ﯽﺎﮔرزﺎﺑ ﺪ
رود ة 7 رﺎﻤﺷ ، ة 2
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 1394
ص . 406 - 381
ﺖﻳﻮﻟوا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﺑ ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ
ﻢﻴﻤﺼﺗ دﺮﻜﻳور زا هدﺎﻔﺘﺳا يزﺎﻓ ﻂﻴﺤﻣ رد ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺔﺼﺧﺎﺷﺪﻨﭼ يﺮﻴﮔ
ﻲﻘﺗ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ هداز
1يدﺰﻳ يﺮﻗﺎﺑ ﻪﻤﻃﺎﻓ ، نﺎﻘﻫد ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ ،2
يﺪﺒﻋ ﺮﺻﺎﻧ ،3 4
هﺪﻴﻜﭼ : ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ هزوﺮﻣا ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﺖﻴﻤﻫا
رﺎﻴﺴﺑ يدﺎﻳز يدﺎـﺼﺘﻗا مﺎـﻈﻧ ﺔﻌـﺳﻮﺗ رد
ﻊﻣاﻮﺟ دراد ﻦﻴﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ بﺬﺟ رد ﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﻲﻣ ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺪﻧزادﺮﭘ
، ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ
و ﻪﺑ و ﻳ هﮋ ﻪﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺪﺼﻘﻣ ﺮﻫ ﻢﻬﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ،فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا عﻮﺿﻮﻣ ﻲـﻣ رﺎﻤﺷ
دور .
ﻦﻳا فﺪﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻢﻬﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ، ﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮﺗ
ﺄ ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛ يﺮﮕـﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨـﺻ فﺪـﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ
ناﺮﻳا ﺖﻳﻮﻟوا و فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ ﺖﺳا
. ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﻳا ﻲﻋﻮـﻧ
ﻢﻴﻤـﺼﺗ دﺮـﻜﻳور يزﺎـﻓ يﺮـﻴﮔ
ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ
ﻲﺒﺗاﺮﻣ يزﺎﻓ
FAHP ) ( ﻪﺑ ﺖﻫﺎﺒﺷ شور و هﺪﻳا ﻪﻨﻳﺰﮔ
يزﺎﻓ لآ
FTOPSIS) (
ار ﺖﻳﻮﻟوا ياﺮﺑ ﺑ
ﻪـﺑ فﺪـﻫ يﺎـﻫرازﺎﺑ يﺪﻨ رﺎـﻛ
ﻲـﻣ و دﺮـﻴﮔ زا نﺎـﺼﺼﺨﺘﻣ زﻮـﺣ
ة
ﻪﺑ يدﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رﻮﻈﻨﻣ
ﺔ ﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺄ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛ
، ﻲـﻣ هﺮـﻬﺑ دﺮـﺑ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﻪﺑ يا
رد ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣFAHP
يﺎﻫ
ﻲﻫﺎﺒﺘﺷا ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ . ﻦﻳا زا ﻦﻳا رد ور
ﻪـﺑ ﻦـﭼ و ﮓـﻧاو شور زا ﺶﻫوﮋـﭘ
ﺒـﺳﺎﺤﻣ رﻮـﻈﻨﻣ ﺔ
نزو
ﺺﺧﺎﺷ رد ﺎﻫ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يزﺎﻓFAHP
. ﻳﺎﺘﻧ ﺞ نﺎﺸﻧ داد ناﺰـﻴﻣ و ﻲـﺳﺎﻴﺳ ﻂـﺑاور ،ﻲﻨﻫذ ﺮﻳﻮﺼﺗ
ناﺮﮕﺷدﺮﮔ دﺮﻜﺟﺮﺧ
، ﻢﻬﻣ ﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮﺗ ﺆ
فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا رد ﺮﺛ ﺖﺳا
. رﻮـﺸﻛ سﺎـﺳا ﻦـﻳا ﺮـﺑ
ﺒﺗر رد فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻦﻴﺑ زا ﻦﻴﭼ ﺔ
ﺒﺗر رد ﺪﻨﻠﻫ و لوا ﺔ
ﺮﺧآ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﻢﻴﻤﺼﺗ ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ،فﺪﻫ رازﺎﺑ ﻪـﺑ ﺖﻫﺎﺒـﺷ شور ،ﻪﺼﺧﺎﺷﺪﻨﭼ يﺮﻴﮔ
هﺪﻳا ﺔﻨﻳﺰﮔ ،يزﺎﻓ لآ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺒﺗاﺮﻣ
يزﺎﻓ .
1 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
2 . ،يدﺮﮕﻧﺎﻬﺟ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد
3 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد
4 . ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ناﺮﻳا ،ناﺪﻫاز ،ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ةﺪﻜﺸﻧاد ،ﻢﺴﻳرﻮﺗ يﺰﻳر
رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 09 / 07 / 1393
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 15 / 09 / 1393
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ ﻘﺗ ﻲ هداز يدﺰﻳ
E-mail: mrtaghizadeh@ut.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻢﻬﻣ زا يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ هزوﺮﻣا ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺎﻴﻧد ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻦﻳﺮﺗ
ﻪﺑ ؛دﻮﺷ ﻪﻧﻮﮔ ﻖـﺒﻃ ﻪـﻛ يا
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ شراﺰﮔ )1
2013 ( ﺺﺧﺎﺷ ﺮﻈﻧ زا ، ﺪﻨﻧﺎﻣ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
،ﺺﻟﺎـﺧﺎﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ،هدوﺰﻓا شزرا و لﺎﻐﺘﺷا ،يراﺬﮔ
...
