هدكشناد يزرواشك
هورگ
تاتابن حلاصا و تعارز
ناونع حرط یياهن شرازگ شهوژپ
ی
یسررب تيعمج نيب و نورد یكيتنژ عونت
هب طوبرم یاه هنوگ
یاه
ساسا رب نوريپورگآ یاهرگناشن
ديپر
یرجم
یرغصا یلع رتکد حرط ناراكمه
روپركش ديجم رتکد
رکز یرغصا لوسر رتکد ي
ا
تسوددمحم اضرديمح رتکد یرفعج فرشا یلع رتکد
ناتسبات 1388
تيعمج نيب و نورد یكيتنژ عونت یسررب هنوگ هب طوبرم یاه
ساسا رب نوريپورگآ یاه
ديپر یاهرگناشن
یرجم :
يرغصا یلع رتكد
ناراكمه :
و تسوددمحم اضرديمح رتكد ،ايركز يرغصا لوسر رتكد ،روپرکش ديجم رتكد یلع رتكد
يرفعج فرشا یليبدرا ققحم هاگشناد
شك هدکشناد يزروا
تاتابن حلاصا و تعارز هورگ
یديلک تاملک نوريپورگآ : :
هشوخ هيزجت ،پيتوكا ، هفلوم هب هيزجت ،يا
ياه گنهامه ،یلصا
عونت
ديپر ،یکيتنژ هديكچ نوريپورگآ شنت هب مواقم ناهايگ زا و هتشاد یمهم شقن ناريا عتارم رد هفولع ديلوت رد
یطيحم ياه
لاس رد .تسا یبايزرا روظنم هب شهوژپ نيا .تسا هدش ماجنا هايگ نيا يور يدايز تاعلاطم ريخا ياه
پيتوكا رد ديپر ياهرگناشن یکيتنژ عونت هنوگ راهچ ياه
نوريپورگآ (
Agropyron desertorum,
A.cristatum, A. pectiniforme, A. elongatum زا یسررب نيا رد .تفرگ ماجنا )
50 یفداصت رگزاغآ
فتسا .دش هدا 15
نآ نيب زا هك دنتشاد بوخ يريذپرارکت او هدوب بسانم ريثکت ياراد رگزاغآ اه
12
تياهن رد .دنتفرگ رارق هدافتسا دروم و هدرك ديلوت لکشدنچ ياهراون رگزاغآ 142
رد لکش دنچ راون
هدودحم نيب ي 3000 - 564 پيتوكا نورد یکيتنژ عونت .دندش ديلوت زاب تفج ونت ساسا رب اه
ین ینژ ع
زا 09 / 0 ات 30 / 0 پيتوكا نورد رد دايز عونت هدنهد ناشن جياتن نيا .ديدرگ دروآرب فلتخم ياه
نوريپورگا
( نورد یکيتنژ عونت نيگنايم .دوب HS
( لك و ) HT
بيترت هب ) 18
/ 0 و 34 / 0 ینژ زيامت هجرد نيگنايم و
( GST
پيتوكا نيب ) ناکم مامت رد اه
يرگناشن ياه 47
/ 0 .دش دروآرب ناشن یلوکلوم سنايراو هيزجت جياتن
هنوگ نيب یکيتنژ عونت هك داد نيب و اه
كا پيتو هنوگ نورد ياه نورد و اه
كا پيتو هعلاطم دروم ياه
ینعم .دوب راد 31 / 19 هنوگ نيب عونت هب طوبرم لك عونت زا دصرد ،اه
23 / 22 پيتوكا نيب عونت هب دصرد -
و هنوگ ره نورد ياه 46
/ 58 طوبرم نآ دصرد پيتوكا نورد هب
.دوب اه هنوگ نيب ینژ زيامت هجرد و اه
پيتوكا نيب اه
41 / 0 شور هب ین هباشت بيرض ساسا رب یتخرد رادومن .دش دروآرب UPGMA
.دش مسر
هورگ نيا رد پيتوكا يدنب
پيتوكا .دنتفرگ رارق هورگ راهچ رد هنوگ راهچ نيا هب طوبرم ياه طوبرم ياه
هنوگ ود هب A. desertorum
و A. cristatum پيتوكا .دنتفرگ رارق ازجم هورگ ود رد
هنوگ ود ياه A.
pectiniforme و
A.elongatum اهرگناشن نيا .دندشن کيکفت مه زا و هتفرگ رارق رگيد هورگ رد
پيتوكا دنتسناوتن هنوگ زا پيتوكا کي .دنيامن کيکفت مه زا یبوخ هب ار هنوگ ود نيا ياه
A. elongatum
ي ليکشت هورگ يارب .داد ازجم هورگ ک
پيتونژ يدنب هفلوم هب هيزجت زا اه
هدافتسا زين یلصا گنهامه ياه
و دش هشوخ هيزجت اب هباشم یجياتن .ديدرگ لصاح يا
بلاطم تسرهف
ناونع
هحفص
...
...
کچ ي
هد ... 1 همدقم ... 2
سررب ی
عبانم ... 4 1
- 1 - مها ي پورگآ ت ي
نور ... 5 2
- 1 -
یسانش هايگ تايصوصخ ... 8 3
- 1 - هنوگ یفرعم
هعلاطم دروم ياه ... 9 1
- 3 - 1
- Agropyron desertorum ... 9 2
- 3 - 1
- Agropyron cristatum ... 9 3
- 3 - 1
- Agropyron elongatum ... 9 4
- 3 - 1
- Agropyron pectinifroum ... 10 4
- 1 - تنژ عونت ي
ک
ی ... 10 5
- 1 - سررب تيمها ی
یکيتنژ عونت ... 1 1 6
- 1 - شور
یکيتنژ عونت دروآرب ياه ... 13 7
- 1 - رگناشن
یکيژولوفروم ياه ... 13 8
- 1 - رگناشن
یکيتنژوتيس ياه ... 14 9
- 1 - رگناشن
یلوکلوم ياه ... 1 5
1 - 9 - 1 - رگناشن اه ي ب ي شو ي م ي ا
یي ... 15 2
- 9 - 1 - رگناشن
رب ینتبم ياه DNA ... 17 1
- 2 - 9 - 1 - رگناشن اه ي نتبم ی هگرود رب گ
ي ر
ي ... 1 7
ناونع هحفص
...
...
...
...
2 - 2 - 9 - 1 - رگناشن اه ي نتبم ی
رب PCR ... 18RAPD ... 19SCAR ... 19 SSR ... 20
AFLP ... 2 0 10
- 1 - شور اه ي هزادنا
یکيتنژ تهابش اي هلصاف يريگ ... 2 1 یل و ین بيرض ... 2 2
دراكاج بيرض ... 2 2 هباشت بيرض ... 2 3 یکيتنژ هلصاف و )هباشت مدع( توافت بيرض ... 23
11 - 1 -
هلصاف رايعم کي باختنا ... 2 4 12
- 1 - هزادنا يريگ
ینژ عونت ياه ... 2 6 13
- 1 - تيعمج یکيتنژ زيامت
اه ... 27 14
- 1 -
یلوکلوم سنايراو هيزجت ... 30 15
- 1 -
هريغتم دنچ ياهشور ... 32
1 - 15 - 1 - هشوخ هيزجت
يا ... 32 2
- 15 - 1 - هفلوم هب هيزجت
(یلصا ياه PCA(یلصا گنهامه ياههفلوم هب هيزجت و )PCoA) . 3 4 16
- 1 - رد یکيتنژ عونت
نوريپورگآ ... 3 5 شور و داوم
اه ... 38 جياتن ... .4 0
1 - 3 - چ رگناشن یلکش دن
ياه RAPD ... 4 1 ناونع هحفص
...
