ﯽﺎﮔرزﺎﺑ ﺪ
رود ة 7 رﺎﻤﺷ ، ة 2
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1394
ص . 314 - 295
رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ
يﺮﻴﺘﺳا دادﺮﻬﻣ
،1
يرﺪﻧاﻮﻳد ﻲﻠﻋ ﻦﻳداﻮﺟﺪﻴﺳ ﺎﺿرﺪﻴﺳ ،2
ﻲﻨﻴﺴﺣ داداﺪﺧ ﺪﻴﻤﺣﺪﻴﺳ ،3 4
هﺪﻴﻜﭼ : ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﻲﭘ رد ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا ﻲﺑﺎﻳزرا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
نآ ﻖﻘﺤﺗ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺖﺳا
. ﻪﺑ ،فﺪﻫ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رﻮﻈﻨﻣ ور ﺶﻴـﭘ ﺶﻫوﮋﭘ
رد
ﻪﻠﺣﺮﻣ ود هﺪﺷ اﺮﺟا ﺖﺳا . ﻠﺣﺮﻣ رد ﺔ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ لوا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ و ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ نﺎـﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺮـﻈﻧ زا يﺮﻴﮔ
داﺮﻓا و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻞﻏﺎﺷ
ﺪﺷ شﻼﺗ ، ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺖـﻳرﻮﺤﻣ ﺎـﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ دﺎﻌﺑا
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا دﻮﺷ
. ﻠﺣﺮﻣ رد ﺔ
ﻲـﻤﻛ ﺶﻳﺎـﻤﻴﭘ سﺎﺳا ﺮﺑ و مود
، ﻪـﺑ
ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺪﻣ نﻮﻣزآ هداد
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ رد هﺪﺷ )
ﺖﻠﻣ ﻚﻧﺎﺑ ( ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ . نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ داد
ﺖﻌﻨﺻ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ لﺪﻣ ﻪـﺳ زا ،نآ ﻖـﻘﺤﺗ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ يراﺪﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ
ﻲﻠﺻا ﺪﻌﺑ
، ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﺦﺳﺎﭘ ،ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﺎﺘﻓر ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫ
ﺶﺨﺑ و ﺎﻫ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ي
، ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ
ﺖﺳا . سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ
، ﻚﻧﺎﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺎﻫ
ﻪﻔﻟﺆﻣ و ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻲﻜﻳ ﺎﻫ
ﺦـﺳﺎﭘ و رﺎـﺘﻓر رد ﻲﻠﺻا ي
زﺎﻴﻧ ﻪﺑ ﻪﻧاﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﺎﻫ
رازﺎﺑ ي ﺑ ﻪ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور يﺎﻔﻳا ياﺮﺑ و ﺶﻘﻧ
ﺮﺗﺮﺛﺆـﻣ
ﺪـﻳﺎﺑ ،نﺎـﻧآ ﺶـﺨﺑ
ﺎـﻫ و
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﻫ ﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ي ﻲ ﻚﻧﺎﺑ نورد رد دﺮﻛ دﺎﺠﻳا
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﺶﺨﺑ ،ﺖﻠﻣ ﻚﻧﺎﺑ ،ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺎﻫ
رﺎـﺘﻓر ،ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﺦﺳﺎﭘ ،ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ يﺎﻫ
ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ .
1 . هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ
2 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا
3 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا
4 . ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ دﺎﺘﺳا ﻬﺗ ،سرﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،دﺎﺼﺘﻗا و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
ناﺮﻳا ،ناﺮ
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 09 / 02 / 1393
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 15 / 09 / 1393
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : يﺮﻴﺘﺳا دادﺮﻬﻣ
E-mail: mehrdadstiri@ut.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺪﺷر ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ ﺪﻨﭼ ﻲﻃ رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ نﺎﻳﺎﺷ
ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻪﺘﺷاد ﺖـﺳا . ﻚـﻧﺎﺑ دورو ﺎـﻫ
ي
ﺻﺮﻋ ﻪﺑ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺔ
ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺪﻧور رد ﻊﻳﺮﺴﺗ و ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا رد ﺖﺑﺎﻗر نﺪﺷ
ﻚـﻧﺎﺑ ﺎـﻫ ﻲـﺘﻟود ي
، زا
ﻢﻬﻣ ﻪﺑ رﻮﺸﻛ ﺖﻌﻨﺻ زا ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳﺮﺗ رﺎﻤﺷ
ﻲﻣ دور . ﺠﻴﺘﻧ رد ﺔ ،تﻻﻮـﺤﺗ و ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا
يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ شﻮﺨﺘﺳد
ﻲﺑ ﻢﻃﻼﺗ ،ﺖﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰﻓا و ﻪﻔﻗو
ﻲـﺑ ﺖﻴﻌـﺿو
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲﺗﺎـﺒﺛ .
رد
،ﻲﻧﻮﻨﻛ ﺖﻴﻌﺿو رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ
ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻌﻨﺻ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ
آ رد ﻪﻛ ﻪﻧ ن ﺎﻬﻨﺗ
ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ رد
ﺖﺑﺎﻗر ﺪﻧا
، نﺎﻴﻣ ﻪﻜﻠﺑ ﻚﻧﺎﺑ
ﺎﻫ ﺴﺳﺆﻣ و ﻪ يﺎﻫ ﺰـﻴﻧ ﻲﻜﻧﺎـﺑﺮﻴﻏ يرﺎﺒﺘﻋا و ﻲﻟﺎﻣ
دراد دﻮﺟو يﺪﻳﺪﺷ ﺖﺑﺎﻗر .
ﻌـﺳﻮﺗ رد ﺖﻋﺮـﺳ نﻮـﭽﻤﻫ يﺮـﮕﻳد يﺎﻫﺪﻧور ،رازﺎﺑ ﻦﻳا رد ﺔ
يروﺎـﻨﻓ
ﻚﻧﺎﺑ رازﺎﺑ ﻲﻳارﺎﻛ ﺮﺑ ﺰﻴﻧ تﺎﻋﻼﻃا ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻲﻔﻋﺎﻀﻣ رﺎﺸﻓ دروآ
نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻟﺎـﺣ رد ﻦﻳا و
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ترﺪﻗ و ﻲﻫﺎﮔآ ﺎﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ
ي ةرﺎﺑرد تﻻﻮـﺼﺤﻣ و تﺎﻣﺪـﺧ بﺎﺨﺘﻧا نﺎـﺷﺮﻈﻧﺪﻣ
زا
نﺎﻴﻣ ،ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا رد لﺎﻌﻓ يﺎﺒﻗر ﻲﻣ ﻢﻴﻤﺼﺗ
ﺪﻧﺮﻴﮔ .
ﻦﻴﻨﭼ رد ﻲﺘﻴﻌﻗﻮﻣ ﻚﻧﺎﺑ ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻖﻠﺧ ﻲﻌﻗاو ﻊﺒﻨﻣ ، ﺎﻫ
ﺪﻳﺎﺑ ار ـﺋارا رد ﺎﻬﻧآ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺔ
ﺑ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ شزرا
ﺖـﺴﻧاد ﺎـﺒﻗر ﺮﻳﺎـﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ياﺮ .
ﺖﻴﻌـﺿو ﻦـﻳا رد ،
ناﺮﻳﺪـﻣ ياﺮـﺑ
رازﺎﺑ رد ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ
، ﻪﺑ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳور لﺎﺒﻧد يا
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘـﺳد رد ار ﺎـﻬﻧآ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻛ
ﻚﻤﻛ فﺪﻫ ﺪﻨﻛ
. ﻔﺴﻠﻓ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﺔ
ﺐﺴﻛ راﺮـﻗ ﻲﻠـﺻا ﺖـﻳﻮﻟوا رد ار يﺮﺘـﺸﻣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا يرﺎـﻛو
ﻲﻣ ﺪﻫد نآ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ و
، ﻢﻴﺳﺮﺗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ ﻲﺼﺨﺸﻣ ﺮﻴﺴﻣ ﻲـﻣ
ﺪـﻨﻛ . شﺮﻳﺬـﭘ
دﺮﺒﻫار ﻨﻳدﺎﻴﻨﺑ بﻮﭼرﺎﭼ ،اﺮﮔرازﺎﺑ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻲ
ﻪﻛ دﻮﺷ ﺖﻌﻨﺻ ﻲﻄﻴﺤﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻖﻓﻮﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد
دراد ﻲﻳاﺰﺴﺑ ﺶﻘﻧ يراﺪﻜﻧﺎﺑ .
ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ،ﻚﻧﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ بﻮﻠﻄﻣ تﺎﻣﺪﺧ يﺎﻨﻌﻣ
ﺮﺗ ﺖـﺳا ي
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺄﺗ ار نﺎﻧآ ﺖﻳﺎﺿر ﺪﻧاﻮﺗ ﻦﻴﻣ
ﺪﻨﻛ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ،ﻚﻧﺎﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ياﺮﺑ و ﻪـﺑ
مﻮـﻬﻔﻣ زا ﺮـﺘﻬﺑ كرد
ﺶﻘﻧ نﺎﻧآ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و يدﺮﻓ فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد رد ﺖﺳا
.
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا
، هﺮﻬﺑ زا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ نﺎﻧآ ﻪﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﻲﻌﻗاو ﻞﻳﻮﺤﺗ ﺎﺗ يﺮﺘﺸﻣ تﺎﻋﻼﻃا زا يﺮﻴﮔ
ﺪﻧراد طﺎﺒﺗرا .
