هوش مصنوعی و فرصت‌های کسب¬وکار: شناسایی کارکردهای هوش مصنوعی در ایجاد مزیت رقابتی برای کسب¬وکارهای فناور (مطالعه¬ی صنعت بازی‌های رایانه‌ای)

(1)

ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،

هرود ﻢﺸﺷ ، رﺎﻤﺷ مود ، نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1392 ص زا ، 7 - 26

ﺖﺻﺮﻓ و ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺐﺴﻛ يﺎﻫ

رﺎﻛو : ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ

ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﺐﺴﻛ روﺎﻨﻓ يﺎﻫرﺎﻛو )

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي

يزﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ ﻪﻧﺎﻳار يﺎﻫ

يا (

ﻲﻠﻋ ﺪﻴﺳ يﺪﻤﺣا ﺮﺒﻛا

ـ1

ﻲﺋاراد ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ 2

مﻼﺳ شرآ داز

ه ـ3

يﺮﻔﻌﺟ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ 4

1 . ناﺮﻬﺗ رﻮﻧ مﺎﻴﭘ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد

2 . ناﺮﻬﺗ رﻮﻧ مﺎﻴﭘ ﻲﻠﻴﻤﻜﺗ تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ياﺮﺘﻛد

3 . زاﺮﻴﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد

4 . ناﺮﻬﺗ رﻮﻧ مﺎﻴﭘ هﺎﮕﺸﻧاد ، ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد

) ﺎﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳر :

20 / 6 / 1391 ، ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :

17 / 6 / 1392 (

هﺪﻴﻜﭼ يروﺎﻨﻓ هزوﺮﻣا ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻪﻛ ،ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫ

ﺑ ﺎﻬﻧآ ﻦﻳﺮﺗ ﻪ رﺎﻤﺷ ﻲـﻣ ﺶـﻘﻧ ،ﺪـﻳآ

ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ يا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو ﺪﻧراد ﺎﻫ . ﻦﻳا زا ،ور ﻦﻳا ﻦـﻳا يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ

يروﺎﻨﻓ ﺎﻫ ﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﺐﺴﻛ يا

روﺎﻨﻓ يﺎﻫرﺎﻛو ﻲﻣ

دزادﺮﭘ . ﺑ ﻦﻳا ﻪ ﻲـﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ،رﻮﻈﻨﻣ

ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺲﭙﺳ و هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﻛرﺎﻛ ﻪﺘﺳد ﺶﺷ ،تﺎﻴﺑدا ﻪﺑ

هﺪـﻣآ ﺖـﺳد ،

ﺖﻛﺮﺷ رد ﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻦﻳا ﺶﻘﻧ يزﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ

ﻪﻧﺎﻳار يﺎﻫ يا هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار ﻢﻳا

. ﻦـﻳا

ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ عﻮﻧ زا ﻖﻴﻘﺤﺗ -

ﺎﭘ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ و ﻲﺷﺎﻤﻴﭘ تﺎﺒﺛا ﻢﻳادار

ﻲﻳاﺮﮔ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﺳا

. ﺖﻛﺮـﺷ يﺎـﻫ

هﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ ي

يزﺎﺑ ﻪﻧﺎﻳار يﺎﻫ ناﺮـﻬﺗ ﺮﻬﺷ رد ﺮﻘﺘﺴﻣ يا ﻪـﻌﻣﺎﺟ

ﺎـﻣ يرﺎـﻣآ ي ﺮـﺑ رد ار

ﻲﻣ دﺮﻴﮔ . ﻪﻧﻮﻤﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ سﺮﺘﺳد رد يﺮﻴﮔ

رد ﺖﻳﺎﻬﻧ 28 ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺑ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ناﻮـﻨﻋ ﺪـﺷ

ﺪﻧ .

هداد ﺎﻫ ﻊﻤﺟ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ي يروآ

هﺮـﻬﺑ ﺎـﺑ ﺲﭙـﺳ و هﺪﺷ

نﻮـﻣزآ زا يﺮـﻴﮔ يﺎـﻫ

ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ نﻮﻴﺳﺮﮔر و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺪﻧﺪﺷ

. ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ

هﺪـﻣآ ﺖـﺳد ،نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ رﺎـﺘﻓر ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ،

ﺪﻴﻳﺄﺗ ار ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا و لﺮﺘﻨﻛ ﺮﻛ

د . ﺮﻴﺛﺄﺗ نﻮﻴﺳﺮﮔر ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ

ا ﺮـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يﺰﻳر

ﺖﻛﺮـﺷ ﻦـﻳا رد ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳ ار ﺎـﻫ

ﻪﺑ ﺶﻴﺑ ناﻮﻨﻋ دﺮﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻦﻳﺮﺗ

. رﺎـﺘﻓر ﻞـﻴﻠﺤﺗ نآ زا ﺪـﻌﺑ و ﻞﻨـﺳﺮﭘ لﺮـﺘﻨﻛ راﺰﺑا ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ناﻮﻨﻋ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﭘ .

ژاو ه يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ :

يزﺎﺑ ،ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ،ﻪﻧاروﺎﻨﻓ ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ﻪﻧﺎﻳار يﺎﻫ

يا ﺐﺴﻛ ﺖﺻﺮﻓ ، رﺎﻛو

 لوﺆﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

Email: a.salamzadeh@gmail.com

(2)

ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ هزﻮﺣ ناﻮﻨﻋ

يا تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ زا )

Sikorova, 2009

( درﻮـﻣ ﺄﻣﻮﻤﻋ

هزﻮﺣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺟﻮﺗ ي

ﻪﺘـﺷر و تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ

مﺮـﻧ يﺎـﻫ راﺮـﻗ ﻪـﻧﺎﻳار و راﺰـﻓا

دراد . ﺶﻫوﮋﭘ روﺮﻣ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺎﻫ

هزﻮـﺣ ﻪـﻛ ﺪﻫد ي

درﻮـﻣ

ﻪﻗﻼﻋ ﺐﻠﻏا ﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻨﻴﻣز رد عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ناﺮﮕ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﻧﺎﻳار ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ

. لﺎـﺣ ﻦـﻳا ﺎـﺑ

ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻪﺑ

ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺐﻠﻏا

ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻨﻓ هﺎﮔﺪﻳد زا هدﺮﻛ

ا ار نآ يﺎـﻫدﺮﺑرﺎﻛ و ﺪﻧ

هزﻮﺣ رد هداﺪﻧ راﺮﻗ شوﺎﻛ درﻮﻣ ناﺪﻨﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺪﻧا . ﻲﻤﻴﻫﺎـﻔﻣ زا ﻲـﻜﻳ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ نآ نﺪﻣآ ﺪﻳﺪﭘ ﻪﻛ ﺚﻋﺎﺑ

د ﻞﻴﻬﺴﺗ هزﻮﺣ زا يرﺎﻴﺴﺑ ر نﺎﺴﻧا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﮔﺪﻧز يﺎﻫ

ﺎـﻫ

ﺷ ﺖﺳا هﺪ . ﺐﺴﻛ رﺎﻛو ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ترﺎﺠﺗ و

ﻪـﻏﺪﻏد ﻦﻳﺮـﺗ نرﺪـﻣ نﺎـﺴﻧا يﺎـﻫ

ﻲــﺑ ﺖﻓﺮــﺸﻴﭘ زا و ﻪﺘــﺷاﺪﻧ رود ﺮــﻈﻧ زا ار يروﺎــﻨﻓ ﻦــﻳا دﺮﺑرﺎــﻛ ﻚــﺷ هزﻮــﺣ رد ﺎــﻫ

ي شﻮــﻫ

لﺎﺒﻘﺘﺳا ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ ﻲﻣ

ﺪﻨﻛ . ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺑ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ دﺮﺑرﺎﻛ ﺐﺴﻛ

و رﺎﻛ ﻚـﭼﻮﻛ يﺎﻫ

ﻪﻧﺎﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ي

ﻪﺟﻮﺗ رﻮﺸﻛ ﺮﻛ

ﻪﺻﺮﻋ رد لﺎﻌﻓ نﺎﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ و هد ي

يزﺎﺑ ﻊﻳزﻮﺗ و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻧﺎﻳار يﺎﻫ

ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ دﺮﻛرﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ يا

ﻦﻳا ياﺮﺑ ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻫ .

