ﺳرﺮﺑ ﻲ اﺮﮔ ﻳ ﺶﻧاد ﺶ ﻪﺑ لوا ةرود ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ نازﻮﻣآ
داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﺎﺣ ﻛ ﺮﺑ ﻢ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ
ﻪﻫرﻮﺧ ﻊﻴﺑر يﺪﻬﻣ
*
ﻮﺠﺸﻧاد ي د ﻛ ﺮﺘ ي
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ر ﻳ ﺰ ي ﺳرد ﻲ
، هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ ارا
ك
،
ارا ك
، ا ناﺮﻳ
ﻘﻃﺎﻧ هﺰﺋﺎﻓ
**ﻲ
دﺎﺘﺳا ﻳ رﺎ ﻲﺘﻴﺑﺮﺗ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ
، هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ ارا
ك
،
ا ار ك
، ناﺮﻳا
ﺳ ﺪﻤﺤﻣ ﻴ
ﻔ
***ﻲ
ﻠﻌﺗ ﻪﻔﺴﻠﻓ هوﺮﮔ ﻴ
ﺑﺮﺗو ﻢ ﻴ ﺖ
، ارا ﺪﺣاو
،ك ﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲ
كارا ﺪﺣاو
،
،كارا اﻳ ناﺮ
:ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ) 01
/ 03 / 96 :ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ، 02
/ 05 / 96 رﻮﻳﺮﻬﺷ :پﺎﭼ ﺦﻳرﺎﺗ ، 1396
(
ﭼ ﻴﻜ هﺪ
اﻳ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﺳرﺮﺑ
ﻲ او و ﻛ وﺎ ي ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎـﻫ ي ـﺳرد ﻲ
ا رد و ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ﻂـﺳﻮﺘﻣ سراﺪـﻣ رد ـﻳ
ﻦ هرﺎـﺑ
داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي و ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻛ
ﺸﻧاد بﻮﭼرﺎﭼ رد ار نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎ ﻲ
ﺮﻈﻧ ، ي و ﻛ دﺮﺑرﺎ ي ﺳرﺮﺑ ﻲ ـﻛ .ﺖـﺳا هدﺮ
ا رد ﻳ ﻣز ﻦ ﻴ ﻪﺑ ﺖﺴﺨﻧ ،ﻪﻨ ﻛ
د رد شوﺎ ـﻳ
ﺮﻈﻧ هﺎﮔﺪ ـﻳ ﻪ
ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ نازادﺮـﭘ ﺎـﻫ
ي ـﺳرد ﻲ داﺮﻓ و ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ـﻳ
و هﺎﮔﺪ
ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ ي ﺎﻫ ي ﻧاﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻲ
ﻣ نﻮﭼ ﻴ آ ،ﺮﻠ ﻳ
ﻮـﻟ ،تﺮﺑﻮـﺷ ،ﺮـﻧﺰ ﻴﻳ
د و ﺲ ﻳ او ار ناﺮـﮕ ﻛ
اوﺎ
اﺮـﺑ .ﺖـﺳا هﺪـﻧ ي
ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﻮﭘ ﻳ د ﺖﺴﺨﻧ ،ﺎ ﻳ
هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي اد رد هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻳ
هﺮ ﻣﺎﻧﺮﺑ فرﺎﻌﻤﻟا ﺔ
ﺳرد ﻲ رد ار 4 د ﺪﻨﺑ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎـﻫ ي
رﺎﻣﻮﻧ ﻛ ﺴ ﻴ ﺘﺴ ﻲ ﺖﺧﺎﺳ ، اﺮﮔزﺎﺳو ﻲﻳ زﺎﺳزﺎﺑ ، ي اﺮﮔ ﻲـﻳ ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ ﺮﮕﻧزﺎـﺑ و ي ﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲ ﻧاﻮﺧزﺎـﺑ ؛ ﻲ هﺎـﮕﻧآ و
ﻪﺑ رﺎﻤﺷ ي رﺎﺑ رد حﺮﻄﻣ ة
داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﻪﺑ ار نﺎﻧآ و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻫ ﺚﺤﺑ
اﺮـﺑ .ﺖﺳا هﺪﻧﺎﺸﻧ ﺮﻈﻧ و ي
ـﻳ فﺪـﻫ ﻦﺘﻓﺎ
ﻛ دﺮﺑرﺎ ي ﺻﻮﺗ شور ، ﻴ
ﻔ ﻲ ﭘﻴ ﺎﻤ ﻳ ﺸ ﻲ رﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ و ي
ﻣ زا ﻴ ﺶﻧاد نﺎ ﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ نازﻮﻣآ 104
ﺮـﺴﭘ و ﺮﺘﺧد ﺮﻔﻧ
دﺰﻧ ﻚﻳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﺑ ﮔ
ﻴ ﺮ ي ﻪﺑ و ﺘﻧ ﻴ ﺖﺳد بﻮﻠﻄﻣ ﻪﺠ ﻳ
.ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎ
هژاو :يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ داﺮﻓ ،ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ سراﺪﻣ ، ﻳ
هﺎﮔﺪ اﺮـﮔ ،ﺎﻫ ﻳ ﻪـﺑ ﺶ ﻮـﻠﻋ ﻧﺎـﺴﻧا م ﻲ ﻣﻮـﻬﻔﻣ ، ﻲ
ﻛ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ندﺮ ﺎﻫ
ي ﺳرد ﻲ .
________________________________
________________________________
__
* Email: rabiemehdi53@yahoo.com
** Email: f-nateghi@iau-araak.ac.ir(لﻮﺌﺴﻣهﺪﻨﺴﻳﻮﻧ)
*** Email: Seifi ir 2000@yahoo.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ ا رد ﻳ ﻪﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ هﺎﮔﺪﻳد
ﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﺔ
ـﻣ ﻲـﺳرد ﻲ
زادﺮـﭘ ﻳ ﻢ ـﻛ ا ﻪ ـﻳ د ود ﻦ ـﻳ ﺪـﻣاﺮﺑ هﺎﮔﺪ ي
زا
هرﺎﮕﻧا ﺎﻫ ي آ ﻴﻳ ﻨ ﻲ ﺷزرا ، ﻲ ﮕﻨﻫﺮﻓ ، ﻲ ﻤﻠﻋ ، ﻲ و شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﺮﮕﻨﺑ .ﺖﺳا
ﻳ ﻢ ﻛ ا ﻪ ـﻳ ،ﺎﻫﺪـﻣاﺮﺑ ﻦ
ﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻲ و ﻳ دراد هﮋ ﻛ رﺎﻌﺗ ﻪ ﻳ ﭘ رد ار دﻮﺧ صﺎﺧ ﻒ ﻲ
.دراد اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ هﺎﮔﺪﻳد ،ﻦ ﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ
ﺔ ،ﻲﺳرد
ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺮﻈﻧ زا ﻳ ﻪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ يژﻮﻟﻮﺋﺪـﻳا و ﻲﺳرد
ﻲـﻣﺮﺑ ﺎـﻫ
ﺑﻮﭼرﺎـﭼ ﺪـﻨﻧﺎﻤﻫ و دﺰـﻴﺧ ﻲ
زا
ﺺﺧﺎﺷ ﺖﻬﺟ ياﺮﺑ ﺎﻫ ﻣﺎﻧﺮﺑ بﻮﻠﻄﻣ يﺮﻴﮔ
ﺔ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رﺎﻴﺘﺧارد ،ﻲﺳرد ﻲﻣ راﺮﻗ ناﺰﻳر
ﮔ ـﻴ ـﺧﺮﺑ ،دﺮ ﻲ
ﻧﻴ ا ﺮﺑ ﺰ ﻳ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦ ﻛ
د ﻪ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﺪﻧا
ﻛ ﺑ ﻪ ﻴ ﺸ ﻴ ﺑ ﻪﻨ ﻴ ﻌﻗاو ﺮﮕﻧﺎ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ـﻛ دﺮﺑرﺎ ي ،
ﻛ رﺎ ﻛ دﺮ ي و ﻛ ﺳﻼ ﻲ ﻧﻴ ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺴ ﻛ
ﺶﻨ ﻤﻧ ﺎﻫ ﻲ ا روﺎﺑ ﻪﺑ.ﺪﻧﺮﮕﻧ ﻳ
ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ،نﺎﻨ ر
ـﻳ ﺰ ي ـﺳرد ﻲ وﺮﻤﻠﻗ ﻲـﻳ
ﻛ ) ﺖﺳا ﺮﮕﺸﻨ ﻛ
ﻼ ﻳ
1ﻦ ، 1992 .(
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺎﻫ ي ﻣز رد هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻴﻨ
ﺔ د ﻳ ـﻣﺎﻧﺮﺑ هﺎﮔﺪ ﺔ
ـﺳرد ﻲ ﻫﺎـﻔﻣ و ﻴ ﻤ ﻲ ﺪـﻨﻧﺎﻤﻫ
» ﺮﻈﻧ ـﻳ ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪ ﺔ
ﺳرد ﻲ
« ،
» رﺎﮕﻧا ة ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ
« ،
» ور ﻳ ﻜ ﻣﺎﻧﺮﺑ دﺮ ﺔ ﺳرد ﻲ « و
» راﻮﺣﺮﻃ ة ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ « ﻮﮔ ﻳﺎ ي ﺪـﻨﻧآ
ﻛ رد ﻪ ﻛ دﺰﻧ مﻮﻬﻔﻣ و ﺎﻨﻌﻣ ،ﻞ ﻲﻜﻳ
ﻣ ﻴ ﺪﻧا نﺎ ﻳ ﻪﺸ ا نازرو ﻳ
هژاو ،ﻪـﭼﺮﮔ ،دراد دﻮـﺟو هﺮﺘﺴﮔ ﻦ و ﺎـﻫ
مﺎﻧ ﺎﻫ ي ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ ﺑ ار ﻜ ﻣ رﺎ ﻲ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ رد ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ .ﺪﻧﺮﺑ اﻳ