ﻪﺑ ، گرﺰﺑ هﻮﻘﻟﺎﺑ رﻮﻃ نﺎﻬﺟ رد ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳﺮﺗ
ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور
)
،ﺪﻟﺎﺑﻮﺌﺗ 2005 : 6 ( . ﺶﻴﭘ نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳا ﻲﻣ ﻲﻨﻴﺑ
ﺪﻨﻛ داﺪﻌﺗ رد ناﺮﮕﺷدﺮﮔ لﺎﺳ
2030 ﻪﺑ 8 / 1 درﺎﻴﻠﻴﻣ
ﺪﻴﺳر ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﻔﻧ )
ﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ،2
2013 (
؛ يرﺎﻴﺴﺑ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ماﺪﻗا ﻪﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا يﺎﻫ
ناﺮﮕﺷدﺮﮔ بﺬﺟ رد ﻲﻬﺟﻮﺗ نﺎﻳﺎﺷ ﺖﺳد
هدز ﺪﻧا . ﻪﺑ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ
ترﺎﺒﻋ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ا
زا ﺪـﻧ :
ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ ،يدﺎـﺼﺘﻗا دﺮﻛرﺎـﻛ
ـ
ﺖـﺴﻳز و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲـﻄﻴﺤﻣ
) ﻢﻴﻫاﺮﺑا ﻦﺷور و رﻮﭘ
،ﻲﻧﺎﻄﺑرا لد 1390
.(
ﻫد زا ﺪﻌﺑ يدﻼﻴﻣ دﺎﺘﺸﻫ ﺔ و
ﺖﺴﭘ
ﻪـﺑ ،ﻢـﺴﻴﻧرﺪﻣ
هزﻮـﺣ دﺎـﻳز عﻮـﻨﺗ ﻞـﻴﻟد و يﺮﮕـﺷدﺮﮔ يﺎـﻫ
ﻪﺑذﺎﺟ ﻪﺑ و ﻚﻳ ﺮﻫ يﺎﻫ نآ لﺎﺒﻧد
، ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﺻﺎﻘﻣ ﺖﺑﺎﻗر ﺖﻴﻤﻫا
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪﺑذﺎﺟ و ﺪﺻﺎﻘﻣ ﻦﻳا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد
ﺪـﺷ ﻢﻠـﺴﻣ ﺖﻌﻨـﺻ ﻦﻳا نﺎﺒﺣﺎﺻ و ناﺮﻳﺪﻣ ﺮﺑ ﺎﻫ .
ﻪـﺑ ﻪـﺘﻔﮔ
،يا رد
عﻮـﻨﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻛ يزوﺮﻣا يﺎﻴﻧد ﻲـﮔرﺰﺑ
ﻪـﺑذﺎﺟ زا
ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﺎـﻫ ﺪـﺼﻘﻣ ﭻﻴـﻫ ،ﺪـﻧا
نوﺪﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ زا يرادرﻮﺧﺮﺑ
ماﺪﻗا يﺎﻫ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﻖﻓﻮﻣ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ )
ﻲﻬﻟاﺮﺼﻧ ﻞﻴﻠﺟ ، ﺪﻧو
ﺢﺗﺎﻓ و
،دار 1392 .(
ﻦﻳا ندوﺰﻓا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻪﻛ ﻪﺘﻜﻧ
ﻪﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﺔﺑﺎﺜﻣ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
مﺎـﻤﺗ ماﺪـﻗا يﺎـﻫ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﻣ ﺖﻳاﺪﻫ ار ﺮﮕﺷدﺮﮔ بﺬﺟ و يﺮﮕﺷدﺮﮔ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺔﻴﻬﺗ ،يﺰﻳر ،ﺪﻨﻛ
ﺪـﻴﻛﺄﺗ نآ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ )
،يﺮﻈﻧ و ﻲﺘﺧﺪﻴﺑ ﻦﻴﻣا 1388
.(
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻖﻓﻮﻣ ياﺮﺟا
،ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ يﺎـﻫ ـﻨﻣاد
ﺔ
ﻪـﻨﻳﺰﻫ زا ﻲﻌﻴـﺳو ﺎـﻫ
درادﺮـﺑرد ار ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا و
ﺖﻣﺪﺧ و ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳر
ﺔﻴﻠﻛ ﺶﺨﺑ رازﺎﺑ يﺎﻫ يﺪﺣ ﺎﺗ و راﻮﺷد يﺮﻣا
ﻦﻜﻤﻣﺎﻧ
،ﺖﺳا بﺎﺨﺘﻧا