ﻲﮔﮋﻳو زا ﻲﻜﻳ يﺎﻫ

ﺐﺴﻛ رﺎﻛو ا ﻦﻳﺮﻓآرﺎـﻛ و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ هدﺎﻔﺘـﺳ

ي ﻊﺑﺎـﻨﻣ زا ﺪـﻣآرﺎﻛ

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ )

Burger, 2012

.(

ﺖﻛﺮـﺷ يﺎـﻫ

ـﺳﺎﺳا ﻚـﭼﻮﻛ

ًﺎ ﻪـﺑ

زاﺪـﻧا ﻞـﻴﻟد ه

ي ﻚـﭼﻮﻛ نﺎـﺷ

ﻲﺳﺮﺘﺳد دوﺪﺤﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ نﺎﺷ هدﻮﺑ

ـﺑ ،ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻚﻠﻤﺗ يﺎﺟ ﻪﺑ ﻲﻫﺎﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺮ

ﻪـﺑ ﻲـﺳﺮﺘﺳد

ﻲﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﺴﺟ رد ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ و ﺪﻨﺸﻳﺪﻧا و

هار يﻮﺟ ﻪﻧاروآﻮﻧ يﺎﻫ

هدﺎﻔﺘـﺳا ياﺮﺑ يا ي

ﻪـﻨﻬﻴﺑ زا ﺮـﺗ

دﻮﺧ دوﺪﺤﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﻨﺘـﺴﻫ

)

Bessant & Tidd, 2011

.(

ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ

يزﺎـﻴﻧ ﻦﻴـﻨﭼ

، يروﺎـﻨﻓ

ﺖﻛﺮﺷ ﻦﻳا ياﺮﺑ هراﻮﻤﻫ ﻢﻬﻣ راﺰﺑا ﻚﻳ ﺎﻫ

ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻞﻴﻬـﺴﺗ رﻮـﻣا ﺪـﻣآرﺎﻛ ﻪـﺑ نازرا و

رﺎﻤـﺷ

هﺪﻣآ ﺳﺎﺳا و

ًﺎ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ يروﺎـﻨﻓ يﺎـﻫ ﺚـﻋﺎﺑ

ﻪﻌـﺳﻮﺗ ي

ﻪـﺑ ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎـﻛ

ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎـﻛ هﮋـﻳو يﺎـﻫ

ﺳا هﺪﺷ ﻪﻧاروﺎﻨﻓ ﺖ

Burger, 2012) .(

ﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يروﺎـﻨﻓ زا ﻲﻜﻳ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻪﻜﻨﻳا ﻪ يﺎـﻫ

ﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﻲﻳ

بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ

ﻪـﺻﺮﻋ رد ناواﺮـﻓ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ ي

ﻪـﻧﺎﻳار

ﻦﻴـﺷﺎﻣ و ﺎـﻫ ﺎـﻫ

ﺚﻋﺎﺑ نازرا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ نﺪﺷ ﺮﺗ ﺎﻫ

هﺪﺷ ﻦﻳا زا ، ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻲﺳرﺮﺑ ور

(3)

ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻲـﻣ ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ

ﻮـﺿﻮﻣ ﻚـﻳ ﺪـﻧاﻮﺗ

ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ع .

سﺎـﺳاﺮﺑ ،عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﻳا

ﺴﻣ ﺎ ﻪﻟ ي ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻦﻳا »

ﻲـﻣ ﻪـﻧﻮﮕﭼ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺪـﻧاﻮﺗ

ﺚـﻋﺎﺑ ﺖـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳا

ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺎﻫ

ي روﺎﻨﻓ ﻚﭼﻮﻛ ﻮـﺷ

د

« . ﻪـﻳﺮﻈﻧ ي ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﺰـﻴﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا يﺎـﻨﺒﻣ

رﺪﻨﻟدرﻮﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ )1

2001 ( ﺖﺳا رد ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ ﻪﻛ ﺐـﺴﻛ

رﺎـﻛو

هزﻮـﺣ ﻞﻣﺎـﺷ ار يﺎـﻫ

ﺎﻧﻮﮔ ،نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا ،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ ،ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا دازﺎﻣ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻲﻧﻮﮔ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و اﻮﺘﺤﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،لﺮﺘﻨﻛ راﺰﺑا ،ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ ﻒـﻳﺮﻌﺗ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ و يﺰﻳر

ﺮﻛ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا ﺰﻴﻧ ﺎﻣ و ﺖﺳا هد ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو بﻮﭼرﺎﭼ ﻦﻳا رد ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ

هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻳا

ﻢ ﺎﺗ ﺎﻳ در ﻪﺑ ﺎﺗ ﻳ

ﻢﻳزادﺮـﭙﺑ ﺮـﻳز دﺎـﻌﺑا زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ رد ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮﻫ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺪﻴ .

نﺎﻤﻫ ﻦﻳا زا ﺶﻴﭘ ﻪﻛ رﻮﻃ نﺎﻴﺑ

ﺪﺷ

، ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا ﻲﻠﺻا فﺪﻫ شﻮـﻫ يﺎـﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ

ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ روﺎﻨﻓ يﺎﻫرﺎﻛو

ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .

تﺎﻴﺑدا ﺮﺑ يروﺮﻣ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ و

ي ﻖﻴﻘﺤﺗ

ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ

ﺮﭘ زا ﺶﻴﭘ

ﻢﻴـﻨﻛ ﻪـﺟﻮﺗ شﻮﻫ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻲﺘﺴﻴﭼ ﻪﺑ ﻦﺘﺧاد .

ﻒﻳرﺎـﻌﺗ

زا ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ شﻮﻫ

ﻪﻛ هژاو ﺎﺑ فداﺮﺘﻣ ي

ﻲﺴﻴﻠﮕﻧا

Intelligence

ﻲﻣ ﻪﻠﻤﺟ نآ زا ،هﺪﺷ ﺪﺷﺎﺑ

ﺖﻐﻟ رد ﻪﻣﺎﻧ ي ﺎﻜﻴﻧﺎﺘﻳﺮﺑ )2

2012 ( ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﻧﻮﮕﻨﻳا شﻮﻫ :

» يرﺎﮔزﺎـﺳ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺮﺛﻮـﻣ

ﺮﻴﻴﻐﺗ دﺎﺠﻳا ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﭼ ،ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ دﺮـﻓ رد

ﺎـﻳ ﻂﻴـﺤﻣ و ﺎـﻳ

ﺪـﻳﺪﺟ ﺰـﻴﭼ ﻚـﻳ ﻦﺘﻓﺎـﻳ

« . شﻮـﻫ

ﻦﻴــﺷﺎﻣ يﺪﻨﻤــﺷﻮﻫ زا ﺖــﺳا ترﺎــﺒﻋ ﻲﻋﻮﻨــﺼﻣ و ﺎــﻫ

ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ ﻪﺧﺎــﺷ ﻪــﺑ

ﺶــﻧاد زا يا ﻪــﻧﺎﻳار

ﻦﻴــﺷﺎﻣ ياﺮــﺑ يﺪﻨﻤــﺷﻮﻫ زا ﻲﺤﻄــﺳ ﻦﻴــﻨﭼ دﺎــﺠﻳا نآ فﺪــﻫ ﻪــﻛ دراد هرﺎــﺷا ﺎــﻫ

ﻲــﻣ ﺪــﺷﺎﺑ

(Norvig & Russell, 2003)

. اورﻮﻜﻴﺳ )3

2009 ( ﻪـﺑ ار ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ

زﻮـﺣ ناﻮـﻨﻋ ه

زا يا

ﻦﻴﻴﺒﺗ تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ ﺶﻧاد ﺮﻛ

ﻦﻴﺷﺎﻣ دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﻳ دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﻪﻛ هد ﺎﻫ

هﺎﮕﺘﺳد و رﺎﻛوﺮـﺳ ﻲﻳﺎـﻫ

ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻪﻛ دراد

ﺪـﻧراد دﻮـﺧ رد ار ﺪﻨﻤـﺷﻮﻫ رﺎﺘﻓر زا ﻲﻳﺎﻫ .

هژاو وا ﺪـﻳد زا ي

ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ

1. Nordlander

2. Encyclopedia Britannica 3. Sikorova

(4)

ﻢﻫ ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﺎﺘﻓر ﺎﺑ لدﺎﻌﻣ و زرا هدﻮﺑ

مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا يور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻢﺠﺣ زﻮﻨﻫ و مﺎـﺠﻧا

ﻧ هﺪﺸ ﺖﺳا . بﺎﺘﻛ

ﻪـﺑ ار نآ عﻮـﺿﻮﻣ ﻦـﻳا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ يﺎـﻫراﺰﺑا ﻲـﺣاﺮﻃ و ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ناﻮـﻨﻋ

ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد

ﺪﻧا ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ راﺰﺑا ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ دﻮـﺧ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﻛ

ﻲﻣ كرد ار مﺎﺠﻧا ار ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺲﻧﺎﺷ يزﺎﺳﺮﺜﻛاﺪﺣ ياﺮﺑ و ﺪﻨﻛ

ﻲﻣ ﺪﻫد )

Luger &

Stubblefield, 2004; 235-240

.(

ﻚﻣ رد رﺎﺑ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻲﺗرﺎﻛ لﺎﺳ

1956 رﺎﻜﺑ ار هژاو ﻦﻳا

ﻦﻴﺷﺎﻣ ﺖﺧﺎﺳ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ و ﺶﻧاد ار نآ و دﺮﺑ ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ يﺎﻫ

ﺪﻴﻣﺎﻧ .

رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو

نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻧﻮﻨﻛ ﺮﺼﻋ رد ﻪﻜﺒﺷ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻴﻣ ﻂﺑاور زا ﺎﻫ

ﻪﺑ ﺎﻫ ياﺮـﺑ يراﺰﺑا ناﻮﻨﻋ

دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺢﻄﺳ يﺎﻘﺗرا و يرﺎﮔزﺎﺳ ـﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺧ

ﻲ ﺪـﻨﻨﻛ )

Hengst & Sol, 2001

.(

ـﺳﺎﺳا

ًﺎ

هرود يا ﻲﻣ ﻲﮔﺪﻧز نآ رد ﻪﻛ ﻲﮔﮋﻳو ﻢﻴﻨﻛ

ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ دراد تﺎـﻋﻼﻃا شدﺮـﮔ ،دﺎـﻳز ﺖﺑﺎﻗر

رد ﺮـﻴﻴﻐﺗ و ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا يﺎـﻫزﺎﻴﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ،تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻗد و ندﻮﺑ زور ﻪﺑ ياﺮﺑ ﻻﺎﺑ يﺎﺿﺎﻘﺗ ،دﺎﻳز نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ .

ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻲﺧﺮﺑ ﻲﮔﺪﻧز رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ دورو

نﺎﺴﻧا

ﻪـﻫد ﻪـﺑ ار ﺎﻫ ي

1940 ﻦﻴﺴﺨﻧ عاﺮﺘﺧا و ﻪﻧﺎﻳار

ﺎﻫ داد ﺖﺒﺴﻧ ه

،ﺪﻧا ﻞﻳو ﺎﻣا )1

2001 ( ﮓﻧﻮﻳ و )2

1998 ( ﺪـﻧﺪﻘﺘﻌﻣ

اد مﺎــﻧ ﻲﻋﻮﻨــﺼﻣ شﻮــﻫ ﻪــﭽﻧآ ﻪــﻛ ر

لﺎــﺳ زا د 1965

رد تﻮــﻤﺗراد هﺎﮕــﺸﻧاد ﺲﻧاﺮــﻔﻨﻛ رد

نآ رد ﻪﻛ ﺪﺷ زﺎﻏآ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺮﻳﺎﺸﭙﻤﻫﻮﻴﻧ 10

هرﺎﺑرد ﺪﻨﻤﺸﻧاد ي

ﻪﻧﺎﻳار ﻲﻳﺎـﻫ ﻪـﻛ ﺪـﻧدﺮﻛ ﺚـﺤﺑ

ﺑ ﻪﻧاﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﺪﻨﻧاﻮﺘ

» ﺪﻨﻨﻛ رﺎﺘﻓر

« . نآ ﻪـﻛ ﺪﺷ يﺰﻴﭼ نﺪﻣآ ﺪﻳﺪﭘ ﺐﺒﺳ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد ﻦﻳا دﺮﻜﻳور

ﻲﻣ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ار ﻢﻴﻧاد

.

ﻪﻫد ﺮﺧاوا رد ي

1970 ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ يدﻼﻴﻣ ي

يرﺎﺠﺗ ياراد ﻪـﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ناﻮـﻨﻋ

"

نﺎﻛ ﺲﻜﻳا

"3

ﺪﻣآ رازﺎﺑ ﻪﺑ .

هرود ﻦﻳا رد ي

مﺮﻧ ﻲﻧﺎﻣز ﻣ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ و يرﺎﺠﺗ يﺎﻫراﺰﻓا

ﺮـﺑ ﻲـﻨﺘﺒ

ﺪﻧدﻮﺑ دوﺪﻌﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ .

ﻪﺑ ﻦﭘاژ يﺮﻬﺷ يﺎﻫرﺎﻄﻗ رد يزﺎﻓ ﻖﻄﻨﻣ ﺲﭙﺳ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ

ﺪﺷ ﻪﻛ ﻢﻫ مﺮﻧ ﻚﻳ رد نﺎﻣز رد يﺪﻴﻟﻮﺗ راﺰﻓا

ﻛ ﻪﻧﺎﺧرﺎ يا ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﻛرﺎﻤﻧاد

ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ .

رد

لﺎﺳ نﺎﻤﻫ ﻦﻴﺷﺎﻣ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻟﺎﻣ شدﺮﮔ ﺎﻫ

رد رﻻد نﻮـﻴﻠﻴﻣ ﺪﻨﭼ ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ياراد يﺎﻫ

1. Veale 2. Young 3.XCON

(5)

لﺎﺳ ﻴﺳر ﺪ )

WFMO, 2001

.(

رﺪﻧﻻدرﻮﻧ )1

2001 (

ـﺑ ﻪـﻛ دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺮ

رد ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ دﺮﺑرﺎـﻛ ﺐـﺴﻛ

رﺎـﻛو

،دﻮــﺑ ﺰــﻛﺮﻤﺘﻣ ﻞــﺼﻔﻣ

ﺮــﺑ ﺺﺧﺎــﺷ

هدﺎﻔﺘــﺳا ﻞــﺑﺎﻗ ﻢــﻬﻣ يﺎــﻫ ي

ياﺮــﺑ ﻲﻋﻮﻨــﺼﻣ شﻮــﻫ

ﺐﺴﻛ رﺎﻛو ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻪﻧﺎﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ .

ﻦﻳا ﺺﺧﺎـﺷ ﺎـﻫ زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ :

ﺖـﻴﻓﺮﻇ دﺎـﺠﻳا

دازﺎــﻣ ﻲﺗﺎــﻋﻼﻃا ﻣ ﻂــﺑاور ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ ،2

نﺎﻳﺮﺘــﺸ ) رﺎــﺘﻓر ﻞــﻴﻠﺤﺗ (

نﺎﻳﺮﺘــﺸﻣ ﻂــﺑاور ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ ،

) ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ و ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ (

ﻲﻟﺎـﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ و ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ،ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ، .

وا ﺶﻫوﮋـﭘ رد

ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ و هﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ اﻮﺘﺤﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و لﺮﺘﻨﻛ ﺶﺨﺑ ود ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺰـﻴﻧ

ﻪـﺑ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ دراد هرﺎﺷا ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺰﻳر .

رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ عاﻮﻧا ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو ﺎﻫ

ﻢﺘﺴﻴﺳ هﺮﺒﺧ يﺎﻫ 3

ﻲﺗرﺎﻛ ﻚﻣ )4

2000 ( ﻢﺘﺴﻴﺳ

ﻲـﻣ ﻒـﻳﺮﻌﺗ حﺮﺷ ﻦﻳا ﻪﺑ ار هﺮﺒﺧ يﺎﻫ ﺪـﻨﻛ

: سﺪـﻨﻬﻣ ﻚـﻳ

5ﺶﻧاد هزﻮﺣ ﻚﻳ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺎﺑ ي

ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺺﺨﺸﻣ هدﺮﻛ

ﻲـﻣ شﻼﺗ و رد ار ﺎـﻬﻧآ ﺶـﻧاد ﺪـﻨﻛ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻚﻳ ي

ﻪﻧﺎﻳار يا

ﺪـﻨﻛ اﺮـﺟا ار ﻲـﺼﺨﺸﻣ ﻒﻳﺎﻇو نآ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺎﺗ ﺪﻨﻛ ﻢﺴﺠﻣ .

هرﺎـﺷا وا

ﻲﻣ لﻼﺧ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻛ

ﻲـﭙﻛ نﺎـﮔﺮﺒﺧ ﺶـﻧاد ﺎـﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﺶﻧاد ﺐﺴﻛ ﻪـﻴﺒﻌﺗ ﻢﺘـﺴﻴﺳ رد و يرادﺮـﺑ

ﻲﻣ هﻮﻴﺷ و ﺎﻬﻧآ تارﺎﻜﺘﺑا ﻪﻜﻠﺑ ،دﻮﺷ ي

ﻪـﺑ دﻮـﺷ هﺪـﻧﺎﺠﻨﮔ ﺪـﻳﺎﺑ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺰـﻴﻧ ﺎـﻬﻧآ لﻻﺪﺘﺳا

بﺎﺨﺘﻧا ار ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻲﺼﺨﺸﻣ ﻂﻳاﺮﺷ رد ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻜﺷ دﺮﻛ

.

ﻪﻜﺒﺷ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ 6

ﻪﻜﺒﺷ ﻪﻜﺒﺷ ﻪﺑ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ﺖﺨﺳ يﺎﻫ

راﺰﻓا

ﻪﻜﺒـﺷ ﻪـﻛ ﻲﻟﺎـﺣ رد ،دراد هرﺎـﺷا رﻮﺤﻣ يﺎـﻫ

ﻪﻜﺒﺷ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ ﻲﺒﺼﻋ مﺮﻧ يﺎﻫ

ﺪﻨﺘﺴﻫ يراﺰﻓا .

