بررسی دما، رطوبت نسبی و سرعت جریان باد در ساختمان های سنتی مسکونی بوشهر در فصل گرما (نمونه موردی عمارت گلشن و عمارت دهدشتی)

(1)

۹۳

رد داب نایرج تعرس و یبسن تبوطر ،امد یسررب

*امرگ لصف رد رهشوب ینوکسم یتنس یاه نامتخاس

)یتشدهد ترامع و نشلگ ترامع :یدروم هنومن(

4داژن یلیکو ازر ،³یدابآ یلع دمحم ،²یبوقعی دومحم ،^1**یرعاش لیلج

.ناریا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،یرامعم و رنه هدکشناد ،یرامعم یسدنهم دشرا یسانشراک یوجشناد^۱ .ناریا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،کیناکم یسدنهم هدکشناد ،داتسا^۲

.ناریا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،یرامعم و رنه هدکشناد ،رایداتسا ^۳ .ناریا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،یرامعم و رنه هدکشناد ،رایداتسا^۴ )۹۶/۱۰/۲7 :ییاهن شریذپ خیرات ،۹5/۱۲/۲۰ :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ طیحم رد یترارح شیاسآ داجیا یارب یرایسب لعفنمریغ و یمیلقا یاهراکهار زا ،یموب یاه نامتخاس رد ،ییاوهو بآ بولطمان طیارش هب خــساپ رد زین رهشوب رهش یموب یرامعم .تسا هدــش هدافتــسا یلخاد .تــسا رادروخرب یصاخ رصانع و اه یگژیو زا یداصتقا و یــسایس ،یعامتجا ،یگنهرف صاخ تیعقوم ،نردم یاه نامتخاــس رد نآ زا یرادرب وگلا و یرامعم نیا یاه یگژیو زا یریگ هرهب ،دراوم یرایــسب رد ادــتبا ،رــضاح شــهوژپ رد .دوــش عــقاو بوــلطم یــترارح شیاــسآ طیارــش داــجیا یاتــسار رد دــناوت یم تهج ،یتشدهد و نشلگ ترامع ود سپس و هدش یفرعم رهشوب یموب یاه هناخ یمیلقا یاه یگژیو یاهریغتم ،اهرگــسح هدافتــسا اب سپــس .دــش باختنا یترارح راتفر یــسررب و یبرجت یاه یریگ هزادنا ینامز هزاــب رد یزــکرم طاــیح و اــه قاتا رد داــب ناــیرج تعرــس و یبــسن تــبوطر ،اــمد لماــش یــطیحم یلخاد یطیحم یاهریغتم هــسیاقم زا لصاح جیاتن .دــش یریگ هزادنا نابآ و رهم یاه هام رد هزور تفه میلقا زا رت بولطم و رت لداعتم ،اه نامتخاس یلخاد طیحم یترارح طیارش هک دهد یم ناشن یجراخ و یاه شور زا هدافتــسا اب ،یــخیرات یاه ترامع نــیا رد یترارح شیاــسآ .تــسا یجراخ بوــطرم و مرــگ داجیا اب نامزمه زین لاس مرگ یاه هام رد هک هدش داجیا یعیبط هیوهت و لاعفریغ یدیشروخ شیامرس .دننک یم مهارف نینک اس یگدنز یارب ار دعاسم یطیحم ، یگدنز هویش و نامتخاس رتسب اب راگزاس هطبار

یدیلک یاه هژاو .رهــشوب ،بوطرم و مرگ مــیلقا ،یتــشدهد ترامع ،نــشلگ ترامع ،یتنــس یرامعم ،یــترارح شیاــسآ

فرصم شهاک رد یــعیبط هیوهت درکیور اــب رهــشوب یرادرهــش یحارط« :ناونع اب لوا هدنراگن دــشرا یسانشراک همان نایاپ زا هــتفرگرب هــلاقم نــیا * .تسا هدش ماجنا زاریش هاگشناد یرامعم و رنه هدکشناد رد مراهچ هدنراگن هرواشم و موس و مود ناگدنراگن ییامنهار هب هک تسا »یژرنا .E-mail: jalil.shaeri@shirazu.ac.ir ،۰7۱-۳۶۲۴۲8۰۰ :ربامن ،۰۹۳7۳۰5۶۲5۳ :نفلت :لوئسم هدنسیون**

۱۰5 - ۹۳ تاحفص ۱۳۹۶ ناتسمز ۴ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

(2)

۹۴

۱۳۹۶ ناتسمز ۴ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

همدقم

و طــیحم اــب نامتخاــس یراگزاــس و طاــبترا ،یــموب یراــمعم رد هب ییوگخــساپ زین و یژرــنا رتمک فرــصم نــمضتم ،نوــماریپ رتــسب نیا تخانش ،دوجوم طیارش رد .تسا یگنهرف فلتخم یاه هبنج بولطم یلح هار دیدج یاه راتخاــس رد نآ زا یرادرب وگلا و یرامعم هب رصحنم قیداصم زا ،رهــشوب یرامعم .ددرــگ یم بوــسحم رثوم و رتمک یترارح شیاسآ نیمات اب طابترا رد هک تسا یموب یرامعم درف بوطرم و مرگ یمیلقا تخس طیارش .تسا هتفرگ رارق یــسررب دروم یاهراکهار قــلخ هب رــیزگ ان ار نآ یرهــش تــفاب و یراــمعم ،رهــشوب زا مک عافترا هلمج زا یددــعتم لماوع .تــسا هدومن ناوارف یمیلقا ،بآ عیــسو هنهپ اب ترواجم ،نییاپ ییایفارغج ضرــع ،ایرد حطــس ییایرد بوطرم و مرگ یاهداب زین و یبرغ بونج زا مرگ یاهداب شزو زا ،یا هنارتیدم و ینادوــس یاه نولکیــس ،یناتــسمز یزییاپ روــبع و ساــسا رب .دنتــسه رهــش نیا یمیلقا تیعضو هدننک نییعت لــماوع و مک ارت مــیهافم و رادــیاپ رهــش موهفم ناــیم ،دــیدج یاــه شهوژپ یمیلقا شیاسآ نیمات هک ارچ دراد دوجو یراد انعم هطبار ،یگدرشف و هــینبا حوطــس لــیلقت تــلع هــب ،یژرــنا فرــصم رد یــیوج هفرص و تروص یگدرشف داجیا و یدیشروخ شبات ضرعم رد ،یرهش تفاب Foruzanmehr, 2012, 53; Tzikopoulos, Karatza, &( درــیذپ یم هولاع ،یموب یاه نامتخاس زا یرادربوگلا .)Paravantis, 2005, 536 یاه كینکت ،یزاساضف ،یریگ لکش یاه هبنج رد ،یلک راتخاــس رب شهوژپ .تــسا لمات لباق داب نایرج و امد لرتنک هوحن و یا هزاــس یترارح رصانع درــکلمع و ریثات نازــیم هب یبایتــسد فده اب ،رــضاح رد یمیلقا یاه هفلوم یسررب هب رهشوب یموب یاه هناخ رد لاعف ریغ

.تسا هتخادرپ یتشدهد و نشلگ یتنس ترامع ود دنمزاین و هدوب یا هتــشر نیب ،یرامعم یاه شهوژپ زا یرایــسب هب هجوت اــب زین رــضاح شهوژپ .دنتــسه یــبیکرت صاــخ یاــه شور یقیقحت ،شهوژپ فده هب یبایتــسد تهج هدافتــسا دروم دربهار طیارــش داجیا ،شــهوژپ هیاپ ضرــف .دوــش یم یــقلت یا هتــشر نایم یرامعم رصانع زا هدافتسا اب رهشوب یموب یاه نامتخاس رد شیاسآ یــشور ،هدافتــسا دروم قیقحت شور .تــسا لاعفریغ یاــهراکهار و یاهریغتم ،یبرجت دربهار زا هدافتسا اب لوا هلحرم رد ؛تسا یبیکرت طیارــش .دنا هدــش ییاــسانش رهــشوب یمیلقا یرامعم فرعم یــلصا ریغتم ناوــنع هب ،یبــسن تبوطر و داب ناــیرج تعرــس ،امد یــمیلقا و مرف ،یریگرارق لــحم ،اه هوــشزاب دننام یرامعم رــصانع و لقتــسم شهوژپ نیا رد هتــسباو یاهریغتم ناوــنع هب اهنآ یرــیگرارق تــهج ،فده هب ندیــسر یارب ،شهوژپ نیا رد .دنتفرگ رارق هعلاطم دروم هدرک ییاسانش ار رهــشوب یتنــس یاه هناخ رد لاعفریغ رصانع ادتبا دروم ینادیم تروص هب یتنــس هناخ ود رد شیاسآ طیارش سپــس و تعرس و یبسن تبوطر ،امد هب طوبرم یاه هداد .تفرگ رارق لیلحت تدــم لوــط رد لاــتیجید قــیقد یاه هاگتــسد طــسوت داــب ناــیرج رارق لیلحت و هــیزجت دروم دعب هلحرم رد و هدــش یرــیگ هزادنا نوــمزآ زا یبیکرت ،شهوژپ نیا ماجنا قیقحت شور بیترت نیدب .دنا هــتفرگ و اه تشادرب ،هدهاشم ،یا هناخباتک تاعلاطم ،یبرجت یاهدربهار .تسا ینادیم یاه یریگ هزادنا

