
ءاﺮﺳِﻹا
ﺎﻤِﻬِﺑ
تﻮﻤﺳ
ِﻦﯾَﺮﻬَﻄﻣ ﺎﻤﻫﻼﮐ
رﻮﻧ
ٌﮥﯿﻧﺎﺤﯾرو ءﺎﻬﺑو )
تﺎﯿﻗﻮﺷ
، 86،1988 (
رد قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﻦﯾا
ﻪﺑ ﺖﯿﺑ جاﺮﻌﻣ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ هرﺎﺷا مﺮﮐا
) ص ( ود نﺎﻬﺟ ﯽﺘﺴﻫ ار ﺮﯾز ﺎﭘ هدﺎﻬﻧ و زا ﺪﺣ بﺎﻗ ﻦﯿﺳﻮﻗ
ﺰﯿﻧ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺖﺳا . بﺎﻗ ﻦﯿﺳﻮﻗ ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ هزاﺪﻧا و راﺪﻘﻣ ود سﻮﻗ نﺎﻤﮐ رد ﯽﺑﺮﻋ ﻪﯾﺎﻨﮐ زا لﺎﻤﮐ ﯽﮑﯾدﺰﻧ و دﺎﺤﺗا ود دﺮﻓ ﺎﺑ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﻀﻌﺑ زا ناﺮﺴﻔﻣ بﺎﻗ ﻦﯿﺳﻮﻗ ار لﺎﻤﺘﺣا ﯽﮑﯾدﺰﻧ و بﺮﻘﺗ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺎﺑ تﺮﻀﺣ ﻖﺣ ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻧا . رد ﻦﯿﻧﻮﮐ و ﻦﯿﺳﻮﻗ ﺖﻌﻨﺻ
ﻊﺠﺳ رﺎﮑﺑ ﻪﺘﻓر ﺖﺳا .
يا هدﺮﮐ ﺮﯾﺰﺑ يﺎﭘ ﻪﺘﺷﺬﮕﺑ ﻦﯿﻧﻮﮐ ز
ﺪﺣ بﺎﻗ ﻦﯿﺳﻮﻗ ) ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
، 1362
،2
، 12 (
4 - 1 - 4 - ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻞﯾﺎﻀﻓ ﻪﺑ تﺎﯿﺑا ﻦﯾا رد ودﺮﻫ )
ص ( ﺪﻨﻧﺎﻣ : ﺖﻋﺎﻔﺷ
، ﺖﻣاﺮﮐ
، و ﯽﮐﺎﭘ ﺖﻤﺣر ...
ﯽﻣ هرﺎﺷا ﺪﻨﻨﮐ
:
ﻪﺛدﺎﺣ ﯽﻗﻮﺷ ﺖﯿﺑ ود ﻦﯾا رد ﯽﻣ هرﺎﺷا ﺶﻧﺪﺷ ثﻮﻌﺒﻣ زا ﻞﺒﻗ ﯽﺤﯿﺴﻣ نﺎﺒﻫار ﺎﺑ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ راﺪﯾد
ﻪﯾﺎﺳ نﺎﺸﯾا زاﺮﻓ ﺮﺑ يﺮﺑا ﻪﮐ ﺪﻨﮐ
دﺮﮐ باﺮﯿﺳ ار ﺎﻫ ﻪﻠﻗ نﺎﺒﻫار و نﺎﻨﯿﺸﻧﺮﯾد ،نآ نارﺎﺑ و ﺪﻨﮑﻓا :
ﻪﺘَﻠَّﻠَﻇو ترﺎﺼَﻓ
ُّﻞﻈَﺘﺴَﺗ
ﻪِﺑ
ٌﮥﻣﺎﻤَﻏ ﺎﻬﺘﺑَﺬﺟ
ُةَﺮﯿﺧ
ِﻢﯾﺪﻟا
ٌﮥّﺒﺤﻣ
ِلﻮﺳَﺮﻟ ا
ﻪَﻠﻟ ﺎﻬﺑِﺮﺷُأ
ﺪﺋﺎﻌَﻗ
ِﺮﯾّﺪﻟا
ُنﺎﺒﻫﺮﻟاو ﯽﻓ ِﻢﻤﻘﻟا ) تﺎﯿﻗﻮﺷ
، 78،1988 (
هﺰﯾر ﮓﻨﺳ ﺢﯿﺒﺴﺗ ﺖﺳا ﯽﻗﻮﺷ هرﺎﺷا درﻮﻣ تﺎﻣاﺮﮐ زا ﺮﮕﯾد ﯽﮑﯾ تﺮﻀﺣ نآ كرﺎﺒﻣ ﺖﺳد رد ﺎﻫ
:
ﺎﻤَﻟ ﺎﻋد
ﺐﺤﺼﻟا
َنﻮﻘﺴَﺘﺴﯾ ﻦﻣ
ٍﺈﻤَﻇ ﺖَﺿﺎﻓ
هاﺪﯾ
َﻦﻣ
ِﻢﯿﻨﺴﺘﻟا
ِﻢَﻨﺴﻟﺎِﺑ
