ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ رود ، ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 2 ﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، ن 1398 تﺎﺤﻔﺻ ، 310 - 301
حﺎﻜﻧ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﻬﻘﻓ ﻲﺳرﺮﺑ
شﻮﺧﺮﺳ داﻮﺟ
رﺎﻴﺸﻧاد ﻲﻣﻼﺳا قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﺒﻣ و ﻪﻘﻓ هوﺮﮔ اﺮﻫﺰﻟا هﺎﮕﺸﻧاد
ﻲﺋﺎﻄﻋ ﻢﻳﺮﻣ
ﻲﻣﻼﺳا قﻮﻘﺣ ﻲﻧﺎﺒﻣ و ﻪﻘﻓ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ ةﺪﻜﺸﻧاد
تﺎﻴﻬﻟا ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
21 / 7 / 1397 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
1 / 11 / 1397 (
هﺪﻴﻜﭼ
رﺎﻴﺧ طﺮﺷ
، ﺷ زا ﺖﺳا مزﻻ يﺪﻘﻋ ﺰﻴﻧ حﺎﻜﻧ و مزﻻ دﻮﻘﻋ ﻦﻤﺿ طوﺮ .
ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا لاﺆﺳ
ﻞﻃﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﻘﻋ ﺎﻳآ ،طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ترﻮﺻ رد و ؟ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﻣ دﻮﺷ دﺎﻣ رد ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ؟ ة
1069 زا ﺎﻤﻠﻋ و ﺖﺳا هداد ﺪﻘﻋ ﺖﺤﺻ و طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ
هداد طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﻪﺑ يأر زﺎﺑ ﺮﻳد ﺪﻧا
، رﺎﺑرد ﺎﻣا ة فﻼﺘﺧا ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻌﺿو ﺮﻈﻧ
ﺪﻧراد . و تﺎﻳآ رد
مﺎﻤﺗ و دراﺪﻧ دﻮﺟو نآ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ و يرﺎﻴﺧ حﺎﻜﻧ ﺖﺤﺻ ﺎﻳ نﻼﻄﺑ ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻟد تﺎﻳاور ﻪﻟدا ﻦﻳا رد ﻪﻛ يا ﻪﻨﻴﻣز
هﺪﺷ ﺮﻛذ ، ﺎﻤﻠﻋ تادﺎﻬﺘﺟا ﺖﺳ
. ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻳا رد ﺰﻴﻧ نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ
ﻪﻨﻴﻣز زا
ﺮﻈﻧ ﺎﻫ يوﺮﻴﭘ ﺎﻬﻘﻓ ﻞﻳﻻد و هدﺮﻛ
ﺪﻧا . ﻲﻌﺳ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا رد ﺮﻈﻧ ﺖﺳا هﺪﺷ
ﺎﻫ ﻟدا و ﺔ هﺪﺷﺮﻛذ رد
صﻮﺼﺧ ﻦﻳا ﺦﺳﺎﭘ ﺶﺳﺮﭘ ﻲﺳرﺮﺑ دﻮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﻳﺎﭘ رد و دﻮﺒﻧ
،طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﺮﺑ ﻲﻌﻄﻗ ﻞﻴﻟد
ﺖﺑﺎﺛ ﺪﻘﻋ و طﺮﺷ ﺖﺤﺻ هﺪﺷ
ﺖﺳا .
ژاو يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔ
نﻼﻄﺑ ،حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ،رﺎﻴﺧ طﺮﺷ
، حﺎﻜﻧ ،حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ .
ﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ة ﻣ لﻮﺌﺴ
Email: j.sarkhosh@alzahra.ac.ir
302 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 2 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 1398
1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻚﭼﻮﻛ ﻦﻳا ،هداﻮﻧﺎﺧ ،عﺎﻤﺘﺟا ﺪﺣاو ﻦﻳﺮﺗ
هﮋﻳو ﺖﻴﻤﻫا مﻼﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﺎﻈﻧ رد يا
دراد هار ﺎﻬﻨﺗ و
حﺎﻜﻧ مﻼﺳا ﺮﻈﻧ زا نآ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺖﺳا
. ﺘﺳد رد حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﺔ
راﺮﻗ مزﻻ دﻮﻘﻋ ﻲﻣ
ﺮﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ و دﺮﻴﮔ
ﺪﻴﻗ نآ ﻦﻤﺿ رد ار ﻲﻃوﺮﺷ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ يﺮﮕﻳد ﺪﻘﻋ ﻨﻛ
ﺪﻨ ﺮﺑ هﺪﺷﺮﻛذ طوﺮﺷ ﻪﺑ ﺪﻬﻌﺗ ﺎﺗ
ددﺮﮔ مزﻻ نﺎﻧآ .
حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ طوﺮﺷ هزوﺮﻣا ﺑ
ﻪ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﻌﻣﺎﺟ رد نآ يﺮﻴﮔاﺮﻓ و شﺮﺘﺴﮔ ﻞﻴﻟد هﮋﻳو
يا
دراد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ؛ ﺐﺒﺳ
ﺮﻈﻧ يﺎﻫ رﺎﺑرد ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ ة
يﻮﺳ زا طوﺮﺷ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ نﻼﻄﺑ ﺎﻳ ﺖﺤﺻ
ﺐﺣﺎﺻ و هﺪﺷ زاﺮﺑا ناﺮﻈﻧ ﻲﻣ
دﻮﺷ .
رﺎﻴﺧ طﺮﺷ
، ﺮﻛذ مزﻻ دﻮﻘﻋ ﻦﻤﺿ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻃوﺮﺷ زا ﻲﻣ
ﻟدا و دﻮﺷ ﺔ رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ يدﺪﻌﺘﻣ
ﺖﻟﻻد نآ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ
، ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻤﻠﻋ نﺎﻴﻣ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺖﺤﺻ رد ﻲﻓﻼﺘﺧا نﻮﻨﻛ ﺎﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ﻪﻛ يا
ﻪﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو
ﺖﺳا . يرﺎﺼﻧا ﺦﻴﺷ )
هر ( بﺎﺘﻛ رد ﺐﺳﺎﻜﻣ
ﻲﻣ ﺪﻳﺎﻣﺮﻓ : ﻦﻳا ﺖﺤﺻ رد ﻲﻓﻼﺘﺧا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻘﻧ نآ ﺮﺑ ﺾﻴﻔﺘﺴﻣ عﺎﻤﺟا و دراﺪﻧ دﻮﺟو طﺮﺷ
) ،يرﺎﺼﻧا 1415 ق : 111
.(
ﺮﻈﻧ يﺎﻫ رﺎﺑرد ﺎﻤﻠﻋ ة
ﻪﺑ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺘﺳد ود
ﺔ ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ هﺪﻤﻋ دﻮﺷ
:
ﻒﻟا ( مﺪﻘﺘﻣ يﺎﻤﻠﻋ ﺮﺜﻛا ﺮﻈﻧ ﻪﻛ ،طﺮﺷ ندﻮﺑ ﻞﻄﺒﻣ و ﻞﻃﺎﺑ
؛ﺖﺳا
ب ( ﺮﺧﺄﺘﻣ يﺎﻤﻠﻋ ﺮﺘﺸﻴﺑ رﺎﺘﺨﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﻛ ،حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﺖﺤﺻ و طﺮﺷ ندﻮﺑ ﻞﻃﺎﺑ ﺖﺳا
. نﻮﻧﺎﻗ
دﺎﻣ رد ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺪﻣ ة
1069 ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار ﺮﻈﻧ ﻦﻳا .
رﺎﺑرد ار دﻮﺧ ﺮﻈﻧ ﻪﻛ ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻴﻘﻓ ﻦﻴﻟوا ة
رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﺳﻮﻃ ﺦﻴﺷ ،ﻪﺘﺷاد زاﺮﺑا حﺎﻜﻧ
ﺖﺳا
ﺖﺳا هدﻮﺑ طﺮﺷ ﻦﻳا ندﻮﺑ ﻞﻄﺒﻣ و ﻞﻃﺎﺑ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﻪﻛ
)
،ﻲﺳﻮﻃ ﺦﻴﺷ 1412
ق : 304
يو زا ﺲﭘ (.
ﻦﺑا ﺪﻘﻋ ﺖﺤﺻ و طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﻲﻠﺣ ﺲﻳردا ﺖﺳا
)
،ﺲﻳردا ﻦﺑا 1410 ق : 575
ناﻮﺘﺑ ﺪﻳﺎﺷ (.
ﺖﻔﮔ ﻦﺑا ﺖﺤﺻ ﺮﺑ ،رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ زا ﺲﭘ ﻪﻛ ﺖﺳا مﺪﻘﺘﻣ ﻢﻟﺎﻋ ﺎﻬﻨﺗ ﺲﻳردا حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ
لﻻﺪﺘﺳا ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ ﻲﻣ ﺢﻴﺟﺮﺗ ار ﺪﻘﻋ ﺖﺤﺻ و ﺪﻫد
.
رﺎﺑرد ة ﺮﻴﺳ و تﺎﻳاور ،تﺎﻳآ زا ﻲﻠﻴﻟد حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ة
ﻦﻴﻣﻮﺼﻌﻣ )
ع ( ﺖﺳد رد
ﻧ ﺖﺴﻴ ﻦﻴﻤﻫ و ﺐﺒﺳ ﻪﻠﺌﺴﻣ زوﺮﺑ
فﻼﺘﺧا ﻞﻴﻠﻌﺗ ﺮﻛذ و ﺎﻬﻘﻓ نﺎﻴﻣ رد ﺮﻈﻧ ﺪﻴﻳﺄﺗ رد توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
تﺎﻳﺮﻈﻧ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺷ
هﺪ ﺖﺳا . ﻲﺧﺮﺑ ﺖﻠﻋ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺐﺣﺎﺻ
ﺴﻣ ﻦﻳا ﻢﻜﺣ نﺎﻴﺑ رد ناﺮﻈﻧ ﺌ
ﻪﻠ
هﺪﻳﺰﮔﺮﺑ ار ﻒﻗﻮﺗ و هﺪﺷ ناﺮﻴﺣ ﺪﻧا
)
،ﻲﻧاﺮﺤﺑ 1363 : 186
.(
ﻟدا ﻪﻘﻓ نﺎﻤﻟﺎﻋ زا ﺮﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ ﺔ
ار ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ
نﺎﻴﺑ دﻮﺧ ﺮﻈﻧ تﺎﺒﺛا مﺎﻘﻣ رد ﻪﺘﺷاد
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﻌﺑ راودا نﺎﻤﻟﺎﻋ ﺪﻴﻳﺄﺗ درﻮﻣ ﺎﻬﻧآ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻊﻗاو رﺎﻜﻧا و ﺪﻳدﺮﺗ درﻮﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﺧﺮﺑ و .