ﻪﺒﻨﺟ ﻦ ﺎﻫ ي ﻔﺴﻠﻓ ﻲ ﺷزرا ، ﻲ ز و ﻳ ﺎﻨﺑﺮ ي
ﺮﻈﻧ ي د و ﻳ ﻫﺎﮔﺪ ﻲ ﺮﺘﺴﮔ رد ة ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺳ ، ﻴ
2ﺮﻠ ﻟا و ﻜ رﺪﻧﺎﺴ ﺋﻮﻟ و3
ﻴ
4 ﺲ ) 1981 تﺮﺑﻮﺷ و (
5
) 1986 ژاو زا ( ة
"orientation"
اﻳ ﺮــﻧﺰ ﺲــﻧﻻاو و6
)7
1974 ژاو زا ( ة
"Onception"
8ﺲــﻫ
) 1987 ژاو زا ( ة
"View"
آﻳ ) ﺮﻧﺰ 1994 ﻧوا و ( ﻴ
9ﻞ ) 1983 ژاو زا ( ة
"Ideology"
آ ﻢـﻫ زﺎـﺑ ﻳ
ﺮـﻧﺰ
) 1997 ژاو زا ( ة
"Trend"
ﻞـــﭘا )10
1998 او زا ( ژ ة
"Theme"
ﺎﭘ ﻳ ﻮـــﻟ رد رﺎـــﻨ
11ي ) 1991 و (
ﺎﺘﺸﻧرا ﻳ
12ﻦ ﻧﺎﻫ و ﻴﻜ
13ﺰﻨ ) 1993 ژاو زا ( ة
"Approach"
هدﺎﻔﺘـﺳا ـﻛ هدﺮ
د ،ﺎـﻣا ،ﺪـﻧا ـﻳ
ـﻣﺎﻧﺮﺑ هﺎﮔﺪ ﺔ
________________________________
________________________________
__
1. Clein 2. Siler 3. Alexaner 4. Louis 5. schobert 6. Eisner 7. Valence 8. Hess 9. onil 10. Aple 11. Pinar der Levi 12. Orneschtein 13. Hankins
ﺳرد ﻲ ﺳ ، ﻜ ﺎﭘ و ﻮ ﻳ ﻫﺎﮕ ﻲ و ﻳ ﮋ ة ﺑﺮﺗ ﻴ ﺖﺳا ﺖ ﻛ
رﻮﺤﻣ روﺎﺑ ﻪ ي
ﻪﭽﻧآ زا ﻢﻬﻓ ، ـﻛ
هﺎـﮔﺮﻈﻧ و ﺖـﺴﻫ ﻪ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﭽﻧآ ﻛ ﺎﺑ ﻪ ﻳ اﺮﻓ رد ار ﺪﺷﺎﺑ ﺪ ﻳ
ر ﺪﻨ ﻳ ﮕﺘﺨ ﻴ ﺮ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺪـﻤﺤﻣ ﺮﻬﻣ) .ﺖﺳا هدﺎﻬﻧ ﺎﻨﺑ ي
ﻣا و ﻴ ﻗﺪﻨﺧ ﻦ ﻲ ، 1388 .(
ﻔﻠﺗ ﻢﻬﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻴ
د ﻖ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺸﺗ و ﻴﻜ داﺮﻓ ﻞ ﻳ هﺎﮔﺪ
ﻪـﺷﻮﺧ ﺐـﻟﺎﻗ رد ﺎﻫ ﺎـﻫ
ﻲﻳ
ﺖﺳا ﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪ ﻃ
ﻴ دﺮﺘﺴﮔ ﻒ ة
د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻧاﻮﺨﻤﻫ زا ، ﻲ
ﮕﻨﻫﺎﻤﻫ و ﻲ
رادرﻮﺧﺮﺑ
ﺐﻟﺎﻄﻣ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻛ
ﻠﻴ ﺪ ي ﺮﺘﺴﮔ رد ة ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ د و ﻳ ﺪ هﺎﮔ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ هﺪـﺷ هﺪﻧﺎﺠﻨﮔ نآ رد
ﺮﺘﺴﮔ .ﺪﺷﺎﺑ ة
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻛ
ﺎﭘ ﻪ ﻳ ﺪﻨﺒ ي ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ، ﻚﻳ د ﻳ ﮕﻤﻫ رد هﺎﮔﺪ ﻲ
ﺎﻫﺪـﻧور ي
ﻧ و ،شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﻴ
اﺮﻓ ﺰ ﻳ ﺷزﻮﻣآ ﺪﻨ ﻲ
ﻤﻧ ؛ ﻲ
ﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ي
ﻧﻴ
ﺎـﻫرﺎﻈﺘﻧا و ﺎـﻫزﺎ ي
ﺑﺮﺗ ﻴ ـﺘ ﻲ
ﻣﺎﻧﺮﺑ زا هدﺮﺘﺴﮔ ﺔ
ﺳرد ﻲ ا زا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻳ
ﺖﺳور ﻦ ﻛ
ﻔﻠﺗ ﺎﺑ ﻪ ﻴ ﻖ
ﻪـﺷﻮﺧ و ﺎـﻫ ﺎـﻫ
ﻲﻳ د زا ـﻳ هﺎﮔﺪ رد ،ﺎـﻫ
ﺣاﺮﻃ ﻲ وﺪﺗ و ﻳ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻪﺑور ور ﻴﻳ راﻮﺣﺮﻃ ﻪﭼﺮﮔ .ﻢ ة
ﻬﺑ و بﻮﻠﻄﻣ ﻴﻨ
ﺔ ﻛ د دﺮﺑرﺎ ـﻳ هﺎﮔﺪ ﺎـﻫ ي
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ رد ﻚﻳ ﺎﺑ ،ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ﻳ ﻢﻫرد ﺪ ﻣآ ﻴ ﺘﺨ ﻲ هزﻮﻣآ زا ناﻮـﺨﻤﻫ و ﮓـﻨﻫﺎﻤﻫ ﺎﻣا ،ﺎﻫراﺪﻨﭘ و ﺎﻫ
ﺎﺘﺸﻧرا) .ﺪﺷﺎﺑ ﻳ
ﻧﺎﻫ و ﻦ ﻴﻜ ،ﺰﻨ 2004 .(
داﺮﻓ ﺮﻫ ﻳ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ هﺎﮔﺪ ا
ي ﺶﻘﻧ زا ﺖﺳا ﺎﻫ
ي ﻪﺑ ﻢﻫ ﭘﻴ ﻪﺘﺳﻮ ﻛ ﺪﻨﺒﻧﻮﻧﺎﻗ ﻪ ي
ﺎﻫ ي ﺬﭘ ﻳ ﺬﭘﺎﻧ و اﺮ ﻳ اﺮ ي
و ﺪﻋاﻮﻗ ،لﻮﺻا ﻳ
ا .دراد ار دﻮﺧ حﺮﺷ ﺎ ﻳ
ﺎﻨﻌﻣ نﺎﻤﻫ ﻦ ي
رد ﻳ ﺘﻓﺎ ﻲ ﺪـﻋاﻮﻗ و لﻮﺻا زا ﻚـﻳ
ﺶـﻧاد
اﺮﺑ .ﺖﺳا ي ﻤﻣ لﺎﺜﻣ ﻜ ﺖﺳا ﻦ ﻚﻳ داﺮﻓ ﻳ ﺪﺷﺎﺑ زﺎﺴﻧﻮﮔﺮﮔد ،هﺎﮔﺪ
، ﻳ ﻫار ﺎ ﻲ اﺮﺑ ﻮﻧ ي رد ﻳ ﻬﺑ ﻦﺘﻓﺎ ﻴ ـﻨ ﺔ
ﻚﻳ رﺎﺘﻔﮔ ﻳ حﺮﻃ ﺎ ﻚﻳ ﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻣﺎﮕﻨﻫ .ﺪﺷﺎ ﻲ
ﻛ ﻪ ﻚﻳ داﺮﻓ ـﻳ ﺬﭘ هﺎﮔﺪ ﻳ ـﻣ ﻪـﺘﻓﺮ ﻲ دﻮـﺷ ـﻛ ﺪـﻧور ﻪ
هﺮﮕﻧ شروﺮﭘ ﺸﺨﺑ و هﺪﻧارﺬﮔ ار ﺎﻫﺪﻘﻧ و ﺎﻫ
ﻲ ﺐﺟﻮﻣ و هﺪﻧارﺬﮔ دﻮﺧ رد ار زﺎﺴﻧﻮﮔﺮﮔد ﺪﻧور زا
ﻧﻮﮔﺮﮔد ﻲ ﻨﺑ ﻴ دﺎ ي ﺮﻈﻧ مﻮﻬﻔﻣ رد ي
ﻚﻳ ﺪﭘ ار ﻢﻠﻋ ﻳ ،نﻮﺗرووا) .ﺪﺷﺎﺑ هدروآ ﺪ 1998
ص ، 1 .(
ﺑ ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ﻴ
ﺖﺳا ﻪﻫد ﻪﺳ زا ﺶ ﻛ
ﺮﺘﺴﮔ رد ﻪ ة
ﻣآ شﻼﺗ ،شروﺮﭘ و شزﻮ ﺎﻫ
ي ـﺴﺑ ﻴ رﺎ ي
اﺮﺑ ي ﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻲ ﻧﻮﮔﺮﮔد و نﺎﺑﺎﺘﺷ ﺪﺷر ﺎﺑ ﻲ
ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا نﺎﺑﺎﺘﺷ ﻲ
هﺮـﻬﺑ و ﮔ ـﻴ ﺮ ي هدﻮـﻣزآ زا ﺎـﻫ
ي
ﺷزﻮﻣآ ﻖﻓﻮﻣ ﻲ
ﺷروﺮﭘ و ﻲ ﺪﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﺮﺼﻋ ﻳ
ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺪ ﻛ
ﻨﺑ زا ﻪ ﻴ دﺎ ي ﺮـﺗ ﻳ نآ ﻦ
لﺎـﺳ ردﺎـﻫ ﺎـﻫ
ي
ﺧا ﻴ وﺪﺗ ،ﺮ ﻳ ﻦ
» ﻨﺑ لﻮﺤﺗ ﺪﻨﺳ ﻴ
دﺎ ﻳ رﻮﻬﻤﺟ شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﻦ ي
ﻣﻼﺳا ﻲ اﻳ ناﺮ « ﺳا ﺖ ﻛ ا ﻪ ﻳ ﺪﻨﺳ ﻦ
لﺎﺳ رد 1390 ﻪﺑ ﻮﺼﺗ ﻳ ارﻮﺷ ﺐ ي ﻟﺎﻋ ﻲ ﮕﻨﻫﺮﻓ بﻼﻘﻧا ﻲ
ﺳر ﻴ ﻪﺑ و هﺪ شروﺮـﭘ و شزﻮـﻣآ ترازو
اﺮﺑ ي ﻨﭽﻤﻫ .ﺖﺳا هﺪﺷ غﻼﺑا اﺮﺟا ﻴ
ﺪﻨﺳ ﻦ
» ﻧﺎﺒﻣ ﻲ ﺮﻈﻧ ي ﻨﺑ لﻮﺤﺗ ﺪﻨﺳ ﻴ
دﺎ ﻳ شروﺮـﭘ و شزﻮﻣآ ﻦ «
ﭘ و ﻴ ﺶ ﻮﻧ ﻳ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻨﺳ ﺲ ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻠﻣ ﻲ ﻛ هﺎﻣ ﺪﻨﻔﺳا رد ﻪ 1391
ﻮﺼﺗ زا ﺲﭘ ، ﻳ
ارﻮـﺷ رد ﺐ ي
ﻟﺎـﻋ ﻲ
و شزﻮﻣآ ﻪﺑ ،شروﺮﭘ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﻣزﺎﺳ ر
ﻳ ﺰ ي ﺷزﻮﻣآ ﻲ اﺮﺑ ي ﺖﺳا هﺪﺷ غﻼﺑا ،اﺮﺟا ﻛ
رد ﻪ
اﺮﺑ ﻪﻣادا ي ﻻﺎﺑ دﺎﻨﺳا رد حﺮﻄﻣ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﺘﺳد
ﻲ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ، ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ ﺣاﺮﻃ ﻲ وﺪـﺗ و ﻳ .ﺪﻧﺪـﺷ ﻦ
ا رﺎﻈﺘﻧا ﻢﻠﺴﻣ رﺪﻗ ﻳ
ﺖﺳا ﻦ ﻛ اﺮﮔ ﻪ ﻳ ﺶﻧاد ﺶ ﻄﺳﻮﺘﻣ نازﻮﻣآ
ﺔ رود ة ﻪﺑ مود و لوا داﺮﻓ
ـﻳ هﺎﮔﺪ ﺎـﻫ ي
ﺎﺣ ﻛ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﺑ ﻢ ﺔ
ﺳرد ﻲ ، ﻛ ﺎﭘ ﺮﺑ ﻪ ﺔﻳ داﺮﻓ ﻳ ﻨﺘﺒﻣ هﺎﮔﺪ ﻲ ﻧﺎﺒﻣ ﺮﺑ ﻲ ﺮﻈﻧ ي ﻔﺴﻠﻓ ، ﻲ - ﺷزرا ﻲ ـﮕﻨﻫﺮﻓ ، ﻲ و
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺮﺘﺴﮔ ة شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﺣاﺮﻃ فاﺪﻫا ﺎﺑ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ و
ﻲ هﺪﺷ
ـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ ،ﺪﻧا ﻲ
راﺮـﻗ
ﮔ ﻴ .دﺮ
ﭘﻴ ﺸ ﻴﻨ ﺔ د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺷﻮﻣ و ﻜ ﻓﺎ ﻲ د ﻳ هﺎﮔﺪ ﻪـﻘﺒﻃ و ﺎﻫ ﺪـﻨﺑ
ي ﻧاﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ﻲ
ﻣ نﻮـﭼ ﻴ آ ،ﺮـﻠ ﻳ و ﺮـﻧﺰ ،ﺲـﺗﻻاو
ﺳ ،تﺮﺑﻮﺷ ﻴ
ﻟا ،ﺮﻠ ﻜ ﻮﻟ و رﺪﻧﺎﺴ ﻴﻳ
و ﺲ . ﺮﺘﺴﮔ رد ..
