ﺶﻟﺎﭼ يﺎﻫ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻂﺑاور
دﺮﺒﻫار ي ﻪﻴﺳور و ناﺮﻳا :
ﻪﻄﻠﺳ
و ﻲﻧاﺮﻳا يﺰﻴﺘﺳ ﻞﻤﻋ
ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﺳور
1يﺪﻴﻣا ﻲﻠﻋ
*
نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ﻲﻤﻠﻋ تﺎﻴﻫ ﻮﻀﻋ ) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
12 / 2 / 1390 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ 22
/ 4 / 1390 (
هﺪﻴﻜﭼ عﻮﺿﻮﻣ زا ﻲﻜﻳ ﻂﺑاور ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ،رﻮﺸﻛ ﺮﻫ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ
ترﺪﻗ ﺎﺑ گرﺰﺑ يﺎﻫ ﺖﺳا
.
لﺎﺳ رد ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻦﻳﻮﻜﺗ 1979
ترﺪﻗ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻂﺑاور ﺖﻴﻫﺎﻣ ، ﺮﻴﻴﻐﺗ رﺎﭼد ار گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ .
ﻪﻫد ﺮﺧاوا زا ﺪﻨﭼﺮﻫ 1980
ﻪﺑ و يورﻮﺷ و ناﺮﻳا ، ﻂﺑاور دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﻪﻴﺳور نآ لﺎﺒﻧد
هدﺮﻛ ماﺪﻗا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻂﺑاور ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يدﻮﺒﻬﺑ ﻦﻳا ﻲﻟو ،ﺪﻧا
ار دﺮﺒﻫ ي ﺖﺳا هﺪﺸﻧ .
ناﺮﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ دﺎﻘﺘﻋا
ﺖﺤﻠﺼﻣ يور زا )
ﻪﺑ بﺮﻏ و ناﺮﻳا ﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ فﻼﺘﺧا ﻂﺑاور ﻞﻴﻟد (
ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﺶﻳاﺮﮔ ﻮﻜﺴﻣ ﻪﺑ
زا و
فﺪﻫ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ ﻂﺧ و ﺎﻫ
ﻲﺸﻣ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﻦﻴﺑ ﻪﺻﺮﻋ رد ناﺮﻳا يﺎﻫ
رد ﻲﻠﻠﻤﻟا
دراد توﺎﻔﺗ يدراﻮﻣ .
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺳر دﺎﻀﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻪﻴﺳور و ناﺮﻳا ﻪﻛ ﺪ دﺮﺒﻫار
ي ﻲﻟو ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ
ﻦﻴﺑ ﻪﻧﻮﮔرﺎﺼﺤﻧا رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻚﻳ دﻮﺟو ﻪﺑ ناﺮﻬﺗ نآ ﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺖﺳا رﺎﭼﺎﻧ يدراﻮﻣ رد بﺮﻏ رﺎﺸﻓ ﻞﻴﻟد
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻨﻛ ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻮﻜﺴﻣ فﺮﻃ زا ار يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺳﺎﻴﺳ زا دﻮﺧ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫﻻﺎﻛ ﻲﺧﺮﺑ ﻪﻛ اﺮﻳا يﺰﻴﺘﺳ ﻪﻄﻠﺳ و ﻲﻧ
ﻞﻤﻋ ﻲﻳاﺮﮔ زا ﻲﺧﺮﺑ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﻴﺟﻮﺗ ﻲﺳور فﺎﻜﺷ
ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ رﻮﺸﻛ ود ﻂﺑاور يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺎﻬﻧآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا .
ﺪﻴﻠﻛ هژاو ﺎﻫ ﻦﻴﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ ،ﻪﻴﺳور ،ناﺮﻳا ،ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺘﺴﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﻞﻠﻤﻟا
ناﺮﻳا يا
1 . ﺮﻤﻠﺳا ﻲﻧﻼﺻا ﺪﺑﺎﻋ نﺎﻳﺎﻗآ يرﺎﻜﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ، هدﻮﺘﺳ ﺮﻐﺻا ﻲﻠﻋ و ز
زا ﻞﻠﻤﻟا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻦﻳوﺪﺗ ،نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد .
ﻢﻳﺎﻤﻧ ﻲﻣ مﻼﻋا ﺎﻬﻧآ زا ار دﻮﺧ يراﺰﮕﺳﺎﭙﺳ ﺐﺗاﺮﻣ ﺎﺠﻨﻳا رد .
* Email: al. omidi@gmail.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ا هدﻮﺑ ﻮﻠﺟ ﻪﺑ ور ﻪﻴﺳور و ناﺮﻳا ﻂﺑاور ﺪﻧور ،ﺮﻴﺧا لﺎﺳ ﺖﺴﻴﺑ رد يرﻮﻄﺑ ،ﺖﺳ
ﻪﻛ
كﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ يرﺎﻜﻤﻫ زا يرﺎﻴﺴﺑ و دﻮﺷ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ناﺮﻳا ﺮﺗﺮﺑ يرﺎﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ هد ءﺰﺟﻮﻜﺴﻣ ﺖﺳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺎﻫﻻﺎﻛ ﻪﻨﻴﻣز رد رﻮﺸﻛ ود )
،ﻲﻣﺮﻛ 1389 ﺺﺻ ، 117 - 116 ود ﻲﻃ رﻮﺸﻛ ود .(
ﺪﻫﺎﺷ ﺮﻴﺧا ﻪﻫد ﻳ
ﻚ ﺪﻧور دﻮﻌﺻ ي ﺪﻧا هدﻮﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻂﺑاور رد .
زا ﺐﻧﺎﺟ اﻳ ناﺮ ﺎﺷ ﻳ ﺪ ناﻮﺘﺑ ﺖﻔﮔ
ﻪﻛ ﺿاﻮﻣ ﻊ ﺖﺑﺎﺛ ﺮﺗ ي ﻃ ﻲ ود ﻪﻫد ﻪﺘﺷﺬﮔ رد ﻮﻜﺴﻣ لﺎﺒﻗ ﻢﻛﺎﺣ
هدﻮﺑ و ﻪﻤﻫ ﺖﻟود ﺎﻫ ي رﻮﻬﻤﺟ ي
ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ ناﺮ ﺲﭘ زا ﺷﺎﭘوﺮﻓ ﻲ ورﻮﺷ ي ﺎﺟ ﻳ هﺎﮕ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ا ي اﺮﺑ ي ﺳور ﻴ ﻪ رد ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺟرﺎﺧ ﻲ
ﻞﺋﺎﻗ دﻮﺑ ا ه ﺪﻧ . رد لﺎﺳ ﺶﺷ ﺧا
ﻴ ﺮ - رد ﺖﻟود ﻢﻬﻧ و ﻢﻫد - ﻤﻫا ﻴ ﺖ ﻂﺑاور ﺎﺑ ﺳور ﻴ ﻪ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ
ﺗﺄ ﻛ ﻴ ﺪ ي ﻪﻛ ﺮﺑ رﺎﻜﻤﻫ ي ﺎﺑ قﺮﺷ دﻮﺟو
،دراد اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻳ ﺘﻓﺎ ﺖﺳا ﻪ . ﺎﺷ ﻳ ﺪ ﺸﺨﺑ ﻲ زا ﻼﮔ يﺎﻫ ﻪﻳ
اﻳ ناﺮ رد هزﻮﺣ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺟرﺎﺧ ﻲ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺳور ﻴ ﻪ ﺷﺎﻧ ﻲ زا رﺎﻈﺘﻧا ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ي ﺖﺳا ﻪﻛ زا كﻮﻠﺑ قﺮﺷ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺪﻨﭼ لﺎﺳ ﺧا ﻴ ﺮ رد ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺟرﺎﺧ ﻲ ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ ﺪﺷ ﺖﺳا ه )
،ساﺮﻳا 5 / 10 / 1389 ﻦﻳا ﺎﺑ (.
،ﻒﺻو رد هﺮﺘﺴﮔ ﻂﺑاور ﻮﻜﺴﻣ و ناﺮﻬﺗ
، رﺎﻬﭼ داﺪﻳور ﺶﻟﺎﭼ ﺎﻣا ﻢﻬﻣ ا
ﻪﻛ هداد يور ﺰﻴﮕﻧ
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻂﺑاور يﺎﻫ
دﺮﺒﻫار ي ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ار رﻮﺸﻛ ود ؛
رد ﻪﻴﺳور ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﺴﺨﻧ
ﻪﺘﺴﻫ هﺪﻧوﺮﭘ صﻮﺼﺧ رﺮﻜﻣ ﺮﻴﺧﺄﺗ مود ،يا
ﺮﻬﺷﻮﺑ ﻲﻤﺗا هﺎﮔوﺮﻴﻧ يزاﺪﻧا هار رد
، رد ﺮﻴﺧﺄﺗ مﻮﺳ
ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ﻞﻳﻮﺤﺗ ﻲﻜﺷﻮﻣ ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ يﺎﻫ
» سا 300 « ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ﻲﻣﺎﻈﻧ ﻞﺋﺎﺳو ﺮﻳﺎﺳ و ناﺮﻳا ﻪﺑ
و
يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ رد ناﺮﻳا ﺖﻳﻮﻀﻋ رد ﻪﻴﺳور ﻲﺷاﺮﺗ لﺎﻜﺷا ،ﺖﻳﺎﻬﻧرد .
رد ﻪﻴﺳور ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﺑﺎﻘﻣ
هﺪﻧوﺮﭘ ﻪﺘﺴﻫ ناﺮﻳا يا ﻪﺸﻴﻤﻫ و هدﻮﺑ نﺎﺳﻮﻧ ياراد رﻮﺸﻛ ﻦﻳا
ﺎﺑ
ﻪﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻊﺿاﻮﻣ
ﻮﻠﻬﭘ ود يرﺎﻜﻤﻫ ﺪﻧور رد ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﺎﻫ
ﻪﺘﺴﻫ ي ناﺮﻳا ﺎﺑ دﻮﺧ يا ﺮﻴﺧﺎﺗ
ﺮﻛ هد
رد ﻪﻜﻠﺑ ﺖﺳا ﻊﺿﻮﻣ
يﺮﻴﮔ ﻦﻴﺑ ﺲﻧاژآ رد دﻮﺧ يﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻨﻣا يارﻮﺷ و ﻲﻤﺗا يژﺮﻧا ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻞﻠﻣ - ﻪﻣﺎﻨﻌﻄﻗ ﻦﻳﺪﻨﭼ روﺪﺻ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻛ ﻲﻤﻳﺮﺤﺗ
ناﺮﻳا ﻪﻴﻠﻋ ﺖﺳا هﺪﺷ
- و ﺐﺠﻌﺗ ﻞﻤﻋ رد
مﺎﻘﻣ ﻲﺘﺣارﺎﻧ يﺎﻫ
ﻪﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ ار ﻲﻧاﺮﻳا ﺖﺳا
. ﻪﺑ ﻪﻴﺳور ،ﻮﺴﻜﻳ زا ﻪﺘﺴﻫ ﻚﻳﺮﺷ ناﻮﻨﻋ
،ناﺮﻳا يا
ندﻮﺑ ﺰﻴﻣآ ﺢﻠﺻ ﺮﺑ هراﻮﻤﻫ ﻪﺘﺴﻫ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
ﻪﺘﺴﻫ يروﺎﻨﻓ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد رد ناﺮﻳا ﻖﺣ و ناﺮﻳا يا يا
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺪﻴﻛﺄﺗ .
بﺮﻏ ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻪﻴﻠﻋ ﺖﻴﻨﻣا يارﻮﺷ روآ ماﺰﻟا ﻪﻣﺎﻨﻌﻄﻗ رﺎﻬﭼ ﺐﻳﻮﺼﺗ رد ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﺖﺳا هدﻮﺑ اﺮﮕﻤﻫ .
ﻪﺘﺴﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﻴﺳور ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﻢﻬﺒﻣ و ﻮﻠﻬﭘود ﻪﺸﻴﻤﻫ ناﺮﻳا يا
روآدﺎﻳ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻴﻠﻴﺸﻳر يﺎﻫ نﺮﻗ رد كرﺎﻤﺴﻴﺑ و ﻮ
يﺎﻫ 18 و 19 ﺖﺳا . ار ناﺮﻳا ﺐﻧﺎﺟ ﻮﺴﻜﻳ زا ﻲﻣ
ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ دﺮﻴﮔ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ناﺮﻳا ﻦﻴﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ رد ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز و ﻞﻤﻋ رد ﺎﻣا ،دﺮﻴﮔ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﻳاﺮﮔ ﻦﺘﮕﻨﺷاو ﺖﻤﺳ ﺪﻫد
. مﺎﻘﻣ ،ﺮﻴﺧا هﺎﻣ ﺪﻨﭼ رد مﺪﻋ ﺮﺑ ﻪﻴﺳور ﻪﻳﺎﭘ ﺪﻨﻠﺑ يﺎﻫ
ﺎﻴﺳ ندﻮﺒﻧ ﻦﺷور و ناﺮﻳا يرﺎﻜﻤﻫ ﻪﺘﺴﻫ هﺪﻧوﺮﭘ رد ناﺮﻳا ﺖﺳ
ﻢﻳﺮﺤﺗ ﻪﺑ ﻲﺘﺣ و هرﺎﺷا يا ﻪﻴﻠﻋ ﺎﻫ
ﻪﺘﺷاد ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ﺪﻧا
) ،ساﺮﻳا 5 / 10 / 1389 (.
