دیلک ناگژاو : ور ،تملاس ،هناخد Flow Health نم ، ر لادنک بآ تیفیک

(1)

ۀرود 9 ۀرامش ، 1 ، راهب 1401 ص ، 46 - 35

هناخدور تملاس یناکم و ینامز تارییغت دنور یبایزرا مرن زا هدافتسا اب

رازفا

Flow Health

علاطم(

ۀ ناخدور :یدروم ۀ

هرق )وس

هقجلاس یلع یدوراگیس یقیلخ مارهش ،1

میهارباروپ هرارش ،2

یگیب دماح ،3

4

1 . داتسا مامت ایحا هورگ ی

،ینابایب و کشخ قطانم ۀدکشناد

یعیبط عبانم

، اگشناد نارهت ه

2 . رایشناد ایحا هورگ ی

،ینابایب و کشخ قطانم ۀدکشناد

، نارهت هاگشناد

3 . رایشناد ،تسیز طیحم هورگ ۀدکشناد

نارهت هاگشناد یعیبط عبانم

4 . دشرا یسانشراک لیصحتلا غراف

،یرادزیخبآ ۀدکشناد

، نارهت هاگشناد

( تفایرد خیرات 1

۰ / ۷ ۰ / 14۰۰

؛ ب خیرات یرگنزا 3۰ / ۰۸ / 14۰۰

؛ بیوصت خیرات 11

/ 11 / 14۰۰ )

هدیکچ

ک ی ف ی ت هناخدور بآ مهم لماوع زا اه

ی و دراد طابترا هدنز تادوجوم و ناسنا تملاس اب هک تسا هب

ارش زا رثأتم تدش ی

ط مکاح

رب وح ۀض خبآ ی ز ا هک تسا ی

ن لاعف ی ت اه بط تروص هب ی

ع ی ی ا عونصم ی م ماجنا ناسنا تلاخد اب و ی

گ ی در . هب ا ی ن

،روظنم شهوژپ

سررب هب رضاح ی

صخاش اه ی ه ی ژولورد ی ک ی فادا و ی ک ی ناخدور ۀ هررق هداد درنور درورم رد .ترسا هرتخادرپ ورس اره

ی تملارس

هب تسد مرن زا هدمآ ره رد دنور ،رازفا

ا ی هاگتس ب ه سررب هناگادج تروص ی

هب هجوت اب .دش اتن

جی هرب ترسد آ زا هدرم ا ی هاگترس اره ی

هعلاطم هدش ، هس ا ی اگتس ه شهاک دنور ی

ود و ا ی هاگتس اراد ی ازفا دنور ی ش ی .تسا ا ی هاگتس شهاک دنور ناروخراهن ی

حطس رد ۹۵ / ۰

ود و هتشاد ا

ی هاگتس شهاک دنور هلحم زاغ و هاگودرا لپ ی

حطس رد ۹۹

/ ۰ هتشاد اتن .دنا ی ج هب تسد هدمآ رم نارشن ی درهد ا ی هاگترس

ی قاس ی رتمک ی ن م ی ناز و هتشاد ار تملاس ا

ی هاگتس زاغ ن هلحم ی ز ب رد ی ن د ی رگ ای هاگتس اه اراد ی ب ی رتش ی ن تما ری زا ارش صخ تملارس

.تسا هدوب ا

ی هاگتس تما اب هلحم زاغ ی

زا ۸۶ / ۰ ب ی رتش ی ن تما ی زا رب رد ار تملاس ی

ن ا ی هاگترس اره ی هرعلاطم درورم ملارس و دراد

ررت ی ن

ای هاگتس ه تملاس رظن زا ی

ژولورد ی ک ی و تسا ای هاگتس ی قاس ی تما اب ی زا ۷2 / ۰ رتمک ی ن تما ی زا ب رد ار ی ن ای هاگترس اره ترسا هترشاد

.

رد تملاس ا

ی هاگتس اه ی اراد هلحم زاغ و هاگودرا لپ ،ناروخراهن ی

شهاک دنور ی

حطرس رد ۹۹

درصرد ترسه دن و ا ی هاگترس اره ی

ی قاس ی دورو و ی ازفا دنور رثوک دس ی

ش ی هتشاد .دنا ا ی هاگتس هلحم زاغ ب ی رتش ی ن ش ی ب شهاک ی ار راد د .

دیلک ناگژاو : ور ،تملاس ،هناخد Flow Health

نم ، ر لادنک بآ تیفیک ، .

لوئسم ۀدنسیون

Email: hamedz1373@gmail.com

(2)

ش بآ ع انم ی

ر ی

،ن ساسح ی ت ک ه ترسن ی

ف ی ت هناخدور بآ اته

لتماوع و تم ؤ رث رتت وآ اته رورتتض ی تتسا [ 1 .]

هتتناخدور ،اته

متسیس یاه ادتیچیپ و یاتیوپ کییولوردتیهوکا دنتتسه

هتک

ه ددش تحا ریثأا تیلاعف یاه یناسنا رارق دنراد [ 2 .]

ازورما

،

تیلاعف یاه یداصتقا ت یعامتدا و رییغا میلقا رتس تیرخا

متسیسوکا یاه

هناخدور یا و رییغا رد تّیمک و تتیفیک وآ اته

ش اد تسا و ایحا

، تظافح و یرادهگن هناخدور اه یرما یرورض

یتقلا یتم دوتش [ 3 ] ترط تیرعا ،،یروتن تناخدور ۀ ملاتس

یمتسیسوکا تسا

هک یگچراپکی یکییولوی

و پ یرادیا هتتشاد

دشا . تم تس هتناخدور رت ار ات یگچراتپکی ،کییولوردتیه

یگچراتپکی ،یکییوتلوکا

یارتش یهاگتتسیز و

یاتهرتماراپ

ییایمیش تسا ۴]

. [

وایوئایی و1

واراکمه ۵]