قیقحت هنیشیپ

طیارــش رد یتنــس یاه نامتخاــس رثک ا ،هداد ناــشن تاعلاطم یرتهب شیاسآ طیارش ،نردم یاه نامتخاــس هب تبــسن لاعفریغ

Nematch-( دننک یم فرصم یرتمک یژرنا و دنراد نینک اــس یارب oua, Tchinda, & Orosa, 2014, 690 ;Dili, Naseer, & Varghese, روپاگنــس بوطرم و مرگ میلقا رد هــک یا هــعلاطم رد .)2010, 2145 اب طابترا رد یــموب یاه هناخ ،هتفرگ تروص یــیلاام یاــه هناخ رد یترارح شیاــسآ و دنا هدوب هقطنم گــنهرف اب بــسانتم و تــعیبط .)Ramli, 2012, 21( تــسا هتخاــس هدروآرــب هــناخ نینک اــس یارــب هک هداد ناشن بوطرم و مرگ قطانم یموب یاه هناخ رد تاعلاطم یعیبط هیوهت رثک ادح زا ،میلقا نیا رد یترارح شیاسآ داجیا یارب Dili, Naseer, & Var- (دــنا هدومن هدافتــسا تبوطر شهاک یارــب ghese, 2145; Labaki & Kowaltowski, 1998, 66; Nematch- oua, Tchinda, & Orosa, 2014, 690; Ramli, 2012, 21; Sarkar, .)2013, 66; Wang, Liu, Liu, Wang, & Chen, 2011, 246 نیمز زا ار نامتخاــس ،داب نایرج زا هدافتــسا روــظنم هب نــینچمه ار لخاد یاوــه یاــمد ،نآ رــیز یاوه تــکرح اــت دــنداد یم هــلصاف شهاک ثعاب داب نایرج هکنیا اب .)Ramli, 2012, 13( دهد شهاک

رد بوطرم و مرگ میلقا رد درک هجوت دیاب ،ددرگ یم یبــسن تبوطر دوــش تیاده لخاد هب یرتمک داــب نایرج یتــسیاب ،مرــگ یاــهزور Borong et al., 2004,( دــبای شــیازفا تیاده نــیا بــش لوــط رد و هرــک یتنــس یاه نامتخاــس رد .)75; Toe & Kubota, 2015, 240 طایح و طایح رد اــمد فلاتخا داــجیا اب ،بوــطرم و مرــگ مــیلقا رد یلخاد طــیحم هب هک هدــش یم داجیا درــس یاوه ناــیرج ،توــلخ Ryu, Kim,( تسا هدیدرگ یم نانک اس شیاسآ ثعاب و هدــش هدروآ هک تسا هدــش هداد ناــشن رگید ی هعلاطم رد .)& Lee, 2009, 22 ؛بوطرم و مرگ میلقا رد ،لحاس رانک رد نامع یموب یاه هناخ رد تسا هدــش هدافتــسا یعیبط هیوهت یارب یکــشخ هب ایرد میــسن زا یلحاــس قــطانم رد .)Al-Hinai, Batty, & Probert, 1993, 240(

یارــب لــخاد طــیحم هــب داــب تــیاده یارــب رــیگداب رــصنع زا ،رــگید Saadatian, Haw, So-( دــنا هدرک هدافتــسا یبــسن تبوطر شــهاک زاــب یاــه طیحمرد نــینچمه .)pian, & Sulaiman, 2012, 1485 شیاــسآ هب ندیــسر یارــب داــب تعرــس زا ،بوــطرم و مرــگ قــطانم

(3)

۹5

یتنس یاه نامتخاس رد داب نایرج تعرس و یبسن تبوطر ،امد یسررب امرگ لصف رد رهشوب ینوکسم

.)Wang et al., 2011, 246( تــسا هدــش هدافتــسا یــترارح یــبرغ -یقرــش لاوــمعم ،مــیلقا نــیا رد اه نامتخاــس یرــیگ تهجً Sarkar, 2013,( دــننک هدافتــسا ناتــسمز رد باتفآ روــن زا اــت تــسا رد یدومع و یــقفا یاه نابیاــس اب یــیاه هرجنپ زا نــینچمه .)65 هدیدرگ هدافتسا ناتــسبات رد هیاــس داجیا روظنم هب یبونج ههبج ،یــموب یاه نامتخاــس رد .) Toe & Kubota, 2015, 240( تــسا یارب هیاــس داجیا و اه سارت رد رون لرتنک یارــب یــیاهدنب شــبات زا Singh, Mahapatra & Atreya,( تسا هدیدرگ هدافتسا امد شهاک ینوریب یاه ههبج رد نشور یاه گنر زا .)2009, 885; 2010, 326 Nematchoua et( تــسا هدــش هدافتــسا یــموب یاه نامتخاــس رد یترارح تیفرظ اب یموب حــلاصم زا هدافتــسا نینچمه .)al., 2014 تخرد ی هنت ای و وبماب بوچ ،بوچ دننام یتنس یاه هناخ رد مک کهآ و لگ ،گنــس زا و امرگ یزاــس هریخذ شهاک روظنم هــب لــخن Al-Hinai, Batty & Prob-(تــسا هدــش هدافتــسا نامتخاــس رد ert, 1993, 240; Nematchoua, Tchinda & Orosa, 2014, 690;

Ramli, 2012; Sarkar, 2013, 67; Singh, Mahapatra & Atreya, ات دــشاب کچوک دــیاب ،مــیلقا نــیا رد یزــکرم طاــیح .)2009, 886 شبات بــش لوط رد و دنک تفایرد زور لوط رد یرتمک باــتفآ روــن یزکرم طایح فارــطا یاه قاتا فقــس یور رب هدننک کنخ هنابــش Toe( ددرگ تیاده یزکرم طایح فرط هب راد بیــش یاه فقــس اب فلتخم تاقیقحت و اه هتــشون رب یرورم .)& Kubota, 2015, 241 یرامعم رد هتفرراک هب ییاه تیقلاخ زا هدافتسا هک دهد یم ناشن لباق شخب ،نردم یایند رد بوــطرم و مرگ یاه میلقا رد ،یــموب دناوت یم ار یژرــنا و یــترارح شیاــسآ زا یــشان تلاکــشم زا یــهجوت

هناقلاخ یاــه هبنج یاراد ،رهــشوب رهــش یموب یرامعم .دنک لــح یاهراکهار و رصانع یاراد ،یرامعم نیا .تــسا یرایسب لاعفریغ شهاک روــظنم هــب داــب ناــیرج زا هدافتــسا یارــب یــصاخ لاــعفریغ نیا هک دــشاب یم هرــیغ و امد شــهاک یارب هیاــس داــجیا و تــبوطر .دزادرپ یم نآ هب شهوژپ

رهشوب یاوه و بآ

هــجرد 5۲.8۳ و یلامــش ضرــع هــجرد ۲8.۹۶ رد رهــشوب رهــش سراف جیلخ یاــیرد لحاــس رانک رد ناریا بوــنج رد یقرــش لوــط .دشاب یم رتم 8 ایرد حطس زا رهــشوب رهش عافترا .تسا هدــش عقاو ردنب كــشخ یامد .دــشاب یم بوطرم و مرگ رهــش نیا یاوه و بآ لقادح ،امد رثک ادح .تــسا هدــش هداد ناــشن ۱ ریوصت رد رهــشوب هدــش صخــشم ۱ ریوصت رد هام ره هب طوبرم یامد طــسوتم و امد رویرهــش ۹ ات ریت ۱۰ زا یــنامز هزاب رد اــمد نــیرتلااب نــیگنایم .تــسا و زور رد ،دنفــسا ۹ اــت ید ۱۱ زا و تــسا دارگیتناــس هــجرد ۳۶ رــبارب ید ۱۰ ات نابآ ۱۰ زا ،۱ ریوصت قبط .دــشاب یم شیامرگ هب زاین بــش رد و هدوب شــیامرگ هب زاین اه بــش رد نــیدرورف ۱۱ اــت دنفــسا ۱۱ زا و اهزور و اه بش رد .تسا رارقرب شیاــسآ طیارــش اه هام نیا یاهزور یاه هام هیقب یاه بش رد و شیامرــس هب زاین رویرهــش ۹ ات ریت ۱۰ زا تبوطر نــیگنایم .دــشاب یم مرگ اوــه اهزور و رارــقرب شیاــسآ لاــس اذل ؛تــسا %7۰ ات %۶۰ نیب طــسوتم روط هب رهــشوب ردنب رد یبــسن

.)6 هخسن climate consultant رازفا مرن( رهشوب رهش رد لاس یاه هامرد امد رادومن -1 ریوصت

.)6 هخسن climate consultant رازفا مرن( رهشوب رهش رد لاس مرگ یاه هامرد باتفآ و هیاس رادومن -2 ریوصت

(4)