ﺰﻳﺮﺒﻟ ﻲﻧاﺮﻳا فﺮﻃ ﺮﺒﺻ ﻪﺳﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ ناﺮﻳا ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﻴﺳور يﻮﻠﻬﭘود ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳا دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﺪﻳﺪﺷ دﺎﻘﺘﻧا درﻮﻣ ﺖﺣاﺮﺻ ﻪﺑ ناﺮﻳا يرﻮﻬﻤﺟ ﺲﻴﺋر فﺮﻃ زا و دﻮﺷ .
دﺎﻘﺘﻧا ﻦﻳا
ﻪﺑ ار ﻦﻴﻠﻣﺮﻛ خﺎﻛ ناﺮﺳ ﺶﻨﻛاو ﺖﺷاد لﺎﺒﻧد
. ﻮﻛدﻮﺨﻳﺮﭘ ﻲﮔﺮﺳ ﻪﻴﺳور رﻮﻬﻤﺟ ﺲﻴﺋر رﺎﻴﺘﺳد
ﺎﺑ
نﺎﻨﺨﺳ ﻪﺑ هرﺎﺷ
،ناﺮﻳا رﻮﻬﻤﺟ ﺲﻴﺋر ﺰﻴﻣآ دﺎﻘﺘﻧا ﺖﻔﮔ
:
» زارد ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﺪﻳدﺮﺗ نوﺪﺑ ﻪﻴﺳور
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ يوﺮﻴﭘ دﻮﺧ تﺪﻣ طاﺮﻓا ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ،ندﻮﺑ ﻲﻨﻴﺑ ﺶﻴﭘ ﻞﺑﺎﻗﺮﻴﻏ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﻪﻴﺳور ياﺮﺑ .
ﻲﻳاﺮﮔ
،ﻲﺳﺎﻴﺳ راﺮﻤﺘﺳا مﺪﻋ و ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ مﺪﻋ )
ﻲﺸﻣ ﻂﺧ ( رد ﻪﺑ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎﻫ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ
ﺎﻬﻧآ ﻲﻧاﺮﮕﻧ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻬﺟ دﻮﺷ
ﺖﺳا لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻴﻏ ، . (Space War, 2010)«
،ﻦﻳا زا ﺮﺘﺸﻴﭘ وﺪﻣ يﺮﺘﻴﻤﻳد و ﺎﻣﺎﺑوا كارﺎﺑ راﺪﻳد ﻪﻧﺎﺘﺳآ رد
ﻳ ،ﻒ يﺎﺳؤر ﺎﻜﻳﺮﻣآ رﻮﻬﻤﺟ
ﺖﺴﺸﻧ رد ﻪﻴﺳور و آ
– ﺎﻴﺳ د ﻪﻴﺳﻮﻧﺎﻴﻗا رﻮﭘﺎﮕﻨﺳ ر
) 2009 ( يژﺮﻧا ﺮﻳزو ﻮﻜﺗﺎﻤﺷا ﻲﺌﮔﺮﺳ ، ﻪﻴﺳور
ﻪﺑ زﺎﻏآ نﺎﻣز درﻮﻣ رد ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ﺮﻬﺷﻮﺑ ﻲﻤﺗا هﺎﮔوﺮﻴﻧ رﺎﻛ
» ﻦﻳا يزاﺪﻧا هار هﺪﺷ مﻼﻋا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
لﺎﺳ ﺮﺧآ ﺎﺗ هﺎﮔوﺮﻴﻧ 2009
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﻲﻠﻤﻋ
« ﻲﺧﺮﺑ زوﺮﺑ ار ﻖﻳﻮﻌﺗ ﻦﻳا ﻞﻴﻟد يو .
دﺮﻛ ناﻮﻨﻋ ﻲﻨﻓ ﻞﺋﺎﺴﻣ و تﻼﻜﺸﻣ .
و ﻦﻳا ﺎﺑ ﻲﺳور مﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﺗ دﻮﺟ
ﺄ ﻪﺑ ﻪﻴﺳور ﻪﻛ دﺮﻛ ﺪﻴﻛ
رد دﻮﺧ تاﺪﻬﻌﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ
هار و ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺖﺳا ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ﺮﻬﺷﻮﺑ هﺎﮔوﺮﻴﻧ يزاﺪﻧا
.
ﻪﺘﺴﻫ لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣرد ﻦﻳا ﻪﻳرﻮﻓ هﺎﻣ رد ﻪﻴﺳور يا
2009 ﻪﻛ دﻮﺑ هدﺮﻛ مﻼﻋا ﻖﺒﻃ
لﺎﺳ نﺎﻳﺎﭘ ﺎﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ 2009
ﺮﻬﺷﻮﺑ ﻲﻤﺗا هﺎﮔوﺮﻴﻧ مﺎﻤﺗ
ﺪﻫاﻮﺧ ﺷ ﺗ ﺎﺑ ماﺪﻣ هﺪﻋو ﻦﻳا ﺎﻣا ،ﺪ ﺄ
ﺮﻴﺧ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺟاﻮﻣ .
ﺰﻴﻧ ﻪﻴﺳور رﻮﻬﻤﺟ ﺲﻴﺋر ﻪﺘﺴﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ صﻮﺼﺧ رد
ﺎﺑ تﺎﻗﻼﻣ رد ناﺮﻳا يا
ﺎﻣﺎﺑوا ﻪﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ﻪﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد داد راﺪﺸﻫ هار ،ﺪﻳﺎﻴﻧ ﺖﺳد
ﺮﻈﻧ ﺪﻣ يﺮﮕﻳد يﺎﻫ
ﺖﻓﺮﮔ ﺪﻨﻫاﻮﺧ راﺮﻗ .
ﺖﻔﮔ يو :
» ﻪﺘﺴﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻚﻳ ،ﺖﺳا ﻦﺷور ﺎﻣ فﺪﻫ فﺎﻔﺷ و رﺎﻜﺷآ يا
ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﺟ يا
ﻲﻧاﺮﮕﻧ و ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﻪﻳﺎﻣ ﻪﻛ ناﺮﮕﻳد
دﻮﺷ
« . دوﺪﻣ ﻳ دوﺰﻓا لﺎﺣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻒ :
» وا
ناﺮﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا راوﺪﻴﻣا زﻮﻨﻫ ﻲﺿار
ﺖﺧﻮﺳ ﻪﺑ ﻞﻳﺪﺒﺗ ياﺮﺑ ار دﻮﺧ هﺪﺷ ﻲﻨﻏ مﻮﻴﻧاروا دﻮﺷ
ﻪﺘﺴﻫ ﻪﻴﺳور ﻪﺑ يا ﺪﺘﺳﺮﻔﺑ
(Cooper & Baraboza, 2009)« .
ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ يداﺪﻳور رد ،ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد ﺗ مﻼﻋا ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ
ﺄ ار رد ﺮﻴﺧ زا ﺮﻬﺷﻮﺑ هﺎﮔوﺮﻴﻧ يزاﺪﻧا ه
مﺎﻘﻣ يﻮﺳ يﺎﻫ
ﻞﻳﻮﺤﺗ مﺪﻋ زا ﺰﻴﻧ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﺮﻳزو ﺖﺴﺨﻧ نوﺎﻌﻣ ،ﻒﻧاﻮﻳا ﻲﺌﮔﺮﺳ ،ﻲﺳور
سا ﻲﻜﺷﻮﻣ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ 300
ﺖﻔﮔ ﻦﺨﺳ ﻲﻧﻮﻨﻛ ﻊﻄﻘﻣ رد ناﺮﻳا ﻪﺑ .
دﺮﻛ مﻼﻋا يو :
» ﻢﻫ ﻪﻴﺳور
ﻢﺘﺴﻴﺳ نﻮﻨﻛا ﺪﺿ ﻲﻜﺷﻮﻣ عﺎﻓد يﺎﻫ
سا ﻲﻳاﻮﻫ 300
ﻲﻤﻧ ﻪﺿﺮﻋ ناﺮﻳا ﻪﺑ ار ﺪﻨﻛ
« )
،يﺰﻳﺰﻋ
1389 .(
ﻊﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ يﺮﻴﮔ
ﺘﻣ يﺎﻫ توﺎﻔ ﺖﻟود مﺎﻘﻣ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻮﻜﺴﻣ نادﺮﻣ يﺎﻫ
نﺎﺑز ناﺮﻳا ﻲﻣﺎﻈﻧ ﺪﺷرا
ﻜﺷ ﻪﺑ ﺖﻳﺎ ﻲﻟﻮﻗﺪﺑ زا ﻲﺑ و ﺎﻫ
سور ﻲﺘﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻦﺘﻣ دﺎﻔﻣ ﻪﺑ ار ﺎﻬﻧآ رﺎﺑ ﻦﻴﻣﺪﻨﭼ ياﺮﺑ و ﺪﻧدﻮﺸﮔ ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ شوﺮﻓ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻮﻜﺴﻣ و ناﺮﻬﺗ ﻲﻋﺎﻓد يرﺎﻜﻤﻫ دادراﺮﻗ سا ﻲﻜﺷﻮﻣ يﺎﻫ
300 عﺎﺟرا
داد ﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧ ﺄ يﺮﻴﺧ 15 ﺖﺳا هﺪﺷ وﺮﺑور ﻪﻫﺎﻣ .
عﺎﻓد ﺮﻳزو ،ﻦﻴﺑ ﻦﻳا رد ناﺮﻳا
ﺪﻨﭼ رد ﻊﺿﻮﻣ يﺮﻴﮔ
ﻪﺑ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ
ﻲﻨﻤﺿ ﺗ زا ﺄ ﻖﻓاﻮﺗ ﻦﻳا ياﺮﺟا رد ﻮﻜﺴﻣ ﺮﻴﺧ ﺖﻔﮔ و دﺮﻛ دﺎﻘﺘﻧا ﻪﻣﺎﻧ
:
» رد
سا ﺪﻳﺮﺧ عﻮﺿﻮﻣ 300
ﻲﻤﻧ ﺮﻜﻓ و ﻢﻳراد دادراﺮﻗ ﻪﻴﺳور ﺎﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺳور فﺮﻃ ياﺮﺑ ﻢﻴﻨﻛ
ﺎﻴﻧد رد ﻪﻛ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ هﻮﻠﺟ ﻦﺌﻤﻄﻣﺎﻧ رﺎﻜﻤﻫ ﻚﻳ دﻮﺷ ﺮﮔ
« .
ﺗ يو ﺄ دﺮﻛ ﺪﻴﻛ :
» ﻦﻴﻤﻫ ﺰﻴﻧ ﻪﻴﺳور ﺮﮔا ﻪﻧﻮﮔ
و هدﺮﻛ ﻞﻤﻋ دﻮﺧ دادراﺮﻗ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺪﻨﻛ ﺮﻜﻓ
ﺗ ﺖﺤﺗ ﺄ ﺖﺴﻴﻧﻮﻴﻬﺻ رﺎﺸﻓ ﺮﻴﺛ ﻊﻳﺮﺳ ﻪﭼﺮﻫ ﻢﻳراوﺪﻴﻣا ﺎﻣ ﻪﺘﺒﻟا ،دﺮﻴﮕﻧ راﺮﻗ ﺎﻫ
عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺮﺗ
دﻮﺷ ﻞﺼﻓ و ﻞﺣ
« )
،ﻲﻧاﺮﻳا ﻲﺳﺎﻤﻠﭙﻳد 20
/ 3 / 1389 ﭘ ﻦﻳا ﻪﺘﺒﻟا .(
نﺎﮔﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ،دﻮﺒﻧ اﺮﺟﺎﻣ نﺎﻳﺎ
ﻪﺘﺴﻫ و ﻲﻋﺎﻓد دﺮﺒﻫار ناﺪﻘﺘﻨﻣ ﻊﻤﺟ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﻣﻼﺳا يارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ رد ﻪﻴﺳور يا
ﻞﺑﺎﻘﻣ
ﺲﻠﺠﻣ ﻲﻠﻣ ﺖﻴﻨﻣا و ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ نﻮﻴﺴﻴﻤﻛ ﺲﻴﻳر نﺎﺑز زا و ﺪﻨﺘﺳﻮﻴﭘ ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﺪﻧدﺮﻛ مﻼﻋا ﻢﺘﺸﻫ :
» ﺚﺤﺑ سا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ 300
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ
ﻲﻤﺳر ﻊﺿﻮﻣ ﺮﮔا دﻮﺷ
ﻴﺳور ﺎﻬﻧآ ﻲﻟﻮﻗﺪﺑ زا يﺪﻳﺪﺟ ﻞﺼﻓ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺪﺷﺎﺑ ﻪ ا
ﺖﺳ
« )
،يﺰﻳﺰﻋ 1389 .(
ﻪﺑ ﻪﻴﺳور ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻣ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ نﺎﻣزﺎﺳ رد ناﺮﻳا ﺖﻳﻮﻀﻋ ﺮﻴﺧﺄﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻳﻻد
دﻮﺷ .
