شاپرک به‌مثابة کارآفرینی فناورانه در سازمان‌های بزرگ عمومی

کرپاش هب

باثم ة رفآراک ی ن ی هناروانف نامزاس رد

اه ی گرزب مومع ی

لع ی ئاضر ی

1نا

، اناد نسح یی

2درف

، لامک ردخس

3ی

، دهم ی تدحو دحاو

4راک



1 . داتسا ةدکشناد دم ی ر ی ت و رادباسح ی

، هاگشناد هش ی د تشهب ی

2 . داتسا ةدکشناد دم ی ر ی ت هاگشناد ،داصتقا و برت

ی ت سردم

3 . رتکد ی دم ی ر ی ت راک رفآ ین ی

،

4 . وجشناد ی رتکد ی رفآراک ین ی روانف ی ةدکشناد رفآراک ین ی

، هاگشناد نارهت

رات ی خ رد ی تفا : 21 / 05 / 1394

رات ی خ ذپ ی شر : 12 / 10 / 1394

کچ ی هد

ب ه یریگراک یروانف رد یخرب نامزاس اه

، هب هدزاب دروم راظتنا و دوبهب درکلمع رجنم یمن دوش و ناشن ة و دوج یعون

هلئسم رد ةهجاوم نامزاس اه اب یروانف تسا

؛

،نیاربانب رد نیا هنیمز دیاب تاعلاطم قیمع و دنمفده سوسحم

تروص دریگ ات اوم ر ید هک لقادح اب تسکش هجاوم هدشن دنا

، یواکاو دنوش . زا هنومن یاه قفوم رد ةنیمز دنیارف

هنانیرفآراک و

ةناروانف ینامزاس

، داجیا کرش ت ی دیدج اب ناونع کرپاش رد ةندب نامزاس گرزب و یمومع کناب

یزکرم تسا هک شهوژپ رضاح یکتم رب نآ تسا . نیا دنیارف هب لیلد نتشاد داعبا هدرتسگ

، مهم و یواح داعبا

یشهوژپ ناوارف تسا . رد نیا شهوژپ اب هدافتسا زا شور ةیرظن هداد داینب

، بت یی ین یارب دنیارف روکذم هئارا هدش

ا تس . زا هبحاصم اه عومجمرد 138

ةرازگ هلوقم یا رد ةلحرم ک راذگد ی زاب و 38 هلوقم رد ةلحرم ک راذگد ی

روحم ی هناوج دز . رد ةلحرم ک راذگد ی باختنا ی

، ن ه هتسد هلوقم لصاح دمآ . نیا هلوقم اه لماش ةبقع یخیرات

،کرپاش شیپ تامادقا دنیارف دادخر

،نآ یزاسراتخاس

،دیدج لدم بسک راکو

، یزاسدعاقتم

،یمومع تراظن و

میظنت تاررقم هب ناونع ةلوقم یلصا و تساهدمایپ .

تیاهنرد

، ةیرظن هداد داینب دشافوکش

،ه تیاور و هیصوت یاه

یتسایس رظانتم اب نآ یارب دافتسا ة نامزاس یاه گرزب و یمومع رد ههجاوم اب یروانف هئارا هدش تسا .

هژاو اه ی لک ی د ی :

،نامزاس

،کرپاش راک رفآ ینی

،هناروانف رظن هی یزادرپ هداد نب دای .

ةدنسیون لوئسم : Email: vahdatkar@ut.ac.ir

نارهت هاگشناد ینیرفآراک هدکشناد سردم

همدقم مها ی ت هب یریگراک روانف

ی اه ی ون و ک دمآرا رد نامزاس اه نا ک را ریذپان تسا . نامزاس اه و

رش ک ت اه اب ی د زا عبانم لخاد ی و جراخ ی دوخ هدافتسا ک دنن ات اب هب یریگراک رثؤم

و هب عقوم رد

راجت ی زاس ی روانف ی اه ی دج ی

،د هب زم ی ت ه ا ی تباقر ی رتهب تسد ی دنبا

Zahra & Nielsen,)

(2002

، اما یروانف رد یخرب نامزاس اه

، هب دزاب ه دروم راظتنا و دوبهب درکلمع رجنم

یمن دوش

(Devang et al., 2003)

. نب ةیام یلصا شهوژپ رضاح لیلحت هدیدپ یا یعقاو رد تفاب یعامتجا

تسا ات اب نییبت هداد داینب دنیارف ی

،قفوم یدیهمت یارب

یرادربوگلا و

شیپ ینیب رد تفاب

یعامتجا نامزاس

یاه گرزب و یمومع رظنرد هتفرگ دوش .

هزورما شهوژپ یاه ینیرفآراک ماگ

یدنلب رد جاور و یرارقرب طابترا

اب عماوج یملع

هتشادرب تسا

(Zahra et al., 2014)

، رد نیا نایم هجوت هب تفاب یعامتجا تیمها

یدایز راد د

Bjørnskov & Foss, 2013; Cabral et al., 2013; Foss et al., 2013; Sarasvathy &) (Venkataraman, 2011

نیا .

تیمها رد شهوژپ یاه ریخا ةزوح ینیرفآراک رد

بلاق شقن

تاقافتا یعقاو رد تفرشیپ شهوژپ

یاه ینیرفآراک دروم

دیکأت هدوب تسا

Rauch et al.,)

(2014

. نامزاس اه زا ةلمج نیا تفاب یاه یعامتجا یعقاو

دنتسه هک رد ههجاوم اب تارییغت و

هب هژیو تارییغت وانف هنار اب یلئاسم تسد هب نابیرگ ا دن .