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ هرﺎﺷا ناﺪﺑ ﯽﻗﻮﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺗﺎﻣاﺮﮐ زا يﺮﮕﯾد داﺪﯾور نارﺎﺑ ندﺮﮐ باﺮﯿﺳ و نﺎﺘﺸﮕﻧا ﻦﯿﺑ زا لﻻز ﻪﻤﺸﭼ نﺪﺷ يرﺎﺟ :
ﻞﻫ اوﺮﺼﺑَأ
َﺮَﺛَﻷا
ءﺎّﺿﻮﻟا مَأ اﻮﻌﻤﺳ
ﺲﻤﻫ
ِﺢﯿﺑﺎﺴَﺘﻟا
ِنآﺮُﻘﻟاو ﻦﻣ
ِﻢﻣُأ ) تﺎﯿﻗﻮﺷ
، 62،1988 (
٧
لﺎﻤﺟ ﻦﯾﺪﻟا ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ : ﺎﺑ دﻮﺟو ﻪﮑﻧآ ﻪﻧ ﻪﻘﺣ ) ﻪﻧ ﮏﻠﻓ و نﺎﻤﺳآ ( و ﺖﻔﻫ هﺮﻬﻣ ) ﺖﻔﻫ هرﺎﯿﺳ ( رد ﺶﯿﭘ يور ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ و ﻊﯿﻄﻣ ﺮﻣا
نﺎﺸﯾا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻟو ﻦﻣاد ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ زا هﺪﺒﻌﺷ يزﺎﺑ و ﺖﻧﺎﻌﺘﺳا زا ﺎﻬﻧآ كﺎﭘ ﺖﺳا و ﺰﺟ نادﺰﯾ
، رﺎﯾ يﺮﮕﯾد دراﺪﻧ . و ﺺﺨﺷ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ار
ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﯽﻟﺎﺜﻤﺗ زا ﺖﻤﺼﻋ و ﯽﮐﺎﭘ ﯽﻣ ﺪﻨﻧاد :
ﻪﻧ ﻪﻘﺣ و ﺖﻔﻫ هﺮﻘﻧ ﺖﺸﯿﭘ ﺖﺳد
ﻮﺗ و ﻦﻣاد ﻮﺗ ناز كﺎﭘ
يا ﺺﺨﺷ ﻮﺗ ﺖﻤﺼﻋ ﻢﺴﺠﻣ يو تاذ ﻮﺗ
، ﺖﻤﺣر رﻮﺼﻣ ) ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
، 1362
،2
، 114 (
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﺢﯾﺮﺸﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا ار نآ و ﺪﻨﮑﯿﻣ هرﺎﺷا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﻋﺎﻔﺷ مﺎﻘﻣ ﻪﺑ قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ :
نﻮﭼ ﺖﺴﯿﻧ ﯽﺘﻋﺎﻀﺑ ز ﺖﻋﺎﻃ زا ﺎﻣ ﻪﻨﮔ و ز ﻮﺗ ﺖﻋﺎﻔﺷ )
نﺎﻤﻫ
، 13 (
ﯽﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﻋﺎﺷ ﺪﯾﻮﮔ
: ﺪﻤﺤﻣ ) ص ( ﺪﻨﮐ كرد ار نآ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻤﻧ ﺲﮐ ﭻﯿﻫ و ﻪﺘﻔﮔ ﺖﻌﻧ ار وا ﺪﻧواﺪﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺴﮐ .
ﯽﻗﻮﺷ ﻪﺘﺒﻟا
دﻮﺷ ﯽﻣ وا يﻮﺒﻧ ﻪﯾﺰﻤﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﮐ دراد مﻮﻬﻔﻣ ﻦﯾا ﺎﺑ ﯽﺘﯿﺑ ﺰﯿﻧ .
دﻮﺧ ﺮﻃﺎﺧ يﺮﻋﺎﺷ ﻪﭼ ﺖﻌﻧ ؟ﺪﺠﻨﺳ ﻮﺗ
ياﺰﺳ ﻮﺗ ﺪﺧ ا ﺖﻔﮔ )
،نﺎﻤﻫ 92 (
4 - 1 - 5 - هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ و ﺪﻨﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد ﺮﻋﺎﺷ ود ﻦﯾا كﺮﺘﺸﻣ رﺎﻌﺷا و ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ دﻼﯿﻣ
لﺎﻤﺟ ﻦﯾﺪﻟا ﺎﺑ ﯽﮔﺮﯿﭼ و ﯽﺗرﺎﻬﻣ ﺮﻫ ﻪﭼ مﺎﻤﺗ ﺮﺗ ﻪﺑ ﻒﺻو ﻦﯾا ود ﻪﺛدﺎﺣ ﯽﻣ دزادﺮﭘ و ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا رﺎﯿﺴﺑ لد ﻦﯿﺸﻧ و باﺬﺟ ﻦﯾا
ود ﻪﻌﻗاو ﻢﻬﻣ ار ﻪﺑ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﯽﻣ دزﺎﺳ و ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ : زا ﻒﻄﻟ ﯽﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ
، بآ رد قﺮﻋ
،ﺖﻠﺠﺧ و زا تﺪﺷ ﺮﻬﻗ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ
،
ﺶﺗآ رد ﺐﺗ و بﺎﺗ و شزﻮﺳ هدﺎﺘﻓا و بآ زا ﺖﻟﺎﺠﺧ و يرﺎﺴﻣﺮﺷ فﺎﻄﻟا
ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ رد شﻮﻏآ هوﺎﺳ ﻪﻃﻮﻏ هدرﻮﺧ و ﻪﺑ ﻦﯿﻣز وﺮﻓ ﻪﺘﻓر
و ﺶﺗآ رد لد سرﺎﻓ نﺎﺟ هداد و كﻼﻫ هﺪﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺗرﺎﺷا ﻒﯿﻄﻟ دراد ﻪﺑ هﺪﯿﮑﺸﺧ نﺪﺷ
دور هوﺎﺳ و شﻮﻣﺎﺧ ﻦﺘﺸﮔ هﺪﮑﺸﺗآ
سرﺎﻓ ﻪﺑ مﺎﮕﻨﻫ تدﻻو ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ) ص .(
قازﺮﻟاﺪﺒﻋ رد
ﻦﯾا ود ﺖﯿﺑ زا ﻊﯾﺎﻨﺻ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ هﺮﻬﺑ هدﺮﺑ : رد ﻒﻄﻟ و ﻒﻨﻋ و بآ و ﺶﺗآ ﺖﻌﻨﺻ قﺎﺒﻃ
، رد ﺖﯿﺑ لوا ﺖﻌﻨﺻ ﻊﻤﺟ و
رد ﺖﯿﺑ مود ﺖﻌﻨﺻ ﻢﯿﺴﻘﺗ :
زا ﻒﻄﻟ و ﺖﻔﻨﻋ
، بآ و ﺶﺗآ رﺪﻧا قﺮﻋ و ﺐﺗ هدﺎﺘﻓوا
نآ رد ﺮﺑ هوﺎﺳ ﻪﻃﻮﻏ هدرﻮﺧ و ﻦﯾا رد لد سرﺎﻓ نﺎﺟ هداﺪﺑ ) ﺪﺒﻋ قازﺮﻟا ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا
، 1362
،2
، 12 (
هرﺎﭘ ﺮﮐذ ﻪﺑ يﺮﯿﺻﻮﺑ زا ﺪﯿﻠﻘﺗ ﻪﺑ تﺎﯿﺑا ﻦﯾا رد ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻫداﺪﺧر زا يا
: نﺪﺷ شﻮﻣﺎﺧ ،نارﺎﮑﻤﺘﺳ شﺮﻋ نﺪﻣآ رد هزﺮﻟ ﻪﺑ
ﺪﻣ ناﻮﯾا يﺎﻫ هﺮﮕﻨﮐ فﺎﮑﺷ و هوﺎﺳ ﻪﭼﺎﯾرد نﺪﯿﮑﺸﺧ ،سرﺎﻓ هﺪﮑﺸﺗآ ﺖﺳا هداد خر ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺪﻟﻮﺗ مﺎﮕﻨﻫ ﻪﮐ دزداﺮﭘ ﯽﻣ ﻦﯾا
.