۹۶

یاه هام رد یبــسن تبوطر ندوــب رتلااب هب هــجوت اب اــمرگ ساــسحا . دشاب یم رت تخس ،دش رکذ هچنآ زا ،لاس مرگ هداد ناــشن رهــشوب رهــش دیــشروخ و هیاــس رادومن ،۲ریوصت رد هجرد ۲۴ زا رتشیب یامد اب اهزور رد ،رادومن نیا قبط .تسا هدش هب ندیــسر یارب یزادنا هیاــس هــب زاــین تعاــس ۲۰77 ،دارگ یتناــس ۲۰ نیب یامد رد نــینچمه .تــسا لخاد طیحم یــترارح شیاــسآ یزادنا هیاس کمک اب تعاس ۲۳8 ،لاس رد دارگیتناس هجرد ۲۴ ات هجرد ۲۰ زا رتمک یامد اب اهزور رد .ددرگ یم رارقرب شیاــسآ طیارــش دشاب یم دیشروخ شبات هب زاین تعاس ۲۶۳ ،لاس رد دارگ یتناــس .ددرگ داجیا لخاد طیحم شیاسآ ات ناشن رهشوب رهش یارب ار یلحم یاهداب شزو تهج ،۳ریوصت رد بولطم و بلاغ شزو تــهج ،ریوصت نیا ساــسارب .تــسا هداد نایرج تعرس طسوتم و دشاب یم یبرغ لامش و لامش لاس لوط هجرد ۳۲۰ هیواز اــب برغ لامــش تهج زا داب .تــسا ۳/5 m/sداب ۲۲ یامد و دصرد 5۰ یبسن تبوطر طسوتم یاراد لامش هب بسن نینچمه .دشاب یم بولطم رایــسب هک دشاب یم دارگیتناــس هجرد لوط رد نیرت بلاغ ،لامش هب تبسن هجرد ۳۰۰ هیواز اب داب نایرج طسوتم و دصرد 5۰ یبــسن تبوطر طسوتم یاراد هک تــسا لاــس .تسا دارگیتناس هجرد ۳۱ یامد

یرهش تفاب رد یمیلقا یحارط تادیهمت

تاریثات و یــناکم تــیعقوم هــب هــجوت اــب رهــشوب یــخیرات تــفاب ار شیاسآ طیارش داجیا ناکما هک تسا ییاه تیلباق یاراد ،یموب ،تفاب نیا رد اه تیفرظ نیرتــشیب .دزاــس یم مهارف دوخ نورد رد اجنیا رد .ددرگ یمرب رهــش رد داب شزو و نآ یریگ لکــش طیارــش هب .دوش یم نایب یلامجا تروص هب اه تیلباق نیا ضرع مک و گنت یاه هچوک اب هدرشف تروص هب تفاب تیلک .۱ شــش ابیرقت ،هچوک ضرع هــب اهراوید عاــفترا تبــسن هک دــشاب یمً نیا هک هدــش ثعاب ضرع مــک و کیراب یاــه هچوک .تــسا کی هــب هچوک یامد اه یزادنا هیاس نیا .دنشاب هیاــس رد لاومعم اه هچوکً هندب ،اــه هچوک یزادنا هیاــس اــب ،نآ رــب هولاــع .دــهد یم شــهاک ار

یارــب هــک دــنریگ یم رارــق هیاــس رد هــشیمه اه نامتخاــس یــجراخ عافترا نــینچمه .تــسا بــسانم نامتخاــس لخاد یامد شهاک ثعاب ،اه هچوک ندوــب کیناگرا و نآ ندوــب ضرع مــک ،هچوک داــیز Takapoomanesh,( دوــش یم اــه هچوک نورد داــب ناــیرج تــیوقت .)2008, 133 و رباعم رد یزادنا هیاــس زا ،یترارح شیاــسآ هب ندیــسر یارب .۲ ،اه نامتخاس رد نینچمه .تسا هدش هدافتسا هلحم زاب یاهاضف هک تــسا هدــش هدافتــسا هــمراط و ریــشانش زا یزادنا هیاــس تــهج .دروآ یم مهارف نینک اس یارب ار یعوبطم طیحم هــب ناوــت یم ،رهــشوب یتنــس تــفاب یــلصا یاــه یگژیو زا .۳ اه یگیاــسمه رد کرتــشم هــندب نــیرتمک ندوــب اراد ،یــیارگ نورب زا مظنمان یاه هکبــش ،اوــه نایرج زا هدافتــسا نیرتــشیب فده اــب ایرد هب و هدرک روبع تفاب کچوک نیدایم زا هک عطاقتم یاه هچوک .درب مان نامتخاس فارطا رد اوه شدرگ و دوش یم متخ یمیلقا بــتارم هلــسلس کی رد تفاب یــسرتسد یاهریــسم .۴ هتفرگ لکش نیمز یعیبط طیارش و داب تهج ،تبوطر ،امد دننام طیحم رد توافتم یاوه راشف هب ،تفاب نیا یاضف و هدوت .تسا .دنک یم لیهست ار اوه ناروک و دنوش یم رجنم یرــگید هــجوت لــباق ی هلاــسم ،تــفاب رد حوطــس گــنر .5 هدافتــسا نــشور یاه گنر زا هدــش یعــس تفاب نیا رد .دــشاب یم باختنا نــیا .دیآرد دیفــس گنر هب حوطــس ناکــما دــح رد و دوــش هدــید زــین سراــف جــیلخ ی هیــشاح رــگید یاهرهــش رد هــک گــنر دــشاب یم دیــشروخ شبات زا لــصاح یاــمرگ عــفد یارــب ،دوــش یم .)Cheng, Ng & Givoni, 2005, 532(

لکــش داب ناــیرج اــب بــسانتم زــین یــمومع یاــهاضف هــندب .۶ ار اهوشزاب نیرتشیب ،رهشوب میدق تفاب هک یا هنوگ هب تسا هتفرگ یاه مرف اب فلتخم حوطــس رد اهوشزاب .تساراد نوریب تمــس هب یرصب عونت رب ،یــمیلقا درکراک رب هولاع هک دــنا هتفرگ لکــش عونتم .دراذگ یم رثا زین یرهش یاهاضف ناروــک هــک دوــش یم هدهاــشم تــفاب هــب یــلامجا یــهاگن اــب

.)6 هخسن climate consultant رازفا مرن( لاس لک رد رهشوب یلحم یاهداب تهج و تعرس طسوتم -3 ریوصت

(5)

۹7

،یترارح شیاــسآ داجیا و رباعم تبوطر ندروآ نــییاپ رــب هولاــع،اوه اــب .دــنک یم بذــج زــین ار هــچوک فرــط ود یاــهراوید تــبوطر ینامتخاس حلاصم زا هدافتــسا لیلد هب، اهراوید نیا ندــش كشخ یلخاد یاضف تبوطر ،یــیایرد لخلختم یاه گنــس ینعی یموب زا یتمــسق ،رباعم رد ناروــک داجیا اــب عقاو رد .دوــش یم بذــج زــین .دوــش یم تیاده نوریب هب راوید قــیرط زا یلخاد یاــضف تــبوطر یراــمعم یاــضف نورد اوــه ناــیرج و تــبوطر نازــیم ،تــیاهن رد یناــسنا شیاــسآ طیارــش هب ،طیحم رب مک اح یاــمد نآ عــبط هــب و و یگدنز اــب بــسانتم یرتــسب تروص هب تــفاب .ددرــگ یم رــت كیدزن یاهروتک اف نــیرت مهم زا یکی .دریگ یم لکــش طیحم اب گــنهامه یا هقطنم داب ،دراذگ یم رثا یرهش هیوهت طیارش رب هک ییاوه و بآ ،ییاوه و بآ تخــس طیارــش اب هلباقم یارب شور نیرتهب و تــسا Bravo & González,( دوش یم بوسحم هیاــس داجیا اب داب نایرج 2013, 80; Cândido, de Dear, Lamberts & Bittencourt, 2010, 226; Chen, Zhang, Wang & Meng, 2010, 533; Peng, 2010;

رایسب لماع ود هب هجوت ،نآ رب هولاع.)Rupp & Ghisi, 2014, 508 یترارح شیاــسآ تهج انب مرف و یرهــش تفاب هدننک نییعت و مــهم Tzikopoulos et al.,( تــسا یرورض یژرنا فرصم شهاک و لخاد .)2005, 536

رد تـــــــبوطر و اـــــــمد لرـــــــتنک یاـــــــه تیلباق رهشوب یموب یاه نامتخاس

تسا هتفر شیپ یتهج رد تفاب یاه نامتخاــس یلک راتخاــس تمس هب تکرح .دروآ دوجو هب یگدنز یاضف رد شیاسآ طیارش هک رد هکلب ،تفاب یریگ لکش تیلک رد اهنت هن ،یناــسنا طیحم داجیا رصانع و یخیرات یاه نامتخاــس یازجم یاهاضف و اه انب کت كــت یاه هناخ رد یرامعم رصانع .تــسا دوهــشم ًلاماک یموب یرامعم شهاک ،اوه نایرج شیازفا رد هک یشقن هب هجوت اب مادک ره ،یتنس فیرعت یرامعم یلک یاضف رد ،دنراد امد ندرک بسانتم و تبوطر ار یرامعم رصانع رد یجرــش و امد لرتنک یاــه تیلباق .دنوــش یم :درک یسررب ریز دراوم رد ناوت یم هدافتــسا بجوم ،اــنب بلق رد یزــکرم طاــیح دوــجو :طاــیح • ریذپ ناکما ار انب یاهاضف ندوب هیلا کی و هدــش اوه ناروک زا رتهب هیوهت داــجیا رد ،داب ناــیرج اب طابترا رد طاــیح درــکلمع .دــنک یم ددرگ یم اه هرادج رب یزادنا هیاس ثعاب نینچمه ؛دشاب یم یعیبط ور اه هرجنپ ندرکزاب اب ،اضف ره رد .)۴۲ ،۱۳۹۱ ،نایئابط و تیاده(