ﻲﺒـﺼﻋ شزادﺮـﭘ ﻪـﭽﻧآ ﺖـﺳا هﺪـﺷ هﺪـﻧاﻮﺧ7

1.Nordlander

2.Information Overload 3.Expert Systems 4.McCarthy

5. Knowledge Engineer 6.Artificial Neural Network 7.Neural Computing

(6)

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي ﻪﻜﺒـﺷ يﺎـﻫ ياراد هﺮـﮔ رﺎﮔزﺎـﺳ يﺎـﻫ و هدﻮـﺑ

زا يﺮﻴﮔدﺎـﻳ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﻚـﻳ ﻖـﻳﺮﻃ زا

هﺮﻴﺧذ ار هﺪﺷ هدﻮﻣزآ ﺶﻧاد ،ﻒﻳﺎﻇو يﺎﻫﻮﮕﻟا هدﺮﻛ

د ﻞـﺑﺎﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا ياﺮﺑ ار نآ و ﻲـﺳﺮﺘﺳ

ﻲﻣ ﻨﻨﻛ ﺪ . ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﻜﺒﺷ ﻦﻳا رﺎﻛ ﻦـﻳا ﻪﺑ ﺎﻫ

ﻲـﻣ ترﻮـﺻ ﺪـﺷﺎﺑ

راﺮـﻜﺗ ﻖـﻳﺮﻃ زا يﺮﻴﮔدﺎـﻳ ﻪـﻛ

ﻚﭼﻮﻛ تﺎﺣﻼﺻا ﻲﻣ مﺎﺠﻧا

دﻮﺷ ﺖـﺳد هاﻮـﺨﻟد ﺖﻴﻌـﺿو ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻧﺎـﻣز ﺎﺗ ﻢﻴﺑﺎـﻳ

. ﻦـﻳا رد

ﻪﻜﺒﺷ حﻼﺻا يﻮﮕﻟا ﺎﻫ

، ﺎﻔﻳا يﺮﻴﮔدﺎﻳ رد ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ هدﺮﻛ

ﻪﻳﺬﻐﺗ ﺐﺒﺳ و ي

ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ

ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﻢﺠﺣ ﺮﺑ ندوﺰﻓا و يﺎﻫ

ﻲﻣ نآ دﻮﺷ .

ﺎﻨﻧﺎﺟ و ﺎﻧﺎﻳﺮﺘﻴﻓ )1

2011 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗاﺮﻓ ﻪﺑ يا

ﻪﻨﻴﻣز رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ي

رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ دﺮﺑرﺎﻛ ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو ماﺪﻗا ﺎﻫ ﺮﻛ د ه و رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ رد هﺪـﺷ پﺎـﭼ تﻻﺎﻘﻣ

تﻼــﺠﻣ ﻦﻴــﺑ

لﺎــﺳ زا ار ﻲــﻠﻠﻤﻟا 2000

ﺎــﺗ 2011 ﺪــﻧدﺮﻛ ﻲــﺳرﺮﺑ .

ﻪــﺠﻴﺘﻧ رد ي

ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦــﻳا

ﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ

هدﻮـﺑ ترﺎـﺒﻋ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا رد ﻪـﺟﻮﺗ درﻮ زا ﺪـﻧا

:

هﺮـﻴﺠﻧز ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ي

،شزرا

هداد ،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻂﺑاور ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺮﻴﺧذ ،يوﺎﻛ

ي ﻢﺘﺴﻴﺳ ،هداد هداد ﻲﻧﺎﺒﻴﺘـﺸﭘ يﺎﻫ

دﺮـﻜﻠﻤﻋ ،ﺎـﻫ

يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،نزاﻮﺘﻣ يزﺎﻴﺘﻣا ترﺎﻛ ﺐﺴﻛ

رﺎـﻛو ،ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ ،

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ ،ﻲﺘﻛﺮﺷ ﻊﺑﺎﻨﻣ يﺰﻳر ﻛ يﺎﻫ

ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ مﺎﺠﻧاﺮﺳ و ﺖﻴﻔﻴﻛ لﺮﺘﻨ يدﺮﺒﻫار

.

رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو

ﻚﻳاﺮﺑرو و نﺎﻫﺮﺑﺪﻟﻮﻴﺗ )2

2003 (

ـﺑ ار ﻲﻟﺪـﻣ ﻪ

رﻮـﻈﻨﻣ ياﺮـﺑ ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ زا هدﺎﻔﺘـﺳا

هداد يوﺎﻛ ﺐﺴﻛ رﺎﻛو دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺮﻛ ﺪﻧد . ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ لﺪﻣ رد هداد يﺎـﻫ

ﻞـﻴﻠﺤﺗ و يوﺎـﻛ

هداد ﺎﻫ ﻪﺑ ﻂﺑاور ياﺮﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا و يﺮﺘﺸﻣ

تﺎﻣﺪـﺧ زا ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ

هﺪـﺷ ﻪـﺟﻮﺗ

ﺖﺳا . رﺪﻨﻟدرﻮﻧ )3

2001 ( رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺐـﺴﻛ

رﺎـﻛو

هزﻮـﺣ ﻞﻣﺎـﺷ ار ﻲﻧﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ يﺎـﻫ

ﻲﻣ ﺪﻧاد .

ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا دازﺎﻣ ﺖﻴﻓﺮﻇ

ﻚـﻳ زﺎـﻴﻧ ﺪـﺣ زا ﺶﻴـﺑ تﺎـﻋﻼﻃا دﻮـﺟو و تﺎـﻋﻼﻃا رﺎﺠﻔﻧا ﻪﻛ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻫوﺮﮔ

1.Fitriana and Djatna

2.Tewoldeberhan and Verbraeck 3.Nordlander

(7)

ياﺮﺑ ﺖﺻﺮﻓ ﺐﺴﻛ

رﺎﻛو ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ز تﺎﻋﻼﻃا دﻮﺟو اﺮﻳز ، ﻢﻴﻤﺼﺗ ياﺮﺑ دﺎﻳ

يﺮﻴﮔ ﺐﺴﻛ رﺎﻛو

ﺖﺳا ﻲﻣاﺰﻟا .

ﻪﺑ ﻲﻣ ؛ﺪﻧراد ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻦﻜﻤﻣ تﺎﻋﻼﻃا مﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻧاﺮﻳﺪﻣ ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ

ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ يﺮﺘﻬﺑ تﺎﻤﻴﻤﺼﺗ .

تﺎﻋﻼﻃا لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ دازﺎﻣ

يدراﻮﻣ رد ﺰﻴﻧ

ﻲﻣ ﻲـﻫاﺮﻤﮔ ﺐﺒﺳ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺖﻗو فﻼﺗا ﺎﻳ و ﻪﻛ ﺖﺳﺎﺠﻨﻳا ،دﻮﺷ

ﻲـﻣ ﺎـﻔﻳا ار دﻮـﺧ ﺶـﻘﻧ ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ ﺪـﻨﻛ

. ﻞـﻴﻠﺤﺗ

مﺮـﻧ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲـﺘﻴﻓﺮﻇ ،ﻪﺟﻮﺗ هﺎﮕﻳﺎﺟ رد شزراﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا نداد راﺮﻗ و تﺎﻋﻼﻃا يﺎـﻫراﺰﻓا

هداد ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ ﻪـﺋارا يوﺎــﻛ

هداد رﺎـﻜﻫار و ﺖـﺳرد

ﺎــﺑ نﺪـﺷ ﻪـﺟاﻮﻣ ياﺮــﺑ

ﺪﺣ زا ﺶﻴﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار

ﺪﻫد .

1خﻮﻛ ) 2000 ( نﺎﻴﺑ ﻲﻣ ﺎـﺑ ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ ﻪـﻛ دراد

هﻮﻴﺷ ﻲﻳﺎﻫ هداد نﻮﭽﻤﻫ ﻛ

ﻲﻣ ﻚﻤﻛ يوﺎ ﺪﻨﻛ

ﺎﺗ هداد زا ﻲﻌﻴـﺳو ﻢﺠﺣ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺎـﺑ ،مﺎـﺧ يﺎـﻫ

هداد شزادﺮﭘ ﺪﻨﻤﺷزرا تﺎﻋﻼﻃا زا ﻲﻓﺎﻛ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ

هﺮﻬﺑ ﻢﻳﻮﺷ ﺪﻨﻣ .

نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ

نﺎﻳﺮﺘــﺸﻣ ﻂــﺑاور ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ

، ﺖــﻴﻟﺎﻌﻓ نﺎــﻴﻣ ﻲﮕﻨﻫﺎــﻤﻫ تﺎﻣﺪــﺧ ،ﻲﺑﺎــﻳرازﺎﺑ ،شوﺮــﻓ يﺎــﻫ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﻳﺎﺳ و ﻲﻧاﺪﻴﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ

نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ سﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﻲﻣ

ﺪـﺷﺎﺑ . ﻲﻣﺎـﮕﻨﻫ

ﻊﻤﺟ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻴﻔﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻛ ﻲﻣ يروآ

ﻠﻜـﺷ ﻪـﺑ ﺎـﻬﻧآ شزادﺮﭘ ،دﻮﺷ ﻲ

ﻪﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺷﺎﺑ

ﺖﺳا ﻢﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ .

ﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا شزادﺮﭘ ﻪﺑ

هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻲﻣ

ناﻮﺗ ﺪﻴﻤﻬﻓ ﻪﻛ

ﻲﻣ ﻲﻧﺎﺴﻛ ﻪﭼ يور ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ناﻮﺗ

دﺮﻛ يراﺬﮔ ه

ﻲـﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ و

ـﻬﻧآ ناﻮـﺗ ﺪـﻳﺮﺧ ﺖﻤـﺳ ﻪـﺑ ار ﺎ

دﺮﻛ ﺐﻴﻏﺮﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ .

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ لﺎـﺣ رد نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ماﺪـﻛ ﻪﻛ ﺪﻫد

ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺪﻨﺘﺴﻫ رﺎﺘﻓر ﺮﻴﻴﻐﺗ

ﺪـﻫد نﺎـﺸﻧ ﺶﻨـﻛاو ﺎـﻬﻧآ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﻊﻗﻮﻣ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ .

ﻪﺑ ﻲﻣ هزﺎﺟا ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﺰـﻛﺮﻤﺗ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻦﻳﺮﺗروآدﻮﺳ ﺮﺑ ﺖﻛﺮﺷ ﻪﻛ ﺪﻫد

دﺮﻛ ه ﻢﻛ ﻪﺑ ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر و ﻪﻨﻳﺰﻫ

ﻞﻜﺷ ﻦﻳﺮﺗﺪﻣآرﺎﻛ و ﻦﻳﺮﺗ ﻦﻜﻤﻣ

ﺪﻫد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺗ

ﻪﺠﻴﺘﻧ رد

دﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺑ .

نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا

هزﻮﺣ ي

مﺮـﻧ ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ ﺖـﺳا يدﺎﻳز تﺪﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ

هﺮـﺒﺧ ﻢﺘـﺴﻴﺳ يﺎـﻫراﺰﻓا

2

1.Koch

2.Expeert system

(8)

ﻲﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﻮﺷ

. ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ يﺎﻫ ﺖﻛﺮـﺷ ﻪﺑ ﻲ

ﻲـﻣ ﻚـﻤﻛ ﺎـﻫ ﺪـﻨﻨﻛ

ﺎـﺗ ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﺎـﺑ

و ﺖﻴﻌـﺿو ﻖـﻴﻗد ﻢﻴـﻈﻨﺗ ،تﺎﻣﺪﺧ ﻲﺑﺎﻳﺎﺟ ،تﻼﻜﺸﻣ ﺖﺳرد ...

ﻲﻧﺎﺒﻴﺘـﺸﭘ ﻞﻜـﺷ ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ ﻪـﺑ

ﺪﻨﻫد مﺎﺠﻧا ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ .

ﺴﻴﺳ ﻦﻳا ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻤﺿ ﺘ

ﻢ

هﺮـﻴﺠﻧز رد ﺎـﻫ ي

ﻪـﭼرﺎﭙﻜﻳ و شزرا و يزﺎـﺳ

ﻪﻨﻴﻬﺑ ﻪﺿﺮﻋ زا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺐﺴﻛ يزﺎﺳ و ﺪﻨﺘـﺴﻫ زﺎـﺳرﺎﻛ ﺖﻛﺮـﺷ ياﺮـﺑ ﺰﻴﻧ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﺎـﺑ ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد

هﺮﻴﺠﻧز لﻼﺧ رد هﺪﺷ مﺎﻤﺗ ﺖﻤﻴﻗ ﺶﻫﺎﻛ ي

ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣ ،شزرا ي

رد و هﺪـﺷ مﺎـﻤﺗ

ﻲﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻌﻔﻨﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺪﻧﻮﺷ

.

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ

هﻮﻴﺷ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ

ﻪـﺑ ﻲﻳﺎـﻫﻮﮕﻟا ﻦﺘﻓﺎﻳ رد ﺪﻨﻧاﻮﺗ نﺎـﺸﻧ ﻪـﻛ ﺪﻧﻮـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ رﺎـﻛ

ﻲﻣ

ﻲـﮔﮋﻳو ﻪـﭼ ﺎﺑ يﺮﺘﺸﻣ ماﺪﻛ ﺪﻫد

ﺎﺑ ﻲـﺼﺨﺸﻣ يﺎـﻫ رازرﺎـﻛ و ﻖـﻴﻗد ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ درﻮـﻣ ﺪـﻳ

ﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻲﺗﺎﻐﻴﻠﺒﺗ ﻧ

ﺪ . ﺮﻛارد )1

2000 ( نﺎﻴﺑ ﻲﻣ ﺮـﮕﻳد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫراﺰﺑا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺎـﻬﻨﺗ

هﻮﻴـﺷ ي

ﻠﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻲﺗﺎﻴﻠﺒﺗ يﺎﻫرازرﺎﻛ دﺎﺠﻳا ﻜ

يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎﻬﻧآ ﻪ ﻞﻴﻠﺤﺗ يﺎﻫ

يدﺎـﻳز ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ و ﻪﻧاﺮﮔ

هدﺮﻛ اﺪﻴﭘ يﺮﺘﺸﻣ ﻂﺑاور ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧا

ﺑ ﺚـﻋﺎ

ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ ﻲـﺸﺨﺑﺮﺛا دﻮـﺒﻬﺑ

ﻲﻣ دﻮﺷ .

لﺮﺘﻨﻛ راﺰﺑا

ﻪﺑ لﻮﻤﻌﻣ رﻮﻃ ﺖﻛﺮـﺷ ناﺮﻳﺪﻣ

ﻪـﻨﻴﻣز رد ﺎـﻫ ي

رﺎـﭼد ﻞﻨـﺳﺮﭘ ﺎـﺑ ﻪﻜﺒـﺷ و بو زا هدﺎﻔﺘـﺳا

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﻜﺸﻣ .

ﺐﻠﻏا

ـﺳﺎﺳا و ﻲـﺼﺨﺷ رﻮـﻣا و ﻲﻣﺮﮔﺮﺳ و ﻦﻨﻔﺗ ياﺮﺑ بو زا داﺮﻓا

ًﺎ يﺎـﻫرﺎﻛ

شزراﺮﻴﻏ ﻲـﻣ هدﺎﻔﺘﺳا اﺰﻓا

ﺪـﻨﻨﻛ .

ﺖـﻴﻓﺮﻇ و ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮـﻫ

ـﺑا نآ يﺎـﻫ لﺮـﺘﻨﻛ ياﺮـﺑ يراﺰ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻣ دﺎﺠﻳا نﺎﻨﻛرﺎﻛ يﺎﻫ

لﺮـﺘﻨﻛ ﻦـﻳا دﻮﺟو ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺚـﻋﺎﺑ

زا داﺮـﻓا ﺰـﻴﻫﺮﭘ

يرﺎﻛﺮﻴﻏ تﺎﻣاﺪﻗا هﺪﺷ

ﻲﻣ و ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ قﻮﺳ ﻒﻳﺎﻇو مﺎﺠﻧا ﺖﻤﺳ ﺪﻫد

.

اﻮﺘﺤﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

ﻪﺑ و ﺖﺳرد تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ هراﻮﻤﻫ ناﺮﻳﺪﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻊﻗﻮﻣ

رد ﺎﺗ

ﻢﻴﻤـﺼﺗ مﺎـﮕﻨﻫ ﻪـﺑ يﺮـﻴﮔ

ﻛ ﻚﻤﻛ ﺎﻬﻧآ ﺪﻨ

. هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ يدﺎﻳز تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ رد ﺎﻫ

دراو ﻲﻃﺎﺒﺗرا ي ﺖﻛﺮـﺷ

1.Drucker

(9)

ﻲﻣ مﺮﻧ ،دﻮﺷ ﺎﻫراﺰﻓا

ﻳ ﺮﺑ ﻲ ﻪﻳﺎﭘ ي نﺎﺴﻧا فﺮﻃ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا ﻦﻴﻨﭼ ﺎﻫ

هﻮﻴﺷ ﻪﺑ ار ﻪﺑ ﻪﻧاﺪﻨﻤﺷﻮﻫ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد و رﺎﻛدﻮﺧ يا

يذ ﺪﻧﺮﻴﮔ رﺎﻛ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺖﻤﻴﻗ

ﺪﻧﻮﺷ .