ی د [

هتناخدور زا

مهم نیرا یگژیو یاه یکییولوردیه هناخدور

اته تتسا و ریثأتا

میقتسم و یمیقتسمریغ ر

تم س سیسوکا مت

،دراد رد یلاتح

هک ی د هناخدور ه روط میقتسم یاهزاین یتتسیز هتنوگ یاته

یهایگ و یروناد هناخدور ار اأ نیم یم دنک ه روط میقتسمریغ

زین تیفیک یکیزیف و ییایمیش بآ ار رییغا یم دهد . وایدزی و

واراکمه [ 6 ] ، هتقرط یدتن تم تس هتناخدور یارت فادتها

درادناتسا ادافتسا یم دوش هک ره کی زا هتسد یدن یاه تم س

هناخدور ا 1 حطس زا تم س متسیسوکا هتس او

تسا . تناو

]

۷2

زا[

یرط صخاش یاه

،ییایمیش کییولوکا

و یحم تسیز

رد وح ۀض زیخ آ یمایم رد اکیرمآ داع طا یفلتخم ار رد نیمز ۀ

شجنس تم س ه تسد روآ .د ر ساسا جیاتن ه تسد ادتمآ زا

ادشدای شهوژپ

، صخاش یاه مانر ه یزیر

،بآ نیمز و شنکارپ

یناتسنا داتع طا ی وتخ

ار رد راتیتخا واریدتم یتیاردا رارتق

یم دهد . وایوئایی و واراکمه [ ۵ ] تم س ناخدور ۀ درز نیچ ار

ا ادافتسا زا صخاش یاته تم تس ،هتناخدور دتننام

واتیرد

،لقادتح تتیفرظ یت د واتیرد ،ررکادتح یتش

یتضرع

ب یس تشد

،اه درد ۀ تیفیک

،بآ طانم بلااا

،اه متسیسوکا

بآ تیفرظ ریخذ ۀ بآ ا ادافتسا زا اداد یاه یکییولوردتیه و

1. Xiaoyan 2. Wang

تم س هناخدور و وح ۀض زیخ آ رد هناماس اه ی شجنس حم ی

زی تس رد رظن هتفرگ ادشن و یفرعم هعومجم ا ی زا هناماس اه ی

یلم ی ایزرا تم س وح ۀض زتیخ آ رد روتشک نیتچ یرورتض

تسا ول.

و3

واراتکمه [

9 ] بوچراتچ یدتیدد

یارت ی اتیزرا

تم س متسیسوکا ناخدور

ۀ نییاش ا رد رظن نتفرگ یاضاقا

دامدخ واسنا هئارا .دندرک وآ اه ادت ا نیدنچ هطقن ار رد لوط

ریسم هناخدور باتختنا دتندرک و خاتش ص اته ی ،اتمد تیادته

،یکیرتکلا

،هتیدیسا لیتسناتپ شهاتک ،وویتسادیسکا وازتیم

لیفورلک و نینچمه

، تیفیک ااگتسیز حم ی زی تس هناخدور ار

ا ادافتسا زا صخاش اه ی ف ی ن پوت ک ووت و ووتکن پوئز تسرر

ی

درک دن

، جیاتن واشن داد تیعضو یکییولوردیه بآ

رد تناخدور ۀ

نییاش ه روط لک ی یعض ادو و یوگلا رییغا یجیردتا رد

لوط هناخدور ار واشن م ی دهد . حطس یتم س هناخدور ه روط

لک ی رد تسدلاا سوتم

، اما رد لغا دراوم ی رام ی از رد سو

و اپ یی ن تسد ار واشن م ی دهد یگدولآ بآ رد ناخدور ۀ نییاش

رتشی رد سو و اپ یی ن تسد زتکرمتم ادتش تتسا ینات رق.

و

واراکمه [ 10 ] ی ایزرا تیعضو تم تس تناخدور ۀ دراتیز رد

واتسا واتسلگ ار ر ساتسا صخاتش یتفیک

NSFWQI

دروتم

سرر ی رارق دنداد . ه نیا روظنم

، هنومن رادر ی زا 10 ااگتتسیا

بآ جنس ی رد لوط هار آ ۀ درایز رد راه و واتس اا 1391 ماجنا

تفرگ و یاهرتماراپ وژیسکا

،لولحم

،هتیدیسا وژیتسکا دروتم

ین زا

،یتسیز

،كاینومآ

،دارتین

،دافسف دادماد

،لک یامد

،بآ

درودک و مک ی ت ازادنا گ ی ر ی دندش . عومجمرد

، ساسا ر جیاتن

ه تسد ادمآ

، یارش یفیک هار آ ۀ درایز بولطمان یفرعم دش

.

راتتموک رد واتتیرد دتتنور ییاتتسانش یارتت شناراتتکمه و۴

اتتکیرمآ نتتم یرتماراتتپان ووتتمزآ ، -

اتت ار لادتتنک راتتهچ

ور ش

نیشی و نیگنایم ،هنیمک رامآ یور لتخم ۀ

رد واتیرد یت د

.دنداد ماجنا هنلااس و یلصف ینامز سایقم ی

هتفا اته ی واتشیا

ی وا دننک ۀ وایرد نیگنایم و هنیمک رد رادانعم و تررم دنور

3. Luo 4. Kumar

(3)

تسا 11]

یکینزو .[

لدتم یاتهرتماراپ باختنا ا واراکمه و1

خدور تم س ی ایزرا یار یکییولوردیهوکا ،هنا

صخاش اته ی

شخ جنپ ه ار یکییولوردیه ناخدور وایرد مییر زا

ۀ لماتش

،موادا ،یناوارف ،یگرز وامز

دن ی و وازتیم واتیرد دارتییغا

رد واتیرد عوتن ساتسا رت ار شخ ره و دندرک میسقا هتس

قرط ۀ ، سوتم مک و زی دا هس ک دن ی دندرک

، اداد ادش تسا

[ 12 ] پ . ی

2وتن یراوشهام و یار 3

زرا ی ی ا رد هتناخدور تم س

مشچ اهزادنا ی موح ۀ عسوا ه یرهش ۀ

زرا یارت یرازت ا تی

ی ا

یار هناخدور تم س ا ارارا رد رطخ لاعف

ی ت اه ی رفا ی یح

لک صخاش هس زا ادافتسا ا کرلد دشر و ی

ید هتتخادرپ دتنا

[ 13 .]

