شهوژپ یعامتجا مظن و تینما یدربهار یاه
لاس مجنپ
، هرامش یپایپ 31
، هرامش مود
، ناتسبات 3131
خيرات تفايرد : 72 / 1 / 3131 خيرات شريذپ : 31 / 8 / 3131
صص 71 - 14
لیلحت هعماج یتخانش نوناق
یزیرگ رد
یگدننار اب
ت أ دیک رب هیرظن لرتنک یعامتجا
( هعلاطم یدروم : ناناوج رهش
اکن )
یلع رغصا نایئاجزوریف
،رايداتسا ، هورگ
مولع یعامتجا هاگشناد
،ناردنزام ناريا
داوج یلکوت ناريا ،ناردنزام هاگشناد ،ناناوج تاعلاطم دشرا یسانشراك ،
هدیکچ ن مظ یعامتجا ساسا یارقرب ره هعماج تسا . تعاطا زا دعاوق یعامتجا یارب موادت مظن زا تیمها رادروخرب تتسا . ارتچ هتك مدتع تتعاطا زا
دعاوق یعامتجا هنيزه یاه یفلتخم ار یارب هعماج یپرد دهاوخ تشاد . یکي زا نيا دعاوق طوبرم هب یگدتننار تتسا . هزورتما نوناتق یزتيرگ رد
یگدننار اب هجوت هب شقن یساسا لماع یناسنا رد تافداصت ب ه ناونع سم أ هل یا یعامتجا رد هعماج ام دم رظن رارق هتفرگ تتسا . زا نتيا ور نتيا
قیقحت اب ت أ دیك رب هيرظن لرتنك یعامتجا هب لیلحت نوناق یزيرگ رد یگدننار رد نیب ناناوج هتخادرپ تسا . شور ماتجنا نتيا قتیقحت شياتمیپ و
هعماج یرامآ زین وج نانا 38 ات 11 لاس رهش اکن هدوب تسا . دادعت هنومن 144 رتفن و اتختنا هتنومن زتین هتب شور هتشوخ یا دتنچ هتلحرم یا
تروص هتفرگ تسا . تاعلاطا زا قيرط همانشسرپ ققحم هتخاس عمج یروآ دتيدرگ . لتیلحت تاتعلاطا قتیقحت زا قتيرط ود مرتن رازتفا وspss
ماجناAmos تفريذپ . نومزآ یگتسبمه ناشن داد هك نیب نازیم
،تلایصحت دمآرد
و هقباس یگدننار درف اتب نوناتق یزتيرگ رد یگدتننار هتطبار
ینعم راد و سوکعم دوجو دراد . نینچمه نیب داعبا تیعضو دنویپ یعامتجا ( داقتعا هب ،نوناتق تكراتشم ،یعاتمتجا یگتتسویپ ،یعاتمتجا دتهعت
یعامتجا ) و نوناق یزيرگ رد یگدننار هطبار ینعم راد و سوکعم دوجو دراد . نینچمه دوتخ یتلرتنك ،نیياتپ تت أ ریث یتتبثم رد تلخت زا نیناوتق
یگدننار دراد . هطبار نیب هزاس لرتنك ینوریب ( یمسر و ریغ یمسر ) و نوناق یزيرگ رد یگدننار ینعم دراد و سوکعم هدوب تسا . نینچمه ياتتن
نومزآ لدم یراتخاس ناشن یم دهد هك لدم یرظن قیقحت زا شزارب رادروتخرب هدوتب
و یاتهریغتم رتضاح رد لدتم هتتسناوت دتنا 13 دتصرد زا
تارییغت ریغتم هتسباو ( نوناق یزيرگ رد یگدننار ) ار نییبت دننك .
دیلک هژاو اه : یب یمظن
،یعامتجا نوناق یزيرگ رد
،یگدننار دنویپ
،یعامتجا لرتنك
،یعامتجا ناناوج
لوؤسم هدنسيون
: 43333312717
Email: [email protected]
Copyright©2016, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially.
72 شهوژپ
یعامتجا مظن و تینما یدربهار یاه
، لاس مجنپ
، هرامش یپایپ 31
، هرامش ناتسبات ،مود 3131
همدقم و نایب هلأسم
دعاوق یعامتجا ساسا3
قرب یرار مظن یعامتجا رد ره هورتگ و
هعماج یا تسا . مدع تياعر نیناوق یعامتجا اي نوناق یزتيرگ
7
هنیمز لکش یریگ تلاکشم یعامتجا
رد هزوتح یاته تلتخم
هعماج تسا . مدع یدنبياپ هب دعاوق یعامتجا اي
نوناتق یزتيرگ
رد ره هعماج یا ات هزادنا یا دوجو دراد اما رد یخرب دراوم نيا
عوضوم بت ليد هب سم أ هل یا یعامتجا یم
ددرگ
( نتگنیبار و نیتراتم
،
3187 : 73 - 72
. )
یکي زا عاونا نوناق یزتيرگ هتك یتم ناوتت نآ ار
نوناق یزيرگ
1مرن مان
،داهن نوناق یزيرگ رد یگدننار تسا . هتب
ره عون یراتفر هك نیناوق یمتسر هتعماج ار هدتيدان هتتفرگ و
یاراد یگژيو ریغ تنوشخ
،زیمآ یهاگهاگ و
ًاتدمع اب تازاجم
یعض هارمه
،تسا نوناق یزيرگ مرن هتفگ یم دوش . رد هتجیتن
نيا عون نوناق یزيرگ
ًاتدمع هعماج بیسآ یتم دتنیب . نتيا عوتن
نوناق یزيرگ هب لیلد یتناوارف و تلوهتس رد ماتجنا نآ رتتشیب
ب ه تروص فرع رد هعماج رد هدمآ تسا . هديدان نتفرگ نیناوتق
،یگدننار ندادن اتیلام ت اتي راوتع و
هدافتتسا زا یتپك یاته
زاجمریغ هنومن یياه زا نيا عون نوناق یزيرگ رد هتعماج تتسا
( نایئاجزوریف
، 3183
. )
هب رظن یم دتسر هتك رد روتشك اتم لاکتشا
نوناق یزيرگ مرن زا هلمج نوناق یزيرگ رد یگدننار ب ه تروتص
فرع هدمآرد تسا .