ﺖﻬﺟ ﻦﻳا ﻲﻣ يﺮﻴﮔ
ﻊﺑﺎﻨﻣ و راﺰﺑا ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻧاﻮﺗ نﺎﻣزﺎـﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺎـﻫ
، ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻪـﻠﻤﺟ زا
ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﻤﺷزرا ﻲﻧﺎﺴﻧا دﻮﺷ
. ﻪﺑ ،ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻲﻣ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﻬﻨﺗ
ناﻮﺗ ﺐﺴﻛ رﺎـﻛو ي ار اﺮﮔرازﺎـﺑ
ﺪﻴﻣﺎﻧ شزرا ﺪـﺟاو نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻛ ﻪﻛ ﺎـﻫ
ي ـﻧورد ﻲ ﺪـﺷﺎﺑ و مﺎـﻤﺗ ﺮﻓ اﻳ ﺎﻫﺪـﻨ ي نآ يﺎﺘـﺳار رد ﻖـﻠﺧ
شزرا ﺎﻫ ي اﺮﺑ ﺮﺗﺮﺑ ي ﺮﺘﺸﻣ ﻳ نﺎ اﺪﻫ ﻳ ﺖ دﻮﺷ ) ﺮﺗﻼﺳا ﻦﺴﻟوا و ، 2001 .(
اﻳ ﻦ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺎـﻫ
ي
ﺗﺎﻣﺪﺧ ﻲ ﻤﻫا زا ﻴ ﺖ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ي رادرﻮﺧﺮﺑ
؛ﺖﺳا رد ﻪـﻛ اﺮﭼ ﺐـﺴﻛ
ﺎـﻫرﺎﻛو ي ﺗﺎﻣﺪـﺧ ﻲ ﺎﻘﻣ رد ﻳ ﻪـﺴ ﺎـﺑ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ ي
، ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻢﻬﻣ ﻪﻤﻫ زا و نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻠﺧاد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺮﺗ
، ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﮕﺘـﺴﺑاو ﻲ ﺎـﻫ ي
ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻪﺑ يﺎﻫ ورردور نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ نﺎﻴﻣ ـ
رد ﻪﻛ ﺎﻨـﺻ ﻳ ﻊ ﺗﺎﻣﺪـﺧ ﻲ
ﺖـﺳا زرﺎـﺑ
ـ ﺮـﺑ
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﺛﺄﺗ
ﻴ ﺮ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ي ﻲﻣ دراﺬﮔ ) ،وﺎﺷ و هرﻮﺷ 2012
( . ا رد ﻳ ﻦ ﻪـﻨﻴﻣز ،
ﺪـﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ رد
ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
لﺪﻣ رد ﺎﻫ ي اﺮﮔرازﺎﺑ ﻲﻳ ﺑﺎ فﺪﻫ ندﺮﻛﺮﻳﻮﺼﺗ ﻠﻛ
ـﻴ ﺖ
ﻌﻗاو و عﻮﺿﻮﻣ ﻲ
ﺮﺗ ا نﺪﺷ ﻳ ﻦ لﺪﻣ ،ﺎﻫ هﮋﻳو ﻪﺟﻮﺗ دﻮﺷ يا
. ﻧ ﻫﺎﮕ ﻲ ﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﺘﺷﺬﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻲ
ﺪـﻫد
رﺎﻨﻛ رد ﻤﻫا ﻴ ﺖ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻠﺤﺗ و ﻴ ﻞ ﻣ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻴ
نﺎ ﻫﺎﻔﻣ ﻴ ﻢ هرﺎﺷا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ و هﺪﺷ
ـﺋارا ﺪﻫﺎﺷ ﺮﺘﻤﻛ ، ﺔ
بﻮﭼرﺎﭼ ﺎﻫ ي ﻠﺤﺗ ﻴﻠ ﻲ دﺮﺑرﺎﻛ و ي ﺼﺨﺸﻣ ﻲ اﺮﺑ دﺎﻌﺑا ﻢﻴﺳﺮﺗ ي اﺮﮔرازﺎـﺑ
ﻲﻳ ﺎﻨـﺻ رد ﻳ ﻊ ﺗﺎﻣﺪـﺧ ﺮـﺑ ﻲ
ﺶﻘﻧ يﺎﻨﺒﻣ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ
هدﻮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد نآ ﻖﻘﺤﺗ رد ﻲ ﻢﻳا
. ﻪﺑ ﻼﻋ
،هو ﻛ ﻴ ﺎﻛﺮ ندرﺎﻴﺑ و نارﺪﻧﺎﭼﺎﻳﺎﺟ ،
) 2005 ( تﺎﺒﺛا ، ﺪﻧدﺮﻛ ا ﻪﻛ ﻳ ﻦ ﺛﺄـﺗ ﻴ تاﺮ ﺪـﻳﺎﺑ رد عاﻮـﻧا ﺎﻨـﺻ ﻳ ﻊ ﺐـﺴﻛ و ﺎـﻫرﺎﻛو ـﺘﺣ و ﻲ رد عاﻮـﻧا
ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻠﺤﺗ ﺎﻫ ﻴ ﻞ ﺳرﺮﺑ و ﻲ دﻮﺷ . ا ﺮﺑ ﻳ ﻦ سﺎﺳا ، ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪـﺑ
ﻞـﻴﻟد تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ و ﺺﺨـﺸﻣﺎﻧ
ﻪﻨﻴﻣز رد دوﺪﺤﻣ هرﺎﺷا يﺎﻫ
رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد هﺪﺷ و
ﻪـﺑ ﺦـﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ا
ـﻳ ﻦ لاﺆـﺳ
ﺳﺎﺳا ﻲ هﺪﺷ اﺮﺟا ﻪﻛ ﺖﺳا
ﺶـﻘﻧ ﺮـﺑ ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﺎـﺑ رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا
نآ ﻖﻘﺤﺗ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ
؟ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ
رد ﻣادا ﻪ ﻪﺑ و ﻲﻠﺻا لاﺆﺳ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ لﺎﺒﻧد ﺶﻫوﮋﭘ
ﺖﺴﺨﻧ ، روﺮﻣ ﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ تﺎﻴﺑدا ،
ﺮﮔرازﺎﺑ ﻖﻘﺤﺗ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻳا
ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ دﻮﺷ
. شور ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋـﭘ و ﻪـﻌﻣﺎﺟ ،
ﻧﻮﻤﻧ ﺔ شور ،يرﺎﻣآ ﺎﻫ
ﻪﻳﺰﺠﺗ ي هداد ﻞﻴﻠﺤﺗو ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ و ﺎﻫ ي
،ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺶـﺨﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺎـﻫ
يﺪـﻌﺑ ي
ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ار رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا ﺪﻨﻫد
. ﻲﻧﺎﻳﺎﭘ ﺖﻤﺴﻗ رد
، ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻤﺿ ﻪﺘﻓﺎﻳ زا يﺮﻴﮔ
يﺎﻫ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﺚﺤﺑ ﻪﺑ
ﻲﺳرﺮﺑ و ةرﺎﺑرد ﻢﻬﻣ ﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳﺮﺗ ﻪ
ﺖﺳد هﺪﻣآ
، ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ
ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻲﻃ ﻫد ﻪﺳ ﺔ ﻪﺘﺷﺬﮔ
، عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ
يا ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ﻪـﺟﻮﺗ نﻮﻧﺎـﻛ رد
دراد راﺮﻗ ﺐﻠﻏا ، تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻠﺻا دﺮﻜﻳور ود يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ راﻮﺘﺳا
ﺖﺳا ) ،ﻦﻴﺳا و ﻮﻜﭘا 2011
.(
ﺖﺴﺨﻧ دﺮﻜﻳور
،
ﺖـﺳا ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ﻪﺑ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ دﺮﻜﻳور .
يﺎـﻨﺒﻣ ﺮـﺑ
دﺮـﻜﻳور ﻦـﻳا ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ،
ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺶﺨﺑﺮﺛا و ﺪﻣآرﺎﻛ ترﻮﺻ
، ﻳﺎﻫرﺎﺘﻓر ار ﻲ ﻪﺑ ﺰﻳﺎـﻤﺘﻣ شزرا ﻖﻠﺧ رﻮﻈﻨﻣ
ناراﺪﻳﺮﺧ ياﺮﺑ ﻪﻳﺎﭘ
يراﺬﮔ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻢﻫاﺮﻓ نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ ار ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ و ﺮﻤﺘﺴﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،نآ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ و
ﻲﻣ دروآ . يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ
يﺮﺘـﺸﻣ ﻞﻣﺎـﺷ ،ﻲﻠـﺻا ِيرﺎـﺘﻓر ﺪﻌﺑ ﻪﺳ زا ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ،ﺖﺴﺨﻧ دﺮﻜﻳور ،ﻲـﻳاﺮﮔ
ﺐﻴﻗر
ِﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ و ﻲﻳاﺮﮔ نﺎﻴﻣ
ﻪﻔﻴﻇو ﻲﻣ ﻞﻜﺷ يا دﺮـﻴﮔ
. دﺮـﻜﻳور ﻦـﻳا ار
ﺮﺗﻼـﺳا و رورﺎـﻧ )
1990 (
ﺪﻧدﺮﻛ حﺮﻄﻣ .
،نﺎﻧآ لﻻﺪﺘﺳا ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ
ﺎﻫ اﺮﮔرازﺎﺑ ي ﺪﻳﺎﺑ
ﺗﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ و ﺰﻛﺮﻤﺗ ﻲ
يروآدﻮـﺳ ﺮـﺑ
ﺗﺎﻴﻠﻤﻋ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد
.
ﺮﻓ ،مود دﺮﻜﻳور ا
تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻨﻳ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ رﻮﺤﻣ
)
تﺎـﻋﻼﻃا شزادﺮـﭘ (
ﺖـﺳا . ﺪـﻳد زا و ﻲﻠﻫﻮـﻛ
ﻲﻜﺳروﺎﺟ )
1990 (
، ﻄﻘﻧ ﺔ ﺖﺳا رازﺎﺑ يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ زﺎﻏآ .