یدمآراکان رد

جاوم ه ه اب یروانف

، رد نامزاس یاه گرزب روشک زین هدهاشم یم دوش هک لاد

رب دوجو هلئسم رد هجاوم ه اب یروانف تسا . رد ةنیمز یدمآراکان زاس

نام یاه گرزب روشک رد

ههجاوم اب یروانف یاه نیون رد بلاق تامادقا هناروآون

، دیاب تاعلاطم قیمع

و یدنمفده

تروص دریذپ ات هب هیرظن یزادرپ و دیهمت طیارش مزلا یارب نییبت و شیپ ینیب رجنم دوش و ناوتب

نیا تامادقا ار رب یانبم شناد هب تسد هدمآ رد هدنیآ یهدنامزاس درک

. رب یا لین هب نیا دوصقم

مزلا تسا دنیارف ییاه هک لقادح اب تسکش هجاوم دندشن ای

ًاضعب یتاقیفوت ار

بسک هدرک دنا

،

یواکاو وش

دن ات ناوتب ساسارب نآ

اه هیصوت یاه یتسایس ار

یارب دوبهب ةوحن ةهجاوم

نامزاس یاه گرزب اب یروانف یاه نیون رد بلاق تامادقا ناروآون

ة بولطم لاصحتسا ک

در .

یکی زا نیا دراوم داجیا تکرش و ةکبش کینورتکلا تخادرپ

روشک موسوم هب کرپاش تسا

هک رد ةزوح یرادکناب کینورتکلا

روشک یکی زا نیرتدیدج تامادقا

ةناروانف کناب یزکرم

بوسحم یم

1دوش و شهوژپ رضاح

یکتم رب یواکاو دنیارف

دادخر نآ هب ناونع دنیارف ی

هنانیرفآراک و

ةناروانف ینامزاس تسا . یواکاو نیا دنیارف اب شور هیرظن یزادرپ هداد داینب

، اب فده

لیلحت یکی زا دراوم قفوم ةهجاوم نامزاس یاه گرزب و یمومع اب یروانف تروص تفرگ ات اب نییبت

دنیارف ی هلوقم یاه

،نآ طیارش مزلا یارب یرادربوگلا و

شیپ ینیب رد دراوم هباشم ( نامزاس یاه

گرزب و مومع ی ) ایهم دوش و ناوتب رب یانبم شناد هب تسد

،هدمآ ددصرد جلاع یدمآراکان

نامزاس یاه گرزب و یمومع روشک رد ةهجاوم اب یروانف یاه نیون رد هدنیآ دمآرب .

ب ه ای ن ترت ی ب

، فده ا ی ن شهوژپ « یواکاو دنیارف

رفآراک ین ی هناروانف رد

،نامزاس ینتبم

رب

یشهوژپ هداد

داینب رد دنیارف دخر دا کرپاش رد ماظن یرادکناب کینورتکلا

روشک

» تسا . اب

هجوت هب دوبن تخانش رد ةنیمز دنیارف روکذم و دوجو

،هلئسم دیاب کرد و نییبت دنیارف نآ زا

قیرط بوچراچ ی

2یرظن و داجیا مهف یرتهب زا

3نآ تروص دریگ ات اب لاصحتسا هداد

اه زا

تفاب یاه

،یعقاو مهف یرظن یدیدج داجیا 4

دوش .

،هجیتنرد شهوژپ

رضاح دنیارف ینیرفآراک

هناروانف ار رد نامزاس یاه گرزب یمومع یارب نییبت دنیارف دروم هراشا و داجیا تیفرظ

شیپ ینیب یواکاو ک

در ه تسا . روآون ی شهوژپ رضاح

ینتبم رب یواکاو دنیارف

ینیرفآراک

هناروانف ( هک

ًافرع هب ناونع یموهفم رد

تکرش یاه شناد ناینب رطم ح یم دوش ) رد نامزاس

تیبثت ةدش گرزب و نیعرد لاح یمومع و یتامدخ و هن یصوصخ و

یدیلوت تسا . رد شهوژپ

،رضاح هیرظن یا هداد داینب رد ةطیح عوضوم ینیرفآراک هناروانف

رد ینامزاس تیبثت هدش

،

،گرزب

یمومع و یتامدخ هئارا

هدش

،تسا رد یلاح هک دراوم هعلاطم هدش رد تایبدا هطوبرم

، موهفم

ینیرفآراک ار

بلغا رد تکرش یاه

،کچوک یصوصخ

و یدیلوت حرطم هدرک دنا . نینچمه

،

1 . کناب یزکرم زا دودح لاس 1389 - 1390

، یارب رارقتسا ةکبش دیدج رد یاضف یرادکناب کینورتکلا روشک مادقا درک . نیا مادقا هک رد

بلاق داجیا کی تکرش دیدج و رییغت یاهراتخاس رازاب خر هدومن

،تسا هب لیلد داعبا هدرتسگ و لماوع راذگرثا ینوریب و ینورد و هفلؤم یاه

رثأتم زا هب یریگراک یروانف تخادرپ

،کینورتکلا مهم و یواح داعبا یشهوژپ ناوارف تسا . هب هژیو نیا دنیارف زا نیا رظن دروم هجوت تسا هک

کرپاش لوصحم ةهجاوم کی نامزاس گرزب و یمومع اب یروانف یاه دیدج هدوب تسا و داجیا نآ عقاورد یمادقا

،هناروآون اب تارییغت

یساسا رد یاهدنیارف تخادرپ کینورتکلا روشک و هتبلا هارمه اب تاماهبا هدوب تسا . کرپاش هتسناوت تسا گنهرف یمومع رد ماظن

تخادرپ اه ار رییغت دهد ات ییاج ک ه داجیا کرپاش رب یاضف بسک راکو روشک رد عوضوم تخادرپ هوجو ریثأت هتشاذگ تسا .