،لازنگ - ا ی

۴اکن و واراکمه ( 2016 ) رس ی اه ی ناتمز ی

ک ی ف تتی ت وتتسر راتت و بآ ی

ح و تتض ه اتته ی خ آ تتی ز زرواتتشک ی

لی ن ی کوجن

۵ی پ و ی کوداه

6ی ت رغ بوند رد ی

ارت ار دتن نف ی

خشا ی ص .دتندرک هتعلاطم دتنور وآ

اته ووتمزآ زا اته ی دتنور

کا غتم ی ار دنچ و غتم ی ر ۀ نم - ار لادنک ی اداد اته ی ک ی ف تی ت

رک ادافتسا بآ دند

اتتن هک ی ج تمه ۀ شور ارت اته ی اداد اته ی

ذغم داوم تظلغ ی

لو ،دو ه اشم ی

ر ا ی اداد اه ی بوتسر را

ا .دو دوافتم ی

واش ی وا ازفا دنور هک دندرک ی

ش ی و تظلغ رد

اهرا ی ن عومجم ی

،ویورت ن ی دارت - ن ی ویورت و لوتلحم رفسف و

ی ک دنور شهاک ی دراد دوتدو تلعم داوتم تتظلغ رد [

1۴ .]

۷وئای واراتکمه و (

201۷ ) راگزاتس ی اپ تی راد ی زی تتس موت و

سوکا تم تتس ی

متتتس ور اتت ار ی درتتک راگزاتتس ی ه تتی لورد ی ک

حم ی ط ی

، ار ی تمخا ی ن رد تی وا اته ی حم ی تط ی تتحا ریثأتا

لاعف ی ت یاه دش ی د واسنا دروم تسرر ی رارتق دتنداد ا رد . تی ن

شهوژپ هنوگ اه ی لک ی د ی هام ی

، تم س صخاش ی

یولو ی ک ی

،

رد تعرس ی

وا بآ مع و ه

واوتنع صخاتش دروتم تسرر ی

اتن .دنتفرگ رارق ی

ج ادشدای شهوژپ تش طانم داد واشن

ره ی

تت رخم دارتتثا تتتسدلاا ی

یوتتلوفروموئی رتت ی

تتسم ی ر رد تتی وا

غ رس هک دراد هناخدور ی

لامرنر رد ودش ی وا حم ی زی تس ی

م ی وش د و ازا اه ی تسدلاا ی

رتش ی ن ن ی زا رد ه تی وا تحم ی

زی تتتس ی دتتنراد ار [ 1۵ ].

تتنچ واراتتکمه و8

( 2018 ) دارتتثا

غا یی ر ر راک ی عسوا و ۀ عاتمتدا ی - داتصتقا ی تم تس رت ار

وکا س ی متس هناخدور دروم سرر ی و دتنراد رارق صخاتش

اته ی

1. Wozniki 2. Pinto 3. Maheshwari 4. Gonzales-Inca 5. Yläneenjoki 6. Pyhäjoki 7. Zhao 8. Cheng

ر راک ی

، اده ی ت رتکلا ی ک ی

، نی ویورت نومآ ی

،كا ن ی ویورتت ،لتک

سکا و رفسف ی

وژ دروم ن ی زا سرر ار ی دتندرک . اتتن ی ج شهوژتپ

ادشدای عضو داد واشن ی

ت تلک ی هتناخدور زا

اتحل تم تس

عض ی و تسا ر راک ی اه ی تتررم دارتثا عارم و لگند ی

رت

ا تم س سوک ی متس ر راتک و دتنراد هناخدور ی

رهتش ی دارتثا

فنم ی دراد 16]

یناتکم و یناتمز دارتییغا شهوژتپ نیا رد.[

رد وایرد تم س ارود

اه ی ددمدنل ادافتتسا و دش یسرر

زا مرن رازفا

FLOW HEALTH

و سقا ی م دن ی رود یااعلاطم ۀ

ریز ه ارود اه وداد واشن یار قد

ی رتا زا تم تس دارتییغا

روآون ی اه ی .تسا شهوژپ نیا دم فادها

ار شهوژپ نیا رظن

م ی واوا ه دروو هو خ ریز :درک

1 . یتسرر دتنور دارتییغا یناتمز

و یناتکم تم تس

کییولوردیه ناخدور

ۀ ارق وس ا ادافتسا زا صخاش یاه لتخم .

2 . ییاتتسانش طاتتنم

و واتتکم ییاتته هتتک تم تتس

کییولوردتیه رد

وآ اته ترتسن هت ریاتس اتقن واتفا د

یریگمشچ هتشاد

دشا

.

و داوم شور اه

قطنم ۀ هعلاطم هدش

واتسا واتتسلگ ات تعتسو 2۴60۷ ک ی عت رمرتمول رد

لامتش

یقرش واریا عقاو ادش تسا . وح ۀض زیخ آ ارق وس ت واگرگ رد

شخ بوند یقرش یایرد رزخ رارق دراد . واتسا واتسلگ نی

ضرع ییایفارغد 36

هدرد و 30 هتقیقد اتا 38 هتدرد و 8

د هقیق یلامش و لوط ییایفارغد ۵3

هدرد و ۵۷ هتقیقد اتا

۵6 هدرد و 22 قیقد ۀ یقرش زا تصن راتهنلا یوتنیرگ عتقاو

ادش تسا . ود ناخدور ۀ ارتق وتس و واتگرگ دور زا متهم رتا ی ن

هناخدور اه ی نیا واتسا دنتسه . وح ۀض زیخ آ ناخدور ۀ ارق وس

1۷61 ک ی ع رمرتمول تحاسم

دراد . نیگنایم هنایلاس تنرا یگد

رد وح ۀض واگرگ دور ارتق-

وتس زا دودتح 300 م ی تل ی رتتم رد

ارانک اه ی ی وند و یلامش وح ض ه اا دودح 1000 م ی تل ی رتتم

رد شخ یزکرم وآ ریغتم تسا . نیگنایم هنایلاس امد دودتح

1۷ تدرد ۀ تناتس ی دارتگ رد یحاوتن تتسپ اتا ۵ / ۷ تدرد ۀ

تناس ی دارگ رد داعافارا ی وند وح تض ه شهاتک تم ی ی دت ا . رد

لکش 1 تیعقوم قطنم ۀ دروم هعلاطم واشن اداد ادتش تسا .ت

نیتنچمه رد

لودتد 1 ماتن و تتیعقوم ای ااگتتس اته ی دروتم

سرر ی رد وح ۀض زیخ آ ناخدور ۀ ارق وس هئارا ادش تسا

.