ﺖﻳﺎﻬﻧرد ،ناﺮﻳا ﺖﻳﻮﻀﻋ يﺎﺿﺎﻘﺗ زا لﺎﺳ ﻦﻳﺪﻨﭼ ﺖﺷﺬﮔ زا ﺪﻌﺑ ﺲﻴﻳر
ﻪﻴﺳور رﻮﻬﻤﺟ ﺖﻔﮔ
ﻪﻛ
ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻦﻳا ﻢﻳﺮﺤﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻛ ﻞﻴﻟد زﺎﺳ يﺎﻫ
،دراد راﺮﻗ ﻞﻠﻣ نﺎﻣ ﻲﻤﻧ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻮﻀﻋ ﺪﻧاﻮﺗ
يرﺎﻜﻤﻫ دﻮﺷ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يﺎﻫ .
ﻲﺌﮔﺮﺳ فوروﻻ
، هدﺎﻣ ﻪﺑ هرﺎﺷا ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻪﻴﺳور ﻪﺟرﺎﺧ رﻮﻣا ﺮﻳزو
ﻪﺑ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻀﻋا ﺖﻳﻮﻀﻋ بﺬﺟ رد ﻪﻛ يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ
ﺖﺴﺸﻧ 2010 نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا
ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﺗ ﺖﻔﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻢﻳﺮﺤﺗ ناﺮﻳا ﻪﻴﻠﻋ
ﻦﻴﺑ يﺎﻫ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻲﻣ اﺮﺟا رﻮﺸﻛ ﻦﻳا دﻮﺷ
ﻲﻤﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧاﻮﺗ يرﺎﻜﻤﻫ
يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يﺎﻫ دﺪﻧﻮﻴﭙﺑ
. رد هدﺎﻣ ﻦﻳا ﺖﺣاﺮﺻ ﻪﺑ ياﺮﺑ ﻪﻛ هﺪﻣآ
ﻦﺘﺳﻮﻴﭘ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ زا ﻲﻜﻳ مزﻻ
ﻢﻳﺮﺤﺗ ﺖﺤﺗ ﻦﺘﺷاﺪﻧ راﺮﻗ يارﻮﺷ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻨﻣا
(Afrasiabi, 2011) .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻣ رد هﺪﻨﻳاﺰﻓ ﺪﻧور ،يدﺎﺼﺘﻗا ﻂﺑاور ﺢﻄﺳ ﺖﻬﺟ زا هﺪﻫﺎﺸﻣ رﻮﺸﻛ ود تﻻدﺎﺒ
ﻲﻤﻧ دﻮﺷ . سور ﺮﻈﻧ زا يﺮﮕﻳد رﻮﺸﻛ رﺎﺸﻓ ﺖﺤﺗ ﻪﻜﻨﻳا نوﺪﺑ ﻪﻴﻛﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﻴﺳور يرﺎﺠﺗ ﻂﺑاور ،ﺎﻫ
زا ﺶﻴﺑ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ 30
ﻲﻣ ﻎﻟﺎﺑ رﻻد درﺎﻴﻠﻴﻣ ﺪﺣ رد ناﺮﻳا ﺎﺑ ﻪﻴﺳور يرﺎﺠﺗ ﻂﺑاور ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ،دﻮﺷ
3 ﺎﺗ 4 ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﻗﻮﺘﻣ رﻻد درﺎﻴﻠﻴﻣ )
،رﺰﺧ يﺎﻳرد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ 1387
، ص 9 رد ﻪﻛ ﻲﻟاﺆﺳ .(
ﻦﻳا
ﺦﺳﺎﭘ ﺪﺼﻗ رﺎﺘﺷﻮﻧ سور اﺮﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻢﻳراد نآ ار ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮔ
و طﺎﻴﺘﺣا ﺎﺑ ناﺮﻳا ﺎﺑ رﺎﺘﻓر رد ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻞﻤﻋ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﻲﻨﻴﺑ ﺶﻴﭘ دراﻮﻣ ﻲﻀﻌﺑ رد ﻲﻤﻧ ناﺮﻳا و ﺪﻨﻨﻛ
ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ يور ﺪﻧاﻮﺗ
ﻚﻳﺮﺷ ناﻮﻨﻋ
دﺮﺒﻫار ي
؟ﺪﻨﻛ بﺎﺴﺣ
ﻗ رﺎﻬﭼ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ،لاﺆﺳ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻤﺴ
: ﺶﺨﺑ
ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻲﮔﮋﻳو مود ﺶﺨﺑ ؛ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻚﻳرﻮﺌﺗ بﻮﭼرﺎﭼ ﻪﺑ ﺖﺴﺨﻧ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ و ﻪﻧاﺰﻴﺘﺳ ﻪﻄﻠﺳ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﻴﭘ يﺎﻫ
دﺮﺒﻫار ي ترﺪﻗ ﺎﺑ شﺎﻜﻨﻛ درﻮﻣ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫ
فﺪﻫ و ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ مﻮﺳ ﺶﺨﺑ ؛ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ دراﻮﻣ ﻲﻀﻌﺑ رد يﺎﻫ
ﻧ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ نﺎﻳﺎﭘ رد و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ناﺮﻳا ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رﺎﮔزﺎﺳﺎ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻪﻴﺳور و ناﺮﻳا ﻂﺑاور ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔرﺎﻄﺤﻧا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺳرﺮﺑ .
رﺎﺼﺤﻧا رازﺎﺑ رد ي
هﺎﮕﻨﺑ رﻮﺸﻛ ﺎﻳ
،ﻻﺎﻛ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ دﻮﺧ ار ﺖﻤﻴﻗ
ﻲﻨﺤﻨﻣ و ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ
ﺎﻘﺗ ﻲﻨﺤﻨﻣ رازﺎﺑ يﺎﺿﺎﻘﺗ ﺶﻳﺎﺿ
ﺖﺳا يﺎﺿﺎﻘﺗ ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻞﻛ ﺎﺑ ﻪﻛ وﺮﺑور رازﺎﺑ
ا ﺖﺳ . رد وا ﻢﻴﻤﺼﺗ
رازﺎﺑ ﺖﻤﻴﻗ هﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻊﻗاو ﺖﺳا
ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ و ﻪﻄﻘﻧ ﺮﻫ
ﻲﻨﺤﻨﻣ يور رد ﺖﺳا ﻞﻳﺎﻣ ﻪﻛ ار يا
ﺪﻨﻛ بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ رازﺎﺑ يﺎﺿﺎﻘﺗ .
ﺶﻴﭘ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ ﺰﻴﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻴﻧد رد
ﻛ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يرﻮﺸﻛ ﻂﻳاﺮﺷ نآ و ﺪﻳﺎﻴﺑ ﻲﻳﺎﻫﻻﺎ
) ﻪﺘﺴﻫ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ و ﻲﻣﺎﻈﻧ ﻞﻳﺎﺳو ،يا
(...
فﺮﺼﻣ و ﺖﺳا ﻢﻛﺎﺣ هﺪﻨﻨﻛ ﻪﺿﺮﻋ و هﺪﻨﻨﻛ فﺮﺼﻣ ﻦﻴﺑ رﺎﺼﺤﻧا ﺖﻴﻌﺿو ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻛ دراد زﺎﻴﻧ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺖﺳا رﻮﺒﺠﻣ هﺪﻨﻨﻛ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ار ﻲﻌﻗاو ﺮﻴﻏ يراﺬﮔ ﺖﻤﻴﻗ ،ﺪﻬﻌﺗ مﺪﻋ ،ﻲﻟﻮﻗﺪﺑ يﺎﻫ
ﺪﻨﻛ ﻞﻤﺤﺗ ﻪﻄﺑار يرﺎﺼﺤﻧا .
ﻠﻣ و مزﻻ ﻪﻛ ﻢﻬﻣ ﻞﻴﻟد ود اﺮﭼ ﻪﻜﻨﻳا ياﺮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ موﺰ
ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﻪﺻﺮﻋ رد ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻣ ﻢﻛﺎﺣ رﻮﺸﻛ ود ﻂﺑاور ﺮﺑ ﻞﻠﻤﻟا
دراد دﻮﺟو دﻮﺷ :
1 - رﻮﺸﻛ ﻚﻳ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ندﻮﺑ صﺎﺧ :
ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﺘﻟود و ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﻞﻴﻟد
ﻲﮔﮋﻳو ياراد ،ﻦﻳﻮﻜﺗ صﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﺻﺎﺧ يﺎﻫ
يرﺎﮔزﺎﺳ ﻢﻛﺎﺣ ﻞﻠﻤﻟا
ﺪﺸﻜﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ ار نآ ﻲﺘﺣ و ﻪﺘﺷاﺪﻧ .
ﻲﻤﻧ يرﻮﺸﻛ ﻦﻴﻨﭼ و تﻻدﺎﻌﻣ ﺎﺑ ار دﻮﺧ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖﻴﻌﻗاو ﻲﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا ؛ﺪﻫد ﻖﻴﺒﻄﺗ ﻲﺷزرا ﺖﻬﺟ زا دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺪﻨﻛ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ سﺎﺴﺣا )
, 2008, pp. 50-54 Zweiri
(Ehtesham &
ندﻮﺑ صﺎﺧ ،رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا رد ﺖﺳﺎﻴﺳ
ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ
» ﻪﻄﻠﺳ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ مﺎﻈﻧ يﺰﻴﺘﺳ
« ﻪﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﻓر رﺎﻛ .
2 - ﻲﻳﻮﺴﻤﻫﺎﻧ رﻮﺸﻛ ود ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻊﻓﺎﻨﻣ
: فﺪﻫ زا ﺮﻣا ﻦﻳا ود ضرﺎﻌﺘﻣ و توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ ﺢﻄﺳ رد رﻮﺸﻛ ﻲﻣ ﻲﺷﺎﻧ ﻞﻠﻤﻟا
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ ﺚﻋﺎﺑ و دﻮﺷ يﺎﻫ
ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ
فﻼﺘﺧا ﺎﻳ ضرﺎﻌﺘﻣ يدراﻮﻣ رد ﺎﻬﻧآ ﺪﺷﺎﺑ از
.
رد ﻊﻓﺎﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ و ﻲﻳﻮﺴﻤﻫﺎﻧ دﺮﺒﻫار
ﺎﻬﻧآ ﻂﺑاور ﻒﻴﻌﻀﺗ رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻲﻣ ﺎﻔﻳا ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺪﻨﻛ
. فﺪﻫ دﻮﺧ ياﺮﺑ ﻲﺘﻟود ﺮﻫ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ نآ ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ و ﺪﻨﻛ دﺮﺒﻫار
ﻲﻣ ﻦﻳوﺪﺗ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﻨﻛ
. ﻲﺘﺴﻟﺎﻫ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻂﺑاور زادﺮﭘ
ﻦﻴﺑ ﻦﻴﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ بﺎﺘﻛ رد ﻞﻠﻤﻟا ﺖﻤﺳ ار يﮋﺗاﺮﺘﺳا ،ﻞﻠﻤﻟا
يﺮﻴﮔ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻣﺎﻛ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺟرﺎﺧ
ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺪﻨﻛ
. ا ﻪﭼﺮﮔ ﺮﻫ ﺎﻳ تﺪﻣ ﺮﻫ رد ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﮋﺗاﺮﺘﺳ ﻪﻈﺤﻟ
زا ﺦﻳرﺎﺗ زا يا
ﻲﻣ مﺎﻬﻟا زور ﻊﻳﺎﻗو و ﻞﻳﺎﺴﻣ ﻲﻣ لﻮﺤﺗ و دﺮﻴﮔ
ﺑ ﺎﻣا ﺪﺑﺎﻳ ﻪ ترﻮﺻ ﻲﻠﻛ ﺪﻧور ﺮﺑ ﺖﻟﻻد يﮋﺗاﺮﺘﺳا
ماود ،ﻲﻠﻛ ﻪﻤﻫ و راد
ﺺﺧﺎﺷ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ و دراد ﻪﺒﻧﺎﺟ و ﺎﻫ
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺑ
ﺴﻧ ﺖﺒ ﻚﻳ راﺪﻳﺎﭘ و ﺖﺑﺎﺛ
رﻮﺸﻛ ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ ﻲﻣ .دﺮﻴﮔ دﺮﺒﻫار ﺖﺳا ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻲﻠﻣ .
ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ
ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﻲﻘﻠﺗ عﻮﻧ ،نﺎﮕﺒﺨﻧ ﺶﺧﺮﭼ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و دراد راﺮﻗ ﻲﻨﻴﻋ و ﻲﻨﻫذ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺰﻴﻧ ﻲﻠﻣ ﻨﻛ
درﻮﺧﺮﺑ ﻲﻟو ؛ﺪ ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ
ﺖﻟود ترﻮﺻ ﺞﻨﭘ ﻪﺑ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﺎﻫ
كﺮﺘﺸﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ،ضرﺎﻌﺘﻣ ،يزاﻮﻣ
، فﻼﺘﺧا ﻊﻓﺎﻨﻣ از
ﻊﻓﺎﻨﻣ و دﺮﺒﻫار ي نﺎﻳﺎﻤﻧ ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ماﺪﻛ ﺮﻫ ندﺮﻜﻧ يرﺎﻜﻤﻫ ﺎﻳ يرﺎﻜﻤﻫ يزاﻮﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ رد ﻲﻣ دﻮﺳ ﻪﻛ ﻲﻳ
،ﺪﻧﺮﺑ ﻪﺑ
ﻲﻤﻧ ﺮﺠﻨﻣ نﺎﻧآ نﺎﻴﻣ ضرﺎﻌﺗ دﻮﺷ
ًﻼﺜﻣ ؛ ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ناﺮﻳا ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ نﺎﺒﻟﺎﻃ ﻢﻳژر و ماﺪﺻ ﻲﻧﻮﮕﻧﺮﺳ رد
ﻳﺪﻬﺗ ﻞﻣاﻮﻋ نآ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺷاد يزاﻮﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ يرﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻜﻠﺑ ﺪﻨﺘﻓر ﻦﻴﺑ زا روﺮﺗ و ﺪ
.
شور زا ﺮﻈﻧ فﺮﺻ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
فﺪﻫ و ﺎﻫ ﺎﻫ
ي ﺎﻜﻳﺮﻣآ
، ﻲﻣ ﻪﺑ ود ﻦﻳا فﺬﺣ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ناﻮﻨﻋ
فﺪﻫ
يزاﻮﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ و رﻮﺸﻛ ود ﻲﻠﺻا ﺎﻜﻳﺮﻣآ و ناﺮﻳا
ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻪﻛ ضرﺎﻌﺘﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ
فﺪﻫ ،ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ شﺰﻴﺘﺳ و ﻪﺸﻗﺎﻨﻣ ﺎﺑ ﺎﻫ
ي زا ﻚﻳ ﺮﻫ ود
فﺮﻃ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ فﺪﻫ ﻪﺑ ﺎﻫ ي ﺖﺳا يﺮﮕﻳد .
هﺪﻳﺪﭘ ضرﺎﻌﺘﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺖﻴﻌﺿو رد زا ﺎﻫ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻪﺑ ،ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻪﺑ نﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ يﻻﺎﺑ ﺖﺻﺮﻓ ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﺪﻳﺪﻬﺗ ﺪﻌﺑ ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ
ﻪﺒﻠﻏ نﺎﺷ
دراد . و هﺪﻣآ ﺪﻳﺪﭘ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺿرﺎﻌﺗ رد ﺮﻣا ﻦﻳا ﻞﻴﻟد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ار يزﺎﺑ ﻖﻄﻨﻣ
ﺎﺑ يزﺎﺑ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ياﺮﺑ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺮﻔﺻ ﻊﻤﺟ ﻞﺻﺎﺣ
هدﺮﻛ ﺖﺳا .
ﺖﻟود كﺮﺘﺸﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ رد ﻲﻣ ﻲﻌﺳ ﺎﻫ
ﻲﻤﻧ ﻲﻳﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ار ﻲﻌﻓﺎﻨﻣ ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺖﺳد
زا ار ﺪﻧروﺎﻴﺑ هار
ﺖﻟود ﺮﮕﻳد ﺎﺑ فﻼﺘﺋا و دﺎﺤﺗا يراﺮﻗﺮﺑ و يرﺎﻜﻤﻫ ﺪﻨﻨﻛ ﺐﺴﻛ ﺎﻫ
. ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﻲﻣ ﺎﭘورا ﻪﻳدﺎﺤﺗا و ناﺮﻳا ياﺮﺑ لﺎﺜﻣ ﺐﻟﺎﻗ رد ار ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ناﻮﺗ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ،يژﺮﻧا ،يراﺬﮔ
دﺮﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ و نﺎﮔﺪﻨﻫﺎﻨﭘ ،ناﺮﺟﺎﻬﻣ ﻪﻠﺌﺴﻣ .
ﺮﺑ ﺎﭘورا ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﺎﺑ ناﺮﻳا لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد
حﻼﺳ ،ﺮﺸﺑ قﻮﻘﺣ ،ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﺢﻠﺻ ﺮﺳ دراد ﻲﻳﺎﻫﺮﻈﻧ فﻼﺘﺧا ﻲﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ يﺎﻫ
. ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
وا ﻞﻴﻜﺸﺗ ﭘ
ﻲﻣ يزﺎﮔ ﻚ ﻲﭘرد ار زﺎﮔ هﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ و ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫرﻮﺸﻛ كﺮﺘﺸﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد .
فﻼﺘﺧا ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻲﻣ ار از
ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻪﺟرد ناﻮﺗ ﺖﻟود نآ رد ﻪﻛ ﺖﺴﻧاد ضرﺎﻌﺘﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﺮﺗ
ﺎﻫ ﺎﺑ
ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ يرﺎﻜﻤﻫ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻣ دﻮﺧ ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﻒﻳﺮﻌﺗ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ .
ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺎﺠﻨﻳا رد
ﻪﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﻳ و ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﻲﻘﻠﺗ عﻮﻧ رد ﻪﺸﻳر ﻪﻜﻠﺑ ؛ﺖﺴﻴﻧ ﺮﻔﺻ يﺮﺒﺟ ﻊﻤﺟ ترﻮﺻ
ﺖﺷادﺮﺑ ﻲﺘﺣ ﺖﺷادﺮﺑ ءﻮﺳ و ﺎﻫ
دراد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ رﺎﺘﻓر زا ﺎﻫ .
ﺖﺷﺬﮔ و ﻮﮔ و ﺖﻔﮔ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ
ﺪﻨﻛ ﻚﻳدﺰﻧ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﻪﺑ ار ﺎﻫرﻮﺸﻛ نﺎﻣز .
ًﻼﺜﻣ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ ﻮﺗﻮﻴﻛ نﺎﻤﻴﭘ ﻪﺑ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻦﺘﺳﻮﻴﭙﻧ
،ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ
ﻲﺘﺣ ،ﺮﮕﻳد يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ و ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻦﻴﺑ فﻼﺘﺧا ﻞﻣﺎﻋ ترﻮﺻ
ا هﺪﻣآ رد رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ناﺪﺤﺘﻣ ﺖﻴﻫﺎﻣ و ﺖﺴﻴﻧ ﺪﻴﻌﺑ تﺪﻣ زارد رد نآ ﻞﺣ لﺎﻤﺘﺣا ﻲﻟو ؛ﺖﺳ
دﻮﺷ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ و ﻦﺘﮕﻨﺷاو ﻦﻴﺑ ضرﺎﻌﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ نﺎﻨﭼ ﺰﻴﻧ عﻮﺿﻮﻣ )
،ماﻮﻗ 1383 ،
ﺺﺻ 128 - 124 .(
ﻊﻓﺎﻨﻣ رد دﺮﺒﻫار ي ﻪﺑ ﺎﻨﺑ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ ، ﻪﺑ ﻲﻣﺎﻈﻧ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻞﻳﻻد
رد صﻮﺼﺧ
ﺎﻤﺣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زا هﺪﻨﻨﻜﺷ و سﺎﺴﺣ ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﻣ ﺖﻳ
ﻨﻨﻛ ﺪ . رد ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺎﻬﻧآ يﺎﺘﺳار
ﻲﻣ ﻢﻴﺳﺮﺗ دﻮﺧ ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺪﻨﻨﻛ
.
قاﺪﺼﻣ دﺮﺳ ﮓﻨﺟ لﻮﻃ رد دﻮﺧ ناﺪﺤﺘﻣ زا ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺖﻳﺎﻤﺣ
ﺖﺳا ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ .
و ﻦﭘاژ ،ﻲﺑﻮﻨﺟ هﺮﻛ زا ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﺮﻫ ﺖﺤﺗ ﻦﺘﮕﻨﺷاو ،ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد
ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ نﺎﺸﻧﺎﮕﻳﺎﺴﻤﻫ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻞﻴﻳاﺮﺳا ﺪﻨﻛ
. ﺷ ،وﺮﻨﻳا زا ﻦﻳا رد كﺮﺘﺸﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻖﻤﻋ و تﺪ
ﺖﺳا ﻻﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﺢﻄﺳ .
ﻼﺘﺧا زوﺮﺑ هﺪﻳﺪﭘ ﻚﻳ ﻰﻧﺎﻬﺟ تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ رد رﻮﺸﻛ ود نﺎﻴﻣ ﻚﻴﺗﺎﻤﻠﭙﻳد ﻂﺑاور رد ﺞﻨﺸﺗ و ف
دراﺪﻧ دﻮﺟو نآ رد فرﺎﻌﺘﻣﺎﻧ و ىدﺎﻋﺮﻴﻏ ﺰﻴﭼ ﭻﻴﻫ و ﺖﺳا ﺞﻳار و ىدﺎﻋ .
ﻰﻣﺎﮕﻨﻫ ﻦﻳا ﻪﻛ
ﻰﻣ ﺶﻴﭘ ﻊﺿو ﻰﻘﻄﻨﻣ و مﺎﮔ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ،ﺪﻳآ
ﻼﺗ ،نآ ﻦﻳﺮﺗ اﺮﺑ ش
و عﺎﻨﺘﻣا ،ﻊﺿو ﻦﻳا ﻞﺣ ى
ﺖﺳا ﻂﺑاور ﻰﮔﺮﻴﺗ هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻳﺪﺸﺗ و ﻚﻳﺮﺤﺗ ىﺎﻫرادﺮﻛ و ﺎﻫرﺎﺘﻔﮔ زا ىراددﻮﺧ .
مود مﺎﮔ ﺖﻔﮔ
يﻮﮔ و ﻼﺘﺧا ﻞﺣ ىاﺮﺑ رﻮﺸﻛ ود نﺎﻴﻣ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ف
ﺎﻫ ﺖﺳا . ﺖﻧﻮﺸﺧ و روز ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ و ﺪﻳﺪﻬﺗ
ﺖﺴﻴﻧ زﺎﺳرﺎﻛ دراﻮﻣ ﺮﺜﻛا رد .
ﻪﺸﻳر رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻟود ﻲﻳاﺮﮔاو و ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ﻞﻳﻻد ﻲﺑﺎﻳ
ﺖ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻫ
ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﺑ ﻦﻴﺑ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و دﻮﺧ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ناﺮﮕﻳزﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
ﻲﻠﻠﻤﻟا
دﺮﻛ ﻪﺟﻮﺗ .
ﺶﻟﺎﭼ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا بﻮﭼرﺎﭼ رد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻪﻴﺳور و ناﺮﻳا ﻦﻴﺑ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ دزادﺮﭘ .
ﻪﻄﻠﺳ ﻲﻧاﺮﻳا يﺰﻴﺘﺳ
ﻞﻜﺷ رد يﺮﻴﮔ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﻴﻐﺘﻣ و ﻞﻣاﻮﻋ يرﻮﺸﻛ ﺮﻫ ﻲﺟرﺎﺧ دراد دﻮﺟو يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
و
فﺪﻫ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫﺪﺣاو
،ﻊﻓﺎﻨﻣ ،ﺎﻫ دﺮﺒﻫار
ﻚﻴﺘﻛﺎﺗ و ﻲﻣ بﺎﺨﺘﻧا ار ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
ﺪﻨﻨﻛ ﻦﻳا ﻪﻛ
ﻦﻳا يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ناﺰﻴﻣ و ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا توﺎﻔﺗ زا نﺎﺸﻧ رﻮﺸﻛ ﺮﻫ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد توﺎﻔﺗ ﺮﻴﻐﺘﻣ دراد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﺎﻫ )
, 2008, pp. 50-54 Zweiri
(Ehtesham &
سﺎﺳا ﺮﺑ. ﺖﻴﻤﻫا
زا ماﺪﻛﺮﻫ نﺪﺷ رﻮﺤﻣ و زا ﻲﻧاﺰﻴﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا
فﺪﻫ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ و ﻊﻓﺎﻨﻣ ،ﺎﻫ
ﻢﻴﺷﺎﺑ يرﻮﺸﻛﺮﻫ لﻮﺻا .
ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ﻞﻣاﻮﻋ و ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ دﺮﻴﮔ
. ار ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﺧاد ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺘﺳد ود رد ناﻮﺗ داد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا
: ﻲﻠﺧاد ﻂﻴﺤﻣ ماﺰﻟا
ﻲﻳﺎﻫ ار
ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ رﻮﺸﻛ ﺮﻫ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ و ﺪﻨﻛ
ﺗ يﺪﻨﻤﻧاﻮ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ و ﺎﻫ ﻲﻳﺎﻫ
ياﺮﺑ ار ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻦﻴﺑ ﻪﺻﺮﻋ رد ﻲﺟرﺎﺧ ﻪﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻲﻣ دﻮﺟو دروآ
. ﺮﻴﻴﻐﺘﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺗ يﺎﻫ
ﺄ ﺮﺑ ﻲﻠﺧاد راﺬﮔ ﺮﻴﺛ
ﻲﻣ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻦﻳا دﺮﻛ هرﺎﺷا ﻞﻣاﻮﻋ :
1 -
،ﻲﻠﻣ ﻊﻓﺎﻨﻣ زا ﻒﻳﺮﻌﺗ عﻮﻧ و ﻲﺳﺎﻴﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﻳﻮﻫ 2 - شزرا تادﺎﻘﺘﻋا و ﺎﻫ
،
3 - ﻪﻨﻴﻣز ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻫ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و
،
4 - ﻦﻴﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ زا ﻲﻠﻛ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻲﻠﻠﻤﻟا
،
5 -
،ﻲﻄﻴﺤﻣ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻞﻣاﻮﻋ
6 - ﻲﻣﻮﻤﻋ رﺎﻜﻓا و ﻲﻠﺧاد تﻼﻜﺸﻣ .
ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﺧاد تﺎﻴﻀﺘﻘﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا نﺎﻣز رد ماﺪﻛﺮﻫ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻲﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ار ﻂﻠﺴﻣ ﻲﺘﺣ و ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺶﻘﻧ ﻚﻳ
ﻪﺻﺮﻋ رد ﻪﭼ و ﻲﻠﺧاد ﻪﺻﺮﻋ رد ﻪﭼ يراﺬﮔ
ﺪﻨﻨﻛ يزﺎﺑ ﻲﺟرﺎﺧ .
ﻦﻴﺑ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد ﺢﻄﺳ رد ﻲﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻢﻴﺳر
ﻪﺑ گرﺰﺑ ترﺪﻗ ﺎﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻚﭼﻮﻛ ترﺪﻗ زا ﻪﺟرد
ﺎﻫ هﻮﻴﺷ و ﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺄ
ﻲﻣ ﺮﻴﺛ و دراﺬﮔ
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ار ﻲﻣ ﺚﻋﺎﺑ و ﺪﻨﻛ
ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺖﺳﺎﻴﺳ فﺪﻫ ﻦﻴﻴﻌﺗ رد ناراﺬﮔ ﺎﻫ
، دﺮﺒﻫار ﻚﻴﺘﻛﺎﺗ و ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ دﻮﺧ يﺎﻫ
يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ و ﺎﻫ
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ يﺎﻫ
ﻦﻴﺑ ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻤﻋ ﻲﻠﻠﻤﻟا .
لﺎﺳ رد ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا يزوﺮﻴﭘ ﺎﺑ 1357
ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد ﺪﻫﺎﺷ
و ﺪﺷ رﻻﻮﻜﺳ ﻲﺘﻣﻮﻜﺣ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻲﻨﻳد ﺖﻳﻮﻫ و ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺎﺑ ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻚﻳ و ﻢﻴﺘﺴﻫ و يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا
شزرا ﻣﻼﺳا يﺎﻫ ﻪﺑ ﻲ
ناﻮﻨﻋ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ و ﻞﻤﻋ يﺎﻤﻨﻫار
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺻﺮﻋ رد يراﺬﮔ
ﺪﻣآ رد ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد .
شزرا ﻲﻧﺎﻌﻣ و ﺎﻫروﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﻲﻧاﺮﻳا ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﺎﻫ
رﻮﻬﻇ ﺮﺼﻋ يﻮﮕﻟا ،نﺎﺘﺳﺎﺑ ناﺮﻳا نﺪﻤﺗ و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻲﻧﺎﻣرآ ﻲﻫﺎﺷدﺎﭘ يﻮﮕﻟا زا ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ ﻼﺳا نﺪﻤﺗ و ﮓﻨﻫﺮﻓ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﻲﻣ
- ﺮﺼﻋ رد ﻲﻗﺮﺗ ﻲﻧﺎﻣرآ يﻮﮕﻟا و ﻲﻌﻴﺷ ﺖﺳا نرﺪﻣ
) ﻲﻧﺎﻘﻫد
زوﺮﻴﻓ
،يدﺎﺑآ 1388 ص ، 227 ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻲﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ .(
ﻲﻣﻼﺳا ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻌﻴﺷ –
ﻪﺑ ار ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳا هداد راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ تﺪﺷ
)
،ﻢﻠﻘﻟا ﻊﻳﺮﺳ 1388
ص ، 27 .(
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﻣرآ ﻲﻧﺎﻤﺘﻔﮔ ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا يزوﺮﻴﭘ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﺮﻳز تﺎﺼﺨﺸﻣ ﺎﺑ رﻮﺤﻣ شزرا و اﺮﮕﻧ
ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ناﺮﻳا
ﻢﻛﺎﺣ ﺮﻛ د :
1 - ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻣا ﺖﻟﺎﺻا
،
2 - و ﻂﺑاور ﺖﻟﺎﺻا ﻂﺑاور
ﺖﻠﻣ ﺎﺑ ﺖﻠﻣ
،
3 - فﺪﻫ و ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻲﻣﻼﺳا ﺢﻟﺎﺼﻣ ﺖﻟﺎﺻا ﺎﻫ
ي ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا
،
4 - ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻟﺎﺻا ندﻮﺑ
ﻲﻠﻣ ﺖﻳﻮﻫ ﻦﻳﻮﻜﺗ رد
،
5 - ﺮﻘﺘﺴﻣ ﻢﻈﻧ و دﻮﺟﻮﻣ ﻢﻈﻧ لﻮﺒﻗ مﺪﻋ ﻦﻴﺑ
ﻲﻠﻠﻤﻟا
،
6 - ﺖﻬﺟ دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺿو ﺮﻴﻴﻐﺗ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺪﻬﻌﺗ مﺪﻋ يﺮﻴﮔ
،
7 - ﺖﻠﻣ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻖﺣ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺎﻫ
،
8 - رﺎﺒﻜﺘﺳا ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻞﻴﻳاﺮﺳا ﺎﺑ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ و
) ،يدﺎﺑآزوﺮﻴﻓ ﻲﻧﺎﻘﻫد 1384
، ص 73 ( .
ﻪﺑ لﻮﻃ رد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد دراﻮﻣ ﻦﻳا ﻦﺘﻓﺮﮔرﺎﻛ 32
مﺎﻈﻧ ،ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ
ﻦﻴﺑ ذﻮﻔﻧ ﺎﺑ ﻞﻠﻤﻟا يزاﺪﻧاﺮﺑ ياﺮﺑ ناﺮﻳا شﻼﺗ و ﺖﺳا ﻪﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ ناﺮﻳا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻪﺑ ار بﺮﻏ
و ترﺪﻗﺮﺑا يﺎﻫرﻮﺸﻛ هراﻮﻤﻫ ﻲﻣﻼﺳا رﻮﺤﻣ ﺖﻟاﺪﻋ ﻢﻈﻧ ﺎﺑ نآ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ و دﻮﺟﻮﻣ ﻢﻈﻧ يﺎﻫراﺰﺑا ﺎﺑ ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ندﺮﺑ ﻦﻴﺑ زا ياﺮﺑ شﻼﺗ ﻪﺑ ار دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺿو نﺎﻫاﻮﺧ ،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
ﮓﻨﺟ ) قاﺮﻋ و ناﺮﻳا ﻲﻠﻴﻤﺤﺗ (
راﺰﺑا و ﻢﻳﺮﺤﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ و يدﺎﺼﺘﻗا ناﺮﻳا ﻪﻴﻠﻋ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاداو .
ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ و ﺖﻴﻫﺎﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻲﻔﻧ لﻮﺻا ﻦﻳا ﻦﺘﺷاﺬﮔﺎﭘ ﺮﻳز ﻲﻓﺮﻃ زا
ﺖﺳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ .
ترﺪﻗ فﻼﺘﺋا و دﺎﺤﺗا ﻊﻧﺎﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳا ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا
گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ناﺮﻳا ﺎﺑ .
ﻪﺑ نﺎﻣرآ ﻲﻠﻛ ترﻮﺻ شزرا و ﺎﻫ
ﻣاﻮﻋ زا ﺮﺛﺄﺘﻣ يﺎﻫ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ،ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻞ
ﻪﺘﺴﻳﺎﺑ ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ار يرﻮﺸﻛﺮﻫ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ﻞﻠﻤﻟا
ﺪﻨﻫد . دﺮﻓ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻲﮔﮋﻳو
ﺮﻴﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا زا ماﺪﻛﺮﻫ رد ناﺮﻳا هداد ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ ار ﻲﺻﺎﺧ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫﻮﮕﻟا ،ﺎﻫ
يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﺘﺸﻴﺑ زا ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺰﻳﺎﻤﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا
ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﻬﺟ .
ﻦﻳا زا ﻲﻜﻳ
ﻲﻗﻼﺧا و يدﺎﻣﺮﻴﻏ ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻴﻤﻫا ﺎﻫﺰﻳﺎﻤﺗ -
ﺖﺳا يدﺎﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﺷزرا .
ﻲﻨﻴﻤﺧ مﺎﻣا ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ )
هر ( ﻲﻣ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ هرﺎﺑرد ﺖﻣﻮﻜﺣ ﻚﻳ ياﺮﺑ ﻪﻛ ،ﺪﻨﻳﻮﮔ
دراد ﺖﻴﻤﻫا ﻲﻬﻟا ﻒﻴﻜﺗ مﺎﺠﻧا ﻪﻜﻠﺑ ﺖﺴﻴﻧ ﻢﻬﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻣﻼﺳا رﻮﻧ ﻪﻔﻴﺤﺻ)
، ج 12 ص ، (192 .
ﻪﺑ نﺎﺸﻳا و فﺪﻫ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ ،ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ رﺎﻤﻌﻣ ناﻮﻨﻋ دﺮﺒﻫار
يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﺪﻨﺘﺴﻧاد يﻮﻨﻌﻣ رﺎﻜﻴﭘ ار ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا :
» ﺑ ﻂﺑاور ﺪﻳﺎﺑ ﻴ
ﺖﻠﻣ ﻦ
،ﻪﻄﺑار ﻦﻳا رد و ﺪﺷﺎﺑ يﻮﻨﻌﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﺎﻫ ﺪﻌﺑ
يﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻓﺎﺴﻣ
ﻢﻫ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺴﺑ ﻪﭼ و دراﺪﻧ ﺑ يﻮﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﺎﻣا ،ﺪﻨﺘﺴﻫ راﻮﺟ
،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ؛ﺖﺴﻴﻧ ﺎﻬﻧآ ﻦﻴ
ﻲﻤﻧ ﻢﻫ ﺮﮕﻳد ﻂﺑاور ﺮﻤﺛ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ . ﻂﺑاور ﺎﻣ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ مﻼﺳا ﻲﻧﺎﺒﻣ ﺮﺑ ﺎﻨﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ
«
) ج ،رﻮﻧ ﻪﻔﻴﺤﺻ 7
، ص 164 (.
زا هﺎﮕﻧ نﺎﺸﻳا ياﺮﺑ يزوﺮﻴﭘ ﺮﺑ
،تﻼﻜﺸﻣ ﺪﻳﺎﺑ
رد ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﻤﻫ ترﺪﻗ ﺎﻫ دﺎﺘﺴﻳا و شزرا يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﺴﻧا ار زا ﻦﻳا ﺎﺟ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد طﺎﻘﻧ نﺎﻬﺟ ردﺎﺻ دﺮﻛ . رد
،ﻊﻗاو فﺪﻫ ﻲﻠﺻا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺟرﺎﺧ
،ناﺮﻳا زا نﺎﻤﻫ زﺎﻏآ ﻪﺑ رﺎﻛ ﺖﻣﻮﻜﺣ
،ﺪﻳﺪﺟ ﻎﻴﻠﺒﺗ و شﺮﺘﺴﮔ مﻼﺳا ﻲﺑﻼﻘﻧا
؛دﻮﺑ ﻦﻳا فﺪﻫ رد
ﻪﻔﻴﻇو يا ﻪﺸﻳر ﺖﺷاد ﻪﻛ نآﺮﻗ ياﺮﺑ نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ رد يﺎﺘﺳار ﻖﻘﺤﺗ و ﻎﻴﻠﺒﺗ مﺎﻴﭘ ﻲﻬﻟا رد ﺮﺳاﺮﺳ
ﻲﺘﻴﮔ ﻦﻴﻌﻣ هدﺮﻛ ﺖﺳا . حور ﷲا ﻲﻧﺎﻀﻣر ﻪﺘﺳاﻮﺧ مﺎﻣا ﺧ ﻲﻨﻴﻤ ) هر ( ﻲﻨﺒﻣ ﺮﺑ روﺪﺻ بﻼﻘﻧا ار ﻪﺸﻳر راد
رد يژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا وا
و ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻲﺳﺎﻴﺳ ناﺮﻳا ـ ﻲﻣﻼﺳا ﻲﻣ ﺪﻧاد . ) ،ﻲﻧﺎﻀﻣر 1382 ، ص 56 مﺎﻣا (.