اهرامآ رگناشن شيازفا دنور ور هب دشر تداوح ر یگدتننا
رد ناهج تسا . تافداصت هنلااس
بجوم گرم 7 / 3 نویلیم زارفن
مدرم ناهج و یناوتان شیب زا 14 نویلیم رفن رگيد ىم دوتش . رد
اپورا لاسره هب تلع داوتح ىگدتننار شیتب
14 رازته رتفن
ىم دنریم و شیب زا 314 رازته رتفن راتچد ىناوتاتن ىتم تش دنو
.
دودح 744 رازه هداوناخ هب تلع داوح ار ىگدنن ىاراد تي
وضع لاتبم هب ىناوتان هدوب و اي رد گرم نازيزع دوتخ رادتغاد
دنتسه هولاع.
رب
،نيا هنيزه ىاه ىداصتقا داوح ىگدننار رد
ىاهروشك اب
رد دمآ نیياپ رد دودح 3
،دصرد رد ىاهروشك اتب
دمآرد طسوتم دودح 1 / 3 و رد یاهروتشك هتفرتشیپ
دودتح 7
دصرد زا دیلوت صلاخان ىلم ار هب دوتخ اتصتخا ىتم
دتهد
1 Social rules
2 Law-evasion
3 Soft law-evasion World health organization, 2012(
. )
دادعت دراوم تیمودتصم و
گرم و ریم یشان زا داوح ىگدننار رد یاهروشك اتب
دتمآرد
نیياپ هب روط یبسانتمان
،تسلااب یلاحرد هك طقف 14 دصرد زا
لياسو هیلقن رد نيا اهروتشك دوتجو
دراد تامدتص.
یتشان زا
داوتتح ىگدتتننار
اتتت تتس لا 7474 نیتتمود تتتلع تتتیلولعم
یاهروشكرد لاحرد
هعسوت و نیموس تلع گرتم و تتیلولعم
رد رسارس ایند دهاوخ دوب نیمخت.
هدز ىم دوش تروصرد مدع
مادقا
،بسانم اتت لاتس 7474 گرتم ىاته ىتشان زا تافداتصت
هداج ىا رد ىاهروشك اب
دمآرد نیياتپ و طتسوتم هتب نازتیم 84
دصرد شيازفا ادیپ دنك هب.
روط ىلك 81 دصرد گرم اته و 34
دصرد ىناوتان ىاه ىشان زا داوح ىگدننار رد ىاهروتشك اتب
دتتمآرد نیياتتپ و طتتسوتم یور
یتتم دتتهد
World health (
organization, 2012 .)
رد هطبار اب
،ناريا رب ساسا شرازگ زتكرم شهوژتپ یاته
،سلجم نمض ت أ دیك رتب هتس لتماع یورتین ،یناتسنا هداتج و
تیفیك لئاسو تیلقن ه رد شيازتفا تاتفلت یگدتننار رد
،روتشك
تافداصت یگدننار
رد طتس روتشك زا 17141 هرتقف رد لاتس
3121 هتتب 321382 هرتتقف رد لاتتس 3181 شيازتتفا هتتتفاي و اتتب
شهاك 7722 یدصرد رد لاس 3182 هب 372242 هرقف هدیتسر
تسا . نینچمه رد لاس یاه 3182 اتت 3183 دادتعت تافداتصت
یگدننار رد طس روشك بسن ت هب لاس 3182 شيازتفا هتتشاد
،تسا اما رد نيا شيازفا گنها شيازفا دادعت حورجم ا ن دنت رت
زا گنهآ شيازفا تافداصت هدوب
،تسا هب یروط هتك رد لاتبق
شيازفا هنلااتس 123 یدتصرد نازتیم
تافداتصت رد
نتيا هرود
دادعت حورجم ا ن رد نیتمه هرود لداتعم 228 دتصرد شيازتفا
هتتتشاد تتتسا
( زتتكرم شهوژتتپ یاتته
،ستتلجم 3137
. )
یتتسررب راتتمآ
داوح یگدننار زا لاس 3181 ات 3137 ناشن یم دهد هتك رته
دنچ رامآ هتشك ناگدش زا لاتس 3181 ( 211 / 72 رتفن ) اتت لاتس
3137 ( 331 / 32 رتتفن ) شهاتتك هتتتفاي تتتسا . اتتما نارتتيا زوتتنه
نيرتلااتتب اتتهرامآ
ار رد ناتتهج رد هتتنیمز تافداتتصت یتتشان
زا
یگدننار دراد . نيا رد اح یل تسا هك نازیم نامودصم رد
نیمه
هرود ینامز زا 712 / 721 رفن هتب 233 / 131 رتفن شيازتفا هتتفاي
تسا . رد هصرع داوح یگدننار هس لماع
،ناسنا هلیتسو هتیلقن
هعماج لیلحت نوناق یتخانش
یگدننار رد یزيرگ ت اب
أ یعامتجا لرتنك هيرظن رب دیك (
یدروم هعلاطم :
اکن رهش ناناوج 72 )
و هار شقن یمهم افيا یم دننك . رب نتيا ساتسا یتشخب زا نتيا
داوح یشان زا لماع یناسنا تسا . ناگدننار اب هديدان نتفرتگ
دعاوق ر یگدننا شقن یمهم ار رد داجيا داوح هداج یا دنراد .