(4)

لکش 1 . تیعقوم قطنم ۀ هعلاطم هدش

لودج 1 . تاصخشم ای

هاگتس اه ی دروم هعلاطم رد وح ۀض زیخبآ هرق وس

هاگتسیا اگتسیا دک

ه هناخدور مان ییایفارغج لوط

ییایفارغج ضرع ایرد حطس زا عافترا

یرامآ ۀرود لوط

ااگودرا لپ 08۵

- 12 تشد امرگ 00

- 3۵ - ۵۴ 12

- ۴۷ - 36 ۴6۵

1362 ت 1393

واروخ راهن 0۴3

- 12 درایز

32 - 28 - ۵۴ ۵۴

- ۴۵ - 36 ۵۵0

1362 ت 1393

هلحم زاغ 0۴9

- 12 یوکدرک 32

- 0۷ - ۵۴ ۵1

- ۴3 - 36 260

1362 ت 1393

اسی یق 09۵

- 12 یقاسی

00 - 1۴ - ۵۴ 0

- ۵0 - 36 6

138۵ ت 1393

رثوک دس یدورو 109

- 12 لمون

۵0 - 32 - ۵۴ ۴۷

- ۴۷ - 36 2۵0

13۷۴ ت 1393

یفرعم مرن رازفا

Flow Health

مرن رازفا ی یار ی ایزرا فارحنا واتیرد هتناخدور و یتحارط

کی مییر وایرد هناهام یطیحم .تسا نیا مرن رازفا رد لاس

2012 سوا پیگ ل و واراکمه 1۷]

فدها [

ی ایزرا یحارط

و تیریدم مییر وایرد هناخدور هک فده یلوا وآ رساحم ۀ

زایتما هنلااس یار تم س کییولوردیه هتناخدور

تتسا رد

روشک نیچ هعتسوا تتفای . نیتنچمه

،

Flow Health

کتی

مانر ۀ یکمک یار ی ایزرا و تیریدم مییر وایرد هتناخدور

تسا هک فده یلوا وآ م رساح ۀ کی زاتیتما هنلااتس یارت

ی اتیزرا تم تس ییولوردتیه هتناخدور

تتسا . نیتنچمه

،

م ی دناوا ه واونع کی هلیسو یار نییعا و ی ایزرا واتیرد

یحم یتسیز ادافتسا دوش . رد نیا مرن رازفا یار رتساحم ۀ

تم س وایرد زا اداد اه ی یت د هتنازور و هتناهام ادافتتسا

م ی وش د هک یار رته کتی زا اتهرایعم کتی زاتیتما هنلااتس

هرساحم م ی .دوش یااع طا هک

نیا مرن رازفا واشن تم ی دتهد

لماش لودد کییازوم ، زایتما نلااس ۀ تم س

،وایرد رادومن

یطخ یرس ینامز زایتما وایرد یار لاسره

،وومزآ رادومن راتخاس

یعمجا ( یرتس یناتمز زاتیتما تم تس واتیرد ) و

لودد دارمن هنلااس وایرد سا .ت ار ر راک ه ود تمتسق

یلوا میسقا م ی دوش . شتخ ییلاات ت ار یارت نیتیعا و

دهاشم ۀ اداد اه ی یدورو تسا شخ .

نییاپ یار دهاتشم ۀ

جیاتن تسا . یدورخ ار ه دروو کی لیاف هئارا م ی دهد هک

نیا لیاف لماش دراوتم رتیز تتسا : هتو خ ا ی زا اداد اته ی

،یدورو هلمدزا ره زگ ی هن ا ی هک عا ر ی ادش و لاس اه یی هک

اداد دودو هتشادن

،تسا لک زایتما یاه تم تس واتیرد و

زایتما یار لاسره هک دروم زجا ی ه لحاو ی ل هتفرگرارق تتسا

.

جیاتن لقادح وایرد

،هناهام هلمدزا زایتما صخاشریز

،انرم

مجح وایرد هنلااس و

،هناهام جیاتن وایرد ،یتحارط متجح

وایرد هنلااس و هناهام و وا تو ی اته ی یراتمآ یتفلتخم زا

اداد اه ی ه ادر راک ادش ار لماش م ی دوش

.

یاهرایعم دروم

ن ی زا یارب بساحم ۀ تملاس نایرج

یار رساحم ۀ زایتما تم س کییولوردیه هناخدور

رد مرن رازفا

ادشدای زا جنپ رایعم لتخم هک زا دایتووصخ واتیرد

و رت

ساسا ی د هناهام جارختسا تم ی دوتش

، ادافتتسا ادتش تتسا .

(5)

یاهرایعم ادشدای

لماتش نیگناتیم یت د

،هتناهام ت د ی اته ی

ررکادح و

،لقادح دارییغا ینامز د ی اه ی لقادح و ررکادتح

رد سایقم ینامز

،هنلااس یناوارف موادا و تتیل اق تپ ی ش ی تن ی

د ی اه ی دایز و مک عیاقو و ددش و یناوارف دارییغا رد مجح

ی د تسا . ادت ا اداد اه ه تمرف دروتم ادافتتسا رد مرتن رازتفا

Flow Health

لیدترا دتش . ،پتس

، یهدزاتیتما تم تس

کییولوردیه هناخدور

ا ادافتتسا زا مرتن رازتفا

Flow Health

دروو تفرگ . ل اق یروآدای تسا هک تتمرف اداد اته ی دروتم

ادافتسا رد نیا مرن رازفا ه دروو

CSV

تسا .

