ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ، لﺎﺳ مﻮﺳ ، هرﺎﻤﺷ زﺎﻳ ﻢﻫد ، رﺎﻬﺑ 1390 ، ص زا 46 - 27
ﺖﻛﺮﺷ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
و ﻚﭼﻮﻛ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ
:
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ راﺬﮔﺮﺛا
ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و دﺎﺠﻳا رد ﺖﻌﻨﺻ رد
ناﺮﻳا ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا
ﻦﻳداﻮﺟﺪﻴﺳ ﺎﺿرﺪﻴﺳ ـ 1
يﺪﻤﺣا سﺎﺒﻋ ﻪﺟاﻮﺧ ﺲﻴﺗاد ـ2
∗نﺎﻴﺋ 3
1 . ﻣ هﺪﻜﺸﻧاد رﺎﻴﺸﻧاد ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪ
2 . هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺘﻛد ﻲﻛ MAUP
ﻦﻳاﺮﻛوا ،ﻒﻳ
3 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد
) ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
13 / 11 / 1388 ، ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
11 / 10 / 1389 (
هﺪﻴﻜﭼ
ﻦﻳا
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﺎﻌﺑا نﺎﻴﻣ زا ﻪﻟﺎﻘﻣ
،
ﺶـﻧاد لﺎـﻘﺘﻧا و ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺪﻌﺑ ود
ﻪـﺑ ار ناﻮـﻨﻋ
ﻞﻣاﻮﻋ دراد شﻼﺗ و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻪﺘﺴﺑاو يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ راﺬﮔﺮﺛا
ﺪـﻌﺑ ود ﻦـﻳا ﻖـﻓﻮﻣ ياﺮﺟا رد
ﺖﻛﺮﺷ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﻨﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ار ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ
. ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻦـﻳا يرﺎـﻣآ ي
ﻖﻴﻘﺤﺗ 48
ﺖﻛﺮﺷ زا ﺖﻛﺮﺷ
ناﺮـﻳا ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ﻦﻤﺠﻧا ﻮﻀﻋ يﺎﻫ هدﻮـﺑ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ و يرﺎـﻣآ ي
ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻞﻣﺎﺷ 27 ﺷ ﺖﺳا ﺖﻛﺮ .
ﻦﻳا زا حﺮﻃ ﺎﺑ ور 17
راﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺶـﺳﺮﭘ
ﻪـﻣﺎﻧ و
نﻮﻣزآ ياﺮﺟا ﻢﻫ
ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻪﻄﺑار ، ي ﺪـﻌﺑ ود ﻦـﻳا ﺎـﺑ ار ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚـﻳ ﺮﻫ نﺎﻴﻣ
هزاﺪﻧا
ﺖﺳا هدﺮﻛ يﺮﻴﮔ .
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ 8 ،ﻲـﻳاﺮﮔدﺮﻓ ،ﺶـﻧاد كاﺮﺘـﺷا ﮓـﻨﻫﺮﻓ زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻧﺎﮔ
ﻪﻜﺒﺷ ،ﺶﻧاد يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴﻣ
ي طﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ﺳ يﺎﻫراﺰﺑا ،ﻲﻧﺎﻣزﺎ يروﺎﻨﻓ
نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﺶﻧاد ،تﺎﻋﻼﻃا
زا يروﺎﻨﻓ
ﺖﻣﺪﺧ ناﺮﺒﺟ مﺎﻈﻧ ،تﺎﻋﻼﻃا
يﺎﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ شزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ و ﻲﻫوﺮﮔ .
ﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎ ﺪﻴﻳ دﺮﻛ
ﻲﻳاﺮﮔدﺮﻓ ﻪﻛ يراﺬﮔﺮﺛا
دراد ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا يور ﻲﻔﻨﻣ .
يراﺬﮔﺮﺛا زا نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﺶـﻧاد ﺖـﺒﺜﻣ
يروﺎﻨﻓ
ﺑ ﺮﺑ تﺎﻋﻼﻃا
ﻪﻄﺑار و ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺪﻌ
ي ﺖﺒﺜﻣ طﺎﺒﺗرا نﺎﻳﺮﺟ
يﺎﻫ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣﺮﻴﻏ
ﭻﻴﻫ ﺮﺑ ﺪﻌﺑ ود زا ﻚﻳ ﺪﺸﻧ ﺪﻴﻳﺎﺗ
.
ژاو ه يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ :
ﺖﻛﺮﺷ ،ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
ﺖﻛﺮﺷ ،ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا يﺎﻫ
،ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ
ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ
لوﺆﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ∗ Email: datiskh@ut.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﺻﺮﻋ رد ﺖﺑﺎﻗر شﺮﺘﺴﮔ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ،ﻲﻠﻣ يﺎﻫ
ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻪﺑ ار ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ،ﻲﻧﺎﻬﺟ و يا ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮﺗ
و ﺎﻘﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﺷر هدﺮﻛ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺎﻫ
و ﺶﻴﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻦﻳا تﺪﺷ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻲﻀﻌﺑ رد ﺮﻤﻋ اﺮﻳز ﺖﺳا ﺮﺗ
هﺎﺗﻮﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻦﻳا رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺮﺗ
هدﻮﺑ ﺖﻛﺮﺷ و هزﻮﺣ ﻦﻳا رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﻪـﻛ ﺪـﻧﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ﺎـﻫ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ دﻮـﺧ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖﻳﺰﻣ ندﺮﻛ زور ﻪﺑ لﺎﺣ رد هراﻮﻤﻫ .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ي
ﻲـﻣ ار ﺮـﻣا ﻦـﻳا رد ناﻮـﺗ
ﺖﻌﻨﺻ يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا و
) هداد يزادﺮﭘ ( رد يروآﻮـﻧ ناﺰـﻴﻣ ﻪـﻛ دﺮﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻻﺎﺑ نﺎﻨﭼ نآ
اد ﺖﻴﻗﻼﺧ و يروآﻮﻧ زا ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ﺎﻫ ﻳ
ﺪﻨﺘﺴـﻫ ﻲـﻤ .
ﻖـﻓﻮﻣ ياﺮـﺑ
ﻪﻳور و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻳﺎﻀﻓ ﻦﻴﻨﭼ رد نﺪﺷ ﻪﺑ ﻪﻧ نآ يﺎﻫ
ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﻳﺰﻣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﻪﺑ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ تروﺮﺿ
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ
و دﻮﺷ
» اد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﻢﻬﻣ ﻊﺒﻨﻣ ﻚﻳ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺶﻧ
نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ ﻪﺑ نآ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﻛ هﺪﺷ ﺎﻫ
هﺪـﻨﻳاﺰﻓ رﻮـﻃ
ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا يا ﺪـﺑﺎﻳ
«
Ginsburg and )
Kambil,1999: p1
.(
هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ و ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ ﺶﻧاد زا
ﺖﻛﺮﺷ ﻂﻴﺤﻣ رد ﺎﻫ ﻊﻳﺮﺳ ﺪﺷر ﺎﺑ
هﺪﻴﭽﻴﭘ و ي
ﺗ يزوﺮﻣا ﺎ
دراد ﺪﻴﻛ . ـﺷ رد ﺖـﻴﻤﻫا ﻪـﻛ ﻲﻄﻳاﺮ
ﻢﻫ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻪـﺑ ﻦﻴـﻣز و رﺎـﻛ يوﺮـﻴﻧ ،ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ نﻮـﭼ نﺎـﻜﻣا ﺎـﻳ ندﻮـﺑ سﺮﺘـﺳد رد ﻞـﻴﻟد
ﻢﻬﻣ ﺶﻧاد ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻢﻛ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ
ﻦﻴـﻴﻌﺗ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺒﻨﻣ ﻦﻳﺮﺗ هﺪـﻨﻨﻛ
ي ﺖـﺑﺎﻗر زﺎﺘﺸـﻴﭘ هﺪـﺷ
ﺖﺳا . ﺖﻛﺮﺷ رد
ﺖـﻴﻫﺎﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻚـﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ﺖﻌﻨﺻ رد لﺎﻌﻓ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ
ﺶﻧاد و ﻲﺼﺼﺨﺗ
ﻪـﺑ نﺎﺼـﺼﺨﺘﻣ ﺶـﻧاد ،رﺎﻛ نﺎﻴﻨﺑ
ﻪﺘﺴـﻳﺮﮕﻧ ﺖﻛﺮـﺷ ﻲﻠـﺻا ﻲـﻳاراد ناﻮـﻨﻋ
ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﺖﻛﺮـﺷ ﻦـﻳا گرﺰـﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ﻦـﻳا يراﺪـﻬﮕﻧ و ﻆـﻔﺣ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ،ﺎـﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ هدﻮﺑ نآ زا و و ﺖﻛﺮـﺷ كﺮـﺗ ضﺮـﻌﻣ رد ﺺﺼـﺨﺘﻣ يﺎـﻫوﺮﻴﻧ ﻦـﻳا هراﻮـﻤﻫ ﻪـﻛ ﺎﺟ
نآ ﺶـﻧاد لﺎـﻘﺘﻧا ياﺮـﺑ ﻲﻫار ﻦﺘﻓﺎﻳ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﺒﻗر ﻪﺑ ﻦﺘﺳﻮﻴﭘ
ﻪـﺑ ﺎـﻫ
ﺶـﺨﺑ ﺮﻳﺎـﺳ
نﺎﻣزﺎـﺳ يﺎـﻫ
ﻪﻏﺪﻏد ي
ﺖﻛﺮـﺷ ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﺳﺎﺳا
ﺎـﻫ ا ﺖـﺳ .