ة د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻛ ﻤ ﻚ ﻣ ﻲ ﻛ هار ﺎـﺗ ﺪﻨ
ا رد ار دﻮﺧ ﻳ
هﺮﮕﻧ هﻮﺒﻧا ﻞﮕﻨﺟ ﻦ د و ﺎـﻫ
ـﻳ هﺎﮔﺪ ﭘ ﺎـﻫ ـﻴ اﺪ ـﻛ
ﻪـﺑ ﻦﺘﺧادﺮـﭘ و هدﺮ نآ
ﻣز ﺎـﻫ ﻴ ﻪـﻨ زﺎـﺳ
ﺮﺣ ﻛ ﺖ ﺎﻫ ي ﺪﻌﺑ ي ا رد ﻳ راﻮﺣﺮﻃ نﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ة
اﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ي
ـﻛ د دﺮﺑرﺎ ـﻳ هﺎﮔﺪ ﺎـﻫ ي
ﻧﺮﺑ ﻣﺎ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ مﺎﻈﻧ رد ر
ﻳ ﺰ ي ﺳرد ﻲ ﻛ .ﺪﺷﺎﺑ رﻮﺸ
ا رد ﻳ ﻪﻘﺒﻃ ،ﺎﺘﺳار ﻦ ﺪﻨﺑ
ي ﺎﻫ ي ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻲ د زا ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪـﺋارا ـﻛ
ﻪ
ﻣ ﻲ ﻪﺑ ناﻮﺗ د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي اد رد هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻳ
هﺮ ﻣﺎﻧﺮﺑ فرﺎﻌﻤﻟا ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻪﻘﺒﻃ ، ﺪﻨﺑ ي ﻣ ﻚ ﻛ ﻪﻘﺒﻃ ،ﻦﻧﺮ ﺪﻨﺑ
ي
ﺳ ﻴ ﻟا ،رﻮﻠ ﻜ ﻮﻟ و رﺪﻧﺎﺴ ﻴﻳ
د ﺲ ﻳ ﻣ هﺎﮔﺪ ﻚ ﻧﻴ ،ﻞ ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ ي ﻣ نور ﻴ ﺎﻫ ،ﺮﻠ ﻛ آ ،نﻮـﺳﺮ ﻳ
،ﺲـﻧﻻاو و ﺮـﻧﺰ
ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ ي ﺳا ﻜ ﺎﻳ ﻪﻘﺒﻃ ،وﺮ ﺪﻨﺑ ي او ﻛ ﭼ ،ﺮ ﻲ ﭘ ، ﻲ ﻣ ﻴ ﻪﻘﺒﻃ و تﺮﺑﻮﺷ ،ﺮﻠ ﺪـﻨﺑ
ي ﺎﺘـﺸﻧرا ﻳ ﻧﺎـﻫ و ﻦ ﻴﻜ ﺰﻨ
هرﺎﺷا ﻛ .دﺮ
د ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي اد رد هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻳ
هﺮ ﻣﺎﻧﺮﺑ فرﺎﻌﻤﻟا ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻪﺑ ز حﺮﺷ ﻳ :ﺖﺳا ﺮ
1 . د ﻳ رﺎﻣﻮﺌﻧ هﺎﮔﺪ ﻛ
ﺴ ﻴ ﺘﺴ ﻲ ا رد : ﻳ د ﻦ ﻳ ﭘ و شزﻮﻣآ ،هﺎﮔﺪ ﺎﺑ شروﺮ
ـﻳ رواﺮـﻓ رد ﺪ ي
و راﺰـﺑا
رﺎﺸﻣ ،ﻪﻌﻣﺎﺟ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻛ
ﺖ ﻛ .ﺪﻨ
2 . اﺮﮔزﺎﺳ و ﺖﺧﺎﺳ ﻲﻳ
ﺶﻧاد : ،زﻮﻣآ ﻛ نﻮﻧﺎ ﻛ ﻣﺎﻧﺮﺑ رﺎ ﺔ ـﺳرد ﻲ ﺎﺑ و ﺖـﺳا ـﻳ
اﺮﻓ ﺪ ﻳ ﺎﻫﺪـﻨ ي
ﺸﻧاد ﻲ ﻧارﺬﮔ ار ﻴ هﺪ ﺎﻫدروﺎﺘﺳد ﻪﺋارا ﺎﺑ و ي
ﻪـﺑ ،ناﺪﻨﻤـﺸﻧاد
ز زﺎـﺳ و ﺖﺧﺎـﺳ ﻳ
ﺎـﻨﺑﺮ ي
ﻓ ﻜ ﺮ ي .دزادﺮﭙﺑ ،دﻮﺧ
3 . زﺎﺳزﺎﺑ ي اﺮﮔ ﻲﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺄﺗ : ﻴﻛ ﺪ
ﻫﺎـﮕﻧ ﺎـﺑ ،ﻪـﻌﻣﺎﺟ حﻼـﺻا و دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﻲ
رد ﻪـﻧاورﺪﻨﺗ
ر ﻳ ﺖﺨ ﻫد ﻲ رﺎﺑود ة ﺖـﺳا ﻪـﻌﻣﺎﺟ ـﻛ
ا رد ﻪ ـﻳ
راﺰـﺑا ﻪـﺳرﺪﻣ ،هﺎـﮕﻧ ﻦ ي
اﺮـﺑ ﺖـﺳا ي
ﻬﺑ ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ نﺎﮔرﺎﮕﻧا و ﺖﺷاﺪﻨﭘ ،هﺎﮕﻧ ﺮﺑ راﻮﺘﺳا ،ﻪﻌﻣﺎﺟ ر
ﻳ .ناﺰ
4 . ﺮﮕﻧزﺎﺑ ي ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ا : ﻳ د ﻦ ﻳ اﺮﺑ هﺎﮔﺪ ﻳ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦ ﻛ
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺎﺑ ﻳ ﻧﻮﮔﺮﮔد ﺪ ﻲ
ﺬﭘ ﻳ
،دﺮ
ا فﺪﻫ ﻳ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦ ر ﻳ زﺎﺳﺎﻫر ؛ناﺰ ي
زﺎﺳدازآ و ي
ﮕﻤﻫ زا ﻲ ﻗﻴ ﺒﺴﻠﺳ) ﺖﺳﺎﻫﺪﻨﺑ و ﺪ ﻴﻠ
ﻲ ،
1382 (
ﻣ ﻚ ﻛ د ﻦﻧﺮ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ا ار ﻳ ﻨﭼ ﻦ ﻴ ﺪﻨﺒﺸﺨﺑ ﻦ ي
ﻣ ﻲ ﻛ :ﺪﻨ
1 . داﺮﻓ ﻳ اﺮﮕﻠﻘﻋ هﺎﮔﺪ ﻲﻳ
-
ﺑ ﺪـﺷر ار شروﺮـﭘ و شزﻮـﻣآ ﺶـﻘﻧ :اﺮﮔدﺮﺧ ﻴ
ﺎـﺑ ﻞـﻘﻋ ﺮﺘـﺸ
ﺎﻫﺮﻨﻫ ي ﺎﻫﺮﻨﻫ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ،رﻮﺤﻣدﺮﺧ ي
ﻧﺎﮕﺘﻔﻫ ﺔ آﺮﺑ دازآ ﺎﻫراﺪﻨﭘ زا هﺪﻣ ي
اﺮﮔدﺮﺧ ﻳ ﻪﻧﺎ ﻛ ﻪ
ﺎﺑ ﻳ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺪ ﺎﻫ
ي ﺳرد ﻲ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو
2 . داﺮﻓ ﻳ ﺒﻫﺬﻣ هﺎﮔﺪ ﻲ
- ﻛ ﻣﻼ ﻲ ا رد : ﻳ د ﻦ ﻳ ﮕﻤﻫ ،هﺎﮔﺪ ﻲ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ ﺘﻣ ﻲﻜ لﻮـﺻا ﺮﺑ
ﺒﻫﺬﻣ ﻲ هزﻮﻣآ و ﺖﺳا ﺎﻫ
ي د ﻳﻨ ﻲ د ﺮﺑ ﻳ هزﻮﻣآ ﺮﮕ ﻮﻟوا ﺎﻫ ﻳ .ﺪﻧراد ﺖ
3 . داﺮﻓ ﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﮔﺪ ﻲ
- ور ﻳﺎ ﻲﻳ ﮔاﺮﻓ : ﻴ ﻪﺑ ناﺮ ﮔدﺎﻣآ ﻲ ﺑ اﺮ ي د ﺎـﺑ ﻳ
ﻋﺎـﻤﺘﺟا ،ندﻮـﺑ ناﺮـﮕ ﻲ
ﻮﻣد ﻪﺑ نﺪﺷ ﻛ
ﺳاﺮ ﻲ ﺪﻧادازآ و ﻳ ﺸ ﻲ ﻧﻴ ﻧ و ﺪﻧﺪﻨﻣزﺎ ﻴ
ﻼﻋ و ﺎﻫزﺎ ﻳ
ﮔاﺮﻓ ﻖ ﻴ ﺎﺑ ناﺮ ـﻳ ﺪ ﺎـﻨﺒﻣ ﻲﻳ
اﺮﺑ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ و شزﻮﻣآ ﺔ
ﺳرد ﻲ .ﺪﻨﺷﺎﺑ
4 . داﺮﻓ ﻳ رﺎﺘﻓر هﺎﮔﺪ ي
- ﻨﻓ ﻲ ﺄﺗ : ﻴﻛ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﺑ ﺪ ﺔ
ﺳرد ﻲ ﺼﺼﺨﺗ ﻲ هزاﺪﻧا ﻞﺑﺎﻗ ، ﮔ
ﻴ ﺮ ي و ـﻛ دﺮﺑرﺎ
روﺎﻨﻓ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺔ ﺳرد ﻲ .