رد خساپ هب نيا س ؤ لا هك ارچ دارفا زا دعاوق یگدتننار تلخت
یم دننك هب ود هتسد لماوع یتیلماع و یراتخاس یم
ناوت هراتشا
درك . ققحم ا ن رد یسررب تافلخت یگدننار هب لتماوع یتفلتخم
هراشا هدرك دنا . تاقیقحترد یكدنا
هك رد هنیمز نوناق یزيرگ رد
یگدتتننار ماتتجنا
هدتتش تتتسا تتت أ ریث یياتتهریغتم نوتتچ
نتتس
،تلایصحت
،دمآرد ت أ ،لته عتض تادتهعت ،یتعمج
شيازتفا
،تیعمج عض
شزومآ رد
،هداوناخ رد هناسر یاته یتعمج و
هاگشناد
،اه مدع قابطنا نیناوق اب یاتهزاین ،هتعماج
راكان آ یدتم
،سیلپ تافلخت هاگتسد یرجم ،نوناتق یارتجا رباتن ربا نیناوتق
( ینامحر ناراکمه و
، 3181 ؛ جاح رفص
،یلع 3183
، یدمحا ناراتکمه و
،
3131
یتتيارگدرف)
تتسم ؤ لاو
،ن یتتيارگدرف
،درتتف یتتيارگدرف رد
،هعماج یرباربان رد لامعا
،نوناق لرتنك ریغ یمسر یعتض و
لرتتتنك یمتتسر یعتتض
(
،ناتتیئاجزوریف 3188
؛
،یظفاتتح 3133
رتتب)
نوناق یزيرگ رد یگدننار ت يأ دی هدتش تتسا . هتمه نتيا دراوتم
هناشن یعون عض رد یاهدنویپ یعامتجا
تسا هك یارتب ماود
و هعسوت هعماج کانرطخ تسا . رد تقیقح یاهدنویپ یعتض
یعامتجا هك
یم دناوت رد بلاق شياسرف هيامرس یعاتمتجا مته
مهف دوش ثعاب یرایسب زا لئاسم یعامتجا رد
هعماج زا هلمج
ناق یزيرگنو رد
یگدننار ا تس
( ناتیئاجزوریف یتلع و
یياتباب
، 3137 ؛
یدرفریم ناراکمه و
، 3131
. )
نيا تیعضو اي نوناق یزتيرگ رد رته
لکش نآ یم دناوت اهدمایپ و هنيزه یاه (
،یناج
،یلام ،یتگنهرف
یعامتجا ) لااب ي ی یارب هعماج رد یپ هتشاد تسا
( ،یریتش 3181 ؛
،تقادص 3181
. )
رب نيا ساسا نتخادرپ هب ثتحب مدتع ورتیپ ی زا نیناوتق
یعامتجا (
نوناق یزيرگ رد یگدننار ) هب اتحل یتتیمها هتك نآ
یارب ماجسنا یعامتجا و
رد تياهن تفرشیپ ي هتعماج
،دراد
ب ه وصخ رد
هعماج یلعف ناريا هك رد شخب یاه لتخم زا
نوناق یزيرگ نر یم
،درب یرما یرورتض تتسا
. نتخادرتپ هتب
نوناق یزيرگ ب ه ناونع ي سم أ هل امتجا یع دياب دروم هتجوت و
یسررب رارق دریگ . ارچ هك هب رظن یتم دتسر نوناتق یزتيرگ رد
یگدننار رد هعماج ام ب ه تروص فرع هدمآرد تسا . ناردنزام هب
لیلد مجح یلااب یفارت ( دورو طسوتم 74 نوتیلیم رفاتسم
رد لاس ) زا ناتسا یياه تسا هك یاراد نيرتشیب تافلت یشان زا
یگدننار رد روشك تسا . رب ساتسا شرازتگ یکتشزپ ینوناتق
ناتتسا 212 رتتفن رد هد هاتم رتتیخا ناتج دوتتخ ار رد تافداتتصت
هداج یا زا تسد هداد دنا . ساسارب نیمه شرازتگ هورتگ ینتس
73 ات 14 لاس دودح 71 دصرد زا تافلت و نيرتشیب نآ ار هتب
دوخ اصتخا هداد
دنا . رد نيا شرازگ مدتع تتياعر نیناوتق
یگدننار طسوت ناگدننار زا مهم نيرت لماع تافداصت ركذ
هدش
تسا
( تياس یکشزپ ینوناق ،ناردتنزام 3131
. )
اب هتجوت هتب نتيا هتك
ناتتناوج نيرتتتشیب تاتتفلت
یتتشان زا تاتتفلخت یگدتتنننار
رد
ناردنزام ار هتب دوتخ اتصتخا هداد
ا ،دتن رد نتيا قتیقحت اتب
اختنا یکي زا یاهرهش ناردنزام
( اکن ) هتب یتسررب نازتیم و
لماوع م ؤ رث رب نوناق یزيرگ رد یگدننار رد نیب ناتناوج رهتش
اکن میتخادرپ . رب نيا ساسا رد نيا قیقحت اب ت أ دتیك رتب ثتحب
لرتنك یعامتجا هب
لیلحت ت أ ریث یاهریغتم لرتنك
یعامتجا متعا
زا لرتنك ینوریب و ینورد رب نازیم یدنبياپ هب دعاوق یگدتننار
میتخادرپ . نيا هك نازیم یدنبياپ دارفا هتعماج دروتم هتعلاطم هتب
نیناوق یگدننار چ ه ردق تسا و لماوع یلرتنك هچ تت أ یریث رتب
یدنبياپ دارفا تبسن هب نیناوق یگدننار دنراد .