نﺎﻧآ ﻪـﺳ زا ﻲـﺒﻴﻛﺮﺗ ار ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ
ﻲﻠﺻا ماﺪﻗا و ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
،
ـﺷﻮﻫ ﻪـﺑ ﺦـﺳﺎﭘ و رازﺎـﺑ يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﺎﺸﺘﻧا ،يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﺐﺴﻛ ﻞﻣﺎﺷ ،يﺪﻨﻤ
ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد . ﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺮ تﺮﻛور ،دﺮﻜﻳور ود ﻦﻳا )
1992 ( دراد هﺪـﻴﻘﻋ
ﻪـﺟرد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا يا
يﺎﻫﺪﺣاو ﺐﺴﻛ
رﺎﻛو يدﺮﺒﻫار نﺎﻣزﺎﺳ ﺐﺴﻛ ﻦﻤﺿ ، تﺎﻋﻼﻃا
ﻪﺑ ﺺﺘﺨﻣ زﺎـﻴﻧ
ﺎـﻫ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ي زا ،
ﻲﻣ هﺮﻬﺑ ﺎﻬﻧآ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺎﻫدﺮﺒﻫار و ﺪﻧﺮﺑ
ﻪﺘﺳاﻮﺧ و ﺎﻫزﺎﻴﻧ نآ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻲﻣ اﺮﺟا ﻪﺑ ار راﺬﮔ
ﻧ ﺪ .
روﺮﻣ ﻦﻴﺸﻴﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺳ زا ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ
يﺎﻫ 1990 ﻲـﻣ نﺎﺸﻧ ،ﺮﺻﺎﻌﻣ نارود ﺎﺗ ﻦـﻳا رد ﺪـﻫد
ﺪﺷر ﻪﺑ ور ﺪﻧور هرود تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
رد ﻲﺑﺮﺠﺗ ةزﻮـﺣ
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ﻪـﺑ
رﻮـﻃ هﺪـﻨﻳاﺰﻓ ﻪـﻣادا يا دراد
. ﻦـﻳا
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ يﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﻳﺎﻨﺻ رد ﻢﻫ )
و وﺪﻧوﺎﻣ تراﻮﺘﺳا و يﺰﻧﺎﻬﻤﻴﭼ ، ،
2005 و ندﺮﺟ ﻦﻴﺸﻛاز و اﺪﻴﻟ ، ،
2007 ( تﺎﻣﺪﺧ ﻊﻳﺎﻨﺻ رد ﻢﻫ و رﻮﺤﻣ
نﻮﭼ ي يراﺪـﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪـﺧ ﺖﻌﻨـﺻ )
ﺎـﻫ ،ﺰﮔ 2001 و ﻮـﻜﭘا ؛
،ﻦﻴﺳا 2011 دﻮﻤﺤﻣ ؛ و ﺮﻨﺘﺳﺎﻛ ، ﺎﻴﻛآ
، 2011 (
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ .
ﻖـﻴﻗد ﻲﻫﺎـﮕﻧ ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﺮـﺗ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺪﻫد
، لﺎـﺳ رد ﻪﭼﺮﮔا
ـﻫد ﻲﻳاﺪـﺘﺑا يﺎـﻫ
،دﻮـﻧ ﺔ
دراﺪﻧﺎﺘـﺳا رﺎﺘﺧﺎـﺳ ود زا ﺲـﭘ
ﺮﺗﻼـﺳا و رورﺎﻧ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ )
1990 ( ﻲﻜـﺳروﺎﺟ و ﻲﻠﻫﻮـﻛ و )
1990 (
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ
،
لﺪﻣ ﻦﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻫ
ﺰﻛﺮﻤﺗ ،ﺪﻨﺘﺷاد ﻪﺑ هﺮﻬﺑ موﺰﻟ ﺞﻳرﺪﺗ شور زا يﺮﻴﮔ
يﺎـﻫ
رود رد ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ة
ﺶﻧاد ﺪﺷر ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺮﺻﺎﻌﻣ يﺮﻈﻧ
ﺶﻴﭘ زا ﺶﻴﺑ ،ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ نﻮﻣاﺮﻴﭘ رد
نﻮﻧﺎﻛ ﻪﺟﻮﺗ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ راﺮﻗ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ .
ﻪﺑ ،هرود ﻦﻳا رد هوﻼﻋ ﺔﻨﻴﻣز رد
ﻲﻧﺎﺒﻣ يﺮﻈﻧ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ
ﺰﻴﻧ لاﺆﺳ يﺎﻫ يﺪﻳﺪﺟ ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻖﻓاﻮﺗ لﻮﺻا ﻪﻛ
ةﺪﺷ
ﺶﻟﺎـﭼ ﺎـﺑ ار ﻦﻴـﺸﻴﭘ ﻲﻳﺎـﻫ
ﻪـﺟاﻮﻣ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ
؛ لاﺆﺳ ﻲﻳﺎﻫ ﮓﻨﻠﻔﻴﻟ و فﻮﻫرو دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ ﻪﻛ )
2009 ( ﺖﺳا ﻲﻗﺎﺑ نﺎﻨﭽﻤﻫ زوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﺗ ، .
ياﺮﺑ
ﻲﻟﺎﺣ رد ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻜﺳروﺎﺟ و ﻲﻠﻫﻮﻛ ﺮﻈﻧ ﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺜﻛا ﻪﻛ
) 1990 ( ﺮﺗﻼـﺳا و رورﺎـﻧ و
) 1990 ( ﻖﻓاﻮﻣ ﺪﻧا ﺮﺘﺴﺑو و ﻲﻟرﺎﻓ ،ﺪﻨﭙﺷد ، )
1993 ( ﻪﺟاﻮﻣ ﺶﻟﺎﭼ ﺎﺑ ار ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻦﻳا ، ﺪـﻧدﺮﻛ
ﻲﻋﺪـﻣ و
ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ شﻼﺗ دﻮﺒﻬﺑ رﻮﻈﻨﻣ
ﺎﻫ يﺎﻫﻮﮕﻟا و ﻦﻴـﺸﻴﭘ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ةﺪﺷدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ
، ﺪـﻳﺎﺑ و تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ
دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ يﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ .
رﻻﻮﻛ ) 2006 ( ﺪﻴﻛﺄﺗ ار ﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻦﻳا ﻲﻠﺻا ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻪﺳ ﻢﻛ
ﺮﺑ
ﺐـﺳﺎﻨﺗ ،ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻊﻳﺎﻨـﺻ و ﺎﻫرازﺎﺑ نﺎﻴﻣ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻂﻴﺤﻣ ﺮﻴﺴﻔﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا كﺪـﻧا
هزﺎـﺳ ﺎـﻫ ي
ﻪﺋارا هزاﺪﻧا ياﺮﺑ هﺪﺷ هزﻮﺣ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ يﺮﻴﮔ
ﺎﻫ
ـﺻﺎﺧ ﻲﺘﻴﻟﺎـﻌﻓ ي ﻲ
ﺗ و يراﺪـﻜﻧﺎﺑ نﻮـﭼ رد ﺪـﻳدﺮ
،نﺎﻧآ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺪﻨﻣدﻮﺳ صﻮﺼﺧ ﻲﻣ
ﺪﻧاد .
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ تﺎﻴﺑدا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ شﻮﺨﺘﺳد
يدﺪﻌﺘﻣ هدﻮﺑ و ﻞﻣاﻮﻋ ﺢﻳﺮﺸﺗ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا
نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ حﻮﻄﺳ ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ شﻼﺗ ﺎﻫ
هدﺮـﻛ ﺪـﻧا . ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ
) ،تﺮﻛور 1999 ،ﺎـﻧﻮﺒﮔوا و ﺲﻳﺮﻫ ؛ 2001
و وﺪـﻧوﺎﻣ ؛ ﻤﻫ
نارﺎـﻜ ، 2005 ( ﻢﺘـﺴﻴﺳ ، و لﺮـﺘﻨﻛ يﺎـﻫ
ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ )
ﻦﻨﻴﻣﻮﺗ ﻮﺗﻮﻣﻮﺴﺗﺎﻣ و ارﻮﻤﻴﺸﻳا ،ﻮﭙﻴﭘ ، ،
1999 ( ، دﺮﺒﻫار يﺎـﻫ ﺰﻳﺎـﻤﺗ و يروآﻮـﻧ )
و مﺎـﻬﻠﭘ
،نﻮﺴﻠﻳو 1996 ( ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ، ﻲﺻﺎﺼﺘﺧا و شوﺮﻓ زا ﺲﭘ تﺎﻣﺪﺧ و نﺎﮔﺪﻨﺷوﺮﻓ يﺎﻫ تﻻﻮـﺼﺤﻣ ندﻮﺑ
) ،ﺲﻳرﺎﻧﻮﮔ و ﺲﻴﺘﻴﻧﻮﻟوآ 1997
( فﺎﻄﻌﻧا ، ﺮﻓ ،تﺎﻴﻠﻤﻋ يﺮﻳﺬﭘ ا
ﺎﻫﺪﻨﻳ ﻌﺳﻮﺗ ي ﺔ يدﺮﺒﻫار ترﺎﻬﻣ و يﺎﻫ
ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ) نﺎﮔرﻮﻣ ودآ ﺎﻴﭘآ و سﺎﻴﻜﻴﺴﺗﺎﻛ ، ،
1998 ( يﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ ،
ﺮﻓ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ و ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ يﺎـﻫ ا
ﺪـﻨﻳ
) و ﻦﻨﻴﻣﻮﺗ نارﺎﻜﻤﻫ
، 1999 ( ﻪـﻧاروآﻮﻧ ، ندﻮـﺑ
) ،هآ و كﻮـﮕﻨﻣ 2006
( يﺮـﺒﻫر ﻚﺒـﺳ و )
و ﺲﻳﺮـﻫ
،ﺎﻧﻮﺒﮔوا 2001 (
، ﻠﻤﺟ زا ﺔ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ هدﺮﻤﺷ
دﻮﺷ .