2 . داجیا کی هیرظن رد شور ةیرظن هداد داینب هب یانعم مهارف ندرک یبوچراچ یمسر یارب کرد ةدیدپ دروم یسررب تسا ،نموه(

1389 : 103 .)

3 . فده یمومع شهوژپ ةیرظن هداد

،داینب تخاس هیرظن ییاه تسا هک هب ددم نآ اه مهف یرتهب زا هدیدپ اه لصاح دوش اناد(

یی

،درف 1389 : 49 .)

4 . هیرظن یزاس رد شور هداد داینب هب داجیا روهظ مهف یرظن دیدج زا هداد اه دهعتم تسا اناد(

یی

،درف 1389 : 5 .)

شهوژپ رضاح

هب لیلد لاصحتسا هیرظن

یا هداد داینب زا کی دادخر هنانیرفآراک ینتبم

رب یروانف

رد ینامزاس گرزب و یمومع

، هناروآون تسا .

نیارب ساسا

، شسرپ یلصا شهوژپ هب

تروص ریز نایب یم دوش : دنیارف دادخر کرپاش هب

ناونع کی ینیرفآراک هناروانف

رد ینامزاس گرزب هنوگچ هدوب

؟تسا

همادارد

، ادتبا ینابم یرظن عوضوم یسررب و لیلحت یم دوش

، سپس شور شهوژپ هئارا

یم دوش و سپ زا نآ یواکاو کرپاش رد بلاق هتفای یاه شهوژپ تروص یم دریگ . د ر شخب

هجیتن یریگ

، ةیرظن هداد داینب هدمآرب زا شهوژپ و هیصوت یاه یتسایس رظانتم اب نآ هئارا یم دوش .

رورم ی رب نابم ی رظن ی و پ ی ش ی ةن شهوژپ

ینیرفآراک هناروانف

رد لاس یاه ریخا هجوت نادنمشیدنا ینیرفآراک

ار شیب زا هتشذگ هب دوخ بلج

هدرک تسا . لاحرد رضاح

، شهوژپ ییاه رد هبنج یاه فلتخم عوضوم ک ینیرفآرا هناروانف

ماجنا

یم ریگ د

(Zhou, 2013)

. زا نیا ور

، فیراعت یفلتخم یارب ینیرفآراک هناروانف

هئارا هدش تسا هک

کیره نمضتم میهافم و هرازگ یاه هبانتعم ی زا یایاوز فلتخم نیا هدیدپ تسا : گنپ و گناژ

( 2008 ) شور و دنیارف ک

،فش هرهب یرادرب و ک شوا تصرف رازاب ی ارب ی نف یروا اه ار ینیرفآراک

هناروانف فیرعت هدرک دنا . اب نیا لاح

، وسه ( 2008 ) دیکأت یم دنک ک رفآرا ین ی هناروانف عوضوم ی تسا

ک ه زا ود زوح ة شهوژپ ی « روآون ی هناروانف

» و « ک رفآرا ین ی

» شن ئ ت هتفرگ تسا و ارب ی تخانش نآ

مزلا تسا د ی هاگد ی نیب هتشر یا و نتبم ی رب دپ ی هد ذاختا دوش . یتپ ( 2009 ) نایب یم دنک ینیرفآراک

هناروانف هب دنیارف تخانش روانف ی اه ی ون و تح ی قلخ تصرف اه ی هناروانف اب ا ک فاشت اه ی دج ی

،د

ای داج طابترا ب ی ن ن ی اهزا و روانف ی اه و اهنرد ی ت هرهب رادرب ی زا تصرف اه اب ئارا ة تلاوصحم و

تامدخ قلاطا یم دوش . یتلب ( 2012 ) زین ینیرفآراک روانف

هنا ار هیامرس یراذگ رد کی هژورپ

یم دناد هک رد نآ دارفا و عبانم نگمهان یصخشم هب

هتفرگراک یم

دنوش هک هب روط گنتاگنت اب

تفرشیپ یاه یملع و هناروانف نیجع ا دن ات شزرا یدیدج ار یارب کی تکرش داجیا دننک . رد یکی

زا دیدج نیرت راعت ی ف هئارا

،هدش وژ ( 2013 ) نیجع ندش رد ی ک مادقا ینتبم رب هنامگ

1ینز اب فده

قلخ اهلااک و تامدخ هب ةطساو شناد ینف دیدج ار ینیرفآراک هناروانف

فیرعت هدرک تسا .

1. Speculative

اما رد تایبدا ةزوح

،ینیرفآراک «

ینیرفآراک هناروانف

رد نامزاس

» هب تروص هژیو هب ناونع

عوضوم ی دیدج و رکب دروم هجوت نارگشهوژپ هدوب

تسا . لاعف ی ت اه ی ک رفآرا ین ی هناروانف رد

نامزاس اه هب هژیو هب تروص روآون ی اه ی هناروانف رد اهداصتقا ی پ ی هتفرش و نیمه روط رد لمع ک در و

زاسون ی اهداصتقا ی لاحرد هعسوت شقن ساسا ی زاب ی یم دنک . نیا هدیدپ طبترم اب لاعف ی ت اه ی

روآون هنا و هناروانف تروص م ی گ ی در . ای ن د ی هاگد ب ر هعسوت و روآون ی ینتبم رب روانف ی دیکأت یم نک د

و لماش شور اه و ور ی ه اه ی دج ی د لوت ی د و ئارا ة تمدخ تسا

(Antoncic & Prodan, 2008)

. ای ن

هزوح ار م ی ناوت رتشیب اب روآون ی اه ی روانف ی روحم ( روآون ی رد دنیارف ) طبترم تسناد . ارد ی اجن

،

روانف ی هب نعم ی هب یریگراک شناد

رظن ی و نف ی

، شناد چ ار یی

، تراهم اه و تلاآرازبا ی تسا ک ه ارب ی

دبت ی ل دورو ی اه هب تلاوصحم و

تامدخ هب ک را م ی دور .