؟
هنیشیپ قیقحت
دنچره رد ثحب زا داوح یگدتننار رتب
هتس لتماع ،یناتسنا
هلیسو هیلقن و طيارش هداتج یا ت أ دتیك یتم دوتش اتما یتتقو رتب
تياعر دعاوق یگدننار ت أ دیك مینك لماع یناسنا شتقن یدتیلك
افيا یم دنك . یتاقیقحت هك
رب لماع یناتسنا هتجوت هتتشاد دتنا زا
رتتظنم ناور یتخانتتش و
هتتعماج یتخانتتش هتتب
یتتسررب عوتتضوم
دنتخادرپ . تاعلاطم ناور یتخانش ًاتدتمع هتب شتقن هتس هتتسد
لماوع یتخانش ( یبايزرا تسردان رطخ )
، یفطاتع ( مدتع دتشر
،تیتتصخش یرتتترب
،یتتبلط رطخ یريذتتپ ) و یتتسح - یتتتكرح
( شزغل و اطخ رد درکلمع ) رد مدع تتياعر دتعاوق یگدتننار
تأ دیك هدرك دنا . یتاعلاطم هك
زا رظنم هعماج یتخانش هتب یتسررب
نوناتتق یزتتيرگ رد یگدتتننار دتتنتخادرپ
رتتب ود هتتتسد لتتماوع
یراتخاس (
نادقف نوناق
،بسانم عض تنامض ارجا ي
،ی بس
یگدتتنز
،ملاتتسان تاتتفلخت
سیتتلپ ) و یتیلماتتع (
،یتتيارگدرف
78 شهوژپ
یعامتجا مظن و تینما یدربهار یاه
، لاس مجنپ
، هرامش یپایپ 31
، هرامش ناتسبات ،مود 3131
یگژيو یاه هنیمز یا ،درتف یتياتضران یعاتمتجا
و شرتگن هتب
نوناق ) هراتشا هتتشاد دتنا . رد عوتمجم اتب هتجوت هتب تتیمومع
نوناق یزيرگ رد یگدننار رد روشك
،ام هب رظن یم دسر هك نتيا
عون نوناق یزيرگ هب فرع یعامتجا لدب هدش تسا . اتت یياتج
هك اب هجوت هب تیمها هژيو دع م نیکمت زا دتعاوق یگدتننار رد
داوح
،یگدننار رظن
ققحم ا ن ار یارب هعلاطم ب ه روط یدج هب دوخ
بلج هدرکن تسا . رب نيا ساسا نيا قیقحت رد رظن دراد
ات اب یدرکيور هعماج
یتخانتش هتب
لتیلحت هتطبار نیتب عتض
لرتنك یعامتجا رد
داعبا لتخم و نوناتق یزتيرگ رد یگدتننار
دزادرپب . ارچ هك هزورما لرتنك یعاتمتجا هاتگياج
یتمهم ار رد
ثحب یریگشیپ زا
تافارحنا یعامتجا
رد هزوح یاته تلتخم
دراد .
لودج 1 - تاصخشم شور
هناسانش تاقیقحت رد هنیمز نوناق یزیرگ رد یگدننار
مان ققحم هزوح
تاعلاطم شور
قیقحت دادعت
هیضرف مجح
هنومن هویش
هنومن یریگ رازبا
عمج یروآ
تاعلاطا لماوع
م ؤ رث رب
نوناق یزیرگ
،ینامحر
،یسابع 3181 لتتتتلع
تافداتتتتصت هداج یا شيامیپ
34 183 هتتتتنومن
یرتتتتیگ یفداصت همانشسرپ
،تلایتتصحت ،یمیظنتدوتتخ
تياضر
،یمومع تلایصحت
،هدازرافص ،یتلیلخ کاتپ
رهوگ 3188 شتتقن
لتتماع یناتتسنا
تافداصترد هداج یا یفیصوت
- یلیلحت --
111 رازه هنومن یریگ دوتخ
یباختنا هناخباتك
یا
،تلایتتصحت یتتب
،یهجوتتت
فرصم لکلا و داوم ،ردتخم
یگتسخ
یلیعمسا 3183 تافلخت
یگدننار یفیصوت
- یگتسبمه 1
184 هتتتتنومن
یرتتتتیگ یفداصت دنمفده
،همانشسرپ هبحاصم طس
هافر یداصتقا
قح سانش
3183 یگژيو
یتیتصخش و
راتفر ناگدننار شيامیپ
-- 112 هتتتتنومن
یرتتتتیگ دنمفده همانشسرپ
،نتتس لاتتس یاتته هتتبرجت
،یگدننار نورب یيارگ
،یوسوم
،نایبیبح 3134 قلاتتتتخا
تتتتیفارت یدنورهش شيامیپ
2 731 هتتتتنومن
یرتتتتیگ یفداصت دنمفده همانشسرپ
،تیتتتتسنج
،تلایتتتتصحت
یدماراكان
،نیناوق یب یتلادع
یعامتجا
،ناورهب 3134 یگدننارراتفر
رطخرپ شيامیپ 1
122 یفداتتتتتتتتتتصت
امتسیس یت همانشسرپ
،تعرس تيوه یلم - ،یتنيد
هقباس
،یگدننار
،داوس هبرجت
یگدننار
یدتتتمحا و
ناراتتتکمه
3134 تیتتسنج
و تتلخت
یگدننار شيامیپ
1 183 هتتتتنومن
یرتتتتیگ یفداتتتصت دتتتنچ
هلحرم یا همانشسرپ
تیسنج
ساتتبع هداز و ناراتتکمه
3133 نازیم
تياعر نیناوتق
یيامنهار و یگدننار شيامیپ
1 144 هتتتتنومن
تتتتیگ یر
فداصت هداس همانشسرپ
یهاتتگآ زا ،نیناوتتق رتتطخ
هميرج
یظفاح 3133 نوناتتتق
یزتتتيرگ رد