ﺴﻣ ﻢﻜﺣ نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ًﺎﻓﺮﺻ ﺰﻴﻧ ﺎﻬﻘﻓ زا ﻲﻫوﺮﮔ ﺌ
ﻪﻠ
ﺴﻣ رد دﻮﺧ لﻻﺪﺘﺳا نﺎﻴﺑ زا و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺌ
يراددﻮﺧ ﻪﻠ هدﺮﻛ
ﺪﻧا
)
،ﻲﻨﻴﻤﺧ 1390 : 251
،ﻪﻴﻘﻔﻟا ؛ 1409 ق : 244
.(
حﺎﻜﻧ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﻬﻘﻓ ﻲﺳرﺮﺑ
303
ود ﻪﻟدا ﺮﻛذ ﺎﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ،نآ ﻦﻤﺿ طوﺮﺷ و حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺷ نﻼﻄﺑ ﺎﻳ ﺖﺤﺻ ،نآ ﻲﺳرﺮﺑ و ﺪﻘﻧ و هوﺮﮔ و رﺎﻴﺧ طﺮ
ﻪﺑ نﺎﻳﺎﭘ رد و ﻲﺳرﺮﺑ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ،نآ ﻊﺒﺗ
ﻟدا در ﺎﺑ ﺔ ﻔﻟﺎﺨﻣ ﺐﻧﺎﺟ زا هﺪﺷﺮﻛذ ﺎ
تﺎﺒﺛا ﺪﻘﻋ و طﺮﺷ ﺖﺤﺻ ،ن ﺷ
هﺪ ﺖﺳا .
2 . رﺎﻴﺧ طﺮﺷ يﺎﻨﻌﻣ
يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﻐﻟ رد طﺮﺷ
» ﻲﺸﻟا ماﺰﻟِإ طوﺮُﺷ ﻊﻤﺠﻟا و هﻮﺤﻧ و ِﻊﻴﺒﻟا ﻲﻓ ﻪﻣاﺰﺘﻟا و ء
« ﺖﺳا
) ﻦﺑا ،رﻮﻈﻨﻣ
1414 ق : 329
. (
و يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ماﺰﻟا و دﻮﺧ ﺮﺑ يرﺎﻛ ﻦﺘﻓﺮﮔ مزﻻ ،ماﺰﺘﻟا و يﺮﮕﻳد ﺎﻳ دﻮﺧ ﺮﺑ نﺪﻴﻧادﺮﮔ مزﻻ و ﺐﺟا
ﺖﺳا نآ ﻪﺑ نﺪﺷ مﺰﺘﻠﻣ .
ﺎﻳ دﻮﺧ ﺮﺑ يﺰﻴﭼ ندﻮﻤﻧ مزﻻ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ يﻮﻐﻟ ﺮﻈﻧ زا طﺮﺷ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
نآ ﻪﺑ ندﻮﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ و يﺮﮕﻳد ﺖﺳا
.
رﺎﻴﺧ يﺎﻨﻌﻣ نﺎﻴﺑ رد بﺮﻌﻟا نﺎﺴﻟ ﻲﻣ
ﺪﻳﻮﮔ :
»
ﻴَﺧ ﺐﻠﻃ ﻮﻫ و ،رﺎﻴﺘﺧﻻا ﻦﻣ ﻢﺳﻻا ﻦﻳﺮﻣَﻷا ِﺮ
«
) ﻦﺑا
،رﻮﻈﻨﻣ 1414 ق : 267
.(
ﺖﺳا ﻞﻤﻋ يدازآ و ندﺮﻛ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ رﺎﻴﺘﺧا
) ،ﻦﻴﻌﻣ 1364 ﺪﻠﺟ ، 1 : 75
يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ رﺎﻴﺧ و(
ﻲﻣ هﺪﻳﺰﮔﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ
)
،اﺪﺨﻫد 1377 : 246
.(
ﻪﻛ ﺖﺳا يرﺎﻴﺧ ،ﻲﻬﻘﻓ حﻼﻄﺻا رد طﺮﺷ رﺎﻴﺧ زا داﺮﻣ ﻪﺑ
ﺪﻘﻋ رد نآ ندﻮﻤﻧ طﺮﺷ ﺐﺒﺳ
زا ﻲﻜﻳ ﺎﻳ ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ ياﺮﺑ دراد دﻮﺟو ﻲﺒﻨﺟا ﺺﺨﺷ ﺎﻳ ﺎﻬﻧآ
)
،ﻲﺋﻮﺧ 1410 ق : 29
طﺮﺷ زا رﻮﻈﻨﻣ و (
ﺚﻟﺎﺛ ﺺﺨﺷ ﺎﻳ نﺎﻧآ زا ﻲﻜﻳ ﺎﻳ ﺪﻘﻋ ﻦﻴﻓﺮﻃ ياﺮﺑ ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ رد ﺦﺴﻓ ﻖﺣ ندﻮﻤﻧ طﺮﺷ ،رﺎﻴﺧ ﺖﺳا .
3 . توﺎﻔﺗ قﻼﻃ و حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ يﺎﻫ
ﻪﺑ توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻲﻫﺎﮕﻧ اﺪﺘﺑا ،ﺚﺤﺑ نﺪﺷ ﻦﺷور رﻮﻈﻨﻣ ﻲﻣ قﻼﻃ و حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
ﻢﻳزاﺪﻧا .
ﻼﻃ ﻐﻴﺻ ﻞﺜﻣ ﻲﺻﺎﺧ تﺎﻔﻳﺮﺸﺗ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ نآ مﺎﺠﻧا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻞﻤﻋ ق ﺔ
صﺎﺧ
)
،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ
1414 ق : 63
لدﺎﻋ ﺪﻫﺎﺷ ود رﻮﻀﺣ و ( )
،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ 1414 ق : 111
ﺖﺳا (
. ﺦﺴﻓ ﺮﻛ ند ﻞﻤﻋ ﻚﻳ ﺰﻴﻧ دﻮﻘﻋ
ﺖﺳا ﻲﻗﻮﻘﺣ
، ﻲﺗﺎﻔﻳﺮﺸﺗ ﭻﻴﻫ ﻪﺑ ﺎﻣا جﺎﻴﺘﺣا
رﺎﻴﺧ ﻖﺣ ﺐﺣﺎﺻ ﻪﻜﻨﻳا ﺾﺤﻣ ﻪﺑ و دراﺪﻧ ﺪﺼﻗ
و ﺪﻳﺎﻤﻧ ار نآ لﺎﻤﻋا ﺪﻨﻛ مﻼﻋا ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ ﻪﺑ
، ﻲﻣ ﺦﺴﻓ ﺪﻘﻋ ددﺮﮔ
.
ﺾﻴﺣ زا ترﺎﻬﻃ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﺖﺳا ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻪﺟوز رد ﻲﻄﻳاﺮﺷ قﻼﻃ ﺖﺤﺻ ياﺮﺑ
)
،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ 1414 ق :
35
ﺖﺴﻴﻧ ﺮﺒﺘﻌﻣ حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ رد ﻪﻛ (
.
رد ﻲﺗرﻮﺻ دﻮﺷ ﻊﻗاو لﻮﺧد زا ﻞﺒﻗ قﻼﻃ ﻪﻛ
، ﻲﻣ ﻖﻠﻌﺗ نز ﻪﺑ ﻲﻤﺴﻤﻟاﺮﻬﻣ ﻒﺼﻧ دﺮﻴﮔ
) دﺎﻣ ة
1092 ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ
،(
ﺎﻣا ﺮﮔا ﺦﺴﻓ دﺮﻴﮕﺑ ترﻮﺻ لﻮﺧد زا ﻞﺒﻗ حﺎﻜﻧ
، ﻲﻤﻧ هداد نز ﻪﺑ يﺰﻴﭼ دﻮﺷ
،
رد ﺮﮕﻣ ﻲﻣ ﻒﻴﺼﻨﺗ ﻪﻳﺮﻬﻣ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻨﻋ ﺦﺴﻓ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻛ يدرﻮﻣ ددﺮﮔ
.
304 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 2 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 1398
دراد دﻮﺟو ﻢﺋاد ﺪﻘﻋ رد ًﺎﻓﺮﺻ قﻼﻃ
) ،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ 1414 ق : 34
،(
و ﻢﺋاد ﺪﻘﻋ رد ﺦﺴﻓ ﺎﻣا ﻊﻄﻘﻨﻣ
ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ .
دﺮﻴﮕﺑ ترﻮﺻ ﻪﻛ رﺎﺑ ﺪﻨﭼﺮﻫ ،قﻼﻃ فﻼﺧﺮﺑ ،حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ
، ﻲﻤﻧ ﺖﻣﺮﺣ دﺎﺠﻳا ﺐﺟﻮﻣ دﻮﺷ
.
ﻪﺑ ار قﻼﻃ رد ﺖﻟﺎﻛو ﻪﻛ ﺖﺳا دﺮﻣ ﻦﻳا و دراد صﺎﺼﺘﺧا دﺮﻣ ﻪﺑ ًﺎﻓﺮﺻ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻘﺣ قﻼﻃ ﻲﻣ ﺾﻳﻮﻔﺗ ﺚﻟﺎﺛ ﺺﺨﺷ ﺎﻳ نز ﺪﻨﻛ
، ﻲﻣ حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ ﺎﻣا ﺪﺑﺎﻳ ﻖﻠﻌﺗ ود ﺮﻫ ﺎﻳ دﺮﻣ ﺎﻳ نز ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
.
4 . ﻟدا ﺔ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺖﺤﺻ تﺎﺒﺛا
ﻲﻠﻳﻻد مزﻻ دﻮﻘﻋ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ تﺎﺒﺛا ياﺮﺑ ﻲﻣ ﺎﻬﻧآ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو
ﺎﺗ ﻢﻳزادﺮﭘ
ﻪﺑ طﺮﺷ ﻦﻳا زاﻮﺟ دراﻮﻣ دﻮﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻠﻛ ترﻮﺻ
.