هیوهت ،رگید فرط زا هچوک هب ور اه هرجنپ و فرــط کی زا طایح هــب .دوــش یم هتــساک تبوطر و امرگ تدــش زا و هــتفرگ تروــص یــضرع یارب شک اوه دننام زاــب یاهاضف هک دوــش یم ثعاب یزکرم طایح سپ .دوــش مرگ یاوه جورخ ثعاب و هدرــک لمع یــلخاد یاــهاضف رد فلتخم یاهاضف یهدنامزاــس رب هولاع ،یزکرم طاــیح عــقاو رد یعونصم شک اوه عون کــی ،مه اب اهاضف نیا طابترا و دوــخ راوــج هب طوــبرم یاه نلاپ یــسررب هــب هــجوت اــب .ددرــگ یم بوــسحم زــین نیا یزکرم طایح هک تــسا دوهــشم ،رهــشوب رد یخیرات یاه هناخ عوبطم یاــضف داــجیا رد دــمآراک و رــثوم یــشقن دــناوت یم اــه هناخ .دشاب هتشاد اوه نایرج یرارقرب و هناخ نورد

هتسب یاضف یولج رد هک تــسا یزاب همین یاضف :ریــشانش • میقتــسم شبات زا ار دوــخ تــشپ هتــسب یاضف و تــسا هــتفرگ رارــق یجراخ حوطس یور هک یا هیاس لیلد هب و دنک یم تظفاحم باتفآ .ددرگ یم ینوریب هرادــج یامد شــهاک بجوم دننک یم داــجیا اــنب شــقن ،بوــطرم و مرــگ مــیلقا یراــمعم رد وــشزاب :اهوــشزاب • هب اتبــسن ،قاــتا یاه وــشزاب یرــیگرارق لــحم .دــنک یم اــفیا یــمهمً شیاسآ طیارش داجیا رد یدایز ریثات هک دشاب یم داب تکرح تهج رد اهوــشزاب یرــیگ ارق تــهج نــییعت .دراد نامتخاــس رد یــترارح نایرج روبع و رون نیمأت ساــسا رب و تــسا مهم رایــسب نامتخاــس مــیدق تــفاب ،لــیلد نــیمه هــب .دــشاب یم اــنب رد بــسانم یاوــه یلامــش تهج رد و نوریب تمــس هب ار اه وــشزاب نیرتــشیب ،رهــشوب هجرد ۴5 یاه هرجنپ ،تــفاب رد هرجنپ صاخ هــنومن .دراد یــبرغ و شزو نازیم و تهج اب بسانتم ندش هتــسب و زاب تیلباق هک هدوب رارق راوج مه یاــهراوید رد اه هرجنپ هک ییاج رد .تــسا اراد ار داــب یقاحلا یاــهراوید ندادرارــق اب اوه هفرط ود هــیوهت ،دنــشاب هــتفرگ و رفعجروپ ،رــبجنر( دوــش یم تیوقت اه هرجنپ یوــشزاب یــکیدزن رد .)۳۰ ،۱۳8۹ ،یجیلخ رد تاقبط رد هک فقسم و روصحمریغ تــسا ییاضف :همراط • ریگباتفآ و یــبوچ یاه هرکرک اب نآ رود اــت رود و دوــش یم هتفرگ رــظن یلقتــسم زاب همین یاــضف ،همراط .تــسا هدــش هدیــشوپ یریصح ریاــس زا رــت کنخ و هدوــب اوــه مــئاد ناروــک ضرــعم رد هــک تــسا هب بولطم داــب دورو ثعاب نآ رب هولاــع ،دــشاب یم انب یاه تمــسق .)۳۲ ،۱۳8۹ ،ناراکمه و ربجنر( ددرگ یم زین انب یاهاضف لخاد یاه علض رد هک طایح فارطا یاه قاتا قمع لاومعم :اه قاتا •ً لوط تبــسن هب ،دریگ یم لکــش فلتخم تاقبط رد و اــنب فــلتخم ،نینچمه .دنشاب یم ۳ هب ۱ ای ۲ هب ۱ تبسن یاراد هک تسین دایز ره هیوهت ناکما ،)طایح و یرهش یاضف( زاب یاضف ود نتفرگ رارق یاوه دوــش یم ثعاب قاتا دنلب عافترا .دروآ یم مهارف ار رتــشیب هچ یرتمک ترارح قاــتا نییاپ حطــس رد اوه و دنک دوعص لااب هــب مرــگ زا یکی ،نیمز حطس زا نامتخاس عافترا ،نآ رب هولاع ،دشاب هتشاد زا هدافتسا نازیم هجیتن رد و نامتخاــس رب داب راــشف نازیم لماوع .)۳5 ،۱۳۹5 ،مدق کین( تسا یعیبط هیوهت و داب یوــس زا و طایح هب وــس کی زا هک ییاه قاتا :ندوب هیلا کت • ود ره رد ییاهوــشزاب یاراد ،دنراد دید زاب یاضف ای هچوک هب رگید هتــشاد ار اوه ناروک زا لــماک یدنم هرهب ناکــما ات دنتــسه هــهبج دیاب اضف ره ،اوه ناروــک یرارقرب تیمها ظاحل هب هــک ارچ .دنــشاب یارب یا هچیرد و راــشف هقطنم رد اوه دورو یارب یا هــچیرد یاراد اضف ره تــسا رتهب بیترت نیدب .دــشاب شکم هقطنم رد نآ جورخ ندوب هیلا کی اــعبط هک دــشاب طابترا رد دازآ یاوه اــب هــهبج ود زاً .ددرگ یم بجوم ار نامتخاس هــس یاراد اه نامتخاــس نیا رد یــعیبط هــیوهت ،یــلک روــط هــب

:زا دنترابع بیترت هب هک تسا فلتخم درکلمع نیشناج قیرط زا نامتخاس لخاد رد سفنت لباق یاوه نیمات • یلخاد هدــش فرصم و هدوــلآ یاوه اــب یجراخ هزاــت یاوــه نتخاــس یامد شهاک نازیم ندربلااب قیرط زا یکیزیف شیاسآ داجیا •

(6)

۹8

کمک نینچمه ،تسوپ یور رب هدش داجیا قرع ریخبت اب ندب یفاضا یزاس کنخ قیرط زا نامتخاس لخاد رد یکیزیف شیاسآ داجیا هب .ددرگ یم قاــتا یاــمد شهاک ثــعاب هک نامتخاــس حــلاصم هدوــت

شیاسآ طیارش نیمات رد حلاصم یاه تیلباق

،رهــشوب یمیدق تفاب یاه نامتخاــس رد هــتفر راک هــب حــلاصم ،)لدنچ عوــن زا( بوچ ،)کهآ(یلحم چــگ ،)کــست(یلحم گنــس .تــسا هدــش لیکــشت لــش تلام و هــشیش ،ندچ ،رــیصح ،هــتخت قابطنا ،نداــعم هــب یبایتــسد تلوهــس هب هجوت اــب ،حــلاصم نــیا اــب نتــشاد طاــبترا و یــیاوه و بآ و یــمیلقا طیارــش اــب یراگزاــس و .تسا هدش باختنا ،بوچ هدننک رداص قطانم .تسا یکهآ ی هیاپ اب )کست( یناجرم گنس :یناجرم گنس • .دــشاب یم رهــشوب یموب حــلاصم نیرت یــساسا زا یــکی ،گنــس نــیا عفترم هینبا رد و لــیاح راوید رد مه و یزاــس یپ رد مه گنــس نــیا تسا یبوخ یراــشف تمواقم یاراد اریز ،تــسا هدــش یم هدافتــسا اه گنــس نیا هک اجنآ زا .دراد تــبوطر لباقم رد یــیلااب تــمواقم و .دنشاب یم زین یتوص و یترارح بوخ رایسب قیاع ،دنتسه لخلختم کهآ اب ار هدــش دنرــس و هدیبوک سر ک اخ :چــگ و لگ تلاــم • و یزاس یپ یارب تلام ناونع هب و دندرک یم طولخم بآ و هتفکش ،تلام نیا هک دنداد یم رارق هدافتسا دروم انب تلکسا ینیچراوید میقتــسم ذوفن و تبوطر یاراد هک ییاه ناکم رد هدافتــسا تــهج .)۹۰ ،۱۳۹۱ ،یمیرک( تفرگ یم رارق هدافتسا دروم ،دنتسه بآ تیفرظ یاراد هک یحلاصم زا ،بوطرم و مرگ میلقا رد :بوچ • ،یمیلقا ظاــحل زا اریز .تــسا هدــش هدافتــسا ،دنتــسه مک یترارح ترارح ندومن هریخذ و تسا دح زا شیب یامرگ ،یساسا لکشم حلاصم عون نیرتهب بوچ ،لیلد نیدب .درادن ییاراک بش یارب زور هب ار ترارح ،بوچ .تــسا هقطنم نیا رد اه هرجنپ و رد ،ماــب یارــب یور رب زور یــط رد هدــش بــسک ترارــح و دــهد یم لاــقتنا یدــنک ،بش رد کنخ اتبــسن میــسن شزو اب و دنام یم یقاب بوچ حطــسً Gustavsson, Joelsson &( دهد یم تــسد زا ار دوخ ترارح بوچ .)Sathre, 2010, 236; Gustavsson & Sathre, 2006,946