5 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺼﺨﺷ ﻲ - ﻔﻃﺎﻋ ﻲ ﻪﺒﻗاﺮﻣ / ا ي ﻔﻃﺎﻋ هﺎﻓر و ﺖﺒﻗاﺮﻣ : ﻲ
ﻖـﻘﺤﺗ .ﺖـﺳا ﺮﻈﻧ ﺪﻣ
ﺼﺨﺷ ﻲ دﺮﻓ ماﺮﺘﺣا ،ﺲﻔﻧ تﺰﻋ ، ي
ﺄﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻴﻛ
ﺗاﺪ ﻲ ﺖﺳا ﻛ و رد ﻪ ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ
ﺳرد ﻲ اﺮﮕﻧﺎﺴﻧا ﻳ ﻧ ﻪﻧﺎ ﻴ د ﺰ ﻳ ﻣ هﺪ ﻲ .دﻮﺷ
6 . داﺮﻓ ﻳ ﺳ هﺎﮔﺪ ﻴ ﺳﺎ ﻲ - دﺎﻘﺘﻧا ي ﺎﻨﺒﻣ : ي اﻳ داﺮﻓ ﻦ ﻳ ﺳرﺮﺑ ،هﺎﮔﺪ ﻲ
شزرا ﺎﻫ ي و ﺖـﺳا نﺎـﻬﻨﭘ
ﺎﻏ ﻳ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺖ ﺔ ﺳرد ﻲ زﺎﺳزﺎﺑ ، ي ﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ ﺳ و ﻴ ـﺳﺎ ﻲ ﺗ و ﺖـﺳا ـﻴﻜ
ﻪ ا هﺎـﮔ ـﻳ د ﻦ ـﻳ ،هﺎﮔﺪ
ﺮﮔداد ي ﻌﺒﺗ ﻊﻓر و ﻴ ﺘﺳﺮﭘداﮋﻧ ﺎﺑ ﺖﻓﺎﺨﻣ و ﺾ ﻲ
.ﺖﺳا
ﺳ ﻴ ﻟا ،رﻮﻠ ﻜ ﻮﻟ و رﺪﻧﺎﺴ ﻴﻳ
ا ﺮﺑ ﺲ ﻳ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦ ﻛ
د ﻪ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺪﻧرادﺮﺑرد ة
:
1 . د ﻳ ـﺳرد تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ هﺎﮔﺪ ﻲ
ﻪﺘـﺷر و ﺎـﻫ ي ـﻤﻠﻋ ﻲ ﻪﺘـﺷر : ﺎـﻫ ي ـﻤﻠﻋ ﻲ تﺎﻋﻮـﺿﻮﻣ و
ﻪﺳرﺪﻣ ا ي ﺳ ، رﺎﺘﺧﺎ ي ﻠﺧاد ﻲ ﺪﻧراد ﻛ ﻪ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي ﺸﻧاد ﻲ ﻪـﺑ ﻮـﻧ رد و هﺪـﺷ هدوﺰـﻓا نآ
هرﺎﮕﻧا ،ﺮﺑاﺮﺑ ﺎﻫ
ي ﻣ هدودز خﻮﺴﻨﻣ ﻲ
.ﺪﻧﻮﺷ
2 . د ﻳ ﻨﺘﺒﻣ هﺎﮔﺪ ﻲ ﺣﻼﺻ ﺮﺑ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي روﺎﻨﻓ /صﺎﺧ ي
ﻮﺠﺘﺴﺟ رد : ي
ندروآ ﻢﻫاﺮﻓ ﻛ
ﺮﺗارﺎ ﻳ ﻦ
ﻬﺴﺗ و ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا رد راﺰﺑا ﻴ
ﻞ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي روﺎـﻨﻓ و هدﻮﺑ ي
ـﺸﺨﺑ ، ﻲ ﺎﺷ زا ﻳ ﮕﺘـﺴ ﻲ ﺎـﻫ ي
ﺗ ار صﺎﺧ ﺸ
ﻴﻜ ﻣ ﻞ ﻲ .ﺪﻫد
3 . د ﻳ ﻨﺘﺒﻣ هﺎﮔﺪ ﻲ اﺮﻓ و تﺎﻔﺻ ﺮﺑ ﻳ
ﺎﻫﺪﻨ ي ﻧﺎﺴﻧا ﻲ ﺮﻤﺗ : ﻛ
ﻧﺎـﺴﻧا تﺎﻔـﺻ ﺮﺑ ﺰ ﻲ
ـﻛ ﺎﺑ ﻪ ـﻳ رد ﺪ
ﺶﻧاد ﻮﻘﺗ نازﻮﻣآ ﻳ
.دﻮﺷ ﺖ
4 . د ﻳ ﻨﺘﺒﻣ هﺎﮔﺪ ﻲ ﺮﺑ ﻛ رﺎ ﻛ ﻟﺎﻌﻓ و ﺎﻫدﺮ ﻴ
ﺖ ﺎﻫ ي ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ و زا : ﻳ ـﮔﮋ ﻲ ﺎـﻫ ي ا ﻢـﻬﻣ ـﻳ عﻮـﻧ ﻦ
د ﻳ ﺖﺳا نآ هﺎﮔﺪ ﻛ
ر ﻪ ﻳ ﺸﻣ و ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻪﺸ ﻜ
ﻪﺑ و دراد نآ تﻼ ﻌﻣ ناﻮـﻨﻋ
ـﻴ رﺎ ي ـﺑ اﺮ ي
بﺎﺨﺘﻧا ﻚﻳ ﺳرد عﻮﺿﻮﻣ ﻲ
.ﺖﺳا
5 . د ﻳ ﻨﺘﺒﻣ هﺎﮔﺪ ﻲ ﻧ ﺮﺑ ﻴ ﻼﻋ و ﺎﻫزﺎ ﻳ
ﻟﺎﻌﻓ ﻖ ﻴ دﺮﻓ ﺖ ي ﺄﺗ : ﻴﻛ ا ﺪ ﻳ د ﻦ ﻳ ﺑ هﺎﮔﺪ ﻴ
ﻧ ﺮـﺑ ﺮﺘـﺸ ﻴ
و ﺎـﻫزﺎ
ﻼﻋ ﻳ ﮔاﺮﻓ ﻖ ﻴ ﻣﺎﻧﺮﺑ رد فﺎﻄﻌﻧا دﻮﺟو ،ناﺮ ﺔ
ﺳرد ﻲ ا و ﻳ ﻦ ﻛ ﮔاﺮﻓ ﻪ ﻴ ﻌﻗﻮﻣ رد ناﺮ ﻴ
ﺖ ﺎﻫ ي
ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ داﺮﻔﻧا ترﻮﺻ
ي ﺒﺴﻠﺳ) ﺪﺋﻮﺷ هداد شزﻮﻣآ ﻴﻠ
ﻲ ، 1382 .(
ﻣ ﻚ ﺗﻴ د ﻞ ﻳ ﺎﮔﺪ ه ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ا ار ﻳ ﻦ ﺪﻨﺑ هدر ﻪﻧﻮﮔ ي
ﻛ :ﺖﺳا هدﺮ
1 . نﺎﺴﻧا اﺮﮔ ﻲﻳ ا : ﻳ د ﻦ ﻳ ﻫﺎﮕﻧ ،هﺎﮔﺪ ﻲ
ﻮﭘ ﻳ ﻪﺑ فرژ و ﺎ اﺮﮕﻧﺎﺴﻧا
ﻲﻳ رﺎﮕﻧا ﺎﺑ ة اﺮﮔدﺮﻓ ﻲﻳ .دراد
2 . زﺎﺳزﺎﺑ ي اﺮﮔ ﻲـﻳ ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ ا رد : ـﻳ د ﻦ ـﻳ
زﺎـﺴﻬﺑ و ﻪـﻌﻣﺎﺟ حﻼـﺻا هﺎﮔﺪ ي
و سراﺪـﻣ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ .ﺖﺳا ﺮﻈﻧﺪﻣ
3 . روﺎﻨﻓ ي ﺒﺗ دﺪﺻرد : ﻴﻴ
ﻓ ﻦ اﺮ ﻳ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻨ ر ﻳ ﺰ ي ـﺳرد ﻲ ﮕﻧﻮـﮕﭼ و ﻲ
ﻬﺗ ـﻴ هدﺎـﻣآ ،ﻪ زﺎـﺳ ي و
وﺪﺗ ﻳ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦ ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ .ﺖﺳا
4 . ﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻲ ﺰﮔ : ﻳ ﻣز و ناﻮﻨﻋ ،عﻮﺿﻮﻣ ﺶﻨ ﻴ
ﻪﻨ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺖﺳا ﻛ اﺮﺑ ﻪ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ شزﻮﻣآ ﺔ
ﺳرد ﻲ
ﻨﻫذ ﺪﺷر فﺪﻫ ﺎﺑ ،سراﺪﻣ ﻲ
ﺶﻧاد روﺮﺿ نازﻮﻣآ ي
.ﺖﺳا
ﻣ نور ﻴ د ﺮﻠ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ د لﻮﻤﺷ ار دﻮﺧ ﻳ
هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ز ﻳ ﻣ ﺮ ﻲ :ﺪﻧاد
1 . د ﻳ ﻟﺎﻘﺘﻧا هﺎﮔﺪ ﻲ
:
شروﺮـﭘ و شزﻮـﻣآ ﻘﺣ رد
ﻴ اﺮﻓ ﺖـﻘ ﻳ
شزرا لﺎـﻘﺘﻧا ﺪـﻨ و ﺎـﻫروﺎﺑ ،ﺎـﻫ
ﺶﻧاد ﺎﻫ ﻲﻳ ﺖﺳا ﻛ ﺬﭘ عﺎﻤﺘﺟا ﻂﺳﻮﺗ ﻪ ﻳ
هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮ ا .ﺪﻧا
ﻳ د ﻦ ﻳ ﻪـﺑ هﺎﮔﺪ
ـﺳﺎﺳا رﻮـﻃ ﻲ
ﺎـﺑ
ﻪﺑ ﺖﺸﮔزﺎﺑ ﺶﺒﻨﺟ ﺎﭘ
ﻳ ﻪ .ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﻫ
2 . د ﻳ ﻢﻫ هﺎﮔﺪ ﺸﻨﺗ ﻲ ،شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ : ﻚﻳ
اﺮﻓ ﻳ ﺖﺳا ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻞﺣ ﺪﻨ ـﻛ
ﻪ نﺎـﻤﻠﻌﻣ نآ رد
ﻪﺑ ﺶﻧاد ،نازﻮﻣآ ﻛ ﻤ ﻚ ﻣ ﻲ ﻛ ﻪﺑ ﺪﻨﻨ ترﻮﺻ ﻛ دﺮﺑرﺎ ي ﺑ ار ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻞﺣ شور ، ﻴ
.ﺪﻧزﻮﻣﺎ
3 . د ﻳ ﺖﻬﺟ دﻮﺧ هﺎﮔﺪ ﻫد
ﻲ ا رد : ﻳ داﺮﻓ ﻦ ﻳ ،هﺎﮔﺪ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﻪﺑ ـﺷ ﻜ ﻠ ﻲ راﺮـﻗ ﺮﻈﻧﺪـﻣ ،صﺎـﺧ
ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ ﻣﺎﺣ .دﺮ ﻴ ا نﺎ ـﻳ د ﻦ ـﻳ
وﺪـﺗ ،هﺮـﻤﻧ ﺎـﺑ هﺎﮔﺪ ﻳ
هوﺮـﮔ ،سرد حﺮـﻃ ﻦ ﺪـﻨﺑ
ي ﻨـﺳ ﻲ و
ﺎﻫدﺮﺒﻫار ي .ﺪﻨﻔﻟﺎﺨﻣ شزﻮﻣآ
4 . د ﻳ ﻟﻮﺤﺗ هﺎﮔﺪ ﻲ
ا : ﻳ د ﻦ ﻳ ا ﺮﺑ هﺎﮔﺪ ﻳ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦ ﻛ
ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻪ ا
ي زا ﻛ ﻠ ـﻴ ﺖ ﺎـﻫ ي
ﻢﻫ ﻛ ﺸﻨ ﻲ ﻪﺑ و ﻢﻫ ﭘ و ﻪﺘـﺴﺑاو ﻴ
ا .ﺖـﺳا ﻪﺘـﺳﻮ ـﻳ
د ﻦ ـﻳ ﻘﺣ رد هﺎﮔﺪ ﻴ
و شزﻮـﻣآ زا ﺖـﻘ
شروﺮﭘ ﻛ ﻞ اﺮﮔ ﻳ ﺎﻤﺣ ﻪﻧﺎ ﻳ ﻣ ﺖ ﻲ ﻛ ﺤﺘﻓ) ﺪﻨ ﻲ ،هﺎﮔرﺎﺟا و 1386
.(
اﻳ ﺖﻬﺟ ﺞﻨﭘ ﺲﻧﻻاو و ﺮﻧﺰ ﮔ
ﻴ ﺮ ي ﺮﺘﺴﮔ رد هﺪﻤﻋ ة
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻣ حﺮﻄﻣ ﻲ ﻛ :ﺪﻨﻨ
1 . د ﻳ ا :ﻪﻧاروﺎﻨﻓ هﺎﮔﺪ ﻳ
د ﻦ ﻳ فﺪﻫ ﺮﺑ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ
ي رﺎﺘﻓر ي ﻘﺘﺴﻣ شزﻮﻣآ ، ﻴ
و اﻮﺘﺤﻣ ﺮﺑ ﻂﻠﺴﺗ ،ﻢ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي ﭘ زا ﻴ ﻌﺗ ﺶ ﻴﻴ ﺄﺗ هﺪﺷ ﻦ ﻴﻛ
.دراد ﺪ
2 . د ﻳ اﺮﻓ هﺎﮔﺪ ﻳ ﺘﺧﺎﻨﺷﺪﻨ ﻲ ا : ﻳ د ﻦ ﻳ اﻮﺘﺤﻣ ظﺎﺤﻟ زا هﺎﮔﺪ ﻲﻳ
ﺎـﻧاﻮﺗ ﺮـﺑ و ﺖﺳا دازآ ﻲﻳ
ﻔﺗ ـﻜ ،ﺮ
ﺎﺗ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ و لﻻﺪﺘﺳا ﻴﻛ
ﻣ ﺪ ﻲ ﺎﻤﻧ ﻳ اﺮﻓ ﺪﺷر و ﺪ ﻳ
ﺎﻫﺪﻨ ي ﻨﻫذ ﻲ دراد ﺮﻈﻧﺪﻣ ار ـﻛ
رد ﻪ
د ﺮﻧوﺮﺑ و مﻮﻠﺑ رﺎﺛآ ﻳ
ﻣ هﺪ ﻲ .دﻮﺷ
3 . د ﻳ ﻞﻘﻋ هﺎﮔﺪ اﺮﮔ
ﻲﻳ آ ﻛ ﻣدﺎ ﻚﻴ ﻣﺎﻧﺮﺑ : ﺔ ﺳرد ﻲ ﺎﺑ ﻳ ﺎﭘ ﺮﺑ ﺪ ﺔﻳ ﺸﻧاد ﻲ ﺖـﺳا ـﻛ ﺐـﺴﺣ ﺮـﺑ ﻪ
ﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ،تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ
ﺎﺗ .ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﻴﻛ
ا ﺪ ﻳ د ﻦ ﻳ اﻮﻗ ﺪﺷر و عﻮﺿﻮﻣ ﺮﺑ هﺎﮔﺪ ي
ﻨﻫذ ﻲ
ﺶﻧاد ﺑ و ﺖﺳا نازﻮﻣآ ﻴ
لﺪﻣ ﺮﺑ ﺮﺘﺸ ﺎﻫ
ي رﺎﺘﻓر ي ﺄﺗ ﻴﻛ .دراد ﺪ
4 . د ﻳ هﺎﮔﺪ زﺎﺳزﺎﺑ ي اﺮﮔ ﻲﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺮﻤﺗ : ﻛ ا ﺰ ﻳ د ﻦ ﻳ دراد روﺎﺑ و ﺖﺳا عﺎﻤﺘﺟا ﺮﺑ هﺎﮔﺪ ـﻛ
ﻪ
ﺸﻣ ﻜ ﮕﻧﻮﮕﭼ و ﻪﻌﻣﺎﺟ تﻼ ﻲ
نآ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ﺶﻧاد ار ،ﺎﻫ
ﺎﺑ نازﻮﻣآ ﻳ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪ ﻲﻳ ﻛ ا .ﺪﻨﻨ ـﻳ ﻦ
د ﻳ زرا رد هﺎﮔﺪ ﻳ
ﺑﺎ ﻲ اﺮﻓ ﺮﺑ ﻳ ﺄﺗ ﺪﻨ ﻴﻛ .دراد ﺪ
5 . د ﻳ ﺼﺨﺷ ﻖﻘﺤﺗ هﺎﮔﺪ ﻲ
ا رد : ﻳ د ﻦ ﻳ ﺶﻧاد ،هﺎﮔﺪ اﺮﻓ رد نازﻮﻣآ
ﻳ ﺑ ﺪﻨ ﻪـﻣﺎﻧﺮ ر ـﻳ ﺰ ي و اﺮـﺟا ،
ﺷزرا ﻴ ﺑﺎ ﻲ ﻣﺎﻧﺮﺑ نﺎﮔﺪﻨﻧاﺮﺘﺴﮔ و ﻪﺘﺷاد ﺶﻘﻧ ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻪﺑ ﻣ رﺎﻤﺷ ﻲ آﻳ ﺎـﺠﻧآ ﺎـﺗ اﻮـﺘﺤﻣ .ﺪﻨ
ﻫا ﻴ دراد ﺖﻤ ﻛ
ﻪﺑ ﻪ دﺮﻓ ﻳ ﺶﻧاد ﺖ ﭘ نازﻮﻣآ ﻴ ا رد .ﺖﺳا ﻪﺘﺳﻮ ﻳ
د ﻦ ﻳ ،هﺎﮔﺪ ـﻛ ﺪـﺒﺗ سﻼ ﻳ
ﻞ
ﻪــﺑ ﻣ ــﻜ ﻧﺎ ﻲ ــﻨﻏ ﻲ ﺶﻟﺎــﭼ و ﮕﻧاﺮﺑ
ــﻴ ﺪــﺷ ﺪــﻫاﻮﺧ ﺰ ــﻛ
ﺶــﻧاد ﻪ ود ﺮــﻫ ،ﻢــﻠﻌﻣ و زﻮــﻣآ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﻧﺎﮔﺪﻧﺮ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ ﻛ ﻪ ﺎﺑ ﻳ ﻫﺎﻔﻣ ﺪ ﻴ اﺮﻓ و ﻢ ﻳ ﺎﻫﺪﻨ ي ) ﺪﻨﻧاﺮﺘﺴﮕﺑ ار ﻮﻧ ﻛ
ﻼ ﻳ ،ﻦ 1986 .(
ﺳا ﻜ ﺎﻳ ﺖﻬﺟ وﺮ ﮔ
ﻴ ﺮ ي ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻨﭼ ﻴ هدر و ﻪﺘﺷاﺪﻨﭘ ﻦ ﺪﻨﺑ
ي ﻣ ﻲ ﻛ :ﺪﻨ
1 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﻛ ﺳﻼ ﻚﻴ ا رد : ﻳ داﺮﻓ ﻦ ﻳ ﻪﺘﺷر رد دﻮﺟﻮﻣ ﺶﻧاد ،هﺎﮔﺪ ﺎﻫ
ي ﻤﻠﻋ ﻲ طﺎﺒـﻀﻧا و
ﻪﺑ ﺷ ﻜ ﺷزﻮﻣآ ﻞ ﻲ ﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ، ﻲ
ـﺳرد عﻮـﺿﻮﻣ و ،ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲ
ﻪـﺑ
ـﭘ مﺎـﮕﻨﻫ ﻦﺘﺧادﺮ
ﻪﺑ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻮﻟوا رد ﻳ .دراد راﺮﻗ ﺖ
2 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﻛ ارﺎ ﻲﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ اﺮﻓ ،شزﻮﻣآ : ﻳ
ﻧﻮـﮔﺮﮔد ﺪﻨ ﻲ
رﺎﺘﺧﺎـﺳ و ﺖـﺳا دﺮـﻓ رﺎـﺘﻓر
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺳرﺮﺑ زا ﻲ ﺗ ﻜ ﻠ ـﻴ ﻪـﺑ ﻒ ﺎﻫﺪـﺣاو ي ﻛ ـﭼﻮ ﻚ
ـﭘ رﺎﺘﺧﺎـﺳ زا و ﺮـﺗ ﻲ
ـﭘرد ﻲ
ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ﭘﻴ وﺮ ي ﻣ ﻲ ﻛ ﺎﻬﻧ فﺪﻫ .ﺪﻨ ﻲﻳ
ﻪﺑ ﺖﻣﺪﺧ ، ﻧﻴ
ﺎﻫزﺎ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ .ﺖﺳا
3 . داﺮﻓ ﻳ ﺪ زﺎﺳزﺎﺑ هﺎﮔ ي
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﭼ شروﺮـﭘ و شزﻮﻣآ فﺪﻫ : ﻴ
ـﮔﺮ ﻲ
ﺎـﺳرﺎﻧ ﺮـﺑ ﻲﻳ
ﺎـﻫ ي
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ا .ﺖﺳا ﻳ د ﻦ ﻳ ﻣ ار داﺮﻓا هﺎﮔﺪ ﻲ
ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﻧاروﺮﭘ
ر ﻳ ﺘﺨ ﻲ ﻮﭘ ﻳ آ ،ﺎ ﻳ ﺪـﻨ ة رد ار ﻪـﻌﻣﺎﺟ
ﮕﺑ ﺖﺳد ﻴ .ﺪﻧﺮ ﻳ ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ا رد ﻳ اﺮﻓ ﻦ ﻳ ﻪﺑ ﺪﻨ ﺎﻨﻌﻣ ي .ﺖﺳا ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ
4 . داﺮﻓ ﻳ ﻌﻟﺎﻄﻣ هﺎﮔﺪ ﺔ
ﻛ دﻮ ك ا رد : ﻳ د ﻦ ﻳ ﮔاﺮﻓ ،هﺎﮔﺪ ـﻴ
ﺪـﻧور رد ﺮ ـﻳ
ﮔدﺎ ﻴ ﺮ ي ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ
ﻪﺑ ﺎﺟ ي ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ عﻮﺿﻮﻣ
ﺎﻫ ي ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ،اﺰﺠﻣ ا
ي ﻪـﺑ ﻣآ ﻢـﻫ ﻴ ﺖـﺳا ﺶـﻧاد زا ﻪـﺘﺨ
ردﺎﻗ) ي ، 1388 .(
ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ ي او ﻛ ﻪﺑ ﺮ ز حﺮﺷ ﻳ :ﺖﺳا ﺮ
1 . ﺮﻈﻧ ﻳ ﻪ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻛ ﻘﻄﻨﻣ دﺪﺻرد ﻪ ﻲ
ﻛ ﻣﺎﻧﺮﺑ ندﺮ ﺔ ﺳرد ﻲ ا ﺮﺑ ﺎﻨﺑ :ﺪﻧا ﻳ
ﺎﺑ ﻢﻠﻌﻣ ،حﺮﻃ ﻦ ﻳ
اﺮﺑ ﺪ ي
ﻤﻃا ﻴ نﺎﻨ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺶﻧاد ﻂﻠﺴﺗ زا داﻮﻣ ﺮﺑ زﻮﻣآ
ﺳرد ﻲ نآ ، ﻪﺑ راداو ار ﺎﻫ ﻧاﻮـﺧﺮﺑ زا
ﻲ ﻛ و ﺪـﻨ
ﻛ رﺎ ﻛ نﻮﻣزآ سﺎﺳا ﺮﺑ دﺮ ﺎﻫ
ي رﺎﺘﺷﻮﻧ ي .ﺖﺳا
2 . ﺮﻈﻧ ﺔﻳ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺖﺧﺎﺳ ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ : ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ ﺎﺑ ﻳ ـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪ ﺔ
ﻛ رﺎ ﻛ ﺎـﻫدﺮ ي ﻖـﻓﻮﻣ
ﻫﺮﻓ و نﺎﮕﻧازﺮﻓ ﻴ
ﻌﺗ نﺎـﮕﺘﺨ ﻴـﻴ
وﺪـﺗ و ﻦ ﻳ
ا ؛ﺪﻧﻮـﺷ ﻦ ـﻳ
ﻠﻤﻋ ﻦ ﻜ ﺖـﺳﺎﻫدﺮ ـﻛ
ﺎـﻨﺒﻣ ﻪ ي
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ر ﻳ ﺰ ي ﺳرد ﻲ ﻣ راﺮﻗ ﻲ ﮔ ﻴ .ﺪﻧﺮ
3 . ﺮﻈﻧ ﻳ ﻪ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻛ ﻣﻮﻬﻔﻣ دﺪﺻرد ﻪ ﻲ
ﻛ ﺪﭘ ندﺮ ﻳ هﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ا :ﺪﻧا ﻳ ﺮﻈﻧ عﻮﻧ ﻦ ـﻳ
ﻪ ﺎـﻫ
ﺑﻴ ﻪﺑ ﺮﺘﺸ اﺪﻫ لﺎﺒﻧد ﻳ ﻟﺎﻌﻓ و ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺖ ﻴ
ﺖ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺮﮕﻨـﺷور و هدﻮﺑ ي
ـﺋارا و ﺔ
ﻔﺗ شور ﻜ ﭘ ﺮ ﻴ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ نﻮﻣاﺮ ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻣ حﺮﻄﻣ ﻲ .دﻮﺷ
4 ﻪﻳﺮﻈﻧ . ﻳﺎﻫ ﻲ ﻪﻛ ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﺢﻳﺮﺸﺗ ﻤﻠﻋ ﻲ و هﺪﻳﺪﭘ ﻪﻧﺎﻘﻘﺤﻣ ﺎﻫ
ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺪﻧا : ﺑﺎﻴﺘـﺳد ﻲ
ﻪﺑ رد ك و ﻖﻴﻤﻋ ﻢﻬﻓ ﺮـﺗ
زا هﺪـﻳﺪﭘ يﺎـﻫ ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ درﻮـﻣ ﻪـﺟﻮﺗ ﺖـﺳا ـﺤﺘﻓ) ﻲ
،هﺎﮔرﺎﺟاو 1386
(.
ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ ﺟ ﻲ . ﭘ ﻲ ﺮﻠﻴﻣ ﻞﻣﺎﺷ :
1 . هﺎﮔﺪﻳد يرﺎﺘﻓر : ﺎﺑ شور يﺎﻫ يﺮﻴﮔدﺎﻳ صﺎﺧ ﻪﻛ
ﻪﺑ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺼﺨﺸﻣ
ﻲ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﻣ
،دﻮﺷ
ﺮﺳ و دراد رﺎﻛ . ﻂﻴﺤﻣ يﺮﻴﮔدﺎﻳ
رﺎﻴـﺴﺑ ﺖـﻴﻤﻫا ي
راد د و ياراد
ﻪﺘـﺴﺑ ﺖﺧﺎـﺳ و
زا
ﺶﻴﭘ ﻦﻴﻴﻌﺗ هﺪﺷ يا ﺖﺳا و زا نﻮﻣزآ يﺎﻫ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ رﺎﻴﻌﻣ ﻣ هﺮﻬﺑ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ .
2 . هﺎﮔﺪﻳد ﻃﺎﺒﻀﻧا ﻲ / ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ : اﻳ د ﻦ ﻳ ﺮـﺑ هﺎﮔﺪ يﺎـﻫوﺮﻤﻠﻗ
ـﻤﻠﻋ ﻲ شور و يﺎـﻫ درﻮـﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻛ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎ رد
ﺮﻫ وﺮﻤﻠﻗ ﺪﻴﻛﺄﺗ دراد . ﺰـﻛﺮﻤﺗ ﺮـﺑ نآ ﻪﺘـﺳد زا عﻮـﺿﻮﻣ ﺎـﻫ ي
ﺳرد ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﺑ ﺘﻨﺳ رﻮﻃ ﻲ رد رود ة ﻳاﺪﺘﺑا ﻲ و ﻄﺳﻮﺘﻣ ﻪ ﻪﺋارا ﻲﻣ دﻮﺷ .