ﻒﻟا ( عﺎﻤﺟا : دراﺪﻧ دﻮﺟو رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺖﺤﺻ رد ﻲﻓﻼﺘﺧا
)
،يراوﺰﺒﺳ ﻖﻘﺤﻣ 1423
ق : 465
.(
ب ( تﺎﻳاور : 1 . ﷲاﺪﺒﻋ ﻲﺑا زا نﺎﻨﺳ ﻦﺑ ﷲاﺪﺒﻋ ﺖﻳاور )
ع :(
»
َنﻮﻤﻠﺴﻤْﻟا
ﻢِﻬﻃوُﺮُﺷ ﺪْﻨﻋ ﺎﱠﻟِإ
ﱠﻞُﻛ
زﻮﺠﻳ ﺎَﻠَﻓ ﱠﻞﺟ و ﱠﺰﻋ ﻪﱠﻠﻟا بﺎَﺘﻛ ﻒَﻟﺎَﺧ طْﺮَﺷ
«
)
،ﻪﻳﻮﺑﺎﺑ ﻦﺑا 1413 ق : 202
.(
2 . شرﺪﭘ زا قدﺎﺻ ﺮﻔﻌﺟ مﺎﻣا زا رﺎﻤﻋ ﻦﺑ قﺎﺤﺳا ﺖﻳاور )
ﺎﻤﻬﻴﻠﻋ مﻼﺴﻟا :(
» ﻲِﺑَأ َﻦﺑ ﻲﻠﻋ ﱠنَأ
لﻮُﻘﻳ َنﺎَﻛ ع ٍﺐﻟﺎَﻃ :
ْﻦﻣ
ﻪﺗَأَﺮﻣﺎﻟ َطَﺮَﺷ
َﻟ ﻒﻴْﻠَﻓ ًﺎﻃْﺮَﺷ ًﺎﻃْﺮَﺷ ﺎﱠﻟِإ ﻢِﻬﻃوُﺮُﺷ ﺪْﻨﻋ َﻦﻴﻤﻠﺴﻤْﻟا ﱠنِﺈَﻓ ﻪِﺑ ﺎﻬ
ًﺎﻣاَﺮﺣ ﱠﻞﺣَأ وَأ ﺎًﻟﺎَﻠﺣ مﱠﺮﺣ «
) ،ﻲﻠﻣﺎﻋ ﺮﺣ 1409 ق : 17
.(
ﻲﺗارﺎﺒﻋ و ﻦﻴﻣﺎﻀﻣ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد ﺢﻴﺤﺻ تﺎﻳاور ﺪﻨﻧﺎﻣ
تﺎﻳاور رﻮﻛﺬﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻘﻧ .
رد
ترﺎﺒﻋ
»
َنﻮﻤﻠﺴﻤْﻟا
ﻢِﻬﻃوُﺮُﺷ ﺪْﻨﻋ «
ﻢﻬﻃوﺮﺷ مﻮﻤﻋ ﺮﺑ ﺖﻟﻻد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻓﺮﻌﻣ ﻊﻤﺟ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ .
ﻪﺑ ﻠﻴﺳو ﺔ رﺎﻴﺧ ﻪﻛ ترﻮﺻ ﻦﻳا ﻪﺑ ،دﻮﺷ ﻲﻣ لﻻﺪﺘﺳا رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺖﺤﺻ ﺮﺑ تﺎﻳاور ﻦﻳا مﻮﻤﻋ
لﻮﻤﺸﻣ و ﺖﺳا طاﺮﺘﺷا ﻖﻳدﺎﺼﻣ زا طﺮﺷ
»
َنﻮﻤﻠﺴﻤْﻟا
ﻢِﻬﻃوُﺮُﺷ ﺪْﻨﻋ «
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ
) ،ﻲﺋﻮﺧ 1414 ق : 8
.(
ج ( ﺮﻴﺳ ة ﻼﻘﻋ : ﻈﺣﻼﻣ ﺎﺑ ﺔ د تﺎﻓﺮﺼﺗ و تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺎﺑ ،يﺮﺸﺑ ﻊﻣاﻮﺟ ر
فﺮﺻ ﺮﻈﻧ ﺮﻛ ند زا
،ﺎﻬﻧآ توﺎﻔﺘﻣ تادﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ
ﻲﻣرد ﻲﻨﺷور نﺎﺴﻧا ﻪﻛ ﻢﻴﺑﺎﻳ
ﻪﺑ يروﺮﺿ زﺎﻴﻧ نﺎﺸﺗﺮﻄﻓ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺎﻫ
ﺎﺸﻧا ي كرد ار دﻮﺧ نﺎﻴﻣ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻢﻴﻈﻨﺗ ياﺮﺑ ﻲﻠﻛ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻊﺿو و دﻮﻘﻋ ﻲﻣ
ﻨﻛ ﺪﻨ . ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
نﺎﺴﻧا ﻂﻳاﺮﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ دﻮﻘﻋ زا ﻲﺧﺮﺑ ﺦﺴﻓ ﻪﺑ يرﻮﻓ زﺎﻴﻧ سﺎﺴﺣا ﺎﻫ ﺶﻴﭘ
،نﺎﻣز ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و هﺪﻣآ
نآ ﺪﻨﻧﺎﻣ و ﺪﻘﻋ ﻦﻴﻓﺮﻃ ،نﺎﻜﻣ ﻲﻣ
ﺪﻨﻨﻛ . ﺪﻋاﻮﻗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺐﺟاو ﻊﻣاﻮﺟ يﻼﻘﻋ ﺮﺑ سﺎﺳا ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ
ﻊﺿو تﻼﻣﺎﻌﻣ و دﻮﻘﻋ ياﺮﺑ ار ﻲﻣﺎﻋ ﻨﻛ
ﺪﻨ و ﺦﺴﻓ ﻖﺣ ياﺮﺑ ار ﻲﻄﺑاﻮﺿ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و هار
يﺎﻫ
ﺪﻨﻫد راﺮﻗ ﺪﻘﻋ رد نآ دﺎﺠﻳا .
د ﻲﻧﺪﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ نﺎﻌﺿاو سﺎﺳا ﺎﻬﻨﺗ زﺎﻴﻧ سﺎﺴﺣا ﻦﻳا ﻤﻫ ر
ﺔ ﺐﻫاﺬﻣ
ﻊﺿو ﻦﻳا ﺪﻨﭼﺮﻫ ،ﺖﺳا دﻮﻘﻋ رد رﺎﻴﺧ ﻊﺿو ياﺮﺑ ﻪﺑ
،ﺪﺷﺎﺑ صﺎﺧ دراﻮﻣ رد و ﻲﺋﺰﺟ ترﻮﺻ
ﺪﻧراﺪﻧ نﺎﻤﻳا ﻲﺣو ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻌﻣاﻮﺟ رد ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا ﻊﺿو ﻪﻛاﺮﭼ
، ﻲﻤﻧ ﻦﻳا زا ﺮﻴﻏ ﻲﻬﻴﺟﻮﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﻘﻋ رد ﺦﺴﻓ رﺎﻴﺧ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﺴﻧا يﺮﻄﻓ كاردا .
ﺪﻨﻧﺎﻣ طﺮﺷ رﺎﻴﺧ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ناﻮﻴﺣ و ﺲﻠﺠﻣ رﺎﻴﺧ ﻪﺑ
ﺺﻧ ﻪﺑ جﺎﻴﺘﺣا نآ دوﺪﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻞﻘﻋ كاردا مﺪﻋ ﺖﻠﻋ
حﺎﻜﻧ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﻬﻘﻓ ﻲﺳرﺮﺑ
305
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو نآ ﻊﻳﺮﺸﺗ ياﺮﺑ .
ﻦﻴﻣﻮﺼﻌﻣ ﺐﻧﺎﺟ زا ﻲﻌﻨﻣ و عدر نآ زا ﻪﻛ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﻜﻠﺑ
ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺸﻧ ﻊﻗاو
، ﺖﺳا ﻲﻓﺎﻛ نآ ﻪﺑ ماﺰﺘﻟا موﺰﻟ و نآ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ تﺎﺒﺛا رد .
ﻪﭼﺮﮔا نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ
ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ
، ﻮﻤﻋ ﺰﻴﻧ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻞﻣﺎﺷ تﺎﻳاور تﺎﻣ ﺖﺳا
)
،ﻲﺋﻮﺧ 1414 ق : 15
.(
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻟدا مﻮﻤﻋ ﺪﻳآ ﺔ
ﻲﻃﺮﺷ ﺮﻫ ﻞﻣﺎﺷ ،طﺮﺷ ﺖﺤﺻ
،ﺖﺳا ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻃوﺮﺷ ﺰﺟ
ﺪﻧﻮﺷ جرﺎﺧ ﻪﻟدا مﻮﻤﻋ زا ﺮﺒﺘﻌﻣ .
ﻞﻳﻻد ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻣﺎﻗا
رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﺮﺑ هﺪﺷ
ﻲﻣ حﺎﻜﻧ ا طﺮﺷ ﻦﻳا جوﺮﺧ مﺪﻋ ﺎﻳ جوﺮﺧ ﺎﺗ ﻢﻳزادﺮﭘ ﻦﺷور ﻪﻟدا مﻮﻤﻋ ز
ﻮﺷ د .
5 . ﻟدا ﺔ ﻘﻓاﻮﻣ ﺎ حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ن
ﺘﺸﻴﺑ ﺮ ﻪﻟدا و ﺪﻨﺘﺴﻫ حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﻪﻴﻣﺎﻣا يﺎﻤﻠﻋ دﻮﺧ ﺮﻈﻧ ﺪﻴﻳﺄﺗ رد ار يا
ﺮﻛذ ﺮﻛ هد ﺪﻧا . ﻪﻟدا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا دراد دﻮﺟو حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﺮﺑ ﻪﻛ يا
ﻲﻣ ﻢﻳزادﺮﭘ و
ﻔﻟﺎﺨﻣ ﻞﻳﻻد ﺲﭙﺳ ﺎ
ﺻ ن ﻲﺳرﺮﺑ ار ﺪﻘﻋ ﺖﺤ ﻲﻣ
ﻨﻛ ﻢﻴ .
لوا ﻞﻴﻟد : ﻢﻬﻣ دراد دﻮﺟو حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻴﻟد ﻦﻳﺮﺗ
، عﺎﻤﺟا
ﺖﺳا . نﺎﻴﺑ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ عﺎﻤﺟا ﻪﻛ ﻲﺴﻛ ﻦﻴﻟوا ًاﺮﻫﺎﻇ هدﺮﻛ
ﻲﺳﻮﻃ ﺦﻴﺷ ، ﺖﺳا
)
،ﻲﺳﻮﻃ 1412 ق : 81 (
هدﺮﻛ ﻞﻘﻧ وا زا ار عﺎﻤﺟا ﺦﻴﺷ زا ﺪﻌﺑ يﺎﻤﻠﻋ و ﺪﻧا
.