ﺶﺨﺑ ،رازﺎﺑ زا ﻲﻳﺎﻫ ياﺮﺑ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖﻛﺮﺷ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻲﺗﺎﻴﺣ و يروﺮﺿ يﺮﻣا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ بﻮـﺴﺤﻣ
ﻲﻣ دﻮﺷ . يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ
، ﺮﻫ ﻦﻴﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ داﺪﻌﺗ زا يرﺎﻣآ ﻪﻟﺎﺳ ،ﺎـﻬﻧآ ﺪﺼﻘﻣ و ﻲﻠﻠﻤﻟا
يﺎﻫﺪﻣآرد ﻪﺑ
ﺖﺳد زا هﺪﻣآ ﻪﺑﺎﺟ داﺪـﻌﺗ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﺟ يﺎﻫرﻮـﺸﻛ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺎﻫرﻮـﺸﻛ رد ناﺮﮕـﺷدﺮﮔ
ﻲﻣ ﺮﺸﺘﻨﻣ ار ﺖﺳﺮﻓﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺪﻨﻛ
. سﺎﺳا ﺮﺑ رﺎﻣآ ﻦﻳا
، لﺎﺳ رد 2013
ﺪـﺤﺘﻣ تﻻﺎـﻳا ،ﻦـﭘاژ ،نﺎﻤﻟآ ة
ﻪـﺑ ﻪﻴـﺳور و ادﺎـﻧﺎﻛ ،ﺎـﻴﻟﺎﺘﻳا ،ﺪـﻨﻠﻫ ،ﻪـﺴﻧاﺮﻓ ،نﺎﺘـﺴﻠﮕﻧا ،ﻦﻴﭼ ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺐـﻴﺗﺮﺗ
10 ﺖـﺴﺨﻧ رﻮـﺸﻛ
ﺪﻧﺪﺷ مﻼﻋا ﺖﺳﺮﻓﺮﮕﺷدﺮﮔ )
ﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲ
ﺮﮕﺷدﺮﮔ ي ـﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪـﺤﺘﻣ ﻞ
، 2013 .(
ﻦـﻳا رﺎـﻣآ
،
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. World tourism organization
2. United Nations World Tourism Organization (UNWTO)
ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار نﺎﻫاﻮﺧ داﺮﻓا
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻖﻧور ﺖﺳا
ار دﻮـﺧ فﺪـﻫ رازﺎـﺑ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ﻦﻳا ﻦﻴﺑ زا ﻪﻛ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺑ ﺪﻨﻨﻛ بﺎﺨﺘﻧا يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ
.
باﺬﺟ ﻪﻠﻤﺟ زا ناﺮﻳا ﻨﻴﻣز رد ﺎﻴﻧد يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳﺮﺗ
ﺔ ﻪﺑذﺎﺟ ﺖﺳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫ
؛ داﺪﻌﺗ ظﺎﺤﻟ زا
ﻪﺑذﺎﺟ يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫ ﺖﺳﺮﻬﻓ رد
10 ﺖﺴﺨﻧ رﻮﺸﻛ دراد راﺮﻗ نﺎﻬﺟ
ﻪﺑذﺎﺟ عﻮﻨﺗ ﺮﻈﻧ زا و ءﺰـﺟ ،ﺎﻫ
ﺞﻨﭘ نﺎﻬﺟ لوا رﻮﺸﻛ ﺖﺳا
.
ﻪـﺒﺗر ﻦـﻳا نﺎﻴﺑ
ﻌـﺳﻮﺗ تروﺮـﺿ و ﺖـﻴﻤﻫا زا نﺎـﺸﻧ يﺪـﻨﺑ ﺔ
ﺖﻌﻨـﺻ
هﺮﻬﺑ و يﺮﮕﺷدﺮﮔ
ﺖـﺴﻳز و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ـ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ،يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻳاﻮﻓ زا يﺪﻨﻣ ﻦـﻳا ﻲـﻄﻴﺤﻣ
دراد ناﺮﻳا رد ﺖﻌﻨﺻ .
ﺘﻨﻣ رﺎﻣآ ﻪﻧﺎﻔﺳﺄﺘﻣ ﻦﻴﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ داﺪﻌﺗ زا هﺪﺷﺮﺸ
نآ يﺎﻫﺪـﻣآرد و ﻲﻠﻠﻤﻟا رد
هﺮـﻬﺑ يﺎـﻳﻮﮔ ،ناﺮﻳا يرو
ﺖـﺳردﺎﻧ ﻪـﺑذﺎﺟ زا
ﻞﻴـﺴﻧﺎﺘﭘ و ﺎـﻫ
ﺖـﺳا يﺮﮕـﺷدﺮﮔ يﺎـﻫ .
و ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا نآ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ هاﺮﻤﻫ ماﺪﻗا و يﺰﻳر
يﺎـﻫ ﻪـﺑ ،ﻪﺘـﺴﻳﺎﺷ
ﻪﺑذﺎﺟ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫ
رﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ بﺬﺟ و هﻮﻘﻟﺎﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﺑ ﻦﻴﻣز ﺮﺠﻨﻣ
دﻮـﺷ .