یگدننار شيامیپ
- 744
هتتتتنومن یرتتتتیگ
فداصت هداس همانشسرپ
یتتتتتيارگدرف هتتتتتعماج
و
سم ؤ لاو
،ن لرتنك یعامتجا
یرورس و ناراکمه
3133 تافلخت
یگدننار شيامیپ
- 843
یفداصت دتنمفده
و هیمهس یا همانشسرپ
تياضر زا ،نیناوتق ،دتمآرد
هميرج
مرتتتخ لد و ناراتتتکمه
3137 تافلخت
یگدننار یفیصوت
- یگتسبمه --
314 هتتتتنومن
یرتتتتیگ دنمفده همانشسرپ
،تلایتتصحت عوتتن
،وردوتتخ
،نس تدم یگدننار
یدیعس و ناراکمه
3137 تافداصت
نورد یرهش شيامیپ
- 128
هتتتتنومن یرتتتتیگ
یفداصت همانشسرپ
هقباس یهاوتگ ،هتمان تلاح ت
،یتتحور داتتقتعا هتتب
،نوناتتق
هاگياپ یعامتجا
ینیکتتتشم و
ناراتتتکمه
3137 تافداتتتتتتصت
نورد
یرهش یفیصوت
- یلیلحت --
134 یفداصت
دنمفده هتتناخباتك
یا و
ینادیم مدتتع
تتتياعر قتتح
،مدتتقت
یتب یهجوتتت هتتب
،وتتلج مدتتع
بصن مئلاع رادشه ،هدتنهد
طيارش یوج - یطیحم
م یدرتتفری و
،ناراتتکمه
3131 هيامرتتس
تجا یعاتتم و
لخت یگدننار شيامیپ
1 122 یفداتتتصت
دتتتنچ هلحرم یا همانشسرپ
داتتمتعا
،یعاتتمتجا یراتتیمه
،یعامتجا تيامح
،یعامتجا
تاعلاطا و تاطابترا
هعماج لیلحت نوناق یتخانش
یگدننار رد یزيرگ ت اب
أ یعامتجا لرتنك هيرظن رب دیك (
یدروم هعلاطم :
اکن رهش ناناوج 73 )
بوچراچ یرظن
رد نيا قیقحت زا هيرظن دنویپ یعامتجا یشریه
و هيرظن یقیفلت
وا اب ناسدرفتاگ و
هتيرظن یگدتنرادزاب ستلكر3
هدافتتسا هدتش
تسا . رد همادا هب یضوت نيا هيرظن یاه یم ميزادرپ .
سروارت یشریه یکي7
زا هم م نيرت هيرظن نازادرتپ لرتتنك
یعامتجا تسا1
. یشریه تحت ت أ ریث میكرود دتقتعم تتسا هتك
یورجك لصاح للاتخا دنویپ درف اب هعماج تسا . رد تتقیقح
وا هيرظن فارحنا میكرود ار هب نابز یرتگيد رتطم یتم دتنك .
اتتتك د لتتئلا یراتتکهزب (1
)1969
یتتشریه هتتطقن لوتتحت رتتب
هتتتسج یا رد تاتتیبدا رد لاتتح هعتتسوت هتتعماج یتتسانش و
ناور یتتسانش یعاتتمتجا لرتتتنك
یعاتتمتجا تتتسا
. وا رد هتتيرظن
لرتنك یعامتجا شلات دراد ات یلماوع ار هك هب یراکهزب رجنم
یم دنوش
، دروم نییبت رارق دهد . وا ثحب یم دنك هتك هتب یاتج
وجتسج لئلاد
،یراکهزب رتدنمدوس
نآ تسا ات هب لابند لئلاد
یئاونمه میشاب . هب یاتج یوجتتسج شزتیگنا
یاته ،یورتجك
یراکهزب دياب
هتب رطاتخ نادتقف لتئلاد یئاوتنمه متهف
دوتش .
نياربانب یشریه اب نيا هیضق تتسيز یتخانتش هتك
رتثكا مدرتم
تلايامت دض یعامتجا دنراد
، زاغآ یم دنك . هتب رته لاتح نتيا
تلايامت مع یل یم دوش اهنت رگا عاونا لتخم لرتنك یعاتمتجا
تسس دنوش . نيا هك دارفا دنمنوناق اي دنفرحنم یگتسب هب نازیم
فارحنا زا راهچ یلماع دراد هك بجوم دنویپ نآ اه اتب هتعماج
یم دوش :
3 - یگتسباو : 1
یگتسباو هتب تیتساسح و
هتقلاع درتف هتب
نارگيد طوبرم تسا . شريذپ یاتهراجنه یعاتمتجا
و ت هعتسو
ي نادجو یعامتجا هب یگتسویپ و
قتلعت رطاتخ اتب نارتگيد
هتسباو تسا .
7 -
2دهعت : دهعت لماش
،نامز یژرنا و یشلات تسا هك رد
طوتتطخ یدادرارتتق شنتتك
هتتنيزه یتتم دوتتش . نادتتقف دتتهعت هتتب
1 Deterrence theory
2 Travis Hirschi
3 Social control
4 Causes of delinquency
5 Attachment
6 Commitment
شزرا یاه یدادرارق نکمم
تسا یطيارش ار مهارف دنك هك رد
نآ راتفر سير
،راد دننام
،مرج ب ه ناونع ر راتف نيزگياج لتباق
لوبق هب رظن ديآ .
1 - یریگرد (2
تكراشم :) رتیگرد ندتش رد تتیلاعف یاته
یدادرارق (
نتفر هب
،هسردم یمرگرس اي
هداوناخ ) تصرف یتمك
ار یارب ریگرد ندش رد یاهراتفر ریغ
نوناق هب درف یم دهد .