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يﺰﻳر

ﻪﻧﺎﺧرﺎﻛ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ هﺎﮔرﺎﻛ و ﺎﻫ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻳﺎﺷ ﻚﻤﻛ ﺎﻫ ﻲـﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺰﻳر

ﺪـﻨﻛ .

ﻚﻤﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ

ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ترﻮﺻ ود ﻪﺑ لﻮﻤﻌﻣ رﻮﻃ دﻮﺷ

:

نﺎـﻣز ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻲـﻜﻳ و ﺪـﻴﻟﻮﺗ يﺪـﻨﺑ

ﻪﻳور ﻖﻳﺮﻃ زا يﺮﮕﻳد و ﻪﻧﺎﺧرﺎﻛ زا جوﺮﺧ ﺚﺤﺑ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﮕﻨﻴﻬﺑ يﺎﻫ

ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . ﺎﻛ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﻪﻧﺎﺧر

ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻻﺎـﻛ جوﺮـﺧ و دورو يﺰـﻳر

نﺎـﺳآ ﺚـﻋﺎﺑ

نﺪﺷ نﺎﻣز ﺪـﻴﻟﻮﺗ يﺪﻨﺑ

ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و هﺪـﺷ ﺖﻛﺮـﺷ رد

ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺰـﻴﻧ ﻲﺗﺎﻣﺪـﺧ يﺎـﻫ مﺎـﺠﻧا يﺰـﻳر

هدﺎﻬﻧ و ﻞﻣاﻮﻋ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ و تﺎﻣﺪﺧ ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ار ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ يﺎﻫ

ﺪﻨﻛ . ﻪﻧﺎﺧرﺎﻛ رد ﺎﻫ

هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﻳ ﺐـﻴﻛﺮﺗ ،شﺮـﺑ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ،ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪـﻛ يﻮـﺤﻧ ﻪـﺑ داﻮـﻣ زا

ﻪـﺑ ﻪـﻴﻟوا داﻮـﻣ ﻞﻗاﺪﺣ زا لﻮﺼﺤﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ

ﻲـﻣ ﻦﻴـﻴﻌﺗ ﺪـﻳﺎﻴﺑ ﺖـﺳد

ﺖﻛﺮـﺷ رد و دﻮـﺷ يﺎـﻫ

ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ ﺶﻫوﮋﭘ ﺰﻴﻧ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ

، ﻪـﻨﻴﻬﺑ ﺐﻴﻛﺮﺗ ي

ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ و تﺎﻣاﺪـﻗا ﺺﺨـﺸﻣ ار يرﺎـﻛ يﺎـﻫ

ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .

ﻴﺿﺮﻓ ﻪ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ

1 . ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا دازﺎﻣ ﺖﻴﻓﺮﻇ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺚﻋﺎﺑ

ـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳا ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖ

ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻲﻣ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ

دﻮﺷ .

2 . نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ رﺎـﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺚـﻋﺎﺑ

ياﺮـﺑ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳا

ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻣ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ دﻮﺷ

.

3 . نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺚـﻋﺎﺑ

ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳا

دﻮﺷ .

4 . زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ

ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ يﺎـﻫ ﺚـﻋﺎﺑ

.

5 . ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ

رﻮﻈﻨﻣ ارا ﻳ ﻪ ي ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ لﺮﺘﻨﻛ راﺰﺑا ﺚـﻋﺎﺑ

دﺎـﺠﻳا

ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻲﻣ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ

دﻮﺷ .

(10)

6 . اﻮﺘﺤﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺚﻋﺎﺑ

.

7 . ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يﺰﻳر

ﺚـﻋﺎﺑ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎـﺠﻳا

دﻮﺷ .

ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﻖﻴﻘﺤﺗ

ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يراﺬـﮔﺮﻴﺛﺄﺗ لﻮﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ،ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ

ﻘﺘﺴﻣ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ ﻞ ﻣ

ﻲﻣ حﺮﻄ ﻮﺷ رد ﻪﻛ د هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ )

1 ( ﻲﻣ هداد نﺎﺸﻧ دﻮﺷ

.

رادﻮﻤﻧ 1 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ

هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ )

1 ( ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار

ﺪﻫد .

شور ﻲﺳﺎﻨﺷ

ﻦﻳا ﻲـﺸﻳﺎﻤﻴﭘ عﻮـﻧ زا و ﻲﻔﻴـﺻﻮﺗ دﺮـﻜﻳور ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖـﺳا

. مﺎـﺠﻧا ﺎـﺑ مﺎـﮔ ﻦﻴﺘـﺴﺨﻧ رد

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي ا

،يدﺎﻨﺳ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻛ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ راﺮﻘﺘﺳا ﻞﺣاﺮﻣ يﺎﻫ

ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻦﻴﺸﻴﭘ

ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﺷ

ﺪﻧ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ ﺖﻛﺮﺷ ناﺮﻳﺪﻣ زا يا

ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ يﺎﻫ ﻲﻳﺎـﻫ

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﺘﻓﺎﻳ قﺎﺒﻄﻧا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺗ

ﺖـﻴﻌﻗاو ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ

دﻮـﺷ ماﺪـﻗا ﺎـﻫ .

ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﻦـﻳا زا ﺲـﭘ

اﺮﺨﺘﺳا ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻳﺎﻬﻧ بﻮﭼرﺎﭼ ج

هﺪﺷ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و يا

ﻪﺑ ﺪﺷ ﻲﺣاﺮﻃ ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ راﺰﺑا ناﻮﻨﻋ .

ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﺖﻴﻓﺮﻇ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ

ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ

لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫراﺰﺑا اﻮﺘﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ لﺮﺘﻨﻛ و يﺰﻳر

ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ

(11)

لوﺪﺟ

1 . لوﺪﺟ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ

ﺮﻴﻐﺘﻣ حﺮﺷ

نﺎﻘﻘﺤﻣ

ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا دازﺎﻣ ﺖﻴﻓﺮﻇ زﺎﻴﻧ ﺪﺣ زا ﺮﺗاﺮﻓ تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻓﺎﻳرد و ﺐﺴﻛ

ﻢﻴﻤﺼﺗ ياﺮﺑ رﺪﻧﻻرﻮﻧ يﺮﻴﮔ

20011

ﻦﻳد ، ﺎﻫ

2رﺪﻳ ، 2010

نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺘﺳاﻮﺧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ

ﻪ ﺎﻫ و زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ

ﺎﻬﻧآ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻖﻳﺮﻃ

رﺪﻧﻻرﻮﻧ 2001 نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻧﺎﻳﺮﺘﻴﻓ ، ،3

2011 ﻚﻳاﺮﺑرو و نﺎﻫﺮﺑﺪﻟﻮﻴﺗ ، ،4

2003 ﻦﻳد ، ﺎﻫ ،رﺪﻳ 2010

ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا

،ﺐﻴﻋ ﻊﻓر ،شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ مﺎﺠﻧا زا ﺲﭘ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﺮﻳﺎﺳ و شزﻮﻣآ

ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺪﻳﺮﺧ ﺪﻧ

رﺪﻧﻻرﻮﻧ 2001 ﺮﺘﻴﻓ ، ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻧﺎﻳ

2011 ،ﻚﻳاﺮﺑرو و نﺎﻫﺮﺑﺪﻟﻮﻴﺗ ، 2003

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ ارا ،تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ مﺎﺠﻧا

ﻳ ﻪ ي هﻮﻘﻟﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﻻﺎﻛ

فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا و رﺪﻧﻻرﻮﻧ

2001 ، نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻧﺎﻳﺮﺘﻴﻓ ،

2011 ﻦﻳد ، ﺎﻫ ،رﺪﻳ 2010

لﺮﺘﻨﻛ راﺰﺑا ياﺮﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ يﺎﻫراﺰﺑا زا هدﺎﻔﺘﺳا

ﻟﺎﻌﻓ لﺮﺘﻨﻛ ﺖﻴ ﺖﻛﺮﺷ نﺎﻨﻛرﺎﻛ يﺎﻫ رﺪﻧﻻرﻮﻧ

2001 ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻧﺎﻳﺮﺘﻴﻓ ،

2011

اﻮﺘﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﻨﻴﻬﺑ ياﺮﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا

يزﺎﺳ

ارا ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ياﻮﺘﺤﻣ ﻳ

ﻲﻣ ﻪ دﻮﺷ رﺪﻧﻻرﻮﻧ .