...
...
..
2 - 3 - پيتوكا نيب و نورد یکيتنژ عونت دروآرب
اه ... 4 1 3
- 3 هشوخ هيزجت هداد ساسا رب يا
یلوکلوم ياه ... 4 1 6
- 3 -
یلوکلوم ياه هداد ساسارب یلصا گنهامه ياه هفلوم هب هيزجت ... 42 5
- 3 -
یلوکلوم سنايراو هيزجت زا لصاح جياتن ... 4 2 ثحب ... 45 عبانم... 4 9 یسيلگنا هديکچ ... 6 3
همدقم هنوگ سنج ياه Agropyron
سارگ نيرتمهم زا یم بوس حم ناريا یعترم ياه
هنوگ .دنوش سنج نيا ياه
تعم و درتتتس یستتتتسا قطانم رد یم هلد
هنوگ .دنراد یهجوت لباق یعترم شزرا و دنيور زا و هدوب یمياد مهم ياه
هنوگ یم بوسحم درس لصف ياه ،نايرفظم( دنتسه ینمچ مرف ياراد بلغا و دنوش
1375 هنوگ .) سنج نيا ياه
سارگ رگيد و یمرارق ماد يارچ دروم هکنيارب هولاع اه
هيذغت تهج و هدتتش تتتشادرب تتتسا نکمم ،دنريگ هب ماد
هسام و ینش لحاوس و کشخ یحاون رد .دنريگ رارق هدافتسا دروم هدش وليس اي هدش کشخ تروص سارگ ،يا
اه
اراد تلع هب ناهايگ نيا .دنراد تيمها زين ياخ شياتتتسرف لرتنك و تظافح ظاحل زا ،ماد هفولع نيمات رب هولاع هش ير متس يس ندوب مك ياخ نامتخاس دوبهب هب هوبنا و ناش فا يا
یم ک هس ام تيبثت رد نينچمه .دنيامن ياه
زا .دنتسه تيمها زئاح روش و یقلاتاب یضارا يايحا رد و هدومن افيا يرثوم شقن يداب شياسرف شهاك و يرحتم سارگ نيا نمچ رد اه
يراپ ،زبس ياضف داجيا ،يراك نيمز و اه
یم هدافتسا زين یشزرو ياه ،لگدنس( دوش
1358 .)
نوريپورگآ سنج ريت زا
ه Triticeae هنوگ هفياط نيا رد و هدوب
رادواچ و وج ،مدنگ لثم يدنمتتتشزرا ياه
هنوگ نيا نيب هك دنراد دوجو یم و دراد دوجو یبتتتسن تبارق اه
هنوگ زا ناوت سنج ياه
نوريپورگآ عبنم ناونع هب
نژ لاقتنا رد يدنمشزرا یکيتنژ شنت هب تمواقم ياه
هنوگ هب یتسيز ريغ و یتسيز ياه ذم ياه
.تسج هرهب روك
( ناراکمه و نموه ،ساتتتسا نيا رب 1996
زا ار وج درز سوريو هب تمواقم لماع نژ ) نوريپورگآ
لقتنم مدنگ هب
هدرك .دنا نينچ هب یسرتسد نودب عقاو رد .تسا راوتسا عيسو یکيتنژ عونت هياپ رب ناهايگ يداژن هب تاقيقحت ساسا
جيا يارب ینادنچ تيقفوم سناش رگحلاصا یعونت ناهايگ یکيتنژ عبانم .تشاد دهاوخن هدش حلاصا ماقرا هئارا و دا
ناونع هب ،ديدج ماقرا ديلوت يارب یيانبريز شقن رب هولاع لماع
زئاح یطيحم تارييغت ربارب رد یکيتنژ يراگزاس
یم تيمها
،يرهشوب تاجن هاش و یناشيم دبع( دشاب 1376
هايگ حلاصا رد تفرشيپ رثكادح هب لين ،نينچمه .) نا
هفولع پيتونژ ماغدا قيرط زا اهنت ،نشگرگد يا تردق اب ياه
كرت ي ب ذپ ي ر ي هتيراو کي رد لااب کي اي و یگتخاس ي
هتيراو تسا رودقم ديربيه ي
،لادسيت(
1948 ) فرط زا . د
ي رگ ياهرتماراپ قيرط زا یحلاصا همانرب ره يانبريز
یپ یکيتنژ یم يزير
ددرگ . نياربانب
، يتنژ تيهام زا یهاگآ پيتونژ یک
هوحن زا علاطا و اه نژ لمع ي
،هطوبرم ياه
همانرب يارب يزير
هب ياه تسا يرورض يداژن (
،رهك 1960 ).