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ لﺎﺣ نﺎﻴﺑ ﺐﻟﺎﻄﻣ
هﺪﺷ ، لاﺆﺳ يﺎﻫ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ
حﺮﺷ ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﺮﻳز دﻮﺷ
:
ﺮﻈﻧﺪـﻣ ار ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻪـﭼ ﺪـﻳﺎﺑ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ •
؟ﺪﻫد راﺮﻗ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺖﻴﻤﻫا ناﺰﻴﻣ •
ﻪﺑ هﺪﺷ ؟ﺖﺳا ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ •
ماﺪﻛ ،ﺎﻬﻧآ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺖﻴﻤﻫا ناﺰﻴﻣ و هﺪﺷ يﺎﻫرﻮـﺸﻛ زا ﻚﻳ
مﺎﻧ هدﺮﺑ ﺮﮕـﺷدﺮﮔ يﺎﻫرﻮﺸﻛ زا هﺪﺷﺮﺸﺘﻨﻣ ﺖﺳﺮﻬﻓ رد
ﻲـﻣ ،ﺖـﺳﺮﻓ فﺪـﻫ رازﺎـﺑ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
؟ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ
ﺗ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﺑ يدﺪﻌﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﺄ
ﻦـﻳا ﺮﺘـﺸﻴﺑ و ﺪﻧراﺬﮔﺮﻴﺛ
ﻲﻨﻫذ ﺖﻟﺎﺣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺪﻧراد
ﻢﻴﻤﺼﺗ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ،ﺖﺴﻴﻧ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﻖﻴﻗد ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﺑ ردﺎﻗ هﺪﻧﺮﻴﮔ
زا ﻲﻋﻮﻧ دﺮﻜﻳور
FMADM
يزﺎﻓ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ1
، ﻞﻣﺎـﺷ
2FAHP FTOPSIS و
هدﺎﻔﺘـﺳا3
ﺖــﺳا هﺪــﺷ .
دﺮــﻜﻳور ﻦــﻳا رد
FAHP شور ﻪــﺑ ﺒــﺳﺎﺤﻣ رﻮــﻈﻨﻣ ﺔ
ﺺﺧﺎــﺷ ﺖــﻴﻤﻫا ناﺰــﻴﻣ و ﺎــﻫ
ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز شور و ﺎﻫ
FTOPSIS
ﺺﺧﺎـﺷﺮﻳز ﺮـﻫ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ رد و
ﻪﺒﺗر ﺖﻳﺎﻬﻧ ﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ
ﻪﺑ فﺪﻫ ي ﻲﻣ رﺎﻛ
دور .
ﻪﺑ ﺖﻳﻮﻟوا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﺮﺿﺎﺣ رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻲﻠﺻا فﺪﻫ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﺖﻌﻨـﺻ ﺐـﺳﺎﻨﻣ فﺪـﻫ رازﺎـﺑ يﺪﻨﺑ
ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ هﺮﻬﺑ ﺎﺑ
يﺪﻨﻣ شور زا ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎﻫ ﺼﺧﺎﺷﺪﻨﭼ يﺮﻴﮔ
ﺖﺳا يزﺎﻓ ﻂﻴﺤﻣ رد ﻪ .
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Fuzzy Multi Attribute Decision Making 2. Fuzzy Analytical Hierarchy Process
3. Fuzzy Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution
ﻨﻴﺸﻴﭘ ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ
يﺮﻈﻧ ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ
ﺚﺤﺑ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد ةرﺎﺑرد
ـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ و فﺪـﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺆ
ﺮﺛ ﺮـﺑ ﺖﻌﻨـﺻ رد ﺎـﻬﻧآ بﺎـﺨﺘﻧا
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ
دﻮﺷ شور و ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎﻫ ﻪﺼﺧﺎﺷﺪﻨﭼ يﺮﻴﮔ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻓﺮﻌﻣ .
رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺖﻴﻤﻫا و يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ نآ رد فﺪﻫ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﺖﻌﻨﺻ يﺎﻫوﺮﻴﻧ زا ﻲﻜﻳ
ﻞﻜﺷ ﺪﻨﻫد ة ﺖﺳﺎﻣ زوﺮﻣا نﺎﻬﺟ ﻪﻛ
ﻢﻬﺳ ﺎﺑ 9 ﺪـﺻرد
نﺎــﻬﺟ رد ﻲــﻠﺧاد ﺺﻟﺎــﺧﺎﻧ ﺪــﻴﻟﻮﺗ زا و1
8 لﺎــﺳ رد ﺎــﻴﻧد لﺎﻐﺘــﺷا ﻞــﻛ زا ﺪــﺻرد 2010
زا ﻲــﻜﻳ ،
گرﺰﺑ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻦﻳﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻴﻧد
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور ) ،ﻪﻧﺎﻨﺤﻟا 2013 (
؛ ﻪﺑ هﮋﻳو دﻮﺳ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺮﻳﺎـﺳ
ﺶـﺨﺑ ﺎـﻫ ي
ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺶﻫﺎﻛ لﺎﺣ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺎﻬﻧآ
ﺖﺳ ﻌـﺳﻮﺗ ﺖﻬﺟ يدﺮﺒﻫار و ﺔ
و ﻲـﻠﻣ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ دﻮﺷ