شور اه ی نییعت دنور رد کی هناخدور یط نامز

هت روتظنم نیتیعا دتنور دارتییغا یناتمز

زاتیتما تم تس

یط رود ۀ یرامآ دودوم زا ود وومزآ

یرتماراتپان نتم

لادتنک-

و رتگنیمخا نتس

ادافتتسا دتش

.

وومزآ اه ی یرتماراپان ه

روط لوادتم و ادرتسگ رد لتیلحا

دنور رس ی اه ی ینامز یکییولوردیه و

یتسانشاوه هت

راتک

هتفرگ تم ی تش دو . ووتمزآ یرتماراتپان نتم

لادتنک-

هتلمدزا

شور اه ی لیلحا دنور اداد اه تسا هک نیلوا رات هت تسو ی ل ۀ

1نم ( 19۴۵ ) ادافتسا دش و

،پس رد لاتس 19۷۵ لادتنک

2

18]

ار وآ[

تس اداد و نتیا ووتمزآ ء زتد لوادتتم رتا ی ن

شور اه ی یرتماراپان لیلحا

دنور رس ی اه ی ینامز ه رامتش

م ی دور

، ادافتسا زا نیا شور ه نیا لیلد تسا هتک تتیل اق

در راک یار عاونا اداد اه ریغ لامرن صقان و یلتصف ار دراد و

یاراد نیرتتشی ییاتناوا

یتااذ رد لتیلحا اداد اته تتسا .

نینچمه

، نیا وومزآ ترسن ه رگید وومزآ اه ی یارت ،دنور

دنور نییعا رس

ی اه ی کییولوردیه ینامز سانم

را .تسا

یقحا نیا رد زا

اداد اه ی ددمدنل 30

هلاس ادافتتسا

هقطنم رد تم س دارییغا و دش دروم

سرر ی و تفرگ رارق

،پس

، یار قد ی را دارتییغا ودو زات

ۀ راتهچ هت یناتمز

میسقا شخ ش

د رد تم س و ای

ااگتس اه ی دروتم هتعلاطم

ازا ره رد تسد ه

.دمآ تم تس صخاش شیازفا ای شهاک

.دش یسرر یار

ادانعم ر زا دارتییغا نتیا ودوترن اتی ودو

نم و نس رگنیمخا شور ت

دش ادافتسا لادنک 18]

. [

جیاتن رد لکش 2 کی شیامن یتلک لودتد(

)کتییازوم زا

یارتش

کییولوردتتیه ااتتگودرا لتتپ ااگتتتسیا رد هتتناخدور

یتتط رود ۀ

1. Mann 2. Kendall

یرامآ هئارا ادش تسا هک رد وآ ریداقم فارحنا رد یاهرایعم

دروم هعلاطم واشن اداد ادش رد .تسا نیا رادوتمن کتییازوم

نر اه واشن دنهد ۀ وازیم فارحنا اهرایعم دنتسه هتک تنماد ۀ

دارییغا زا رفتو اتا کتی تتسا . رد لتک لودتد کتییازوم

داع طا یلک زا تیعضو ار اهرایعم رد

رایتخا رارق م ی دهد ر .

رد دودوم داع طا ساسا واتیرد موادا صخاش رادقم لکش

مک یلیخ

PVL³)

رد ) د رو ۀ رایتس فارتحنا یاراد یااتعلاطم

یمک تتسا ریداتقم . صخاتش اته ی واتیرد ررکادتح

(HF^۴)

،

ررکادح وایرد هتناهام

(HM^۵)

موادتا رد تی وا اته ی لقادتح

(PL⁶)

و نیرتمک وایرد هناهام

(LF^۷)

رد یاتهتنا رود ۀ دروتم

هعلاطم ( دایز رایس فارحنا یاراد ااگودرا لپ ااگتسیا رد 0

اا

2 / 0 ) تسه دن تدوا ات . فارتحنا هت ه صخاتش

اته ی ادتشدای

م ی واوا ه عوقو س ی ب اه ی شیازتفا ،دیدتش دتیلوا

باتناور

یحطس و زتین شیازتفا ارته رادرت ی واتیرد زا رد

ااتم اته ی

یلاسکشخ اراشا

رک د . صخاش رادقم موادا

واتیرد ررکادتح

(PH⁸)

رد تتنایم ۀ رود ۀ ( یااتتعلاطم 1992

- 1993 ) فارتتحنا

دایز رایس راد

د ددم نیا زا و دارتییغا یاراد ارود یاهتنا اا

مک رایس تسا

وآ دارتییغا و صخاتش نتیا ساسا ر . یتط

،ارود م ی واوا نیتنچ تن ی هتج گ تی ر ی رد هتک درتک ارود

اته ی

هتشذگ واکما عوقو رد ی وا اه ی ا د ی اه ی هناهام دایز دوتدو

هتشاد تسا

، رد لاح ی هک رد لاس اه ی ه ریخا تلع شیازتفا

یگتفشآ و اره رادر ی زا وایرد هناخدور و زین لرتنک وایرد

دورمک و شرا اه واکما عوقو رد ی وا اه ی ا یلاوتم ی د داتیز

شهاک پ ی اد ادرک تسا . رادقم صخاش اته ی دارتییغا یلتصف

وایرد

(SFS⁹)

و هنماد عوقو رد ی وا اته تس ی ی

(FFI¹⁰)

هتک

صخاش رد ی وا اه ی و ارود وایاپ رد ی یس لاس

اته ی رتیخا

ایس فارحنا یاراد نیتنچمه و تتسا ادوت داتیز ر

، صخاتش

زا یضع رد یلصف دارییغا لاس

اه یتعیرط تتلاح زا فارحنا

دراد یحطس وایرد فارحنا و رییغا لیلد ه تسا نکمم هک

رد هک یاارییغا و اره

رادرت ی ا ی داتج ادتش رد .دتشا ،تتسا

لکتتش 2 رادوتتمن یتتعمجا یاتتهرایعمریز صخاتتش

تم تتس

ااگتسیا(

)ااگودرا لپ هئارا

ادش .تسا

3. Persistently Very Lower 4. Hight Flow

5. Highest Monthly 6. Persistently Lower 7. Low Flow 8. Persistently Higher 9. Seasonality Flow Shift 10. Flow Flood Interval