هنوگ ناوارف تيمها سنج ياه
نوريپورگآ هفولع هايگ ناونع هب
،ايند فلتخم طاقن رد تشك یگدرتسگ ،يا
هنوگ عونت یم باجيا ،عونتم يديئولپ حوطس نتشاد و دايز يا
هك دنك کيتنژ تاعلاطم
ی
، لوکلوم و یکيتنژوتيس ی
هنوگ نيا يور نآ زيامت و یئاسانش تهج اه
سررب ،مه زا اه ی
کيتنژ عونت ی
هنوگ نيا نورد و نيب رد دوجوم و اه
.دريگ ماجنا يديئولپ حوطس نييعت
سررب ی
عبانم
1-1 - تيمها نوريپورگآ
ش يب یکش خ حطس رادقم نيرت هك یض ارا هيلك هب عقاو رد عترم .دراد صاص تخا عتارم هب نيمز هرك رد اه
سارگ زا لکش تم نآ سكاميلك یهايگ شش وپ مظعا تمس ق فلع هبش ( دننام سارگ ناهايگ ،)نايمدنگ فلع( اه
هتوب و گرب نهپ ناهايگ ،)نايمدنگ هدتتتش ديلوت هفولع رادقم و هدوب ماد يارچ لباق ياه
تاجايتحا دروآرب يارب
یم ماد یيارچ یم هتفگ ،دتتشاب
،مدقم( .دوتتش 1377
ماد مظعا تمتتسق ياذغ .) یم نيمات عتارم زا ناريا ياه
.دوتتش
یم ثعاب یهايگ شش وپ .دراد بآ يرادهگن و ياخ تظافح رد يرثوم شقن یهايگ شش وپ اي عتارم بآ هك دوش
بآ تروص هب رتمك و دنك ذوفن نيمز رد يرتش يب ياه
بآ راهم اب .دورب رده یحطس رد نآ ذوفن و یحطس ياه
همش چ بآ ،نيمز یم نيمات زين مرگ لوص ف رد زاين دروم بآ و هدش دايز زين اهدور و اه
لص ا نيمه يور .دوش
همانرب هب عتارم يايحا و ظفح یم کمك زين يرادزيخبآ ياه
دربراك یعترم ناهايگ زا يرايتتتسب رگيد فرط زا .دنك
راد و یتعنتتتص ،یناودرك( تتتتسا تيمها زئاح زين شحو تايح تظافح و شرورپ ظاحل زا عتارم ظفح .دنراد یيو
1371 .) هدروارف نايم زا هدروارف ،یياذغ ياه
هژيو تيمها زا یماد ياه زاين ،تيعمج شيازفا رثا رب .تسا رادروخرب يا
هدروارف نيا هب روش ك یم رتش يب زور هب زور اه
يب هعس وت ،نياربانب .دوش زاين زا یکي روش ك رد يرورسماد رتش
ياه
یم یس اس ا يرادماد هعس وت هدننك دودحم مهم لماوع زا یکي .دش اب
و عتارم زا لص اح ماد یياذغ داوم دوبمك ،اه
هفولع ناهايگ یم هدتتش تتتشك يا
نامز زا روتتشك عتارم .دتتشاب هتفرگ رارق ارچ دروم نونكات رود ياه
رد نکيل ،دنا
ههد نامزمه ريخا ياه نيمز هب عتارم زا یتمسق تيعمج عيرس دشر اب
نآ بسانت هب و هدش ليدبت يزرواشك ياه
لاح رد عتارم نيا زا یعيتتسو حطتتس هك يروط هب ،تتتسا هديدرگ عتارم هب دايز راتتشف بجوم ماد دادعت شيازفا زاين نيمات هب رداق و هدوب بيرخت یمن روتتشك یماد ياه
یتتسررب .دتتشاب يا يايوگ هدتتش ماجنا ياه
هك تتتسا رما ن
تساهنآ یلعف تيفرظ ربارب دنچ اهنآ يايحا و حلاصا ،حيحص تيريدم اب روشك عتارم رد هفولع ديلوت هوقلاب تيفرظ
،مدقم(
1377 هفولع ناهايگ رذب هب عتارم يايحا و حلاصا يارب .) یم زاين یعترم يا
رذب نيا هك تسا رتهب و دشاب اه
لاح رد نيا .دنتتشاب بوغرم و هدتتش حلاتتصا هفولع ناهايگ حلاتتصا و تيريدم ،ديلوت هب ناريا رد هك تتتسا ی
رد يا
هنيجنگ یهايگ یکيتنژ عونت عبانم اتس ار نيا رد .تس ا هدش هجوت رتمك یعارز تلاوص حم رياس اب هس ياقم ياه
هوقلاب هناوتشپ ناونع هب هك دنتسه يا یم بوسحم تاتابن حلاصا ناصصختم يارب دنمشزرا يا
ساسا اريز .دندرگ
هب تاقيقحت هفولع ماقرا ديلوت .تس ا راوتس ا یکيتنژ عونت هياپ رب یهايگ يداژن
ياراد بوخ درکلمع رب هولاع هك يا
ماد عاونا يارب بتتسانم یياذغ داوم دنتتتسه اه
. اي ن تلاوتتصحم ناگدننك ديلوت و نارگداژن هب مهم فادها زا یکي
هفولع یم يا ص ا هاگتس اخ هکنيا ليلد هب ام روش ك .دش اب هفولع ناهايگ نيرتمهم یل
هوقلاب دادعتس ا زا ،تس ا يا يا
یم رادروخرب تلاوص حم نيا هعس وت يارب هرهب .دش اب
همانرب دنمزاين ليس ناتپ نيا زا يرادرب بس انم و قيقد يزير
یب عونت نيا ناوتب هك يوحن هب ،تس ا هرهب نآ زا و هدرك ظفح ار ريظن
هاگارچ داجيا .دومن يرادرب ا یعونص م ياه
ز
زا یکي ،دنتس ين بس انم تلاوص حم رياس تش ك يارب هك یقطانم رد اهنآ تش ك و رترب ناهايگ شنيزگ قيرط سارگ .تتتسا یعيبط قطانم هب ضرعت زا يريگولج يارب یلمع ياهدربهار دنتتتسه یعترم ناهايگ نيرتمهم زا اه
نراد يدايز تيمها ياخ شياسرف زا يريگولج و تظافح ،هفولع ديلوت ظاحل هب هك سارگ رد .د
هلحرم زا لبق ات اه
یم همادا نآ زا سپ اي تشادرب ره نمض رد گرب ليکشت ،یهدلگ یم هك یعترم ناهايگ زا یکي .دباي
هب نآ زا ناوت
هنوگ ،دومن هدافتس ا هفولع ناونع سنج ياه
نوريپورگآ هايگ .تس ا هس آوپ هداوناخ زا
نوريپورگا نيرتمهم زا یکي
هنوگ هك تتتسا یعترم ناهايگ یم روتتشك عتارم بلغا رد نآ فلتخم ياه
سنج زا یکي هايگ نيا .دنيور هفياط ياه
هسيتيرت یم 1
لاس رد راب نيلوا هك دشاب 1775
رنترگ طسوت ياراد سنج نيا .دش يراذگمان2
150 ايند رد هنوگ
و 100 دودح و هدوب هلاتتس دنچ یفلع هايگ نيا .دتتشاب یم ايتتسآ رد هنوگ 19
طانم رد نآ زا هنوگ ناريا فلتخم ق
،روب( تس ا هدش شرازگ 1980
هنوگ دادعت هرابرد هك هك تس ا یلاح رد نيا .) ناس انش هايگ نيب سنج نيا ياه
هعلاطم رد .دراد دوجو رظن فلاتخا ( دوم یتتسلاق يا
1372 هنوگ دادعت ) ناريا رد ار سنج نيا يا
22 شرازگ هنوگ
1-Triticeae 2- J.Gaertner
،یلامتتتش یحاون رد هژيو هب قطانم رثكا رد هك تتتتسا هدرك یم تفاي ناريا يزكرم یحاون و برغ لامتتتش
.دوتتتش
سنج نيرتکيدزن هب اه
نوريپورگآ سنج
ياه Aegilops و
Triticum یم
،نوريدوئاك( دنتتتشاب 1996
هتتتس ره و .)