ﻲﻨﻌﻳ ؛ ﻪﺑ ﺔﻟﺰﻨﻣ دﺎـﺼﺘﻗا رد ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ِيدﺎﺼﺘﻗا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻚـﺗ
ﻟﻮـﺼﺤﻣ ﻲ
،
ﻣ ﻲ ﺎﺑ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻧور ﺪﻧاﻮﺗ عﻮﻨﺗ
ﺸﺨﺑ ﻣ دﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ ﻲ ﻠ
ﻲ ﺪﻫد ﺖﻋﺮﺳ )
ﻲﻠﭘﺎـﭘ
،ﻲﻳﺎﻘـﺳ و يدﺰـﻳ 1385
:
82 .(
رد ﻊﻗاو
، يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻖﻳﺮﻃ زا
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻟﺪﻤﻫ و ﺢﻠﺻ دﺎﺠﻳا و يﺮﺘﭼ ﺮﺛا
ـ يراﺰـﺑا ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ
ﻌﺳﻮﺗ ﻞﻴﻬﺴﺗ رد ﻢﻬﻣ ﺔ
ﻌﻣﺎﺟ ياﺮﺑ ﺪﻣآرد دﺎﺠﻳا ،ﻲﺘﺧﺎﺳﺮﻳز تﺎﻧﺎﻜﻣا ﺔ
و نﺎﺑﺰﻴﻣ ﺖـﻟود ﺎـﻫ لدﺎـﻌﺗ و
دﺮﺒﻫار يﺎﻫ ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻪﻘﻄﻨﻣ ا ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ي يﺎﻫﺮﺛا
يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﺒﺜﻣ
، ﻪﺑ لﺎـﺣ رد ﻊـﻣاﻮﺟ رد صﻮﺼﺧ
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺺﻴﺨﺸﺗ
ﻲﻣ هداد دﻮﺷ . ﻪﺑ هزوﺮﻣا ﻪﺑذﺎﺟ دﺪﻌﺗ و عﻮﻨﺗ ﻞﻴﻟد رد يﺮﮕـﺷدﺮﮔ ﺪﺻﺎﻘﻣ و ﺎﻫ
رﻮﺸﻛ رد ﻲﺘﺣ و ﺎﻴﻧد ﺎﻫ
ﺖﺑﺎﻗر ، ياﺮﺑ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ تﺪﺷ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ بﺬﺟ ﻪﺑ
ﻢﻠﺴﻣ رﻮﻃ يﺪـﺼﻘﻣ
هوﻼﻋ ﻪﻛ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ بﺬﺟ ﻪﺑ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﺑذﺎﺟ ﺮﺑ
رد ،بﻮﻠﻄﻣ ﻲﻫﺎﻓر تﺎﻧﺎﻜﻣا و صﺎﺧ يﺎﻫ
ﺻﺮﻋ ﺔ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺰﻴﻧ تﺎﻐﻴﻠﺒﺗ و ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ هدﺮﺘﺴﮔ يﺎﻫ
ذﺎﺨﺗا ار يا ﺪﻨﻛ
. يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ
ﻪﺑ ﺋارا و ﻲﺣاﺮﻃ يﺎﻨﻌﻣ ﺔ
ﻪﺑ ؛ﺖﺳا تﺎﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ زا ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﻪﻧﻮﮔ
ياﺮﺑ ار ﻲﻌﻗاو شزرا ﻪﻛ يا
ﻢﻫاﺮﻓ فﺪﻫ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻬﻧآ رد ار ﺪﻳﺮﺧ ةﺰﻴﮕﻧا ،دروآ
فﺮﻃﺮﺑ ار يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﺪﻨﻛ
)
،ﻞﮔدا لاورﺎﮔآ و فور
، 2000 .(
ﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪ ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ تﻻﻮﺼﺤﻣ صﺎﺧ يﺎﻫ
ﺮﮕﻳد هﮋﻳو ﺖﻴﻤﻫا زا ﻪﺑ و ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يا
ياﺮـﺑ يﺮﮕـﺷدﺮﮔ ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ راﺰـﺑا ﺮﺛﺆﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﺮـﻫ
ﺖﺳا يروﺮﺿ يﺮﻣا ،رﻮﺸﻛ .
ﺳﺎﺳا ﻲﻧﺎﺒﻣ و ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ،فﺪﻫ رازﺎﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻢﻠﻋ ﻲ
تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ
، ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻣﺪـﺧ ﻊﻳﺎﻨـﺻ تﻻﻮﺼﺤﻣ رد صﻮﺼﺧ نﻮـﭽﻤﻫ
ﺖـﻴﻤﻫا ،يﺮﮕـﺷدﺮﮔ
هﮋﻳو دراد يا . ﻢﻫ ،فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا عﻮﺿﻮﻣ ازﺎﺑ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ ﺎﺘﺳار
ر ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ﻲﺑﺎﻳ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد2
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. GDP
2. Target Marketing
هدﻮﺗ
1يا ) هﺪﻤﻋ ( ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻞﻴﻟد ﻘﺗ و ﺎﻫ
يﺮﮕـﺷدﺮﮔ نﺎـﺑﺎﻳرازﺎﺑ ،ﺎﺿﺎ
ياﺮﺑ ﻪﺑ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ذﻮﻔﻧ و دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﻆﻔﺣ فﺪﻫ ود ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﻞﻴﻟد
،ﺮﺘﺸﻴﺑ شوﺮﻓ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ
شﻼﺗ ﺪﻧزادﺮﭙﺑ صﺎﺧ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ )
،ودﺮﭘ 1996 .(
ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﺔﻨﻴﻣز رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻪﺑ ،فﺪﻫ رازﺎﺑ ﻪﺘﺳد
رازﺎﺑ يﺪﻨﺑ )
ﺮﺑ
ﺺﺧﺎـﺷ سﺎـﺳا يﺎـﻫ
ﺖﻴﻌﻤﺟ ،ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ناور ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ (...
ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻧا ﺶﻫوﮋﭘ و يﺎﻫ
ﻲﻛﺪﻧا ﻲـﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮـﺷ
ﻪﻛ رازﺎﺑ زا ﻲﺸﺨﺑ بﺎﺨﺘﻧا و ﻲﺑﺎﻳزرا ﺮﺑ ﻪﺑ
ﺔﻟﺰﻨﻣ فﺪﻫ رازﺎﺑ )
ﻪـﺑ
ـﺻﺮﻋ رد صﻮـﺼﺧ ﺔ
يﺮﮕـﺷدﺮﮔ (
،
ﺰﻛﺮﻤﺗ هدﺮﻛ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﻪﻣادا رد ﺪﻨﭼ
ﺶﻫوﮋﭘ هرﺎـﺷا ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻲـﻣ
دﻮـﺷ . و ﻲﺘـﺷﺪﻫد
يﺮﻔﻌﺟ ) 1391 ( ﺸﻫوﮋﭘ رد ﻲ
ﺖـﻳﻮﻟوا ﻪﺑ تاردﺎـﺻ فﺪـﻫ رازﺎـﺑ بﺎـﺨﺘﻧا ﺮـﺑ ﺮﺛﺆـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ يﺪـﻨﺑ
ناﺮﻳا قﺮﺑ ﺖﻌﻨﺻ تﻻﻮﺼﺤﻣ زا رﺎﻛ ﻦﻳا ياﺮﺑ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ
ﺶﺷ ﺺﺧﺎﺷ ﻞﻴـﺴﻧﺎﺘﭘ ،ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻞﻣاﻮﻋ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ و ﻲﺘﺧﺎﺳﺮﻳز ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ،يدﺎﺼﺘﻗا ،رازﺎﺑ ﺪﻧدﺮﻛ
.
ﻪـﺘﻓﺎﻳ سﺎـﺳا ﺮـﺑ
اﺮـﺑ ،ﺎـﻬﻧآ يﺎـﻫ ي
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﺺﺧﺎﺷ ،فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا
ﺮﻳﺎﺳ زا رازﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ
ﺎﻫ ﻢﻬﻣ ﺖﺳا ﺮﺗ .
ﻲﻨﺷور ) 1391 ( دﺰﻳ نﺎﺘﺳا يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ تاردﺎﺻ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﻳﻮﻟوا ار
دﺮﻛ يﺪﻨﺑ .
لﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يو ﺲﻴﺴﭘﺎﺗ
ﺺﺧﺎـﺷ ﺶـﺷ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﺑ هﺪـﺷدﺎﻳ
و ﺖـﺧادﺮﭘ ﻞـﺒﻗ ﺶﻫوﮋـﭘ رد
ﺖﻳﻮﻟوا ار دﺰﻳ نﺎﺘﺳا يﺎﻣﺮﺧ و ﻪﺘﺴﭘ تاردﺎﺻ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ
دﺮﻛ .
ةرﺎﺑرد ﺺﺧﺎﺷ و ﻞـﺧاد رد يدوﺪـﻌﻣ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ رد فﺪﻫ رازﺎﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻫ
جرﺎﺧ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﺳا
. ﻚﻣ ﺮﻠﻴﻣ و ﻦﻴﻳﻮﻛ )
1985 ( ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﺳ رد ار رازﺎـﺑ ﺖﻴﺑاﺬـﺟ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد
يروآدﻮﺳ ،ﻲﺳﺮﺘﺳد يﺮﻳﺬﭘﺮﻴﻴﻐﺗ و
ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ .
زاﺪﻧا ﺎﻬﻧآ ة ﻪﻨﻳﺰﻫ و رازﺎﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺰـﻴﻧ ار نآ يﺎـﻫ
ﺮﻈﻧ رد يروآدﻮﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ
.
ودﺮﭘ ) 1996 ( ﺋارا ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد ﺔ
ودارﻮـﻠﻛ ﺖﻟﺎﻳا ﻲﻜﺳا ﺪﺼﻘﻣ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ ﻲﻟﺪﻣ
ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺖﺧادﺮﭘ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺺﺧﺎـﺷ ود زا
شوﺮـﻓ ﻞﻴـﺴﻧﺎﺘﭘ و ﻲﻧﻮـﻨﻛ شوﺮـﻓ لﺪـﻣ و هﺪـﻨﻳآ رد
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺪﺼﻘﻣ ياﺮﺑ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﺑ ،ﻲﻧﻮﻴﺳﺮﮔر هﺪﺷدﺎﻳ
دﺮـﻛ ماﺪـﻗا .