ﻪﺑ ﻲﻫﺎﮕﻧ ﺶﻫوﮋـﭘ ﺐﻠﻏا
ﺔـﻨﻴﻣز رد هﺪـﺷاﺮﺟا يﺎـﻫ نورد يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
ﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﺄ
ﺮـﺑ راﺬـﮔﺮﻴﺛ
ﻪﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻖﻘﺤﺗ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ و مﺎﻋ رﻮﻃ
ﻲﺗﺎﻣﺪـﺧ يﺎـﻫ
ﻪﺑ صﺎﺧ رﻮﻃ ،
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد دﻮﺟو ﺎﺑ شﻼﺗ يﺎﻫ رﺮﻜﻣ
ﻢﺠـﺴﻨﻣ لﺪـﻣ ،ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد و
ـﺼﺨﺸﻣ ﻲ
ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻪﺋارا ﻪﻛ
ﻨﺒﻣ ﺮﺑ بﻮﭼرﺎﭼ يﺎ يﺮﻈﻧ
دزادﺮﭙﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻦﻳا ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﺑ ﻦﻳا و
يدﻮﺒﻤﻛ ﺖﺳا
ﻪﻛ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ زا يرﺎﻴﺴﺑ نآ زا نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻧورد حﻮﻄﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ كرد و ﻞﻴﻠﺤﺗ موﺰﻟ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
هدﺮﻛ دﺎﻳ ﺪﻧا ) ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ
،ﮓﻟا 2007 و و زﺪﻧﺎﻧﺮﻫ ،ﻮﻳرﻻ سﺎﻛرآ
2003 .(
ﻦﻳا زا ﻲﺸﺨﺑ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد
ﺎﻫدﻮﺒﻤﻛ
، ﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ور ﺶ
دراد ﺮﻈﻧ رد ﻪﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ و ﺶﻘﻧ ﻦﻴﻴﺒﺗ رﻮﻈﻨﻣ
ﻧﺎﻳاﺮﮔرازﺎﺑ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ رد ﺔ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﻛ ﻪﺋارا . ﻦﻴﻤﻫ رد ﺎﺘﺳار
يﺪﻌﺑ ﺶﺨﺑ ، ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ
ﻧﺎﺴﻧا ﻲ اﺮﮔرازﺎﺑ رد ﻲﻳ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ دزادﺮﭘ .
ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﻲ
رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ
يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﻒﻳﺮﻌﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﺷ
ة ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻦﻤﺠﻧا )
2004 ( شﻼﺗ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ،
لﺎـﻘﺘﻧا يﺎﺘﺳار رد
ﻲﻘﻳﺮﻃ زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ شزرا ﺖﺳا
يذ ﺮﻳﺎﺳ و نﺎﻣزﺎﺳ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻪﻛ دﻮﺷ هدروآﺮﺑ نﺎﻌﻔﻧ
. ﻦـﻳا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ
ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ،ﻒﻳﺮﻌﺗ هدروآﺮﺑ لﺎﺒﻧد
يذ ﺮﻳﺎﺳ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ندﺮﻛ نﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻌﻔﻧ
ﺖﺳا . يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ
ﻢﻳدارﺎﭘ ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ار نﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ،ﺪﻨﻣ
ﺪﻳﺎﺑ ﻢﻬﻣ زا يذ ﻦﻳﺮﺗ ﺖﺴﻧاد نﺎﻌﻔﻧ
؛ نﺎﻧآ ﻪﻛ اﺮﭼ ﺮـﺑ
ﻞﻘﺘﻨﻣ شزرا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ هﺪﺷ
، ﻪﺑ ﻢﻫ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ﻢﻫ و ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻲـﻣ ﺮﺛا
ﺪـﻧراﺬﮔ ) رﺎـﻧﻮﮔ ﻳ ﺲ ،
ﺎﭙﻳﺰﺗﺎﭼ و ﻮﻟﻮﭘﻮﻜﻴﻠﻴﺳاو ،ﻮﺗﻮﻴﮔﺎﻧ
2010 و و نﻮﺴﻠﻳو ﺎﻫ
،ﺖﻧ 2011 .(
ﻪـﺑ دﺮـﻜﻳور ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
شزرا ،نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻖﻘﺤﺗ ﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ و يراﺬﮔ
ﻪ ﺔﺑﺎﺜﻣ ﻄﺳاو ﺔ نورد رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
نﺎﻣزﺎﺳ
، ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻢﻫاﺮﻓ شزرا ﻪﻛ دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ يا رد ﺎـﻬﻧآ ﻖﻳﻮـﺸﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ياﺮﺑ هﺪﺷ
لﺎﺒﻧد ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ فاﺪﻫا ندﺮﻛ دﻮﺒﻬﺑ
رازﺎـﺑ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺘﺑﺎﻗر هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺖـﻳﻮﻘﺗ ،ﻲـﻧوﺮﻴﺑ
دﻮﺷ ) ،ﻲﻠﻨﻳﺮﮔ و ﺰﮕﻨﻴﻟ 2010
.(
ﻪﺑ ﺐﺒﺳ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ـﻨﻴﻣز رد ﺮﻴﺧا يﺎﻫ ﺔ
،دﺮـﻜﻳور ﻦـﻳا ﺎـﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ
ﺻﺎﺧ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻲ
ةرﺎﺑرد مﻮﻬﻔﻣ و ﻪﻔﺴﻠﻓ ﻦﻳا ﺎﻬﻧآ يزﺎﺳ
ﻪـﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ
ﻲﻧورد نآ ﺶﺠﻨﺳ راﺰﺑا ﻲﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا و ﻪﻌﺳﻮﺗ و دراد مﺎﻧ ،
.
لﺎﺳ لﻼﺧ رد يﺎﻫ
ﺧا
،ﺮﻴ ﺴﺑ يرﺎﻴ ﺮﻜﻓ ﺐﺗﺎﻜﻣ زا ي
ﺮﺑ ﻤﻫا ﺖﻴ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
ﻖﻘﺤﺗ رد دﺮﺒﻫار
ﺎﻫ ي
ﺎﻨﺻ ﻳ ﻊ ﺗﺎﻣﺪﺧ ﻲ ﺗﺄ ﻛ ﻴ ﺪ هدﺮﻛ ﺪﻧا . مﺎﻤﺗ اﻳ ﻦ ﺮﻈﻧ ﺎﻫ رد ﻣز ﻴ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﻬﺑﺎﺸﻣ ﻲ
،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺪﻨﭼﺮﻫ
واز رد ـﻳ ﺔ
ﻔﺴﻠﻓ و هﺎﮕﻧ ﺔ
ﺎﭘ ﻳ ﻪ ا ي ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ ﺎﻫ
، توﺎﻔﺗ ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻳﺎﻫ دﻮﺷ
.
ﺘﺴﺨﻧ ﻴ ﻦ ﺮﻜﻓ ﺐﺘﻜﻣ ي
ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲ
) نﺎﻨﻛرﺎﻛ ( اراد ﻲﻳ ﺎﻫ ي ﻈﻋ ﻴ ﻤ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲ و
ةﻮﻴﺷ
ﻦﻳا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ اراد
ﻲﻳ ﺎﻫ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺘﺣار ﻪﺑ ﻲ روآدﻮﺳ ي ﻮﻘﻟﺎـﺑ ﺪﺷر و ة
ﺪـﻧز ﻢـﻗر ار نﺎﻣزﺎـﺳ )
،نﺎـﻣرﻮﻧ
1984 .(
،دﺮﻜﻳور ﻦﻳا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ رﻮﻀﺣ
اﺮﺑ ي ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ ﺴﻔﺗ و ﻴ ﺮ ـﻣ قﺎﻔﺗا رازﺎﺑ رد ﻪﭽﻧآ ﻲ
ﺪـﺘﻓا
،
ﺖﺳا يروﺮﺿ ﻠﺑﺎﻗ و
ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻗﻼﺧ ﺔ ﻧآ نﺎ اﺮﺑ ﻢﻫ ي ﺣاﺮﻃ ﻲ ﺪﺠﺗ و ﻳ ﺪ ﺗﻻﻮـﺼﺤﻣ رد ﺮﻈﻧ ﻲ
ﻪـﺑ ﻪـﻛ
ﺮﺘﺸﻣ ﻳ نﺎ ﻲﻣ ﻪﺋارا و دﻮﺷ رد ﻢﻫ ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي ﻮﺤﺗ ﻳ ﻞ تﺎﻣﺪﺧ
، دراد ﻲﻬﺟﻮﺗ نﺎﻳﺎﺷ ﺖﻴﻤﻫا .
ﺮﺑ ﻤﻫ ﻴ ﻦ
،ﺎﻨﺒﻣ ﺎﻫ ل و ﺎﻫ ل ) 1990 ( ﻧﻴ ﺰ ﺑﻴ نﺎ ﺪﻧدﺮﻛ ﻣ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻲ
ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻊﺒﻨﻣ نﺎﻳﺎﺷ ﻬﺟﻮﺗ ﻲ ﻛ زا ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ تﺎﻣﺪـﺧ
ﻳﺎ ﺎﻤﺗ ﻳ ﺰ يﺎﻫ ﻠﻘﺗ ﻴ ﺪ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ار ﺘﺣ ﻲ ﺷﺎﻣ ﺎﺑ ﻴ ﻦ ﺎﻫ ي هﺮﺒﺧ
، ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺋارا .
رد ﻔﺴﻠﻓ ﺔ مود
، ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﺮﺘﺸﻣ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ
ﻳ نﺎ ناور ظﺎﺤﻟ زا ﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲ ﻪﺑ ﻳ ﺪـﻜ ﻳ ﺮﮕ دﺰﻧ ـﻳ ﻚ ،ﺪـﻧا
ﻂﺧ ﺸﻣ ﻲ
،ﺎﻫ ﻠﻤﻋ ﻴ تﺎ ور و ﻳ ﻪ ﺎﻫ ي ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
، ﻪﺑ ﻮﻠﺗ رﻮﻃ ﻳ ﺤ ﻲ ﺮﺑ ﺮﺘﺸﻣ ﻳ نﺎ ﺘﺳد و ﻴ ﺑﺎ ﻲ
فاﺪـﻫا ﻪـﺑ
يدﺮﺒﻫار آﻳ هﺪﻨ ﻲﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ دراﺬﮔ ) ،نوﻮﺑ و رﺪﻳﺎﻨﺷا 1985
و ﺎﻫ ﻦﻤﻧرﻮﺑ و ﻪﻜﺴﻳو ،گرﻮﺒﻣ ،
2009 (.