ﺦﺳﺎﭘ : مﺪﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﻛذ
ﭻﻴﻫ رﺎﺑرد ﻲﺘﻳاور ﻪﻧﻮﮔ ة
ﺮﻈﻧرﺎﻬﻇا مﺪﻋ و حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ
ﻦﻳا رد ﻲﺳﻮﻃ ﺦﻴﺷ زا ﺶﻴﭘ يﺎﻬﻘﻓ
ﻨﻴﻣز ﻪ ، ﻲﻤﻧ ﻒﺷﺎﻛ ﻪﻛ ﺖﻬﺟ نآ زا ار عﺎﻤﺟا ﻦﻳا ﺖﻴﺠﺣ ناﻮﺗ
ﺖﺳا مﻮﺼﻌﻣ يأر زا
، ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ . ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻘﻳﺮﻃ ﻪﭼ زا ﻲﺳﻮﻃ ﺦﻴﺷ ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻣ ياﺮﺑ
ﺎﻣا ،ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳد عﺎﻤﺟا ﻲﺑ
ﻚﺷ ﻦﻳا ﺖﻴﺠﺣ مﺪﻋ عﺎﻤﺟا
ﺖﺳا .
مود ﻞﻴﻟد : هﺪﻋ يا ﻪﺘﻔﮔ ﺖﺳا تادﺎﺒﻋ مﺎﺴﻗا زا حﺎﻜﻧ ﺪﻧا
)
،ﻲﻧﺎﺛ ﻖﻘﺤﻣ 1414 ق : 85 ﻲﺑ ،يﺪﻨﻫ ﻞﺿﺎﻓ ؛ ﺎﺗ
:
54
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺦﺴﻓ رﺎﻴﺧ تادﺎﺒﻋ رد و ( )
،ﻢﻴﻜﺣ 1416 ق : 404
ﺖﺴﻴﻧ ﻪﺿوﺎﻌﻣ حﺎﻜﻧ و ( )
،ﻲﻧﺎﺛ ﻖﻘﺤﻣ
1411 ق : 85
. (
ﺦﺳﺎﭘ : ﻢﻴﻧاﺪﻧ ﻲﺿوﺎﻌﻣ دﻮﻘﻋ زا ار حﺎﻜﻧ ﺮﮔا
، د ماﺪﻛ رد ﺲﭘ ﻲﻣ يﺎﺟ دﻮﻘﻋ زا ﻪﺘﺳ
ﻦﻳا ؟دﺮﻴﮔ
ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟاﺆﺳ ﭻﻴﻫ
ﻲﻣ ﻚﺴﻤﺗ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ زا ﻚﻳ هرﺎﺷا ،ﺪﻨﻨﻛ
نآ ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ يا
ﻧ ﺮﻜ هد ﺪﻧا . راﺮﻗ ﻊﻀﺑ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺮﻬﻣ ﻣ
ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ . مﻮﻠﻌﻣ ﺮﻴﻏ ضﻮﻋ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد قاﺪﺻ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ
ﺖﺳا ﻊﻀﺑ نﺎﻤﻫ ﻪﻛ
، ﻲﻣ راﺮﻗ دﺮﻴﮔ
)
،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ 1410 ق : 227
ﻪﺘﺒﻟا (
هﺎﺒﺘﺷا ﻊﻀﺑ ندﻮﺑ مﻮﻠﻌﻣﺮﻴﻏ ﺮﻴﺒﻌﺗ
ﺖﺳا
، ﻂﻠﺧ ندﻮﺒﻧ مﻮﻠﻌﻣ ﺎﺑ ار ءﺎﻔﻴﺘﺳا ﺪﻳﺎﺒﻧ اﺮﻳز ﺮﻛ
د .
ًﻼﺜﻣ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻛ ﻲﺴﻛ ار يا
ﺑ تﺪﻣ ﻪ 10 هﺎﻣ
ﻲﻣ هرﺎﺟا ﺪﻨﻛ
، وا ﺖﻴﻜﻠﻣ ﻪﺑ هرﺎﺟا تﺪﻣ رد ﻪﻧﺎﺧ ﺖﻌﻔﻨﻣ ﻣرد
ﻲ آﻳ ﺪ
، ﺎﻔﻴﺘﺳا ار نآ ﺖﻌﻔﻨﻣ هاﻮﺧ ﻨﻛ
ﺪ
ﺪﻨﻜﻧ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا هاﻮﺧ و .
ﻦﻳا رد ﻨﻴﻣز ﻪ ﻣ ﺮﻴﺒﻌﺗ ﻲﺤﻴﺤﺻ ﺮﻴﺒﻌﺗ ﺖﻌﻔﻨﻣ ندﻮﺒﻧ مﻮﻠﻌ ﻧ
ﺖﺴﻴ اﺮﻳز ،
ﺖﺴﻴﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻛ يﺰﻴﭼ نآ و ﺖﺳا مﻮﻠﻌﻣ و ﺺﺨﺸﻣ ﺖﻌﻔﻨﻣ
، ﻂﺳﻮﺗ ﺖﻌﻔﻨﻣ يﺎﻔﻴﺘﺳا ناﺰﻴﻣ
306 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 2 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 1398
ﺮﺟﺄﺘﺴﻣ ﺖﺳا . رﺎﺑرد ة ﺖﺳا قدﺎﺻ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﺰﻴﻧ ﻊﻀﺑ .
ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻊﻄﻘﻨﻣ حﺎﻜﻧ رد ﻪﻛ يﺰﻴﭼ
ﻲﻣ راﺮﻗ ﺮﻬﻣ دﺮﻴﮔ
، د حﺎﻜﻧ رد ﻪﭽﻧآ و ﺪﻘﻋ رﺎﺒﺘﻋا نﺎﻣز ﺎﺗ ﺖﺳا ﻊﻀﺑ مﺎﻤﺗ راﺮﻗ ﻪﻳﺮﻬﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻢﺋا
ﻲﻣ دﺮﻴﮔ
، ﺎﺗ ﺖﺳا ﻊﻀﺑ مﺎﻤﺗ ﻲﻧﺎﻣز
ﻦﻴﺟوز ﻪﻛ ﻪﺑ
اﺪﺟ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زا ﺶﻳﻮﺧ رﺎﻴﺘﺧا ﺎﺑ ﺎﻳ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺐﺒﺳ
دﻮﺸﻧ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﻳاﺪﺟ ﺮﮔا و ﺪﻧﻮﺷ
، ﺎﺗ ﻲﻧﺎﻣز ﺪﻧراد تﺎﻴﺣ ﻦﻴﺟوز ﻪﻛ
، دﺮﻣ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻊﻀﺑ ﺖﺳا
.
ﺖﺳا مزﻻ لﺎﺜﺘﻣا و ﺖﺑﺮﻗ ﺪﺼﻗ تادﺎﺒﻋ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﺎﻣا ﭻﻴﻫ ﺰﻟ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﺲﻛ رد ﺖﺑﺮﻗ ﺪﺼﻗ مو
حﺎﻜﻧ ﺖﺴﻴﻧ . رد ،ﺖﺳا تادﺎﺒﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا حﺎﻜﻧ ﻢﻳﺮﻳﺬﭙﺑ ﺮﮔا ضﺮﻓ ﺮﺑ و ﺖﺴﻴﻧ تدﺎﺒﻋ حﺎﻜﻧ ﺖﻘﻴﻘﺣ
دراد دﻮﺟو رﺎﻴﺧ ﺰﻴﻧ تادﺎﺒﻋ
، ماﺮﺣا رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ
)
،يزاﺮﻴﺷ مرﺎﻜﻣ 1386
: 223
.(
مﻮﺳ ﻞﻴﻟد : و ﺮﻜﻔﺗ زا ﺲﭘ حﺎﻜﻧ اﺮﻳز ،ﺖﺴﻴﻧ حﺎﻜﻧ رد طﺮﺷ رﺎﻴﺧ ﻪﺑ ﻲﺟﺎﻴﺘﺣا ﺖﺴﺟ
و ﻮﺟو
ﺧﺎﻨﺷ ﻲﻣ ترﻮﺻ ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ ﺖ دﺮﻴﮔ
. مﺎﺠﻧا ﻲﺳرﺮﺑ و ﺮﻜﻓ نوﺪﺑ ﻪﻛ ﻊﻴﺑ فﻼﺧﺮﺑ ﻲﻣ
ﺮﻴﮔ د
) ﻞﺿﺎﻓ
ﻲﺑ ،يﺪﻨﻫ ﺎﺗ :
(.54
ﺦﺳﺎﭘ :
ًﻻوا ﺖﺳا نﺎﺴﺤﺘﺳا ﻚﻳ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا
)
،ﻲﻧﺎﺤﺒﺳ 1416 ق : 140
،(
ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻲﻣ ﺎﻋدا ناﻮﺗ دﺮﻛ ﻊﻳﺎﺑ
مﺎﺠﻧا ﺮﻜﻔﺗ نوﺪﺑ ار ﻊﻴﺑ ،يﺮﺘﺸﻣ و ﻲﻣ
ﺰﻳﺎﺟ نآ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و ﺪﻨﻫد ﻪﻜﻠﺑ ؟ﺖﺳا
زاﺪﻧا ﻪﺑ اﺪﺘﺑا ﺰﻴﻧ ﻊﻴﺑ ياﺮﺑ ﻼﻘﻋ ة
نآ ﻪﺑ ماﺪﻗا ﺲﭙﺳ و ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻓﺎﻛ ﻲﻣ
ﺪﻨﻨﻛ . رد ﻢﻳﺮﻳﺬﭙﺑ ﻢﻫ ﺮﮔا
ﻲﻟﺎﻣ شزرا ﻪﻛ ﻪﻧازور يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺪﻳﺮﺧ نﺎﻳﺎﺷ
ﻲﻬﺟﻮﺗ
،ﺪﻧراﺪﻧ ترﻮﺻ ﻲﻧاﺪﻨﭼ ﻖﻴﻘﺤﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ
ﻲﻤﻧ ،دﺮﻴﮔ ﻲﻤﻧ لﻮﺒﻗ ناﻮﺗ ﺮﻛ
د ﺮﻜﻔﺗ نوﺪﺑ ﻊﻴﺑ ،بﺎﻴﻤﻛ ﺎﻳ ﺎﻬﺒﻧاﺮﮔ سﺎﻨﺟا ﺪﻳﺮﺧ رد ﻪﻛ ﺶﺳﺮﭘ و
ﺪﻧراد ﻲﻳﺎﻨﺷآ سﺎﻨﺟا نآ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ و هﺪﻨﺷوﺮﻓ زا
، ترﻮﺻ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ .
ًﺎﻴﻧﺎﺛ
، رﺎﺑرد ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻲﺳرﺮﺑ و ﺮﻜﻔﺗ زا ﺲﭘ ﻪﺸﻴﻤﻫ حﺎﻜﻧ ة
مﺎﺠﻧا ﺮﮕﻳد فﺮﻃ
ﻲﻤﻧ دﻮﺷ
، ياﺮﺑ حﺎﻜﻧ دﺎﻘﻌﻧا ﻪﺑ ماﺪﻗا ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻞﻴﻛو ﺎﻳ ﻲﻟو ﻲﻫﺎﮔ ﻪﻜﻠﺑ ﻟﻮﻣ
ﻲ ﻠﻋ ﻴ ﻪ ﺎﻳ
ﻲﻣ دﻮﺧ ﻞﻛﻮﻣ ﺪﻨﻛ
. مﺎﺠﻧا وا ياﺮﺑ ﺪﻘﻋ ﻪﻛ ﻲﺴﻛ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﺗرﻮﺻ ﻦﻴﻨﭼ رد ﺘﻓﺮﮔ
ﻪ
، زا ﺲﭘ
دزادﺮﭙﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻪﺑ نآ زا ﻲﻫﺎﮔآ و ﺪﻘﻋ عﻮﻗو .
مرﺎﻬﭼ ﻞﻴﻟد :
و لاﺬﺘﺑا ﺐﺟﻮﻣ رﺎﻴﺧ طاﺮﺘﺷا ﻲﺑ
نز ﻲﺷزرا ﻲﻣ
ياﺮﺑ ﻲﻤﻴﻈﻋ رﺮﺿ ﻦﻳا و دﻮﺷ
ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ،ﺖﺳوا ﺐﺒﺳ
ﻲﺗرﻮﺻرد دﻮﺷ ﻊﻗاو قﻼﻃ لﻮﺧد زا ﻞﺒﻗ ﻪﻛ
، ﻪﻳﺮﻬﻣ ﻒﺼﻧ ﺪﻳﺎﺑ دﺮﻣ ﻪﺑ ار
دزادﺮﭙﺑ نز
)
،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ 1414 ق : 101
.(
ﺦﺳﺎﭘ : ﺎﻤﻠﻋ ﻲﺧﺮﺑ هدﻮﻣﺮﻓ
ﻲﻋﺪﻣ زا ﺺﺧا ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﺪﻧا
،ﺖﺳا رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نز ﺮﮔا ﻪﻛاﺮﭼ
ﺪﻨﻛ
، ﻪﻧ يو لاﺬﺘﺑا ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻲﻤﻧ
دﻮﺷ
، ﻄﻠﺳ و ترﺪﻗ ﺐﺒﺳ ﻪﻜﻠﺑ ﺔ
وا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻣ
،ددﺮﮔ هوﻼﻋ ﺮﺑ
ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻨﻇ نﺎﺴﺤﺘﺳا ﻚﻳ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﻜﻨﻳا
) ﻴﺷ مرﺎﻜﻣ
،يزاﺮ 1386 : 227
،(
رﺎﻴﺧ ﻞﻌﺟ اﺮﻳز
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ و دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ دﻮﻘﻋ رد طﺮﺷ ﻲﻣ
ﻪﭼ ياﺮﺑ ار رﺎﻴﺧ ﻪﻛ ﺪﻧﺮﻴﮔ
ﺲﭘ ،ﺪﻨﻫد راﺮﻗ ﻲﺴﻛ ﻲﻧﺎﻣز
ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻛذ يﺪﻘﻋ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻪﻛ
، ﺖﻳﺎﺿر ﺪﻘﻋ فﺮﻃ ود ﺮﻫ
ﻪﺘﺷاد زاﺮﺑا نآ لﺎﻤﻋا و يرﺎﻴﺧ ﻦﻴﻨﭼ دﻮﺟو ﺮﺑ ار دﻮﺧ ﺪﻧا
. ﺮﮔا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ رد
حﺎﻜﻧ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﻬﻘﻓ ﻲﺳرﺮﺑ
307
ﺐﻧﺎﺟ زا حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ نﺎﻜﻣا و طﺮﺷ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻢﻠﻋ ﺎﺑ دﺮﻣ و نز ،ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ طوﺮﺸﻣ
نآ ﻪﻟ
ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار ﻲﺿار و ﻊﻠﻄﻣ حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ ﺐﻗاﻮﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻧآ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ نآ ﻪﺑ ﻦﻳا و ﺪﻧا
ا و ﺪﻧ
ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻲﺑ ﻞﻴﻟد
،نز نﺪﺷ شزرا ﻪﺑ
ﻢﻴﻧاﺪﺑ ﻞﻃﺎﺑ ار رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ
، ﺪﺼﻗ ﻪﺑ يﺎﺿر و
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نﺎﻧآ ﻪﻛ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﺤﻠﺼﻣ و ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺪﻧا
، ﻪﺟﻮﺗ ﻧ ﺮﻜ هد ﻢﻳا .
ﻢﺠﻨﭘ ﻞﻴﻟد :
ﺰﻳﺎﺟ نآ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺳا مزﻻ فﺮﻃ ود ﺮﻫ زا حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﺖﺴﻴﻧ
)
،ﻲﺳﻮﻃ 1412 ق : 304
.(
ﺦﺳﺎﭘ : دراد موﺰﻟ يﺎﻀﺘﻗا حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ قﻼﻃا ﻪﭼﺮﮔا
، يﺪﻘﻋ ،قﻼﻃا ترﻮﺻ رد ﻪﻛ ﻊﻴﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ
و ﺖﺳا مزﻻ
،دراﺪﻧ نآ رد طﺮﺷ رﺎﻴﺧ زاﻮﺟ ﺎﺑ ﻲﺗﺎﻓﺎﻨﻣ موﺰﻟ ﻦﻳا نﺎﻤﻫ
ﻪﻧﻮﮔ حﺎﻜﻧ در زاﻮﺟ ﻪﻛ
ﻪﺑ ﻄﺳاو ﺔ دراﺪﻧ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ موﺰﻟ ﺎﺑ ﻲﺗﺎﻓﺎﻨﻣ ،بﻮﻴﻋ
)
،يزاﺮﻴﺷ مرﺎﻜﻣ 1386
: 228
ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻴﻌﺑ و (
ﻔﻟﺎﺨﻣ ﺎ طﺮﺷ ﻲﻣزﻻ ﺪﻘﻋ ﭻﻴﻫ رد ﺪﻳﺎﺒﻧ ترﻮﺻ ﻦﻳا رد نﻮﭼ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ دﻮﺧ ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ن
ﻳﺎﺟ ار رﺎﻴﺧ ﺪﻨﻧاﺪﺑ ﺰ
، ﺪﻨﺘﺴﻫ مزﻻ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،ﻪﻣزﻻ دﻮﻘﻋ ﺮﺜﻛا اﺮﻳز .
ﻢﺸﺷ ﻞﻴﻟد :
ﻒﻟا ( قﻮﻘﺣ زا دﻮﻘﻋ نآ موﺰﻟ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ يدﻮﻘﻋ رد ﻂﻘﻓ رﺎﻴﺧ ﻞﻌﺟ
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻋﺮﺷ مﺎﻜﺣا زا ﺪﻘﻋ ﻚﻳ موﺰﻟ ﺮﮔا ﺎﻣا ،ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻬﻧآ زا ﻲﻜﻳ ﺎﻳ ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ
، ﺖﻴﺣﻼﺻ ﻦﻴﻓﺮﻃ
ﺪﻧراﺪﻧ نآ رد رﺎﻴﺧ طاﺮﺘﺷا
، ﻐﺗ ﺐﺒﺳ ﺮﻣا ﻦﻳا اﺮﻳز ﻲﻣ ﻲﻋﺮﺷ ﻢﻜﺣ ﺮﻴﻴ
ﻲﻟﺎﺣرد ،دﻮﺷ و ﻊﺿو ﻪﻛ
ﺖﺳا عرﺎﺷ رﺎﻴﺘﺧا رد ﻲﻋﺮﺷ مﺎﻜﺣا ﻊﻓر .
ﺖﺳا ﻲﻋﺮﺷ مﺎﻜﺣا زا نآ موﺰﻟ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻘﻋ حﺎﻜﻧ
دﻮﺟو ﻲﻓﻼﺘﺧا درﻮﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ،ﻊﻴﺑ فﻼﺧﺮﺑ ،ﺖﺳا حﺎﻜﻧ رد ﻪﻟﺎﻗا ﺖﺤﺻ مﺪﻋ ﺮﻈﻧ ﻦﻳا ﺪﻳﺆﻣ و دراﺪﻧ
)
،ﻲﺋﻮﺧ 1409 ق : 211 - 210
.(
ﺦﺳﺎﭘ : ﺳا بﻮﻠﻄﻣ ﻪﺑ هردﺎﺼﻣ ﻦﻳا ﻲﺿوﺎﻌﻣ دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ و حﺎﻜﻧ نﺎﻴﻣ ﻲﺗوﺎﻔﺗ فﺮﻋ رد اﺮﻳز ،ﺖ
دراﺪﻧ دﻮﺟو
)
،ﻢﻴﻜﺣ 1404 ق : 405
ترﻮﺻ ﻦﻳا ﻪﺑ ،هﺪﺷ نﺎﻴﺑ حﺎﻜﻧ و هرﺎﺟا و ﻊﻴﺑ نﺎﻴﻣ ﻪﻛ ﻲﺗوﺎﻔﺗ و (
ﻲﻗوذ ﻲﻘﻳﺮﻔﺗ ،ﺖﺳا ﻲﻋﺮﺷ ﻲﻤﻜﺣ حﺎﻜﻧ رد و ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ قﻮﻘﺣ زا هرﺎﺟا و ﻊﻴﺑ رد موﺰﻟ ﻪﻛ ا ﺖﺤﺻ مﺪﻋ و دراﺪﻧ دﻮﺟو نآ ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻟد و ﺖﺳا و قاﺮﻓ ياﺮﺑ قﻼﻃ ﻊﻳﺮﺸﺗ و حﺎﻜﻧ رد ﻪﻟﺎﻗ
دراﺪﻧ نآ ﺮﺑ ﻲﺘﻟﻻد ﻦﻴﺟوز ﻲﻳاﺪﺟ
)
،ﻲﻧﺎﺤﺒﺳ 1416 ق : 142
.(
ب ( هﺪﻋ ار حﺎﻜﻧ رد ﻪﻟﺎﻗا ﺖﺤﺻ مﺪﻋ ﺰﻴﻧ يا نﺎﺸﻧ
ﺪﻨﻫد ة حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ موﺰﻟ ﻪﺘﺴﻧاد
ﺪﻧا
، ﻪﺑ يﻮﺤﻧ
ﻪﺠﻴﺘﻧ نآ زا و ﺪﻧراﺪﻧ نآ رد يرﺎﻴﺘﺧا ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ ﻪﻛ ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﺘﻘﻣ ﺎﺑ ﻲﻓﺎﻨﻣ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻪﻛ ﺪﻧا ﺪﻘﻋ يﺎﻀ
ﺖﺳا
)
،ﻢﻴﻜﺣ 1404 ق : 405
.(
ﺦﺳﺎﭘ : يﺎﻀﺘﻘﻣ ﻪﻧ ﺖﺳا ﺪﻘﻋ قﻼﻃا يﺎﻀﺘﻘﻣ ﺎﺑ ﻲﻓﺎﻨﻣ ،دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ
ﺪﻘﻋ تاذ
) ،ﻢﻴﻜﺣ 1404 : 405
ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻘﻋ قﻼﻃا ﻲﻓﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﻲﻃﺮﺷ و (
، ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ .
ﺮﮔا ﻪﻜﻨﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ
ﻪﻛ دراد ﺎﻀﺘﻗا نآ قﻼﻃا دﻮﺸﻧ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻊﻴﺑ رد ﭻﻴﻫ
ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻚﻳ زا جرﺎﺧ ار نآ ﺦﺴﻓ نﺎﻜﻣا
دﻮﺷ ﺮﻛذ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺮﮔا ﺎﻣا ،دراﺪﻧ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ يﺎﺿر نوﺪﺑ ﺎﻳ و تارﺎﻴﺧ دوﺪﺣ
، زا ﺪﻘﻋ قﻼﻃا
ﻦﻴﺑ ﻲﻣ دور و ياﺮﺑ ﻊﻴﺑ ﺦﺴﻓ نﺎﻜﻣا طوﺮﺸﻣ
دﺎﺠﻳا ﻪﻟ ﻲﻣ دﻮﺷ .
308 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 2 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 1398
ﻢﺘﻔﻫ ﻞﻴﻟد :
زا ﺪﻨﭼ ،هﺪﺷ هرﺎﺷا نآ ﻪﺑ حﺎﻜﻧ رد ﺦﺴﻓ ﻖﺣ دﻮﺟو مﺪﻋ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻳﻻد ﻪﻠﻤﺟ
تﺎﻳاور ﻪﺘﺳد ﺖﺳا
:
ﻒﻟا ( ﻪﻌﺘﻣ بﺎﺑ تﺎﻳاور :
ﺑ ِﻦﺑ ﻪﱠﻠﻟا ﺪﺒﻋ ْﻦﻋ
ﺪﺒﻋ ﻮﺑَأ َلﺎَﻗ َلﺎَﻗ ٍﺮﻴَﻜ ﻪﱠﻠﻟا
ﻪﻴﻠﻋ مﻼﺴﻟا :»
ْنِإ
ﻲﻤﺳ
ُﻞﺟَﺄْﻟا ﻢﺴﻳ ﻢَﻟ ْنِإ و ٌﺔﻌْﺘﻣ ﻮﻬَﻓ
تﺎﺑ حﺎَﻜﻧ ﻮﻬَﻓ ُﻞﺟَﺄْﻟا
«
) ،ﻲﻨﻴﻠﻛ 1407 ق : 456
. (
طوﺮﺷ بﺎﺑ رد ﺐﻠﻐﺗ ﻦﺑ نﺎﺑا زا ﻪﻛ ﻲﺘﻳاور ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﻛذ ﻪﻌﺘﻣ
:
» ﻲﱢﻧِﺈَﻓ ﺖْﻠُﻗ ﻲِﻴﺤَﺘﺳَأ
ْنَأ
ِمﺎﻳَﺄْﻟا َطْﺮَﺷ َﺮُﻛْذَأ ٍمﺎَﻘﻣ ﺞﻳِوْﺰَﺗ َنﺎَﻛ ْطِﺮَﺘْﺸَﺗ ﻢَﻟ ْنِإ ﻚﱠﻧِإ َلﺎَﻗ ﻒﻴَﻛ و ﺖْﻠُﻗ ﻚﻴَﻠﻋ ﱡﺮَﺿَأ ﻮﻫ َلﺎَﻗ
...
ﱠﻨﺴﻟا َقﺎَﻠَﻃ ﺎﱠﻟِإ ﺎﻬَﻘﱢﻠَﻄُﺗ ْنَأ ﻰَﻠﻋ رﺪْﻘَﺗ ﻢَﻟ ﺔ
«
)
،ﻲﻨﻴﻠﻛ 1407 ق : 455
(.
ﺦﺳﺎﭘ : تﺎﻳاور ﻦﻳا نﺎﻴﺑ
ﺪﻨﻨﻛ ة حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ قﻼﻃا و
ﺪﻘﻋ ﻦﻤﺿ رد ﺮﮔا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا
ًﻼﺻا و دراد ماود يﺎﻀﺘﻗا ﺪﻘﻋ ،دﻮﺸﻧ ﺮﻛذ يﺪﻴﻗ حﺎﻜﻧ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ نﺎﻴﺑ مﺎﻘﻣ رد
.
ب ( بﻮﻴﻋ بﺎﺑ تﺎﻳاور :
ﻠﻤﺟ زا ﺔ ﻪﻛ ﺖﺳا ﷲاﺪﺒﻋ ﻲﺑا زا ﻲﺒﻠﺣ ﺖﻳاور ﺎﻬﻧآ دﻮﻣﺮﻓ
:
»
حﺎَﻜﱢﻨﻟا دَﺮﻳ ﺎﻤﱠﻧِإ
َﻦﻣ
ِصَﺮﺒْﻟا و
ﻞَﻔﻌْﻟا و ِنﻮُﻨﺠْﻟا و ِماَﺬﺠْﻟا «
) ،ﻲﺳﻮﻃ 1407 ق : 424
.(
ﺦﺳﺎﭘ : ﺑ ﺮﻇﺎﻧ نآ ﻪﺑﺎﺸﻣ تﺎﻳاور و ﺖﻳاور ﻦﻳا ﺮ
ﺖﺴﻴﻧ ﺦﺴﻓ ﻞﻣاﻮﻋ مﺎﻤﺗ
، ﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻂﻘﻓ ﻪﻜﻠﺑ ﺮ
ﺖﺳا بﻮﻴﻋ
)
،مرﺎﻜﻣ 1386 : 228
ﻲﺑﻮﻴﻋ رد حﺎﻜﻧ در ﻲﻔﻧ نآ رﻮﻈﻨﻣ و (
ﺮﻛذ ﻪﻛ ،هﺪﺸﻧ ﺖﺳا
، ﻲﻔﻧ ﻪﻧ
و در ﻪﺑ حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ
)
،ﻢﻴﻜﺣ 1404 ق : 405
.(
ﻢﺘﺸﻫ ﻞﻴﻟد :
فرﺎﻌﺘﻣ ﻼﻘﻋ نﺎﻴﻣ حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺖﺴﻴﻧ
ار حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ نﺎﺸﻳا و سﺪﻘﻣ
ﺮﺗ
ﻲﻣ نآ زا ﺪﺑﺎﻳ نﺎﻳﺮﺟ نآ رد طﺮﺷ رﺎﻴﺧ ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد
)
،ﻲﻧﺎﺤﺒﺳ 1416 ق : 143
.(
ﺦﺳﺎﭘ : ﺮﻴﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ة
ﻴﺧ طﺮﺷ شﺮﻳﺬﭘ رد ﻼﻘﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و مزﻻ دﻮﻘﻋ ﻦﻤﺿ رد رﺎ
ﮋﻳو ة ﺪﻴﻌﺑ ﻦﺨﺳ ﻦﻳا حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﺳر . ﻲﻣ ﻪﻜﻠﺑ طﺮﺷ دﻮﺟو ﻼﻘﻋ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
يروﺮﺿ ار حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ ﻲﻣ دﻮﻘﻋ ﺮﻳﺎﺳ رد نآ دﻮﺟو زا ﺮﺗ
حﺎﻜﻧ اﺮﻳز ؛ﺪﻨﻧاد ﺗاﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲ زا ﺮﺗاﺮﻓ
و دراد ﻲﺿوﺎﻌﻣ ﺪﻘﻋ ﻚﻳ ﺐﺒﺳ
و ﻖﻴﻤﻋ طﺎﺒﺗرا ﻤﺋاد
ﻲ ود نﺎﻴﻣ ﻲﻣ هداﻮﻧﺎﺧ ود و دﺮﻓ و دﻮﺷ
زا ﻲﺧﺮﺑ رﺎﺛآ ناﺮﺒﺟ ﺎﻳ نآ ﻲﻧﺪﺷ
ﺎﻳ ﺖﺴﻴﻧ ﻪﺑ
ﻲﻣ ناﺮﺒﺟ ﻲﺘﺨﺳ ياﺮﺑ ﻲﻃﺮﺷ نداد راﺮﻗ ﺲﭘ ،دﻮﺷ
يروﺮﺿ ًﺎﻀﻌﺑ و ﻪﻧﻼﻗﺎﻋ يرﺎﻛ نآ ﺦﺴﻓ نﺎﻜﻣا ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﺳر .
زا ﺪﻨﻫاﻮﺨﺑ ﻦﻴﺟوز دراﻮﻣ يرﺎﻴﺴﺑ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،حﺎﻜﻧ ﺦﺴﻓ و قﻼﻃ توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ا ياﺮﺑ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ دﺎﺠﻳا ار نآ دﻮﺧ ﻪﻛ يﺪﻘﻋ ﺮﺛا ندﺮﺑ ﻦﻴﺑ ز
ﺮﻛ هد ﺪﻧا
، ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﺑ هﮋﻳو
دراﺪﻧ ﺖﺳد رد ار قﻼﻃ رﺎﻴﺘﺧا ﻪﻛ ﻪﺟوز
، ﻲﻣ ﻦﻤﺿ رد دﻮﺧ ياﺮﺑ طﺮﺷ رﺎﻴﺧ نداد راﺮﻗ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻫد راﺮﻗ ،تروﺮﺿ ترﻮﺻ رد ،ﻢﺋاد حﺎﻜﻧ ﺪﻴﻗ زا ﺶﻳﻮﺧ ﻲﻳﺎﻫر ياﺮﺑ ﻲﻘﻄﻨﻣ ﻲﻫار ﺪﻘﻋ .
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ طﺮﺷ ﺪﺳر ﻼﻘﻋ ﺪﻨﺴﭘ درﻮﻣ يﺮﻣا حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ
ﺖﺳ .
حﺎﻜﻧ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻲﻬﻘﻓ ﻲﺳرﺮﺑ
309
6 . ﻟدا ﺔ ﻘﻓاﻮﻣ ﺎ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ و رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ن
زا يداﺪﻌﺗ ﺐﺣﺎﺻ
ﻟدا ﺮﻛذ زا ﺲﭘ ناﺮﻈﻧ ﺔ
هداد ﺰﻴﻧ ﺪﻘﻋ نﻼﻄﺑ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ ،طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﺪﻧا
، نوﺪﺑ
ﻦﻳا رد ﻲﻟﻻﺪﺘﺳا ﻪﻜﻨﻳا ﻨﻴﻣز
ﻪ ﻪﺋارا ﻨﻛ ﺪﻨ
)
،يراوﺰﺒﺳ ﻖﻘﺤﻣ 1381
: 241
ﻪﻛ (
ﻪﺑ و ﻞﻳﻻد زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺐﻴﺗﺮﺗ
ﺮﻛذ نآ ﺮﺑ هدراو ﺪﻘﻧ ﻲﻣ
دﻮﺷ
:
لوا ﻞﻴﻟد : هﺪﻤﻋ ﻲﺿاﺮﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ،هﺪﺷ دﺎﻨﺘﺳا نآ ﻪﺑ ﺪﻘﻋ نﻼﻄﺑ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻴﻟد ﻦﻳﺮﺗ
ﻲﺿاﺮﺗ يﺪﻘﻋ ﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ و ﺖﺳا دﻮﻘﻋ ﺖﺤﺻ ﻲﺳﺎﺳا طﺮﺷ ﺮﻛ
هد ﺪﻧا ،ﺪﺷﺎﺑ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻲﻧﺎﻣز ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻃﺎﺑ طﺮﺷ ﻪﻛ
، ﻲﻣ ﻦﻴﺑ زا ﺪﻘﻋ ﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻲﺿاﺮﺗ ﺪﻘﻋ و دور
ﻲﺿاﺮﺗ نوﺪﺑ
ﺖﺳا ﻞﻃﺎﺑ
)
،ﻲﻠﺣ ﻪﻣﻼﻋ 1412 ق : 121
،ﻲﻧﺎﺛ ﺪﻴﻬﺷ ؛ 1414 ق : 102
.(
ﺦﺳﺎﭘ : ﻢﻳﺮﻳﺬﭙﺑ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ نﻼﻄﺑ ياﺮﺑ ار ﻞﻴﻠﻌﺗ ﻦﻳا ﺮﮔا
، ﺪﺴﻔﻣ و ﺪﺳﺎﻓ ،طوﺮﺷ مﺎﻤﺗ
ﻲﻣ اﺪﻴﭘ ﺎﻨﻌﻣ ﻞﻄﺒﻣ و ﻞﻃﺎﺑ طوﺮﺷ و ﻞﻃﺎﺑ طوﺮﺷ ﻪﺘﺳد ود ﻪﺑ طوﺮﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺮﮕﻳد و ﺪﻧﻮﺷ
ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻛ
، ﺿ رد ﺰﻴﻧ ﺪﺳﺎﻓ طوﺮﺷ مﺎﻤﺗ اﺮﻳز ﻲﻣ ﻊﻗاو ﺪﻘﻋ ﻦﻤ
ﺪﻧﻮﺷ
؛ طوﺮﺷ نآ ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻘﻋ ﻲﻨﻌﻳ
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﺪﺳﺎﻓ و دﻮﺷ
ﻲﻧﺎﻣز ﻲﻣ هداد طﺮﺷ دﺎﺴﻓ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ ﻪﻛ دﻮﺷ
، ﻦﻴﺑ زا ﺪﻘﻋ نآ ﺮﺑ ﻦﻴﻓﺮﻃ ﻲﺿاﺮﺗ
ﻲﻣ دور .
ﻦﺑا ﻲﻣ ﻞﻃﺎﺑ ار حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻪﻛ ﻲﺳﻮﻃ ﺦﻴﺷ ﺦﺳﺎﭘ رد ﺲﻳردا ،ﺪﻧاد
ﻲﻣ ﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
» نﻼﻄﺑ ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻟد
دراﺪﻧ دﻮﺟو عﺎﻤﺟا و ﺖﻨﺳ و بﺎﺘﻛ زا ﺪﻘﻋ
«
) ﻦﺑا
،ﺲﻳردا 1410 ق : 575
ﺖﺤﺻ تﺎﺒﺛا ياﺮﺑ ﺲﭙﺳ و (
ﺪﻘﻋ ﻦﻳا ﻲﻣ لﻻﺪﺘﺳا ﻪﻧﻮﮔ طوﺮﺷ نآ ،دﻮﺷ ﻪﻤﻴﻤﺿ ﻲﻋﺮﺷ دﻮﻘﻋ ﻪﺑ ﻲﻋﺮﺷﺮﻴﻏ طوﺮﺷ ﺮﮔا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﺢﻴﺤﺻ دﻮﻘﻋ و ﻞﻃﺎﺑ ﺖﺳا
ﻲﻣ ﻲﻋﺮﺷﺮﻴﻏ ﻲﻃﺮﺷ حﺎﻜﻧ ﻦﻤﺿ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ و ﻳآ ﻖﺒﻃ و ﺪﺷﺎﺑ
ﺔ
» دﻮﻘﻌﻟﺎﺑ اﻮﻓوا «
) هﺪﺋﺎﻤﻟا : 1
ﺖﺳا ﺐﺟاو ﺪﻘﻋ ﻦﻳا ﻪﺑ يﺎﻓو ( )
ﻦﺑا
،ﺲﻳردا 1410 ق : 575
. (
مود ﻞﻴﻟد : ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ و ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻘﻋ يﺎﻀﺘﻘﻣ فﻼﺧ ار حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺮﻫاﻮﺟ ﺐﺣﺎﺻ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺪﻘﻋ نﻼﻄﺑ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ سﺎﺳا
)
،ﻲﻔﺠﻧ 1991 م : 106
.(
ﺦﺳﺎﭘ : ﻟدا ﻲﺳرﺮﺑ رد ﺔ
ﺺﺨﺸﻣ ،طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﺪﺷ
فﻼﺧ مزﻻ دﻮﻘﻋ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻪﻛ
ﺖﺴﻴﻧ دﻮﻘﻋ نآ تاذ يﺎﻀﺘﻘﻣ
، قﻼﻃا فﻼﺧ ﻪﻜﻠﺑ ﻦﻴﺑ زا ار ﺪﻘﻋ قﻼﻃا ﻪﻛ ﻲﻃﺮﺷ و ﺖﺳا دﻮﻘﻋ
دﺮﺒﺑ
، ﺮﻈﻧ رد ﭻﻴﻫ زا ﻚﻳ ﺐﺣﺎﺻ ﻞﻄﺒﻣ ﺎﻳ ﻞﻃﺎﺑ ناﺮﻈﻧ ﻧ
ﺖﺴﻴ ﻊﻴﺑ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ، .
ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻟد
ﺪﻋﺎﻗ ﻦﻳا زا حﺎﻜﻧ جوﺮﺧ ة
يﺎﻀﺘﻗا ﻒﻟﺎﺨﻣ ﺰﻴﻧ حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻠﻛ
ﺢﻴﺤﺻ و نآ قﻼﻃا ﺖﺳا
.
7 . ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
ﻪﻧ ﻧ ﺪﻘﻋ ﺎﻬﻨﺗ ﺰﻴﻧ طﺮﺷ دﻮﺧ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نآ ﻦﻤﺿ رد ﻪﻛ ﻲﺣﺎﻜ
ﺢﻴﺤﺻ
،ﺖﺳا ﻞﺜﻣ طﺮﺷ ﺖﺤﺻ ﻪﻟدا مﻮﻤﻋ اﺮﻳز
» ﻢﻬﻃوﺮﺷ ﺪﻨﻋ نﻮﻨﻣﺆﻤﻟا «
رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ﻞﻣﺎﺷ
ﻲﻣ مزﻻ دﻮﻘﻋ ﻪﺷﺪﺧ ﻞﻴﻟد ﭻﻴﻫ و دﻮﺷ
ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ نﻼﻄﺑ ﺮﺑ ﻲﻋﺮﺷ ﺎﻳ ﻲﻠﻘﻋ
ﻢﻬﻣ ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻼﺋﺎﻗ ﻞﻴﻟد ﻦﻳﺮﺗ
نﻼﻄﺑ ن
،طﺮﺷ
ﻲﺳﻮﻃ ﺦﻴﺷ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷﺮﻛذ عﺎﻤﺟا نﺎﻤﻫ ﻪﻛ
310 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، رود ة 49 ةرﺎﻤﺷ ، 2 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 1398
ﺖﺳا
، ﻪﺑ زا مﻮﺼﻌﻣ لﻮﻗ ﻒﺸﻛ مﺪﻋ ﻞﻴﻟد ﺟرد
ﺔ و ﺖﺳا ﻂﻗﺎﺳ ﺖﻴﺠﺣ ﺘﺸﻴﺑ
ﺮ ﻪﻛ يﺮﮕﻳد ﻞﻳﻻد
ﺮﻛذ ﺷ هﺪ ﺖﺳا
،
ًﺎﻓﺮﺻ نﺎﺴﺤﺘﺳا ﻪﺑ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ زا حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ جوﺮﺧ ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻟد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ؛دور
ﻟدا مﻮﻤﻋ ﺔ ﻼﻄﺑ ﻢﻜﺣ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺮﺘﻬﺑ و دراﺪﻧ دﻮﺟو طﺮﺷ ﺖﺤﺻ زا حﺎﻜﻧ رد رﺎﻴﺧ طﺮﺷ ن
دﺎﻣ ة 1069 فﺬﺣ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻮﺷ
د .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ .
1 . ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ .
2 . ﻲﻀﺗﺮﻣ ﺦﻴﺷ ،يرﺎﺼﻧا )
1416 ق (.
ﺐﺳﺎﻜﻤﻟا ج ، 5
، ﻢﻗ : بﺎﺘﻜﻟاراد .
3 . ﻦﺑا ﺪﻤﺣا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ،ﺲﻳردا )
1410 ق .(
يوﺎﺘﻔﻟا ﺮﻳﺮﺤﺘﻟ يوﺎﺤﻟا ﺮﺋاﺮﺴﻟا ج ،
2
، ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ ﻲﻣﻼﺳﻻا ﺮﺸﻨﻟا .
4 . ﻦﺑا
،ﻪﻳﻮﺑﺎﺑ ﻲﻠﻋ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ )
1413 ق .(
ﻪﻴﻘﻔﻟا هﺮﻀﺤﻳ ﻻ ﻦﻣ ج ،
3
، ﻢﻗ : ﻲﻣﻼﺳا تارﺎﺸﺘﻧا ﺮﺘﻓد .
5 . ﻦﺑا مﺮﻜﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ،رﻮﻈﻨﻣ )
1414 ق .(
بﺮﻌﻟا نﺎﺴﻟ ، ج 7 و 4 ، توﺮﻴﺑ : ﻊﻳزﻮﺘﻟا و ﺮﺸﻨﻟا و ﻪﻋﺎﺒﻄﻠﻟ ﺮﻜﻔﻟاراد .
6 . ﻒﺳﻮﻳ ،ﻪﻴﻘﻔﻟا )
1409 ق ﺖﻴﺒﻟا ﻞﻫا ﻪﻘﻓ ﻲﻓ ﻪﻴﺼﺨﺸﻟا لاﻮﺣﻻا .(
، توﺮﻴﺑ : ءاﻮﺿﻻاراد .
7 . ﻲﻧاﺮﺤﺑ ﻒﺳﻮﻳ ﺦﻴﺷ ، )
ﻲﺑ ﺎﺗ .(
هﺮﺿﺎﻨﻟا ﻖﺋاﺪﺤﻟا ج ،
12 . ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ ﻲﻣﻼﺳﻻا ﺮﺸﻨﻟا .
8 . ﻦﺴﺣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ،ﻲﻠﻣﺎﻋ ﺮﺣ )
1409 ق ﻪﻌﻴﺸﻟا ﻞﺋﺎﺳو .(
. ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ لآ ﺖﻴﺒﻟا ) ع (.
9 . ﻦﺴﺤﻣ ،ﻢﻴﻜﺣ )
1404 ق .(
ﻲﻘﺛﻮﻟا هوﺮﻌﻟا ﻚﺴﻤﺘﺴﻣ
، ج 14
، ﻢﻗ : ﻪﺒﺘﻜﻣ ﻪﻳآ ﻲﻔﺠﻨﻟا ﻲﺸﻋﺮﻤﻟا ﻲﻤﻈﻌﻟا ﷲا .
10 . ﷲا حور ،ﻲﻨﻴﻤﺧ )
1390 ش ( . ﻪﻠﻴﺳﻮﻟا ﺮﻳﺮﺤﺗ
، ج 2
، ﻒﺠﻧ : بادﻵا ﻪﻌﺒﻄﻣ .
11 . ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ،ﻲﺋﻮﺧ )
1410 ق .(
ﻦﻴﺤﻟﺎﺼﻟا جﺎﻬﻨﻣ ج ،
2 ، ﻢﻗ : ﻢﻠﻌﻟا ﻪﻨﻳﺪﻣ .
12 .
،ﻲﺋﻮﺧ ﻲﺋﻮﺧ ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ﺪﻴﺳ ﺮﻳﺮﻘﺗ ،ﻲﻘﺗ ﺪﻤﺤﻣ )
1371 .(
هوﺮﻌﻟا ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻲﻘﺛﻮﻟا - حﺎﻜﻨﻟا بﺎﺘﻛ
، ﻢﻗ : ﺳرﺪﻣ ﺔ ﻢﻠﻌﻟاراد .
13 . ﻲﻘﺗ ﺪﻤﺤﻣ ،ﻲﺋﻮﺧ )
1414 ق ﺰﺘﻟﻻا وا طوﺮﺸﻟا.(
دﻮﻘﻌﻟا ﻲﻓ ﻪﻴﻌﺒﺘﻟا تﺎﻣا
، ج 2
، توﺮﻴﺑ : ﻲﺑﺮﻌﻟا خرﻮﻤﻟاراد .
14 . ،اﺪﺨﻫد ﻲﻠﻋ ﺮﺒﻛا ) 1377 ﺖﻐﻟ.(
،اﺪﺨﻫد ﻪﻣﺎﻧ ج 10
، ناﺮﻬﺗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد پﺎﭼ و تارﺎﺸﺘﻧا .
15 . ﺮﻔﻌﺟ ،يﺰﻳﺮﺒﺗ ﻲﻧﺎﺤﺒﺳ )
1416 ق ءاﺮﻐﻟا ﻪﻴﻣﻼﺳﻻا ﻪﻌﻳﺮﺷ ﻲﻓ حﺎﻜﻨﻟا مﺎﻈﻧ .(
، ج 1
، ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ قدﺎﺼﻟا مﺎﻣﻻا .
16 . ﺛ ﺪﻴﻬﺷ ﻲﻠﻋ ﻦﺑ ﻦﻳﺪﻟا ﻦﻳز ،ﻲﻧﺎ )
1413 ق .(
مﻼﺳﻻا ﻊﺋاﺮﺷ ﺢﻴﻘﻨﺗ ﻲﻟا مﺎﻬﻓﻻا ﻚﻟﺎﺴﻣ
، ج 7
، ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ ﻲﻣﻼﺳﻻا فرﺎﻌﻤﻟا
17 . ـــــــــــــــــــــــــــ )
1403 ق .(
ﻪﻴﻘﺸﻣﺪﻟا ﻪﻌﻤﻠﻟا حﺮﺷ ﻲﻓ ﻪﻴﻬﺒﻟا ﻪﺿوﺮﻟا توﺮﻴﺑ ،
: ﻲﺑﺮﻌﻟا ثاﺮﺘﻟا ءﺎﻴﺣا .
18 . ﻦﺴﺣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ،ﻲﺳﻮﻃ )
1412 ق .(
ﻻا ﻪﻘﻓ ﻲﻓ طﻮﺴﺒﻤﻟا ﻪﻴﻣﺎﻣ
ج ، 4
، توﺮﻴﺑ : ﻂﺳوﻻا قﺮﺸﻟا .
19 . ـــــــــــــــــــــــ )
1407 ق
،مﺎﻜﺣﻻا ﺐﻳﺬﻬﺗ .(
ج 7
، ناﺮﻬﺗ : ﻪﻴﻣﻼﺳﻻا ﺐﺘﻜﻟاراد .
20 . ﻒﺳﻮﻳ ﻦﺑ ﻦﺴﺣ ،ﻲﻠﺣ ﻪﻣﻼﻋ )
1412 ق ﻪﻌﻳﺮﺸﻟا مﺎﻜﺣا ﻲﻓ ﻪﻌﻴﺸﻟا ﻒﻠﺘﺨﻣ .(
، ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ ﻲﻣﻼﺳﻻا ﺮﺸﻨﻟا .
21 . ﻦﺴﺣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ،يﺪﻨﻫ ﻞﺿﺎﻓ )
ﻲﺑ ﺎﺗ و مﺎﺜﻠﻟا ﻒﺸﻛ.(
مﺎﻜﺣﻻا ﺪﻋاﻮﻗ ﻦﻋ مﺎﻬﺑﻻا ج ،
7
، ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ ﻲﻣﻼﺳﻻا ﺮﺸﻨﻟا .
22 . بﻮﻘﻌﻳ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ،ﻲﻨﻴﻠﻛ )
1407 ق .(
ﻲﻓﺎﻜﻟا
، ج 5
، ناﺮﻬﺗ : ﻪﻴﻣﻼﺳﻻا ﺐﺘﻜﻟاراد .
23 . ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻦﻴﺴﺣ ﻦﺑ ﻲﻠﻋ ،ﻲﻧﺎﺛ ﻖﻘﺤﻣ )
1414 ق .(
ﺪﻋاﻮﻘﻟا حﺮﺷ ﻲﻓ ﺪﺻﺎﻘﻤﻟا ﻊﻣﺎﺟ
، ج 12 . ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ لآ ﺖﻴﺒﻟا ) ع .(
24 . ﺪﻤﺤﻣ ،يراوﺰﺒﺳ ﻖﻘﺤﻣ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺮﻗﺎﺑ
) 1423 ق .(
،مﺎﻜﺣﻻا ﻪﻳﺎﻔﻛ ج
2
، ﻢﻗ : ﺴﺳﺆﻣ ﺔ ﻲﻣﻼﺳﻻا ﺮﺸﻨﻟا .
25 . ﺪﻤﺤﻣ ،ﻦﻴﻌﻣ ) 1364 .(
،ﻦﻴﻌﻣ ﻲﺳرﺎﻓ ﮓﻨﻫﺮﻓ ج
1
، ناﺮﻬﺗ : ﺮﻴﺒﻛﺮﻴﻣا .
26 . ﺮﺻﺎﻧ ،يزاﺮﻴﺷ مرﺎﻜﻣ )
1416 ق ﻪﻠﻴﺳﻮﻟا ﺮﻳﺮﺤﺗ حﺮﺷ ﻲﻓ ﻪﻫﺎﻘﻔﻟا راﻮﻧا .(
: حﺎﻜﻨﻟا بﺎﺘﻛ
، ناﺮﻬﺗ : ﺔﺴﺳﺆﻣ ثاﺮﺗ ﺮﺸﻧ و ﻢﻴﻈﻨﺗ
ﻲﻨﻴﻤﺨﻟا مﺎﻣﻻا .
27 . ﻦﺴﺣﺪﻤﺤﻣ ،ﻲﻔﺠﻧ )
1991 م مﻼﻜﻟا ﺮﻫاﻮﺟ .(
، توﺮﻴﺑ : ﻲﺑﺮﻌﻟا ثاﺮﺗ ءﺎﻴﺣا راد
.
