ﯽﺎﮔرزﺎﺑ ﺪ
ﺪﻜﺸﻧاد ة ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
رود ة 8 رﺎﻤﺷ ، ة 2
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1395
ص . 300 - 281
ﺮﻓ ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ ا
ﻞﻜﺷ ﺪﻨﻳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو يﺮﻴﮔ
هﺎﮕﺷوﺮﻓ رد ناﺮﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
يرﻮﻤﻴﺗ يدﺎﻫ ﻲﻨﻴﮕﭼ ﺪﻧوزردﻮﮔ ﻢﻳﺮﻣ ،1
ﻲﻫﺪﺳ ﻲﺒﺋﺎﻏ ﺪﻣﺎﺣ ،2 3
هﺪﻴﻜﭼ ﻫد رد: ﺔ يرادﺎﻓو دﺎﺠﻳا ،ﻦﻳﻼﻧآ ﻂﻴﺤﻣ رد يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﻴﺧا
، ﺶﻟﺎﭼ حﺮﻄﻣ
رد مﺎﻤﺗ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﺘﻜﻟا يﺎﻫ ﺖﺳا ﻲﻜﻴﻧوﺮ .
ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺮﻓ ﻞﻴﻬـﺴﺗ رﻮـﻈﻨﻣ ا
رادﺎـﻓو ﺪـﻨﻳ يزﺎـﺳ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
، ﺑ ﺮ ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺎﻤﺘﻋا ﻲﻣ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺪﻨﻛ . ياﺮـﺑ
فﺪـﻫ ﻪـﺑ نﺪﻴـﺳر
،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲﻟﺪـﻣ
ﻲﺣاﺮﻃ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ
،صﺎﺧ رﻮﻃ ﻪﺑ
يدﺮـﻓ ﻞﻣاﻮﻋ )
كرد يﺪﻨﻣدﻮـﺳ
دﺎﻔﺘـﺳا ﺖﻟﻮﻬـﺳ ،هﺪـﺷ ة
كرد هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ و هﺪﺷ (
ﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ و ﻲﻧﺎ
) يروﺎﻨﻓ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ، يﮋﺗاﺮﺘـﺳا
يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ (
ﻪﺟﻮﺗ دراد . ياﺮﺑ ﻊﻤﺟ هداد يروآ نﻮﻣزآ و ﺎﻫ لﺪﻣ
،
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﺣاﺮﻃ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يا ﺪﺷ
و ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻲﻓدﺎﺼﺗ يﺮﻴﮔ
، ﻪـﻛ ﻲﻧﺎﻳﺮﺘﺸﻣ نﺎﻴﻣ
ﺑﺮﺠﺗ ﺔ هﺎﮕﺷوﺮﻓ زا ﺪﻳﺮﺧ ار ناﺮﻳا رد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺷاد
، ﺪﻳدﺮﮔ ﻊﻳزﻮﺗ و
289 ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﻞﺑﺎﻗ
لﻮﺒﻗ ياﺮﺑ ﻪﻳﺰﺠﺗ و هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺪﺷ
) لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ :
93 / 0 .(
هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ لﺪﻣ زا داد نﺎﺸﻧ
ﺐـﺨﺘﻨﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و يدﺮـﻓ ﻞـﻣاﻮﻋ
، ﻪـﺑ ﺎﻨﺜﺘـﺳا ي ﺖﻟﻮﻬـﺳ
دﺎﻔﺘﺳا ة كرد ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ و هﺪﺷ ﺐﺒﺳ
ﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘ ﻲـﻣ
ﺪﻧﻮـﺷ دﺎـﻤﺘﻋا و
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺳا
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
،يدﺮـﻓ ﻞـﻣاﻮﻋ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﻞـﻣاﻮﻋ ،ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ،ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا هﺎﮕـﺷوﺮﻓ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو .
1 . نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناﺮﻳا ،
2 . سﺎﻨﺷرﺎﻛ
،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا هﺎﮕﺸﻧاد
نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا ، ناﺮﻳا
3 . ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ،دوﺮﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد
نﺎﻨﻤﺳ
، ناﺮﻳا رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 29 / 01 / 1395
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 08 / 03 / 1395
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : يرﻮﻤﻴﺗ يدﺎﻫ
E-mail: H.Teimouri@ase.ui.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺻﺮﻋ ،تﺎﻃﺎﺒﺗرا و تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ةزﻮﺣ رد بﺎﺘﺷﺮﭘ تﻻﻮﺤﺗ ﺖـﺤﺗ ار ﺮﺸﺑ ﻲﮔﺪﻧز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
هﻮﻴﺷ و يرﺎﺘﻓر يﺎﻫﻮﮕﻟا رد ﻲﺳﺎﺳا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺐﺟﻮﻣ و هدادراﺮﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺐﺴﻛ يﺎﻫ
رﺎـﻛو ـﺷ هﺪ ﺖـﺳا .
ﻦﻳﻼﻧآ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺶﻳاﺰﻓا و ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ﻊﻳﺮﺳ ﺪﺷر
، ﺖﺳا يروﺎﻨﻓ ﻦﻳا ﺖﻴﺑﻮﺒﺤﻣ زا يﺪﻫاﻮﺷ )
ﻲـﭼ ،وﻻ
،ﺲﻴﻟﺎﻫﻮﺑ و 2010
( . لﺎـﺳ رد
يروﺎـﻨﻓ و ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎـﺠﺗ رﻮـﻬﻇ ،ﺮـﻴﺧا يﺎـﻫ
ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳا يﺎـﻫ
،
ﺖﺻﺮﻓ يﮋﺗاﺮﺘﺳا دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ ار ﻲﻳﺎﻫ
ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎـﺠﺗ ﻊﻳﺪـﺑ و ﻪﺘﻓﺮـﺸﻴﭘ يﺎـﻫ وB2B
ﺖـﻟود
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا )
لا . ،ﻲﻧﺎﺘﻬﮔ 2011 ( و ﻪﺑ ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎﺠﺗ ياﺮﺑ صﺎﺧ رﻮﻃ ﻢﻫاﺮﻓB2C
هدﺮﻛ ﺖﺳا .
ﺖﻛﺮﺷ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺎﻫ
ﻪﺑ و ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ﻚﻤﻛ ﻦﻳﻼﻧآ رﻮﻀﺣ
، ) ﻪﺑ ﺖﻠﭘ ناﻮﻨﻋ ﺪﻳﺪﺟ مﺮﻓ
( رد ار دﻮﺧ تﺎﻣﺪﺧ
ﻲﻣ راﺮﻗ ناﺮﺑرﺎﻛ رﺎﻴﺘﺧا ﺪﻨﻫد
) ،ﻮـﻧرﻮﻣ و ﺎﻴﺳرﺎﮔ ،اررﺎﺑ 2014
( ﻪـﺑ و
هﺪـﻨﻳاﺰﻓ رﻮـﻃ يا
ياﺮـﺑ ﺶﻳاﺰـﻓا
يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻞﻴﻬﺴﺗ ،ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا ،تﺎﻣﺪﺧ و ﻻﺎﻛ ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﻛ و
ﺎـﻫ
،
ﺮﺑ روﺎﻨﻓ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﻧﺮﺘﻨﻳا ي يراﺬﮔ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ ) ،ﻦﻠﻴﻫد و هداﺰﻛﺮﺗ ،ﮓﻧﺎﭼ 2004
.(
ﺖﻳﺰﻣ يﺎﻫ ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳا ،
نﻮﻴﻠﻴﻣ ار هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺎﻫ بﺬﺟ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫرازﺎﺑ هدﺮﻛ
و ﺪﻳﺪـﺷ ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺑ هﺪـﺷ ﺮـﺠﻨﻣ ﺎـﻬﻧآ نﺎـﻴﻣ
ﺖﺳا . ﻚـﻴﻠﻛ ﻚـﻳ ﺎـﺑ ﻂـﻘﻓ ﺖـﺑﺎﻗر ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ رود هار زا
ترﻮـﺻ
ﻲﻣ
،دﺮﻳﺬﭘ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺴﻣ
ﺌﻠ ﺔ ﻲﻧاﺮﺤﺑ مﺎﻤﺗ ﺖـﺳا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا نﺎﮔﺪﻨـﺷوﺮﻓ )
و ﮓـﻧاو
،ﻦﭼ 2012 .(
يﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ ،
ﻲﻟﺎﻣ تروﺮﺿ ﺮﻫ
ﺖـﺳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ةﺪﻨﺷوﺮﻓ
؛ ﻪـﺑ هﮋـﻳو ﻪـﻜﻨﻳا بﺬـﺟ
ﺪﻳﺪﺟ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺔﻨﻳﺰﻫ ،
نﺎﻳﺎﺷ ﻪﺟﻮﺗ دراد يﺮﺘﺸﻴﺑ و
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يﺎـﻫ
ﺶﻳاﺰـﻓا ،ﻲﺘﻨـﺳ
ﺎﺗ يﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ 5
دﻮﺳ ،ﺪﺻرد ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ار
25 ﺎﺗ 95
ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺪﺻرد ﺪـﻫد
) ،ﺮﻔـﺷ و ﺪـﻠﻬﭽﻳر
2000 .(
يرﺪﻨﻠﻗ ) 2013 ( ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﻛﺮﺷ
لﺎﻌﻓ ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎﺠﺗ ﺔﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻳﺎﺑ ،ﺪﻧا
ﻪﺑ
ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻠﻌﻓ روآدﻮﺳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ و ﻖﻳﻮﺸﺗ ،كرد ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﺑ و نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ دﺎـﺠﻳا ياﺮـﺑ ﻲـﻫار لﺎﺒﻧد
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻦﻳﻼﻧآ يﺎﻫرازﺎﺑ رد رادﺎﻓو .