ﺮـﺑ
اﻳ ﻦ ،سﺎﺳا ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺗﺎﻣﺪﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲ
ﻲﻋﻮﻧ دﺮﺒﻫار اﺮﮔرازﺎﺑ ﻲﻳ ار ﺪـﻨﻛ لﺎﺒﻧد رد ﻪـﻛ
ﺖـﺴﺟ يﻮـﺟو
ﺶﺨﺑ تارﺎﻈﺘﻧا ندروآﺮﺑ ﺎﻫ
ي رازﺎﺑ صﺎﺧ ﺖﺳا
، ﺮﺘﺸﻣ شﺮﮕﻧ ﻳ
نﺎ ﻛ ﻪﺑ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ تﺎﻣﺪﺧ
، ﻌﻣ ـﻴ رﺎ ـﻤﻬﻣ ﻲ
اﺮﺑ ي زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﻣ ﻴ ناﺰ ﻘﻓﻮﻣ ﻴ ﺖ نﺎﻣزﺎﺳ هدﺮﻤﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺷ ﺪ . ﻪﺑ
،هوﻼﻋ ﺗرﻮﺻ رد ﻲ ﻪﻛ ﺪﻣ تﺎﻣاﺪﻗا ﻳ
ﺮ ﻳ ﺖ
ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
نﺎﻣزﺎﺳ نورد رد رد
شﺮﮕﻧ ﺮﺘﺸﻣ ﻳ نﺎ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ
،ﺪﺷﺎﺑ ﺶﺨﺑﺮﺛا دﺮﺒﻫار
اﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ي
هدروآﺮﺑ ﺮﺘﺸﻣ تارﺎﻈﺘﻧا ندﺮﻛ ﻳ
نﺎ ﺑ ﻪ ﺑ لﺎﻤﺘﺣا ﻴ ﺮﺘﺸ ي ﺎﺑ ﺒﻫار ﺮ د
،ﺎﻫ ور ﻳ ﻪ ﺎﻫ ﺪﻣ تﺎﻣاﺪﻗا و ﻳ
ﺮ ﻳ ﺖ ﻊﺑﺎـﻨﻣ
ﻧﺎﺴﻧا ﻲ نﺎﻣزﺎﺳ رد
، و ﺎﺘﺳاﺮﻤﻫ ﻳ
ﻪﭼرﺎﭙﻜ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ .
يﺮﮕﻳد هﺎﮔﺪﻳد ﺑدا رد ﻪﻛ
ﻴ تﺎ ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ ﻪﺟاﻮﻣ نآ ﺎﺑ ﻢﻳا
، ﺎﻫرﺎﺘﻓر بﻮﭼرﺎﭼ ي
ﺶﻘﻧ ﺖـﺳا . ا ـﻳ ﻦ
ور ﻳ دﺮﻜ
، ﻘﻄﻨﻣ ﻢﻫ ﻲ اﺮﺑ ي ﻣ طﺎﺒﺗرا ﻴ نﺎ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
و
ﺖـﺳا يدﺮـﺒﻫار ﻢـﻫ و
ﻪـﻳﺮﻈﻧ يا
اﺮﺑ ي ﺮﺸﺗ ﻳ ﺢ ﺮﻓ اﻳ ﺪﻨ ﻳﺎ ﮕﻧﻮﮕﭼ ﻳ ﻲ ﮕﭼرﺎﭙﻜ ﻲ ﻲﻣ داﺪﻤﻠﻗ دﻮﺷ
. ور ﻳ دﺮﻜ ﺶﻘﻧ ﻳ ﻜ ﻲ لﺪﻣ زا ﺎﻫ ي ـﺻا ﻴ ﻞ
رﻮﻬﺸﻣ و ﻲﻤﻠﻋ
ﺖﺳا ﺑدا رد ﻪﻛ ﻴ تﺎ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
يدﺮﺒﻫار ﻪـﺑ
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓر رﺎـﻛ )
و ﺖـﻳار
ﻚﻣ ،نﺎﻫﺎﻣ 1992 .(
اﻳ ﻦ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺮﺑ ي
نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﺑ ﺔـﺑﺎﺜﻣ ﻣ ﻞـﻣﺎﻋ ـﻴ ﺠﻧﺎ ﻲ دﺮـﺒﻫار دﺮـﻜﻠﻤﻋ و
دراد ﺰﻛﺮﻤﺗ .
ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺶﻘﻧ رﺎﺘﻓر ﺖﺳا ضﺮﻓ ﻦﻳا ﺮﺑ
ﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ تﺎﻣاﺪـﻗا زا فﺪﻫ ﻪﻛ ﻲ
،نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ
لﺮﺘﻨﻛ و جاﺮﺨﺘﺳا شﺮﮕﻧ
ﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ ي
نﺎﻨﻛرﺎﻛ
؛ﺖﺳا شﺮﮕﻧ ﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ ي
ﺻﺎﺧ ﻲ ﻪـﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻪﻛ
ﻪﺼﺨﺸﻣ ﺎﻫ ي و نﺎﻣزﺎﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺮﺒﻫار
ﺎﻫ ي ،نآ ﺸﺨﺑﺮﺛا ﻲ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ي اﺮﺑ ي نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﻪﺑ دراد لﺎـﺒﻧد .
ا ﺮﺑ ﻳ ﻦ ا ،سﺎﺳا ﻳ ﻦ ﺎﻤﺗ ﻳ ﺰ ﺎﻫ ﺎﻫرﺎﺘﻓر رد ي
ﺸﻘﻧ ﻪﻛ ﻲ اﺮﺑ ي دﺮﺒﻫار نﺎﻣزﺎﺳ ﺖـﺳا مزﻻ
، ﻪـﺑ تﺎﻣاﺪـﻗا
ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
دراد زﺎـﻴﻧ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻦـﻳا و
دﺮـﺒﻫار ﺎـﻫ ي نﺎﻣزﺎـﺳ ﺎـﻫ ي ﺗﺎﻣﺪـﺧ
ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲ
ﺎﻫرﺎﺘﻓر ي ﺮﻌﺗ ار نﺎﻣزﺎﺳ نآ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺶﻘﻧ ﻳ
ﻒ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . ﻪﺑ هﮋﻳو ، دﺮﺒﻫار ﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ تﺎﻣﺪﺧ ي
تارﺎـﻈﺘﻧا
ﺮﺘﺸﻣ ﻳ نﺎ ﻧ ﻪﻛ ﻴ زﺎ ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻪﺑ ي
ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺶﻘﻧ ﻲﻳ
ا ﻪﺑ ﻳ ﻦ ﺺﺨﺸﻣ ار تارﺎﻈﺘﻧا ﻲﻣ
ﺪـﻨﻛ .
ﺮﮔا مﺎﻤﺗ ﻪﭼ ﻪﻔﺴﻠﻓ ﺎﻫ ي ﻘﺣ ،هﺪﺷﺮﻛذ ﻴ
ﺖﻘ ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ار ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﺪﻨﻨﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻳا نآ و ﻪـﻛ
تﺎﻣاﺪـﻗا
ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ
ﺎﺑ ﻳ ﺪ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﺑ رﻳ ﺰ ي اﺮﺟا و ي دﺮﺒﻫار نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺎـﻫ
ي ﺗﺎﻣﺪـﺧ ﻲ
دﻮـﺷ ﻂﺒﺗﺮـﻣ .
ﺔﻳﺮﻈﻧ ﺎﻫرﺎﺘﻓر ي ،ﺶﻘﻧ ﻪﺑ صﺎﺧ رﻮﻃ مﻮﻬﻔﻣ
زﺎﺳ ﻳ ي ﻪﭼرﺎﭙﻜ ﻲﻣ ﻪﺋارا يا ﺪﻨﻛ
رﺎـﺘﻓر ﻢﻫ ﻪﻛ ي
ﻢـﻫ و
نﻮﻣزآ ﺬﭘ ﻳ ﺮ ﺖﺳا .
شور ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ يدﺮﺑرﺎﻛ فﺪﻫ ﺮﻈﻧ زا
اﺮﻳز ؛ﺖﺳا ﺎﺑ
فﺪﻫ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ دﺎـﻌﺑا ﻲﺑﺎـﻳزرا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻌﻨﺻ
ﺖﺳا زا و ظﺎﺤﻟ ﻮﺤﻧ ة
تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ رد
ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﺘﺳد يﺎﻫ
ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ ـ ﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﺸﻳﺎﻤﻴﭘ دﺮﻴﮔ
. ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا
، ﻠﺣﺮﻣ رد ﺔ ﺖﺴﺨﻧ ﺶﻫوﮋﭘ هداد يروآدﺮﮔ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ يﺎـﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻲﻔﻴﻛ ي ﺎـﻫ
ي
ﻪﻤﻴﻧ هوﺮﮔ يراﺰﮔﺮﺑ و ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﻫ
ﺖﻌﻨـﺻ رد ﻞﻏﺎـﺷ داﺮـﻓا و نﺎـﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﺎﺑ نﻮﻧﺎﻛ ي
رﻮﺸﻛ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺪﺷ ماﺪﻗا
. زا ﺲﭘ ياﺮﺟا ﻠﺣﺮﻣ ﺔ ﺎﺳﺎﻨﺷ و ﺖﺴﺨﻧ ماﺪﻗا ﻲﻳ
ﺎﻫ ﻠﺣﺮﻣ رد ، ﺔ مود ﺲﭘ زا
ﻪﺘﻓﺎﻳ قﺎﺒﻄﻧا و نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺮﻈﻧ ﺬﺧا ﺎﻫ
ﺑ ي ﻪ ﺖﺳد هﺪﻣآ ﺎﺑ تﺎﻴﺑدا يﺮﻈﻧ دﺎـﻌﺑا ،ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻲﻳﺎـﻬﻧ
ياﺮـﺑ
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رد حﺮﻃ ﺔ
ﺶﻫوﮋﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻧﺪﺷ .
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ عﻮﺿﻮﻣ
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ يرﺎﻣآ ﺖـﺴﺨﻧ ﺔﻠﺣﺮﻣ ار
ـﻴﻠﻛ ﺔ و ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ نﺎـﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ
يراﺪﻜﻧﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻞﻏﺎﺷ داﺮﻓا زا يداﺪﻌﺗ و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪـﺘﻓﺮﮔﺮﺑرد
ﺖـﺳا . ﻪـﺑ
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻴﻤﻫ زا
17 ﻨﺷرﺎﻛ ﺮﻔﻧ سﺎ زﻮـﺣ ة و ﻚـﻧﺎﺑ ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ و ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ 10
ﺮـﻔﻧ رد ﺪـﻨﻣرﺎﻛ
ﻪﺒﻌﺷ نآ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﻪﻛ
زا ﺑﺮﺠﺗ و يﺮﻈﻧ ﺶﻧاد ﺔ
رد ﻲﻠﻤﻋ ﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺔﻨﻴﻣز
،ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮ ﺑ
ياﺮ
رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻪﺑ تﻮﻋد ﺶﻫوﮋﭘ
ﺪﻣآ ﻞﻤﻋ .
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ يرﺎﻣآ ﺶﻫوﮋﭘ مود ﺔﻠﺣﺮﻣ ار
ﻴﻠﻛ ﺔ رد ﻞﻏﺎﺷ داﺮﻓا مﺎﻤﺗ
ﻪﺒﻌﺷ يﺎﻫ ﺖﻠﻣ ﻚﻧﺎﺑ هداد ﻞﻜﺷ
ﺖﺳا ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ
ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺴﺨﻧ ﺔﻠﺣﺮﻣ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا
. ﻦﻳا رد
ﻪﻠﺣﺮﻣ
، ﺮﺑ سﺎﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ لﻮﻣﺮﻓ زا يﺮﻴﮔ
ﻌﻣﺎﺟ ﺔ دوﺪﺤﻣ )
نﺎـﮔرﻮﻣ لوﺪـﺟ (
ﻪـﻧﻮﻤﻧ شور ﺎـﺑ و يﺮـﻴﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻢﺠﺣ ﺎﺑ يا
312 بﺎﺨﺘﻧا ﺮﻔﻧ ﺪﺷ
.
ﻪﻳﺰﺠﺗ هداد ﻞﻴﻠﺤﺗو ﺎﻫ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﻚﻧﺎﺑ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ و نآ ﻖـﻘﺤﺗ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﻲﻨﻳﺮﻓآ
هداد سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫ
يروآدﺮﮔ ﻲﻔﻴﻛ ي ﻠﺣﺮﻣ رد هﺪﺷ
ﺔ ﺖﺴﺨﻧ
،ﺶﻫوﮋـﭘ ياﻮـﺘﺤﻣ ﻞـﻴﻠﺤﺗ دﺮـﻜﻳور زا
ﻲﺳﺎﻴﻗ
، ود يراﺬﮔﺪﻛ شور يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻪﺒﺗﺮﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا يا هﺪﺷ
ﺖﺳا .
ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ اﻮﺘﺤﻣ ﻳ ﻜ ﻲ شور زا ﺎﻫ ي ﺰﺠﺗ ﻳ ﻪ ﻠﺤﺗو ﻴ ﻞ هداد ﺎﻫ ي ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ و ﺖـﺳا ﺳ راﺰـﺑا ﻴ ﺗﺎﻤﺘـﺴ ﻴ ﻚ و
فﺪﻫ اﺮﮔ ﻪﺑ ﻲﻳ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ياﺮﺑ ﻪﻛ دور ﺮـﺸﺗ
ﻳ ﺢ ـﻤﻛ و ﻲ ندﺮـﻛ ﺪﭘ ـﻳ هﺪ دراد دﺮﺑرﺎـﻛ ـﺷور و
ﻲ اﺮـﺑ ي
ﺰﺠﺗ ﻳ ﻪ ﻠﺤﺗو ﻴ ﻞ تاﺪﻨﺘﺴﻣ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ
دﻮﺷ ) ،سﺎﻨﮕﻴﻛ و ﻮﻟا 2008
( . ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ اﻮﺘﺤﻣ ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ﻪـﺑ
ﻲﻣ نﺎﻜﻣا ﺪﻫد
ﺮﻈﻧ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ي
ﻪﺑ ار هداد ﺮـﺘﻬﺑ كرد رﻮﻈﻨﻣ ﺎـﻫ
،
ﺪـﻨﻨﻛ ﺶﻳﺎـﻣزآ .
ﻠﺤﺗ ـﻴ ﻞ اﻮـﺘﺤﻣ
ﻜﭼ ﻴ هﺪ رﺎﺼﻋ و ة ﻠﺻا ﻲ ﻦﺘﻣ ار ﺎﻫ ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺎﻫ هژاو و ﺎﻫ ي ﻬﺑﺎﺸﻣ ﻪﺘﺳد ﻲ ﻲﻣ يﺪﻨﺑ ﺪـﻨﻛ
ﻧﺎـﻌﻣ ﻪـﻛ ﻲ
ﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲ ﻞﻘﺘﻨﻣ ار ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪﻨ ) ،ﺎﮔﺎﻧاوﺎﻛ 1997 .(
ا ﺮﺑ ﻳ ﻦ ﻠﺤﺗ ،سﺎﺳا ﻴ
ﻞ ﻛ ياﻮـﺘﺤﻣ ﻴ
ـﻔ ﻲ ـﻣ ار ﻲ ناﻮـﺗ
شور ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺴﻔﺗ ياﺮﺑ ﻴ ﺮ ﻨﻫذ ﻲ اﻮـﺘﺤﻣ ﻲﻳ هداد ﺎـﻫ ﺮﻃ زا ﻦﺘـﻣ ي ـﻳ
ﻖ اﺮﻓ ﻳ يﺎﻫﺪـﻨ ﻪـﻘﺒﻃ يﺪـﻨﺑ
مﺎﻈﻧ ﺪﻨﻣ و راﺬﮔﺪﻛ ﻳ ي ﺎ ﺣاﺮﻃ ﻲ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫﻮﮕﻟا ﺖﺴﻧاد هﺪﺷ
.
اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲﺳﺎﻴﻗ دﺮﻜﻳور
، ﺮﻈﻧ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻪﻳ
ﺎﻫ لﺪﻣ و ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ ﻲﻠﺒﻗ ي ﺖﺳا
ﻦـﻳا ﺮﺑ و
سﺎﺳا
، ﺖﻬﺟ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲﻠﻛ يﺮﻴﮔ ﺎﻫ
ءﺰﺟ ﻪﺑ ﻞﻛ زا نآ ي ﺖﺳا
) ،وﺮﮔ و ﺰﻧﺮﺑ 2005
(.
ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ اﻮﺘﺤﻣ ي ﻗﻴ ﺳﺎ ﻲ
، ﺐﻠﻏا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻛ دراد دﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻌﻗاﻮﻣ رد ﻪﺑ
دﺪـﺠﻣ نﻮـﻣزآ لﺎـﺒﻧد
هداد ﺎﻫ ي ﺤﻣ ﻴ ﻂ ﺎﻫ ي ﺪﺟ ﻳ ﺪ ﺪﻧ . ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ اﻳ ﻦ ور ﻳ دﺮﻜ اﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ي
ﻪﻟﻮﻘﻣ ندﻮﻣزآ ﺎـﻫ
ﻣ ، ﻫﺎـﻔ ﻴ
،ﻢ
لﺪﻣ ﺎﻫ ﻳﺎ ﺿﺮﻓ ﻴ ﻪ ﻲﻳﺎﻫ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا
، ﻪﺑ دور رﺎﻛ .
فﺪـﻫ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ
،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا
ﻪﺑ هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا رﻮﻈﻨﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲﺳﺎﻴﻗ دﺮﻜﻳور ،ﻲﻔﻴﻛ ي .
ﺎـﺠﻧآ زا
ﻪﻛ هداد ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺎﻫ
ِﻲﻔﻴﻛ ي ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
، ﻪﺑ ﻪﺒﻨﺟ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ لﺎﺒﻧد ﺎﻫ
زا ﻲﻳ ﺶﻫوﮋﭘ ﺖﺳا
ﻦﻴﺸﻴﭘ ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﻃ ﻪﻛ
، ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺎﻫ ﻲﺑﺎﻳزرا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ نآ يﺎﻫﻮﮕﻟا و ﺖﺳا هﺪﺷ
دﺮﻜﻳور ﻦﻳا شﺮﻳﺬﭘ ،
هداد ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ رد ﺎﻫ
ﻪﻴﺟﻮﺗ ﻲﻔﻴﻛ ي ﻲﻣ
دﻮﺷ .
ـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،سﺎـﺳا ﻦـﻳا ﺮﺑ ﺔ
ﺮـﺿﺎﺣ يﺎـﻨﺒﻣ ﺮـﺑ
دﺮﻜﻳور
،هﺪﺷدﺎﻳ شﻼﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد
ﺎﻫ ﻲﻔﻴﻛ ي ﻊﻤﺟ يروآ زا هﺪﺷ ود ﺔﻠﺣﺮﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﺒﺗﺮﻣ
ﺔ لوا
،مود و ﺮﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﻪﻴﺿﺮﻓ
ﺎﻫ لﺪﻣ و ﺎﻫ رد ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺶـﻘﻧ ﺮـﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا ي
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ نآ ﻖﻘﺤﺗ ﺪﻧﻮﺷ
ﻲﻳﺎﻬﻧ لﺪﻣ رد و ﺶﻫوﮋﭘ
ﺪﻧﺮﻴﮔ يﺎﺟ .
ﺮﻓ ا هداد يراﺬﮔﺪﻛ ﺪﻨﻳ ﺎﻫ
ﻦﻳا ﻲﻔﻴﻛ ي ﺶﻫوﮋﭘ
، ـﻠﺣﺮﻣ ود ﺔ
ـﺒﺗﺮﻣ يراﺬـﮔﺪﻛ ﺔ
يراﺬـﮔﺪﻛ و لوا
ﺒﺗﺮﻣ ﺔ مود درادﺮﺑرد ار .
ﺮﺑ ﺑ يﺎﻫداد ،شور ﻦﻳا سﺎﺳا ﻪ
ﺖﺳد ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا هﺪﻣآ ﺎﻫ
هوﺮﮔ و ﺎﻫ ،نﻮﻧﺎﻛ ي
ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﻲﻃ )
ﺒﺗﺮﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﺔ
مود و لوا (
ﻪﻳﺰﺠﺗ
ﺪـﺷ ﻞـﻴﻠﺤﺗو ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد و ﺪﻧ
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ دﺎـﻌﺑا ،
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ ﺔ
ﻖﻴﻗد ﻠﺣﺮﻣ رد ﺮﺗ ﺔ
مود ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد .
ﻠﺣﺮﻣ رد ﺔ مود ياﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ نﻮﻣزآ
اﺮﮔرازﺎﺑ لﺪﻣ دﺎﻌﺑا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻳ
هداد
،هﺪـﺷ
ﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ راﺰـﺑا زا ﺔ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا 16
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ﻲﻠـﺻا دﺎـﻌﺑا ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻠﺻا لاﺆﺳ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ار هﺪﺷ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺔ
ﻚﻧﺎﺑ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﺎﻫ
ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ ي )
،هدازﺎـﻗآ 1387 ( ﻲﺑﺎـﻳزرا ،
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ ﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺖﺳا
ﺔ هﺪﺷدﺎﻳ دﺎﻌﺑا ﺰﺠﺑ ﻲﺳرﺮﺑ
يوﺎﺣ ،هﺪﺷ ﺎـﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺮﮕﻳد دﺎﻌﺑا
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ
ﻠﺣﺮﻣ ي ﺔ ﺖﺴﺨﻧ ﺶﻫوﮋﭘ
، ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ دﺎﻌﺑا ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ةﺪﺷ
.
ﻪﺑ هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﺎﻫ
ﺑ ي ﻪ ﺖﺳد هﺪﻣآ
،
ـﺒﺗﺮﻣ ﻲﻓﺎـﺸﺘﻛا ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور زا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﺔ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ و لوا .
ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا فﺪﻫ هزﻮـﺣ ﻲﺳرﺮﺑ ،ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا
يا
هزﺎﺳ ﺎﻳ دﺎﻌﺑا ﻒﺸﻛ ياﺮﺑ ﺖﺳا هزﻮﺣ نآ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ
. هداد ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ هﺪـﻴﭽﻴﭘ ﺎﻫ
ﻢـﻬﻣ و ﺪـﻧا ﻦﻳﺮـﺗ
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ةزﻮﺣ
ﺖﺳا مﻮﻠﻌﻣﺎﻧ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ
، ﻲﻣ هﺪﻳا شور ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻟآ
دﻮﺷ . رد
ﻪﺘﺳد يﺎﺘﺳار رد ﺰﻴﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
،ﻚﻧﺎﺑ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا يﺪﻨﺑ هدﺎﻔﺘﺳا شور ﻦﻳا زا
ﺪﺷ .
ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ لﺪﻣ ﺖﺤﺻ ،يﺪﻴﻳﺄﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﻚﻤﻛ
يﺎﻫ هزاﺪﻧا
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ يﺮـﻴﮔ ﻪـﺑ
ﺪﻴﺳر تﺎﺒﺛا .
ﺗ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺄ
زا ﻲﻜﻳ يﺪﻴﻳ شور
ﺎﻫ ﻦﻴـﺑ طﺎـﺒﺗرا ﻲـﺳرﺮﺑ ياﺮـﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يرﺎﻣآ ي
نﻮﻨﻜﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ )
ﻞﻣﺎﻋ ﺎﻫ ﺑ ي ﻪ ﺖﺳد هﺪﻣآ ( و ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﻫ هﺪﻫﺎﺸﻣ ي هﺪﺷ
) ﺳ ﺆ لا ﺎﻫ ( ﻪـﺑ رﺎـﻛ ﻲـﻣ دور و
هزاﺪﻧا لﺪﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺖﺳا يﺮﻴﮔ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ
هداد ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺎﻫ
ﻲﻔﻴﻛ ي )
ﺒﺗﺮﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﺔ
مود و لوا (
ﺒﺗﺮﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﺔ
هداد ﻖﻴﻗد ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻴﻠﺤﺗ زا ﻲﺋﺰﺟ لوا مﺎﻧ ،ﺎﻫ
ﻪﻘﺒﻃ و يراﺬﮔ يﺪﻨﺑ
ندﺮﻛ
هداد ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﺎﻫ دﻮﺷ
. ﻪﻘﺒﻃ ياﺮﺑ ﻪﻟﻮﻘﻣ رد ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻖﻴﻗد يﺪﻨﺑ
ﺪﻳﺎﺑ ،ﺎﻫ ﻪﺑ ﻚﻴﻜﻔﺗ زا ﺪﻌﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺮﻫ
ﺐﺴﭼﺮﺑ دﻮﺷ هدز هداد و مﺎﺧ يﺎﻫ ﻖﻳﺮﻃ زا
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻦﺘﻣ ﻖﻴﻗد ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺷاددﺎﻳ و ﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز يﺎﻫ ،يا
مﻮﻬﻔﻣ ﺪﻧﻮﺷ يزﺎﺳ .
ا ﺮﺑ ﻳ ﻦ ﻃ سﺎﺳا ﻲ ﺮﻓ اﻳ ﺪﻨ راﺬﮔﺪﻛ ي ـﺒﺗﺮﻣ ﺔ ،لوا ﻦﺘـﻣ
ﻪـﺑ يﺎـﻫ ﺖـﺳد
زا هﺪـﻣآ
نﻮﻧﺎﻛ هوﺮﮔ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺎﻫ
ي ﻜﺸﺗ ﻴ ﻞ هﺪﺷ
، لوﺪﺟ رد يﺎـﻫ ﻪـﻧﺎﮔاﺪﺟ يا ﻪﺘـﺳد ﺪـﻨﺑ ي ﺪﻧﺪـﺷ و ﻦﻳﺪـﺑ
،ﺐﻴﺗﺮﺗ حﺮﻄﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺎﻫﺪﻛ ﺐﻟﺎﻗ رد هﺪﺷ
ي ﻟوا ﻴ ﻪ ﺪﻛ و ﺎﻫ ي ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﺑ ﺪﻧﺪﻣآ ﺖﺳد .
ياﺮﺟا ﺎﺑ ﺒﺗﺮﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﺔ
هداد ،لوا ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ يﺎﻫ
ﻲﻧﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ ﻚـﻴﻜﻔﺗ
ﺪﻧﺪـﺷ . ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ
،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲﺳﺎﻴﻗ دﺮﻜﻳور شﺮﻳﺬﭘ ﻪﻣادا رد
ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ يراﺬﮔﺪﻛ رد
ـﺒﺗﺮﻣ ﺔ مود
،
ﭘ حﺮﻃ ﺎﺑ ﺶﺳﺮ ﻲﻳﺎﻫ رﺎﺑرد ة ﻪـﻛ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺮﺘـﺸﻴﺑ
ﺺﺨـﺸﻣ ﺪـﻨﻨﻛ
ة
ﺖـﺳا ﻪـﻄﺑار ﻲﻋﻮـﻧ
، ﻪـﺑ و ﺶـﻧاد
ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺎﻫ ﻨﻴﻣز رد ﻦﻴﺸﻴﭘ ي ﺔ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ و دﺮﻛ عﻮﺟر
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ قﺎﺒﻄﻧا ﻟﺎﻗ رد هﺪﺷ
ﺐ
صﺎﺼﺘﺧا يﺎﻫﺪﻛ ﻚﻳﺮﻫ ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ
، ﺎﺑ ﻟﻮﻘﻣ ناﻮﻨﻋ ﺔ
ﻲﻠﺻا ﺖﺧادﺮﭘ .
ﺮﻓ ﻲﻃ ا ﺪﻨﻳ ﺒﺗﺮﻣ يراﺬﮔﺪﻛ ﺔ
مود لﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺶﺨﺑ رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫﻮﮕﻟا و ﺎﻫ
ﻦﻴـﺸﻴﭘ ي
هﺮﻬﺑ ﺎﺑ و زا يﺮﻴﮔ لوﺪﺟ يﺎﻫ ﺑ ﻪ ﺒﺗﺮﻣ يراﺬﮔﺪﻛ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﺔ
ﺘـﺳﺮﻬﻓ ،لوا زا ﻲ
ﻢـﻬﻣ دﺎـﻌﺑا ﻦﻳﺮـﺗ
تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ
،ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ناﺮﻳا يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﻪـﻛ ﺪـﺷ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ
ترﺎﺒﻋ زا ﺪﻧا : ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﺦﺳﺎﭘ ،ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﺎﺘﻓر ﺎﻫ
ﺶﺨﺑ و ﺎﻫ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ي .
لوﺪﺟ 1 ﻪـﺳ ﻦﻳا
ار ﺪﻌﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻲﻳﺎﻬﻧ يﺎﻫﺪﻛ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺖﺳا هداد ﺶﻳﺎﻤﻧ هﺪﺷ
.