،هجیتنرد روانف ی

،

،داوم

،دارفا هجت ی

،تاز

ور ی ه اه و دنیارف اه ی ف ی ز یکی ار ن ی ز مربرد ی گ ی در

(Burgelman & Rosenbloom, 1997)

.

ک رفآرا ین ی هناروانف رد

،نامزاس دنیارف ی نورد کی اس نامز تسا ک ه ط ی نآ کی درف ی ا

هورگ ک رفآرا ی ن روانف اب شهوژپ

، هعسوت و روآون ی روانف هنا هب ا ی داج و دم ی ر ی ت کی هاگنب

م ی زادرپ د . ک رفآرا ی نان روانف

ًلاومعم شناد نف ی لااب یی راد دن

، اما رتمک زا تراهم اه ی

ک بس و ک را و دم ی ر یت ی هرهب دندنم . ارب ی لح ا ی ن شم ک ل

، هورگ اب ی د اب فتسا هدا زا بش ک ه اه ی

،دوجوم دارفا ی اب صصخت اه ی مزلا د ی رگ ار ن ی ز درگ دروآ

(Antoncic & Prodan, 2008)

. م لزن

و مه ک نارا ( 2007 ) هب عوضوم روانف

ی رد رایتخا ناسدنهم و

دبت ی ل نآ اه هب ک رفآرا ی نان

نامزاس ی اب هدافتسا زا ارش ی ط ی هژیو دیکأت یم دننک و داقتعا دنراد رد نامزاس اه ا بلغ زا قلاخ ی ت

و تراهم یاه درف ی تلفغ یم دوش . فده نآ اه زا شراگن ا ی ن شهوژپ

، رشت ی ح گنوگچ ی

دبت ی ل ناسدنهم لاعف

رد ةزوح شهوژپ و هعسوت هب ک رفآرا ی نان نامزاس ی رد نامزاس یاه گرزب

تسا . نآ اه دندقتعم لقادح رد اپورا دوهشم تسا ک ه ناسدنهم رد

نامزاس یاه گرزب لاحرد

لیدبت ش ند هب ک رفآرا ی نان نامزاس ی دنتسه .

گنپ و مه ک نارا ( 2008 ) ک رفآرا ین ی هناروانف رد نامزاس اه ار اهدربهار و

تسایس ییاه رد

نورد نامزاس یاه رارقتسا ی هتفا یارب ک

،فش هرهب یرادرب و تسج و وج ی تصرف یاه روانف ی

ینتبم رب د ی هاگد اسانش یی و ک فش ک رفآرا ین ی یم دنناد

(Peng et al., 2008)

. گنپ و گناژ

( 2008 ) دندقتعم ک رفآرا ین ی هناروانف رد نامزاس اه هب دربهار ی مهم ارب ی ظفح زم ی ت تباقر ی

اپ ی راد هاگنب اه رد حم ی ط هب تدش تباقر ی زورما دبت ی ل هدش تسا . زا د ی هاگد ک فش و اسانش یی

تصرف یم ناوت ک رفآرا ین ی ةناروانف نامزاس ی ار دربهار و شور ی رد نورد نامزاس م دوجو یارب

ک

،فش هرهب رادرب ی و ک شوا تصرف اه ی رازاب ی ارب ی روانف ی اه رعت ی ف ک در

Peng & Zhang,)

(2008

. نینچمه رد

یشهوژپ اب

علاطم ة یدروم تعنص یرادکناب ناریا

، رب ت أ ریث شیارگ

ةنانیرفآراک ینامزاس

رب عبانم سرتسدرد کناب

اه یارب لیدبت اهنآ هب تیزم یتباقر دیکأت هدش

ا تس

، هب یروط هک رب تیمها هاگیاج شیارگ ةنانیرفآراک ینامزاس

رد کناب یاه یراجت تللاد

دراد و هجوت ةژیو ناریدم دشرا ار هب نیا هزوح بلج یم دنک ( یردیح و

،ناراکمه 1394

)

همادارد و سپ زا ةئارا شور

،شهوژپ دنیارف

دادخر کی مادقا ینیرفآراک هناروانف

رد

ینامزاس گرزب یواکاو یم دوش .

ر شو شهوژپ

شهوژپ

،رضاح هیرظن یزادرپ هداد داینب ار1

هب ناونع درکیور شور ی هئارا هدش زا یوس رزیلگ و

سارتشا هب

راک هتفرگ تسا . ورملق عوضوم ی نیا شهوژپ رد

طیح ة ینیرفآراک هناروانف

و

ینیرفآراک ینامزاس

تسا و ورملق م ک نا ی رد زوح ة یکناب و هب تروص صخشم کناب

کرم یز

هب ناونع نامزاس ی گرزب و یمومع تسا . اب هجوت هب هاگن یلوط رد علاطم ة رضاح

، ورملق نامز ی

شهوژپ بسانتم اب شقن ینیرفآ یروانف تخادرپ کینورتکلا

رد رازاب روشک زا قیرط داجیا و

تیبثت کرپاش زا دودح لاس 1389 نونکات هب مامضنا یسررب بقع ة دادخر کرپاش تسا .