یریگ هزادنا یاه هاگتسد

یاه هناخ رد یترارح شیاسآ و ییامد طیارش یریگ هزادنا یارب نایرج تعرــس و یبــسن تبوطر ،امد یاهرگــسح زا رهــشوب یــموب جنــس تعرس هاگتــسد اب داب ناــیرج تعرــس .دــیدرگ هدافتــسا داــب هاگتــسد نــیا .تــسا هدــش یرــیگ هزادنا YH-90HT لدــم ^۱نرــتول و رتویپماک هــب لاصتا تــیلباق و هدوــب ^۲یترارح میــس رگــسح یاراد هکنآ نمض .دراد رادوــمن تروــص هــب ار داب تعرــس تاناــسون تــبث زین ار امد تــبث تیلباق ،ییامد رگــسح زا هدافتــسا اب هاگتــسد نیا یارب± ۰.۶ ^oC و داب تعرــس یارب ± ۰.۲ یریگ هزادنا تقد .دراد نرتول جنس تبوطر هاگتسد زا تبوطر یریگ هزادنا یارب .تسا امد اب هک هدش هدافتــسا ±%۳ یریگ هزادنا تقد اب YH-2005RH لدم .دنک یم تبث ار یبسن تبوطر ریداقم ،رتویپماک هب لاصتا

یدروم یاه هنومن یسررب

رهــشوب یرامعم و میلقا رــب راذگریثات رــصانع یــسانشزاب زا ســپ ود ،شیاــسآ طیارــش داجیا و طــیحم لداــعت هدــننک نیمات دراوــم و ناونع هب ،یتشدهد و نشلگ رهــشوب یخیرات یاه ترامع زا هنومن نــشلگ ترامع .تفرگ رارق نومزآ و تــست دروم یدروم یاه هنومن یخیرات تفاب رد هک دشاب یم هیراجاق هرود یاهانب زا ،یتشدهد و ۱۰ هلصاف رد ،نشلگ ترامع .)۴ ریوصت( دنا هدــش عقاو رهشوب رهــش هقبط هس رد و هتفرگ رارق لحاس رانک رد سراف جیلخ یایرد یرتم هدــش یــحارط یزــکرم طاــیح تروــص هــب و )مود - لوا -فــکمه(

هدش هداد ناشن هعلاطم دروم یاه هناخ نلاپ ،۱ لودج رد .تــسا یم چگ تلام و یناجرم گنــس ،نــشلگ یانب یلصا حلاصم .تــسا و لدنچ یاــهریت هلیــسو هب شوپریت تروص هــب نآ فقــس و دــشاب یاراد اهاضف یاه هراوید .تــسا هدــش هتخاــس یبوک هتخت وریصح یاه ههبج و یزکرم طایح تمس هب هک تسا یددعتم یاهوشزاب .دنا هدــش هتخاــس جاــس بوچ هلیــسو هب و هتــشاد هار اــنب یــنوریب راهچ رد یلکــش ینوزلح یــیاه هلپ هار ی هلیــسوب فــلتخم تاــقبط :لماــش لوا هقبط .دنا هدــش هداد طابترا مه هب نامتخاــس ههبج همدخ یرادهگن یاج و هناخزپــشآ ،ییوــشتسد و مامح ،رابنا بآ یراــجت روــما و یــیاریذپ و تنوکــس تــهج موــس و مود تاــقبط و و یکشخ هب ایرد میــسن دورو یارب ،نــشلگ ترامع رد .تــسا هدوب ایرد هب ور علض ،رخآ ی هــقبط رد ،یزکرم طایح هــب نآ رتــشیب دورو .)5 ریوصت( تسا هدشن هتخاس یزکرم طاــیح تروــص هــب و هــقبط هــس رد ،یتــشدهد تراــمع هلیسو هب ،انب نیا فلتخم تاقبط .)۶ ریوصت( تسا هدش هتخاس حلاصم زا زین انب نیا .دنا هدش طبترم مه هب طایح فرط ود ناکلپ و لدنچ( شوــپ ریت حطــسم شــشوپ و چگ تلام ،یــناجرم گنــس تروص هب اــه قاتا یمامت نلاــپ .تــسا هدــش هتخاــس )یبوک هتخت یــحارط فارــطا یاــهاضف اــب لــماک طاــبترا رد و لکــش لیطتــسم و یزکرم طاــیح اب یرامعم یاــهاضف طابترا .)۱ لودــج( دنا هدــش یاهاضف ،هــندب رد ددعتم یاهوــشزاب دوجو ،انب زا نورــیب یاــضف ماب تــشپ یربراک زــین و هیوهت و اوــه ناروــک داــجیا ،زاــب هــمین و زاــب ،یتــشدهد و نــشلگ یانب ود رد یــلصف یــگدنز یاــضف ناوــنع هــب هدــنهدرازآ لــماع اــب هــباقم یارــب یراــمعم تادــیهمت نــیرت مهم .تسا دایز یجرش و تبوطر ،رهشوب یمیلقا

یبرجت یاه نومزآ

دروم یاه هناخ یترارح شیاــسآ و ییامد طیارــش یــسررب یارب دروم قیقد روط هب یدروم هنومن یاه هناخ زا هقبط هــس ،هعلاطم هدــش یــسررب یاهاضف هــک تــفرگ رارــق یــبایزرا و لــیلحت و هــیزجت ییاهاضف ،اــه هناخ ناــیم زا .تــسا هدــش هداد ناــشن ۱لودــج رد هیقب زا یرت عونتم و لاعفریغ یاهراکهار یاراد هک دیدرگ باــختنا یبایزرا اــهنآ رد ار شیاــسآ و ییامد طیارــش ناوتب ات دنــشاب اــهاضف و یبــسن تبوطر ،اــمد طیارــش ،اه قاتا رــب هولاــع نــینچمه .دوــمن یاه هداد .دــش یریگ هزادنا اه هناخ یزــکرم طایح رد داــب ناــیرج

(7)

۹۹

هسیاقم روظنم هب .دیدرگ هسیاقم ینوریب طیارــش اب هدمآ تــسد هب یاهاضف هب طوبرم یاه هداد ،یزکرم طایح و اه قاتا لخاد طیارش نوریب زاــب یاــضف رد داــب ناــیرج و یبــسن تــبوطر ،اــمد اــب لــخاد و یجنــسامد نومزآ ،روظنم نیدب .دــیدرگ هــسیاقم )هناخ ره ماــب(

یارب یجنــسداب و یجنــس تبوطر نومزآ و هنازور یاــمد نــیگنایم رهظ زا لبق ۱۰ تعاــس رد نابآ و رهم یاــهزور زا زور 7 رد اــهانب نــیا قبط هک تلع نــیا هب ،تــسا هتفرگ رارق یــسررب دروم و هدــش تبث تعاس و دــشاب یم رهــشوب یارب مرگ یاه هام زا نابآ و رهم ،۱ ریوصت هب ناوــت یم هک تــسا هدوــب هــناخ لاــعف تاعاــس زا رــهظ زا لــبق ۱۰ لاــس مرگ هام رد شیاــسآ طیارــش داجیا رد یموب یرامعم ییاناوت هک هدیدرگ صخــشم هعلاطم دروم یاه قاتا ،۱ لودج رد .درب یــپ ناسنا رس عافترا هک رتم ۰/8 عافترا رد و قاتا طسو اقیقد اهرگسحً یسررب یارب نینچمه .دندوب هتفرگ رارق ،تسا نتــسشن تلاح رد یرتم ۱/5 عافترا رد و نآ زکرم رد اهرگــسح ،یزکرم طایح طیارــش ماب یور رب اهرگسح ،نوریب طیارش یسررب یارب و تسا هتفرگ رارق .دندوب هتفرگ رارق یرتم ۱/5 عافترا رد هناخ ره

ثحب و اه هتفای

امد هدــش یریگ هزادنا یاوــه کــشخ یاــمد رادــقم ،7رــیوصت رد نومزآ یاهزور رد یتشدهد و نشلگ ترامع یزکرم طایح ،اه قاتا اوه کشخ یامد طــسوتم ،8 ریوصت رد و تسا هدــش هداد ناــشن هداد ناــشن نومزآ یاهزور رد هناخ ود یزکرم طاــیح و اــه قاتا رد و اه قاتا ی هــمه یاوــه یاــمد ،7 رــیوصت ساــسا رــب .تــسا هدــش هک تــسا رتمک نورــیب یاوــه یاــمد زا هــناخ ود رد یزــکرم طاــیح یامد ،8 رــیوصت ساــسا رب .تــسا بــسانم یترارح شیاــسآ یارــب نورــیب یاــمد زا رــتمک دارگیتناــس هــجرد ۱/8 هــناخ ود یاــه قاتا نیا هب ،نوریب یامد هب تبــسن اه قاتا یامد فلاتخا نیا .تــسا هدرــشف هعلاطم دروم یاه هناخ فارــطا تــفاب هک دــشاب یم ببــس اــه هچوک نــیا هدــیدرگ ثــعاب ،کــیراب و گــنت یاــه هچوک و هدوــب شــهاک بــجوم ،اــهراوید یور رــب یزادنا هیاــس و دنــشاب هیاــس رد زا یجراخ یاه هندب رد نــینچمه .ددرگ زین یلخاد یاــضف یاــمد