هنوگ و هدوب نايمدنگ هداوناخ ناهايگ هب قلعتم یم رگيدکي اب ديربيه ليکشت هب رداق نآ ياه
.دنشاب هنوگ رثكا ياه
پورگآ ي نور رد رارق هدافتتتتسا دروم يداب و یبآ شياتتتسرف زا يريگولج و عتارم ءايحا ،ماد هيذغت ،هفولع ديلوت
یم ريگ ن نوريپورگآ.د یم ینمچ مرف ياراد اهنآ بلغا و دنتسه یمئاد مهم ياه
موزير زا هك دنشاب يوق هدنزخ ياه
یم لص اح هتس د تروص هب هقي هيحان زا ناوج هجنپ داجيا اب ناهايگ نيا .دنوش
یم رد مكارتم و عمتجم يا دنيآ
،لدگنس ( 1368
.) رظن ساس ا رب ي
ه اه ي لبق نوريپورگآی هفياط رد سنج نيرتگرزب
هس يتيرت زا شيب اب
100 هنوگ
دوب ايند رد ،نيدواب(
1965 ،يوکتيه ؛ 1971
رب .) رظن نيا قبط هي
اه
ًابيرقت سنج نيا ، مامت لماتتتش
ناهايگ دنچ
هلاس دوجوم رد نيا ي اب هفياط لبنس ک
هچ یم هرگ ره رد نيا اب .دش
هنوگ هك تايصوصخ ياراد يرتشم روط هب اه
یعيتتسو روطب یکيژولوكا يراگزاتتس و لثم ديلوت عون دننام یکيژولويب مهم تاتتصختتشمرد ،دندوب صاخ هتتشوخ توافتم ،يويد( دنتس ه
1983 ( یکس يون .) 1933
) ات ، ك سنج هس هب ار نآ ،يوروش ريهامج داحتا تس يمونوس
Agropyron ،
Roegneria و
Elytrigia هنوگ زا یهورگ لماش سنج ره هك
ميس قت ،دوب تخاونکي دنواش يوخ ياه
هداد .دومن زا دودحم موهفم نيا زين یکيژولوتيس ياه
نوريپورگآ یم دييات ار
دننك ،يويد(
1983 ).
سقت رد ي م دنب ي
دج ي د لماش سنج نيا 10
یلا 13 تسا هنوگ ريز يدادعت و هنوگ هك
طس هس ديئولسيد يديئولپ ح (
14
= 2x
= 2n ،)
( ديئولپارتتوتا 28
= 4x
= 2n ) وتا و ( ديئولپازگه 42
= 6x
= 2n ،) رد دودح 90 تيعمج زا دص رد هنوگ نيا یعيبط ياه
اه
راد دوجو ن
د ،يويد(
1969 .)
نوريپورگآ ناهايگ نيا .دنتسه لمحتم یيايلق و يروش طيارش هب و هدوب مواقم رايسب امرس و یکشخ هب اه
ظن زا یم بولطم هفولع تيفيك و درکلمع ر و ليگو( دنشاب
روم ، 1998 هنوگ .) A. elongatum
هنوگ نيرتمهم زا سنج ياه
نوريپورگآ لمحت و ياخ تيئايلق و يروتتش هب یبوخ تمواقم ياراد هايگ نيا .تتتسا
یم دعاس مان طيارش ،نوناش ( دش اب
1978 ،نس ناج ؛ 1991
).
ورنيا زا روش ك رد هفولع ديلوت و عتارم يايحا يارب
یم هايگ نيا یکيتنژ ليس ناتپ و عونت یياس انش اب .تس ا بس انم همانرب رد نآ زا ناوت
همانرب ،یحلاص ا ياه ياه
یقلات رد یتح و ديربيه ديلوت روظنم هب یقلات هنوگ نيب ياه
هنوگ اب يا دايز تبارق اب ياه
نژ لاقتنا روظنم هب اه
ي
بولطم تس ا یناهايگ .درك هداف دننام
رادواچ و وج ،مدنگ ز تبارق
ي دا ي پورگآ اب ي نور و دنراد یم هب هايگ نيا زا ناوت
نژ لاقتنا تهج دنمتتشزرا ینژ نزخم کي ناونع شنت هب تمواقم ياه
هنوگ هب یتتتسيز ريغ و یتتتسيز ياه ياه
.تسج هرهب روكذم هنوگ
نوريپورگآياه وش ،نيياپ ترارح ،یکشخ هب لمحتم ،
رياس و گنز هب مواقم و ير لماوع
يراميب ياز مدنگ هدش هتخانش یم هك دنا
عبنم کي ناونع هب دنناوت يارب ینژ
تيقفوم .دنور راك هب مدنگ حلاص ا
هنوگ و مدنگ نيب ديربيه ندروآ تتتتسد هب رد نوريپورگآ ياه
نژ لاقتنا ، مونژ زا ديفم ياه
نوريپورگآP مدنگ هب
ناکما ار یم ريذپ دزاس
( ،یل و یچ 2007
.)
1-2 - یسانش هايگ تايصوصخ
هنوگ زا یخرب هنوگ هژيو هب هايگ نيا ياه
ياه intermedium و A.
A. elongatum مدنگ اب
ياه
T. aestivum و
T. durum یم حيقلت لباق
هچلبنتتس .دتتشاب لگ نيدنچ ياراد هايگ نيا ياه
هچ هك تتتسا
تسا هديبسچ یلصا روحم هب لاماك و درفنم بلغا هچلبنس .
لگ یلصا روحم يور روبزم ياه يور رب نيذآ
.تس ا هتفرگ رارق یلص فم هش وپ
نيلوا زا رتهاتوك ،تس ا گربگر نيدنچ ياراد و مکحم و يواس م هك اه
کنيشوپ یم رظن هب
هچلبنس .ديآ یم کشير ياراد اه
هنوگ یخرب رد و دشاب يزيت يون هب کشير نيا اه
،تسا هدش ليدبت کنيشوپ
م تشپ زا ياراد و هدوب بدح
5 ات 7 کشير گربگر یم راد
ائلاپ لوط .دشاب
لوط ربارب کنيش وپ
هقاس ياراد و هدوب یمئاد تاتابن عاونا زا ناهايگ نيا .تس ا یم تس ار ياه
.دنش اب
هنوگ رثكا یم رارق هدافتتتسا دروم زبتتس هفولع ديلوت تهج سنج نيا ياه
رد يدودعم هدع اهنت و دنريگ
تارم تاتابن فيدر ،یميرك( دنراد رارق ع
1369 .)
هنوگ سنج ياه Agropyron
گرب کنهپ ،هلاتتسکي اي اياپ ناهايگ لگ ،هدتتش هلول اي تخت اه
تلاح هب نيذآ
هچلبنس و لبنس لگ یلص ا روحم يور رد کياپ نودب اه
یم رارق نيذآ هش وپ .دنريگ
ياراد و يواس م شيب و مك اه
هش وپ يون .دنتس ه هگر نيدنچ ب ًلاومعم اه
کش ير اي و هدير کش ير ،درگ امل تش پ .تس ا راد
کش ير دقاف اي و راد
مچرپ .تسا یم اراد هناد يازارد هب یطخ فان ،وم هدياز اب اهتنا رد ،هديشك اي لکش یكود همدنگ ،یيات هس اه
دنشاب
،نيبم(
1359 .) هنوگ عاونا اه
نوريپورگآ ي یناوارف شزرا ياراد کتتتشخو زبتتتس هفولع ديلوت ظاحل زا
یم هنوگ نيا بلغا .دنشاب روشك رد اه
یم تفاي یناوارف نازيم هب ناريا هياسمه ياه هنوگ دادعت .دوش
ياه
زا شيب یياهنت هب یلو تتتتسين ناوارف هايگ نيا یعارز 20
هدنكارپ ناريا فلتخم یحاون رد نآ زا هنوگ
یم چ ثادحا تهج ناهايگ رياس اب طولخم تش ك تروص هب ارثكا ناهايگ نيا .دش اب هدافتس ا دروم هاگار
یم رارق هنوگ نيا عاونا زا یخرب هولاع هب .دريگ
اي هتتشير هليتتسو هب نيمز حطتتس نديناتتشوپ تلع هب اه
یم تشك شياسرف زا يريگولج تهج ندش ینمچ اب و هدز هناوج هاتوك تدم رد ناهايگ نيا رذب .دنوش
فلع دتتشر یم تباقر زره ياه
لماوع ربارب رد هايگ نيا لمحت .دننك و اوه و بآ تارييغت دننام یطيحم
یم مرگ اتبسن اي مرگ یحاون هژيو و هدوب دايز ياخ اي دشاب
،یميرك(
1369 ) .