شهوژپ رضاح تم یک رب یواکاو کی دنیارف هنانیرفآراک و

ناروانف ة ینامزاس رد بلاق ا داجی

تکرش بش ک ة کینورتکلا تخادرپ

روشک موسوم هب کرپاش و رییغت یاهراتخاس رازاب

تسا .

هجیتنرد اب هدافتسا زا ش ی هو اه ی مظنم روآدرگ ی هداد

،اه هب خشت ی ص هلوقم اه و رارقرب ی هطبار م ی نا

ای ن هلوقم اه اب شور رظن ی ه یزادرپ هداد داینب هتخادرپ تسا و بت یی ین یارب دنیارف دادخر ینیرفآراک

هناروانف رد نامزاس یاه گرزب هئارا هداد تسا . ةیرظن هداد داینب رب هدافتسا زا لحارم لحت ی ل هداد اه زا

رط ی ق راذگدک ی

،زاب روحم ی و زگ ی شن ی ی ا باختنا ی دیکأت دراد

(Strauss & Corbin, 1998)

.

د ر لحرم ة یلصا شهوژپ رضاح

زا رازبا ةبحاصم مع ی ق و همین راتخاس ی هتفا و ن ی ز دهاشم ة

1. Grounded Theory

،دانسا کرادم و تادنتسم هدافتسا1

دش . دنیارف هبحاصم اب تسیب رفن زا ناعلطم ک لی د ی تروص

تفرگ هک شتم ک ل زا دارفا گرد ی ر اب داعبا هلئسم و دنیارف ههجاوم و هب یریگراک یروانف

دروم

هعلاطم رد س نامزا هدوب دنا

2. هنومن گ ی ر ی هب تروص دنمفده دوب

و هبحاصم ناگدنوش ساسارب

فادها شهوژپ باختنا ندش د . نایاش رکذ تسا هنومن گ ی ر ی و هبحاصم ات عابشا رظن ی دنیارف

ا ک

،فاشت زجت ی ه و لحت ی ل همادا پ ی اد درک ات ةرابرد راتخاس ینورد شزرا اه

، شرگن اه و

برجت ه ییاه هک اب عوضوم وژپ شه طابترا هتشاد

،تسا قمعت دوش

(Strauss & Corbin, 1998) .

لیلحت هداد اه زین ساسارب هس هلحرم یراذگدک

،زاب یروحم و یباختنا تروص تفریذپ ات لدم

ییاهن سپ زا ماجنا نداد لحارم یشور نآ لصاح دیآ .

هب روظنم ابتعا ر شخب ی جیاتن شهوژپ

، لحارم یراذگدک

،اه هتسد یدنب هرازگ اه و هلوقم اه هب

نابختنم ناعلطم یدیلک هک رد انثا ی شهوژپ باختنا

هدش

،دندوب هئارا دش و اب ماجنا نداد

،تاحلاصا جیاتن

ییاهن هب تسد دمآ . نینچمه

، رد هسلج ا ی اب روضح ناریدم یلاع کرپاش و

کناب

،یزکرم لدم

هئارا ش د و رظن ه ا ی نآ اه رد لدم لامعا ش د ات لدم ییاهن افوکش دوش .

هتفای اه ی شهوژپ

اب ماجنا نداد هبحاصم اه و زین ةدهاشم دانسا و کرادم و تبث یخیرات و دنیارف ی تارییغت رد

ماظن تخادرپ

،روشک هداد یاه مزلا عیمجت دش . اب هقبط یدنب ینف هرازگ یاه هلوقم یا رد بلاق

هس ةلحرم

،یراذگدک تامدقم

تیاور هیرظن رد بلاق هراگن یاه بقاعتم افوکش دش هک همادارد

رد بلاق هس نهپ ة «

،هبقع هنیمز یاه راذگرثا رب کرپاش و دنیارف دادخر کرپاش

» هئارا هدش تسا .

بقع ة کرپاش : رد یانثا ماجنا نداد وژپ

،شه شقن یخرب تاقافتا شیپ زا دادخر کرپاش

ییامندوخ درک

.

،هجیتنرد نیا

عوضوم اب تقد رظن یواکاو دش . لصاح عیمجت هداد اه اب نع ناو

قع ب ة کرپاش و رد بلاق راهچ رود ة ینامز اصحا دش . هقبط یدنب نیا راودا ینتبم رب شقن یروانف

1 . شرازگ یاه یمسر

،کرپاش تابوصم یاروش لوپ و عا رابت رد ةنیمز تخادرپ کینورتکلا

،روشک همان یاه نیب هاگتسد یاه لیذ کناب

یزکرم دننام(

تکرش یاه یلم و تامدخ

،کیتامروفنا کرپاش

و ،)...

لیلحت یاه یداصتقا و یراتخاس پاچ

،هدش تابوتکم و تادنتسم

زکارم دانسا نامزاس یاه ریگرد . ...و

2 . نیا دارفا بلغا زا ناریدم دشرا اظن م تخادرپ کینورتکلا روشک رد کناب

،یزکرم

،کرپاش تکرش یلم کیتامروفنا و تامدخ

کیتامروفنا و زین شخب یاه یصوصخ طبترم هدوب دنا .

و هنیمز یاه ةهجاوم یروانف رد دنیارف یدرکلمع کناب

یزکرم رد رتسگ ة تخادرپ کینورتکلا

رد روشک تسا هک یارب نیلوا راب هئارا یم دوش

1. د ر راگن ة 1 بقع ة روکذم هئارا یم دوش .