نآ ﺖﻣﺪـﺧ نﺎـﻣز رد ﻲـﺘﺣ
ﺰـﻴﻧ ﺖﻛﺮـﺷ رد ﺎـﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ي ﻪﻤﻫ ي ﺶﺨﺑ نﺎﻣزﺎـﺳ رد دﻮـﺟﻮﻣ ﺶـﻧاد ﺎـﻳ نﺎﺼـﺼﺨﺘﻣ ﻦﻳا ﺶﻧاد زا ﺖﻛﺮﺷ يﺎﻫ
ﻪﺑ
ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻚﻳ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻮﺤﻧ
ي ﻢﻬﻣ و هدﻮﺑ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳا رد عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا صﺎﺧ ﺖﻴﻤﻫا
ﺖﻛﺮــﺷ ياﺮــﺑ ــﭼﻮﻛ يﺎــﻫ
رﻮﺸــﻛ يدﺎﺼــﺘﻗا ﻲﻳﺎﻓﻮﻜــﺷ ﻪــﺑ ﻚــﻤﻛ ﻪــﺠﻴﺘﻧ رد و ﻚ ﺎــﺑ
ﺪــﺷر
ﺐﺴﻛ
ﺖـﺳا ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻘﺗرا و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫرﺎﻛو .
،عﻮـﺿﻮﻣ تروﺮـﺿ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻦـﻳا
هداد راﺮــﻗ ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ ﺮــﺑ ار دﻮــﺧ ﺰــﻛﺮﻤﺗ ﻖـﻴﻘﺤﺗ و
ﺖﻛﺮــﺷ ناﺮﻳﺪــﻣ ﻚــﭼﻮﻛ يﺎــﻫ
نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ﺖﻛﺮﺷ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺎﻫ
ﺪﻣ ﺖﺤﺗ يﺎﻫ ار دﻮﺧ ﺖﻳﺮﻳ
رازﺎﺑ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻫد ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﻊﻳﺮﺳ ﺪﺷر ﺎﺑ
ﺪﻨﺑﺎﻳ ﺖﺳد ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا ﺮﻴﻐﺘﻣ و .
ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ
ﻪﻟﺎﺴﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ
ي
ﻲﻣ ار ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻠﺻا ﻪـﻛ دﺮﻛ نﺎﻴﺑ ﻞﻜﺷ ﻦﻳا ﻪﺑ ناﻮﺗ
»
ﻲـﻣ ﻪـﻧﻮﮕﭼ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﺖﻛﺮﺷ رد ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا
ﻚـﻤﻛ ﻚـﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ﺖﻌﻨـﺻ رد لﺎـﻌﻓ ﻚـﭼﻮﻛ يﺎﻫ
؟دﺮﻛ « ﺑ ﺖﺳد ياﺮ
هار ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ ،ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ دﺎﻌﺑا نﺎﻴﻣ زا ،ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ يرﺎﻛ
ﻪﺑ ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺪﻌﺑ ود ناﻮﻨﻋ
راﺬﮔﺮﺛا دﺎﻌﺑا ﻦﻳﺮﺗ ﻪﻛ
يراﺬﮔﺮﺛا يور ﺮـﺑ ﻲـﻤﻬﻣ
هدﺎﻴﭘ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ ﻪﺘﺷاد
ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺪـﺷ شﻼـﺗ و
راﺬـﮔﺮﺛا رد
ﻪﻌﺳﻮﺗ ي د ﺪﻌﺑ ود ﻦﻳا ﺖﻛﺮﺷ ر
ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ .
عﻮﺿﻮﻣ تﺎﻴﺑدا ﺮﺑ يروﺮﻣ ﺎﺑ يوﺮﻟا ﻚﻣ و كرﺎﻣ نﺎﻴﺑ
ﻦﻳا
ﻲـﻣ نﺪـﺷ دﺎـﺠﻳا زا ﺲـﭘ ﺎﻬﻨﺗ ﺶﻧاد ﻪﻛ
و يراﺬـﮔﺪﻛ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺗ ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺑ ،ﺪﺑﺎﻳ لﺎﻘﺘﻧا ﺎ
ﺪﻧدﺮﻛ ﺪﻴﻛ )
،نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻳﺮﻔﻋز 1387
: ص 78 .(
لﺎﻘﺘﻧا
هوﺮﮔ ﻚﻳ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ مﺎﮔ ﻦﻴﻟوا رد ﺶﻧاد ﺶـﻧاد كاﺮﺘـﺷا و ناﺮـﮕﻳد ﺎـﺑ رﺎـﻛ ﻪﺑ داﺮﻓا ﺎﻳ
ياﺮﺑ
ﺖﺳا ﻪﻓﺮﻃود ﻊﻓﺎﻨﻣ .
ﻦﻳا زا نﺎﻣزﺎـﺳ رد ﺶـﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ور
ﻲـﻤﻧ مﺎـﺠﻧا دﻮـﺷ
ﻦـﻳا ﺮـﮕﻣ ﻪـﻛ
هوﺮﮔ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ
ﺪﻨﻫﺪﺑ نﺎﺸﻧ ار ﻲﻫوﺮﮔ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و يرﺎﻜﻤﻫ زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﺎﻫ .
ﻪـﺟﻮﺗ ﺪﻳﺎﺑ
ﻪـﺑ ﺺﺨـﺷ زا ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺺﺨﺷ ﻪﺑ ﺺﺨﺷ زا ﻂﻘﻓ ﻪﻧ ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﻪﻛ دﻮﺷ ﻪـﺑ هوﺮـﮔ زا ،هوﺮـﮔ
ﻲـﻣ ﺰـﻴﻧ هوﺮـﮔ ﻪﺑ هوﺮﮔ زا ﺎﻳ ﺺﺨﺷ ﺪـﻧاﻮﺗ
دﻮـﺷ مﺎـﺠﻧا
Bender and Fish,2000:p130) .(
كﺎــﺳوﺮﭘ و ترﻮــﭙﻧواد ) 1
1998 : ص 101 ( لﺎــﻘﺘﻧا ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ ود ﻞﻣﺎــﺷ ﺶــﻧاد لﺎــﻘﺘﻧا ﺪــﻧﺪﻘﺘﻌﻣ
)
هﻮﻘﻟﺎﺑ هﺪﻧﺮﻴﮔ ﻚﻳ ﻪﺑ ﺶﻧاد ندﺎﺘﺳﺮﻓ (
ﺖـﺳا هﺪـﻧﺮﻴﮔ هوﺮـﮔ ﺎـﻳ ﺺﺨﺷ ﻂﺳﻮﺗ نآ بﺬﺟ و .
نآ ﺎﻫ ﻢﻫ ﺎﺗ ﻦﻴﻨﭼ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻛ ﺪﻧراد ﺪﻴﻛ
يﺎﻫ ﺮﮔا ﻦﺘﻓﺮﮔ و ندﺎﺘﺳﺮﻓ يﺮﺛا
ﺎـﻳ دراﺬـﮕﻧ رﺎﺘﻓر رد
هﺪﻳا ي ﭻﻴﻫ ،ﺪﻨﻜﻧ دﺎﺠﻳا يﺪﻳﺪﺟ يراﺬﮔﺮﺛا
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺨﻧ .
ﺖـﺳا ﻪﺘـﺷاد فﻮﻄﻌﻣ دﻮﺧ ﻪﺑ ار يدﺎﻳز ﻪﺟﻮﺗ ﺰﻴﻧ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﻨﻳاﺮﻓ .
ﺑ
2ﻦـﻤﻜ يﻮـﮕﻟا
1. Davenport and Prusak 2. Bekman
8 ﻪﻠﺣﺮﻣ يا ار نﺎﻴﺑ نآ ياﺮﺑ ﺮـﻛ
هد ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻛ
بﺎـﺨﺘﻧا ،ﺮﻴﺨﺴـﺗ ،ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ،لﺎـﻘﺘﻧا ،هﺮـﻴﺧذ ،
ﻪﺑ ﻪـﺿﺮﻋ ،ﺪـﻳﺪﺟ ﺶـﻧاد دﺎﺠﻳا ،يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻲـﻣ
دﻮـﺷ ) ،نارﺎـﻜﻤﻫ و نﺎـﻳﺮﻔﻋز 1387
: ص 78 .(
ﻪــﻴﺘﻴﻟ نارﺎــﻜﻤﻫ و ير ) 1
2004 : ص 22 ( ار ﺪــﻨﻳاﺮﻓ ﻦــﻳا 7
ﻪــﻠﺣﺮﻣ ،ﺶــﻧاد ﺮﻴﺨﺴــﺗ ﻞﻣﺎــﺷ و يا
ﻪﺑ ،لﺎﻘﺘﻧا و رﺎﺸﺘﻧا ،ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ،هﺮﻴﺧذ ،يراﺬﮔﺪﻛ نﺎـﻴﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا مﺎﺠﻧاﺮﺳ و يﺮﻴﮔرﺎﻛ
هدﺮﻛ ﻧا ﺪ .