1 - داقتعا ( رواتب
8) : یتمدرم هتك رد هتنیمز یاته یعاتمتجا
یدننامه یگدنز
یم نك دن بلغا رد یاهرواب یتقلاخا یكرتتشم
میهس دنتسه . رگا نيا اهرواب اغ ي ب اي یعتض دنوتش درتف هتب
لامتحا یرتشیب رد تیلاعف یاه دض یعامتجا اتي رتیغ ینوناتق
تكرش یم دنك (
Siegel, 2007: 230; Beirne & Messerschmidt,
1995:460
.) رب یانبم نيا هيرظن ره هچ دارتفا رتتمك ،هتتسباو ،دتهعتم
ریگرد و دقتعم دنتسه
« دنویپ
» نآ اه اب هعماج تسس رت تتسا و
لامتحا یراتفرجك رتشیب
دهاوخ دوب . یشریه همه نتيا راتهچ
لماع ار (
،یگتسباو
،دهعت یرتیگرد و
داتقتعا ) طبترتم هتب مته
یم دنیب .
( یشریه هب لقن زا
؛زاتمم 3183 : 371 - 333
اهدعب)
یشریه رد
هيرظن اتك یمومع مرتج (3
3334 ) هتك اتب یراتکمه لتکيام
نوسدرفتاگ یحارط34
هدرك تسا یخرب لوصا راتهظا هدتش رد
هيرظن لرتتنك یعاتمتجا ار
زا قتيرط هتچراپکي ندرتك
میهاتفم
لرتنك اب میهافم هيرظن یاه یتتسيز ،یعاتمتجا ناور
یتخانتش ،
تیلاعف یاه هرمزور و اختنا
،ینلاقع لاتصا و زاتب تيرعت
درك . رب ساسا نيا تايرظن
،مرج اتضر تي و یياورماتك هاتتوك
تدم و یناسآ ار مهارف یم دنك . نینچمه مرج ینلاقع و لتباق
شیپ ینیب
؛تسا مدرم ینامز بکترم مرج یم دنوش هك یتشاداپ
ار اب نيرتمك رطخ بیسآ هدعو دهد . ودنيا اتب رد رتظن نتفرتگ
نيا هك توافت یاه یتباث رد شيارگ مدرم رد شريذتپ فارتحنا
دوتجو دراد یرتتصنع یتتسيز
یعاتتمتجا ار
هتب موتتهفم لرتتتنك
یعامتجا هفاضا هدرك دنا . نيا
،موهفم یلرتنكدوخ نیياپ
تسا33
.
7 Involvement
8 Belief
9 A general theory of crime
10 Micheal Gottfredson
11 low self- Control
14 شهوژپ
یعامتجا مظن و تینما یدربهار یاه
، لاس مجنپ
، هرامش یپایپ 31
، هرامش ناتسبات ،مود 3131
زا رتتظن ودتتنيا یدارتتفا هتتك لتتيامت هتتب فارتتحنا دتتنراد
یاراد
تیصخش یشناکت
دنتسه3
. دارتفا اتب نتيا یتگژيو ،یتیتصخش
تبسن هب تاساسحا دارفا
رگيد ساتسح ،هدوتبن ینامتسج (
زا
یورتتین یمتتسج یارتتب
ماتتجنا اك اتتهر هدافتتتسا یتتم دتتننك )
،
سير
7ريذپ
، هتوك
1رظن و ریغ یتملاك دتنا1
. نتيا یتگژيو اته
بجوم یلرتنكدوخ نیياپ
دارفا یم دوتش . هتك رد تتياهن تت أ ریث
یتبثم رب راتفر یفارحنا دراد . زا رظن ودتنيا یلرتنكدوتخ نیياتپ
بجوم یعتضت یاهدتنویپ
یعاتمتجا یتم
دوتش و رد لتباقم
یعضت یاهدنویپ یعامتجا
بجوم یلرتنكدوخ نیياپ
یم دوش .
نانيا رب نيا هدیقع دنا هك نيا هيرظن ب ه روتط رتبارب یارتب هتمه
مئارج زا لتق هتفرگ اتت تقرتس یتهورگ لتباق هدافتتسا تتسا
(
Gottfredson & Hirschi, 1990; Siegel, 2007:297-302
. )
نامه هتنوگ هتك دتمآ رد هتيرظن دتنویپ یعاتمتجا لتماوع
نییعت هدننك راتفر نا
،یفارح دتنویپ یعاتمتجا یعتض
دارتفا اتب
هعماج تسا اما یشریه اب رطم ندرك دوتخ - یتلرتنك یعتض
رب فارحنا رتتشیب هتب تمتس ناور یتسانش یعاتمتجا یتم
دور .
یلرتنكدوتتخ نیياتتپ
هتتك رد لتتئاوا یگدتتنز درتتف و رد هتتجیتن
هعماج یريذپ صقان لکش یم دریگ رب دنویپ یعامتجا دارتفا
رد
لحارم یدعب یگدنز ش نا ت أ ریث یفنم دراد و زا نتيا قتيرط رتب
فارحنا مه ت أ ریث تبثم دراد . ودتنيا یلرتنكدوتخ ار
تب ه ناوتنع
یتتنازیم هتتك تتي صختتش رد لتتباقم هتتسوسو یاتته هتتظحل یا
بیسآ ريذپ تسا
، يرعت یم دتننك
Gottfredson & Hirschi in: (
Longshore & et al., 2004:543
. )
هب ره لاح هديا ديدج یشریه
هزورما س مه یدايز زا تاقیقحت یبرجت
رد هنیمز تاتفارحنا ار
هب دوخ اصتخا هداد
تسا و تایقحت یبرجت ت أ ریث نآ ار رتب
فارحنا ت يأ دی هدرك دنا (
Gransmick & et al., 1993; Greenberg,
1999; Baron, 2003; Cretacci, 2003
.) دتنچره هتيرظن دتنویپ
یعامتجا یشریه
لاس اه لبق و ادتج زا هتيرظن تمع یمو مرتج
رطم دش اما یم ناوت اب قیفلت نيا ود هيرظن هب نییبت فارتحنا
تخادرپ (
Longshore & et al., 2004
. )
1 Impulsive Personality
2 Risk- Taking
3 Short-Sighted
4 Nonverbal
رتلاو
1سلكر اتكرد هلاسمدوخ
2مرج هك رد لاس 3322
3322 هتتتشون تتتسا یتتمك رتتتدوز زا یتتشریه هتتب ثتتحب زا
لرتنك یاه ینوریب و ینورد ب ه ناونع ناگدتنرادزاب زا
یورتجك
هراتتشا دراد . رد تتتقیقح دتتنچره
ستتلكر رد ادتتتبا عتتض
یاهراشف یطیحم
رب درف ار لماع فارحنا یم دناد رد تروتص
نادقف نآ لماع ناگدنرادزاب ینورد
ار یرازبا یارب لرتنك دارفا
رد ربارب فارحنا یم دناد .