(6)

لکش 2 . یمامت زا یلک یامن عم

ی اهرا ی نایرج تارییغت یبایزرا یط

رود ۀ هاگودرا لپ هاگتسیا رد یتاعلاطم

ااگتسیا ره یار کی

لودد دننام لودد 2

تتسد هت

وت رم لودد کی قف اجنیا رد هک دمآ لتپ ااگتتسیا هت

ااگودرا ه واونع هنومن هئارا ادش .تسا

لودد داع طا ساسا ر 2

م ی واوا رادتقم هتک تتفگ

صخاتتش ارود لتتک ردPVL

ی نیرتتتش نیرتتتمک و زاتتیتما

دارییغا دراد ار .

لکش ه هدوا ا 3

،هتلحم زاتغ ااگتتسیا رد دنور رییغا

و تتسا یتلوزن و یدوعتو دتنور کتی یقاسی و واروخراهن نینچمه

، رثوک دس یدورو ااگتسیا نی

لاس اه یی اداد هک

دودوم ادو

، زا یضع رد لاس

اه ار زاتیتما نیرتتمک دراد

و

تسا رادوهشم ااگتسیا نیا واسون

.

جیاتن ه تسد دتمآ ا زا لودتد 3 واتشن تم ی دتهد ااگتتسیا

زین هلحم زاغ ااگتسیا و هتشاد ار تم س وازیم نیرتمک یقاسی رگید نی رد ای

ااگتس اه ادوت تم تس صخاتش زایتما نیرتشی

دراد .

(7)

وومزآ نم ت لادنک ی وا دننک ۀ دنور یشیازفا و ای یشهاک

تسا رادقم نس وومزآ و یش

تخ دتنور رتییغا ار واتشن

م ی دهد . ا هدوا ه جیاتن وومزآ نم ت لادنک و نتس هتک رد

لودتتد ۴ هتتئارا ادتتش تتتسا

، رد تم تتس ای

ااگتتتس اتته ی روخراهن

رد یتشهاک دتنور یاراد هلحم زاغ و ااگودرا لپ ،وا حطس 99 دورد تسه دن و ای ااگتتس اته ی یدورو و یقاتسی

یتشیازفا دتنور رثوتک دس هتتشاد

دتنا هتلحم زاتغ ااگتتسیا .

نیرتشی یشهاک یش

راد د .

لودج 2 . یمامت زا یلک یامن عم

ی اهرا ی نایرج تارییغت یبایزرا یط

رود ۀ هاگودرا لپ هاگتسیا رد یتاعلاطم

FH FFI

SFS PVL

PL PH LM LF

HM لاس HF

0٫98 1

1 1

0٫86 1

1 1

1982

0٫83 1

0٫۴3 1

1 0٫2 1

1 1

1 1983

1 1

1 0٫96 1

1 198۴

0٫8۴ 1

0٫۴3 1

1 0٫۴ 0٫96 0٫۷۵

1 1

198۵

0٫9۵ 1

1 1

1 0٫6 1

1 1

1 1986

0٫98 1

1 1

0٫82 1

1 1

198۷

1 1

1988

0٫98 0٫92

1 1

1 0٫89 1

1 1989

0٫9۷ 0٫۷۵

1 1

1990

0٫9 1

1 1

1 0٫2 1

1 1

1 1991

0٫8۴ 1

1 1

1 0

0٫۷۵ 0٫82

1 1

1992

0٫8۴ 1

1 1

0٫۷۵ 0٫۷9

1 1

1993

0٫88 1

1 1

1 0٫2 0٫89 0٫93

1 1

199۴

0٫99 0٫96

1 1

199۵

0٫9۷ 0٫81

1 1

0٫93 1

1 1

1996

0٫81 1

0 1

0٫82 0٫8

1 0٫86 1

1 199۷

0٫93 1

0٫۷1 1

0٫91 0٫8

1 1

1998

0٫8۵ 1

1 1

0٫82 1

1 1

0٫۴3 0٫۵۷

1999

1 1

2000

0٫۵2 1

1 1

0٫18 1

0٫۵۷ 0٫29

0 0٫1۴

2001

0٫6 0٫8۵ 1

0٫83 0

1 0 0٫1۴ 1

1 2002

0٫9۴ 1

1 1

0٫82 1

0٫86 0٫86

1 1

2003

0٫6۵ 1

0٫29 1

0٫6۴ 1

0٫۴3 1

0٫۵۷ 0٫29

200۴

0٫83 1

1 0٫83 0٫۵۵

1 0٫29 1

1 1

200۵

0٫39 0٫92

0٫86 0٫83

0٫09 1

0٫1۴ 0

0٫29 0

2006

0٫۵8 0٫6۷

1 1

0 1

0٫۷1 0٫۴3

0٫1۴ 0٫۷1

200۷

0٫8 0٫۴2 1

1 0٫۵۵ 1

1 0٫۷1 0٫86

0٫68 2008

0٫62 0٫1۷

0 1

0٫6۴ 1

1 1

0٫۷1 0٫۴3

2009

0٫۷6 0

1 1

0٫۵۵ 1

1 0٫۵۷ 1

1 2010

0٫9۵ 1

1 1

0٫82 1

0٫91 0٫86

1 1

2011

0٫۷۴ 1

0٫۴3 1

0٫6۴ 1

1 1

0٫33 0٫۴9

2012

0٫6۴ 1

0٫6۷ 1

0٫۴۵ 1

1 1

0 0

2013

(8)

لکش 3 . دنور رییغت تملاس

رد ای هاگتس اه ی دروم هعلاطم

لودج 3 . زایتما صخاش تملاس کیژولوردیه نایرج

ای هاگتس اه ی دروم علاطم ۀ ناتسا ناتسلگ

نایرج تملاس زایتما هاگتسیا (%)