2زﻮﺑ ) 2004 ( ﺰﻴﻧ 6
ﻲـﻣ يروﺮـﺿ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ياﺮـﺑ ار ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺪـﻧاد
: 1 ( دﺎـﺠﻳا
،ﺶﻧاد 2 (
،ﺶـﻧاد ﻂﺒـﺿ 3
(
،ﺶـﻧاد ﻪﻴﻔﺼـﺗ 4
( ،ﺶـﻧاد هﺮـﻴﺧذ 5
(
ﻪـﮕﻧ يرﺎـﺟ ،ﺶـﻧاد ﻦﺘـﺷاد
6 ( ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا .
ﻢﻬﻣ زا نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ رد ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و دﺎﺠﻳا ،ﻞﺣاﺮﻣ ﻦﻳا نﺎﻴﻣ رد
رد ﻲﺗﺎـﻴﺣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮﺗ
دﻮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر و ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ
ﺖﺳا نآ ن .
ﻪﺑ ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا
ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ندﺮـﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ﻞﻴﻟد
ي ياﺮـﺑ ﻲﺸـﻧاد
ﻪﺑ ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و ﻚﭼﻮﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﻲـﺻﺎﺧ ﺖـﻴﻤﻫا نﺎـﻨﻛرﺎﻛ نﺎـﻴﻣ ﺶـﻧاد نآ شﺮﺘﺴﮔ ﻞﻴﻟد
ﺪﻧراد . نﻮﺴﻜﻳد ) 3
2000 : ص 19 ( دراد دﺎﻘﺘﻋا نﺎـﻜﻣ و نﺎـﻣز رد نآ لﺎﻘﺘﻧا و ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﻪﻛ
نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﺻا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ود ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺠﻧا
دﻮﺷ مﺎ .
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ي ﻦﻴﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﻚﻟﺎﺸﺗﻮﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يا ) 4
1999 (
نﺎﻣزﺎـﺳ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
يﺎـﻫ
ﻪﻓﺮﺣ يا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ و
هروﺎﺸﻣ يﺎﻫ
ي
ﺪـﺷ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ژوﺮﻧ رﻮﺸﻛ رد ﻲﻗﻮﻘﺣ .
ﻦـﻳا
ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ﻖﻴﻘﺤﺗ يروﺎﻨﻓ
ﻪﺑ ار ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا ﻲﻫﺎﮔآ و ﮓﻨﻫﺮﻓ ،
ﺳﺎﺳا دﺎﻌﺑا ناﻮﻨﻋ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻲ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ و ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
ي 16
ﻪـﺠﻴﺘﻧ ،ﻪـﻨﻴﻣز ﻦـﻳا رد لﺎـﻌﻓ ﺖﻛﺮـﺷ
نﺎـﻴﻣ ﻪـﻛ دﺮـﻛ يﺮـﻴﮔ
ﺰـﻴﻧ و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا ﻲﻫﺎﮔآ ،ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﮓﻨﻫﺮﻓ يروﺎـﻨﻓ
لﺎـﻘﺘﻧا ﺎـﺑ ﺐـﺳﺎﻨﻣ تﺎـﻋﻼﻃا
ﻪـﻄﺑار ﺶﻧاد
ي
دراد دﻮـﺟو ﻲـﺘﺒﺜﻣ .
نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻮﺋﺎـﻳ يﺮـﮕﻳد ﺶﻫوﮋـﭘ رد )
2007 ( ﻲـﺳرﺮﺑ
ﺑ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﺖﻛﺮﺷ رد ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا ﺮ
ﺎﻫ ﺮﺛا ﻲﻣ دراﺬﮔ . ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
ﻣ يرﻮﺸﻛ رد ﻪﻛ ﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺪﻨﻧﺎ
ﮓـﻨﻫ ﻦـﻳا رد ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ زا ﻲﻫﺎـﮔآ ﻪـﭼﺮﮔا ﮓـﻨﻛ
1Lettieri et al 2Bose 3Dixon 4Gottschalk
ﺖﻛﺮﺷ ﺮـﻣا ﻦـﻳا ﻖـﻘﺤﺗ هار ﺮـﺳ ﺮـﺑ ﻲﻌﻧﺎـﻣ ﺶـﻧاد كاﺮﺘﺷا ﮓﻨﻫﺮﻓ دﻮﺒﻧ ﺎﻣا ،ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻫ
ﺖﺳا . يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ و ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد راﺬﮔ
، ﻮﺿﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ع ي رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا يﺮﮕﻳد
ﺖﻛﺮﺷ نﺎﻴﻣ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻳﺎﻴﻟاﺮﺘﺳا يﺎﻫ .
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ
ي
ﻪﺒﺣﺎﺼـﻣ و ﻲـﻔﻴﻛ يدرﻮـﻣ
ي
ﻚﻳ ﺮﺻﺎﻨﻋ يﻮﮕﻟا
ﺪﻧﺪـﺷ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺮـﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻊﻣﺎﺟ :
،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﮓـﻨﻫﺮﻓ
ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﺮﺒﻫار ،داﺮﻓا ياﺮﺑ دﻮﺳ ،ﺪﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ
(Quaddus, 2005)
. ﺮﻧﺪـﻴﻟ
ﺪــﻟاو و ) 1
2010 ( ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺰــﻴﻧ ﻮﻣ ﻞــﻣاﻮﻋ ﻲــﺳرﺮﺑ ياﺮــﺑ ﻪــﻛ يا
ﻓ رد ﺶــﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ ﺖــﻴﻘ
نﺎﻣزﺎﺳ هژوﺮﭘ يﺎﻫ
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎـﺑ ﺪـﺷ مﺎﺠﻧا يا
ي زا ﺶﻴـﺑ ﻲﺘﻌﻨـﺻ نﺎـﻴﻣ 414
ﮓـﻨﻫﺮﻓ ،نﺎﻣزﺎـﺳ
يﺎﻫراﺰﺑا و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروﺎﻨﻓ
ﻪـﺑ ار تﺎـﻋﻼﻃا
ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦـﻳا ناﻮـﻨﻋ
دﺮﻛ ﺪﻧ . ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ي ﻪــﻛ يﺮــﮕﻳد اﺪﻴﺳ ﻂــﺳﻮﺗ
ــﺨﻳ ﺪــﻨﻟور و نﺎﺴ ) 2
2004 ( ﺪــﺷ مﺎــﺠﻧا يراﺬــﮔﺮﺛا
،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺪﻌﺑ ﺞﻨﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يروﺎـﻨﻓ
و ﻲﻧﺎﺴـﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ،
ﺖﻬﺟ يﺮﻴﮔ
ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ﺪﻌﺑ ود يور ﺮﺑ ار ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ي
ﻲﺑﺎـﻳزرا ﺶـﻧاد لﺎـﻘﺘﻧا و ﺶـﻧاد دﺮـﻛ
.
يراﺬﮔﺮﺛا
دﺎﻔﺘـﺳا ﺶـﻧاد ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﮓـﻨﻫﺮﻓ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖـﺒﺜﻣ ﺖﺧﺎـﺳﺮﻳز و ه
يﺎـﻫ يروﺎـﻨﻓ
طﺎﺒﺗرا و تﺎﻋﻼﻃا
ﺎﻫ
طﺎﺒﺗرا نﺎﻳﺮﺟ ،
ﺎﻫ
ﺖـﻬﺟ و ﻲﻠﻐـﺷ ﺶﺧﺮـﭼ و ﻲﻨﻳﺰﮔرﺎـﻛ ، يﺮـﻴﮔ
يﺎـﻫ
ﺗ ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و دﺎﺠﻳا يور ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺎ
ﺪﻴﻳ ﺪﺷ ﺎﻣا يراﺬﮔﺮﺛا زا هدﺎﻔﺘـﺳا و شزﻮـﻣآ ،ﻲﻳاﺮﮔدﺮﻓ
يﺎﻫراﺰﺑا يروﺎﻨﻓ
طﺎﺒﺗرا و تﺎﻋﻼﻃا
ﺎﻫ
ﺗ ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا يور ﺎ
ﺪﺸﻧ ﺪﻴﻳ .
ﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا بﻮﭼرﺎـﭼ ﻪـﻌ
ﻪﺑ
ﻪﺑ ﺰﻴﻧ يرﺎﺟ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻞﻣاﻮﻋ و ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖﻴﻌﻣﺎﺟ ﻞﻴﻟد
راﺮـﻗ ﻮﮕﻟا ناﻮﻨﻋ
ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ و ﺖﻓﺮﮔ ﻲﻳﺎﻫ
نآ رد
، داد ﻞﻜﺷ ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ .
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ي ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺧاد
رﺎﻛﺪﻧوﺎﺧ و درﻮﻨﻫر )
1387 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ فﺪـﻫ ﺎـﺑ ﻪﻛ يا يراﺬـﮔﺮﺛا
كاﺮﺘـﺷا
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد ﺶﻧاد ﺖﻛﺮﺷ
رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ يروﺎﻨﻓ
نوﺮﺑ رد تﺎﻋﻼﻃا
ﺖﻣﺪـﺧ يرﺎﭙـﺳ
ﺎـﻫ مﺎـﺠﻧا
1Lindner and Wald 2Seyed Ikhsan and Rowland
ﺪﻧدﺮﻛ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا ﺮﺑ ،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا نﺎﻴﻣ زا ﺪﺷ .
ﺎـﺑ ﻪﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا
راﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﺳﺮﭘ
ﻪﻣﺎﻧ و مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﻢﻫ ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻞـﻴﻠﺤﺗ نﻮﻴـﺳﺮﮔر ﺐﻳﺮﺿ و ـﺷ
داد نﺎﺸـﻧ ،ﺪ
ﻪـﺑ ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا ﻪﻛ
ﺴـﻣ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻚـﻳ ناﻮـﻨﻋ ﺐﺒـﺳ ﻞﻘﺘ
يراﺬـﮔﺮﺛا
نوﺮـﺑ رد ﻖـﻓﻮﻣ يرﺎﭙـﺳ
ﺖﻣﺪﺧ يﺎﻫ يروﺎﻨﻓ ﻲﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻮﺷ
ﻪﻄﺳاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﺑ ﺮﮔا د ﻪـﻄﺑار مﺎﻧ ﻪﺑ يا
ي ﺖﻛاﺮـﺷ يﺮﻳﺬـﭘ
دﻮﺷ هاﺮﻤﻫ .
ﺮﺴﻓا و ﺖﺷﺮﺳ نﺎﻤﺣر )
1387 ( ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺛا
ﺮ يراﺬـﮔ ﻢﻴﻬﺴـﺗ ناﻮـﻨﻋ ﺎـﺑ ﺶـﻧاد كاﺮﺘـﺷا
يور ﺮﺑ تﺎﻋﻼﻃا دﺮﺒﻫار
هﺮـﻴﺠﻧز دﺮـﻜﻠﻤﻋ و ﻲﺘﺑﺎـﻗر يﺎﻫ
ي ـﺗ ﺎ ﺮﭘ ﻦﻴﻣ ﺪـﻨﺘﺧاد ﻪـﻛ فﺪـﻫ ﺎـﺑ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يراﺬﮔﺮﺛا
هﺮﻴﺠﻧز يﺎﻀﻋا ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫدﺮﺒﻫار يور ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا
ي ﺗ ﺎ ﺖﻌﻨـﺻ ﻦﻴﻣ
دﻮﺑ دﻻﻮﻓ .
ﺖﻛﺮﺷ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻛو ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ
دﻻﻮﻓ ﺖﻌﻨﺻ رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و
شور زا ﺎﻫ ﻮﮕﻟا
ﻟدﺎﻌﻣ ﻲﺑﺎﻳ ﻪ
يﺎﻫ ﻢﻴﻬﺴـﺗ ﻪـﻛ ﺪﻧﺪﻴـﺳر ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪـﺑ يرﺎﺘﺧﺎﺳ
ا ﺎــﺑ تﺎــﻋﻼﻃ دﺮﺒﻫار
هﺮــﻴﺠﻧز ﻲﺘﺑﺎــﻗر يﺎــﻫ ي
ــﺗ ﺎ ﻪــﻄﺑار ﻦﻴﻣ ي
ﻲــﻨﻌﻣ و ﻢﻴﻘﺘﺴــﻣ و ﻪﺘــﺷاد يراد
دﺮﺒﻫار
هﺮﻴﺠﻧز ﻲﺘﺑﺎﻗر يﺎﻫ
ي ﺗ ﺎ
ﻪﻄﺑار ﺰﻴﻧ ﻦﻴﻣ
ي
ﻲـﻨﻌﻣ و ﻢﻴﻘﺘﺴـﻣ
هﺮـﻴﺠﻧز دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺎـﺑ يراد
ي
ﺗﺎ دراد ﻦﻴﻣ . يﺪـﻤﺤﻣ و درﻮـﻨﻫر ﻖﻴﻘﺤﺗ )
1388 ( ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ يﺪـﻴﻠﻛ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ فﺪـﻫ ﺎـﺑ مﺎـﻈﻧ
ﻧاد رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸ
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ناﺮـﻬﺗ ﻲﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ﺰﻛاﺮﻣ و ﺎﻫ و ه
ـﺑ ﺪ زا رﻮـﻈﻨﻣ ﻦﻳ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ .
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ يﺪﻴﻠﻛ ﻞﻣاﻮﻋ ،ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎـﻈﻧ
رد ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ م
هﺪﻜﺸﻧاد
ﺴﺳﻮﻣ و ﺎﻫ ﻪ
هﺪﺷدﺎﻳ يﺎﻫ
دﺮـﻛ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺮـﻳز حﺮـﺷ ﻪﺑ ار :
ﻪﻌـﺳﻮﺗ ي ،ﻲﻧﺎﺴـﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ
ﺖﻬﺟ يﺮﻴﮔ يدﺮﺒﻫار ﺖﺧﺎـﺳﺮﻳز ،رﻮﺤﻣ ﻲﻳﺎﻧاد ـﻈﻧ
ﺎ م ،ﻲﺘﻛرﺎﺸـﻣ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا يﺎـﻫ
ﻞﻨﺳﺮﭘ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ،ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و ﻲﺑﺎﻳزرا ،يﺮﻴﮔﻮﮕﻟا .
ﻲﺋﺎﺴــﻛ و نﺎــﻳرﻮﻨﻣ ﻖــﻴﻘﺤﺗ )
2007 ( ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ فﺪــﻫ ﺎــﺑ يراﺬــﮔﺮﺛا
و ﻲﻧﺎﻣزﺎــﺳ ﺮــﺻﺎﻨﻋ
،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ 7
،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ يروﺎـﻨﻓ
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ،
ا شدﺮﮔ ،دﺎﻨﺳا ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ ،ﻲﻧﺎﺴﻧا
طﺎﺒﺗرا و تﺎﻋﻼﻃ
ﺎﻫ و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ رﺎـﻛ ترازو رد ار شزﻮﻣآ
دﺮﻛ .
ﻪﺧﺮﭼ ياﺰﺟا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا
ي
هﺮﻴﺧذ و يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴﻣ ،دﺎﺠﻳا ﻲﻨﻌﻳ ﺶﻧاد
ي ﺶـﻧاد
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ياﺮﺟا و زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺪﻧﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ هﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪﻨﭼ نﻮﻴﺳﺮﮔر .
داد نﺎﺸـﻧ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻪﻛ 4
ﻪﺧﺮﭼ يور ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ
ي ﺶﻧاد ﺮﺛا
ﺘﺴـﻫ راﺬﮔ ،ﮓـﻨﻫﺮﻓ زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻛﺪﻨ
يروﺎـﻨﻓ و
ﻲﻧﺎﺴــﻧا ﻊﺑﺎــﻨﻣ مﺎﺠﻧاﺮــﺳ و شزﻮــﻣآ .
ﻲــﻨﻴﺧ يرﺎــﺒﮕﻧر و ﻲﺴــﻴﻧ )
1388 ( ﺰــﻴﻧ 5 دﺮــﺒﻫار ﻞــﻣﺎﻋ
ﺐﺴﻛ
ﻪﺸـﻘﻧ و ﺶـﻧاد ﻲﺳﺮﺑﺎﺴـﺣ ،ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻢﻴـﺗ ،نﺎﻣزﺎـﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،رﺎﻛو
ي ار ﺶـﻧاد
ﻪﺑ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ .
نﺎﻤﻫ
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﻪﻛ رﻮﻃ
ي ﺶﻫوﮋﭘ رﺎﺧ يﺎﻫ
ﻖـﻴﻘﺤﺗ زا ﻲﺸـﺨﺑ ،داد نﺎﺸﻧ ﻲﺟ
ﺎـﻫ
ﻪـﻨﻴﻣز رد ي
ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ه ﺪﻧا . ﻦﻳا زا نارﺎﻜﻤﻫ و يﺰﻳﺰﻋ ﺶﻫوﮋﭘ ور )
1389 ( فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻛ
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ
ي
نﺎﻣزﺎـﺳ نﺎـﻴﻣ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﺎﻌﺑا
مﺎـﺠﻧا ﻲﺻﻮﺼـﺧ و ﻲـﺘﻟود يﺎـﻫ ﺪـﺷ
ﻲﻣ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا نﺎﻴﻣ توﺎﻔﺗ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رد ﺪﻧاﻮﺗ
ـﻣاﻮﻋ و هدﺎﻔﺘﺳا رد ﺎﻫ ﻞ
راﺬـﮔﺮﺛا ﺮـﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ
ﺶﻧاد
،
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺑﻮﺧ يﺎﻤﻨﻫار .