اگن ةر 1 . بقع ة کرپاش یراذگدک

یباختنا یروحمیراذگدک ²زابیاهدک زابیاهدکفیدر

هبقع (Bc)

ةرود

؛لوا یوسروک نویساموتا یکناب

( 1350 - 1357 )

 ^Bc₁  i i

Bc

14 1 1

1 ات 6 ةرود

؛مود شلات رب هدنز ندنام ( 1357 - 1368 )

 ^Bc₂  i i

Bc

14 2 1

7 ات 10 ةرود

؛موس یزیخ یارب شهج ( 1369 - 1379 )

^Bc₃  i i

Bc

14 3 1

11 ات 24 ةرود

؛مراهچ شهج هناروانف ( 1380 - 1390

^Bc₄ )

 i i

Bc

14 4 1

25 ات 38

هنیمز یاه راذگرثا رب کرپاش : دنیارف داجیا کرپاش زا کی وس تم أ رث زا ماظن کبش ة یکناب

تسا و نارگیزاب یلصا

نآ عقاورد نارگیزاب کبش

ة یکناب روشک دنتسه و نیا ت أ ریث و ت أ رث لباقتم

کبش ة یکناب و کرپاش ار یمرب

؛دنابات زا یوس رگید

، هب لیلد طابترا قیثو عوضوم تخادرپ اب

هاگنب یاه یداصتقا و

یاضف مکاح رب تلاماعت یداصتقا

، طیحم بسک راکو یمز ن ة یلصا

یرگید تسا هک رب دنیارف کرپاش رثؤم هدوب و زا نآ زین ریثأت هتفریذپ تسا هک رد راگن ة 2

هارمه اب هرازگ یاه طوبرم هب کیره هئارا یم دوش .

راگن ة 2 . هنیمز یاه کرپاش یراذگدک

یباختنا یروحمیراذگدک زابیاهدک زابیاهدکفیدر

هنیمز (Ctx)

کبش ة یکناب

(CtxBn) i³_1CtxBni 41ات39

طیحم بسک

(CtxBE)راکو i⁶_1CtxBEi 47ات42

1 . کیره زا هرازگ یاه هلوقم یا هئارا هدش رد هراگن

،اه لمتشم رب هداد یاه نابیتشپ یلصفم تسا هک ةئارا نآ اه شهوژپ فرظ زا جراخ

رد و تسا رضاح لباق موزل تروص

.تسا هئارا

2 . هب لیلد مجح دایز یاهدک زاب دنیارف دادخر کرپاش و تیفرظ دودحم رد

،رایتخا رد نیا شخب زا جرد نتم یاهدک زاب رد شهوژپ

بانتجا هدش تسا . نایاش رکذ تسا نتم یاهدک زاب لباق هئارا تسا .

دنیارف دادخر کرپاش : اب هقادم رد بقع ة داجیا کرپاش و هنیمز یاه رثؤم رب

،نآ رد نیا

شخب دنیارف دادخر کرپاش هب ناونع کی مادقا نانیرفآراک ة

ینتبم رب یروانف هک تارییغت نایاش

یهجوت رد حطس یلم رد رازاب داجیا هدرک تسا و بجوم یغت ری رد تلاماعت نیب

نلاماع

یداصتقا رازاب

ش هد

،تسا یواکاو یم دوش . رد دنیارف نیا

،فاشتکا 92

رازگ ة هلوقم یا اصحا

دش هک رد بلاق 32 هلوقم هقبط یدنب دندش و نیا دادعت رد تفه هتسد هلوقم هب حرش راگن ة 3

هتسد یدنب دندش .

ةراگن 3 خر دنیارف . کرپاش داد

یراذگدک

یباختنا یروحمیراذگدک زابیاهدک زابیاهدکفیدر

پی اش ی اهدن

(Ant)

نی اهزا

(AntNd) ¹²i_1AntNdi 59ات48 یگتخپ

(AntEx) i⁵_1AntExi 64ات60 داقتعا

تیریدم لاع ی هب یروانف

(AntBl) i²_1AntBli 66ات65

ناتساد نا ی کا

(AntEn) ¹i_AntBni

1 67

مدقت یلع یروانف رب راتخاس

(AntToS) ¹i_1AntToSi 68

یپ ش تامادقا

(PrAc)

باختنا زگ ی ةن بولطم

(PrAcOS) i⁴_1PrAcOSi 72ات69

حارط ی کرپاش

(PrAcDs) i⁶_1PrAcDSi 78ات73

یزاسراتخاس دیدج

(NS)

هار زادنا ی ی ک تکرش دج ی د

(NSNB) i⁵_1NSNBi 83ات79

ماجنا نداد زاف لوا : بثت ی ت تکرش و ارجا ی کرپاش رد

شخب اپ ی هنا اه ی ف ی ز ی ک (NS_P1)ی

i⁴₁NSP i₁ 87ات84 ماجنا

نداد زاف مود : عیزوت ماهس و یارجا هاگرد یاه

یتنرتنیا (NSP2)

i²₁NSP i₂ 89ات88 ماجنا

نداد زاف موس : هنیهب یزاس هارمه نفلت رد ارجا و

(NS_P3) i^2₁NSP i₃ 91ات90 لدم

بسک راکو

(BzM)

حلاصا لدم بسک (BzM_C)راکو

 Ri

¹i ₁BzM 92 تامازلا

نیودت لدم بسک

(BzM_R)راکو _Ri

i⁴₁BzM 96ات93 دزمراک

(BzM_W) _Wi

i⁵₁BzM 101ات97 یبایرازاب

اه PSP ( یزاب اب لدم بسک راکو

(BzM_M) ) _Mi

i³₁BzM 104ات102

دعاقتم یزاس یمومع

(Cv)