.یتشدهد ترامع یزکرم طایح -6 ریوصت

.رهشوب یتنس تفاب رد یتشدهد و نشلگ ترامع ود یریگرارق ناکم -4 ریوصت

.نشلگ ترامع یزکرم طایح -5 ریوصت یتنس یاه نامتخاس رد داب نایرج تعرس و یبسن تبوطر ،امد یسررب

امرگ لصف رد رهشوب ینوکسم

(8)

۱۰۰

بوطرم و مرــگ میلقا یارــب هک هدیدرگ هدافتــسا نــشور یاــه گنر یاــضف زا هدافتــسا ،نــیا رــب هولاــع .تــسا بــسانم رایــسب رهــشوب یاه نابیاس و همراط یاضف زا هدافتسا ،اه قاتا فارطا رد زاب همین هب هک ددرگ داجیا یرتشیب هیاــس هک هدیدرگ ثعاب یدومع و یقفا تیفرظ اب حلاصم زا هدافتــسا .دنک یم کمک اه قاتا یامد شــهاک مرگ میلقا رد فقــس و نابیاــس تخاــس رد بوچ دننام مک یترارح هعلاطم دروــم یاــه هناخ رد هــک تــسا بــسانم رایــسب بوــطرم و

لخلختم یاه گنس زا هدافتسا نینچمه .تسا هدیدرگ هدافتسا ترارح اب هلباقم یارب یبسانم قیاع ،ینوریب یاهراوید رد یناجرم ترارح ییاجباج عنام ،اهراوید دایز تماخض نینچمه .دشاب یم نوریب طیحم هب تبــسن لخاد یامد شهاک هب رجنم هک ددرگ یم رد هدــش یریگ هزادنا یاوه یاــمد ،7 ریوصت هب هــجوت اب .دوــش یم

.هعلاطم دروم یاه قاتا ناکم و یتشدهد و نشلگ ترامع ود نلاپ -1 لودج

9

لٍذخ 1 ٍد ىلاپ . ىاىه ٍ یتؿذّد ٍ يـلگ تساوػ قاتا

ِؼلاغه دسَه یاّ

)ىاگذًساگً :غثٌه(

يتضدَد هطلگ

فىوّ ِمثع لٍا ِمثعمٍد ِمثع

(A)

©

(D) (D)

(B)

(9)

۱۰۱

هجرد ۳۱/۱ ات ۲۹ نیب هناخ ود رد یزکرم طایح رد نومزآ یاهزور نیب نورــیب طیحم یاوــه یامد هک یــلاح رد ،تــسا دارــگ یتناــس یزکرم طایح رد اوه یامد .دــشاب یم دارگ یتناــس هجرد ۳۲ ات ۳۰ نوریب طــیحم یاــمد زا رــتمک دارگیتناــس هــجرد ۱ دودــح اــه هناخ هب تبــسن یزــکرم طاــیح یاــمد ندوــب نــییاپ .)8 رــیوصت( تــسا داجیا ثعاب یزکرم طایح هک دــشاب یم تلع نیا هب نوریب طیحم طیحم یامد شهاک هــب هک ددرگ یم اهراوید یور رــب یزادنا هیاــس یاه قاتا یاوه یامد هک دوــش یم هدید نینچمه .دنک یم کمک یاه قاتا زا رتمک دارگیتناس هجرد ۰/۲ رادقم هب یتشدهد ترامع دشاب یم تفاب لخاد رد یریگرارق تلع هب هک تسا نشلگ ترامع ترامع و دراد اــهاضف و اــهراوید یور رب یرتــشیب یزادنا هیاــس هــک نــشلگ هناخ زا یرتــشیب عافترا اب یزــکرم طاــیح یاراد یتــشدهد .دنک یم داجیا یرتشیب یزادنا هیاس هک تسا داب نایرج تعرس اه قاتا رد هدش یریگ هزادنا داب نایرج تعرس نازیم ،۹ ریوصت رد ناشن نومزآ یاهزور رد یتشدهد و نشلگ ترامع یزکرم طایح و نایرج تعرــس طــسوتم ،۱۰ریوصت رد نینچمه .تــسا هدــش هداد یاهزور رد هــعلاطم دروم یاهاضف یزــکرم طایح و اــه قاتا رد داــب نایرج تعرــس نیرتمک ،۹ ریوصت قــبط .دوــش یم هظحلام نوــمزآ ترامع هب طوبرم نومزآ یاهزور رد هــناخ ود یزکرم طایح رد داــب

ترامع هک تلع نیا هب دــشاب یم ۰/7 m/sی هزادنا هب یتــشدهد تعرس .تــسا هتفرگ رارق رهــشوب یتنــس تفاب نایم رد یتــشدهد ۱/۲ m/s،نــشلگ ترامع هب طوــبرم یزکرم طاــیح رد داــب ناــیرج نامتخاــس هک تلع نیا هــب دــشاب یم یتــشدهد ترامع زا رتــشیب موس ی هقبط زا علض کی و تسا هتفرگ رارق لحاــس رانک رد نــشلگ تعرس .تــسا هدــشن هتخاــس ،تــسا ایرد هب ور هک نــشلگ ترامع ۰/8 و ۰/۲ نــیب هعلاطم دروم ی هناخ ود یاــه قاتا رد داــب ناــیرج ترامع B قاتا هب طوبرم داب نایرج تعرــس نیرتمک هک دــشاب یم نشلگ ترامع D قاتا هب طوبرم تعرس نیرتشیب و تسا یتشدهد ایرد هب ور و هــتفرگ رارق لااب ی هقبط رد هــک تلع نیا هــب ،دــشاب یم هعلاطم دروــم یاه قاتا داــب نایرج تعرــس ندوب بــسانم .تــسا زا و یزکرم طاــیح هب وــس کی زا هک اه قاتا هــک تــسا تلع نــیا هــب ییاهوــشزاب یاراد و دنراد دــید زاب یاضف ای هــچوک هب رــگید یوــس نینچمه .دننک یم رتشیب ار اوه ناروک هک دنتــسه ههبج ود ره رد هب هجوت و تــفاب نایم رد یتــشدهد ترامع یریگرارق هــب هجوت اــب عافترا و هــچوک ندوب کیراب ،یــسرتسد یاهریــسم ندوــب کیناگرا تیوقت ار داب نایرج هک دوشیم توافتم یاوه راشف ثعاب ،نآ دایز هــب ار داــب ناــیرج ،یــجراخ هــندب رد اــه هرجنپ یرــیگرارق هــک هدرــک یریگرارق و ییارگ نورب دومن هجوت یتــسیاب .دنک یم تیاده لخاد

.1395 ،نومزآ یاهزور رد نشلگ و یتشدهد یاه ترامع رد هدش یریگ هزادنا یاوه یامد ی هسیاقم -7 ریوصت

.1395 ،نومزآ یاهزور رد نشلگ و یتشدهد یاه ترامع رد هدش یریگ هزادنا یاوه یامد طسوتم ی هسیاقم -8 ریوصت یتنس یاه نامتخاس رد داب نایرج تعرس و یبسن تبوطر ،امد یسررب

(10)

۱۰۲

اوه ناروک ،هعلاطم دروــم هناخ ود ره رد رگیدکی یورــبور اــه هرجنپ طاــیح رد داــب ناــیرج تعرــس ،۱۰رــیوصت قــبط .دــنک یم رتــشیب ار تعرس زا رتمک ۰/5 m/s ابیرقت هعلاطم دروم هناخ ود ره رد یزکرمً رد یزکرم طایح دهد یم ناشن هک تــسا نوریب طیحم داب نایرج طسوتم .دراد میلقا ورکیم کی شقن ،رهــشوب بوطرم و مرگ میلقا یتــشدهد و نــشلگ ترامع یاه قاتا رد داب نایرج تعرــس نازیم و عاــفترا شــیازفا هــب هــجوت اــب ،۱۰رــیوصت قــبط .تــسا ۰/m/s۴۳ یلااب تاقبط رد داب نایرج تعرس ،داب نایرج تعرس ندشرتشیب .تسا رتشیب یکدنا نییاپ تاقبط زا یتشدهد و نشلگ ترامع ود یبسن تبوطر و اــه قاتا رد هدــش یریگ هزادنا یبــسن تــبوطر رادــقم ،۱۱رــیوصت .تــسا هدــش هداد ناــشن نومزآ یاهزور رد اــه هناخ یزــکرم طاــیح ره رد یزکرم طایح و اه قاتا ی همه یبــسن تبوطر ،۱۱ریوصت قبط شیاسآ یارب هک تــسا رتمک نوریب یاوه یبــسن تبوطر زا هناخ ود زا یشان ،یبسن تبوطر شهاک نیا .دشاب یم بسانم لخاد طیحم هدش یریگ هزادنا یبسن تبوطر .دــشاب یم اه قاتا رد بــسانم ناروک دصرد ۶۶ ات ۶۱ نیب هناخ ود رد یزکرم طایح رد نوــمزآ یاــهزور رد دصرد 7۴ ات 7۰ نیب ،نوریب طیحم یبسن تبوطر هک یلاح رد ،تسا