دروم هعلاطم

۷66۵ / 0 واروخراهن

8609 / 0 هلحمزاغ

83 / 0 ااگودرا لپ

۷209 / 0 یقاسی

۷822 / 0 رثوک دس یدورو

- لمون

(9)

لکش 4 . کیژولوردیه تملاس صخاش یناکم تارییغت میمعت رد هناخدور

ای هاگتس اه ی دروم هعلاطم هب لک هقطنم تحاسم

لودج 4 . دنور تارییغت تملاس نایرج ای هاگتس اه ی هعلاطم هدش نم شور زا هدافتسا اب ـ

یمخت و لادنک نس رگن

هاگتسیا هاگتسیا دک

نس رگنیمخت نم

ـ لادنک

ااگودرا لپ 08۵

- 12 9

/ 0 - ۴0۷

/ 0 - یشهاک

واروخ راهن 0۴3

- 12 2

/ 0 - 32۷

/ 0 - یشهاک

هلحم زاغ 0۴9

- 12 1

/ 0 - ۵۴1

/ 0 - یشهاک

یقاسی 09۵

- 12 0

۵6 / 0 دنور وود

رثوک دس یدورو 109

- 12 0

28 / 0 دنور وود

(10)

لکش یاه 5 ـ 8 . ت رد تملاس تارییغ هزاب

اه ی فلتخم رود ۀ رد یتاعلاطم ای

هاگتس اه ی دروم رظن

(11)

ه هدوا ا لکش

اه ی ۵ ت 8 رد تم تس یناکم دارییغا ،

قطنم ۀ هعلاطم ادش تم س دارییغا نیرتشی .تسا دوهشم

رد رود ۀ رد زتین دارتییغا نیرتتمک و دتش ادهاتشم مراهچ

ارود اه ی دوت هتقطنم یقرش تمسق رد مود و لوا .تتسا ا

رد هتقطنم زا یمظعا شخ دودتحم

ۀ 8۷ / 0 اتا 9۴ / 0 رارتق

رد هک دراد رود

ۀ شهاک مراهچ گمشچ

ی ر ی .تسا هتشاد ه

واونع لارم

، ای ااگتس اه ی رد هتلحم زاتغ و ااگودرا لپ رود

ۀ

رد لوا دودحم ۀ 9 / 0 اتا 9۴ / 0 رارتق کییولوردتیه تم تس

،دنراد رد لاح ی هک رد رود ۀ مراهچ ۷ / 0 رارق هتفرگ دنا .

و ثحب تن ی هج گ ی ر ی

جیاتن ه تسد ادمآ زا مرن رازفا داد واشن هتلحم زاتغ ااگتسیا

زاتتیتما اتت 86

/ 0 نیتت رد ار تم تتس زاتتیتما نیرتتتشی

ای ااگتس اه ی دروم هعلاطم و دراد ار ملاتس

رتا ی ن ااگتتسیا زا

رظن زاتیتما ا یقاسی ااگتسیا و تسا یکییولوردیه تم س

۷2 / 0 رد ار زایتما نیرتمک نی

ای ااگتس اه .تتسا هتشاد رت

ساسا ساسا ر هک ییاهرایعمریز مرن

رازفا

Flow Health

ه

تسد ادمآ واتیرد ررکادح موادا ،یقاسی ااگتسیا رد تسا

یعیرط دح زا دایز فارحنا راد

د ( 2 / 0 - 0 عوتقو واتکما هتک )

رد ی وا اه ی .تتسا هتتشاد دوتدو داتیز هتناهام یت د ا لاا

نینچمه

، رادقم صخاش اه ی دارییغا یلصف ( وایرد ) SFS

و نماد ۀ عوقو رد تی وا اته ی ی یتس

( )

FFH

رد

تنایم ۀ رود ۀ

دروتتم هتتعلاطم ( 1990 تتت 200۴ راتتچد ) فارتتحنا زا یارتتش

یعیرط ادش دنا رد . صوصخ یلصف ودوت واتیرد هتناخدور

م ی واوا ه دارثا ثادحا

،دس رتییغا متییر ارته رادرت ی زا

وایرد فارحنا و وایرد

یحطس اراشا رک د . رد لاح ی هک رد

ااگتسیا هلحم زاغ غ

ی عمر ی را نماد ۀ عوقو رد ی وا اه ی ی یس

( ) FFH

رد یاتتهتنا رود ۀ دروتتم هتتعلاطم ( 2008 تتت 2012 ،)

یتتتعیرط تتتتلاح زا فارتتتحنا یاراد تتتتسا

نیتتتنچمه و

،

غ ی عمر ی اتتهرا ی دارتتییغا یلتتصف

( واتتیرد لقادتتح و )SFS

یتتمک فارتتحنا زتتین واتتیرد هتتتشاد

دتتنا . ساتتسا رتت لتتک

صخاش اه ی دروم ادافتسا هتلحم زاتغ ااگتسیا ، ملاتس

رتا ی ن

نی رد ااگتسیا ای

ااگتس اه ی دروتم هتعلاطم تتسا شهاتک .

صخاش تم تس کییولوردتیه واتیرد

تم ی دتناوا یارتش

اره رادر ی زا بآ اه ی یحطس ار رثأتم دنک و ثعا شهاک

ادافتسا اه ی یداصتقا زا

هتناخدور اته وتش د هتک واتیوئایی و

( واراتتکمه 2006

) هتت زتتین تتتیمها

شهاتتک تم تتس

و ریثأا ر وآ لاعف ی ت اته ی داتصتقا و یعامتدا

کأا ی د رک اد دنا . دتنور دروم رد اداد

اته ی تم تس

ه تسد ادمآ زا مرن رازفا رته رد دتنور ، ااگتتسیا

هت دروتو

یسرر هناگادد دش

ات هتدوا هت جیاتتن هت تتسد ادتمآ زا

ای ااگتس اه ی دروم هعلاطم

، هس ود و یتشهاک دتنور ااگتسیا

تتسا یتشیازفا دنور یاراد ااگتسیا

، یتلو زا اتحل یراتمآ

نعم ا راد ن ی تس ( دنور وود )