4 - 1 - 6 - مﺮﮐا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﻪﺑ ﯽﻋﻮﻧ ﻪﺑ ودﺮﻫ )
ص ( ﻞﻫا و ﻪﺘﺴﺟ ﮏﺴﻤﺗ نﺎﺸﯾا ﺖﯿﺑ ﺪﻧا
هداد راﺮﻗ ﺖﺒﻘﻨﻣو حﺪﻣ درﻮﻣ ار وا و
ﺪﻧا ﻪﭼﺮﮔ ﻪﻧ ياﺰﺳ تﺮﻀﺣ ﺮﯾﺬﭙﺑ ﺖﺳﻮﺗ ﺮﻫ
ﻪﭽﻧآ ﻦﯾا اﺪﮔ ﺖﻔﮔ
ﻮﺗ ﻮﺤﻣ ﻦﮐ زا هﺪﯾﺮﺟ ي ﺮﻫ وا هزﺮﻫ
ﻪﮐ زا ﺮﺳ اﻮﻫ ﺖﻔﮔ
نﻮﭼ ﺖﺴﯿﻧ ﯽﺘﻋﺎﻀﺑ ز زا ﺖﻋﺎﻃ ﺎﻣ
ﻪﻨﮔ و ز ﻮﺗ ﺖﻋﺎﻔﺷ )
نﺎﻤﻫ
، 15 (
زا ﯽﮑﭼﻮﮐ رادﻮﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺰﯿﻧ نﺎﻧآ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﮐ اﺮﭼ دزادﺮﭘ ﯽﻣ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ناﺪﻧﺎﺧ ﺶﯾﺎﺘﺳ ﻪﺑ هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ زا تﺎﯿﺑا ﻦﯾا رد ﯽﻗﻮﺷ ﺪﻤﺣا ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺮﯾﻮﺼﺗ .
ﻪﮐ هﺎﮕﻧآ و ﺪﻧا مﺮﺣ راد ﻢﭼﺮﭘ و اﺪﺧ نﺎﮔﺪﯾﺰﮔﺮﺑ ﻪﮐ نﺎﻧآ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ رﺎﺜﻧ ناواﺮﻓ يﺎﻫدورد ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ناﺪﻧﺎﺧ ﺮﺑ وا
هﺮﻬﭼ ﯽﻣ ﺎﻫ ﯽﺘﺨﺳ غاﺮﺳ ﺖﻤﻫ مﺰﻋﺎﺑ و ﺪﻨﻧز ﯽﻣ ﺪﻨﺨﺒﻟ ثداﻮﺣﺮﺑ ﯽﯾور هدﺎﺸﮔ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﺷ هﺪﯿﺸﮐ ﻢﻫ رد ﯽﺘﺨﺳ ﺮﺛا رد رﺎﮔزور ي
ﺪﻧور :
ِّﻞﺻو ﯽﺑر ﻰﻠﻋ
ٍلآ
ﻪَﻟ
ٍﺐَﺨُﻧ =
ﺖﻠﻌﺟ ﻢِﻬﯿﻓ
ءاﻮﻟ
ﺖﯿﺒﻟا
ِمَﺮﺤﻟاو
ﺾﯿﺑ
هﻮﺟﻮﻟا
ﻪﺟوو
ِﺮﻫﺪﻟا وذ
ﮏَﻠﺣ =
ّﻢُﺷ
فﻮﻧُﻷا
ﻒﻧَأو
تﺎﺛدﺎﺤﻟا ﻰﻤﺣ
) تﺎﯿﻗﻮﺷ
، 56،1988 (
4 - 1 - 7 - ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺰﯿﻧ يﺮﮕﯾد تﺎﮐاﺮﺘﺷا ياراد ﺮﻌﺷ ود ﻦﯾا ﺪﺷ نﺎﯿﺑ ﻪﮐ ي دراﻮﻣ زا ﺮﯿﻏ ﻪﺘﺒﻟا ﻼﺜﻣ ﻪﮐ
: يرﺎﺘﺧﺎﺳ زا
ﺪﻧا هﺪﺸﻧ رﻮﻈﻨﻣ نﺎﯿﺑ رد ﻒﻠﮑﺗ و ﯽﻇﺎﻔﻟ رﺎﺘﻓﺮﮔ دﻮﺧ رﻮﻈﻨﻣ نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ ودﺮﻫ و ﺪﻧارادرﻮﺧﺮﺑ ناور و هدﺎﺳ .
رﻮﺻ نﺎﯿﻣ زا ود ﺮﻫ
ﺪﻧا هدوﺰﻓا دﻮﺧ رﺎﻌﺷا ﯽﯾﺎﺒﯾز ﺮﺑ تﺎﻬﯿﺒﺸﺗ ﻦﯾا ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ و ﺪﻧا هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا رﺮﮑﻣ و ﻎﯿﻠﺑ ﻪﯿﺒﺸﺗ ﻪﺑ ﯽﺻﺎﺧ ﻪﺟﻮﺗ لﺎﯿﺧ .
5 - ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﻪﻧﻮﮔ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﯽﺑدا يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ زا ﺮﮕﯾد يرﺎﯿﺴﺑ نﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺒﻫﺬﻣ تﺎﯿﺑدا ،ﯽﺑدا عاﻮﻧا يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ناﺪﺑ مﺰﺘﻠﻣ و ﺪﻬﻌﺘﻣ ﺮﻨﻫ .
هدوﺮﺳ ،ﻪﯾﺪﯿﺣﻮﺗ ،ﻪﯾﺪﯿﺤﻤﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا يﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ ﻪﺧﺎﺷ ياراد ﯽﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ
٨
و ﺎﻔﻠﺧ ﺶﯾﺎﺘﺳ ،ﺎﻬﺘﺒﻘﻨﻣ و ﯽﺒﻫﺬﻣ يﺎﻫ ﻪﺳﺎﻤﺣ ،تﺎﯿﺋﻼﺑﺮﮐ ،ﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺟاﺮﻌﻣ ،ﻪﻤﺋا
....
ﺖﺳا . ﺢﯾاﺪﻣ يﻮﺒﻧ ﯽﮑﯾ زا نﻮﻨﻓ و ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ
يﺮﻌﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺶﯾاﺮﮔ ﻪﺑ فﻮﺼﺗ و نﺎﻓﺮﻋ رد ﺮﺸﻧ و شﺮﺘﺴﮔ نآ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ و
نآ ﻪﻧﻮﮔ يا زا ﻒﻃاﻮﻋ ﯽﻨﯾد و ﯽﻋﻮﻧ بدا
ﺖﺳﻻاو . ﺖﺳا هﺪﺷ هدوﺮﺳ تﺮﻀﺣ نآ تﺎﻓو زا ﺪﻌﺑ يﻮﺒﻧ ﺢﯾاﺪﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ .
ﺖﺳا هدﻮﺑ يﻮﻔﺻ ﺮﺼﻋ ﯽﺳرﺎﻓ بدا رد ﯽﯾاﺮﺳ ﺖﺒﻘﻨﻣ جوا
دراد ﯽﺻﺎﺧ ﯽﮕﺘﺴﺟﺮﺑ ﺮﺼﻌﻣ هرود و طﺎﻄﺤﻧا هرود رد مﻼﺳا رﺪﺻ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﯽﺑﺮﻋ بدا رد ﺎﻣا .
ﯽﻣ ﯽﻗﻮﺷ هدﺮﺒﻟا ﺞﻬﻧ و ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﺪﻨﺑ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﻋﺎﺷود ﻪﯾﺪﯿﺤﻤﺗ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﻪﺟو ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
:
جاﺮﻌﻣ
، دﻼﯿﻣ
، ﻗﺎﻨﻣ و يدﺮﻓ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ،ﻞﯾﺎﻀﻓ و ﺐ .
..
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺖﻌﻧ ﻪﻨﯿﻣز رد ﺮﻋﺎﺷ ود ﺮﻫ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ )
ص ( و ﺪﯾﺎﻘﻋ ياراد
ﻢﻫ تﺎﯾﺮﻈﻧ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﯾﻮﺳ
هﺪﻨﻫد مﺮﮐا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﯽﺸﺨﺑ تﺪﺣو ﺖﯿﺼﺨﺷ ي )
ص ( ﺰﯿﻧ نﺎﺸﯾا ﺖﻠﺣر زا ﺪﻌﺑ ﯽﺘﺣ ﻪﮐ ،ﺖﺳا
ﺖﺳﺎﺟﺮﺑﺎﭘ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻪﺼﯿﺼﺧ ﻦﯾا .
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﺳﺮﻬﻓ
1 - ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﺟ
ﻟاﺪﺒﻋ
،قازﺮ ) 1362 ( ناﻮﯾد ، ﻪﺑ مﺎﻤﺘﻫا ﺪﯿﺣو ناﺮﻬﺗ ،يدﺮﮕﺘﺳد :
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ پﺎﭼ ،ﯽﯾﺎﻨﺳ مود
.
2 - ﻦﺑا
،ﺐﻌﮐ،ﺮﯿﻫز )
1994 ( ناﻮﯾد ، ﯽﺑا ، ﺪﯿﻌﺳ ﻦﺴﺤﻟا ﻦﺑ ﻦﯿﺴﺤﻟا توﺮﯿﺑ ،يﺮﮕﺴﻌﻟا :
بﺎﺘﮑﻟاراد ﯽﺑﺮﻌﻟا
، پﺎﭼ لوا .
3 - ماﺮﻓا
داﻮﻓ ،ﯽﻧﺎﺘﺴﺒﻟا
،) 1980 ﯽﻧﺎﺠﻣ (،
ﻪﺜﯾﺪﺤﻟا
، توﺮﯿﺑ : پﺎﭼ،ﻪﯿﮑﯿﻟﻮﮑﺋﺎﮑﻟا مود
.
4 -
،ﺎﻨﺣ،يرﻮﺧﺎﻔﻟا )
1369 ( بﺮﻋ تﺎﯿﺑدا ﺦﯾرﺎﺗ ، ناﺮﻬﺗ ،ﯽﺘﯾآ ﺪﯿﻤﺤﻟا ﺪﺒﻋ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،
: ﻢﺘﺸﻫ پﺎﭼ ،سﻮﺗ .
5 -
،رﺎﻬﺑ ﮏﻠﻣ اﺮﻌﺸﻟا ) 1378 ناﻮﯾد (،
ناﺮﻬﺗ ، : تارﺎﺸﺘﻧا پﺎﭼ ،اﺮﯿﻤﺳ لوا
.
6 - ﻦﯿﺴﺣ ﺪﻤﺤﻣ ،يﺰﯾﺮﺒﺗ ﺖﺠﻬﺑ
) رﺎﯾرﺮﻬﺷ )(
1373 ( ناﻮﯾد ، ناﺮﻬﺗ ، : ﻢﻫدﺰﯿﺳ پﺎﭼ ،هﺎﮕﻧ و ﻦﯾرز تارﺎﺸﺘﻧا .