ﻨﻳﺰﻫ دﺎﻳز ﺔ ار يرادﺎﻓو ،ﺎﻬﻧآ ﻆﻔﺣ ﻞﻜﺸﻣ و ﺪﻳﺪﺟ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ
ﻪﺑ ﻦﻳﻼﻧآ نﺎﮔﺪﻨﺷوﺮﻓ زا يرﺎﻴﺴﺑ يروﺮﺿ ﻲﻳاراد هدﺮﻛ ﻞﻳﺪﺒﺗ
ﺖﺳا ) ،ﻦﻔﮔ 2002 .(
زا ﻲﻳﻮﺳ ﻪﺑ ، ﻲﮔﮋﻳو ﻞﻴﻟد ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ يﺎﻫ
يزﺎـﺠﻣ ﺪﻳﺮﺧ ﻂﻴﺤﻣ دﺮﻓ
، رﻮـﻀﺣ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﺮﻴﻏ
ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ
لﻮﺼﺤﻣ و دﻮﺒﻧ هﺮﻬﭼ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻪﺑ
وﺮﻓ و راﺪـﻳﺮﺧ نﺎـﻴﻣ هﺮﻬﭼ هﺪﻨـﺷ
) ،ثﺎـﻧ و ﻲﺟﺮﺧﻮـﻣ 2007
و ﺎـﻫ ؛
،لوﻮﺘﺳا 2009 ( فﺮﺼﻣ ، سﺎﺴﺣا نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻲﺑ
ﻧﺎـﻨﻴﻤﻃا ﻲ
ﻚـﺴﻳر عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﻳا و ﺪـﻧراد يﺮﺘـﺸﻴﺑ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ار ﻦﻳﻼﻧآ ﺪﻳﺮﺧ يﺮﻴﮔ ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺪـﻫد ) ،لوﻮﺘـﺳا و ﺎـﻫ 2009
.(
،ور ﻦـﻳا زا نﺎﮔﺪﻨـﺷوﺮﻓ
ﻪﺑ ﻊﻧاﻮﻣ ﺶﻫﺎﻛ رﻮﻈﻨﻣ و
يرادﺎﻓو ﺔﻌﺳﻮﺗ
، اﺪﺘﺑا ﻳﺎﺑ ﺪ دﺎﻤﺘﻋا ﻞﺑﺎﻗ ﺔﻄﺑار ي
ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻫد ) ﻲﺟﺮﺧﻮـﻣ
،ثﺎﻧ و 2007 ،ﻮﻴﻟ و ﻮﺌﺗ ؛ 2007
(.
دﺎﺠﻳا ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻳﻼﻧآ نﺎﮔﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺪﻨﻨﻛ
فﺮـﺼﻣ ﻪـﻛ هﺪـﻨﻨﻛ
ار ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ
ﺎﺑ نﺎﻨﻴﻤﻃا و ﺶﻣارآ
ﺮﻃﺎﺧ ﺪﻫد مﺎﺠﻧا ﻪﺑ و
ﻂﻴـﺤﻣ دﺎـﺠﻳا رﻮـﻈﻨﻣ
ﺪـﻳﺎﺑ ،ﻦﺌـﻤﻄﻣ
فﺮﺼﻣ دﺎﻤﺘﻋا ﻪﻛ ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﺮﻓ رد ار نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ا ﻞﻜـﺷ ﺪﻨﻳ
ﺘـﺸﻣ دﺎـﻤﺘﻋا يﺮـﻴﮔ راﺮـﻗ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ يﺮ
ﻲﻣ ﺪﻫد ﻨﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ، ﻨ
ﺪ ) ،ﻮﺋار و ﻮﻨﻳﺮﺑ ،ﮓﻧﺎﺳ ،ﻢﻴﻛ 2005
.(
يﺎـﻴﻧد رد ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫرازﺎﺑ زا ﻲﻜﻳ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ،نﺎﻬﺟ رد ﻦﻳﻼﻧآ ناراﺪﻳﺮﺧ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺷ
هﺪ ﺖﺳا . دﻮﺟو ﺎﺑ ﻦﻳا ، ﻲﺑ ﺎﻤﺗ ﻲﻠﻳ ﻦﻳﻼﻧآ ﺪﻳﺮﺧ ﻪﺑ داﺮﻓا زا ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ،
ﺪﻫد
ﻪﻛ ياﺮﺑ هﺎﮕﺷوﺮﻓ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ نﺎﻴﻣ يرادﺎﻓو ﺔﻌﺳﻮﺗ و دﺎﺠﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
، و ﻢﺠﺴﻨﻣ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﺑ
ﻖﻴﻤﻋ يﺮﺗ ﺖﺳا زﺎﻴﻧ .
،ور ﻦﻳا زا يرادﺎـﻓو دﺎـﺠﻳا ،ﻦـﻳﻼﻧآ ﻂﻴـﺤﻣ رد يﺮﺘـﺸﻣ ﺖـﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪﺑ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ياﺮﺑ يروﺮﺿ ﻲﺸﻟﺎﭼ ناﻮﻨﻋ حﺮـﻄﻣ ناﺮﻳا رد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ـﺷ هﺪ ﺖـﺳا . ،ﻲـﻓﺮﻃ زا
يرادﺎﻓو ﺖﺧﺎﺳ ﺔﻳﺎﺳ رد
ﺮﺴﻴﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ دﺎﻤﺘﻋا ﺐﻠﺟ ﻲﻣ
دﻮﺷ .
گرﺰﺑ زا ﻲﻜﻳ ناﺮﻳا رد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺑﺎﻗر راﺮﻘﺘﺳا ﻊﻧاﻮﻣ ﻦﻳﺮﺗ
، ﻲﺑ ا دﺎـﻤﺘﻋ ي ﻲﻳﺎﻨـﺷآﺎﻧ و مدﺮـﻣ
ﺴﺳﺆﻣ ﻪ ﺎﻫ دﺎﻤﺘﻋا يﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ ﺎﺑ يزﺎﺳ
ﺖﺳا . ﺐﻠﻏا نﺎـﻘﻘﺤﻣ ﺪـﻧﺪﻘﺘﻌﻣ
ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎـﺠﺗ ﻪـﻛ
،
دﺎﻤﺘﻋا يزﺎﺠﻣ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ مدﺮﻣ مﻮﻤﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻖﻓﻮﻣ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺪﻨﻨﻛ
) و يﺪﻤﺣا ،ﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا ،يﺮﻈﺘﻨﻣ
،ﺎﻤﻨﻫار 1393 .(
ور ﻦﻳا زا يﺮﺘﺸﻣ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ
دﺎـﻤﺘﻋا ﺮـﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
، ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ مﺰﻠﺘـﺴﻣ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻣاﻮﻋ ار
يدﺎﻳز ﺪﺣ ﺎﺗ ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ
ﺪﻨﻛ . ،دﻮـﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌﺿو رد
ﻦﻴﻴﺒﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ
ﻋا ﺮـﺑ ﺮﺛﺆـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻖﻳﺮﻃ زا
ـﺋارا و دﺎـﻤﺘ ﺔ
ﺐـﺳﺎﻨﻣ يﺎـﻫرﺎﻜﻫار
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﺻﺎﺧ هﺎﮕﻳﺎﺟ زا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو و دﺎﻤﺘﻋا حﻮﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖـﺳا
. ﻪـﺑ ﺮـﻈﻧ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺘﻤﻛ ﻪﻜﻨﻳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻦﻳﻼﻧآ ﻂﻴﺤﻣ رد يا
ﻪـﺑ ، صﻮـﺼﺧ ﻞـﻣاﻮﻋ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ،ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ شﻼﺗ
ﻲﻣ دﻮﺷ ﻣ هﺎﮔﺪﻳد زا ﻪﻛ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﻲﺗوﺎﻔﺘ
ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎـﻓو و دﺎـﻤﺘﻋا ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و يدﺮﻓ
؛دﻮـﺷ
ﻪﺑ ﻪﻜﻧآ هﮋﻳو ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻪﺑ ار ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا
ﻲـﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ يﺮـﻴﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ
ﻞﻜـﺷ رد ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ يﺮـﻴﮔ
ﺮﺛﺆﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﺖﺳا
.
ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ يﺮﻈﻧ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ياﺮـﺑ
ﻴﺘـﺳد
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﻪـﺑ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎـﻓو و دﺎـﻤﺘﻋا ﻪـﺑ ﻲﺑﺎ يﺎـﻫ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
، يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺑ )
كرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ دﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﻬﺳ ،هﺪﺷ
ة كرد ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ شﺮﮕﻧ ،هﺪﺷ
هدﺎﻔﺘﺳا ( ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ و )
يروﺎﻨﻓ
،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ، يﮋﺗاﺮﺘـﺳا
،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ
يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ (
ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
ﺎﻤﺘﻋا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا د
ﻞﻣﺎﻋ دﺎﻤﺘﻋا ،ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ هﺎﮔﺪﻳد زا ﻲﻠﺻا
ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﺪﻨﻨﻛ ة ﻂﻴﺤﻣ رد تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻂﺑاور دﺎﺠﻳا يﺎـﻫ
و ﻦـﻳﻼﻧآ
ﻦﻳﻼﻓآ ﺖﺳا ) ،ﺖﻧﺎﻫ و نﺎﮔرﻮﻣ 1994
،ﻢﻴﻛ ؛ 2005 ،ﻲﻨﻳو ؛ 2014 ( ﺖﻛرﺎـﺸﻣ يﺎﻨﺑﺮﻳز و ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘـﺳا
هﺪﻨـﺷوﺮﻓ و راﺪﻳﺮﺧ نﺎﻴﻣ مﺎـﮕﻨﻫ
ﻪـﻟدﺎﺒﻣ رد
ﻲـﻣ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ دﻮـﺷ
) ،ﻦﻤﻜﭙـﺳا 1988
.(
دﻮـﺟو ﺎـﺑ
ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻦﻳﻼﻓآ و ﻦﻳﻼﻧآ دﺎﻤﺘﻋا نﺎﻴﻣ رﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫ
، ﺶﻫوﮋﭘ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺎﻫ
ﻦـﻳﻼﻧآ ﺖﻴﻌﺿو رد دﺎﻤﺘﻋا
ﻢﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ار ﺮﺗ
زا ﻪﺘﺴﻧاد ﻦﻳﻼﻓآ ﺖﻴﻌﺿو ﺪﻧا
) ،ﻮﺋار و ﻦﻳﺮﻓ ،ﻢﻴﻛ 2008
ﮓﻨﺷ ،ﻲﻣور ؛ نﮋﻧﺎـﻴﺗ ،ﮓﻧژ
،ﮓﻨﻴﻟز و 2012
.(
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫاﻮﺷ فﺮﺼﻣ ﺪﻫد
نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﻪـﻠﻣﺎﻌﻣ مﺎـﮕﻨﻫ
ـﺷوﺮﻓ ﺎـﺑ ﻦـﻳﻼﻧآ نﺎﮔﺪﻨ
،
ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﻲﺑ ﻧﺎﻨﻴﻤﻃا ﻲ ﺎﻫﺮﻜﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﺼﺨﺷ تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻗﺮﺳ لﺎﻤﺘﺣا ﺎﻳ هﺪﻨﺷوﺮﻓ رﺎﺘﻓر ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد
،
ﺪﻨﺘﺴﻫ ددﺮﻣ ﺐﻠﻏا )
،ناﻮﺠﻴﻟ و ﺎﻣرﺎﺷ 2014
.(
،ور ﻦﻳا زا ﻪـﺑ
ﺔـﺘﻔﮔ بﺎﻬﻴـﺷ و ﻮﺘﻧﺎﻳاﺪـﻴﻫ ،ورا ،ﺎـﻨﻴﻔﻟا
) 2014 ( هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻪﺑ دﺎﻤﺘﻋا
، ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻞﻣﺎﻋ ﺪﻨﻨﻛ
ة فﺮﺼﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺮﺧ رد هﺪـﻨﻨﻛ
ﻦـﻳﻼﻧآ ﺪـﻳ ﺖـﺳا
. ﻦـﻳا
ﻪﻠﺌﺴﻣ هﺪﻨﺷوﺮﻓ ياﺮﺑ ﻲﻣﺎﻴﭘ
ار ﻪﺑ دراد لﺎﺒﻧد ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ
ﻪﻜﻨﻳا فﺮﺼﻣ دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻴﻤﻫا ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
،
نﺎﺸﻧ ﻪﺑ رد هﺪﻨﺷوﺮﻓ ﺖﻗاﺪﺻ نداد ﺔﺋارا
تﺎﻣﺪﺧ مﺎﻤﺗ هﺪﻋو
هداد ﺖﺳا هﺪﺷ .
هﺪﻴﭽﻴﭘ ةﺪﻳﺪﭘ دﺎﻤﺘﻋا ﻪﻛ ﺖﺳا يا
نآ صﻮﺼﺧ رد يرﻮـﺌﺗ و ﻒﻳرﺎﻌﺗ
ﺎـﻫ يرﺎﻴـﺴﺑ ي دراد دﻮـﺟو
) ﻣ ،دراو و ﺮﻴ 2009
.(
ﻒﻳرﺎﻌﺗ دﺪﻌﺗ زا
ﺒﻨﺟ ود ﺔ ﻠﺻا دﺎﻤﺘﻋا ﻲ
، ﻲﻋاﺰﺘﻧا ﻞﻣﺎﺷ ندﻮﺑ
) ،تﺮﮕﻳو و ﺲﻴﺋﻮﻟ
1985 ( نآ ندﻮﺑ ﻲﻬﺟوﺪﻨﭼ و ﻲـﻣ ﻪﺸﻳر
دﺮـﻴﮔ ) ،تﺮـﮕﻳو و ﺲﻴﺋﻮـﻟ 1985
،نﺎـﻫ و نﺎـﮔ ،كرﺎـﭘ ؛
2012 .(
ﻲﻋاﺰﺘﻧا ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ دﺎﻤﺘﻋا و دراد
ﺐﻠﻏا ﻲﻤﻴﻫﺎـﻔﻣ زا ﺎـﻳ دﺎـﻤﺘﻋا ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ،ندﻮـﺑﺮﺒﺘﻌﻣ نﻮـﭼ
نﺎﻨﻴﻤﻃا فرﺎﻌﺘﻣ ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ دﻮﺷ
زا و ﻲﻳﻮﺳ و ﻲـﺴﺣ ،ﻲـﻛاردا ﻒـﻠﺘﺨﻣ دﺎـﻌﺑا و ﺖـﺳا ﻲﻬﺟوﺪـﻨﭼ
يرﺎﺘﻓر ﻲﻣﺮﺑرد ار دﺮﻴﮔ
) ،تﺮﮕﻳو و ﺲﻴﺋﻮﻟ 1985
.(
مﻮـﻬﻔﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﺑ يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﺗ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺪﻧا
. ﻮﻟوﺎﭘ و ﺎﺑ ) 2002 ( دﺎﻤﺘﻋا ار ﻦﻳا ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﻧﻮﮔ
ﻲﻣ ﻛ ﻨ ؛ﺪﻨ ﻲﻨﻫذ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ فﺮﻃ ﻚﻳ
فﺮﻃ زا ﻞﺑﺎﻘﻣ ﻪﻛ ﺻﺎﺧ ﺶﻨﻛاﺮﺗ ﻲ
نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ار
ﺪﻣ ﺮﻈﻧ ﻄﻴﺤﻣ رد يو ﻲ
ﺼﺨﺸﻣ ﺎﺑ ﺔ ﺪﻫد مﺎﺠﻧا نﺎﻨﻴﻤﻃا مﺪﻋ .
ﺲﺘﻳﻮﭽﻴﻧ و نﻼﭘﺎﻛ )
2003 ( دﺎﻤﺘﻋا ار
فﺮﺼﻣ ﻞﻳﺎﻤﺗ هﺪﻨﻨﻛ
) هﺪﻨﻨﻛدﺎﻤﺘﻋا (
بو ﻪﺑ ﺖﻳﺎﺳ ) دﺎﻤﺘﻋا فﺮﻃ (
نداد رد رد ﻲﻟﺎﻣ و ﻲﺼﺨﺷ تﺎﻋﻼﻃا
ازا ي ﻻﺎﻛ
، هﺪﻋو و تﺎﻣﺪﺧ ﻳﺎﻫ
ﻲ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻴﺳ لﺎﺒﻧد ﻪﻳور و ﺎﻫ
ﺎﻫ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ،ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﺪـﻨﻨﻛ
.