نآ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ ﺎﻫ 5
ﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ،رﺎﺘﺧﺎـﺳ ،دﺮﺒﻫار ﺪﻌ
ﺶﻘﻧ و داﺮﻓا ،ﺶﻧاد و ،ﺎﻫ
ﺎﻈﻧ م يﺎﻫ يروﺎﻨﻓ
ﺖﻛﺮـﺷ عﻮـﻧ ود ﻦـﻳا رد ار تﺎﻋﻼﻃا
ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ ﺎـﻫ
ﺮﻛ ﺪﻧد . هداد ﻊﻤﺟ يﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ يروآ ﺶﺳﺮﭘ
ﻪـﻣﺎﻧ
فوﺮﮔﻮـﻤﻠﻛ نﻮـﻣزآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ -
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺖﺴﺗ ﻲﺗ نﻮﻣزآ ﺰﻴﻧ و فﻮﻧﺮﻴﻤﺳا .
ﻪـﺘﻓﺎﻳ
ﻚـﻧﺎﺑ ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ ﺎـﻫ يﺎـﻫ
ﻪﻨﻴﻣز رد ﻲﺻﻮﺼﺧ ي
يروﺎﻨﻓ يﺮـﺘﻬﺑ ﺖﻴﻌﺿو رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ و تﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫ
ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ
ﺪﻧراد راﺮﻗ
ﻪﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا و
ي و رﺎﺘﺧﺎـﺳ ،دﺮﺒﻫار
ﺶﻘﻧ و داﺮﻓا ﻔﺗ ﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ توﺎ
دراﺪـﻧ دﻮـﺟو هوﺮﮔ ود ﻦﻳا نﺎﻴﻣ يراد .
ﻢـﻫ
نﺎﻣزﺎـﺳ ﻦﻴـﻨﭼ
يﺎـﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻲﺘﻟود
ﻢﻛ ناﻮﺗ ﻲﺻﻮﺼﺧ يﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز رد يﺮﺗ
ي ﻪﺑ و ﮓـﻨﻫﺮﻓ يﺮﻴﮔرﺎـﻛ
ﺪﻧراد تﺎﻋﻼﻃا ﻢﻴﻬﺴﺗ و ﺖﺧﺎﺳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ .
ﻪﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ ناﻮﻨﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ تﺎﻴﺑدا ﺶﺨﺑ زا يﺮﻴﮔ
ﻪﺑ ار نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ
لوﺪﺟ حﺮﺷ هرﺎﻤﺷ
) 1 ( ﻪﺘﺳد ﻲﻣ يﺪﻨﺑ ﻢﻴﻨﻛ .
ﺪـﻧﻻور و نﺎﺴـﺣا ﺪﻴـﺳ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا بﻮﭼرﺎﭼ ،ﻖﻴﻘﺤﺗ تﺎﻴﺑدا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻦﻳا
ﺎـﺑ ﻲﮕﻨﻫﺎـﻤﻫ ياﺮـﺑ ﻲﻳﺎـﻫﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺪﺷ هداد ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ
ﺖﻛﺮﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﻪـﺑ ناﺮﻳا ﻚﻴﺗﺎﻣرﻮﻔﻧا ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ
ناﻮـﻨﻋ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎـﭼ
ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا .
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻮﺷ
ﺪﻧ :
ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا
ﻪـﻛ ﺖﺳا يﺪﻨﻳاﺮﻓ :
زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺪـﺣاو ﻚـﻳ نآ
) ﺪـﺣاو ﺎـﻳ ﺶـﺨﺑ ،هوﺮـﮔ
ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ( ﻪـﺑﺮﺠﺗ زا ي
ﻲـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا يﺮـﮕﻳد ﺪـﻨﻛ
Argote and Ingram, 2000. p.347) (
.
لﺎﻘﺘﻧا ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﺣاو ﻚﻳ زا ﺶﻧاد
)
نﺎﻣزﺎـﺳ ﻞـﻛ ﺎﻳ هوﺮﮔ ،ﺺﺨﺷ (
ﺮـﮕﻳد ﺪـﺣاو ﻪـﺑ
ﻲﻣ نﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ دﻮﺷ
.
ِا ﻲﺒﻳﻮﺳ ) 1
2001 : ص 347 ( دراد دﺎﻘﺘﻋا نﺎـﻴﻣ ﻪـﻛ ﻲﺸﻧاد
ﻲﻣ ﻞﻘﺘﻨﻣ داﺮﻓا
ﻲﻣ نﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ دﻮﺷ
دﻮـﺧ رد دﻮـﺒﻬﺑ ﺐﺒﺳ ﻪﻜﻠﺑ ،دﻮﺷ
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺮﻴﮔرد داﺮﻓا دﻮﺷ
.
لوﺪﺟ 1 . ﻪﺘﺳد نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يﺪﻨﺑ
ﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻘﻘﺤﻣ
ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﺖﻟﺎﺸﺗﻮﮔ ) 1999 ( نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﺋﺎﻳ ، )
2007 ( ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ ، )
2004 ( و ترﻮـﭙﻧواد ،
كﺎــﺳوﺮﭘ ) 1998 ( ﻲﺋﺎﺴــﻛ و نﺎــﻳرﻮﻨﻣ ، )
2007 ( يﺪــﻤﺤﻣ و درﻮــﻨﻫر ، )
1388 ( سوﺪــﻗ ،
) 2005 (
،ﺪﻟاو و ﺮﻧﺪﻨﻴﻟ ، 2010
(
ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز يروﺎﻨﻓ ﺖﻟﺎﺸــﺗﻮﮔ
) 1999 ( ﺪــﻧﻻور و نﺎﺴــﺣا ﺪﻴــﺳ ، )
2004 ( كﺎــﺳوﺮﭘ و ترﻮــﭙﻧواد ، )
1998 (
،
ﻲﺋﺎﺴﻛ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ )
2007 ( نارﺎﻜﻤﻫ و يﺰﻳﺰﻋ ، )
1389 ( يﺪﻤﺤﻣ و درﻮﻨﻫر ، )
1388 (
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا ﻲﻫﺎﮔآ
ﺖﻟﺎﺸﺗﻮﮔ ) 1999 (
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ
) 2004 ( ﻲﺋﺎﺴـﻛ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ ، )
2007 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و يﺰـﻳﺰﻋ ، )
1389 (
،
ﻲﻨﻴﺧ يرﺎﺒﮕﻧر و ﻲﺴﻴﻧ )
1388 ( سوﺪﻗ ، ) 2005 ( ﺪﻟاو و ﺮﻧﺪﻨﻴﻟ ، )
2010 (
تﺎﻋﻼﻃا نﺎﻳﺮﺟ
ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ )
2004 ( ﻲﺋﺎﺴﻛ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ ، )
2007 (
ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ ناﺰﻴﻣ ﺎﻳ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ تﺎﻋﻼﻃا ندﻮﺑ
ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ )
2004 ( ﻲﺋﺎﺴﻛ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ ، )
2007 (
ﺶﻧاد يروﺎﻨﻓ و تﺎﻋﻼﻃا
تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻟﺎﺸﺗﻮﮔ ) 1999 ( ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ ، )
2004 ( ﺪﻟاو و ﺮﻧﺪﻨﻴﻟ ، )
2010 (
ﻞﻨﺳﺮﭘ شزﻮﻣآ
ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ )
2004 ( ﻲﺋﺎﺴﻛ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ ، )
2007 (
ﺖﻬﺟ يﺮﻴﮔ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ )
2004 (
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﻧﻻور و نﺎﺴﺣا ﺪﻴﺳ
) 2004 ( ﻲﺋﺎﺴـﻛ و نﺎﻳرﻮﻨﻣ ، )
2007 ( نارﺎـﻜﻤﻫ و يﺰـﻳﺰﻋ ، )
1389 (
،
يﺪﻤﺤﻣ و درﻮﻨﻫر )
1388 ( ﻲﻨﻴﺧ يرﺎﺒﮕﻧر و ﻲﺴﻴﻧ ، )
1388 (
دﺮﺒﻫار نارﺎﻜﻤﻫ و يﺰﻳﺰﻋ
) 1389 ( يﺪﻤﺤﻣ و درﻮﻨﻫر ، )
1388 ( ﺮﺴﻓا و ﺖﺷﺮﺳ نﺎﻤﺣر ، )
1387 (
،
ﻲﻨﻴﺧ يرﺎﺒﮕﻧر و ﻲﺴﻴﻧ )
1388 ( سوﺪﻗ ، ) 2005 (
ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا
:
ﻨﻣ ﺪـﻨﻛ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺸﻧاد دﺮـﻓ ﻪـﺑ ﺮﺼـﺤ
هدﻮـﺑ و
دراﺪـﻧ دﻮﺟو زﺎﻴﻧ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد يﺎﺟ ﭻﻴﻫ ﻲﻫﺎﮔ .