1-3 - هنوگ یفرعم هعلاطم دروم یاه
1-3-1 هنوگ-
A. desertorum
یياذغ شزرا زا لبق هدافتتتسا تروتتص رد هنوگ نيا
هلحرم لگ روهظ ي لااب رايتتسب
.تتتسا امرتتس و یکتتشخ هب
اقم ياخ عاونا يور .دراد يدايز تمو ياخ زا ريغ هب اه
ات و هدرك دتتشر یبوخ هب ینتتش اي و نيگنتتس یتتسر ياه
سا مواقم ياخ ندوب یيايلق هب تبسن يدودح ت
ترارح هايگ نيا . ياه
20 - ات 40 + هجرد یتناس ي لمحت ار دارگ
یم ديامن . هدش حلاص ا ماقرا هنوگ نيا زا و یکش خ هب مواقم
اب هفولع اب ا شزر تس ا هدش حلاص ا لااب بس انم قمع .
تشاك 5 / 1 یتناس رذب رادقم و رتم بسانم
تهج تشك 6 یم راتکه رد مرگوليك دشاب
. ،یميرك(
1369 ).
1-3-2 - هنوگ
cristatum A.
و هدوب شزرا اب رايس ب ياخ ظفح رد هنوگ نيا عفترم یحاون رد
یم دش ر رت .دنك
قاس ياراد ه
هاتوك ياه هدوب
و گرب يب ياه ش رت ي هب تبسن A. desertorum
.دراد دشر تايصوصخ رظن زا ي
هيبش A. desertorum
،هدوب قمع
تشاك
، هايگ نيا رد امرگ و امرس لمحت تردق و رذب نازيم ابيرقت
هيبش روكذم هنوگ ،یميرك( تسا
1369 ).
1-3-3 -
هنوگ A. elongatum
لع زيياپ لياوا و ناتتتسبات لوط رد هايگ نيا و
ف ه ي ارب زبتتس هيذغت ي
ديلوت ماد ي و هدرك
یکتتشخ
، تييايلق
ترارح و ياخ ياه
20 - و 40 + هجرد ار دارگ یتناتتس ي بوخ هب
ی م لمحت ی دنك . ليلد هب خ
بتتش و هقاتتس ندوب ی
گرب اه
، كاروخشوخ ی
و مك نآ یياذغ شزرا هنوگ رگيد زا رت
اه تس . تشاك بسانم قمع 2
یتناس رذب رادقم و رتم
فرصم ی 10 اتکه رد مرگوليك یم ر
شاب د ،یميرك(
1369 ).
1-3-4 - هنوگ A. pectiniforme
یم ديلوت لااب يرادرابنا تيلباق اب و بوخ هفولع و تس ا یکش خ هب مواقم و یمئاد یهايگ رادوناز هروش ام .دنك
ات تتتسار دعب و هدعاق رد 75
یتناتتس فلاغ ياراد راد يون ،يزان روطب کنهپ ،رتم يرك نودب شوغآ هقاتتس ياه
یم .دشاب اب یياهتنا هدرشف هلبنس تروص هب نيذآ لگ 5
- 2 یتناس و لوط رتم 5
/ 1 - 1 یتناس اي یغرم مخت ،انهپ رتم
یم لکش يوضيب يرك روحم .دشاب
هچلبنس راد یتناس کي دودح رد اه
و لوط رتم 5
- 3 دراد يرك یب لأماك هچلگ
،یميرك(
1369 .)
1-4 - یكيتنژ عونت جوم تاعلاطا عومجم ،یکيتنژ عونت نژ رد دو
یهايگ دارفا ياه هدنز تادوجوم و
یم .دتتتشاب اي
ار تاعلاطا ن
م ی کيتنژ عبانم رد ناوت ی
نژ عبانم نيا .درك اديپ هايگ ره هب طوبرم ی
:زا دنترابع یتنتتس ماقرا ،هتفرتتشيپ ماقرا
اي و
دوت اه ي موب ی هتيراو ، نآ تشك هك یميدق يراجت ياه یمن موسرم اه
،دشاب نيلا اي یحلاصا ياه هياپ
ینيدلاو ياه
یم يرادهگن ار اهنآ تاتابن حلاتتصا نيتتصتتصختم هك دننك
، مرف یميدق عونت زكارم زا هك یعارز ناهايگ هيلوا ياه
عمج فوليواو هدش يروآ
دنا و هنوگ و یعارز ناهايگ یشحو ياه نآ کيدزن نادنواشيوخ
اه . هنوگ کي زا درف ره رد
هعومجم تيعمج اي و ا
ي کيتنژ تاعلاطا زا ی
دوجو و دشاب درف هب رصحنم تاعلاطا نيا تسا نکمم هك دراد ًامومع
دنتسين ناسکي یکيتنژ ظاحل زا هنوگ نامه زا وضع ود ،ناراکمه و يوينيسيج(
2001 .)
يرادياپ زا یمهم ءزج و هدتتتش یتتتشان یعيبط لماکت زا هك تتتتسا تاتابن حلاتتتصا تاموزلم زا یکيتنژ عونت ماظن رظن زا هك یکيژولويب ياه یم ،دنتسه لداعتم يژولوكا
و تدم زارد يراگزاس تيلباق نيمأت ثعاب عونت .دشاب
یم تيعمج ياقب طيحم هدنز يازجا و یكاخ لماوع ،ميلقا هب هتسب فلتخم دارفا قباطت هجرد هك يدراوم رد .دوش
یم رييغت یم کم ك تي عمج یکيتنژ عونت هب فلتخم قباط ت هج رد اب يدارفا يروآ عمج ،دن ك
.دن ك هب نارگداژن
تابث روظنم هب عونت زا هدافتس ا ديدج ياهش ور و یکيتنژ عونت ديفم و ديدج لاکش ا يوجتس ج رد ًامئاد یهايگ شنت اب ندش هجاوم رد درکلمع ناوتب رگا و هدوب رادياپ يزرواشك يازجا زا یکي درکلمع تابث .دنتسه ديدج ياه
ماظن رد ار ديفم یکيتنژ عونت زا یيلااب حوطس ياه
یم ،دومن بيكرت لوصحم رپ تشك اديپ یسرتسد نآ هب ناوت
هب .درك هدرتتتتسگ یکيتنژ عونت .دنراد رايتخا رد ار ديدج و لوادتم یکيتنژ عونت عونود ،نارگداژن روط هب هك يا
هنوگ رثكا رد یعيبط یم تفاي اه
یم رارق رايتخا رد یعارز ناهايگ حلاص ا يارب ار یبس انم تص رف ،دوش دهد
. روطب
ك ناکما یمياد یکيتنژ حلاص ا یثرا عونت نودب یل تافص یياس انش هدننك حلاص ا یص اص تخا هفيظو .تس ين ريذپ
نژ عمجت و دنراد شقن تيفيك و درکلمع دوبهب رد هك یهايگ بولطم تافتتتص يارب اه
رد یم مقر لخاد دتتتشاب
( ینازرا
، 1380 .)