ﺮﮕﻧﻼﺑ و پاﻮﭽﺳا )
2005 ( ﻪـﺑ يﺮﺘـﺸﻣ دﺎـﻘﺘﻋا و نﺎـﻤﻳا ةﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد ار مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا دﻮﺧ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ رد
و ﺮﺟﺎﺗ
ﻪـﻧﺎﻳار هﺎﮕﺘـﺳد
كاردا نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ،
ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳا ﺮﺟﺎـﺗ ﻲﺘـﺳرد و هﺪـﺷ ﻪـﺑ
ﻗاﺪﺣ ﻞ ﻲﻧاﺮﮕﻧ نﺪﻧﺎﺳر ﻲﻣ يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫﺮﺛﺄﺗ و ﺎﻫ
ﺪﻨﻧاد .
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﻳﺎﭘ يرادﺎﻓو ﺔ
تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ دﻮـﺳ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رد راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺼﻨﻋ و ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖـﺳا
) نو ،ﻚـﻨﻴﺒﻳر ،ﻞـﻳر
،ﺲﻨﻛوﺮﺘﺳا و رﺪﻧﺎﺠﻴﻟ 2004
،نﺎﻣﺎﺗا و ﭻﻴﻫﺎﻧ ،ﻲﺘﺠﻬﺑ ؛ 2012
،يرﺪﻨﻠﻗ ؛ 2013
( ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ و ﻦﻳﺮﺗ
ﻗ و دﻮﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﻲﺘﻨﺳ ﺪﻳﺮﺧ ﻂﻴﺤﻣ رد ار ﻲﺘﺑﺎﻗر ترﺪ
و ترﺎﺠﺗ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
ﻲﻣ نﺎﻐﻣرا ﻪﺑ دروآ
) ،ﻪﻴﺠﻨﻓ و نﺎﻳ 2009
.(
ﺶﻟﺎﭼ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا رازﺎﺑ
ﺖـﺳا ﻦـﻳا ﻪـﻛ
نﺎﻣزﺎـﺳ
يرﺎﺠﺗ ﺎﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺎﺒﻗر ﻲﻣ ﻪﺟاﻮﻣ
دﻮﺷ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو و ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺶﻴﭘ يﺪﻨﻛ ور ﻦـﻳا زا ؛دور
رد
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎﺠﺗ
، ﺣ و بﺬﺟ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔ
ﻠﺌﺴﻣ ﺔ ﺖﺳا يراﻮﺷد )
ﮓـﻧﺎﭼ ،ﮓـﻧﺎﭼ ،ﮓـﻧاﻮﻫ و ﻦـﭼ
2006 .(
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻀﻓ رد يرادﺎﻓو ﺖﻴﻤﻫا )
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو (
يدﺪـﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺪـﻴﻳﺄﺗ
ﺷ هﺪ ﺖﺳا ) ،ﺮﻔﺷ و ﺪﻠﻬﭽﻳر 2000
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﻨﻴﺒﻳر ؛ 2004
،هرﺪـﻧﺎﻴﻣ ﻲـﺒﺟر و ﻲﺳﺎﺒﻋ ؛ 1393
.(
رادﺎﻓو نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﻞﻳﺎﻤﺗ ﻦﻤﺿ
زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻳﺮﺧ ﻪﺑ تﻻﻮـﺼﺤﻣ
، ﺖﺨـﺳ
ﺮـﺘﻤﻛ يﺮـﻴﮔ ي
ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﻣ لﺎﻤﻋا
ﺪﻨﻨﻛ
ﻪـﺑ ،ﻚـﭼﻮﻛ يﺎﻄﺧ ترﻮﺻرد و
ﻢـﺸﭼ ﻞﻜـﺸﻣ زا ﻲـﺘﺣار ﻲـﺷﻮﭘ
ﺪﻨﻫاﻮﺧ دﺮﻛ . ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻳا و ﺖﺴﻴﻧ ﻢﻬﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﻤﻴﻗ ﺶﻳاﺰﻓا رادﺎﻓو نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺪﻧﺎﻣ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﻲﻗﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻦﻫذ رد ﺖﻤﻴﻗ )
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﺘﺠﻬﺑ 2012
.(
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ندﺮﻛرادﺎﻓو ،ﻪﺠﻴﺘﻧرد
ﺎﻘﺑ ياﺮﺑ يروﺮﺿ يﺮﻣا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ي
هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ
دﻮﺷ .
صﻮﺼﺧ رد ﻂﻴﺤﻣ رد يرادﺎﻓو مﻮﻬﻔﻣ
ﻦﻳﻼﻧآ يﺎﻫ
، تﺎﻴﺑدا هﺪﻨﻛاﺮﭘ رﺎﻴﺴﺑ دراد دﻮـﺟو يا
) ،ﺮﻴـﺳ
،ﻮﻧاﻮﻳا و ﺪﻴﻫ ،ﻦﻴﻧﺎﺳﺎﻫ 2007
( ﻓآ ﻂﻴﺤﻣ رد ﻲﺷﺮﮕﻧ و يرﺎﺘﻓر هﺎﮔﺪﻳد ود زا ًﻻﻮﻤﻌﻣ و ﻦﻳﻼﻧآ و ﻦﻳﻼ
ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ .
يرﺎﺘﻓر دﺮﻜﻳور ﺎﺑ يرادﺎﻓو
، ياﺮـﺑ
ﻦﻴـﭙﻤﻛ تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ ﻲـﺸﺨﺑﺮﺛا ﻲﺑﺎـﻳزرا يﺎـﻫ
ﻲﺗﺎﻐﻴﻠﺒﺗ و ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ
هﺪﺷ ﺖﺳا ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ مﺰﻠﺘﺴﻣ ﺐﻠﻏا و زا
ﻚـﻳ زا ﺪـﻳﺮﺧ راﺮﻜﺗ و هﺎﮕﺷوﺮﻓ
ﺪﻧﺮﺑ ﺖﺳا ﻪﻛ هدﺮﺧ زا ﺖﻳﺎﺿر شوﺮﻓ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺔﺑﺮﺠﺗ
ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻲﻣ ﺲﻜﻌﻨﻣ ار ﻛ
ﺪﻨ ) و يﻮـﭼ ،نﻮﻳ
،نﻮﺳ 2008 .(
ﻲﺷﺮﮕﻧ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ يرادﺎﻓو
، و يراﺪـﻓﺮﻃ ،ﻲﻧاور ﺖﻟﺎﺧد زا يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو جﺎﺘﻨﺘﺳا
صﺎﺧ ﺖﻣﺪﺧ ﺎﻳ لﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻴﻧ ﻦﺴﺣ ﺖﺳا
ﻲـﻣ نﺎـﻫد ﻪﺑ نﺎﻫد تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ دﻮـﺷ
) ،ﮓﻧﺎﻳ و ﮓﻧاو ،ﮓﻧﺎﭼ 2009
( . ﻪﺑ ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و ﮓـﻧﺎﭼ ﺮـﻈﻧ )
2009 ( ، ياﺮـﺑ يرادﺎـﻓو ﻲﺑﺎـﻳزرا
ﺘﺸﻣ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ يﺮ و
ﻪﺋارا ﺎﻳ هﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ ﺪﻨﻫد
ة تﺎﻣﺪﺧ
،
ﺑ ود ﺮﻫ زا ﺐﻠﻏا ﻲـﻌﻗاو ﺪـﻳﺮﺧ رﺎـﺘﻓر ﺪﻌ
و
هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ شراﺰﮔ ﻲﻣ
ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ؛دﻮﺷ ﻪـﺑ دﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻳﺮﺧ رﺎﺘﻓر ﺎﺑ يرادﺎﻓو ،
دراد طﺎﺒﺗرا ﺮﮕﻳد داﺮﻓا )
هﺎﺷ ،يﺮﻈﻧ ،ﻲﻫﺎﺠﻠﻛ ﻲﺋﺎﺒﻃﺎﺒﻃ و ﻲﻨﻴﺴﺣ
1393 .(
ﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ زا ﻲﺧﺮﺑ
فﺮـﺼﻣ ﺪـﺼﻗ و ﺖﻴﻧ ار ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ن هﺪـﻨﻨﻛ
ياﺮـﺑ دﺪـﺠﻣ ﺪـﻳﺮﺧ
تﻻﻮﺼﺤﻣ /
ةﺪﻨﺷوﺮﻓ ﻖﻳﺮﻃ زا تﺎﻣﺪﺧ
صﺎﺧ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا تﺎﻣﺪﺧ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ
ﺪﻨﻨﻛ ) ،ﻦﻴـﻟ و نراﻮـﻟ
2003 ( هدﺮﺧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻬﻌﺗ و بﻮﻠﻄﻣ شﺮﮕﻧ ار ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﺮﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ و ﻦﻳﻼﻧآ شوﺮﻓ
ﻲﻣ ﺪﻳﺮﺧ راﺮﻜﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد ﺮﺠﻨﻣ
ﻣ ﻲ دﻮـﺷ ) ،ﻞﻴﻋﺎﻤـﺳا و ﺎﻔـﺻ 2013
و نﻮـﺳرﺪﻧا ،نﺎـﺳاﻮﻴﻨﻳﺮﺳا ؛
،ﻮﻟوﺎﻧﻮﭘ 2002 .(
ﻌﻣﺎﺟ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد ﻲ
ﻲﻳادﺎﺒﻛ و ﺎﺘﭘﻮﮔ زا )
2010 (
بو ﻪـﺑ يرادﺎـﻓو ﺖﻳﺎـﺳ
ﻪـﺑ ﻞـﻳﺎﻤﺗ
دﺪﺠﻣ ﺪﻳدزﺎﺑ ﻢﺋاد و
زا بو و ﺖﻳﺎﺳ نﺎﻣز نﺪﻧارﺬﮔ ﻪـﺑ ﻪﻌﺟاﺮﻣ رﺎﺑ ﺮﻫ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ
نآ ﺖـﺳا ﻦـﻳا ﻪـﻛ
ﻌﺟاﺮﻣ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺟ ﺔ
ﻲﮕﺘﺴﺑاو و يراﺮﻜﺗ ﻨﻣ
ﺮﺠ ﻲﻣ دﻮﺷ .
يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ
يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ
ِﺐﺨﺘﻨﻣ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﻳا
،
يروﺎـﻨﻓ شﺮﻳﺬـﭘ لﺪـﻣ رد دﻮـﺟﻮﻣ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻪـﺘﻓﺮﮔﺮﺑ
1
ﻮﺷراو و يزﺰﮔﺎﺑ ،ﺲﻳﻮﻳد )
1989 ( ﻪﻛ ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ا كرد يﺪﻨﻣدﻮـﺳ زا ﺪﻧ
دﺎﻔﺘـﺳا ﺖﻟﻮﻬـﺳ ،هﺪـﺷ ة
كرد بو زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ و هﺪﺷ ﻪﻛ ﺖﻳﺎﺳ
ﻪـﻤﻫ زا هزﺎـﺳ شﺮﻳﺬـﭘ لﺪـﻣ ﻲـﻧورد يﺎـﻫ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــ ــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــ
1. TAM
يروﺎﻨﻓ ﺪﻨﺘﺴﻫ . كرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ
ﻪﺟرد ،هﺪﺷ
يا ﻪـﻛ ﺖﺳا دﺮـﻓ
دراد روﺎـﺑ
ﻤﺘـﺴﻴﺳ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻲ
ﻲﻠﻐﺷ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،صﺎﺧ يو
ﺎﻘﺗرا ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . دﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﻬﺳ ة
كرد ﻪﺟرد هﺪﺷ يا
ﺖﺳا دﺮـﻓ ﻪـﻛ دﺎـﻘﺘﻋا
دراد ﻤﺘﺴﻴﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲ
صﺎﺧ
، دراﺪﻧ شﻼﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ )
،ﺲﻳﻮﻳد 1989 .(
زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ
وﺎﻨﻓ ير
،ﺰﻴﻧ ﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻔﻨﻣ ﺎﻳ ﺖﺒﺜﻣ سﺎﺴﺣا مﺎﮕﻨﻫ
فﺪﻫ يﺎﻫرﺎﺘﻓر مﺎﺠﻧا و ﻢﺘﺴﻴﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻒﻳﺮﻌﺗ
ﻲﻣ دﻮﺷ ) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺲﻳﻮﻳد 1989
.(
ﻪـﻛ ﺖﺳا ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ
ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا رد
، زا رﻮـﻈﻨﻣ ﻢﺘـﺴﻴﺳ
بو هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﻳﺎﺳ ﺖﺳا
ﺮﺑرﺎﻛ فﺪﻫ ﻪﺑ ﻞﻐﺷ و )
يﺮﺘﺸﻣ ( بو ﺪـﻳدزﺎﺑ زا ﺖﻳﺎـﺳ
ﺪـﻨﻧﺎﻣ
ا ﻦﻳﻼﻧآ ﺪﻳﺮﺧ دراد هرﺎﺷ
. روﺎﺑ ﻪﺑ ﻦﻴﺷ ) 2004 ( رد ﺎﻬﻨﺗ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ، ﻲﺗرﻮﺻ
مﺎـﺠﻧا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺪﻳﺮﺧ
ﻲﻣ ﺪﻨﻫد ﻪﻛ بو ﺖﻳﺎﺳ ﻚﻤﻛ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻞﻴﻤﻜﺗ رد ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺪﻨﻛ
ور ﻦﻳا زا ؛ كرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ يو ،
هﺪﺷ
كاردا شزرا ار ﻲﻣ ﺮﻈﻧرد هﺪﺷ
فﺮـﺼﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺪﻳﺮﺧ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ار نآ و دﺮﻴﮔ هﺪـﻨﻨﻛ
ﺖﻓﺎﻳرد ﻲﻣ دﻮﺷ ، ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ نﻮﻨﻛا نﺎﻣزﺎﺳ هدﺮﺑ ﻲﭘ ﺎﻫ ﺶﻴﭘ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﻲـﻨﻴﺑ ﺪـﺸﻧ ة رازﺎـﺑ
، ﻞـﻣﺎﻋ
ِﻲﺗﺎﻴﺣ ﺎﻘﺑ ﺖﺳ ﺐﺴﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻖﻴﺒﻄﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ و
يﺮﺘـﺸﻣ تﺎـﺤﻴﺟﺮﺗ ﺎﺑ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا رﺎﻛو
، ـﻣاﺰﻟا ﻲ
ﻢﺘﺴﻴﺳ ياﺮﺑ ﻦﻳﻼﻧآ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور )
،ﺖﻳار و ﺲﭙﻴﻠﻴﻓ 2009
.(
رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﺑ ﻦﻳا رد
ﺖﺴﻜﺷ و ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ يروﺎﻨﻓ
يﺎﻫ ﺪﻳﺪﺟ
، ﻪﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﺪﻧراد ﻲﻳاﺰﺳ
. ﻮﺟﺎـﻬﻴﻟ و ﻦﭼ ،ﮓﻧژ )
2008 ( نﺎـﻴﺑ ،
ﻲﻣ ﺐﺴﻛ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﻨﻨﻛ لﺪﻣ و ﻲﺘﻨﺳ رﺎﻛو
هﺮﻬﺑ و ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ يﺎﻫ يرادﺮـﺑ
، ﻲـﻤﻧ
ﻪـﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ رد ﻲـﺘﺣار
ﻪﺑ هزوﺮﻣا يدﺎﺼﺘﻗا ﻂﻴﺤﻣ ﺖﻛﺮﺷ و ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ
ﺎﻫ ﻪﺑ ﭘ هدﺎﻴ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ يزﺎﺳ ﻪـﺑ
رﻮـﻈﻨﻣ
دﺎﻔﺘﺳا ة ﺖﺻﺮﻓ زا ﻞﻣﺎﻛ ﺐﺴﻛ يﺎﻫ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا رﺎﻛو
؛ﺪﻧراد زﺎﻴﻧ ﻦﻳا ﺮﻴﻏ رد
كﺮـﺗ ﻪﺑ رﻮﺒﺠﻣ ترﻮﺻ
ﺐﺴﻛ رﺎﻛو دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ .
تﺮﺟﺎـﻬﻣ ﺐـﺴﻛ
رﺎـﻛو
هﺪـﻴﭽﻴﭘ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ،ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ،يروﺎـﻨﻓ ﻞﻣﺎـﺷ يا
،يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ يﮋﺗاﺮﺘﺳا
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ و .