يو ياﺮـﺑ بﺎـﺨﺘﻧا
ﺶﺨﺑ نﺎﻴﻣ فﺪﻫ رازﺎﺑ ﺻﺮﻋ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ و ﺎﻫ
ﺔ هرﺎـﺷا ﺐـﺳﺎﻨﻣ شور رﺎـﻬﭼ ﻪﺑ ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ
؛دﺮﻛ هدﺎﺳ ﺪﻳﺎﺷ ﻪﻛ شور ﻦﻴﻟوا ﻦﻳﺮﺗ
شور ﺪﺷﺎﺑ
ﺖﻓﺎـﺴﻣ ﺺﺧﺎـﺷ سﺎـﺳاﺮﺑ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ،
2
ا ﺖﺳ . ﺮﻫ ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ هﻮﻘﻟﺎﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ
رد ﻪﻛ يا 300
ﻲﻠﻳﺎﻣ راﺮﻗ نآ
ﺪﻧراد ار ياﺮﺑ ﻲﻣ بﺎﺨﺘﻧا فﺪﻫ رازﺎﺑ ﺪﻨﻛ
. يﺪﺻﺎﻘﻣ ياﺮﺑ شور ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ
ﺮﻓﺎـﺴﻣ ا ﺎـﺑ ن
وردﻮﺧ ﺎﺠﻧآ ﻪﺑ ﺮﻔﺳ ﻲﻣ ،ﺪﻨﻨﻛ ﻲـﻣ تﺮﻓﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﺎﻤﻴﭘاﻮﻫ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻧاﺮﮕﺷدﺮﮔ ياﺮﺑ ﺎﻣا
ﺪـﻧور ، يدﺮﺑرﺎـﻛ
دراﺪﻧ . ﺖﺳا ﻲﻧﻮﻨﻛ شوﺮﻓ ﺺﺧﺎﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا مود شور
؛ يﺎـﻫرازﺎﺑ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ شور ﻦـﻳا
ﻲﻤﻧ ﻲﻜﻤﻛ هﻮﻘﻟﺎﺑ ﺪﻨﻛ
. ،مﻮﺳ شور ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻞﻴـﺴﻧﺎﺘﭘ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ فﺪـﻫ ﺎـﺑ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺎـﻫ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Mass Marketing 2. Distance
ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺟ .
ﻦﻳا ﺮﮔا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هﻮﻘﻟﺎـﺑ يﺎـﻫرازﺎﺑ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ شور ،دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ ﻲﺑﻮﺧ ﻪﺑ
ﻫاﻮﺧ دﻮﺑ ﺪ . ﻒﻌﺿ
ـﻨﻳﺰﻫ ،ﺰـﻴﻧ شور ﻦﻳا ﺔ
ﺖـﺳا نآ دﺎـﻳز .
،ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد
ﻪـﺑ مرﺎـﻬﭼ شور يﺮﻴﮔرﺎـﻛ
ﺺﺧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫ ﺖﻳﻮﻟوا و ﺎﻫﻻﺎﻛ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ
ﺮـﺑ ﻲﻳﺎـﻴﻓاﺮﻐﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ
ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺖﺳا تﺮﻓﺎﺴﻣ يﺎﻫ
) ،ودﺮﭘ 1996 .(
ﻦﺘﺳﺎﻛ لﻮﭘ و ﺲﻳﻮﻳد ،ﺰﻠﻫ )
1999 ( ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ةرﺎـﺑرد
ﮕـﺷدﺮﮔ ﺗﺮﭘ رد ﻲﻳﺎﺘـﺳور يﺮ ـﻐ
لﺎ
داد مﺎﺠﻧا ﺪﻧ ﺺﺧﺎﺷ و فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﻴﺑاﺬﺟ يﺎﻫ
، زاﺪـﻧا ﻞﻣﺎﺷ ة
ﻂـﺳﻮﺘﻣ و داﺮـﻓا داﺪـﻌﺗ ،ﺶـﺨﺑ
ﻨﻳﺰﻫ ﺔ ﻧازور ﺔ زا ار دﺮﻓ ﺮﻫ ﺪﻳد
ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺪﻣآرد .
نﻮﺴﻳرﻮﻣ و ﮓﻧاژ ﮓﻧﻮﭼ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ )
2002 ( رد
ﺗ ﻦﻤﺿ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺄ
ﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد و ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻪﺑ ﻲﻛﺪﻧا نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﻛ ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﺮﺑ ﺪﻴﻛ ﻞ
رازﺎـﺑ بﺎـﺨﺘﻧا يﺎﻫ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ رد فﺪﻫ
ﻪـﺷﻮﺧ ﻞـﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﺪﻧا
1يا رازﺎـﺑ ﺶـﺨﺑ ﻪـﺳ
نوﺮﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺮﻈﻧ زا ار ﻲﻨﭘاژ يزﺮﻣ
رﺎﻬﭼ زاﺪﻧا ،يروآدﻮﺳ ﺺﺧﺎﺷ ة
ﺶﺨﺑ ﻲﺒﺴﻧ و ﻚـﺴﻳر ،ﺎـﻫ
ﻞﻳﺪﻌﺗ ﻚﺴﻳر ﺪﺷ
ة ،يروآدﻮﺳ ﺺﺧﺎﺷ ياﺮﺑ
ﻲﺑﺎﻳزرا ،ﻪﻨﻴﻬﺑ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧدﺮﻛ
.