3 . هﺎﮔﺪﻳد ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ : ﺮﺑ لﺎـﻘﺘﻧا ـﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ و
ـﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد يﺪﻧوﺮﻬـﺷ ﻚ
ﺪـﻴﻛﺄﺗ دراد ـﻣﺎﻧﺮﺑ . ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻪﺑ ﻟﺰﻨﻣ ﺔ ﻞﻣﺎﻋ ﺮﻳﺬﭘ ﻪﻌﻣﺎﺟ ندﺮﻛ
ﺶﻧاد نازﻮﻣآ و ﻤﻛ ﻚ ﻪـﺑ ﺪـﺷر ترﺎـﻬﻣ يﺎـﻫ
ﺳرﺮﺒﻬﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲ
ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ يﺎﻫ ﺷزرا ﻲ رد ﻳ ﻚ ﺮﺘﺴﺑ ﻴﺗاﺮﻛﻮﻣد ﻚ ﺖﺳا .
4 . هﺎﮔﺪﻳد ﺮﮔﺪﺷر ا : ﺪﺷر و ﻧﻮﮔﺮﮔد ﻲ
،داﺮﻓا ﺎﻫﺪـﻧور ﻲﻳ ﺎﻤﻧ ـﻳ ـﺷآ و نﺎ ﻜ دراد رﺎ . ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺳرد ﻲ يﺎﻫدﺮﺒﻫار و ﺷزﻮﻣآ
ﻲ ار ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا ـﺣاﺮﻃ ﻲ ـﻛ دﺮ ﻪـﻛ ﻦﻴـﻨﭼ
ﺪﺷر و ﻧﻮﮔﺮﮔد ﻲ .ﺪﺸﺨﺑ بﺎﺘﺷ ار
5 . هﺎﮔﺪﻳد ﺘﺧﺎﻨﺷﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲ
: نﻮﻧﺎﻛ ﻠﺻا ﻲ اﻳ د ﻦ ﻳ
،هﺎﮔﺪ ترﺎﻬﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ يﺎﻫ
ﺘﺧﺎﻨـﺷ ﻲ ﺖـﺳا .
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ ﺮـﺑ او ـﻛ وﺎ ي ـﺳرﺮﺑ و ﻲ اﺰـﺟا ي ﻪـﺑ ﭘ ﻢـﻫ ﻴ
،ﻪﺘـﺳﻮ ﺑﺎﻴـﺷزرا ﻲ و د ﻳ ﺮـﮕ
ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ ﻨﻫذ ﻲ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻣ ﻲ دزرو . ﻞﺣ ﻪﻠﺌﺴﻣ زا ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ ترﺎﻬﻣ ﻳﺎﻫ ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺪـﻳﺎﺑ
دﻮﺷ ﺖﻳﻮﻘﺗ .
6 . هﺎﮔﺪﻳد نﺎﺴﻧا ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ : ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﺳرد ﻲ ﺪﻳﺎﺑ ﻌﺳ ﻲ ﻂﺒﺗﺮﻣ رد ﻦﺘﺧﺎﺳ
ﺎﺑ ﺎـﻨﻌﻣ و مﻮـﻬﻔﻣ
ﺼﺨﺷ ﻲ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ و ود ﺮﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﺪﺷر راﺪﻨﭘدﻮﺧ ه و ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ نﺎـﻴﻣ يدﺮـﻓ و
ﺑﺎﻴﺘﺳد ﻲ ﻪﺑ شزرا يﺎﻫ يدﺮﻓ و ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻪﺟﻮﺗ دﻮﺷ .
7 . هﺎﮔﺪﻳد اﺮﻓ يدﺮﻓ : نﻮﻧﺎﻛ ﺒﺗﺮﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﺔ
يﺮﺗﻻﺎﺑ زا دﻮﺟو و ﺑﺎﻴﺘﺳد ﻲ ﻪﺑ ﺪﻧور ﻟﺎﻌﺗ ﻲ ﺖﺳا .
ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺮﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﻜﻔﺗ يدﻮﻬﺷ
،هدﻮﺑ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ رد ﭘ ﻲ شروﺮـﭘ ﻮـﻗ
ة ﺖـﻴﻗﻼﺧ و
داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ يﺎﻫ هزﺎﺗ رد ﻞﺣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺖﺳا
،ﺮﻠﻴﻣ) 1378 (
نﻮﺳﺮﻛﺎﻫ ﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ ،1
ﻲ د ﻳ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﺮﮕ ﺎﻫ
ي ﺳرد ﻲ زرا ار ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻣ ﻲ ﻛ و ،ﺪﻨ ي ﻬﺑ رﺎﻬﭼ ﻴ ﻪـﻨ ﺰﮔ ﻳ ـﻨ ﻲ ار
ﻫار ﻜ داﺮﻓ رﺎ ﻳ ﻫﺎﮔﺪ ﻲ ﺷزﻮﻣآ ﻲ ﻣ ﻲ :ﺪﻧاد
1 . ﻬﺑ ﻴ ﻦ ﺰﮔ ﻳﻨ ﺔ ﻘﻄﻨﻣ ﻲ - ﺮﻈﻧ ي : ﻤﻠﻋ ﻲ و ﺨﻳرﺎﺗ ﻲ ﺖﺳا .
2 . ــﻬﺑ ﻴ ﻦ ﺰﮔ ﻳ ــﻨ ﺔ هرﻮﻄــﺳا ﺘﺧﺎﻨــﺷ
ﻲ - ــﻠﻤﻋ ﻲ : زا عﻮــﻧ ﺶﻫوﮋــﭘ يﺎــﻫ مﻮــﻗ ﺘﺧﺎﻨــﺷ ﻲ و
ﺘﺧﺎﻨﺷراﺪﻳﺪﭘ ﻲ
ا .ﺖﺳ
3 . ﻬﺑ ﻴ ﻦ ﺰﮔ ﻳﻨ ﺔ ﻟﻮﺤﺗ ﻲ - ﻠﻣﺎﻜﺗ ﻲ : ﺮﺑ رﺎﻛ ﺖﺴﺑ ﮔﺪﻧزدﻮﺧ ﻴ ﻪﻣﺎﻨ ﻴﺗﻮﻨﻣﺮﻫ و ﻚ
ﺪﻴﻛﺄﺗ دراد .
4 . ﻬﺑ ﻴ ﻦ ﺰﮔ ﻳﻨ ﺔ يرﺎﺠﻨﻫ - يدﺎﻘﺘﻧا : ﻪﻛ ﻜﺘﻣ ﻲ ﺮﺑ و يﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻴﺗﻮﻨﻣﺮﻫ
ﻚ ـﺤﺘﻓ) ﺖﺳا ﻲ
و
،هﺎﮔرﺎﺟا 1386 (
ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ مﺎﻴﻠﻳو تﺮﺑﻮﺷ زا2
هﺎﮔﺪﻳد يﺎﻫ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻪﺑ ﻦﻳا حﺮﺷ :ﺖﺳا
1 . ﺖﻨﺳ ﻳاﺮﮔ ﻲ ﻧﻼﻘﻋ ﻲ : بﺎﺘﻛ يﺎﻫ گرﺰﺑ
،ﺪﻳﺎﺑ
ﻠـﺻا ياﻮـﺘﺤﻣ ﻲ
ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ ﺪﻨـﺷﺎﺑ و
نﻮﻨﻓ ترﺎﻬﻣ و يﺎﻫ ﻪﺳ ﻧﺎﮔ ﺔ
،نﺪﻧاﻮﺧ ﻦﺘﺷﻮﻧ و بﺎﺴﺣ ندﺮﻛ ار ﻞﻴﻬﺴﺗ ﻛ ﺪﻨ . رد ﻦـﻳا
،هﺎﮔﺪﻳد ﻧاﺮﺘﺴﮔ ﻴ ﺮﺑاﺮﻓ و نﺪ ي
ﻨﻫذ ﻲ
،ناﺮﻴﮔاﺮﻓ رﻮﺤﻣ
ﻠﺻا ﻲ شزﻮﻣآ ﺖﺳا .
2 . نﺎﻳاﺮﮔرﺎﺘﻓر ﻋﺎﻤﺘﺟا
ﻲ ﻣﺎﻧﺮﺑ : ﺔ ﺳرد ﻲ ﺪﻳﺎﺑ ﻜﺘﻣ ﻲ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ ﺎـﻫ ي ـﺸﻧاد ﻲ و ا ﻋﺎـﻤﺘﺟ ﻲ
ﺪﺷﺎﺑ و ﮔاﺮﻓ ﻴ ناﺮ ار ياﺮﺑ ﮔﺪﻧز ﻲ ﺮﺗﺪـﻣارﺎﻛ ، دزﺎـﺳ
. ترﺎـﻬﻣ يزﻮـﻣآ و ﮕﺘـﺴﻳﺎﺷ ﻲ رد
ﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲ ﻨﻓ يﺎﻫ ﻲ و ﮔدﺎﻣآ ﻲ ياﺮﺑ ﮔﺪﻧز ﻲ ﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ ﻲ ﺪﻳﺎﺑ رد .دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ
3 . ﻪﺑﺮﺠﺗ نﺎﻳاﺮﮔ : ﺮﺑ ﺎﻨﺑ ﻦﻳا
،هﺎﮔﺪﻳد ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻞﺤﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﻗﻼﺗ
ﻲ برﺎـﺠﺗ و هرﺎـﮕﻧا ﺎـﻫ
________________________________
________________________________
__
1. Hakerson 2. Schobert, william
ﺪﺷﺎﺑ و ﺖﺻﺮﻓ ﻳﺎﻫ ﻲ ار اﺮﺑ ي ﺳزﺎﺑ يزﺎ ﻪـﺑﺮﺠﺗ ﻢﻫاﺮـﻓ دروآ . ناﺮـﻴﮔاﺮﻓ ﺪـﻳﺎﺑ
ﺖـﺻﺮﻓ
رﺎﻬﻇا ﺮﻈﻧ ندﺮﻛ و ﻪﺑﺮﺠﺗ زﻮﻣآ ي ار ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ يردﺎﻗ)
، 1386 .(
ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ ﻦﻳﺎﺘﺸﻧرا و
ﺰﻨﻴﻜﻧﺎﻫ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ يﺎﻨﺒﻣ
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ يﺮـﻈﻧ رد
ﺪـﻧرادﺮﺑ ة ﺶـﺷ داﺮﻓ ـﻳ هﺎﮔﺪ
ﻪﺑ حﺮﺷ ﺮﻳز :ﺖﺳا
ﻪﺑ روﺎﺑ ﻦﻳﺎﺘﺸﻧرا و
) ﺰﻨﻴﻜﻧﺎﻫ 2009 داﺮﻓ ( ﻳ هﺎﮔﺪ ﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﺔ
ﺳرد ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻧاﻮﺗ زا هﺎﮔﺪـﻳد ـﻨﻓ ﻲ و
ﺮﻴﻏ ﻨﻓ ﻲ ﺳرﺮﺑ ، ﻲ ﺪﻧﻮﺷ . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ يﺎﻫ ﻨﻓ ﻲ
، هراﻮﺣﺮﻃ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺎﻫ
ي ﻢﻴﻠﻌﺗ ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﺘﻨﺳ ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ
شور يﺎﻫ ﺖﻴﺒﺜﺗ هﺪﺷ و ﻤﺳر ﻲ شزﻮﻣآ ار بﺎﺗزﺎﺑ ﻣ ﻲ
؛ﺪﻨﻫد رد ﻟﺎﺣ ﻲ ﻪﻛ داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ يﺎﻫ ﻨﻓ ﺮﻴﻏ ﻲ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺸﺨﺑ ﻲ زا ﻂﺧ ﺸﻣ ﻲ يﺎﻫ مﺎﮕﺸﻴﭘ شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ﺪﭘ
ﻳ راﺪ هﺪﻣآ و ﺎﺑ هﻮﻴﺷ يﺎﻫ ﺷزﻮﻣآ ﻲ
ﺘﻨﺳ ﻲ ﺶﻟﺎﭼ رد ﺪﻧا
. زا هﺎﮕﻧ
،ﻦﻳﺎﺘﺸﻧرا ﻪﺑ
رﻮﻃ ﻠﻛ ﻲ ﺶﺷ داﺮﻓ ﻳ ﻣﺎﻧﺮﺑ هﺎﮔﺪ ﺔ
ﺳرد ﻲ حﺮﻄﻣ ـﻣ ﻲ دﻮـﺷ
ﻪﻛ 4 داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺖﺴﺨﻧ ﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ،يرﺎﺘﻓر) ﻲ
ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ، ا ي و ﺸﻧاد ﻲ ( ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ داﺮﻓ ـﻳ هﺎﮔﺪ ـﻨﻓ ﻲ ود و
داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ نﺎﺴﻧا) ﺮﮕﻳد ﻳاﺮﮔ
ﻲ و ﻮﻧ مﻮﻬﻔﻣ ﻳاﺮﮔ ﻲ ( داﺮﻓ ءﺰﺟ ﻳ هﺎﮔﺪ يﺎﻫ ﻴﻏ ﺮ ﻨﻓ ﻲ :ﺪﻧا
1 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ يرﺎﺘﻓر : اﻳ داﺮﻓ ﻦ ﻳ هﺎﮔﺪ ﻪﻠﻴـﺳو
ـﻘﻄﻨﻣ ،فﺪـﻫ ﻲ
و
،يﺰﻳﻮـﺠﺗ ﻤﻳﺪـﻗ
ﻲ ﻦﻳﺮـﺗ
داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ رد ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮـﺑ لﻮـﺻا ـﻤﻠﻋ ﻲ و ـﻨﻓ ﻲ ﻜﺗ ـﻴ ﻪ دراد و ﻞﻣﺎـﺷ
ﻠﻤﻋ تﺎﻈﺣﻼﻣ ﻲ
و يﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻪﺑ مﺎﮔ
مﺎﮔ رد ﻢﻴـﻈﻨﺗ ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ
فاﺪـﻫا .ﺖـﺳا
ﻳﺎﻬﻧ ﻲ ﺮﺑ سﺎﺳا ﻳ ﻚ حﺮﻃ ﻠﻛ ﻲ رﺎﺘﺷﻮﻧ ي
، ﻌﺗ ـﻣ ﻦﻴﻴ ﻲ
؛دﻮـﺷ ﺎﻤﻧورد ـﻳ و ﻪ ـﻛ ﺶﻨ ﺎـﻫ ي
يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺎﺑ ﻦﻳا ﻟاﻮﺗ ،فاﺪﻫا ﻲ
ﻣ ﻲ ﺪﻨﺑﺎﻳ و ﺞﻳﺎﺘﻧ رد طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ فاﺪـﻫا زا ﺶﻴـﭘ ﻦﻴـﻴﻌﺗ
،هﺪﺷ ﺑﺎﻳزرا ﻲ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ .
2 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲ : داﺮﻓ ﻦﻳا رد ﻳ
،هﺎﮔﺪ ﻪﺳرﺪﻣ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻳ ﻚ مﺎﻈﻧ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺖـﺳا ﻪـﻛ
،ناﺮﻴﮔاﺮﻓ
،نﺎﮔﺪﻧزﻮﻣآ ﻛ
نﺎـﺳﺎﻨﺷرﺎ ـﻣﺎﻧﺮﺑ
ﺔ ـﺳرد ﻲ و ـﮕﻳد ﺮ ﺖـﺳد
ﺮﺑﺎـﻨﺑ ،نارﺎﻛرﺪـﻧا
ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ و لﻮﺻا ﺻﺎﺧ ﻲ ﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ رد ﻢﻫ ﻛ ﺸﻨ ﻲ ﺪﻧا . ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ ﺮـﺑ ﺎـﻨﺑ لوﺪـﺟ
ﻧﺎﻣز ﻲ
،
،ﻊﺑﺎﻨﻣ ،تﺎﻧﺎﻜﻣا هراوزﺎﺳ
ﺎـﻫ و ناراﺰﮔرﺎـﻛ ﻞﻜـﺷ
ـﻣ ﻲ دﺮـﻴﮔ . ﻦـﻳا داﺮﻓ ـﻳ هﺎﮔﺪ
،ﺶﻨﻳﺰﮔزا ﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ
ﻲ
، راﺮﻗﺮﺑ ي طﺎﺒﺗرا و ترﺎﻈﻧ و ﺘﺳﺮﭘﺮﺳ ﻲ راﺪﺒﻧﺎﺟ ي ـﻣ ﻲ ﺪـﻨﻛ و
ﻪﺑ لﻮﺻا ﻧﻼﻘﻋ ﻲ و ﺮﻣ ﻞﺣا ﻘﻄﻨﻣ ﻲ ﺎﭘ ي ﺄﺗ نآ ﺮﺑ و ﺖﺳا ﺪﻨﺑ ﻴﻛ
.دراد ﺪ
3 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ا ي ﻪﺑ : ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻳ ﻚ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ﺮﻈﻧ دراد ﻪﻛ يﺎﻫﺪﺣاو ﻋﺮﻓ
ﻲ
طﺎﺒﺗرا رد ﺎﺑ
ﻞﻛ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ . شﺮﮕﻧ ﻪﺑ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ
، ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ا ي زا
ﺮﮕﻧ ة ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ ﺳرﺮﺑ و ﺎﻫ ﻲ
مﺎﻈﻧ
،ﺖـﺳﺎﻫ ـﮕﻤﻫ ﻲ ﺶـﺨﺑ يﺎـﻫ ﻮﻣآ ـﺷز ﻲ ﺎـﺑ ﺮﮕﻧ ﻳ ﻦﺘـﺴ
ﻪﺑ راﺬﮔﺮﺛا ي
،ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺮﺑ ﺳرﺮﺑ
ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ . ﻛ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎ ـﻣﺎﻧﺮﺑ
ﺔ ـﺳرد ﻲ
، ﺑﻴ ﺮﺘـﺸ ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ
ﺳرد ﻲ ار ﻧﺎﻣﺎﺳ ﺔ ﻠﺻا ﻲ رد ﻣ ﺮﻈﻧ ﻲ ﺪﻧﺮﻴﮔ ﻪﻛ شزﻮﻣآ و
،ترﺎﻈﻧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻧﺎﻣﺎـﺳ ﺎـﻫ ي
ﻋﺮﻓ ﻲ ﻪﺑ ياﺮﺟا ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻳ رﺎ ي ﻣ ﻲ ﺪﻨﻫد .
4 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻲ : ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ داﺮﻓ ﻳ ﻫﺎﮔﺪ ﻲ ﺘﻨﺳ ﻲ ﻠﻛ ، ﻲ ﺮﮕﻧ و ﻧﻼﻘﻋ ﻲ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪـﺷ و
ﻪﺑ ﺳرﺮﺑ ﻲ او و ﻛ وﺎ ي ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ يﺎﻫ ﻠﺻا ﻲ و ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ ـﻣ ﻲ دزادﺮـﭘ . ﻦـﻳا
،هﺎﮔﺪﻳد ﺚﺤﺑ رﺎﺑ رد ة ﻦﻳوﺪﺗ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ
، ﺜﺤﺑ ﻲ ﻤﻠﻋ ﻲ يﺮﻈﻧ و ﻣ ﻲ ﺪﻧاد ﺎـﺗ ـﻠﻤﻋ ﻲ
ﻛ ﻪ ﻪﺑ ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ ﻠﻛ ﻲ طﻮﺑﺮﻣ شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ـﻣ
ﻲ دﻮـﺷ . نﺎـﻘﻓاﻮﻣ ﻦـﻳا داﺮﻓ ـﻳ
،هﺎﮔﺪ
يرﺎﻤﺷ زا عﻮﺿﻮﻣ ﻫ ﺎ ي يدﺎﻴﻨﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ :
،ﺦﻳرﺎﺗ ﻪﻔﺴﻠﻓ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ار ﺪﻣ ﺮـﻈﻧ راﺮـﻗ ،هداد
ﺷﺮﮕﻧ ﻲ ﻠﻛ ﻲ زا ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻪﺋارا ﻲﻣ ﺪﻨﻫد .
5 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ نﺎﺴﻧا ﻳاﺮﮔ ﻲ : داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ نﺎـﺴﻧا ـﻳاﺮﮔ ﻲ
ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ ـﺳﺎﻨﺸﻧاور
ﻲ دﻮـﻛ ك و
ﺳﺎﻨﺸﻧاور ﻲ اﺮﮕﻧﺎﺴﻧا ﺖﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ ﻪﻛ
ﺮﺑ برﺎﺠﺗ ﮔﺪﻧز ﻲ
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ـﻫوﺮﮔ ﻲ
، ﺪـﺷر
هراﺪﻨﭘدﻮﺧ و
ﻋ تﺰ ﺲﻔﻧ هﺪﻧﺮﻴﮔدﺎﻳ و
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ يﺮـﻨﻫ ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ ﺪـﻴﻛﺄﺗ ـﻣ ﻲ دزرو .
ﺶﻘﻧ ﺶﻧاد زﻮﻣآ رد ﻛ ﺶﻨ ﺎﻫ ي
،يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﻮﭘ
ﻳ ﺖﺳﺎ و فﺪﻫ زا ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ
، ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ
ﺖﺳا نآ ندﺮﻛ .
نوﺰﻓا ﺮﺑ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻤﺳر ﻲ
، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﺮﻴﻏ ﻤـﺳر ﻲ ﺰـﻴﻧ
ﺮـﻈﻧ ﺪـﻣ
ﺖﺳا و ﻪﺑ ﻤﻫ ﺔ دﺎﻌﺑا ﺘﻴﺼﺨﺷ ﻲ ﻣ ﻲ دﺮﮕﻧ .
6 . داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﻮﻧ مﻮﻬﻔﻣ ﻳاﺮﮔ ﻲ : ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ سراﺪﻣ ﺮﺑ ﻪﻜﻠﺑ
ﺮﺑ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ـﺳﺎﻴﺳ ﻲ
،
يدﺎﺼﺘﻗا و
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺪﻳﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﺪﺷﺎﺑ . مﺎﻈﻧ ﺷزﻮﻣآ ﻲ
، هﺮﺘﺴﮔ يا زا عﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا
و فﺪﻫ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﺪﻳﺎﺑ يدازآ ﺸﺨﺑ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻧ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﺖﻴﻌـﺿو ﺮﮔ دﻮـﺟﻮﻣ
.
،نﺎـﻨﻳا
ناﺪﻘﺘﻨﻣ شزﻮﻣآ و ﺪﻨﺷروﺮﭘ و
ﻪﺑ يﺮﮕﻧزﺎﺑ و مﻮـﻬﻔﻣ يزﺎـﺳ رد ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ ﺪـﻴﻛﺄﺗ
ﻣ ﻲ ﺪﻧزرو .