لوﺪﺟ 1 . ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا يﺎﻫﺪﻛ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ هﺪﺷ
ﻲﻳﺎﻬﻧ
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ ﻲﻳﺎﻬﻧ يﺎﻫﺪﻛ
ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﺎﺘﻓر
) يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﺎﺸﺘﻧا و ﺐﺴﻛ (
ﺋارا ياﺮﺑ ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻊﺒﻨﻣ ﺔ
ﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ، ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺎﻫ ﻚﻧﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ و
ﻲﻠﺻا ﻦﻳﺮﺗ ﺮﻴﺴﻣ ﻚﻧﺎﺑ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ نﺎﻴﻣ ﻲﻃﺎﺒﺗرا
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻠﻌﻓ يﺎﻫزﺎﻴﻧ زا ﻲﻫﺎﮔآ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ
يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺶﻴﭘ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻲﻨﻴﺑ
ةﺪﻨﻳآ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
رازﺎﺑ ﺖﻴﻌﺿو ﻞﻴﻠﺤﺗ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ
ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺎﺒﻗر ﺖﻴﻌﺿو ﻞﻴﻠﺤﺗ رد
تﻮﻗ ﺖﺧﺎﻨﺷ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺎﻫ
ﻒﻌﺿ و يﺎﻫ ﻚﻧﺎﺑ ﻲﻠﺧاد
ندﺮﻛﺮﭘ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ فﺎﻜﺷ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ و ﻚﻧﺎﺑ ناﺮﻳﺪﻣ نﺎﻴﻣ
ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ رد
عﻼﻃا ﻲﻧﺎﺳر زا ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺎﻫ رﺎﻈﺘﻧا ، ﺎﻫ زﺎﻴﻧ و ﺎﻫ ﻚﻧﺎﺑ ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ي
ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ هﺪﻧزرا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﻊﻓر ﻪﺑ ﻚﻤﻛ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺺﻘﻧ
ﺎﻫ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ و ﺎﻫ ﺖﻣﺪﺧ رد ﻚﻧﺎﺑ ي نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳر
ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﺋارا و ﻲﻓﺮﻌﻣ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺔ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﻚﻧﺎﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ و تﺎﻣﺪﺧ
ﺐﻠﺟ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﻲﻤﻴﻤﺻ تﺎﻃﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ نﺎﻧآ نﺎﻨﻴﻤﻃا
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ روردور ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﻳﺎﺿر ﺐﻠﺟ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ
ﺐﺳﺎﻨﻣ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ
رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ و ﻲﺣاﺮﻃ
ﺋارا ﺔ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﺮ
ﻪﺘﺳاﻮﺧ و ﺎﻫزﺎﻴﻧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺖﺣار يﺮﻴﮔ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﺗ
ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ رد ﻲﻧﺎﺴﻧا يوﺮﻴﻧ ﺶﻘﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ ندﺮﻛ
شزرا يﺎﻫ تﻻﻮﺼﺤﻣ يﺪﻴﻠﻛ و ﺖﺒﺜﻣ
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺶﺨﺑ و ﺎﻫ يﺎﻫ
ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ هﺮﻬﺑ زا يﺪﻨﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﭼرﺎﭙﻜﻳ يﺎﻫ ﺔ ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ يﺎﺘﺳار رد ﻚﻧﺎﺑ رد نﺎﺒﻴﺘﺸﭘ
ﻞﺧاﺪﺗ و ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻦﻴﺑ ندﺮﻜﻧ
ماﺪﻗا ﺎﻫ ، نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺶﺨﺑ و ﻚﻧﺎﺑ يﺎﻫ
هﺮﻬﺑ يﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ زا يﺪﻨﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺶﻴﭘ زا و ﺺﺨﺸﻣ
داﺮﻓا ﺮﻈﻧ و تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻓﺎﻳرد ياﺮﺑ هﺪﺷ
هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺎﻫ
ﻲﻤﻛ ي
ﺶﺨﺑ ﻦﻳا شراﺰﮔ ﻪﺑ
هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﻫ
ﻠﺣﺮﻣ رد ﻲﻤﻛ ي ﺔ
مود ﻲﻣ ﺶﻫوﮋﭘ دزادﺮﭘ
.
ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ
راﺪﻘﻣ )KMO
گرﺰـﺑ زا ﺮـﺗ 7 / 0 (
يرادﺎـﻨﻌﻣ دﺪـﻋ و
sig ) (
ﺖـﻠﺗرﺎﺑ نﻮـﻣزآ )
ﻚـﭼﻮﻛ زا ﺮـﺗ 05 / 0 (
نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺟا ياﺮﺑ ﻪﻴﻟوا ﻂﻳاﺮﺷ ندﻮﺑ
1ﺖﺳا . كاﺮﺘـﺷا ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1 . ﻳ ﻜ ﻲ ﭘ زا ﻴ ﺶ طﺮﺷ ﺎﻫ ي ﻟوا ﻴ ﻪ اﺮﺑ ي اﺮﺟا ي ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ ﻠﻣﺎﻋ ﻲ
، ﺎﻔﻛ ﻳ ﺖ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﺖﺳا راﺪـﻘﻣ KMO
ـﻨﻌﻣ دﺪـﻋ و ﺎ راد ي نﻮـﻣزآ
ا ﺖﻠﺗرﺎﺑ ﻳ ﻦ ﺮﺷ ط ﺳرﺮﺑ ار ﻲ ﻣ ﻲ ﻛ ﻨ ﺪﻨ .
ﻣ مﺎﻤﺗ ﺆ ﻪﻔﻟ گرﺰﺑ ﺎﻫ زا ﺮﺗ 5 / 0 ﺖﺳا ﻪﻛ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ يﺎﻫ ﺪـﻧا
.
ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺲﻧﺎﻳراو ﻞﻛ لوﺪﺟ هﺪﺷ
ﺰﻴﻧ داد نﺎﺸﻧ ﻪﺳ
ﻞﻣﺎﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳ و ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ رﺎﺘﻓر ،ﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫ
و
ﺶﺨﺑ ﺎﻫ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ي ﻪﺑ ،
يﺎﻫراﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 82
/ 27 ،ﺪﺻرد 25 / 21 و ﺪﺻرد 94 / 20 ﺪـﺻرد
، شزرا
گرﺰﺑ ةﮋﻳو زا ﺮﺗ
1 ﺪﻧراد ﻞﻛ رد و 027 / 70 ﻲﻣ ﻦﻴﻴﺒﺗ ار ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا ﺲﻧﺎﻳراو ﺪﺻرد ﻛ
ﻨ ﺪـﻨ . ﻦـﻳا
نﺎﺸﻧ عﻮﺿﻮﻣ ﺪﻨﻫد
ة ﻞـﻣﺎﻋ ﺖﻴﻤﻫا يﺎـﻫ
هﺪـﺷدﺎﻳ ﺲﻧﺎـﻳراو ﻞﻴﻜـﺸﺗ رد ةزﺎـﺳ
ﻲﻳاﺮﮔرازﺎـﺑ ﺖـﺳا
.
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ راﺪﻘﻣ ﺮﻫ
ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ دﺎﻳ
هﺪﺷ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ 7 / 0 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪـﻛ
ﺐـﺳﺎﻨﻣ ندﻮـﺑ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻞﻣاﻮﻋ ﺪﻫد
) لوﺪﺟ 2 .(
لوﺪﺟ رد 2
ﺶﺧﺮﭼ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺘﻓﺎﻳ
ﺔ ﻲﻠﻣﺎﻋ
، هاﺮﻤﻫ ﺎﺑ
مﺎﻧ ﻪﺘﺳد و يﺪﻨﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ يﺎﻫ
ﺪﻨﻫد ة ﻞﻣﺎﻋ ﺮﻫ
، هﺪﺷ جرد ﺖﺳا
.
لوﺪﺟ 2 . ﺲﻧﺎﻳراو ﺪﺻرد و هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻞﻣﺎﻋ مﺎﻧ ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﻠﻣﺎﻋرﺎﺑ
ﺲﻧﺎﻳراو ﻦﻴﻴﺒﺗ هﺪﺷ (%) يﺎﻔﻟآ خﺎﺒﻧوﺮﻛ
ﺪﻨﻤﺷﻮﻫرﺎﺘﻓر
ﺮﻤﺘﺴﻣ يروآدﺮﮔ رازﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا
0/774 21/25
89/4
ﻚﻧﺎﺑ ﺮﺳاﺮﺳ رد رازﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا ناور رﺎﺸﺘﻧا 0/840
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺮﻤﺘﺴﻣ يروآدﺮﮔ 0/714
ﻚﻧﺎﺑ ﺮﺳاﺮﺳ رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ تﺎﻋﻼﻃا ناور رﺎﺸﺘﻧا 0/766
ﻲﻠﺻا يﺎﺒﻗر تﺎﻋﻼﻃا ﺮﻤﺘﺴﻣ يروآدﺮﮔ 0/695
رد ﻲﻠﺻا يﺎﺒﻗر تﺎﻋﻼﻃا ناور رﺎﺸﺘﻧا ﻚﻧﺎﺑ ﺮﺳاﺮﺳ
0/725
ﻲﻠﺧاد تﺎﻋﻼﻃا ﺮﻤﺘﺴﻣ يروآدﺮﮔ 0/864
0/735
ﻚﻧﺎﺑ ﺮﺳاﺮﺳ رد ﻲﻠﺧاد تﺎﻋﻼﻃا ناور رﺎﺸﺘﻧا
ﺪﻨﻤﺷﻮﻫﺦﺳﺎﭘ
ﺑ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪ رازﺎﺑ تﺎﻋﻼﻃا يﺮﻴﮔرﺎﻛ 0/599
27/82 87/4
ﺑ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ تﺎﻋﻼﻃا يﺮﻴﮔرﺎﻛ 0/603
ﺑ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪ ﻲﻠﺻا يﺎﺒﻗر تﺎﻋﻼﻃا يﺮﻴﮔرﺎﻛ 0/766
ﺑ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪ ﻲﻠﺧاد ﻞﺋﺎﺴﻣ تﺎﻋﻼﻃا يﺮﻴﮔرﺎﻛ 0/637
ﻢﺘﺴﻴﺳﺶﺨﺑوﺎﻫﮓﻨﻫﺎﻤﻫيﺎﻫ
يرﺎﻛ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا و ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ فاﺪﻫا ﺺﺨﺸﻣ
ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
ﻣﺎﻧﺮﺑ ياﺮﺟا يدﺮﺒﻫار ﺔ ﻚﻧﺎﺑ رد 0/792
20/94 87/2
ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﺺﺨﺸﻣ ﻪـﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘـﺳد ناﺰـﻴﻣ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮﺑ
ﻣﺎﻧﺮﺑ فاﺪﻫا يدﺮﺒﻫار ﺔ ﻚﻧﺎﺑ رد 0/886
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻢﺘﺴﻴﺳ يدﺮﺒﻫار ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﺑ ﺺﺘﺨﻣ
0/834
ﻪﺑ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪـﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا ﻢﺘﺴﻴﺳ ياﺮـﺑ
،يروآدﺮـﮔ
ﻪﻘﺒﻃ ﻚﻧﺎﺑ رد تﺎﻋﻼﻃا لﺎﻘﺘﻧا و يﺪﻨﺑ
0/693
ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻞﻛ ﺲﻧﺎﻳراو هﺪﺷ
70/02