هب رظن سلكر یياونمه درف اب هورگ و هعماج یرما یعیبط
و رب ساسا ليامت ینورد وا تسین و ًافرتص زا راتشف و لرتتنك
هورگ همشچرس یم
دریگ . هب ینخس رگيد وا یتگنرمه درتف
اتب
هورگ ار هب یانعم یياونمه یو و یراتفر یشان زا ینورد ندش
اهراجنه و شزرا اه رد وا یمن دناد و یعدم تسا هك نيا راتفر
یعون خساپ هب ذوفن هورگ و هراوتمه زا عوتن تتباجا تتسا و
هاگره راشف هورگ دوجو ادن هتش تسا اي مك دوش درتف نایتصع
هدرك و هب یورتجك یور
دتهاوخ دروآ
( یمیلتس ،یرواد و 3182 :
141
. )
زا رظن سلكر طیحم لصفلاب درف هتب هتباثم هدتنرادزاب یا
ینوریب تسا . نيا یگدنرادزاب لماش
یگدنز رثؤتم ،یگداوناتخ
هورگ یاه تيامح هدننك و یلماوع نوتچ ،تاتیقلاخا ،تراتظن
،مظن اهراجنه و تاراظتنا لوقعم
و هچيرد یاه ناتنیمطا یارتب
اهر ندش زا شنت اه یم دوش . رگا نيا عنام یعتض تتسا درتف
ًلاماك رد رعم اهراشف و ششك یاه یعامتجا رارق
یم درتیگ .
نورد نيا یهاگآ
،یدرف یگدنرادزاب ینورد
دوجو دراد . دارتفا
ليامتم هب فارحنا (
ًاساسا دارفا اب یگدنرادزاب ینورد
یعتض )
ًلاامتحا یخرب یتابیكرت زا یلرتنكدوخ اپ
ي
،نی دوخ یعض
، ارتف
دوخ ( نادجو ) هعسوت
،هتفاین دوخ هرادنپ
،یفاكان لمحت یماكان
اتتپ ي
،نی نادتتقف کرد زا تتسم ؤ تیلو و یدتتنمفده یفاتتكان
ار رد
رایتخا دتنراد . یگدتنرادزاب یتنورد
طتخ رتخآ عاتفد رد رتبارب
اهراشف و ششك یاه ینورد و ینوریب ( یارتب فارتحنا ) تتسا
(
Beirne & Messershmidt, 1995:458-460
. ) رد تقیقح دنچره
سلكر ناگدنرادزاب ینوریب
ار لماع یلصا لرتنك راتفر یم دتناد
و عض نآ اه ار لیلد یلصا فارحنا رد هعماج یم دناد اتما رد
5 Walter reckless
6 The Crime problem
هعماج لیلحت نوناق یتخانش
یگدننار رد یزيرگ ت اب
أ یعامتجا لرتنك هيرظن رب دیك (
یدروم هعلاطم :
اکن رهش ناناوج 13 )
تروتتص عتتض
لرتتتنك ناگدتتننك یتتنوریب
نتتيا رد تتتياهن
ناگدنرادزاب ینورد
دنتسه هك درف ار زا فارحنا زاب یم دنراد .
لدم یرظن
اب هجوت هب تايرظن رطم هدتش رد ،لااتب نتيا هتجیتن لتصاح
یم دوتش هتك رد نتيا تنتس ،یرتظن نادتقف لرتتنك یعاتمتجا
یم دناوت هنیمز زاس فارحنا دارفا زا دتعاوق یعاتمتجا ار
مهارتف
دنك . نيا عض لرتنك رد هيرظن هیلوا یشریه اب ناوتنع دتنویپ
یعامتجا عض
ی نایب هدش تسا . یدنویپ هك هنیمز زاس روتضح هعماج
رد درف تسا . وا اب هتئارا موتهفم یلرتنكدوتخ نیياتپ
تب ه
ناونع کرحم فارحنا و قیفلت نآ اب دنویپ یعاتمتجا هتيرظن
یا
یقیفلت رد نییبت فارحنا هئارا یم دهد . هب رظن یم دسر هك نتيا
هيرظن هب تروص رگيد رد هيرظن یگدنرادزاب سلكر
رط هدش
تسا . وا زین زا عض ناگدنرادزاب ینوریب
( میقتسم ) و یتنورد
ب ه ناونع لئلاد فارحنا مان یم درب . اب قیفلت نيا میهافم یم ناوت
لدم ريز ار یارب نییبت راتفر نوناق یزتيرگ رد یگدتننار هتئارا
داد .
لدم 1 - او و لقتسم یاهریغتم نیب طباور یرظن لدم قیقحت هتسب
تایضرف قیقحت
تایضرف قیقحت
دنترابع زا :
3 - لرتنك ینوریب ( و داعبا نآ ) رتب نوناتق یزتيرگ رد یگدتننار
تأ ریث ینعم یراد دراد . نيا هیضرف یاراد ود هیضرف یعرف تسا :
لا - لرتنك یمسر رب نوناق یزيرگ ت أ ریث ینعم یراد دراد .