ﻦـﻳا زا ور
» ﻪﻳﺎﻣﺮـﺳ ي
ﻲـﻤﻧ ﻲﺸـﻧاد
ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺪﺷ دﺎﺠﻳا نﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺧ رد ﻪﻛ دراد زﺎﻴﻧ و دﻮﺷ شوﺮﻓ و ﺪﻳﺮﺧ ه
ﺰـﻴﻧ نﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺧ نورد رد و
دﻮﺷ هدﺮﺑ ﻲﭘ نآ ﻞﻣﺎﻛ شزرا ﻪﺑ ﺎﺗ دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا «
Teece, 2000:p36) .(
د كاﺮﺘﺷا ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺶﻧا
:
هﺪﻳا داﺮﻓا ،دراد دﻮﺟو ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رد
ﺎـﻫ
ــﻴﺑ و ﻨ ﺶ ﻲــﻣ كاﺮﺘــﺷا ﻪــﺑ ار دﻮــﺧ يﺎــﻫ نآ اﺮــﻳز ﺪــﻧراﺬﮔ
ﻪــﺑ ار ﻪــﻔﻴﻇو ﻚــﻳ ناﻮــﻨﻋ ي
ﻲــﺗاذ
1Sveiby
ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ
ﻦﻳا ﻪﻧ ،ﺪﻧا
نآ ﻲﺴﻛ ﻪﻛ
ﺪﻨﻛ رﻮﺒﺠﻣ ار ﺎﻫ )
ﻞـﻳدوا و تﻮﻣرد ﻚﻣ زا ﻞـﻘﻧ ﻪـﺑ 1
Syed-
Ikhsan and Rowland,2004
.(
ادﻮﺘـﺳا ر
2ت ) 2001 : ص 19 ( دراد دﺎـﻘﺘﻋا ﺶـﻧاد كاﺮﺘـﺷا
ﻲﻣ ﺮﺴﻴﻣ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﻬﻨﺗ
ﺪﻨﻛ ﻖﻳﻮﺸﺗ ار نآ نﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﻛ دﻮﺷ .
ار ﺶـﻧاد كاﺮﺘـﺷا ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﺮﻳﺎﺳ رﺎﻴﺘﺧا رد دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃا نداد راﺮﻗ ياﺮﺑ داﺮﻓا ﻞﻳﺎﻤﺗ داﺮﻓا
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻢﻴﻨﻛ
.
ﻲﻳاﺮﮔدﺮﻓ
ﺎﻛﻮﻧﺎﻧ :
دراد دﺎﻘﺘﻋا3
دﻮﺧ ﺶﻧاد ﺪﻨﻠﻳﺎﻣ ﻲﻤﻛ داﺮﻓا ﻪﻛ ار
ﻪـﺑ ﻪﻧﺎﻔﺼـﻨﻣ كاﺮﺘـﺷا
ﺪﻧراﺬﮕﺑ . ﻪﻟﺎﺴﻣ ود ي
ﻲﺷﺮﮕﻧ ﺪﻌﺑ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻤﻬﻣ /
ﻦـﻳا زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺖﺳا طﻮﺑﺮﻣ يرﺎﺘﻓر ﻪـﻛ
ﭼ داﺮﻓا ﻪ
ﻦـﻳا ﺮﮕﻳد و ﺪﻧراد ﻦﺘﺷاﺬﮔ كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ رد ﻞﻳﺎﻤﺗ رﺪﻗ نآ ﻪـﻛ
ﻲـﻣ ﻪـﻧﻮﮕﭼ ﺎـﻫ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻧراﺬﮕﺑ كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد ار دﻮﺧ ﺶﻧاد )
زا ﻞـﻘﻧ ﻪـﺑ
Seyed ikhsan and Rowland,
(2004
. ﺮﺑ
ﻪﺑ ار ﺶﻧاد ﻪﻛ ﺪﻧراد ﻞﻳﺎﻤﺗ داﺮﻓا ﻲﺧ
ﺶﻴـﭘ ياﺮﺑ يراﺰﺑا يﺎﺟ ،نﺎﻣزﺎـﺳ ﻊﻓﺎـﻨﻣ دﺮـﺑ
ﻪﺑ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻲﺼﺨﺷ ترﺪﻗ ﻊﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﺪﻧﺮﺒﺑ رﺎﻛ
. هﺰﻴﮕﻧا ﻦﺘﺷاد نوﺪﺑ داﺮﻓا ي
يﻮﻗ
، ﻪـﺑ ار ﺶﻧاد
ﻲﻤﻧ كاﺮﺘﺷا
ﻪﺑ يﺰﻴﭼ ﻪﭼ نآ يازا رد ﺪﻨﻧاﺪﺑ ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد ﺎﻬﻨﺗ و ﺪﻧراﺬﮔ ﻲﻣ ﺖﺳد
ﺪـﻧروآ
ﻨﺘﺴﻫ رﺎﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺪ
.
ﻪﺑ ار ﻲﻳاﺮﮔدﺮﻓ
ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ ﻪـﺑ يدﺮـﻓ ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ نداد ﺖـﻳﻮﻟوا ناﻮـﻨﻋ
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻫوﺮﮔ ﻢﻴﻨﻛ
.
تﺎـﻋﻼﻃا يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴﻣ
يﺎﻫداﺪـﻳور زا ﻪـﺑﺮﺠﺗ ﺐﺴـﻛ و يرادﺮﺑﻮـﮕﻟا يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴـﻣ فﺪـﻫ :
نﺎﻣزﺎـﺳ و نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ،ناﺮﻳﺪـﻣ ﻲـﺗآ دﺮـﻜﻠﻤﻋ دﻮـﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺖـﺳا
) و ﻲﻤﺘـﺳر يراﻮـﻧا
،ﻲﺋﺎﻬــﺷ 1388 .(
نﺎﻣزﺎــﺳ رﺎﺘﺧﺎــﺳ ﺮــﮔا
، ﺴــﻣ ﻪــﺑ ار ﺶــﻧاد يزﺎﺳﺪﻨﺘ رد ﻪــﻔﻴﻇو ﻚــﻳ ناﻮــﻨﻋ
ﺶﻴﭘ ﺺﺨﺸﻣ ﻞﻐﺷ ﻚﻳ ﻲﺘﺣ ﺎﻳ ﺪﺣاو بﻮﭼرﺎﭼ
ﻲﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ،ﺪﻨﻛ ﻲﻨﻴﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
رد ﺖﺳد ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳ
ﺪـﻨﻛ ﻚـﻤﻛ نآ لﺎـﻘﺘﻧا و ﺶﻧاد .
هﺮـﻴﺧذ ار ﺶـﻧاد يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴـﻣ ي
رﺎﻜـﺷآ و ﻲﻨﻤـﺿ ﺶـﻧاد
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ زﺎﻴﻧ مﺎﮕﻨﻫ داﺮﻓا ﺮﻳﺎﺳ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻢﻴﻨﻛ
.
ﻪﻜﺒﺷ ي طﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
:
ﻪﻜﺒﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ ﺮﮔا
ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ يراﺬﮔﺮﺛا
نﺎﻣزﺎﺳ رد ار
ﻪﻛ ﺪﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﺎﺑ
هﺎﺗﻮﻛ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺶﻧاد نﺎﮔﺪﻧﺮﻴﮔ و نﺎﮔﺪﻨﺘﺳﺮﻓ نآ و تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﺮﻴﺴﻣ ﻦﻳﺮﺗ
،ﺪﻨﺑﺎﻳ ﻲﺳﺮﺘﺳد دﻮﺧ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ ﺶﻧاد ﻪﺑ
ﻦﻴﻘﻳ
ﺶﻴـﭘ ﺐﺒـﺳ ﺮﻣا ﻦﻳا لﺎـﻘﺘﻧا و ﺶـﻧاد دﺎـﺠﻳا دﺮـﺑ
1McDermott and O'Dell 2Stoddart
3Nanoka
ﻧاد ﻲﻣ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶ
Kluge et al, 2001:p77) دﻮﺷ .(
يﺎﻫراﺰﺑا يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا
ﺖﻴﻤﺳا :
) 1
2001 : ص 313 ( ﻪـﺑ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ﻪـﻛ ﺖـﺳا روﺎـﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ
يﺎﻫراﺰﺑا يروﺎﻨﻓ
ﻢـﻫ تﺎﻋﻼﻃا
مﺮـﻧ نﻮـﭼ يزﺎـﺑ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ رد يﺪـﻴﻠﻛ ﺶـﻘﻧ ﺎـﻫراﺰﻓا
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . راﺰﺑا ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﮕﺘﺴﻳﺎﺷ لﺎﻘﺘﻧا ﻲﻣ مﺎﺠﻧا
دﻮﺷ .