تيعمج یکيتنژ راتخاتتتس هب یکيتنژ عونت عيزوت یمرب اه
ددرگ . هنوگ عونت بجوم طيحم کي رد یهايگ ياه
یم متسيسوكا نآ ديلوت تيلباق شيازفا و يرادياپ یم نيا تيمها زئاح هتکن اما ،ددرگ
هنوگ لخاد عونت هك دشاب اه
یم دنك افيا متتتتسيتتتسوكا کي ديلوت رد یمهم شقن دناوت ت(
و نملي دو
ي ن ، 1996 .) تيعمج رد یکيتنژ عونت ياه
رط زا تس ا نکمم یهايگ زاس قي
هدنار ،نژ نايرج و ترجاهم ،یس نج یبيكرتون شهج ريظن یتوافتم ياهراك و
( دوتتش داجيا شنيزگ و یکيتنژ ندتتش رقاب
ي ناراکمه و ،
1381 شهاك و یکيتنژ عبانم نتفر تتتسد زا لئلاد و )
،ینادجو( یکيتنژ عونت 1372
عماوج رد ) :زا دنترابع یعيبط
و ليتتس ،يزوتتس شتآ دننام یعيبط لماوع ط
،نافو
ماد هيور یب يارچ و عتارم زا اه
هاگارچ اه ليلد هب یمس ناهايگ مكارت شيازفا
و هدرشف ليدبت ،هاگارچ ياخ يزاس
عرازم هب عتارم
، و يزاس هداج ،يزاسرهش ،يزاس هناخ روما شيازفا و ینيشنرهش هعسوت طوبرم تاسيساتو عيانص
،اهنآ هب عارز هب تايلمع ی
فلع اب هزرابم دننام اه
ي و زره هتيراو زا هدافتس ا و تخاونکي هدش حلاص ا ياه
نيزگياج
هتيراو ياجب اهنآ عيرس ندش .تسا هدوب یکيتنژ عبانم يدوبان مهم لماوع زا ،یموب ياه
1-5 - یكيتنژ عونت یسررب تيمها
هنوگ یخرب یکيتنژ عونت يرد شسرپ هب حيحص خساپ نتفاي رد اهنت هن ،اه
لماکت ياهدنيارف صوصخ رد اه و
يژتارتتتتسا دوبهب رد یکيتنژ عبانم زا هدافتتتتسا يارب يزاين شيپ هکلب ،تتتتسا ديفم یعيبط عبانم تظافح ياه
همانرب یم تاتابن حلاتتتصا ياه دتتتشاب
( ،یل و یچ 2007
.) نورد یکيتنژ تاطابترا دروم رد علاطا و
هنوگ نيب اه
ددعتم ياهدربراك و
تنژ طابترا نيمخت .دراد تاتابن حلاتتتصا رد یمهم یکيتنژ عبانم یهدنامزاتتتس روظنم هب یکي
ا هب کمك ،ماقرا یياس انش يارب ( نويس اديربيه يارب نيدلاو باختن
گر ود دادعت شهاك و ،)يريگ هنومن
اه ي مزلا
یم ،یکيتنژ عونت زا عيتتسو هنماد کي زا يرادرب هنومن ندروآ تتتسدب يارب دتتشاب ديفم دناوت
نمرات(
ناراکمه و ،
1994 .) عونت یسررب زا یم ،یکيتنژ
ندروآ تسد هب تهج نويسکلك رد دنواشيوخ دارفا نيرترود یياسانش يارب ناوت
یقلات رگيد دراوم رد .درك هدافتس ا ،دش اب سيزورته تيزم اب يزاس گرود تردق نيرتش يب ياراد هك نکمم ياه
هقلاع تسا نکمم هدننك حلاصا ك دادعت اي کي طسوت هك دشاب ديدج تفص کي لاقتنا هب دنم
یم لرتنك نژ یم
یم تلاح نيا .دهد در یمك تفتتص دنچ هب طوبرم یمومع یکيتنژ هنيمز رد يرييغت هك نيا نودب دوتتش هب دناوت
( دوش ماجنا ديدج تافص دجاو دنواشيوخ دارفا نيرتکيدزن یقلات کمك رقاب
ي ناراکمه و
، 1381 .)
تيعمج نورد یکيتنژ عونت دوجو یلماکت تارييغت و يراگزاس همزلا اه
یکيتنژ عونت یسررب زا رگا .تسا
هف ولع ناه اي گ رد تارثا و یکيتنژ عونت يرد .دتتتتشاب دي دج هق طنم رد هاي گ نآ یفرعم فده یعترم و يا
هنوگ یکيتنژ راتخاس يور یش نيزگراش ف تس ا يرورض لايتس ا ینيب شيپ يارب ،)هدش یفرعم( یموب ريغ ياه
،رکيد(
1997 ،ناراکمه و يوينيتتسيج ؛ 2001
.) اناوت طيحم کي رد ذوفن و رارقتتتسا يارب یهايگ تيعمج کي یي
دراد یگتس ب تيعمج نورد یکيتنژ عونت هب نآ يلايتس ا نازيم و ديدج ،جيلك(
1990 .) رطاخ نيا هب ريس فت نيا
تيعمج هك تس ا تيعمج لباقمرد رتلااب یکيتنژ عونت اب یياه
دجاو يرتش يب لامتحا اب نيياپ یکيتنژ عونت اب ياه
پيتونژ اه یم ديدج طيارش رد لثم ديلوت و اقب هب رداق هك دنتسه یي تيعمج ،ًلاامتحا ،ليلد نيمه هب .دنشاب
یياه
تيعمج هب تبس ن ديدج طيحم کي رد لااب یکيتنژ عونت اب مجاهم شنيزگ دروم رتعيرس یليخ رتمك عونت اب ياه
یمرارق یعيبط تيعمج نيب یيارگاو هب تسا نکمم هك .دنريگ
م و یلصا ياه ثعاب دراد ناکما هكدوش رجنم مجاه
دوتتش ديدج طيحم رد مجاهم تيعمج يلايتتتسا نازيم شيازفا ،ناراکمه و نمياتتس(
2001 ،ناراکمه و نمفاك ؛
2001 .)