ﻲﻨﻴﻤﺧ ) هر (
هرﺎﺑرد ﻲﻣﻼﺳا ﺖﻟود ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻳﺎﻏ فﺪﻫ ﻲﻣ
ﺪﻨﻳﻮﮔ :
» ﺎﻣ نﺎﻤﺑﻼﻘﻧا ار ﻪﺑ مﺎﻤﺗ نﺎﻬﺟ ردﺎﺻ ﻲﻣ
،ﻢﻴﻨﻛ اﺮﭼ ﻪﻛ بﻼﻘﻧا ﺎﻣ ﻲﻣﻼﺳا ﺖﺳا و ﺗﺎ ﮓﻧﺎﺑ ﻻ
ﻪﻟا ﻻا ﷲا و ﺪﻤﺤﻣ لﻮﺳر ﷲا ﺮﺑ مﺎﻤﺗ نﺎﻬﺟ ﻦﻴﻨﻃ ﻴﻧ ﺎ
،ﺪﻨﻜﻓ هزرﺎﺒﻣ ﺖﺴﻫ و ﺎﺗ هزرﺎﺒﻣ رد ﺮﻫ يﺎﺠﻛ
نﺎﻬﺟ ﻪﻴﻠﻋ ناﺮﺒﻜﺘﺴﻣ
،ﺖﺴﻫ ﺎﻣ ﻢﻴﺘﺴﻫ
« ) ج ،رﻮﻧ ﻪﻔﻴﺤﺻ 20
ﺺﺻ ، 8 - 232 ﻪﺘﺒﻟا (.
نﺎﺸﻳا ياﺮﺑ
يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ زا
ءﻮﺳ هدﺎﻔﺘﺳا زا يﺎﻨﻌﻣ روﺪﺻ بﻼﻘﻧا و ﺖﺷادﺮﺑ يﺎﻫ ﻲﻔﻨﻣ زا نآ روآدﺎﻳ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ
ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻠﺻا فﺪﻫ يﻮﻨﻌﻣ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ رﺎﻜﻴﭘ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻳﺎﺸﮔرﻮﺸﻛ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺑ رﺎﻛ ﻦﻳا )
ﻦﻴﻳآ
،بﻼﻘﻧا 1373 ص ، 413 .(
ﻦﻳا ﻪﻣادا رد دﺮﺒﻫار
، آﻳ ﺖ ﷲا ﻪﻨﻣﺎﺧ ا ي ﺮﺒﻫر بﻼﻘﻧا ﻣﻼﺳا ﻲ رد د ﻳ راﺪ زو ﻳ ﺮ رﻮﻣا
،ﻪﺟرﺎﺧ
نﻻﻮﺌﺴﻣ ترازو رﻮﻣا ﻪﺟرﺎﺧ و ﻔﺳ ناﺮﻴ و ﺎﺳؤر ي ﺎﻤﻧ ﻳ ﮔﺪﻨ ﻲ ﺎﻫ ي رﻮﻬﻤﺟ ي ﻼﺳا ﻣ ﻲ اﻳ ناﺮ رد
جرﺎﺧ زا رﻮﺸﻛ رد ﺪﻨﻔﺳا 1388
، بﻼﻘﻧا ﻣﻼﺳا ﻲ ار ﺪﭘ ﻳ هﺪﻧروآﺪ ﻳ ﻚ ﻖﻄﻨﻣ و ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﻮﻧ رد
ﻪﺻﺮﻋ ﻂﺑاور ﻦﻴﺑ
،ﻞﻠﻤﻟا ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ
» ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﻠﻣﺎﻌﺗ ﻲ ﺪﺿ مﺎﻈﻧ ﻪﻄﻠﺳ
« ﺪﻨﺘﺴﻧاد و ﻛﺄﺗ ﻴ ﺪ ﺪﻧدﺮﻛ :
» ﻇو ﻴ ﻪﻔ ﻔﺳ ﻴ ﺮ و ﺎﻤﻧ ﻳ هﺪﻨ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ
،ناﺮ ﻪﺑ ﮔرﺎﻛ ﻴ ﺮ ي د ﻳ ﺳﺎﻤﻠﭙ ﻲ ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ
، ﻮﻗ ي و ﺪﻣآرﺎﻛ
ﺑ اﺮ ي ﭘﻴ دﺮﺒﺸ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺪﺿ مﺎﻈﻧ ﻪﻄﻠﺳ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﻣزﻻ نآ ﻧﻴ ﺰ اﻳ ﮔدﺎﺘﺴ ﻲ ﻘﻄﻨﻣ ﻲ ﺮﺑ لﻮﺻا بﻼﻘﻧا و
ﻧﺎﺒﻣ ﻲ ﻋﺮﺷ ﻲ و ﺎﺑردور ﻳ ﺘﺴ ﻲ ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ اﻳ ﻦ لﻮﺻا و ﻧﺎﺒﻣ ﻲ ﺖﺳا
« ) زاﺪﻧا ﻢﺸﭼ ﻪﺴﺳﺆﻣ
ﺖﻴﻨﻣا و ﻪﻌﺳﻮﺗ
، 18 / 3 / 1389 .(
اﻳ نﺎﺸ ﺎﺑ ﻛﺄﺗ ﻴ ﺪ ﺮﺑ اﻳ ﻪﻜﻨ اﺮﺟا ي ﻠﻤﻋ ﻲ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺪﺿ مﺎﻈﻧ ﻪﻄﻠﺳ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻪﺑ رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ
اﻳ ناﺮ
،ﺖﺳا ﺪﻧدوﺰﻓا :
» رد مﺎﻈﻧ ﻪﻄﻠﺳ ود فﺮﻃ دﻮﺟو ﺪﻧراد ﻪﻛ ﻳ ﻜ ﻲ ﻪﻄﻠﺳ ﺮﮔ و د ﻳ ﺮﮕ ي ﻄﻠﺳ ﻪ
ﺬﭘ ﻳ ﺮ ﺖﺳا ﺎﻣا رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ ناﺮ زا نﺎﻤﻫ اﺪﺘﺑا ﻪﺑ ﺖﺣاﺮﺻ مﻼﻋا
،دﺮﻛ ﻪﻄﻠﺳ ﺮﮔ ﻧﻴ ﺖﺴ و
ﻪﻄﻠﺳ ﻫ ﻴ ﭻ رﻮﺸﻛ ي ار ﻢﻫ ﻤﻧ ﻲ ﺬﭘ ﻳ دﺮ
« ) ﺖﻴﻨﻣا و ﻪﻌﺳﻮﺗ زاﺪﻧا ﻢﺸﭼ ﻪﺴﺳﺆﻣ
، 18 / 3 / 1389 .(
زا ﻚﻳ ﺮﻫ فﺪﻫ ﻦﻳا
ﻪﺑ ﻞﻤﻋ رد ﺎﻫ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ
ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ نﺪﻴﺸﻛ ﺶﻟﺎﭼ ذﻮﻔﻧ ﺖﺤﺗ ﻞﻠﻤﻟا
آ ﺖﺳا ﺎﻜﻳﺮﻣ .
بﻼﻘﻧا زوﺮﺑ زا ﺲﭘ ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ نﺎﻤﺘﻔﮔ
ﻲﻣﻼﺳا ) 1979 ( نﻮﻨﻛ ﺎﺗ رﻮﺸﻛ ﻲﺳﺎﻤﻠﭙﻳد هﺎﮕﺘﺳد ﺮﺑ ﻲﻜﻴﺘﻛﺎﺗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ )
2011 ( هدﻮﺑ ﻢﻛﺎﺣ
ﺖﺳا . ا و دﺎﺤﺗا رد ناﺮﻳا ،نﺎﻤﺘﻔﮔ ﻦﻳا ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ترﺪﻗ ﺎﺑ فﻼﺘﺋ
ﺖﺳا ﻞﻜﺸﻣ رﺎﭼد گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﻲﻤﻧ و شزرا ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ترﺪﻗ ﻦﻳا ﺎﺑ دﻮﺧ يﺎﻫ
و ﻢﺋاد دﺎﺤﺗا ﻪﺑ ﺎﻫ دﺮﺒﻫار
ي ﺪﺑﺎﻳ ﺖﺳد .
ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮﻛ بﺎﺠﻳا ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻧاﺰﻴﺘﺳ ﻪﻄﻠﺳ ﺖﻴﻫﺎﻣ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻪﺑ ناﺮﻬﺗ فﺪﻫ ﻲﺧﺮﺑ ﻦﻴﻣﺄﺗ ياﺮﺑ ﺖﺤﻠﺼﻣ يور زا و رﺎﭼﺎﻧ ﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺳ
ﺖﻟود ﺎﻫ - ﻪﻴﺳور ﻪﻠﻤﺟ زا -
ﺖﻟود نآ و ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ﺶﻳاﺮﮔ ﺪﻨﺘﺴﻫ هﺎﮔآ ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا زا ﺰﻴﻧ ﺎﻫ
.
فﻼﺘﺋا هﺮﻳاد رد ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻦﻳا ﺖﻟود ﺮﮕﻳد ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻂﺑاور رد ار ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ﺎﻫدﺎﺤﺗا و ﺎﻫ
ﺎﻫ
ﺖﺳا هدﺮﻛ دﺎﺠﻳا .
ﻞﻤﻋ ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﺳور
ور و ناﺮﻳا ﻂﺑاور ﺖﻴﻫﺎﻣ و عﻮﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ ﻲﻓﺎﻛ رﻮﺸﻛ ﻚﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻂﻘﻓ ،ﻪﻴﺳ
لﺎﺒﻗ رد فﺎﻔﺷﺮﻴﻏ ﺖﺳﺎﻴﺳ دراﻮﻣ ﻲﻀﻌﺑ رد ﻪﻴﺳور اﺮﭼ ﻪﻛ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ و ﺖﺴﻴﻧ ﻪﺑ ناﺮﻳا و لﻮﺻا زا ﻲﻫﺎﮔآ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ دﺮﺒﻫار
ﻲﻣ تروﺮﺿ ﻪﻴﺳور نﻼﻛ يﺎﻫ ﻲﻣ و ﺪﺑﺎﻳ
ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﻛ يرﺎﻳ ﻲﻳاﺮﭼ ﻦﻳا ﻦﻴﻴﺒﺗ رد ار ﺎﻣ .
ﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻪﺳ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ زا ﺪﻌﺑ نارود رد ﻪ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ يرﻮﺤﻣ ﻞﺻا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳور ناراﺪﻣ
:
1 - ،ﻪﻴﺳور يدﺎﺼﺘﻗا تﺎﻴﺣ ﺪﻳﺪﺠﺗو يزﺎﺳزﺎﺑ
2 - ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻚﻳ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﻳاﺮﮔ
3 - ﮋﻴﺘﺳﺮﭘ ﺐﺴﻛ هرﺎﺑود رﺎﺒﺘﻋا و
(Olikier, 2009, pp. 83-93)ﻲﺳور .
ﻪﺑ ،لﻮﺻا ﻦﻳا ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻠﻛ ﻞﻜﺷ
ﻲ ﺶﻳاﺮﮔ ﻪﺳ ﻢﻬﻣ
و ناﺮﻜﻔﻨﺷور نﺎﻴﻣ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ
ناراﺪﻣ
ﻲﻣ هﺪﻳد رﻮﺸﻛ ﻦﻳا دﻮﺷ
: بﺮﻏ وﻼﺳا ،نﺎﻳاﺮﮔ نﺎﻳاﺮﮔ
) ﻲﻠﻣ نﺎﻳاﺮﮔ ( و نﺎﻳاﺮﮔﺎﻴﺳاروا )
،ﻲﻳﻻﻮﻛ 1385 ،
ص 270 ( هوﺮﮔ . ﺖﺴﺨﻧ تﻼﻜﺸﻣ زا ﻪﻴﺳور ﻲﻳﺎﻫر و تﺎﺠﻧ زا ار يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺳﺎﻴﺳ
هار طﺎﺒﺗرا
ﻣ ﺆ ﻲﻣ بﺮﻏ ﺎﺑ ﺮﺛ ا مﺎﻏدا نﺎﻫاﻮﺧ و ﺪﻧاد
ﺘﻗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ مﺎﻈﻧ رد ﻪﻴﺳور يدﺎﺼ ﺪﻨﺘﺴﻫ يراد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻛ
ﻲﻣ ار هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا زرﺎﺑ ناﻮﺗ
رد ﻠﻳ ﺖﻣﻮﻜﺣ نارود ﺘ
ﻪﺑ ﻦﻴﺴ دﺮﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﺑﻮﺧ .
ﻦﻳا نورد رد ﻪﺘﺒﻟا
ﺶﻳاﺮﮔ هوﺮﮔ يﺎﻫ
ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻲﻳﺎﭘورا و ﻲﻜﻴﺘﻧﻼﺗآ (Buyukakinci, 2004, pp. 26-35).
.
رد مود ﺶﻳاﺮﮔ
، نﺎﻳاﺮﮔوﻼﺳا ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ
ﻤﺘﻣ ﻲﺘﻳﻮﻫ ﺰﻳﺎ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻴﺳور ياﺮﺑ بﺮﻏ زا .
ﻦﻳا
هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻴﺑ ﻪﺻﺮﻋ رد ﻪﻴﺳور يﺎﻘﺗرا ﻪﺑ ار ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﺘﻓﺮﮔرﺎﻛ يﺎﻫ
ﻲﻠﻣ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ ﻲﻣ ﺪﻧاد . ﻦﻳا
ﻪﺑ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ هوﺮﮔ ﺪﻧﺮﻴﮔ ﺖﺳﺪﺑ ار ترﺪﻗ يرﺎﺼﺤﻧا ترﻮﺻ
. ﻪﺑ ﻂﻘﻓ نﻮﻴﺴﻛاﺮﻓ ترﻮﺻ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺴﻫ حﺮﻄﻣ ﻲﺳﺎﻴﺳ باﺰﺣا و ﻲﻧﺎﻤﻟرﺎﭘ .
مﻮﺳ اﺮﮔﺎﻴﺳاروا
،نﺎﻳ ﺗ ﺎﺑ ﻠﭘﻮﺋژ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮ ﻴ
ﻪﻴﺳور ﻚﻴﺘ
، ﻲﻤﻬﻣ و ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﺶﻘﻧ نﺎﻫاﻮﺧ
ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ رد ﻪﻴﺳور ياﺮﺑ دﻮﺑ ﻞﻠﻤﻟا
ه ﻪﺑ ﻪﻴﺳور ﺶﻘﻧ ﺮﺑ و ناﻮﻨﻋ
ﺗ بﺮﻏو قﺮﺷ نﺎﻴﻣ ﻞﭘ ﻚﻳ ﺄ
ﺪﻴﻛ
ﻲﻣ ﻨﻛ ﻨ ﺪ . ﻲﻳﺎﻴﺳآ يرﻮﺸﻛ ﻪﻴﺳور ،نﺎﻤﺘﻔﮔ ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ -
ﻪﺑ نآ هدﺮﺘﺴﮔ ﺶﻳاﺮﮔ و ﺖﺳا ﻲﻳﺎﭘورا
زا ﻲﻤﻬﻣ ﺶﺨﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔ هﺪﻳدﺎﻧ ﺐﺟﻮﻣ بﺮﻏ ﺖﻳﻮﻟوا و ﻊﻓﺎﻨﻣ
ﻲﻣ نآ يﺎﻫ دﻮﺷ
. لدﺎﻌﺗ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ
ﻲﻗﺮﺷ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﺪﻳﺎﺑ ،رﻮﺸﻛ يدﻮﺟو ﺪﻌﺑ ود نﺎﻴﻣ )
ﺖﻟود و ،ﺪﻨﻫ ،ﻦﭘاژ ،ﻦﻴﭼ يﺎﻫ
ﻲﻣﻼﺳا و ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ (
ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺰﻴﻧ (Shlapetokh, 2005)
.
بﺮﻏ هﺎﮔﺪﻳد ،ﻦﻴﺴﺘﻠﻳ نﺪﻣآ رﺎﻛ يور ﺎﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﻲﻳاﺮﮔ
و ﺪﺷ
ﻪﺑ بﺮﻏ ﺎﺑ ﻂﺑاور ﺮﻈﻧ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻚﻴﺘﻛﺎﺗ و ﻞﺻا ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﻦﻴﺑ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺎﺑ يرﺎﻜﻤﻫ و دﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻦﻴﺑ دﺎﺼﺘﻗا رد مﺎﻏدا ياﺮﺑ شﻼﺗ و ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻞﻠﻤﻟا
ﻪﺑ ﺪﺷ نﺎﻳﺎﻤﻧ ﻮﻜﺴﻣ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﺼﺨﺸﻣ ﻞﻜﺷ .
ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ
ناﺮﻳا ﻞﺑﺎﻘﻣ رد بﺮﻏ هﺎﮔﺪﻳد زا ﺮﺛﺄﺘﻣ ﻦﻴﺴﺘﻠﻳ هرود رد
دﻮﺑ ﻮﻜﺴﻣ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ .
هرود ﻦﻳا رد
زرﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻢﻴﻈﻨﺗ بﺮﻏ ﺎﺑ ﻮﺴﻤﻫ نﻼﻛ ﺢﻄﺳ رد ناﺮﻬﺗ ﺎﺑ ار دﻮﺧ ﻂﺑاور دﺮﻛ ﻲﻌﺳ ﻪﻴﺳور ﻲﻣ ار نآ ﻖﻓاﻮﺗ زا ناﻮﺗ ﻦﻳدﺮﻣﻮﻧﺮﭼ ﻪﻣﺎﻧ
رﻮﮔ – ) ﻪﺑ ﻪﻴﺳور ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ تﺎﺤﻴﻠﺴﺗ شوﺮﻓ ﺖﻴﻋﻮﻨﻤﻣ
لﺎﺳ رد ناﺮﻳا 1995
( دﺮﻛ دﺎﻳ (Buyukakinci, 2004, pp. 34-38)
هﺎﮕﺘﺳد ﺮﺑ ﻲﻳاﺮﮔﺎﻴﺳاروا و ﻲﻳاﺮﮔوﻼﺳا دﺮﻜﻳور ود زا ﻲﻣﺎﻏدا ﻦﻴﺗﻮﭘ نﺪﻣآرﺎﻛ يور ﺎﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﺪﺷ ﻢﻛﺎﺣ ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ .
ماﺪﻗا يﺎﻫ ﻢﻛﺎﺣ يﺎﻳﻮﮔ ًﻼﻣﺎﻛ يرﻮﻬﻤﺟ ﺖﺳﺎﻳر هرود لﻮﻃ رد ﻦﻴﺗﻮﭘ
دﻮﺑ ﻪﻴﺳور ﺮﺑ دﺮﻜﻳور ﻦﻳا نﺪﺷ .
ﻦﻳدﺮﻣﻮﻧﺮﭼ نﺎﻤﻴﭘ ﻮﻐﻟ ،ﺎﺑﻮﻛ و ﻲﻟﺎﻤﺷ هﺮﻛ ﻪﺑ ﺮﻔﺳ ،رﻮﮔ –
يرﺎﻜﻤﻫ دﺮﺒﻫار ي ﻚﻳ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ رد ﻦﻴﭼ ﺎﺑ فﻼﺘﺋا ﻚﻳ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ شﻼﺗو ﻼﺋوﺰﻧو ﺎﺑ ﻪﺒﻧﺎﺟ
ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﺳﺎﻴﺳ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻪﻤﻫ ،يﺎﻬﮕﻧﺎﺷ يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ دﺎﺠﻳا ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻜﻳﺮﻣآ دﻮﺑ ﻪﻴﺳور ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
.(Piontkovsky, 2006, pp. 6-7) ﻖﻓاﻮﺗ ﻪﺘﺒﻟا
ﺎﻫ تﺎﻗﻼﻣ و يﺎﻫ
مﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻦﻴﺗﻮﭘ رﺮﻜﻣ يﺎﻫ
،ﻲﻳﺎﻜﻳﺮﻣآ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺎﻜﻳﺮﻣآ نﻮﭼ ﻲﮔرﺰﺑ ترﺪﻗ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺖﻬﺟ يو ﻲﺸﻳﺪﻧارود و طﺎﻴﺘﺣا ﺪﻫد
.
ﻪﺛدﺎﺣ عﻮﻗو ﺎﺑ ﺎﻣا 11
ﻪﺑ ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ ﺎﺑ هدﺮﺘﺴﮔ يرﺎﻜﻤﻫ ﺖﻤﺳ
ﻈﻧ رﻮﻀﺣ هزﺎﺟا ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ ﺎﺗ دﺮﻛ اﺪﻴﭘ قﻮﺳ ﻢﺴﻳروﺮﺗ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺖﻬﺟ ﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﻲﻣﺎ
دﺮﻛ اﺪﻴﭘ ار ﻪﻴﺳور تﻮﻠﺧ تﺎﻴﺣ نﺎﻤﻫ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻫزﺮﻣ .
ﻪﻴﺳور ﺦﻳﺎﺗ رد ﺮﻣا ﻦﻳا ﻲﺑ
ﻪﻘﺑﺎﺳ
دﻮﺑ . ﺪﻳد ﻚﻳ دﻮﺟو زا نﺎﺸﻧ قﻮﻓ ﻪﺛدﺎﺣ ﻞﻤﻋ
ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ ﺖﺷاد ﻦﻴﺗﻮﭘ ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ .
يور
ﻒﻳدوﺪﻣ نﺪﻣآ رﺎﻛ )
ﻦﻴﺗﻮﭘ يﺮﻳزو ﺖﺴﺨﻧ ﺎﺑ (
دﺎﺠﻳا ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻧاﺪﻨﭼ ﺮﻴﻴﻐﺗ
دﺮﻜﻧ . لﻮﺻا لﻮﺻا نﺎﻤﻫ مواﺪﺗ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻒﻳدوﺪﻣ نارود رد هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻲﻠﻣ ﺖﻴﻨﻣا ﺪﻨﺳ
ﺖﺷاد ار ﺮﺘﺸﻴﺑ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮔﮋﻳو ﺎﺑ ﻞﺒﻗ نارود ﻪﻴﺳور ﻲﺟرﺎﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ .
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ لﻮﺻا ﻦﻳا :
1 - ﺗﺄ ﺪﻴﻛ
،ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻞﺋﺎﺴﻣ رد ﻪﻴﺳور ﺶﻘﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﺑ
2 - رﺎﻨﻛ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳا هزرﺎﺒﻣ و ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻪﻴﺳور هﺎﮕﻧ زا ﺮﺿﺎﺣ نارود رد
،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ
3 -
،بﺮﻏ ﺮﺑاﺮﺑ رد يرﺎﻜﻤﻫ و ﺖﺑﺎﻗر ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺗﺎﻤﻠﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ،ﻦﻤﺷد مﻮﻬﻔﻣ ﻦﺘﺷاﺬﮔ رﺎﻨﻛ
4 - ﻦﻴﺑ قﻮﻘﺣ لﻮﺻا زا عﺎﻓد
،ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻚﻳ زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ و ﻲﻠﻠﻤﻟا
5 - ﻪﺑ ﻲﺘﺣ ،ﻪﻴﺳور نﺪﺷ يوﺰﻨﻣ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ بﺮﻏ ﺎﺑ بﻮﺧ ﻪﻄﺑار ﻪﻠﻴﺳو
(Dehass, 2009) .
ا ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ ﻲﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ لﻮﺻ
دﻮﺷ فﺪﻫ ، ﺎﻫ ي رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻞﻳﺪﺒﺗ ،ﻪﻴﺳور ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا
ﻦﻴﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد هﺪﺷ بﺎﺴﺣ ﻲﻳاﺮﮕﻤﻫ ،ماﺮﺘﺣا درﻮﻣ ﻲﻧﺎﻬﺟ ترﺪﻗ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻢﻠﻋ ﺎﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻪﺑ ﻂﻠﺴﺗ
صﺎﺧ رﻮﺸﻛ ﻚﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ مﻼﻋا ﻪﻴﺳور ذﻮﻔﻧ و ترﺪﻗ ﺶﻳﺎﻤﻧ و نآ ﺮﺑ
. ،ﻮﻜﺴﻣ هﺎﮔﺪﻳد زا ﻦﻳا
فﺪﻫ زا ﺎﻫ هار ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻨﻣا ﻢﻴﻜﺤﺗ ﻠﻠﻤﻟا
تﺎﺒﺛ و ﻲ يدﺮﺒﻫار
ﻪﻛ ﻲﺒﻄﻗ ﺪﻨﭼ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻢﻈﻧ ﻚﻳ دﺎﺠﻳا و
ترﺪﻗ نآ رد ﻪﻴﺳور ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﻨﻌﻳ گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﻦﻴﺑ رﻮﻣا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻴﭼ و ﺎﭘورا ﻪﻳدﺎﺤﺗا ، ار ﻞﻠﻤﻟا
ﻪﻠﻴﺳﻮﺑ ﻲﻳﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ ﻮﺷ
د . ﺗﺄ تﺎﺒﺛ ﻦﻴﻣ
يدﺮﺒﻫار ﺪﻳﺪﻬﺗ ﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﺗ ﻪﻴﺳور هﺎﮔﺪﻳد زا يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻬﺟ .
ﻳروﺮﺗ ﻪﻴﺳور ﺴ
ﻲﻳاﺪﺟ ،ﻢ ،ﻲﺒﻠﻃ
ﻲﻠﻣ ﻲﻳاﺮﮔ حﻼﺳ ﻪﻋﺎﺷا ،ﻲﻃاﺮﻓا تﺎﺒﺛ ﻪﻴﻠﻋ يﺪﻳﺪﻬﺗ ار ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﻢﻳاﺮﺟ و ﻲﻌﻤﺟ رﺎﺘﺸﻛ يﺎﻫ
يدﺮﺒﻫار ﻲﻣ ﺪﻧاد )
،يداﺮﻣ 1385 (.
ﺎﺑ ﻪﻴﺳور ﻪﺟﻮﺗ
ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻪﺑ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ و تﺎﻧﺎﻜﻣا ،ﺎﻫ
فﻼﺘﺧا دراد ﻞﻳﺎﻤﺗ ،دﻮﺧ يﺎﻫ ﺎﻫ
و
ﻲﻧاﺮﮕﻧ ور رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ بﻮﭼرﺎﭼ رد ار بﺮﻏ ﺎﺑ ﻂﺑا
ﻮﮔ و ﺖﻔﮔ فﺮﻃﺮﺑ ﻪﺤﻟﺎﺼﻣ و
ﻨﻛ ﺪ .
ﻲﻣ ﻪﻴﺳور ﺪﻫاﻮﺧ زا ﻪﻧ هار ﺖﻔﮔ هار زا ﻪﻜﻠﺑ ،ﻲﻳورﺎﻳور و
ﺮﺑ ،ﻮﮔ ﻦﻳا ﺪﻳﺪﻬﺗ دﻮﺷ هﺮﻴﭼ ﺎﻫ .
ﻪﻴﺳور
دراﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ،نآ نوﺪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﺖﺳا ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺖﻛرﺎﺸﻣ و يرﺎﻜﻤﻫ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ
ﺖﺴﻴﻧ ﺮﻳﺬﭘ نﺎﻜﻣا .
ﺒﺛ ﻢﻴﻜﺤﺗ ﻪﻴﺳور تﺎ
يدﺮﺒﻫار ﻲﻣ ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺎﺑ يرﺎﻜﻤﻫ وﺮﮔ رد ار ﻲﻧﺎﻬﺟ ﺪﻨﻴﺑ
ﻊﻴﺳو ﻪﭼﺮﻫ ﺐﻠﺟ تروﺮﺿ ﺮﺑ لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد
رد ﻲﻌﻤﺟ ﻪﺘﺳد شﻼﺗ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﺗ
ﺗ ﺮﻣا ﻦﻳا ﺄ ﻲﻣ ﺪﻴﻛ ﺪﻨﻛ .
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ شﺮﮕﻧ توﺎﻔﺘﻣ ﺎﻣﺎﺑوا ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺳور ﻴ ﻪ و ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﻄﺑار اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ﺎﺑ
،ﺎﻜﻳﺮﻣآ
يرﺎﻴﺴﺑ زا ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ ناﺮﮔ ﺳور ﻲ ور ي نﺪﻣآرﺎﻛ ﺎﻣﺎﺑوا ار ﺘﺻﺮﻓ ﻲ اﺮﺑ ي اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ﻣ ﻲ ﻨﻧاد ﺪ . يﻮﺳ زا
روﺎﺑ ،ﺮﮕﻳد مدﺮﻣ
و نﺎﮕﺒﺨﻧ سور ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﺳور ﻴ ﻪ ﻪﺑ رﺪﺗ ﻳ ﺞ زا ﻳ ﻚ ترﺪﻗ ﺘﻌﻨﺻ – ﻲ ﺎﺑ
رادرﻮﺧﺮﺑ ي زا 60 ﺎﺗ 70 ﺪﺻرد ﻟﻮﺗ ﻴ تاﺪ ﺘﻌﻨﺻ ﻲ و روﺪﺻ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺎﻫرازﺎﺑ ي ﻧﺎﻬﺟ ﻲ - ﻪﺑ رﻮﺸﻛ ي
ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﻛ دﺰﻧ ﻳ ﻚ ﻪﺑ 80 ﺪﺻرد زا ﺎﺻ تارد نآ داﻮﻣ مﺎﺧ ﺖﺳا .
رد ﻣﻴ نﺎ ﻞﻓﺎﺤﻣ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ
، دﺎﺼﺘﻗا ي و ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ رد ﻪﻴﺳور و ﻧﻴ ﺰ رد تﺎﻋﻮﺒﻄﻣ و
ﺮﺸﻧ ﻳ تﺎ ﻤﻠﻋ ﻲ
زا اﻳ ﻦ ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ
» نﺎﻬﺟ ﻣﻮﺳ ﻲ نﺪﺷ
« ﺳور ﻴ ﻪ ﻳ دﺎ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ . ﻪﻴﺳور مدﺮﻣ زا ﻲﺸﺨﺑ
، ﻦﻳا
ﻪﻠﺌﺴﻣ ار ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ ي ﻳ ﺴﺘﻠ ﻴ ﻦ و ﺗﻮﭘ ﻴ ﻦ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد و ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺳور ﻴ ﻪ ﻪﻛ ﻪﺑ ﻨﻋ ناﻮ ﻳ ﻚ
رﻮﺤﻣ رد دﺎﺼﺘﻗا ﻧﺎﻬﺟ ﻲ رد هرود ورﻮﺷ ي حﺮﻄﻣ
،دﻮﺑ اﻳ ﻚﻨ ﻪﺑ رﻮﺸﻛ ي يژﺮﻧا رﻮﺤﻣ ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ
هﺪﺷ
؛ﺖﺳا ﻳ ﻨﻌ ﻲ ﺗرﺪﻗﺮﺑا ﻲ ﻪﻛ رد ﺑﻴ ﻦ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي هﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ داﻮﻣ
مﺎﺧ ﺶﻘﻧ لوا ار ﭘﻴ اﺪ هدﺮﻛ
ﺖﺳا . اﻳ ﻦ عﻮﺿﻮﻣ رد ﺳور ﻴ ﻪ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺎﺷﻮﺧ ﻳ ﺪﻨ ي ﺖﺴﻴﻧ ) تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا
، 1389 .(
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ اﻳ ﻦ ﻣاﻮﻋ
،ﻞ اﻳ ﻦ هﺎﮕﻧ ار رد ﺳور ﻴ ﻪ اﻳ دﺎﺠ هدﺮﻛ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺑﻴ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ ﺎﺗ
ﺪﺣ ي ﺎﺑ ﻳ ﺪ هﺎﮕﻧ ﺖﺑﺎﻗر ﻣآ ﻴ ﺰ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﻧﺎﺸﻳﺪﻧارود .
دوﺪﻣ ﻳ
،ﻒ ﺋر ﻴ ﺲ رﻮﻬﻤﺟ ﺳور ﻴ ﻪ ﻧﻴ ﺰ رد
ﺮﺒﻣاﻮﻧ 2010 ﺗﺄ ﻛ ﻴ ﺪ دﺮﻛ ﻪﻛ ﺳور ﻴ ﻪ اﺮﺑ ي ﻆﻔﺣ ترﺪﻗ دﺎﺼﺘﻗا ي دﻮﺧ رد ﻪﻨﺤﺻ ﻧﺎﻬﺟ ﻲ رﺎﭼﺎﻧ
،ﺖﺳا ﻪﺑ ﻦﻓ روآ ي ﺎﻫ ي ﺪﺟ ﻳ ﺪ ﺖﺳد ﻳ ﺪﺑﺎ . وا فﺪﻫ ﻦﻳا ياﺮﺑ زا
ترازو رﻮﻣا ﻪﺟرﺎﺧ
،ﺖﺳاﻮﺧ
رد اﻳ ﻦ ﻪﻄﺑار ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ دﺮﺒﻫار ي ﺪﺟ ﻳ ﺪ ي ﻈﻨﺗ ﻴ ﻢ ﻨﻛ ﺪ . ﻪﺟرﺎﺧ ترازو ﻪﻛ ﺖﺳا تﻻﻮﺤﺗ ﻦﻳا ﻲﭘ رد
ﻪﻴﺳور دﺮﺒﻫار ﺪﺟ ﻳ ﺪ ﺳور ﻴ ﻪ رد ﻣز ﻴ ﻪﻨ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺟرﺎﺧ ﻲ دﺮﻛ ﻦﻳوﺪﺗ ار .
ﺮﺑ ﺎﻨﺒﻣ ي اﻳ ﻦ دﺮﺒﻫار
، ﺖﻟود ﺳور ﻴ ﻪ ﺪﺼﻗ دراد زا هار ﺎﻫ ي نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻂﺑاور دﻮﺧ ار ﺎﺑ بﺮﻏ
شﺮﺘﺴﮔ ﺪﻫد . ﻪﺘﻔﮔ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻪﻛ ﺎﻀﻣا ي دادراﺮﻗ ﺶﻫﺎﻛ ﮓﻨﺟ ﺎﻫراﺰﻓا ي ﻤﺗا ﻲ ﺎﺑ ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ ﺘﺴﺨﻧ ﻴ ﻦ
مﺎﮔ ﻢﻬﻣ رد اﻳ ﻦ ﺎﺘﺳار هدﻮﺑ ﺖﺳا . نوﺰﻓا ﺮﺑ
،نآ ﺳور ﻴ ﻪ ﺎﻣ ﻳ ﻞ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺎﺑ دﺎﺤﺗا ﻳ ﻪ ﺎﭘورا ﻧﻴ ﺰ ﻂﺑاور
دﻮﺧ ار شﺮﺘﺴﮔ ﺪﻫد و ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ترﺎﺠﺗ ﻧﺎﻬﺟ ﻲ هار ﻳ ﺪﺑﺎ . زا ﻦﻳا ياﻮﺘﺤﻣ دﺮﺒﻫار
ﺪﺟ ﻳ ﺪ ﻨﭼ ﻴ ﻦ
ﻣﺮﺑ ﻲ آﻳ ﺪ ﻪﻛ ﺳور ﻴ ﻪ ﻲﻣ ﺪﻫاﻮﺧ
، رد ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺖﺴﺨﻧ ﺎﺑ ﺮﻣآ ﻳ ﺎﻜ و ﺲﭙﺳ ﺎﺑ
،نﺎﻤﻟآ ﻪﺴﻧاﺮﻓ اﻳ ﻟﺎﺘ ﻴﺎ و
ﻧﺎﭙﺳا ﻴﺎ ﻂﺑاور يﺮﺘﻜﻳدﺰﻧ راﺮﻗﺮﺑ
ﺪﻨﻛ . زا ﻪﻠﻤﺟ اﺪﻗا ا م ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻛ ﺎﺑ ﻳ ﺪ رد اﻳ ﻦ ﺴﻣ ﻴ ﺮ ترﻮﺻ ﮔ ﻴ
،ﺪﻧﺮ
فﺬﺣ ﻊﻧاﻮﻣ ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻲ اﺮﺑ ي ﺐﻠﺟ ﺎﻣﺮﺳ ﻳ ﻪ ناراﺬﮔ ﺑﺮﻏ ﻲ و تادراو ﻦﻓ روآ ي ﺎﻫ ي ﻮﻧ ﻳ ﻦ ﻪﺑ ﺳور ﻴ ﻪ
ﺖﺳا )
،ﻪﻟو ﻪﭽﻳود 14
ﻞﻳروآ 2010 .(
ﺎﺑ ﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮ دﺮﺒﻫار ﺪﺟ ﻳ ﺪ ﺳور ﻴ ﻪ و دﺰﻧ ﻳ ﺮﺘﻜ نﺪﺷ نآ ﻪﺑ
،بﺮﻏ ﻂﺑاور اﻳ ﻦ رﻮﺸﻛ ﺎﺑ اﻳ ناﺮ ﺰﻴﻧ
ﺮﺛﺄﺘﻣ نآ زا ﺪﻫاﻮﺧ
ﺷ ﺪ . ﺪﻨﭼ ﺮﻫ اﻳ ناﺮ زﻮﻨﻫ ﻳ ﻜ ﻲ زا ناراﺪﻓﺮﻃ ﻢﻬﻣ
ﮓﻨﺟ ﺎﻫراﺰﻓا و ﻬﺠﺗ ﻴ تاﺰ
ﻤﺗا ﻲ ﺳور ﻴ ﻪ
،ﺖﺳا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﻲ ﺪﺳر ﻪﻛ ﺖﻟود ﺳور ﻴ ﻪ ﺮﻳا ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺐﻠﺟ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻦﻴﺑ ،نا
ﺖﻳﺎﺿر