نی رد و ای

ااگتس اه یی دنور هک

یشهاک هتشاد دتنا

، ااگتتسیا واروخراتهن رد یتشهاک دتنور

حطس 9۵ / 0 هتلحم زاتغ و ااتگودرا لپ ااگتسیا ود و هتشاد

حطس رد یشهاک دنور 99

/ 0 هتشاد دنا . دارتییغا نیرتتشی

رد تم س رود

ۀ زین دارییغا نیرتمک و دش ادهاشم مراهچ

رد ارود اه ی .تسا ادو هقطنم یقرش تمسق رد مود و لوا

رد هتقطنم زا یمظعا شخ دودتحم

ۀ 8۷ / 0 اتا 9۴ / 0 رارتق

رد هک دراد رود

ۀ شهاک مراهچ مشچ

گ ی ر ی .تسا هتشاد ه

واونع لارم

، ای ااگتس اه ی لپ رد هتلحم زاتغ و ااگودرا رود

ۀ

رد لوا دودحم ۀ 9 / 0 اتا 9۴ / 0 رارتق کییولوردتیه تم تس

دنراد رد لاتح ی هتک رد رود ۀ مراتهچ ۷ / 0 رارتق هتتفرگ دتنا .

واراکمه و یشورخ 19]

و یناتمز دارتییغا و دتنور رییغا[

رد هتتناخدور تم تتس صخاتتش یناتتکم ای

ااگتتتس اتته ی

دندرک یسرر ار لی درا واتسا یرتموردیه .

جیاتن شهوژتپ

ادشدای داد واتشن دادتعا تم تس صخاتش ساتسا رت

21

دنور ااگتسیا هتتشاد یتشیازفا دتنور ااگتسیا هس و یشهاک

و تسا هت روتط تلک ی

، صخاتش ریداتقم رد یتشهاک دتنور

.دش ادهاشم تم س

1رلسه 20]

جیاتن ه دوخ شهوژپ رد[

یه اتتشم تتتسد

ی تتتفا بآ تتتیفیک هتتک ادرتتک واتتی وا .

هناخدور اه ی ریثأا تحا اینرفیلاک تلایا عسوا

ۀ و یزرواتشک

لاعف ی ت اه ی ،ادو ادولآ یرورپماد و یرادماد ه

روط ی هتک

بآ تیفیک شهاک ثعا دامادقا نیا رتشی

هناخدور اته رد

.تسا ادش تلایا نیا

عبانم

[1]. Salajegheh A, Razavizadeh S, Khorasani N, Hamidiphar M, Salajegheh S. Land use changes and its effects on water quality of river(Case study: Karkheh watershed). Environmental science. (2010);37(58):81-86. [Persian].

[2]. Pinto U, Maheshwari BL, Sherestha S, Morris C. Understanding the meaning of river health for community: perspectives from the periurban gion of the Hawkesbury-Nepean catchment, Australia. Water Policy. (2012); 766-783.

1. Hassler

(12)

indicators. J Geographical Sciences. (2006);

16(3): 259-270.

[6]. Yazdian H, Jaafarzadeh N, Zahrai B.

Relationship between benthic macroinvertebrate bio-indices and physicochemical parameters of water: atools for water resources manager.

Journal of Environmental Health Sciences &

Engineering. (2014);12:1-9. [Persian].

[7]. Wang X. Integrating water-quality management and land-use planning in a watershed context. J Environ Manage. (2001); 61(1): 25-36.

[8]. Zhang J, Liang T, Wang D. New Measurments of the River Environment: River Ecosystem Health Assesment in china. Advances in Biomedical Engineering. (2011);219-221.

[9]. Luo Z, Shao Q, Zuo Q. A new framework for assessing river ecosystem health with consideration of human service demand. Science of The Total Environment. (2018);640(641):

442–453.

[10]. Ghorbani R, Hajimoradlu A, Hedayati A, Malayi M, Naiimi A, Nouruzi N, et al.

Assessment of health status of Ziartar River in Golestan province based on qualitative index NSFWQI. Iranian Journal of Exploitation and aquaculture. ( 2015); 4(2). [Persian].

[11]. Kumar S, Merwad V, Kam J, Thurner K.

Stream flow trends in Indiana: Effects of long term persistence, precipitation and subsurface drains. Journal of Hydrology. (2009); 374:(1- 2):171-183.

[12]. Wozniki S, Nejadhashemi, P, Ross D, Zhang Zh, Wang L, Esfahani A. Ecohydrological model parameter selection for stream health

Pyhäjoki, SW Finland. Boreal Environment Research. (2016);21: 166-180.

[15]. Zhao CS, Yang ST, Zhang HT, Liu CM, Sun Y, Yang ZY, et al. Coupling habitat suitability and ecosystem health with AEHRA to estimate E-flows under intensive human activities.

Journal of Hydrology. (2017);551: 470-483.

[16]. Cheng X, Chen L, Sun R, Kong P. Land use changes and socio-economic development strongly deteriorate river ecosystem health in one of the largest basins in China. Science of The Total Environment. (2018);616–617: 376-385.

[17]. Gippel, C, Marsh N, Grice T. Flow Health - Software to assess the deviation of river flows from reference and to design a monthly environmental flow regime. Technical Manual and User Guide, Version 2.0. ACEDP Australia- China Environment Development Partnership, River Health and Environmental Flow in China.

International Water Centre, Brisbane, Fluvial Systems Pty Ltd, Stockton, and Yorb Pty Ltd, Brisbane, September. (2012):1-44.

[18]. Kendall MG. Rank Correlation Methods, 4th ed. London, UK: Charles Griffin. (1975) [19]. Khorshiddoust, A, Rezaei B, Mirhashemi M,

Kakolvand Y. Studying the trend of changes in precipitation – discharge the Karkhe River sub- basin by usinge non-parametric methods, case study: Kashkan basin. Journal of Irrigation Science and Engineering. (2015);4:177-188.

[Persian].

[20]. Hassler,M. Animal grazing effects on runoff water quality in a semiarid grassland. Journal of Environmental. Quality. (2004);21:102- 105.