- لرتنك ریغ یمسر رب نوناق یزيرگ ت أ ریث م ینع یراد دراد . 7
- لرتنك ینورد نیياتپ رتب نوناتق یزتيرگ رد یگدتننار تت
أ ریث
ینعم یراد دراد .
1 - دنویپ یعامتجا (
و داعبا نآ ) رب نوناتق یزتيرگ رد یگدتننار
تأ ریث ینعم یراد دراد . نيا هیتضرف یاراد راتهچ هیتضرف یتعرف
تسا :
لا - تكراشم یعامتجا
رب نوناتق یزتيرگ رد یگدتننار تت
أ ریث
یلرتنک دوخ نییاپ
دعاوق زا یطخت یگدننار ینورد لرتنک
نییاپ
یعامتجا دنویپ ینوریب لرتنک
یمسر لرتنک
یمسر ریغ لرتنک
رد یزیرگ نوناق یگدننار
جا تکراشم
یعامت یعامتجا یگتسباو نوناق هب داقتعا یعامتجا دهعت
17 شهوژپ
یعامتجا مظن و تینما یدربهار یاه
، لاس مجنپ
، هرامش یپایپ 31
، هرامش ناتسبات ،مود 3131
ینعم یراد دراد .
- یگتسباو یعامتجا
رتب نوناتق یزتيرگ رد یگدتننار تت
أ ریث
ینعم یراد دراد .
پ - داتتقتعا هتتب نوناتتق رتتب نوناتتق یزتتيرگ رد یگدتتننار تتت
أ ریث
ینعم یراد دراد .
ت - دتتهعت یعاتتمتجا رتتب
نوناتتق یزتتيرگ رد یگدتتننار تتت
أ ریث
ینعم یراد دراد .
شور یسانش قیقحت
نتتيا قتتیقحت زا عوتتن یفیتتصوت -
لحت یتتلی و زا قتتيرط شور
شيامیپ ماجنا هدش تسا . هعماج یرامآ نيا قیقحت هتیلك ناتنز
و نادرم 38 ات 11 لاس یاراد همانیهاوگ و
هقباتس یگدتننار رد
رهش اکن تسا . مجح هعماج نتيا قتیقحت رتب ساتسا راتمآ تب ه
تسد هدمآ زا هرادا یيامنهار و
یگدننار نتيا رهتش 3317 رتفن
تسا مجح هنومن رب ساتسا تمرف لو ،ناركوتك اتب لاتمتحا 31
دصرد نانیمطا 124 رفن تسا . رد نيا قیقحت هداد اته زا قتيرط همانشسرپ
ققحم هتخاس عمج یروآ ديدرگ . اب هجوت هب لاتمتحا
شودخم ندش
همانشسرپ اته
رد رتثا ختساپ یاته ،بتسانمان رد
هعومجم 174 همانشسرپ ریثکت
و عيزوت هدتيدرگ ستپ زا راتنك
نتشاذگ همانشسرپ یاته م شودتخ رد
تتياهن 144 همانتشسرپ
دروم هيزجت و لیلحت رارق تفرگ . شور هتنومن یرتیگ رد نتيا
قیقحت هشوخ یا دنچ هلحرم یا هدوتب تتسا . نيدتب روتظنم زا
نایم قطانم دوجوم رهش اتکن ود هتقطنم تب ه تروتص یفداتصت
اختنا هدش تسا و رد نایم قطانم هلحم یياه مه ب ه تروتص
یفداصت اتختنا دتش . رد تلحرم ه دتعب اتب اتختنا یفداتصت
هچوك اه و هرامش کلاپ لزانم دارفا دروم رظن اختنا دتيدرگ .
یارب نیتیعت نازتیم راتبتعا صخاتش یياته هتك یارتب شجنتس
اتتهرییغتم هتتیهت
هدتتش تتتسا زا راتتبتعا اوتتتحم و رتتظن نارواد
صصختم هدافتسا
هدش تسا . نیتنچمه یارتب
یتسررب یياتياپ
س ؤ تلاا زا بيرض یافلآ خابنورك سا هدافت ديدرگ هك ياتتن نآ
رد لودج 7 هدمآ تسا .
لودج 2 - نازیم ییایاپ صخاش یاه قیقحت
صخاش مان س دادعت
ؤ لا افلآ رادقم
یمسر ریغ لرتنك 1
4227
یمسر لرتنك 1
4222
نوناق هب داقتعا 2
4223
یعامتجا دهعت 2
4228
یعامتجا یگتسباو 2
4221
نیياپ یلرتنكدوخ 2
4221
ق یزيرگ نونا 37
4231
فیرعت اهریغتم
ریغتم هتسباو رد نيا قیقحت نوناق یزتيرگ رد یگدتننار تتسا
.
نوناتتق یزتتيرگ رد یگدتتننار هتتب
هتتباثم نوناتتق یزتتيرگ مرتتن
3
(
،نایئاجزوریف 3183
هب)
یراتفر هراشا دراد هتك زا قتيرط نآ درتف
دعاوق یگدننار ار هديدان یم دریگ . یارب شجنس رتیغتم هتتسباو
1 Soft law-evasion
37 س ؤ لا معا زا یگدننار اب تعرس ریغ
،زاجم نتسبن دتنبرمك
،ینميا کراپ
،عونمم یگدننار نودب یهاوگ هتمان و هتمیب ،هتمان
تقبس ریغ زاجم و س ؤ تلاا رگيد یحارط ديدرگ . نيا س ؤ تلاا
اب هرمن 3 ات 1 و رد طس هلصاف یا دروم شجنس رارق تتفرگ .
نینچمه هس هزاس لرتنك ینورد ( اب ي دعب و تب ا 2 تس ؤ لا اتب
هرمن یهد 3 ات 1 و رد طس هلصاف یا )
، لرتنك یتنوریب ( اتب ود