1-6 - شور یكيتنژ عونت یسررب یاه
یکيتنژ عونت هعلاطم نيب
تيعمج اي دارفا هليسو هب اه
کي اي دنچ شور فلتخم یم ماجنا .دوش
هداد اه ي
هزادنا زا لتتصاح لاومعم ،هدافتتتسا دروم ريگ
ي کيژولوفروم رگناتتشن اي و تفتتص عون دنچ اي کي ی
يايميتتشويب ، ی
و
لوکلوم ی یم ،ناراکمه و يدمحم( دتشاب 2003
نيا رد .) طابترا
، زا هداد رد یکيتنژ عونت هيزجت يارب یتوافتم ياه
یعارز ناهايگ دننام
پيتونژ ءادبم یئايفارغج تاعلاطا اه
ا(
،ناراکمه و تاکس 1997
)،
تاعلاطا هرجش
يا ،ودرانرب(
1993 ،ناراکمه و رمس يم ؛ 1993
،ناراکمه و موتنيه ناو ؛ 1994
،) یکيژولوفروم تايص وص خ ،تيمس ا (
1992 ؛
،ناراکمه و نهراب 1995
،) هداد ميازوزيآ زيلانآ زا لتتتصاح یيايميتتتشويب ياه اه
،ناراکمه و کيرمياه(
1997 ) و
نيئتورپ خذ ياه هري
،يا ،تيمس ا(
1987 ) .تس ا هدش هدافتس ا رياس هك ینامز ًاص وص خم ،یئايفارغج تاعلاطا
یمن سرتتتسد رد تاعلاطا هتيراو هرجتتش .تتتسا ديفم ،نژ کناب داوم دروم رد لاثم ناونعب ،دنتتشاب
نيلا و اه ياه
یم هداد صيخشت یبوخ هب بلغا یحلاصا لاطا لماش تاقوا یضعب ،هرجش ،دوجو نيا اب .دوش
صقان اي تسردان تاع
تس ا ،ناراکمه و ناه(
1995 ،ناراکمه و تاکس ا ؛ 1997
اهرگناش ن زا ريغ هب .) ي
کيژولوفروم ی
يايميش ويب و ی
هك
کيتنژ عونت هعلاطم رد ی
هتفرگ رارق دايز هدافتتتسا دروم لاتتس رد ،دنا
اه ي ريخا زا اهرگناتتشن ي
روط هب زينDNA
م هدافتسا هدرتسگ ی
دوش .
تتسررب رد ی
تيقفوم زيمآ کيتنژ عونت ی
تيعمج شور اب یهايگ ياه یلوکلوم ياه
، دادعت حيحتتص باختنا
دادعت اب یس ررب رگيد يوس زا .تس ا تاناکما و عبانم نداد رده ،هنومن دايز دادعت یس ررب .تس ا مهم رايس ب هنومن ( دهد هئارا یتتشخب تياتتضر هجيتن دناوت یمن زين مك رقاب
ي ناراکمه و
، 1381 .) هوگلا یبايزرا رد یکيتنژ عونت يا
تيعمج و تاتابن حلاصا ،یکيتنژ تظافح ،یلماکت یسانش تسيز تاعلاطم زا يرايسب هب یمهم کمك یهايگ ياه
تسا هدومن يژولوكا ،ناراکمه و ستاك(
2005 ).
1-7 - یكيژولوفروم یاهرگناشن ق ینيع تروتتص هب هك دنتتتسه یفيك تافتتص اب رظانتم ًاتدمع یکيژولوفروم ياهرگناتتشن هبتر لبا
يدنب
یم یم تفاي تعيبط رد اهرگناش ن نيا .دنش اب شهج تاش يامزآ هجيتن رد اي و دنوش
یم تس دب یياز دنچ ات .دنيآ
هش قن يارب هدافتس ا دروم یکيتنژ ياهرگناش ن ،ريخا لاس ،یهاتوك اپ ليبق زا یکيژولوفروم تافص ، ناهايگ رد اه
( دندوب هريغ و گرب لکش ،مس ينيبلآ س راف
ی اوذ و لعل ی
، 1382 .) کي طس وت هك یکيژولوفروم تافص زا هتس د نآ
یم لرتنك سوكول کت هب هدافتس ا لباق ،دنوش
دوب دنهاوخ یکيتنژ رگناش ن ناونع هك نيا رب طورش م
، رهاظت نآ اه
هب دودحم طيحم
ش ابن صاخ نيا اب .د
یکيژولوفروم ياهرگناش ن هك بولغم و بلاغ تروص هب
شنكاو ، یکيتنژ ياه
زگ زا سپ یم ینيب شيپ یبوخب ار شني
دننك
، یکيتنژ و یطيحم لماوع ريثات تحت یلو دننام
رارق يزاتتتتسيپا
یم نياربانب .دنريگ
، یم تيمها یماگنه طقف یتافتتتص نينچ حيرتتتشت ارمه هك دباي
هراب رد دنتتتتسم تاعلاطا اب ه
هرجتتش دتتشاب ینوماريپ طيحم طيارتتش و همان .
نيا هب هجوت اب ،یلماوع نينچ هك
رهاظت نژ تروتتص هب اه ار پيتونف
یم رارق ريثات تحت دنهد
، یم دودحم یکيتنژ رگناتتتشن ناونع هب یکيژولوفروم تافتتتص زا هدافتتتتسا هك تفگ ناوت
یم رگناش ن رگيد لاکش ا .دوش تس ا نيا یکيژولوفروم ياه
هك ثنخ ی هاگ و هدوبن ی
رارق ريثات تحت ار رگيد تافص
م ی دنهد
،یسنوي(
1383 .) ،رگيد فرط زا یکيژولوفروم تافص
و هلحرم هب هتسباو یم هايگ دشر طيارش
دنشاب رد و
ره ناکما نآ یس ررب اه
درادن دوجو ،ناراکمه و وتاك(
1992 ) تارثا نانچ یکيژولوفروم ياهرگناش ن ،نيارب هولاع .
یم داجيا پيتونف يور رب یگرزب اه همانرب يارب هك دننك
دنتس ه بولطمان یحلاص ا ي .
رثا اه ي نژ ياه رثا کچوك
یم ار دنناش وپ و
صيخش ت رما نيا پ
ي گتس و ي یم نکمم ريغ ًابيرقت ار شنيزگ يارب بولطم ياه .ديامن
نيا دروم رد
اهرگناتتشن رثا
اه ي تيبلاغ
، يزاتتتسيپا و
یپورتويلاپ م دودحم ار اهنآ هدافتتتسا
ی ديامن و روط هب لك ی زا هدافتتتسا
هداد لپ تاعلاطم يارب یکيژولوفروم و یسيتونف ياه ی
دنتسين بسانم یکينژ ،سيچ(
2000 ، 2005 .)
( سكاس 1923
) ارب ي نيلوا راب کيژولوفروم رگناشن زا ی
رذب گنر ارب
ي سررب ی تفص تارييغت یمك
هزادنا
رذب ا هدافتس اب .درك نيا ناکم هب طوبرم ديدج تاقيقحت ،هعلاطم باي
ی نژ اه ي مك تافص ی
زا هزورما .تفرگ لکش
شن ا اهرگن ي لوکلم ی ارب ي يا م هدافتسا روظنم ن ی
.دوش
1-8 - رگناشن اه ی كيتنژوتيس ی
رگناشن اه ي کيتنژوتيس ی
رد عونت رگنايامن موزومورك نامتخاس
کيرتنسولت .دنتسه اه موزوموركوزيا ،اه
،اه
ياجباج ی اهوگلا و اه ي
هورگ نيا زا گنيدنب ،یگرزب( دنا
1373 .) رگناتتتشن نيا زا یم اه
روظنم هب ناوت ندروآ مهارف
هنوگ تبارق ،نآ تاتتصختتشم نييعت و یکيژولوتيتتس یتتسررب ،هايگ یلماکت هچخيرات يور ،یمك تاعلاطا هريغ و اه
درك هدافتتتتسا .