ﺶﻧاد يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا
زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﻞﻨﺳﺮﭘ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ :
يروﺎﻨﻓ ﺶـﻧاد ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ تﺎﻋﻼﻃا
ناﺮﮕﻳد ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻧاد ﻪﺑ دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃا و ﺶﻧاد ﻞﻳﺪﺒﺗ و زﺎﻴﻧ درﻮﻣ .
ﺖﻣﺪﺧ ناﺮﺒﺟ مﺎﻈﻧ
يﺎﻫ ﻲﻫوﺮﮔ
نﺎﻤﻫ :
هرﺎـﺑرد ﻪـﻛ رﻮﻃ
ي رد ﺪـﺷ نﺎـﻴﺑ ﻲـﻳاﺮﮔدﺮﻓ ﺮـﻴﻐﺘﻣ
ﻔﻨﻣ سﺎﺴﺣا داﺮﻓا ﺎﺗ دراﻮﻣ يرﺎﻴﺴﺑ
ﺪﻨﺘﺴـﻴﻧ دﻮﺧ ﺶﻧاد رﺎﺸﺘﻧا ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻣ ﺪﻨﻨﻜﻧ ﻲﺘﻌ .
ناﺮـﺒﺟ مﺎـﻈﻧ
ﺖﻣﺪﺧ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫراﺰﺑا زا ﻲﻜﻳ
و دﺎـﺠﻳا رد ﺖﻛرﺎﺸـﻣ ﻪـﺑ داﺮـﻓا ﻖﻳﻮﺸﺗ ﺐﺒﺳ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮـﺷ ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا .
نﺎـﻨﭼ
ﺖﻣﺪـﺧ ناﺮـﺒﺟ مﺎـﻈﻧ رد ﻪـﭼ
ﺎـﻫ ﺮـﺑ نﺎﻣزﺎـﺳ دﺰﻤﺘـﺳد و قﻮـﻘﺣ و
شادﺎﭘ
ﺶﺨﺑ ياﺮﺑ ﻲﻫوﺮﮔ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
و دﺎﺠﻳا ﺐﺒﺳ ﻲﺑﻮﺧ نﺎﻣزﺎـﺳ ياﺮـﺑ ﺶـﻧاد لﺎـﻘﺘﻧا
هﺪﺷ ﺪﻴﻛﺎﺗ ﺪﻧا دﻮﺷ
ﻲﻣ دﻮﺷ ﺮﻣا ﻦﻳا رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺶﻳاﺰﻓا و ﻖﻳﻮﺸﺗ ﺐﺒﺳ ﺪﻧاﻮﺗ .
شزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ
:
ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ نارﺎﻜﻤﻫ و سﺎﻳرﺎﺧاز
، نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﺸﻧاد ﺎـﺑ
ﻪـﺑ شزﻮـﻣآ ﺖـﺳد
ﻲﻣ نآ ﺪﻧروآ
ﻲﻣ ردﺎﻗ ار ﺎﻫ ﻨﻛ
ﻪﻳور ﺐﻟﺎﻗ رد ار دﻮﺧ ﺶﻧاد ﻪﻛ ﺪ ﺖﻴﺣﻼﺻ ،ﺎﻫ
ﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ ،ﺎﻫ ي
ﺐﺴﻛ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،رﺎﻛو ،ﺎﻫ
دﺮﺒﻫار ﺪـﻨﻨﻛ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﺎﻫ )
زا ﻞـﻘﻧ ﻪـﺑ
Syed-Ikhsan
and Rowland,2004
.(
ار ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا
» ارا ياﺮﺑ يﺪﺣاو دﻮﺟو ﻳ
ﻪ ي ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺷزﻮﻣآ ياﻮﺘﺤﻣ
ﻪﺑ و نﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ياﺮﺑ مﺎﮕﻨﻫ «
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻢﻴﻨﻛ
.
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
سﺎﺳاﺮﺑ ﺴﺑاو و ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﻴﺿﺮﻓ ،ﻪﺘ
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ ﻮﺷ
ﺪﻧ :
هرﺎﻤﺷ ﻪﻴﺿﺮﻓ
1 ﻲﻳاراد ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و ﺶﻧاد يﺎﻫ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
2 ﻒﻟا ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا ﮓﻨﻫﺮﻓ نﺎﻴﻣ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
2 ب ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ ﺶﻧاد كاﺮﺘﺷا ﮓﻨﻫﺮﻓ نﺎﻴﻣ ي
ﻣ و ﺖﺒﺜﻣ دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌ .
3 ﻒﻟا ﻪﻄﺑار نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔدﺮﻓ نﺎﻴﻣ ي
دراد دﻮﺟو ﻲﻔﻨﻣ .
1Smith
هرﺎﻤﺷ ﻪﻴﺿﺮﻓ
3 ب ﻪﻄﺑار نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔدﺮﻓ نﺎﻴﻣ ي
دراد دﻮﺟو ﻲﻔﻨﻣ .
4 ﻒﻟا ﻪﻔﻴﻇو دﻮﺟو نﺎﻴﻣ ي
ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴﻣ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
4 ب ﺎﻴﻣ ﻪﻔﻴﻇو دﻮﺟو ن ي
ﻪﻄﺑار نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴﻣ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
5 ﻒﻟا ﻪﻜﺒﺷ نﺎﻴﻣ ي طﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
5 ب ﻪﻜﺒﺷ نﺎﻴﻣ ي طﺎﺒﺗرا يﺎﻫ ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ي
و يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ دراد دﻮﺟ
.
6 ﻒﻟا يﺎﻫراﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻴﻣ يروﺎﻨﻓ
ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا و تﺎﻋﻼﻃا ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
6 ب يﺎﻫراﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻴﻣ يروﺎﻨﻓ
ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و نﺎﻣزﺎﺳ رد تﺎﻋﻼﻃا ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
7 ﻒﻟا زا نﺎﻣزﺎﺳ داﺮﻓا ﺶﻧاد نﺎﻴﻣ يروﺎﻨﻓ
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
7 ب زا نﺎﻣزﺎﺳ داﺮﻓا ﺶﻧاد نﺎﻴﻣ يروﺎﻨﻓ
ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
8 ﻒﻟا ﺖﻣﺪﺧ ناﺮﺒﺟ مﺎﻈﻧ دﻮﺟو نﺎﻴﻣ يﺎﻫ
ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﻲﻫوﺮﮔ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
8 ب ﺖﻣﺪﺧ ناﺮﺒﺟ مﺎﻈﻧ دﻮﺟو نﺎﻴﻣ يﺎﻫ
ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ ﻲﻫوﺮﮔ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
9 ﻒﻟا ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ شزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ نﺎﻴﻣ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
9 ب ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ شزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ نﺎﻴﻣ ي
دراد دﻮﺟو يرادﺎﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ .
ﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﻲ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ تروﺮﺿ
ﻪﺘﺳد
ﻪﺑ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يﺪﻨﺑ ،ﺪـﺷﺎﺑ ﺺﺨﺸـﻣ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻴﻣ طﺎﺒﺗرا ﻪﻛ يﻮﺤﻧ
نآ
ﻲﻣ يﺎﺟ ﻲﺼﺨﺸﻣ دﺎﻌﺑا رد ار ﺎﻫ
ﻢﻴﻫد . و نﺎﺴـﺣا ﺪﻴـﺳ ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎـﭼ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ
ﺪﻧﻻور ) 2004 (
ﺑ فﺬﺣ ﺎﺑ ﺖﻬﺟ ﺪﻌ
ﺑ رﺎﻬﭼ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺮﻴﮔ
ﻪـﺑ ار ﺮﮕﻳد ﺪﻌ
ﻲﻠـﺻا دﺎـﻌﺑا ناﻮـﻨﻋ
ﻲﻣ بﺎﺨﺘﻧا دﻮﺧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻢﻴﻨﻛ
: 1 ( ﺶـﻧاد كاﺮﺘـﺷا ﺮـﺑ نآ دﻮـﺟو ﻪـﻛ ؛ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺪﻌﺑ
هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﺛا
ﺖﺴﺟ ﻪﺑ ار داﺮﻓا و
و
ﻲﻳاراد دﺎﺠﻳا ،ﺶﻧاد يﻮﺟ
ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ نآ لﺎﻘﺘﻧا و ﻲﺸﻧاد يﺎﻫ
ﺶﺨﺑ ﻖﻳﻮﺸﺗ ﺎﻫ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ .
ﺑ ﻦﻳا رد يﺎـﺟ ﻲـﻳاﺮﮔدﺮﻓ و ﺶـﻧاد كاﺮﺘـﺷا ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ود ﺪﻌ
ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ . 2 (
ﺑ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻌ :
ﺑ ﻦﻳا ﺪﻌ ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ رﺎﻴﺴﺑ ﺮﺻﺎﻨﻋ ياراد ﺖﺳا
لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ ،
ﺖﻛﺮﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺖﻛﺮـﺷ ﺎـﺑ ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ رد ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ ود ﻪـﺑ ،گرﺰـﺑ يﺎـﻫ
ﻲﻣ هﺪﻨﺴﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ
ﻢﻴﻨﻛ :
طﺎـﺒﺗرا نﺎـﻳﺮﺟ و نﺎﻣزﺎـﺳ رد ﺶـﻧاد يزﺎﺳﺪﻨﺘﺴﻣ
يﺎـﻫ
نﺎﻣزﺎـﺳ نورد .