2001

،

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يﺰﻳر

ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا يراﺰﺑا ناﻮﻨﻋ

نﺎﻣز ياﺮﺑ ﻴﻛﺮﺗ و ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺪﻨﺑ هدﺎﻬﻧ ﺐ

يﺎﻫ

ﺪﻴﻟﻮﺗ رﺪﻧﻻرﻮﻧ

2001 ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻧﺎﻳﺮﺘﻴﻓ ،

2011

ﻪﻌﻣﺎﺟ ي ﺖﻛﺮـﺷ ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يرﺎﻣآ

ﻪـﺻﺮﻋ رد لﺎـﻌﻓ ﻦﻳﺮﻓآرﺎـﻛ يﺎـﻫ ي

يزﺎـﺑ يﺎـﻫ

ﻪﻧﺎﻳار ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ يا ﺪﻨﻫد

. ﻪﻧﺎﺳر ﺶﺨﺑ هﺎﮕﻳﺎﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﮓـﻨﻫﺮﻓ ترازو لﺎـﺘﻴﺠﻳد يﺎـﻫ

ﺖﻛﺮﺷ ﻦﻳا رﺎﻣآ ﻪﺑ ﻲﻣﻼﺳا دﺎﺷرا ﺎﻫ

نﺎﺷداﺪﻌﺗ ﻪﻛ ﺎـﺑ ﺮﺑاﺮﺑ

52 ،دﻮـﺑ ﺖﻛﺮـﺷ ﻲـﺳﺮﺘﺳد

اﺪـﻴﭘ

ﻢﻳدﺮﻛ ﺖﻛﺮﺷ و رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ

هدوﺪـﺤﻣ ي

ﻪـﺑ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺮﻘﺘـﺴﻣ گرﺰـﺑ ناﺮـﻬﺗ

ﻪـﻌﻣﺎﺟ ناﻮـﻨﻋ ي

ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﺶﻫوﮋﭘ .

ﻪـﻤﻫ ياﺮـﺑ ،ﻚـﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا ﺖﺴﭘ ﻲﻧﺎﺸﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ي

ﺖـﺳاﻮﺧرد ﺎـﻬﻧآ

لﺎﺳرا يرﺎﻜﻤﻫ ﺪﺷ

يﺮﻴﮕﻴﭘ زا ﺲﭘ ﻪﻛ

ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺪـﻨﭼ يﺎـﻫ ناﺮﻳﺪـﻣ ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد يا

6 ﺖﻛﺮـﺷ

ار ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ ﻲﺿ ﺷ

ﻪﺠﻴﺘﻧ و ﺪﻧﺪ ي

ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻦﻳا ﺎﻫ

تﺎـﻴﺑدا زا جﺮﺨﺘـﺴﻣ ﺐﻟﺎﻄﻣ رﺎﻨﻛ رد

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻖﻴﻘﺤﺗ .

ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ دﻮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺰﻴﻧ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ مﺎﺠﻧا زا ﺲﭘ

داﺪﻌﺗ ناواﺮﻓ يﺮﻴﮕﻴﭘ زا ﺲﭘ 28

ﻞﻴﻤﻜﺗ ار ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﻛﺮﺷ ﺮﻛ

ﺪﻧد . ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﻧﻮﻤﻧ ي زﺎﻓ

1. Nordlander 2. Dean Hyder 3. Fitriana et al 4. Tewoldeberhan et al

(12)

ار ﻲﻔﻴﻛ 6 ﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺖﻛﺮ ي

ار ﻲﻤﻛ زﺎﻓ 28

ﺪﻧداد ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺖﻛﺮﺷ .

ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ راﺰﺑا .

ﻪـﺑ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ

مﺎــﺠﻧا ﻪــﺘﻓﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎــﺳ ﻪــﻤﻴﻧ ﻞﻜــﺷ ﺪــﺷ

ﺶــﺳﺮﭘ نآ رد ﻪــﻛ ﻦﻳﺮﻓآرﺎــﻛ ﺖﻛﺮــﺷ ﺮﻳﺪــﻣ زا ﺮــﮔ

ﻲﻣ ﺖﺳاﻮﺧرد ﺪﻫد ﺢﻴﺿﻮﺗ ار ﺖﻛﺮﺷ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ راﺮﻘﺘﺳا ﻞﺣاﺮﻣ ﺎﺗ دﺮﻛ

. ﺎﺑ رﺎﻛ ﻦﻳا

ﻪﻴﻟوا بﻮﭼرﺎﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ زا ﻪﻛ يا

ﻪ مﺎـﺠﻧا دﻮـﺑ هﺪـﻣآ ﺖـﺳد ﺪـﺷ

ﺎـﺑ و

هدﺎــﻴﭘ شور توﺎــﻔﺗ ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺖﻛﺮــﺷ رد ﻲﻋﻮﻨــﺼﻣ شﻮــﻫ يزﺎــﺳ

ــﺳ ﻒــﻠﺘﺨﻣ يﺎــﻫ ﺆ

تﻻا

ﺑ ﻪ ﺪﻧﺪﺷ هﺪﻴﺳﺮﭘ ﻪﺘﻓﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻤﻴﻧ ترﻮﺻ .

راﺰﺑا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﺑ ي

رﻮـﻈﻨﻣ ياﺮـﺑ هداد يروآدﺮـﮔ

ﻪــﻠﺣﺮﻣ ي ﭘ و ﻲــﻤﻛ ﺶــﺳﺮﭘ نآ رد و هدﻮــﺑ ﻲــﺸﻳﺎﻤﻴ

شﻮــﻫ راﺮﻘﺘــﺳا ﻞــﺣاﺮﻣ ﺎــﺑ ﻂﺒﺗﺮــﻣ يﺎــﻫ

ﺪﻧﺪـﺷ حﺮـﻄﻣ مﺎﻬﺑا نوﺪﺑ و ﺺﺨﺸﻣ و ﺢﻳﺮﺻ شرﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ .

ﻪـﺑ تﺮـﻜﻴﻟ ﻒـﻴﻃ ناﻮـﻨﻋ

ﻪﺑ ﺶﺠﻨﺳ سﺎﻴﻘﻣ ﺪـﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ

. ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻲـﻳاور

زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ اﻮـﺘﺤﻣ ﻲـﻳاور ﺶﺠﻨـﺳ

و

ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺮﻈﻧ ﻲﻫاﻮﺧ زا 9 ا يﺎﻤﻨﻫار ﺪﻴﺗﺎﺳا و نﺎﮔﺮﺒﺧ زا ﺮﻔﻧ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳ

هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نآ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و

ﺗ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ زا ﺎ

ﺪﻴﻳ ﺷ ﻦﻴـﺑ هﺪـﺷ حﺮـﻄﻣ دﺎـﻌﺑا ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪ 72

/ 0 ﺎـﺗ 93 / 0 ﻪـﺑ

ﺪـﻣآ ﺖـﺳد .

ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا دازﺎﻣ ﺖﻴﻓﺮﻇ ياﺮﺑ ﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ 77

/ 0 ﺎـﺑ ﺮـﺑاﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ ، 88

/ 0 ،

ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا 84

/ 0 ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ، ﺎﻫ ﺑاﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ي ﺎﺑ ﺮ

92 / 0 ﺮـﺑاﺮﺑ لﺮـﺘﻨﻛ يﺎﻫراﺰﺑا ،

ﺎﺑ 77 / 0 ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ دﻮﺒﻬﺑ ، 93

/ 0 ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ياﺮﺑ و ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يﺰﻳر

91 / 0 ﺑ ﻪ ﺖﺳد

ﺪــﻣآ . هرود رد ﻞــﺣاﺮﻣ زا ﻚــﻳ ﺮــﻫ ﺖﻴﻌــﺿو ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ ياﺮــﺑ ي

شﻮــﻫ راﺮﻘﺘــﺳا نﻮــﻣزآ زا

ﻪﻠﻤﺟود ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا نﻮﻴﺳﺮﮔر و يا .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ

نﺎﻤﻫ هداد ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻪﻛ رﻮﻃ ﺎﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﺨﺑ رد ﺪﺷ

6 ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا

زا ﺎـﺗ

ﻪﺘـﺳد و ﺪـﻴﻳﺄﺗ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﺎـﻬﻧآ تاﺮﻈﻧ ﻖﻳﺮﻃ بﻮﭼرﺎـﭼ رد هﺪـﺷ جاﺮﺨﺘـﺳا يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يﺪـﻨﺑ

دﻮﺷ ماﺪﻗا ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ .

هرﺎﺑرد ﺎﻬﻧآ زا اﺪﺘﺑا ﺮﻣا ﻦﻳا ياﺮﺑ ي

ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺮﻴﺛﺄﺗ

ﺖﻛﺮــﺷ ياﺮــﺑ ﻲﺘﺑﺎــﻗر ﻪــﺑ ﺶــﺳﺮﭘ ﺎــﻫ

ﺪــﻣآ ﻞــﻤﻋ .