بوسر گنهرف رد هاگنب اه

(CvAg) ¹i_1Cv_Agi 105

یرادماهس کناب اه

(CvBn) ¹i_1Cv_BNi 106

عانقا هدنریذپ اه

PSPs(CvPSP) ¹i_1Cv_PSPi 107

عانقا نایرتشم

(CvCs) ¹i_1Cv_CSi 108

یزادرپریوصت هناسر

اه

(CvM) ¹i_1Cv_Mi 109

تراظن و

میظنت یکنابتراکتایحةمادانماض،کرپاشتراظن i_Rg_Ri

3

1 112ات110

ةراگن 3 خر دنیارف . کرپاش داد

یراذگدک

یباختنا یروحمیراذگدک زابیاهدک زابیاهدکفیدر

تاررقم

(Rg) (RgR)

تراظن و لرتنک فوطعم هب یاقترا تیفیک

(RgQ) i_Rg_Oi

3

1 115ات113

نیودت بوچراچ یارب عون لمع اهPSP

(RgF) ∑⁴_𝑖=1𝑅𝑔_𝐹𝑖 119ات116

کی

(Rg_U)یرتچ ∑2 𝑅𝑔𝑈𝑖

𝑖=1 121ات120

اهدمایپ (Cn)

دوبهب درکلمع ةکبش تخادرپ

(Cn_P)روشک _Fi

i²₁Rg 123ات122 دوبهب

رد ةئارا تامدخ هب مدرم

(CnS) i⁵_1Cn_Si 128ات124

تیریدم و تراظن رب اهPSP

(CnM) ²i_1Cn_Mi 130ات129

ةعسوت رازاب

(CnMD) i³_1Cn_MDi 133ات131

نیودت بوچراچ تامازلا یتینما یموب

(Cn_SF) i³_1Cn_SFi 136ات134

یفرظ ارب ی ةعسوت یرادکناب هناروانف

(CneBC) ¹i_1Cn_eBCi 137

یزاسدنرب دج دی

(CnNB) ¹i_1Cn_NBi 138

دوبهب طیحم بسک

(Cn_BED)راکو ¹i_1Cn_BEDi 139

لدم دنیارف دادخر کرپاش : زا هبحاصم اه عومجمرد 139

ةرازگ هلوقم یا رد ةلحرم

ک راذگد ی زاب و 38 هلوقم رد ةلحرم ک راذگد ی روحم ی هناوج دز هک اهنرد ی

،ت رد ةلحرم

ک راذگد ی باختنا ی رد بلاق هن هتسد هلوقم هتسد یدنب دندش .

رد انثا ی شهوژپ ا ی ن تن ی هج لصاح دش ک ه رتاوت هب یریگراک ةرازگ

« میظنت تاررقم

» طسوت

ناعلطم یدیلک رد هبحاصم اه

، هب تروص میقتسم ای بیرق هب نومضم

، هب تروص یرادانعم شیب

زا ریاس هرازگ تساه . زا نیا ور و زین هب لیلد شقن یوهام کرپاش رد یروتلاوگر ماظن

تخادرپ

کینورتکلا

،روشک « میظنت تاررقم

» هب ناونع یدزمان یارب لوقم ة یلصا باختنا دش . دیکأت

ناعلطم رب شقن یتراظن کرپاش و میسرت طابترا نآ اب ریاس تاعوضوم طبترم

اب

،کرپاش ضرف

باختنا « میظنت تاررقم

» هب ناونع لوقم ة یلصا دنیارف ار تیوقت درک . عقاورد

، عومجم ة

،اهدنیاشیپ شیپ

تامادقا و

س یزاسراتخا دیدج

هک زا هلوقمهتسد یاه

دنیارف دنتسه اب درکیور

داجیا یراتخاس یارب

یروتلاوگر رد

ماظن تخادرپ کینورتکلا

روشک ماجنا نتفرگ د و یتح

لدم بسک راکو کرپاش ساسارب نیمه

هرازگ یحارط هدش تسا . یزاسدعاقتم شخب

یاه

یذ طبر زین یارب لیهست رد ققحت ماظن یتراظن کرپاش ب هدو تسا و رد تیاهن یاهدمایپ دنیارف

،

ةمادا

لصاح زا شقن یروتلاوگر کرپاش

هدوب تسا .

،هجیتنرد اب

هجوت هب هکنیا میظنت تاررقم رد

دنیارف دادخر کرپاش ریاس هلوقم اه ار هب دوخ طبترم هدرک تسا

، هب راچان لوقم ة روکذم هب ناونع

لوقم ة یلصا باختنا دش .

اب هتسد یدنب هس هلحرم یا وقم هل اه

، نییعت وقم ةل یلصا و ندشافوکش طباور

نیب هلوقم اه

،

یاهدوتا وا

ةیل لدم هدمآرب زا یواکاو دنیارف

دروم هعلاطم میسرت دش . نیا اهدوتا ینتبم رب

صخشم ندش طباور ب ی ن هلوقم اه و قیمعت و قیفلت هاگدید یاه نارگشهوژپ رد

دنیارف دروم

هعلاطم دوب . تیاهنرد

، لدم یلک هیلوا روهظ تفای . نیا لدم رد لکش 1 هئارا یم دوش .