ﻣزﺎـﺳ ﺮـﻫ ﺪـﻳﺎﺑ ﻲﻧﺎ
تاﺮـﻴﻴﻐﺗ هﺪـﺷدﺎﺠﻳا رد
يروﺎﻨﻓ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻠﺧاد رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻲﺘﺑﺎﻗر رازﺎﺑ ،دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ياﺮﺑ
ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺮﺛﺆـﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ
ﺮﻈﻧﺪﻣ و ﻪﺑ دﺪﺠﻣ رﻮﻃ ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺪﻨﻛ ) ،لﺎﮔ و لﺮﻛ 2005
.(
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺘﺴﻫ يﺎﻫ رد نﺎﻣزﺎﺳ يا
ﺞﻨﭘ
ﺑ ﺪﻌ
يﮋﺗاﺮﺘﺳا نﺎﻣزﺎﺳ
هﺎﮔﺪﻳد لﻮﺤﺗ و ﺎﻫ ﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﺎﻫ
،ﻲﻧﺎ لﻮﺤﺗ و لﻮﺼﺤﻣ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ لﻮﺤﺗ ،رازﺎﺑ
ﺐﺴﻛ رﺎﻛو ﺖﻛﺮﺷ و ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻧﺎﺠﻨﮔ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ لﻮﺤﺗ و ار دﺎـﻌﺑا ﻦـﻳا ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
ﺶﻳاﺰﻓا لﻮﺤﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻳﺎﻫ
نﺎﺸ ﺐﺴﻛ رد
راﺪـﻳﺎﭘ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ
، ﺪـﻨﻫد ﻪﻌـﺳﻮﺗ و ﺞﻳوﺮـﺗ )
و ﮓـﻧژ
،نارﺎﻜﻤﻫ 2008
.(
،ور ﻦﻳا زا ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
نورد يﺎﻫ زﺎﺳ
نﺎﻣزﺎـﺳ فاﺪـﻫا ﻪـﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رد ﻲﻧﺎﻣ
ﺖﺳا يروﺮﺿ .
ﻪـﺑ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يرادﺎـﻓو ﻪـﻛ ﺎﺠﻧآ زا
هﺪـﻨﻳاﺰﻓ رﻮـﻃ فاﺪـﻫا ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا رد يا
ﺐـﻠﻏا
نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﺖﺳ يرادﺎﻓو ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد و نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ دﺎـﻤﺘﻋا ﺐـﻠﺟ ﻪﺑ
دراد ﻲﮕﺘـﺴﺑ ﻪـﺑ ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ،
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺑ
دﺎﻤﺘﻋا
، بﺎﻨﺘﺟا ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ .
ﻲﺑﺮﺠﺗ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ
ﻪﺑ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو عﻮﺿﻮﻣ ﻪﭼﺮﮔا هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ
ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎﺠﺗ تﺎﻴﺑدا رد يا هﺪـﺷ
؛ﺖﺳا عﺎﻤﺟا ﭻﻴﻫ يﺮﻈﻧ
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻞﻣاﻮﻋ رد دراﺪﻧ دﻮﺟو نآ ةﺪﻨﻨﻛ
. يﺎﻴﻧد رد ﺐﺴﻛ
رﺎـﻛو ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎـﻤﺘﻋا و يرادﺎﻓو ﺮﺑ يرﺎﻴﺴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲـﻣ
ﺪـﻧراﺬﮔ . لوﺪـﺟ 1 ﻪـﺑ ﭼ هﺪـﻴﻜ زا يا
ﺶﻫوﮋﭘ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺎﻫ ﺪﺷ
ة ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ
ﻲـﻣ هرﺎـﺷا ﺪـﻨﻛ
. زا ﻪـﭽﻧآ ﻲـﺳرﺮﺑ
ﻦﻴﺸﻴﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﻲﻣ دﻮﺷ
، ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎﺠﺗ رد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﻛ
زا ﻲﻜﻳ ﻢﻬﻣ ﻲﺗﺎﻴﺣ و ﻦﻳﺮﺗ ،ﺖﺳا ﻦﻳﻼﻧآ ﻂﻴﺤﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳﺮﺗ
ﺎـﺠﺗ يرادﺎـﻓو ﺔﻌﺳﻮﺗ و ﺖﺧﺎﺳ رد تر
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرﺎﻴﺴﺑ ﺖﻴﻤﻫا
دراد . ﻲﻣﺮﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺘﺷﺬﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻪﻛ ﺪﻳآ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ يدﺪـﻌﺘﻣ ﻪـﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد و دﺎﻤﺘﻋا ﻪﺘﺧادﺮﭘ
ﺪﻧا و ﺐﻠﻏا ﺎﻬﻧآ ﺒﻨﺟ ﺮﺑ ﺔ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻲﺣاﺮﻃ
ﺰﻛﺮﻤﺗ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ و هدﺮﻛ
ﺎﻣا ؛ﺪﻧا
ﻲـﺳرﺮﺑ و سﺮﺘـﺳد رد ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎـﻫ
ﻳ ﻪـﻛ ﻲ
نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا هداد مﺎﺠﻧا
ﺪﻧا رد ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﺔﻨﻴﻣز رد ﻲﻌﻣﺎﺟ ﺶﻫوﮋﭘ نﻮﻨﻛﺎﺗ ،
هﺎﮕﺷوﺮﻓ
ِﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ ناﺮﻳا
هﺪﺸﻧ اﺮﺟا ﺖﺳا
. ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ ﻸـﺧ
ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎـﻫ
و ﺰﻳﺎـﻤﺗ ﻪـﺟو ،ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎـﻓو تﺎـﻴﺑدا ةزﻮـﺣ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ تﺎﻋﻮـﺿﻮﻣ و ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ اد ﺶﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻲﻳاﺰﻓا ﻦﻴـﺸﻴﭘ يﺎﻫ
، ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و يدﺮـﻓ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺮـﺑ ﺰـﻛﺮﻤﺗ
ﺐﺨﺘﻨﻣ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو و دﺎﻤﺘﻋا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ﺖﺳا .
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ و ﺎﻫ
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نورد و يدﺮﻓ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ
روﺮـﺿ نﺎﻣزﺎـﺳ فاﺪـﻫا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﺖـﺳا ي
. زا
ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ هﺪﻨﻳاﺰﻓ رﻮﻃ
فاﺪﻫا ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد يا ﺐﻠﻏا
نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﺖﺳ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد و
يرادﺎﻓو ﻪﺘﺴﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ دﺎﻤﺘﻋا ﺐﻠﺟ ﻪﺑ ﺖﺳا
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺟﻮﺗ ، ﻞـﻣاﻮﻋ
ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و يدﺮـﻓ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺑ
دﺎﻤﺘﻋا
، بﺎﻨﺘﺟا ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ .
رد ﺶﻫوﮋﭘ
،ﺮﺿﺎﺣ ﻞﻣاﻮﻋ يدﺮﻓ ﺎـﺑ ﺛﺄﺗ يﺮﻳﺬـﭘﺮﻴ زا
لﺪـﻣ
شﺮﻳﺬﭘ يروﺎﻨﻓ ﺲﻳﻮﻳد و نارﺎﻜﻤﻫ ) 1989 ( و ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﺎـﺑ
يﺮﻳﺬـﭘﺮﻴﺛﺄﺗ زا
لﻮـﺤﺗ لﺪـﻣ
يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺐﺴﻛ
رﺎﻛو ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا نارﺎﻜﻤﻫ و ﮓﻧژ
) 2008 ( و لﺪﻣ تﺮﺟﺎﻬﻣ ﺐﺴﻛ رﺎﻛو ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
لﺮﻛ و لﺎﮔ ) 2005 ( بﺎﺨﺘﻧا هﺪﺷ ﺪﻧا . نﺎـﻴﺑ ﻪﭽﻧآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﻪﻣادا رد ـﺷ
ﺪ سﺎـﺳا ﺮـﺑ و ﻄﻣ
تﺎـﻌﻟﺎ
ﻦﻴﺸﻴﭘ
، ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺋارا و ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﺔ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻲﻣ
دﻮﺷ :
H1
: هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ﺖﺳا .
1a
: H
كرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ هﺪﺷ
ناﺮـﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺳا .
1b
: H
دﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﻬﺳ ة
كرد هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ هﺪﺷ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﻳا ﺖﺳا
.
1c
: H
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎـﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﻳا ﺖﺳا
.
H2
: ﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﻪـﺑ ن ناﺮـﻳا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎـﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺳا .
2a
:H
يروﺎﻨﻓ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ﺖﺳا .
2b
:H
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﻪـﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ناﺮـﻳا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎـﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺳا .
2c
: H
يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮ ناﺮـﻳا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎـﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺳا .
2d
: H
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ناﺮـﻳا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎـﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺳا .
2e
: H
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ناﺮـﻳا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎـﻫ
ﺮﻴﺛﺄﺗ راﺬﮔ ﺖﺳا .
H3
: هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﺮﺑ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ناﺮـﻳا ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺳا .
ﻞﻜﺷ 1 ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﺪﻫد
.
ﻞﻜﺷ 1 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا
يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ
كرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ هﺪﺷ
ﺳ كرد ةدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﻬ هﺪﺷ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ
يروﺎﻨﻓ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﮋﺗاﺮﺘﺳا
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ
يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
زا ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ظﺎﺤﻟ
ﺖﺳا يدﺮﺑرﺎﻛ فﺪﻫ
؛ ﻳز اﺮ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ ار
و دﺎـﻤﺘﻋا ﺮـﺑ
ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺪﻨﻛ زا و ظﺎﺤﻟ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ﻲﻳاﺮﺟا شور ﺖﺳا ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ ـ
. ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻌﻣﺎﺟ ،ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ ﺔ
يداﺮﻓا مﺎﻤﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يرﺎﻣآ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪﻛ ﺖﺳد ﻢﻛ ﻚﻳ زا ﺪﻳﺮﺧ ﺔﺑﺮﺠﺗ رﺎﺑ
هﺎﮕﺷوﺮﻓ تﻻﻮﺼﺤﻣ عاﻮﻧا ناﺮﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ار ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا . لﻮـﻣﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ
ﻌﻣﺎﺟ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺔ
دوﺪﺤﻣﺎﻧ
، 384 ﺮﻔﻧ ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ . تﺎﻋﻼﻃا مزﻻ
ﻪـﻧﺎﺨﺑﺎﺘﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا يا
ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد و
ياﺮﺑ دﺮﮔ هداد يروآ ﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ و ﺎﻫ
ﻪ ﺎﻫ زا ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﻖﻘﺤﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪﺘﺧﺎـﺳ ـﺷ
ﺪ .
اﺪﺘﺑا زا ﺲﭘ ﺸﻴﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و نﻮﺘﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴ
، ﺗﺎﻴﺑدا ﻲ ﺔـﻄﻴﺣ رد ﻲﻨﻏ
ﺔﻌـﺳﻮﺗ و ﺶﻫوﮋـﭘ عﻮـﺿﻮﻣ
ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻪﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳد
ﺶﻫوﮋـﭘ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻣادا رد و
مﺎـﺠﻧا يﺎـﻫ و ﻪﺑﺎـﺸﻣ ﺔـﻨﻴﻣز رد هﺪـﺷ
هﺮﻬﺑ يﺪﻨﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺮﻈﻧ زا
، ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺮـﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ يا
41 لاﺆـﺳ ) كرد يﺪﻨﻣدﻮـﺳ هﺪـﺷ
5 ،لاﺆـﺳ
دﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﻬﺳ ة
كرد هﺪﺷ 5 لاﺆﺳ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ ، 3
لاﺆﺳ ، يروﺎـﻨﻓ 4 لاﺆـﺳ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ،
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ 3 لاﺆﺳ ، يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
3 لاﺆﺳ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ، 4
لاﺆـﺳ
،
يرﺎـﻛ يﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ 4
لاﺆﺳ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ، 5
لاﺆﺳ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ﺮﻴﻐﺘﻣ و 5
لاﺆﺳ ( سﺎﺳا ﺮﺑ سﺎﻴﻘﻣ
تﺮﻜﻴﻟ
ﺞﻨﭘ ﻪﻨﻳﺰﮔ يا ) زا دﺎﻳز ﻲﻠﻴﺧ ﺎﺗ
ﻢﻛ ﻲﻠﻴﺧ (
؛ﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ا ﺔﺨﺴﻧ ﺲﭙﺳ
ﻚـﻨﻴﻟ و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟ
نآ ﻪﺑ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ ﻖﻳﺮﻃ زا
ﺎـﻀﻋا رﺎـﻴﺘﺧا رد ﻲﻓدﺎـﺼﺗ ترﻮﺻ ي
هوﺮـﮔ ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ يﺎـﻫ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳا و
ﺑﺮﺠﺗ ﻪﻛ يداﺮﻓا ﺎﻬﻨﺗ ﺔ
ﺦﺳﺎﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺷاد ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺪﻳﺮﺧ
ﺪﻧداد . رد ﺖﻳﺎﻬﻧ
، زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ لﺪﻣ 289
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ د لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻧﺎﻣز ةدوﺪﺤﻣ ر
ﻪﺳ ﻪﻫﺎﻣ
ﻊﻤﺟ يروآ و نﻮﻣزآ ﺪﺷ . ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ ﻲﻳاور ﻲﺳرﺮﺑ
، هدﺎﻔﺘـﺳا اﻮـﺘﺤﻣ ﻲﻳاور زا ـﺷ
و ﺪ
رﺮﻜﻣ ﺶﻳﻻﺎﭘ زا ﺲﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻳاور نادﺎﺘﺳا
نﺎﮔﺮﺒﺧ و ﺪﻴﺳر ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻪﺑ
. ﺰـﻴﻧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ زا
ﻖﻳﺮﻃ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ رد
مﺮﻧ راﺰﻓا ،SPSS
93 / 0 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد و
نﻮﭼ ﺎـﻔﻟآ راﺪـﻘﻣ ﺮﺘـﺸﻴﺑ
زا
7 / 0 دﻮﺑ
، ﻲﻣ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻊﻤﺟ راﺰﺑا
ﻲﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ تﺎﻋﻼﻃا يروآ دراد
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ي ﻪﻴﺿﺮﻓ و لﺪﻣ نﻮﻣزآ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﻪﺑ و يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ لﺪﻣ ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد
لﺪﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻴﻣ ﻂﺑاور
، لﺪﻣ زا ﻲﺑﺎﻳ تﻻدﺎـﻌﻣ
يرﺎﺘﺧﺎﺳ رد1
مﺮﻧ راﺰﻓا ﻔﺘﺳاAMOS
هدﺎ ﺪﺷ . سﺎﺳا ﺮﺑ زا ﻪﭽﻧآ
مﺮﻧ ﻦﻳا ﻲﺟوﺮﺧ راﺰﻓا
ﻪﺑ ﺪـﻣآ ﺖﺳد ،
نﻮﻣزآ لﺪﻣ ﺪﺷ
ة ﻞﻜﺷ رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
2 و 3 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺶﻳﺎﻤﻧ .
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــ ــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــ
1. Structural Equation Model (SEM)
ﻞﻜﺷ 2
، ﻄﺑار ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻴﻣ ار
نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد . ﻞﻣاﻮﻋ ،لﺪﻣ ﻦﻳا رد يدﺮﻓ
ﺎﺑ
ﻪﺳ ﺪﻌﺑ ﻲﻋﺮﻓ و ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺎﺑ ﺞﻨﭘ ﺪﻌﺑ ﻲﻋﺮﻓ
، ﻪﺑ ترﻮﺻ هزﺎﺳ يﺎﻫ ﻚـﺗ يﺪـﻌﺑ مﻮـﻬﻔﻣ يزﺎـﺳ
هﺪﺷ ﺪﻧا . ﻞﻜﺷ 3 مﻮﻬﻔﻣ ﺰﻴﻧ يزﺎﺳ
ﻞﻣاﻮﻋ هﺪﺷدﺎﻳ ار ﻪﺑ ترﻮﺻ هزﺎﺳ يﺎﻫ يﺪﻌﺑﺪﻨﭼ ﻲﻣ ﺶﻳﺎﻤﻧ
ﺪـﻫد
ﺮﻫ ﻪﻛ ﻚﻳ زا دﺎﻌﺑا
، نﺎﺸﻧ ةﺪﻨﻫد ﺒﻨﺟ ﺔ ﻲﺻﺎﺧ زا ﻞﻣاﻮﻋ يدﺮﻓ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺖﺳا .
ﻞﻜﺷ 2 . نﻮﻣزآ لﺪﻣ ﺪﺷ
ة ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ
ﻞﻜﺷ 3 . نﻮﻣزآ لﺪﻣ ﺪﺷ
ة ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻲﻋﺮﻓ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ
لﺪﻣ رد ﻲﻣ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ ﻲﺑﺎﻳ لﺪـﻣ ﻪـﻛ دﻮـﻤﻧ دﺎـﻤﺘﻋا لﺪﻣ يﺎﻫدروآﺮﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻓﺎﻛ شزاﺮﺑ ياراد .
لواﺪﺘﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳﺮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺜﻛا رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲـﻣ شراﺰـﮔ ﺎﻫ رد ﺪﻧﻮـﺷ
لوﺪﺟ 2 هﺪﻣآ ﺪﻧا . ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ شزاﺮﺑ ﻲـﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ ﻫد
ـﻨ
ياراد لﺪـﻣ ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﺪ
شزاﺮﺑ ﺖﺳا ﻲﺑﻮﺧ .