ترامع یاــه قاتا یبــسن تبوطر ،۱۱ رــیوصت هب هــجوت اــب .دــشاب یم هک دشاب یم یتشدهد ترامع یاه قاتا زا رتمک یرادقم هب ،نشلگ اب داب نایرج دوجو و ایرد یکیدزن رد نشلگ ترامع یریگرارق تلع هب یبسن تبوطر ،ترامع ود ره رد نینچمه .دشاب یم رتشیب تعرــس شیازفا تلع هب هک دبای یم شــهاک یکدنا ،هقبط شیازفا اب اــه قاتا .تسا عافترا شیازفا هب هجوت اب داب نایرج اه قاتا رد نومزآ یاهزور یبــسن تبوطر طــسوتم ،۱۲ریوصت رد یبــسن تبوطر ،۱۲ ریوصت قبط .دوــش یم هظحلام یزکرم طایح و طیحم یبسن تبوطر زا رتمک %۱۱ ،نشلگ ترامع یزکرم طایح رد ،یتــشدهد تراــمع یزــکرم طاــیح رد یبــسن تــبوطر و نورــیب زا ناــشن هــک دــشاب یم رــتمک نورــیب طــیحم یبــسن تــبوطر زا %۱۰ .تسا رهــشوب بوطرم و مرگ میلقا رد یزکرم طایح ندوب بــسانم %۱8 ،یتشدهد و نشلگ ترامع یاه قاتا رد یبسن تبوطر نازیم شیاــسآ یارب هک دــشاب یم رتمک نورــیب طــیحم یبــسن تــبوطر زا یریگرارق تلع هب ،شهاک نیا .تسا بسانم رایسب یلخاد طیحم تــسا اه نامتخاــس ییارگ نورب و رگیدکی یور هب ور اه قاتا هرــجنپ شدرگ ثعاب و ددرگ یم لخاد یاــضف دراو یرتــشیب داب نایرج هک

.1395 ،نومزآ یاهزور رد نشلگ و یتشدهد یاه ترامع رد هدش یریگ هزادنا داب نایرج تعرس طسوتم ی هسیاقم -10ریوصت .1395 ،نومزآ یاهزور رد نشلگ و یتشدهد یاه ترامع رد هدش یریگ هزادنا داب نایرج تعرس ی هسیاقم -9ریوصت

(11)

۱۰۳

نینچمه .دوــش یم لــخاد یاــضف یبــسن تــبوطر شــهاک و اوــه اب و هدرک بذج زین ار هچوک فرط ود یاهراوید تبوطر ،اوه ناروک ینامتخاس حلاصم زا هدافتسا لیلد هب، اهراوید نیا ندش كــشخ یلخاد یاضف تبوطر ،یــیایرد لخلختم یاه گنــس ینعی یموب

زا یتمــسق ،رباعم رد ناروک داجیا اب نینچمه .دوــش یم بذج زین .دوش یم تیاده نوریب هب راوید قیرط زا یلخاد یاضف تبوطر

.1395 ،نومزآ یاهزور رد نشلگ و یتشدهد یاه ترامع رد هدش یریگ هزادنا یبسن تبوطر طسوتم ی هسیاقم -12 ریوصت

یاه هناخ رد داب نایرج تعرس و یبسن تبوطر ،امد یــسررب اب هجیتن نــیا ،هام نابآ و رــهم رد رهــشوب یتــشدهد و نــشلگ یتنــس لاــعفریغ یاــه شور زا ،یتنــس یاــه هناخ رد هــک دــمآ تــسد هــب هدافتسا یترارح شیاــسآ داجیا تهج یعیبط هیوهت و یدیــشروخ و نــشلگ تراــمع ود یاــه قاتا رد اــمد طــسوتم .تــسا هدــش نینچمه .تــسا نوریب طیحم یامد زا رتمک دصرد ۶ ،یتــشدهد ،یتشدهد و نــشلگ ترامع ود یاه قاتا رد یبــسن تبوطر نازیم نایرج تعرــس و دــشاب یم نوریب طیحم زا رتمک دــصرد ۱8 دودــح طیحم شیاــسآ تهج هک تــسا بــسانم هناخ ود یاه قاتا رد داب هدــش هتــشون یاه فلاتخا دومن هجوت دیاب .تــسا یرورض یلخاد رهم هام هب طوبرم اهنت ،داب تعرس و یبــسن تبوطر ،امد نازیم رد ،لاــس مامت رد هک دننک اعدا دنناوت یمن ناگدــنراگن و تــسا ناــبآ و

هجیتن

هک دوــش یم هظحلام .دوب دــهاوخ بیترت نــیمه هب فلاــتخا نــیا رهــشوب یتنــس یاه نامتخاــس رد لاعفریغ یاهراکهار زا ناوــت یم :دومن هدافتسا ریز حرش هب نردم یزاس نامتخاس رد ،کیراب و گــنت یاه هچوک و تــفاب ندوب هرــشف هــب هــجوت اــب .۱ اــمد شــهاک ثــعاب هــک دنــشاب یم هیاــس رد اــه هچوک نــیا ارــثک اً عاــفترا ندوــبدنلب و اــه هچوک ندوــب کیراب نــینچمه .ددرــگ یم هــجوت اــب هــک ددرــگ یم داــب ناــیرج تــیوقت ثــعاب ،اه نامتخاــس ناــیرج تــیاده ثــعاب یــنوریب هــندب رد اــه هرجنپ یرــیگرارق هــب تــفاب یــسرتسد یاهریــسم .دوــش یم اــه هناخ لــخاد هــب داــب یاوــه راــشف ثــعاب اــهنآ ندوــب کــیناگرا عوــن و رهــشوب یتنــس .دوــش لیهــست اوــه ناروــک اــت دنوــش یم طــیحم رد تواــفتم هدیدرگ هدافتــسا نــشور یاه گنر زا یــجراخ یاــه هندب رد .۲

.1395 ،نومزآ یاهزور رد نشلگ و یتشدهد یاه ترامع رد هدش یریگ هزادنا یبسن تبوطر ی هسیاقم -11 ریوصت یتنس یاه نامتخاس رد داب نایرج تعرس و یبسن تبوطر ،امد یسررب

(12)

۱۰۴

اه تشون یپ

1 Lutron.

2 Hot Wire.

عبانم تسرهف

یــحارط یاــه تــیقلاخ ،)۱۳8۹( ک ،یــجیلخ و م ،رــفعجروپ ؛ا ،رــبجنر صص ،۱۳ ،رــظن غاب ،رهــشوب میدق تفاب رد داــب نایرج اــب بــسانتم یــمیلقا

.۳۴–۱7 یراــمعم و گــنهرف رــب رهــشوب مــیدق یراــمعم رــیثات ،)۱۳۹۱( ب ،یــمیرک ،)یبد رهش هیکتسبلا هلحم یدروم هعلاطم( سراف جیلخ هیشاح یاهروشک

.۹۶–85 صص ،۱۱ ،رهش تیوه یاه هناخ ییامرگ طیارش لیدعت رد باتفآ و داب ریثات ،)۱۳۹5( ن ،مدقکین یملع نمجنا یشهوژپ - یملع هیرــشن ،نــشلگ هناخ :یدروم هنومن رهــشوی

.۴۶–۲۹ صص ،۱۲ ،ناریا یزاسرهش و یرامعم لــیلاد و هدــنهد لکــش رــصانع یــسررب ،)۱۳۹۱( م ،ناــیئابط و ا ،تــیاده یرامعم و رهــش هیرــشن ،رهــشوب یخیرات یتنــس یاه هناخ رد اه نا یدوجو

.5۴–۳5 صص ،۳ ،یموب Al-Hinai, H; Batty, W. J & Probert, S. D )1993(, Vernacular architecture of Oman: Features that enhance thermal comfort achieved within buildings, Applied Energy, 44)3(, pp.233–258. http://doi.

org/10.1016/0306-2619)93(90019-L.

Borong, L; Gang, T; Peng, W; Ling, S; Yingxin, Z & Guangkui, Z )2004(, Study on the thermal performance of the Chinese traditional vernacular dwellings in Summer, Energy and Buildings, 36)1(, pp.73–79. http://doi.org/10.1016/S0378-7788)03(00090-2.

Bravo, G & González, E )2013(, Thermal comfort in naturally ventilated spaces and under indirect evaporative passive cooling conditions in hot–humid climate, Energy and Buildings, 63, pp.79–86.

http://doi.org/ 10.1016/j.enbuild .2013 .03.007.

Cândido, C; de Dear, R. J; Lamberts, R & Bittencourt, L )2010(, Air movement acceptability limits and thermal comfort in Brazil’s hot humid climate zone, Building and Environment, 45)1(, pp.222–229.

http://doi.org/10. 1016/j.buildenv. 2009.06.005.

Cheng, V; Ng, E & Givoni, B )2005(, Effect of envelope colour and thermal mass on indoor temperatures in hot humid climate, So- lar Energy, 78)4(, pp.528–534. http://doi.org/10.1016/j.solener.2004.05.005.