7 -
،ﺪﻤﺤﻣ ،يﺮﯿﺻﻮﺑ )
1361 ( ﺑ ، ،هدﺮ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﺪﻤﺤﻣ ﺦﯿﺷ ناﺮﻬﺗ ،مﻼﺳﻻا :
اﺪﺻ و پﺎﭼ ،ﺎﻤﯿﺳ لوا
.
8 - ﺎﻨﺣ ،ﯽﻨﺤﻟا
،ﺮﺼﻧ ) 1994 ( حﺮﺷ ، ناﻮﯾد ﯽﺸﻌﻟا ﺮﯿﺒﮑﻟا توﺮﯿﺑ ، : بﺎﺘﮑﻟاراد پﺎﭼ ،ﯽﺑﺮﻌﻟا
مود .
9 - ﯽﻣﺎﺟ
،
،نﺎﻤﺣﺮﻟاﺪﺒﻋ )
1387 ( ناﻮﯾد ،
، ناﺮﻬﺗ ،داز ﺢﺼﻓا نﺎﺧﻼﻋا ﺢﯿﺤﺼﺗ :
لوا پﺎﭼ ،بﻮﺘﮑﻣ ثاﺮﯿﻣ .
10 -
،يدﺎﻣاد ﺪﻤﺤﻣ ) 1369 ( حﺮﺷ ، ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺪﻨﺑ ﻦﯾﺪﻟﺎﻤﺟ ﺪﺒﻋ
قازﺮﻟا ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا ناﺮﻬﺗ ،
: تارﺎﺸﺘﻧا هﺎﮕﺸﻧاد
،ناﺮﻬﺗ
پﺎﭼ لوا .
11 -
،ﺪﻤﺤﻣ ،كرﺎﺒﻣ ﯽﮐز )
1997 ( ﻪﯾﻮﺒﻨﻟا ﺢﯾاﺪﻤﻟا ، ﻖﺸﻣد ،
: مود پﺎﭼ،ﺪﯾﺪﺠﻟا قﺮﺸﻟا ﻪﺒﺘﮑﻣ .
12 - يﺪﻌﺳ
، ﻦﯾﺪﻟا ﺢﻠﺼﻣ ﺦﯿﺷ )
1382 ( ﺪﯾﺎﺼﻗ ،
، ﯽﻏوﺮﻓ ﯽﻠﻋ ﺪﻤﺤﻣ
، ناﺮﻬﺗ : لوا پﺎﭼ ،سﻮﻨﻘﻗ .
13 -
،ﺪﻤﺣا ،ﯽﻗﻮﺷ )
1998 ( تﺎﯿﻗﻮﺷ ، توﺮﯿﺑ ، : لوا پﺎﭼ ،ﻪﯿﺑﺮﻌﻟا ﺐﺘﮑﻟاراد .
14 -
،ﷲا ﺢﯿﺑذ ،ﺎﻔﺻ )
1384 ( ناﺮﯾا تﺎﯿﺑدا ﺦﯾرﺎﺗ ، ج ،
1 ناﺮﻬﺗ،
: مرﺎﻬﭼ پﺎﭼ ،سﻮﻨﻘﻗ .
15 - ﺪﻤﺤﻣ ،يﺮﻬﺷ ير يﺪﻤﺤﻣ
) 1378 ( ﻪﻤﮑﺤﻟا ناﺰﯿﻣ ، ﻢﻗ ،ﯽﺨﯿﺷ ﺎﺿرﺪﯿﻤﺣ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،
: لوا پﺎﭼ ،ﺚﯾﺪﺤﻟا راد .
16 -
،وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ )
1384 ( ناﻮﯾد ، ناﺮﻬﺗ ، : مرﺎﻬﭼ پﺎﭼ ،فرژ .
17 - ﯽﻣﺎﻈﻧ
) 1386 ( ﻪﺴﻤﺧ ، ﺪﯿﺣو ، ناﺮﻬﺗ ،يدﺮﮕﺘﺳد :
مﻮﺳ پﺎﭼ ،هﺮﻄﻗ .