ﻣ مﺎــﻤﺗ ﺲﭙــﺳ زا هﺪــﺷ جاﺮﺨﺘــﺳا يﺎــﻫﺮﻴﻐﺘ

شراﺰﮔ ارا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ درﻮﻣ داﺮﻓا ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ تﺎﻴﺑدا رد هﺪﺷدﺎﻳ يﺎﻫ ﻳ

ﺪـﺷ هﺪﻴﺳﺮﭘ ﺎﻬﻧآ زا و ﺪﺷ ﻪ

ﺖﻛﺮـﺷ ياﺮـﺑ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ماﺪﻛ ﻪﻛ

ﺖﻳاﺪـﻫ ﺖـﺤﺗ يﺎـﻫ نﺎـﺷ

راﺬـﮔﺮﺛا

(13)

ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ تاﺮﻈﻧ

7 ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ـﺷ

و هﺪ رد

هزاﺪﻧا درﻮﻣ ﻲﻤﻛ زﺎﻓ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يﺮﻴﮔ

.

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻤﻛ زﺎﻓ ي

28 مﺎﺠﻧا نﺎﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ يدﺪﻋ ﺪﺷ

. ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺐﻴﻛﺮﺗ ي

زا يرﺎـﻣآ

ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺮﻈﻧ حﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

2 ( ﺖﺳا .

لوﺪﺟ 2 . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺮﻈﻧ زا يرﺎﻣآ ي

ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ

ﻦﺳ

تﻼﻴﺼﺤﺗ ﻪﻘﺑﺎﺳ

ﺮﻳز 25 25 ﺎﺗ 35 زا ﺶﻴﺑ 35 ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ و ﺪﺷرا

اﺮﺘﻛد ﺮﻳز 2

لﺎﺳ ﻦﻴﺑ 2 ﺎﺗ 5

لﺎﺳ يﻻﺎﺑ 5

لﺎﺳ

داﺪﻌﺗ 2 12

14 15

13 4 17 7

ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ي

زا ﺶﻴﺑ يرﺎﻣآ 25

ﻦـﻳا زا ﺖﺳا دﺪﻋ ور

سﺎـﺳاﺮﺑ ﻪﻴـﻀﻗ

ي

يﺰﻛﺮﻣ ﺪﺣ

، ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﻊﻳزﻮﺗ

ﻲـﻣ ﻞـﻴﻣ ندﻮـﺑ لﺎـﻣﺮﻧ ﺖﻤﺳ ﺪـﻨﻛ

)

Trochim, 2001

( . ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد

ﻪﻤﻫ ﻊﻳزﻮﺗ ي

ضﺮﻓ لﺎﻣﺮﻧ ار ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ هدﺮﻛ

نﻮﻣزآ زا و ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻚﻳﺮﺘﻣارﺎﭘ يﺎﻫ

ﻢﻴﻨﻛ .

ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ

ﺮـﻴﻐﺘﻣ رد ﻞﻘﺘـﺴﻣ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺰﻴﻣ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﻮﻣزآ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻲﻣ رﺎﻛ دور . ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺎﻫ

ﻪﺑ لﺎﺒﻧد يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﻴﻳﺄﺗ

ﺴﻣ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ يور ﻞﻘﺘ ﺪﻨﺘﺴﻫ

ﻪﺑ ، هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﻮﻣزآ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يﺎﻫ

هﺪﻣآ ﺖﺳد

ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا .

3 ( ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﻫد

.

لوﺪﺟ 3 . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ

ﻪﺟرد T

يدازآ فﻼﺘﺧا Sig

ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺪﺣ

نﺎﻨﻴﻤﻃا يﻻﺎﺑ ﺪﺣ

نﺎﻨﻴﻤﻃا

ﻼﻃا دازﺎﻣ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻲﺗﺎﻋ

21 / 3 - 19 005 / 0 250 / 4 - 702 / 0 - 148 / 0 -

نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ 68

/ 4 - 19 000 / 0 500 / 7 - 377 / 1 - 422 / 0 -

ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا 43

/ 2 19 025 / 0 450 / 0 064 / 0 836 / 0

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ 322

/ 1 19 202 / 0 200 / 0 117 / 0 - 517 / 0

لﺮﺘﻨﻛ راﺰﺑا 22

/ 3 - 19 004 / 0 650 / 0 - 072 / 1 - 228 / 0 -

اﻮﺘﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ دﻮﺒﻬﺑ 94

/ 3 - 19 001 / 0 900 / 0 - 377 / 1 - 422 / 0 -

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يﺰﻳر 72

/ 3 - 19 001 / 0 50 / 6 - 285 / 0 - 015 / 1 -

ﻲﻣ نﺎﺸﻧ نﻮﻣزآ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻫد

زا ،هﺪﻣآ ﺖﺳد 7

ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ 6

دﺪﻋ

ﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎﻬﻧآ ﻲ

ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد راد

و ﺪﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﺮﻴﻐﺘﻣ رد ﻲﻋﻮﻨـﺼﻣ شﻮﻫ دﺮﺑرﺎﻛ ﻞﻘﺘﺴﻣ

(14)

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻦﻳﺮﻓآرﺎـﻛ ﺖﻛﺮـﺷ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ار يرادﺎﻨﻌﻣ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ،ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ

داﺪﻧ نﺎﺸﻧ .

ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ دﺪﻋ ﻢﻗر ﻪﻛ نآSig

202 / 0 ﻲـﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪـﺣ زا ،ﺪـﻫد

05 / 0 ﺢﻄـﺳ رد

نﺎﻴﻨﻤﻃا 95 گرﺰﺑ ﺪﺻرد ﺮﺗ

هدﻮﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ شﻮﻫ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و يﺎـﻫ

ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ

ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺪﺸﻧ .

ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ نﻮﻣزآ

زا ﻪﺘـﺴﺑاو ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﺎـﺑ ﻞﻘﺘـﺴﻣ يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ نﺎﻴﻣ طﺎﺒﺗرا ناﺰﻴﻣ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ نﻮﻣزآ

هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . فﺪﻫ مﺎﺠﻧا زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﻢﻴـﻨﻴﺒﺑ

نﻮـﻣزآ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎـﻳآ

ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ

،

ـﺑ يرادﺎـﻨﻌﻣ ﺢﻄـﺳ رد ،هدﺮﻛ ﺪﻴﻳﺄﺗ ار ﺎﻬﻧآ ﺖﺒﺜﻣ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲﻳﻻﺎ

راد ﺎـﻳ ﺪـﻧ

ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ لﺎـﻣﺮﻧ ﻊﻳزﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ؟ﺮﻴﺧ

، ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ناﺰـﻴﻣ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ نﻮـﻣزآ زا

نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا

ﻢﻴﻨﻛ .

لوﺪﺟ 4 . ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ

تﺎﻋﻼﻃا دازﺎﻣ

دﻮﺒﻬﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ

رﺎﺘﻓر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر

ﺪﻴﻟﻮﺗ لﺮﺘﻨﻛ

رﻮﻣا ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ

ﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻦﻳﺮﻓآرﺎﻛ ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎ 338

/ 0 -

145 / 0 199 / 0

401 / 0 777 / 0

000 / 0 324 / 0

164 / 0 566 / 0

009 / 0 561 / 0

000 / 0

ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد نﺎﺸﻧ

ﻲﻣ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻪﻛ ﺪﻫد 95

ﻪـﺳ ﺖـﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺎﻬﻨﺗ ،ﺪﺻرد

ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا يور ﺮﺑ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ رﻮﻣا مﺎﺠﻧا و لﺮﺘﻨﻛ ،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪـﻴﻳﺄﺗ

ﻲﻣ

ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ و اﻮـﺘﺤﻣ دﻮﺒﻬﺑ ،تﺎﻋﻼﻃا دازﺎﻣ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺳ و دﻮﺷ ﺪـﻴﻟﻮﺗ يﺰـﻳر

دﻮـﺟو ﺎـﺑ رد ﻪـﻜﻨﻳا

ﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﻮﻣزآ ﻲ

ﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ يور ﺘ

ﻲ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا يﻻﺎـﺑ ﺢﻄﺳ رد يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﻳا ﺎﻣا ،

ﻧ ﺪﻴﻳﺄﺗ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺸ

ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ﺖﺳا هﺪ ﻲﻤﻧ

ﻪـﺟﻮﺗ ﻞـﺑﺎﻗ نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺎﺑ ناﻮﺗ )

95

نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺪـﺻرد (

ﺗ ﺪﻴﻳﺄﺗ ار ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا رد ﺎﻬﻧآ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄ دﺮﻛ

.

نﻮﻴﺳﺮﮔر ﻞﻴﻠﺤﺗ

،نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺐﻳﺮﺿ ناﺰﻴﻣ زا غرﺎﻓ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 6

ـﺘﺒﺜﻣ يراﺬـﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲ

دﺎـﺠﻳا يور

ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺘﺷاد

ﺪﻧا ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺺﻴﺨﺸﺗ ياﺮﺑ ، نﻮﻴـﺳﺮﮔر