3 (
ﺑ ﺪﻌ يروﺎﻨﻓ : يروﺎﻨﻓ
يﺪـﻴﻠﻛ زا ﻲﻜﻳ
ﻓﻮﻣ ياﺮـﺟا رد ﺎـﻫراﺰﺑا ﻦﻳﺮـﺗ ﺖـﻴﻘ
ﺰـﻴﻣآ دﺮﺒﻫار و ﺎـﻫ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ هدﻮﺑ
و راﺬﮔﺮﺛا ﺶﻧاد رﺎﺸﺘﻧا و ﻞﻳﺪﺒﺗ ،يراﺪﻬﮕﻧ ،ﺐﺴﻛ راﺰﺑا ﻦﻳﺮﺗ
ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور .
ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ﻚﻳ دﻮﺟو
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ داﺮﻓا ﻪﺑ زور
ار ﺶـﻧاد ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
دﺎﺠﻳا نﺎﻣزﺎﺳ نورد رد هدﺮﻛ
كاﺮﺘﺷا ﻪﺑ ، ﻪﺘﺷاﺬﮔ
ﺪـﻨﻨﻛ ﻞﻘﺘﻨﻣ و .
ـﻌﺘﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ نﺎـﻴﻣ رد يدﺪ
ﺑ ﻦﻳا رد ﻪﻛ
ﻲـﻣ بﺎـﺨﺘﻧا ﻲـﺳﺎﺳا ﺮـﻴﻐﺘﻣ ود ﺪﻧراد دﻮﺟو ﺪﻌ ﻮـﺷ
زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪـﻛ ﺪﻧ يﺎـﻫراﺰﺑا
ﺐﺳﺎﻨﻣ يروﺎﻨﻓ زا نﺎﻣزﺎﺳ داﺮﻓا ﺶﻧاد و تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ
تﺎﻋﻼﻃا .
4 (
ﺑ ﺪـﻌ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ
ﻲﻧﺎﺴﻧا :
ﻪﻳور ﻦﺘﺷاد سﺎﺑﻮﻠﻛ و ﻢﻴﻟ ﺪﻳد زا
هﻮﻴـﺷ ﺮـﺑ نﺎﻣزﺎـﺳ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ي
اد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻧ
ﺖﺳا راﺬﮔﺮﺛا .
ﺰـﻴﻧ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻧﺎﺘﻧﻮﻣ
ﺪـﻧراد دﺎـﻘﺘﻋا و ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﻪـﻛ
ﻞﻣاﻮﻋ نﺎﻨﻛرﺎﻛ راﺬﮔﺮﺛا
ﻦﻴﻴﻌﺗ و هﺪﻨﻨﻛ ي ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﺴﻜﺷ ﺎﻳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ
Syed-)
Ikhsan and Rowland, 2004
.(
ﻲـﻣ ﻪـﻛ يدﺪـﻌﺘﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻴﻣ رد
ﺑ ﻦـﻳا ياﺮـﺑ ناﻮـﺗ ﺪـﻌ
ﻧ رد ار يﺪﻴﻠﻛ ﺮﻴﻐﺘﻣ ود دﺮﻛ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻲﻣ ﺮﻈ
ﻢﻳﺮـﻴﮔ : 1 (
ﺖﻣﺪـﺧ ناﺮـﺒﺟ مﺎـﻈﻧ يﺎـﻫ
،ﻲـﻫوﺮﮔ
2 ( نﺎﻣزﺎﺳ شزﻮﻣآ مﺎﻈﻧ .
ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻦﻳا
حﺮﺷ ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ
) 1 ( ﻲﻣ نﺎﻴﺑ دﻮﺷ .
شور ﻲﺳﺎﻨﺷ ،فﺪﻫ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻳا
ﺶﻫوﮋـﭘ عﻮـﻧ زا ﺶﻫوﮋـﭘ
ﻲـﻣ بﻮﺴـﺤﻣ يدﺮﺑرﺎـﻛ يﺎـﻫ ﺎـﺑ ﻪـﻛ دﻮـﺷ
مﺎـﺠﻧا ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ عﻮﻧ زا و ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ دﺮﻜﻳور
ﺖـﺳا هﺪـﺷ .
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎـﺠﻧا ﺎـﺑ ﺖﺴـﺨﻧ مﺎـﮔ رد ي
ﻞﻣاﻮﻋ ،يدﺎﻨﺳا ﺮﺛا
ﻖﻴﻘﺤﺗ رد هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ راﺬﮔ
يﺎﻫ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦﻴﺸﻴﭘ ﺪﺷ
بﻮﭼرﺎﭼ ﺲﭙﺳ ،
ﻖﻴﻘﺤﺗ
،
ﺶﺳﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﻲﺣاﺮﻃ ﻪﻣﺎﻧ
يراﺬﮔﺮﺛا ود ﺎـﺑ هﺪـﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻚﻳ ﺮﻫ
ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ
ي
هزاﺪـﻧا ﺶـﻧاد لﺎـﻘﺘﻧا و دﺎﺠﻳا يﺮـﻴﮔ
ـﺷ ﺪ .
ـﻣزآ ياﺮـﺑ ﻪﻴـﺿﺮﻓ نﻮ
ﻞـﻴﻠﺤﺗ زا ﺎـﻫ
ﻢﻫ
هﺮﻴﻐﺘﻣ ود ﻲﮕﺘﺴﺑ
ي
هوﺮﮔ نﺎﻴﻣ توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻣﺮﻴﭙﺳا
ﻲﻣ ﺎﻫ
ﻪـﺑ و دزادﺮﭘ لﺎـﺒﻧد
ﻢﻫ ،ﻲﮕﺘﺳﻮﻴﭘ ﻦﺘﻓﺎﻳ
ﻪﻄﺑار ﺎﻳ ﻲﮕﺘﺴﺑ
ي
ﺮﻤﻧ نﺎﻴﻣ ه يﺎﻫ ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻲـﺳرﺮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ ود زا
هﺪـﺷ
ﺖﺳا . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻞﻴﻠﺤﺗ مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
راﺰﻓا سِا . ﻲﭘ . سِا . سِا شرﺎﮕﻧ 15 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .
ﺖﻛﺮﺷ داﺪﻌﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲـﻣ يﺎـﺟ ﻖـﻴﻘﺤﺗ وﺮـﻤﻠﻗ رد هﻮﻘﻟﺎـﺑ رﻮـﻃ
،ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧ
ﺪﺷ هداد ﺺﻴﺨﺸﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ راﺰﺑا ناﻮﻨﻋ .
ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا تﺮﻜﻴﻟ ﻒﻴﻃ ﺪﺷ
ﻪﺟرد ﺎﺗ نﺎﻴﻣ يا 1 ﺎﺗ 5
دﻮﺷ بﺎﺨﺘﻧا .
ﺶﺳﺮﭘ ﻲﺣاﺮﻃ رد
شﻼﺗ ﻪﻣﺎﻧ
ﺷ لاﻮﺳ ﺪ ﻫ ﺎ
ﺪﻧﻮـﺷ حﺮﻄﻣ مﺎﻬﺑا نوﺪﺑ و ﺺﺨﺸﻣ و ﺢﻳﺮﺻ شرﺎﮕﻧ ﺎﺑ .
و رﺎـﺒﺘﻋا نﻮـﻣزآ ياﺮـﺑ
ﺶﺳﺮﭘ ﻲﻳاور
زا ﻪﻣﺎﻧ يﺎﻫﺮﻈﻧرﺎﻬﻇا
ﻪﻘﺑﺎـﺳﺎﺑ دﺎﺘـﺳا ﺮـﻔﻧ ود
ي هدﺎﻔﺘـﺳا ﻖـﻴﻘﺤﺗ شور ـﺷ
ﻪـﻛ ﺪ
حﻼﺻا يﺎﻫ درﻮﻣ رد ﻲﺷرﺎﮕﻧ 12
ﺳ ﻮ
دﺮـﻛ اﺪـﻴﭘ ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺰﻴﻧ ﺶﺳﺮﭘ ود و مﺎﺠﻧا لا .
هﺮـﻤﻧ ي ﺮـﻫ
ﺦﺳﺎﭘ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ
ﺮﻤﻧ ﻊﻤﺟ زا ﻮﮔ ه
يﺎﻫ
ﻪﻳﻮﮔ رد وا
ﻪﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
ﺪـﻣآ ﺖـﺳد .
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ
ي
ﺶﺳﺮﭘ دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا خﺎـﺒﻧوﺮﻛ يﺎـﻔﻟآ زا ﻪﻣﺎﻧ .
يﺎـﻔﻟآ ﺐﻳﺮـﺿ