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﭽﻧآ
ﻛ ﻣز رد ﻪ ﻴﻨ ﺔ ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ ي داﺮﻓ زا ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ
ـﻣ ،ﺖـﺷﺬﮔ ﻲ
ناﻮـﺗ
ﺖﻔﮔ ﻛ ﺎﺘﺸﻧرا ﻪ ﻳ ﻧﺎﻫ و ﻦ ﻴﻜ ﺑ ،ﺰﻨ ﻴ ﺸ ﻴ داﺮﻓ ﻪﻨ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ﻲﻳ ار ﻛ د ﻪ ﻳ ﺐﺣﺎﺻ ﺮﮕ مﺎﻧ ﺎﺑ ناﺮﻈﻧ
ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺳرﺮﺑ ار ﻲ و ﻛ وﺎ ﻳ هﺪ داﺮﻓ ود ﺐﻟﺎﻗ رد ،ﺪﻧا ـﻳ
هﺎﮔﺪ ﻛ ـﻠ ﻲ بﺎـﺗزﺎﺑ هداد ﺪـﻧا ـﻛ ا ﻪ ـﻳ ﻪـﻘﺒﻃ ﻦ ﺪـﻨﺑ ي ﺎـﻫ
ﻪﺑ ﻛ ﻫﺎﺗﻮ ﻲ رﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ة
1 ﺎﻤﻧ ﻳ .ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻧﺎ
لوﺪﺟ 1 - ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻨﺑ ي ﺎﻫ ي داﺮﻓ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻳ
هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ي ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ
ﺐﺣﺎﺻ ﺮﻈﻧ هﺎﮔﺪﻳداﺮﻓ
يﺎﻫ حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ﺐﺣﺎﺻ
ﺮﻈﻧ هﺎﮔﺪﻳداﺮﻓ يﺎﻫ حﺮﻄﻣ هﺪﺷ
ﻪﻳرآ يﻮﻟ ﻲﺘﺴﻴﺴﻛرﺎﻣﻮﺌﻧ
ﻚﻣ ﻞﻴﻧ ﻲﻳاﺮﮕﻧﺎﺴﻧا
ﺖﺧﺎﺳ و ﻲﻳاﺮﮔزﺎﺳ ﺑ
يزﺎﺳزﺎ ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
يزﺎﺳزﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يروﺎﻨﻓ
يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد
نور ﺮﻠﻴﻣ ﻲﻟﺎﻘﺘﻧا
وﺮﻳﺎﻜﺳا ﻚﻴﺳﻼﻛ
ﻢﻫ ﻲﺸﻨﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻳارﺎﻛ
دﻮﺧ ﺖﻬﺟ ﻲﻫد يزﺎﺳزﺎﺑ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﻲﻟﻮﺤﺗ كدﻮﻛ ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺮﻛاو ﻲﻘﻄﻨﻣ
ندﺮﻛ ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺳرد
نﻮﺳﺮﻛﺎﻫ
،ﻲﻘﻄﻨﻣ يﺮﻈﻧ
ﺖﺧﺎﺳ ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ د ﻲﺳر هرﻮﻄﺳا
ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻠﻤﻋ
ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ندﺮﻛ ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺳرد ﻲﻧﻮﮔﺮﮔد
ﻲﻠﻣﺎﻜﺗ
ﺢﻳﺮﺸﺗ ﻲﻤﻠﻋ و ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻧﺎﻘﻘﺤﻣ
ﻲﺳرد يرﺎﺠﻨﻫ
يدﺎﻘﺘﻧا
،رﻮﻠﻴﺳ
،رﺪﻧﺎﺴﻜﻟا ﺲﻴﺋﻮﻟ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﺳرد
ﻪﺘﺷرو يﺎﻫ ﻲﻤﻠﻋ
ﺮﻧﺰﻳآ و ﺲﻧﻻاو ﻪﻧاروﺎﻨﻓ
ﺖﻴﺣﻼﺻ يﺎﻫ صﺎﺧ / يروﺎﻨﻓ ﺪﻨﻳاﺮﻓ
ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
تﺎﻔﺻ و يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻧا
ﻲﻧﺎﺴ ﻞﻘﻋ
ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد
ﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ و ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يزﺎﺳزﺎﺑ
ﻲﻳاﺮﮔ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺮﺑ ﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﻖﻳﻼﻋ / يدﺮﻓ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻖﻘﺤﺗ
ﻲﺼﺨﺷ
ﺰﻤﻴﺟ ﻚﻣ
ﻦﻧﺮﻛ ﻲﻳاﺮﮕﻠﻘﻋ
- اﺮﮔدﺮﺧ
ﻦﻳﺎﺘﺸﻧرا و
ﺰﻨﻴﻜﻧﺎﻫ يرﺎﺘﻓر
ﻲﺒﻫﺬﻣ - ﻲﻣﻼﻛ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻳﺎﻳور ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ
يا
يرﺎﺘﻓر - ﻲﻨﻓ ﺸﻧاد
ﻲﻫﺎﮕ
ﻲﺼﺨﺷ - ﻲﻔﻃﺎﻋ / ﻪﺒﻗاﺮﻣ يا ﻲﻳاﺮﮕﻧﺎﺴﻧا
ﻲﺳﺎﻴﺳ - يدﺎﻘﺘﻧا ﻮﻧ
مﻮﻬﻔﻣ ﻲﻳاﺮﮔ
نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ هرﺎﺷا
،ﺪﺷ داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ يﺎﻫ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ـﺳرد ﻲ ـﻜﻳ ، ﻲ زا ﺚـﺤﺑ ﺎـﻫ ي ـﺳﺎﺳا ﻲ و ﺮـﭘ
ﺶﻟﺎﭼ ﻦﻳا هﺮﺘﺴﮔ ﺖﺳا يروﺮﻣ ﻪﻛ ﺮﺑ
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ يﺮﻈﻧ ﻪﻘﺒﻃ) يﺪﻨﺑ يﺎﻫ ﺐﺣﺎﺻ
نﺎـﺸﻧ (ناﺮـﻈﻧ داد
ﻪﻛ ﻪﺟﻮﺗ رﺎﻴﺴﺑ يﺪﺟ ﻪﺑ ﻦﻳا
،عﻮﺿﻮﻣ فﻮﻄﻌﻣ ﺖـﺳا هﺪﺷ .
،ﻦﻜﻴـﻟ رد ﻪـﻨﻴﻣز ـﺑﺮﺠﺗ ﻲ
، رد ناﺮـﻳا
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي ﺖﺸﮕﻧا يرﺎﻤﺷ ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ و نﻮﻨﻛ ﺎﺗ يﺪﻫاﻮﺷ ﻨﺒﻣ
ﻲ ﺮﺑ ﻦﻴـﻨﭼ مﺎﺠﻧا ـﺸﻫوﮋﭘ
ﻲ
د ﻳ هﺪ هﺪﺸﻧ ﺖﺳا .
رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻗﺪﻨﺧ ﻦﻴﻣا ﻲ
و ﺎﭘ ك ﺮﻬﻣ ) 1391 ( ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﻛﺎﺣ ﻲ زا هﺎﮔﺪﻳد ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﻃﺎﺒﻀﻧا
ﻲ ﺮـﺑ
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ شروﺮﭘ يﺮﻨﻫ دﻮﺑ .
ﺎﺘﻧ ﻳ ) ﻪﻌﻤﺟ مﺎﻣا ﺶﻫوﮋﭘ ﺞ 1385
ﻧ ( ﻴ ﺷآ ﺰ ﻜ ﺖﺧﺎﺳ رﺎ ﻛ
داﺮﻓ ﻪ ﻳ ﺎﺣ هﺎﮔﺪ ﻛ
ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮـﺑ ﻢ ﺔ
ـﺳرد ﻲ
ﺑﺮﺗ ﻴ ا ﻢﻠﻌﻣ ﺖ ﻳ
داﺮﻓ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ،ناﺮ ﻳ
ﻫﺎﮕﺸﻧاد هﺎﮔﺪ ﻲ
.ﺖﺳا
ﮓﻧﻮﭼ ) 2000 ( رد ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
"
ﺳرﺮﺑ ﻲ يﺎﻫروﺎﺑ نﺎـﻤﻠﻌﻣ رﺎـﺑرد ة عاﻮـﻧا حﺮـﻃ يﺎـﻫ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
"
ﻪﺑ ﻦﻳا ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﺖﺳد ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻛ ﺮﺑ فﻼﺧ ﻪﭽﻧآ ﻪـﻛ رﺎـﻈﺘﻧا ـﻣ ﻲ
،ﺖـﻓر ﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﺖـﺒﺜﻣ و
يرادﺎﻨﻌﻣ )
91 (%
داﺮﻓ ﻦﻴﺑ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ ﻪﺑ ﺖﺳد
،ﺪﻣآ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ ﻧﺎﻤﻠﻌﻣ ﻲ ﺖﻬﺟ ﻪﻛ يﺮﻴﮔ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮕﻧﺎﺴﻧا
ار شزرا يراﺬﮔ
،ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ ﺖﻳﺎﻤﺣ
زا ﺖﻬﺟ يﺮﻴﮔ يرﺎﺘﻓر ﺰﻴﻧ ﺪﻨﺘـﺷاد و ظﺎـﺤﻟ زا ﻊـﻄﻘﻣ
ﻠﻴﺼﺤﺗ ﻲ رود) ة ﻳاﺪﺘﺑا ﻲ و (ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ و
توﺎﻔﺗ ،ﺖﻴﺴﻨﺟ يرادﺎﻨﻌﻣ
رد ﺖﻬﺟ ﺮﻴﮔ ي يﺎﻫ نﺎﻧآ د ـﻳ هﺪ
ﺘﻓﺎﻳ .ﺪﺸﻧ ﺔ ﺮﻴﺧا
،ﮓﻧﻮﭼ ﺮﺑ فﻼﺧ ﺶﻫوﮋﭘ ﺰـﻨﻴﻜﻨﺟ ) 2006 ( دﻮـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﻬﺟ يﺮـﻴﮔ ﺎـﻫ ﺎﺒﻧ ـﻳ ﺪ
ﺖﻴﺴﻨﺟ و ﻠﻴﺼﺤﺗ ﻊﻄﻘﻣ ﻲ
،نﺎﻤﻠﻌﻣ ﺗوﺎﻔﺗ ﻲ ﺖﺷاﺪﻧ .
ﺎﺑ ﺖﻳﺎﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﻳا ﻪﻛ داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ
،ﺎـﻫ يﺎـﻨﺑﺮﻳز ﺖﺧﺎﻨـﺷ ﺎـﻫزﺎﻴﻧ
ﻢﻴﻤـﺼﺗ رد يﺮـﻴﮔ
يﺎـﻫ طﻮـﺑﺮﻣ
ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﺳرد ﻲ ﺐﻟﺎﻃ) ﺪﻧا هداز
نﺎﻳﺮﺑﻮﻧ و ﻓ ﺤﺘ ﻲ
،هﺎﮔرﺎﺟاو 1382
( و ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺳرد ناﺰﻳر ﻲ
ﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺷﺮﮕﻧ ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻢﻴﻠﻌﺗ و و ﺖﻴﺑﺮﺗ
،ﺪﻧراد نﻮـﻣاﺮﻴﭘ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﻠـﺻا ﻲ
ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ و هدﺮﻛ ﺖﻬﺟ يﺮﻴﮔ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ ار ـﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲ ﻛ ﺪـﻨﻨ ـﻜﻠﻣ) ﻲ
، 1383 (
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ
،ﻦ ﻛ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎ ﺮﺘﺴﮔ
ة ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ و ﺘﺣ ﻲ ﺸﻧاد نﺎﻳﻮﺠ ﻦﻳا ﻪﺘﺷر ﺰﻴﻧ ﺪـﻳﺎﺑ داﺮﻓ ـﻳ هﺎﮔﺪ يﺎـﻫ
دﻮﺧ ار ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺷزرا و ﻴ ﺑﺎ ﻲ ﻛ ﺪﻨﻨ ) ﻦﻳﺎﺘﺸﻧرا و
،ﺰﻨﻴﻜﻧﺎﻫ 2009 ( . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ نﺎﻴﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻲ
داﺮﻓ ﻳ هﺎﮔﺪ ﺎﻫ و ﺎﻬﻧآ ﺮﻴﺛﺄﺗ رد
ﻣﺎﻤﺗ ﻲ ﻞﺣاﺮﻣ و ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺳرد ﻲ
، عﻮﺿﻮﻣ ﻠـﺻا ﻲ فﺪـﻫ و ﻦـﻳا
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نآ ﺖﺳا ﺎﺗ زا ﻖﻳﺮﻃ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ يﺪﻨﺑ ﺎﻫ ي حﺮﻄﻣ هﺪﺷ رد ﺮﺘﺴﮔ ة هﺎﮔﺪـﻳد يﺎـﻫ ـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ
ﺳرد ﻲ ﺳرﺮﺑ و ﻲ هﺎﮔﺪﻳد يﺎﻫ ﺶﻧاد رود نازﻮﻣآ ة
ﻄﺳﻮﺘﻣ ﺔ
،مود و لوا ﻪﻨﻴﻣز
زﺎﺳ ﺖﻛﺮﺣ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﺮﺗ
يﺪﻌﺑ رد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ هﺎﮔﺪﻳد ﺎﻫ و ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺮﺑرﺎﻛ نآ رد هﺮﺘﺴﮔ يﺎﻫ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻣﺎﻧﺮﺑ
ﺔ ﺳرد ﻲ دﻮﺷ . نوﺰﻓا
ا ﺮﺑ ﻳ
،ﻦ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻳا هﺎﮔﺪﻳد ﺎﻫ ﻲﻣ اد ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﻧ ﻛ ﻧﺎﺳﺎﻨﺷرﺎ ﺔ دﻮﺟﻮﻣ رد ﻦﻳا هﺮﺘـﺴﮔ ار ياﺮـﺑ
ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و
ناﺰﻳر ﺳرد ﻲ فﺎﻔﺷ ﺮﺗ و يدﺮﺑرﺎﻛ ﺮﺗ ﺪﻧادﺮﮔ . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﭽﻧآ ﻪـﻛ
ﻪـﺘﻔﮔ زﺎـﺑ