Dili, A. S; Naseer, M. A & Varghese, T. Z )2010(, Thermal comfort study of Kerala traditional residential buildings based on questionnaire survey among occupants of traditional and modern buildings, Energy and Buildings, 42)11(, pp. 2139–2150. http://doi.

org/10.1016/j.enbuild.2010.07.004.

Foruzanmehr, A )2012(, Summer-time thermal comfort in vernacular earth dwellings in Yazd, Iran, International Journal of Sustainable Design, 2)1(, p.46. http://doi.org/10.1504/IJSDES.2012.051479.

Gustavsson, L; Joelsson, A & Sathre, R )2010(, Life cycle primary energy use and carbon emission of an eight-storey wood-framed apartment building. Energy and Buildings, 42)2(, pp.230–242.

http://doi.org/10.1016/j.enbuild.2009.08.018.

Gustavsson, L & Sathre, R )2006(, Variability in energy and carbon dioxide balances of wood and concrete building materials, Building and Environment, 41)7(, pp.940–951. http://doi.org/10.1016/j.

buildenv.2005.04.008.

Labaki, L. C & Kowaltowski, D. C. C. K )1998(, Bioclimatic

.تسا بسانم رایسب رهشوب بوطرم و مرگ میلقا یارب هک ثعاب هک تــسا یا هنوگ هب انب بلق رد یزکرم طاــیح دوــجو .۳ یاهاضف ندوب هیلا کی ناکما و هدــش اوه ناروک زا رتهب هدافتــسا داجیا ثعاب یزکرم طایح نینچمه .تــسا هدرک ریذپ ناکما ار اــنب طیحم یاــمد شهاک هــب هــک هدــش اــهراوید یور رــب یزادنا هیاــس یزکرم طایح یامد ندوب مــک و داب نایرج تعرــس .دنک یم کمک طایح ندوــب میلقا ورــکیم هدنهد ناــشن نورــیب یامد هــب تبــسن .تسا رهشوب بوطرم و مرگ میلقا رد یزکرم زا هدافتــسا و اه قاتا فارــطا رد زاب هــمین یاــضف زا هدافتــسا .۴ هب هک ددرگ داــجیا یرتــشیب هیاــس هک هدیدرگ ثعاب همراط یاــضف

.دنک کمک قاتا یامد شهاک داــجیا ثــعاب یدوــمع و یــقفا یاه نابیاــس زا هدافتــسا .5

.تسا راذگریثات رایسب طیحم یامد شهاک رد هک هدش هیاس تخاس رد ،بوچ دننام مک یترارح تیفرظ اب حلاصم زا هدافتسا .۶

.تــسا بــسانم رایــسب بوطرم و مرگ مــیلقا یارــب فقــس و نابیاــس یــناجرم یــموب گنــس زا ،یــلخاد و یــنوریب یاــهراوید رد .7 یارب یبــسانم قیاع هک دــشاب یم لخلختم هــک هدــیدرگ هدافتــسا ات دنا هتفرگ میخض ار اهراوید نینچمه .دشاب یم ترارح اب هلباقم .ددرگ ترارح لاقتنا عنام رد کرتــشم یاــه هندب نــیرتمک ندوــب اراد و یــیارگ نورب .8

یاه هکبش ،اوه نایرج زا هدافتسا نیرتشیب فده اب اه یگیاسمه روبع تفاب کــچوک نیدایم زا هــک عــطاقتم یاــه هچوک زا مــظنمان زا ،نامتخاــس رود داــب شدرــگ و ،دوــش یم مــتخ اــیرد هــب و هدرــک .تسا رهشوب یتنس تفاب مهم یاه یگژیو ییارگ نورب و رگیدکی یور هب ور اه قاتا یاه هرجنپ یرــیگرارق .۹ یاضف دراو یرتــشیب داــب نایرج هــک هدــیدرگ ثــعاب اه نامتخاــس یاضف یبــسن تبوطر شــهاک و اوه شدرــگ ببــس و ددرــگ لــخاد هب رگید یوس زا و یزکرم طایح هب وــس کی زا اه قاتا .دوــش لخاد ههبج ود ره رد ییاهوــشزاب یاراد و دنراد دید زاــب یاضف ای هــچوک .دنشاب هتشاد ار اوه ناروک زا لماک یدنم هرهب ناکما ات دنتسه کی فذح و یلحاــس طــخ رد نــشلگ نامتخاــس یرــیگرارق .۱۰ ایرد زا یرتــشیب داب نایرج هک هدیدرگ ثعاب موــس هقبط زا تمــس

.ددرگ فارطا یاه قاتا دراو طایح زا و دوش یزکرم طایح دراو بذج زین ار هچوک فرــط ود یاهراوید تبوطر ،اوــه ناروــک .۱۱ حلاصم زا هدافتــسا لیلد هب اــهراوید نیا ندــش كــشخ اب .دنک یم یاضف تبوطر ،ییایرد لخلختم یاه گنس ینعی یموب ینامتخاس یتمسق ،رباعم رد ناروک داجیا اب عقاو رد .دوش یم بذج زین یلخاد .دوش یم تیاده نوریب هب راوید قیرط زا یلخاد یاضف تبوطر زا

(13)

۱۰5

and vernacular design in urban settlements of Brazil. Building and Environment, 33)1(, pp.63 –77. http://doi.org/10.1016/S0360- 1323)97(00024-3.

Nematchoua, M. K, Tchinda, R & Orosa, J. a )2014(, Thermal comfort and energy consumption in modern versus traditional buildings in Cameroon: A questionnaire-based statistical study, Applied Energy, 114, pp.687–699. http://doi.org/10 .1016/j.apener- gy.2013.10.036.

Peng, C )2010(, Survey of thermal comfort in residential buildings under natural conditions in hot humid and cold wet seasons in Nan- jing, Frontiers of Architecture and Civil Engineering in China, 4)4(, pp. 503–511. http://doi.org/10.1007/s11709-010-0095-1.

Ramli, N. H )2012(, Re-adaptation of Malay House Thermal Comfort Design Elements into Modern Building Elements – Case Study of Selangor Traditional Malay House & Low Energy Building in Malaysia, Iranica Journal of Energy & Environment, 3, pp.19–23. http://doi.org/10.5829/idosi.ijee.2012.03.05.04.

Rupp, R. F & Ghisi, E )2014(, What is the most adequate method to assess thermal comfort in hybrid commercial buildings located in hot- humid summer climate? Renewable and Sustainable Energy Reviews, 29, pp.449–462. http://doi.org/10.1016/j.rser.2013.08.102.

Ryu, Y; Kim, S & Lee, D )2009(, The influence of wind flows on thermal comfort in the Daechung of a traditional Korean house, Build- ing and Environment, 44)1(, pp.18–26. http://doi.org/10.1016/j.

buildenv.2008.01.007.

Saadatian, O; Haw, L. C; Sopian, K & Sulaiman, M. Y )2012(, Review of windcatcher technologies, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16)3(, pp.1477–1495. http://doi.org/10.1016/j.

rser.2011.11.037.

Sarkar, A )2013(, Study of climate responsive passive design features in traditional hill architecture of Khyah village in Hamirpur, Himachal Pradesh, India for indoor thermal comfort, Journal of The Institution of Engineers )India(: Series A, 94)1(, pp.59–72. http://

doi.org/10.1007/s40030-013-0033-z.

Singh, M. K; Mahapatra, S & Atreya, S. K )2009(, Bioclimatism and vernacular architecture of north- east India, Building and En- vironment, 44)5(, pp.878–888. http://doi.org/10.1016/j.buildenv.2008.06.008.

Singh, M. K; Mahapatra, S & Atreya, S. K )2010(, Thermal performance study and evaluation of comfort temperatures in vernacular buildings of North-East India, Building and Environment, 45)2(, pp.

320–329. http://doi.org/10.1016/j .buildenv.2009.06.009 Shahin, A & Takapoomanesh, S )2006(, Understanding patterns of sustainable architecture in residential buildings of the historic fabric of Bushehr, Architecture and Building, 10, 130-135.

Toe, D. H. C & Kubota, T )2015(, Comparative assessment of vernacular passive cooling techniques for improving indoor thermal comfort of modern terraced houses in hot–humid climate of Ma- laysia, Solar Energy, 114, pp.229–258, http://doi.org/10.1016/j.

solener.2015.01.035.

Tzikopoulos, A. F; Karatza, M. C & Paravantis, J. A )2005(, Modeling energy efficiency of bioclimatic buildings, Energy and Buildings, 37)5(, pp.529–544. http://doi.org/10.1016/j.enbuild.2004.09.002.

Wang, L. J; Liu, J. P; Liu, Y. F; Wang, Y. Y & Chen, J )2011(, Study on thermal environment of traditional architecture in tropic climate.

Advanced Materials Research, 243-249, pp.6857–6861. http://doi.

org/10.4028/www.scientific.net/AMR.243-249.6857.

Zain, Z. M; Taib, M. N & Baki, S. M. S )2007(, Hot and humid climate: prospect for thermal comfort in residential building. De- salination, 209)1-3(, pp.261–268. http://doi.org/10.1016/j.de- sal.2007.04.036.

Zhang, Y; Wang, J; Chen, H; Zhang, J & Meng, Q )2010(, Thermal comfort in naturally ventilated buildings in hot-humid area of Chi- na, Building and Environment, 45)11(, pp.2562–2570. http://doi.

org/10.1016/j.buildenv.2010.05.024.