دوجو موزومورك هزادنا و لکتتتش رد فلاتخا یم اه
دتتتشاب یکيتنژ تافلاتخا رگنايب دناوت و امراتتتش(
،ناراکمه 1989
تيعمج و ) یمونژ شزاتتتس کي ره ،هنوگ کي هب قلعتم ياه
نآ رد هك یطيحم اب ار دوخ صاخ
یم دنيور
، یم ناشن ،ناراکمه و نشودن یيازريم( دنهد
1381 .)
9 - 1 - یلوكلوم یاهرگناشن
اهرگناشن ي
لوکلوم ی اهرگناشن لماش ي
يايميشويب ی
اهرگناشن و )ميزنآ و نيئتورپ(
ي م DNA ی .دشاب
نيا زا هدافتسا تيعمج یکيتنژ عونت یسررب يارب اهرگناشن
ت اب اه نيئتورپ زروفورتکلا هعسو ليلحت و هيزجت و اه
ميازوزيا عونت .دش عورش شيپ ههد هس دودح زا اه
لابند هب نآ
، دايز دادعت ي
رب ینتبم ياهرگناشن زا رد DNA
یم سرتسد هك ،دشاب
سررب ناکما ی
عونت کيتنژ ی ناکم ، باي ی نژ اه ي مك تافص
3ی رگناشن ساسارب شنيزگ ، رگيد و4
لوکلوم تاعلاطم ی
یم مهارف ار دزاس
و ستاك(
اب ي ر ن ، 2005 .)
1 - 9 - 1 - رگناشن اه ی یيايميشويب
اهرگناشن زا ي
يايميشويب مهم ی
م ی هب ناوت نيئتورپ ياه هريخذ نيا اهرگناشن نيا گرزب تيزم .درك هراشا
نآ هعلاطم اب هك تسا ناکم اميقتسم عقاو رد اه
اه ي نژ ی م هعلاطم ی
دنوش . اهرگناشن وزج ي
مه ه زراب زا و دنتس
3 - Quantitative Trait Loci (QTL)
4 - Marker assisted Selection (MAS)
نآ هب اه و یياهنت هارمه اي
ماقرا و یهايگ فلتخم عماوج یياسانش يارب اهرگناشن رياس اب م
ی دومن هدافتسا ناوت
رتاپ(
ي و اک اب ي ر ن ، 1998 ).
زا یيايميشويب ياهرگناشن م رگيد
ی هب ناوت ياهرگناشن
آ زول ا اي یمي آ یميازوزي .درك هراشا
ميازولآ زيلانآ اه
و ناسآ ًاتبسن ر نآ ماجنا
تسا تحا ، ناراکمه و یفرام(
1996 ).
)يريگ هراصع( جارختسا و هدش ماجنا یتفاب
یم ماجنا ديملايركآ یلپ اي هتساشن لژ يور زروفورتکلا نيئتورپ .دوش
و یکيرتکلا راب بسح رب هراصع نيا ياه
هزادنا یم شخپ ناش ميزنآ تيعقوم ،زروفورتکلا زا دعب .دنوش
اب لژ رد صاخ ياه هك گنر نودب يارتسبوس ندوزفا
یم ليدبت گنر هب بسانم شنكاو طيارش تحت یم نايامن ،دوش
گ دادعت بسح رب .ددر ناکم
اي ومه تيعضو ،اه
نيدنچ ات کي زا ،)هدش کيکفت ياهدحاو ريز دادعت( نيئتورپ راتخاس و یسوگيزورته راون
یم تيؤر لباق .دوش
نيا تيعقوم راون
یم اه و ،لکشدنچ دناوت رد
.دشاب ديفم تاعلاطا يواح هجيتن هژاو تاقوا یضعب
و ميازوزيا ياه
ميازوزيا .تسا هدش یقلت ضيوعت لباق طلغ روطب ميازولآ ميزنآ اه
رثا ناسکي يارتسبوس کي يور هك دنتسه یئاه
یم زا توافتم يزروفورتکلا يرحت ظاحل زا و دنتسين ناسکي نژ کي لوصحم ًاموزل یلو ،دنراذگ م لمع مه
-ی
دننك ( ،ناراکمه و گنيزيو 2005
) . ميازوزيا تسا نکمم ،توافتم یلولس ءازجا رد اي یگدنز توافتم لحارم رد ،اه
دنشاب لاعف و(
ي ز ي ،ناراکمه و گن 2005
.) ميازولآ للا هجيتن رد ميزنآ کي توافتم لاکشا اه مه
دنتسه ،رزورك(
1993 ) ميازوزيا و یم یئاه
ب نژ زا هك دنشا اه
ي ي أشنم اب ی لصاح ناسک
هدش ونيمآ دنچ اي کي رد اما ،دنا رد ،ديسا
یم قرف مه اب ،یللا توافت هجيتن هنيزه و یکينکت یگداس و زراب مه ثراوت ،یميازولآ ياهرگناشن یلصا تيزم .دننك
نآ یسررب و هيزجت نيئاپ یم اه
دشاب و(
ي ز ي ،ناراکمه و گن 2005
.)
ميازولآ زروفورتکلا رب زيمآ تيقفوم روطب اه
چراق زا يدايز دادعت ات يرتكاب زا هدنز تادوجوم زا يرايسب يا ،اه
هنوگ اه هايگ ي ی زا دعب یناويح و 1960
تسا هتفر راکب ه(
ا ر ي ،س 1966 .) کينکت نيا زا تاعلاطم رد اه
ژولويزيف کي ،ی
يميشويب یيا حلاصا و کيتنژ ،کيتامتسيس ،
، متسيس یسررب هدنز تادوجوم و يديئولپ حطس ،یشزيمآ ياه
ديربيه
.تسا هدش هدافتسا ا
ي رگناشن ن رد اه
پيتونژ زيامت هظحلام لباق روط هب اه
قفوم يا یکيژولوفروم ياهرگناشن رت
.دنتسه رگناشن هك دنچ ره
اه ي نيئتورپ و ميازوزيا هريخذ ياه
تيدودحم ياراد يا نيب یمك عونت و هدوب یياه
پيتونژ یم ناشن کيدزن دنواشيوخ ياه دنهد
( ،فوه 1997 ،ناراکمه و ولاك ؛ 1997
،ناراکمه و لااتناس ؛ 1988
.)
هولاع هب
، ميازوزيا نيئتورپ و اه تسا نکمم رگيد ياه
ثات تحت ي
حم ر ي دشر هرود و تفاب ،ط ي
گ ي و وتاك( دنشاب ها
،ناراکمه 1992
ات ؛ ر ،ناراکمه و نم 1994
) نيارب هولاع
، دادعت ندوبن یفاك اي
ن زاين ،اهرگناشن نتشاد
ت تفاب هب هزا
حم رثا و ي
ور ط ي نآ نآ دربراك اه م دودحم اه
ی ،یلکسنت( دوش 1993
،ناراکمه و گنيزيو ؛ 2005
.)