هزاﺪﻧا رد ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ لﺪﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يﺮﻴﮔ
دراد . ﻪﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
لوﺪﺟ رد يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ ﻲﺑﺎﻳ 3
هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا :
لوﺪﺟ 2 . ﺺﺧﺎﺷ شزاﺮﺑ يﺎﻫ
ﺞﻳﺎﺘﻧ
3 ﻞﻜﺷ 2 ﻞﻜﺷ هﺪﺷﻪﻴﺻﻮﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ شزاﺮﺑ يﺎﻫﺺﺧﺎﺷ ﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ
لﺪ
0/059 0/034 0/08< RMSEA
لﺪﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ
0/924 0/934 0/90> GFI
لﺪﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ
0/933 0/928 >0/90 CFI
لﺪﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ
0/937 0/911 >0/90 IFI
لوﺪﺟ 3 . ﻪﻴﺿﺮﻓ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
يرﺎﺘﺧﺎﺳ تﻻدﺎﻌﻣ ﻲﺑﺎﻳ
ﺞﻳﺎﺘﻧ
راﺪﻘﻣ
هﺪﺷ دراﺪﻧﺎﺘﺳا P-value ﺎﻫﻮﮕﻟا
ﻴﺿﺮﻓ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺔ
H١ 0/35 0/019* ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا←يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ
ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
١a
H
0/62 0/07** ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا← هﺪﺷكرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ
در ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
١b
H
0/00 0/905*** ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا← هﺪﺷكردةدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﻬﺳ ﺪﻴﻳﺄﺗ
ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
١c
H
0/53 0/003** ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا← هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ ﺪﻴﻳﺄﺗ
ﻴﺿﺮﻓ ﺔ H٢
0/16 0/015* ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا← ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ
ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
٢a
H
0/34 0/006** ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟادﺎﻤﺘﻋا ← يروﺎﻨﻓ
ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
٢b
H
0/34 0/007** ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا←ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
٢c
H
0/16 0/043* ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا←ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳيﮋﺗاﺮﺘﺳا
در ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
d
H٢
0/02 0/846*** ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا←ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻴﺿﺮﻓ ﺔ
٢e
H
0/27 0/01* ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا← يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ
ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻴﺿﺮﻓ ﺔ H٣
0/56 0/013* ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو ←ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا
* 05 /
<0 P **
01 /
<0 P ***
05 /
>0 P
لوﺪﺟ سﺎﺳا ﺮﺑ 3
ﻪﻴﺿﺮﻓ ، يﺎﻫ 1 ، 2 و 3 ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎ
يراد ﻦﻴـﺑ 01 / 0 ﺎـﺗ 05 / 0
، رد
نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺢﻄﺳ 95
ﺪﺻرد ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ
؛ﺪﻧﻮﺷ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ
،
دﺎـﻤﺘﻋا ﺮـﺑ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﺳا راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
P<0/05 ) ( . دﺎﻤﺘﻋا ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا
ﺮﺑ يرادﺎﻓو ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
ﻪﺑ هﺎﮕﺷوﺮﻓ يﺎـﻫ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ناﺮـﻳا
ﻲـﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ دراﺬـﮔ
P<0/05 ) .(
ﻪﻴﺿﺮﻓ يﺎﻫ
١a
وH
١c
ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑH
ﺎ ﻚﭼﻮﻛ يراد زا ﺮﺗ
01 / 0 ﺢﻄﺳ رد ، نﺎﻨﻴﻤﻃا
99 ﺪﺻرد
ﻪﺑ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻣ ؛ﺪﻨﺳر كرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ شﺮﮕﻧ و هﺪﺷ
، دﺎـﻤﺘﻋا ﺮﺑ
ﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ﺪﻧ
P<0/01) .(
ﻪﻴﺿﺮﻓ يﺎـﻫ
٢a
H
،
٢b
ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑH
ﺎ ﻚﭼﻮﻛ يراد زا ﺮﺗ
01 / 0 نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد ، 99
ﺪﺻرد ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺪﻧﻮـﺷ
ﻪﻴﺿﺮﻓ و يﺎﻫ
٢c
،H
٢e
ﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑH
ﺎ يراد ﻦﻴﺑ 01 / 0 ﺎـﺗ 05 / 0 نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺢﻄـﺳ رد ، 95
ﺪﺻرد ﺄﺗ ﻪﺑ ﻲﻣ ﺪﻴﻳ
؛ﺪﻨﺳر يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ يروﺎـﻨﻓ
ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ رﺎﺘﺧﺎـﺳ و هدﺎﻔﺘـﺳا
، دﺎـﻤﺘﻋا ﺮـﺑ
هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺮﻴﺛﺄـﺗ ناﺮﻳا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ﻲـﻣ ﺪـﻧراﺬﮔ
P<0/01 ) ( يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و
يﮋﺗاﺮﺘﺳا
هﺎﮕـﺷوﺮﻓ ﻪـﺑ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲـﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎـﻤﺘﻋا ﺮـﺑ ﺰﻴﻧ يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎـﻫ
ا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺪﻧراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺮﻳ
P<0/05) .(
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد يﺎﻫ
١b
وH
٢d
ﺢﻄـﺳ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑH
ﻨﻌﻣ ﺎ گرﺰﺑ يراد زا ﺮﺗ
05 / 0 ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺪﻧﺪﺸﻧ
؛ ﺖﻟﻮﻬﺳ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ دﺎﻔﺘﺳا
ة كرد ﮓﻨﻫﺮﻓ و هﺪﺷ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
، نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ ﻪﺑ
هﺎﮕﺷوﺮﻓ يﺎﻫ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ناﺮﻳا
ﺪﻧراﺪﻧ يﺮﻴﺛﺄﺗ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و يﺮﻴﮔ
لﺪﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ يرﻮﺌﺗ و ﺎﻫ
حﺮﻄﻣ يﺎﻫ ﺪﺷ
،ه ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪـﺑ
رﻮـﻈﻨﻣ راﺮﻘﺘـﺳا
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يرادﺎﻓو
، ﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا دﺮﻛ
ﻪـﺑ نﺪﻴـﺳر ياﺮﺑ و نآ
ﻪـﺑ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ
ﺖﺧادﺮﭘ .
ﻴﺿﺮﻓ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺔ
لوا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ مود و ﻞﻴﻋﺎﻤـﺳا و ﺎﻔﺻ يﺎﻫ
) 2013 ( دراد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ .
ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻪﺑ ﺖﺳد زا هﺪﻣآ كرد يﺪﻨﻣدﻮﺳ داد نﺎﺸﻧ يدﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ صﻮﺼﺧ رد لﺪﻣ هﺪـﺷ
)
١a
(H
هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ
ﺖﺳا . ﻦﻳا ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﺎـﺑ
ﻪﺘﻓﺎﻳ
،ﮓﻧاو ،پﺎﻳ يﺎﻫ كﺎﺑ و ﻮﻟ
) 2010 ( ﻲﻟ و ﻮﻴﻛ و )
2008 ( ﺎﺘﺳاﺮﻤﻫ ، ﺖﺳ
. ﺐﻳاﺮﺿ ﺪـﺷدراﺪﻧﺎﺘﺳا ة
لﺪﻣ نﺎﻴﺑ ةﺪﻨﻨﻛ نآ ا ﺖﺳ ﻪﻛ ﻪﺑ يازا ﻚﻳ ﺪﺣاو ﺮﻴﻴﻐﺗ رد ﺮﻴﻐﺘﻣ يﺪﻨﻣدﻮـﺳ كرد
،هﺪـﺷ 62 / 0 ﺪـﺣاو
ﺮﻴﻴﻐﺗ رد دﺎﻤﺘﻋا ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ . ﻪﺑ
،ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﺎﺑ
ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺒﺜﻣ و ﻨﻌﻣ ﺎ راد ﻦﻳا
ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ ﻤﺘﻋا دﺎ
،ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﻲﻣ
ناﻮﺗ ﺖﻔﮔ ﻪﭼﺮﻫ يﺮﺘـﺸﻣ كرد ﻲـﺘﺒﺜﻣ زا ندﻮﺑﺪـﻴﻔﻣ بو
ﺖﻳﺎـﺳ
هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺘﺷاد
،ﺪﺷﺎﺑ دﺎﻤﺘﻋا يو ﻪﺑ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺮﺘﺸﻴﺑ
ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ . ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﺖﺳد زا هﺪـﻣآ
رﺎﻈﺘﻧا فﻼﺧ ﺮﺑ داد نﺎﺸﻧ لﺪﻣ
، دﺎﻔﺘﺳا ﺖﻟﻮﻬﺳ ة
كرد هﺪﺷ )
١b
(H
نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا دﺎﻤﺘﻋا ﺮﺑ