ش ک ل 1 . لدم هداد داینب دنیارف دادخر کرپاش

تن جیا و تیاور هیرظن

رد نیا شخب

، ادتبا لدم لااب رد بلاق یرظن ة هداد داینب هناوج هدز زا یواکاو دنیارف کرپاش

تیاور یم ش و د

، سپس هلوقم یاه لدم کی هب کی یواکاو یم

دوش . رد کیره زا نیا دراوم

یقیبطت اب تایبدا یملع طبترم ماجنا تفرگ ه تسا .

∑²_i=1Ctx_i = هنیمز (Ctx) ةکبش کناب

∑³_i=1Ctx_Bniی راکوبسکطیحم

∑⁶_i=1Ctx_BEi

∑⁴_i=1Bc_i = (Bc)هبقع

ةرود

؛لوا وسروک ی ساموتا ی نو

کناب

∑⁶_i=1Bc_1iی ةرود

؛مود شلات رب هدنز ندنام

∑⁴_i=1Bc_2i ةرود

؛موس خ ی ز ی ارب ی شهج

∑¹⁴_i=1Bc_3i ةرود

؛مراهچ شهج هناروانف

∑¹⁴_i=1Bc_4i

کرپاش

کرپاش

میظنت تاررقم (Rg)

∑⁴_i=1Rg_i شیپ

تامادقا (PrAc)

∑²_i=1PrAc_i

اهدمایپ (Cn)

∑⁸_i=1Cn_i لدم

بسک راکو

(BzM)

∑⁴_i=1BzM_i

دعاقتم یزاس

یمومع (Cv)

∑⁵_i=1Cv_i یزاسراتخاس (NS)دیدج

∑⁴_i=1NS_i

∑5 Anti

= i=1

اهدنیاشیپ (Ant)

نی

∑¹²_i=1Ant_Ndiاهزا گتخپ

∑⁵_i=1Ant_Exiی داقتعا دم ی ر ی ت لاع ی هب

روانف

∑²_i=1Ant_Bliی ارجام ی نا ی کا

∑¹_i=1Ant_Eni مدقت یلع یروانف رب راتخاس

∑¹_i=1Ant_ToSi

تیاور یرظن ة هداد داینب کرپاش :

یاهدمایپ یوکین

هرهب یریگ نامزاس گرزب و یتلود

دروم

،هعلاطم هب هتسد لماوع ددعتم ریز اب ظاحل عون طابترا نیب نآ اه هتسباو تسا . ادتبا نیا

دنیارف تحت ریثأت هبقع ا ی تسا هک رد لاس یاه ینلاوط رد یاضف یراک نآ هشیر هدناود تسا .

سپس هنیمز ییاه دروم مامتها تسا هک نامزاس رد نآ یم دییز .

،همادارد دنیارف

دادخر رظندم

رارق یم دریگ هک اهدنیاشیپ رد

نآ هب ناونع تابجوم یلع

دنیارف خر یم دنیامن . سپ زا مزع یارب

دورو هب

،تایلمع شیپ

ادقا یتام تروص یم دریذپ هک هب یزاسراتخاس دیدج

یم دماجنا . لدم

بسک راکو نامزاس هب ناونع بلق راکوزاس نآ

یحارط یم دوش و لکش یم دریگ . نامزمه اب نآ

مرجلا دقا ا تام یسایس - یگنهرف دروم

زاین رد بلاق دنیارف یزاسدعاقتم ماجنا

یم ریگ د و مه ة

نیا دراوم یارب دادخر نیهب ة لوقم ة صا یل دنیارف

، هک رد علاطم ة رضاح تراظن و میظنت تاررقم

،تسا جیسب یم دنوش . اب لین هب وقم ةل یلصا

، اهدمایپ افوکش یم دنوش .

هبقع : دنیارف دادخر کرپاش تحت ریثأت لماوع ینابیتشپ تسا هک رد لاس یاه ینلاوط رد یاضف

یرادکناب روشک

ماوق هتفای تسا و رد بلاق راهچ

،هرود زا لاس اه ی 1350 ات 1390

، هب ناونع ةبقع

کرپاش هئارا هدش تسا . هجوت هب ةچخیرات نامزاس

رد تاعلاطم دنیارف

ی

،ینامزاس دروم

دیکأت

نادنمشیدنا ملع

نامزاس هدوب تسا .

1گوئک نایب یم دنک ره نامزاس کی ساسا یگنهرف دراد هک

سکعنم ةدننک هچخیرات و ناتساد یاه نآ رد لوط نامز تسا

(Keogh, 2003: 33)

. نمرولیس دیکأت2

یم دنک رگا هچخیرات و

ناتساد یاه نامزاس کرد

،دوشن تیلاعف یاه نامزاس زین کرد یمن

،دوش

اریز ةچخیرات دنیارف اه ام ار هب ةتشذگ نامزاس طابترا یم دهد

(Silverman, 2007: 38)

.

هنیمز اه : دربراک درکیور ناتساد ییارس رد لیلحت یاه ینامزاس ور

هب شرتسگ تسا

. رد

نیا درکیور

، هب هنیمز و رتسب دادخر کی دنیارف ینامزاس هجوت

یم وش د و شیپ ضرف اه و

هنیمز یاه دادخر دنیارف دروم هعلاطم مهم یقلت یم دوش

(Brown, et al., 2005: 174)

. هب

یلکروط

، هجوت هب تفاب دروم هعلاطم رد ماجنا نداد شهوژپ اه دروم دیکأت نادنمشیدنا دوب

ه

تسا

Bjørnskov, Foss, 2013; Cabral et al., 2013; Foss et al., 2013; Sarasvathy,) (Venkataraman, 2011

. رد شهوژپ

،رضاح ود ةنیمز یلصا رب دنیارف کرپاش راذگرثا دوب هک

1.Keogh 2.Silverman