ﻲﻃ ﻪﻫد يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ ،ﺮﻴﺧا يﺎﻫ و هدﻮـﺑ ﺪـﺷر لﺎﺣ رد هراﻮﻤﻫ
ﻪـﺑ ﺖﻋﺮـﺳ زا ﻲـﻜﻳ ﻪـﺑ
ﺶﺨﺑ
ِيدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ نﺎﻬﺟ
. لﺎﺳ ﻲﻃ يﺎﻫ 2005 - 1950
، ﻦﻴﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻧﻻﺎﺳ ﺪﺷر ﺎﺑ ﺔ
5 / 6 ﺪﺻرد
، زا 25 لﺎﺳ رد ﺮﮕﺷدﺮﮔ نﻮﻴﻠﻴﻣ 1950
ﻪﺑ 806 لﺎـﺳ رد نﻮـﻴﻠﻴﻣ 2005
ﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﺳا ﻪ
راﺰﮔ .
يﺮﮕـﺷدﺮﮔ ﻲﻧﺎـﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ش )
2013 (
،
ﺪـﺤﺘﻣ تﻻﺎـﻳا ،نﺎـﻤﻟآ ،ﻦﻴـﭼ ة
ﺎﻴﻟﺎﺘﻳا و ﺪﻨﻠﻫ ،ﻦﭘاژ ،ادﺎﻧﺎﻛ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ،ﻪﻴﺳور ،ﺲﻴﻠﮕﻧا ،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ار
ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 10 ﺮـﻈﻧ زا ﺖـﺴﺨﻧ رﻮﺸﻛ
ﻦﻴﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ جوﺮﺧ ﺎﻴﻧد رد ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ .
ﻲـﻣ تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﻦﻳا
ـﻨﻴﻣز رد ﺪـﻧاﻮﺗ ﺔ
ا ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ هﺰﻴﮕﻧ
ﻦﻴﺑ ناﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫ و فﺪـﻫ رازﺎﺑ ﻞﻴﻠﺤﺗ ،ﻲﻠﻠﻤﻟا
...
ﻪـﺑ ﻚـﻤﻛ رد ،
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ ﻖﻧور نﺎﻫاﻮﺧ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺪﻧا
، ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ .
ﺺﺧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز و ﺎﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ رد فﺪﻫ
ﺐﺴﻛ رد ﻦﻴﺑ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻛو ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﻢﻬﻣ و ﻦﻴﻟوا2
ﻦﻳﺮـﺗ مﺎـﮔ تاردﺎـﺻ دﺮـﺒﻫار رد
ﺖﺳا و زا ﻲﻜﻳ ﺖﻛﺮﺷ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺗاردﺎـﺻ گرﺰﺑ و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ
ﻪـﺑ
ﻲـﻣ رﺎﻤـﺷ دور
. و ﻲـﺘﭼ
نﻮﺘﻠﻴﻤﻫ )
1993 ( ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺪﻧدﺮﻛ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا
، يﺎـﻫرازﺎﺑ رد رﻮﻀﺣ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻲﻤﻴﻤﺼﺗ
ﺖﺳا راﺬﮔﺮﺛا رﺎﻴﺴﺑ ﻲﺟرﺎﺧ .
ﺖﻛﺮﺷ ﺻﺮﻋ رد ﻪﻛ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫ ﺔ
ﻦﻴـﺑ
ﻲـﻣ اﺪـﻴﭘ رﻮـﻀﺣ ﻞـﻠﻤﻟا ،ﺪـﻨﻨﻛ
ﺖﺻﺮﻓ ﻪﺒﻨﺟ زا يدﺎﻳز يﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ و ﺎﻫ ﻲﻜﻳژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ و ﻲﻧﻮﻧﺎـﻗ ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ ،ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺖﺳد ﺪﻧروآ ﻘﻄﻨﻣ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﻪﻛ ﺔ
ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦـﻳا ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ و ناﺰﻴﻣ ،لﻮﺼﺤﻣ عﻮﻧ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Factor-cluster analysis
2. Market International Selection(MIS)
ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ .
توﺎﻔﺗ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ شور ،ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫ
رازﺎـﺑ بﺎﺨﺘﻧا ،ترﺎﺠﺗ و ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
و فﺪﻫ دﺮﺒﻫار هﺪﻴﭽﻴﭘ ار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺮﻣا ، ﻲﻣ ﺮﺗ
ﺪﻨﻛ ) رد نﺎﺒﻌﺷ ،ﺖﻘﻴﻘﺣ و هداز 2010
.(
بﺎﺘﻛ رد ﺮﻠﺗﺎﻛ ﻪﻛ دراد ﺖﻴﻤﻫا ﺎﺠﻧآ ﺎﺗ فﺪﻫ رازﺎﺑ ﺖﺳرد بﺎﺨﺘﻧا و ﻲﺑﺎﻳزرا 10
هﺎﺒﺘﺷا گﺮﻣ رﺎـﺑ
رد ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ زا يرﺎﻴﺴﺑ ِمود هﺎﺒﺘﺷا ار نآ ، ﻫ
ﺎ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ )
،نﺎـﻳرﻮﭘ ﻲﻘﺗ و نﺎﻳرﻮﭘ ﻲﻘﺗ
1388 .(
ﺮﻫ ﻦﻴﺑ رازﺎﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻪﻛ ﺎـﺑ و ﺮﻤﺘﺴﻣ ﺪﺷر زا يدﺎـﺼﺘﻗا ﺐـﺳﺎﻨﻣ سﺎـﻴﻘﻣ زا و ﺎـﺿﺎﻘﺗ تﺎـﺒﺛ
ﻲﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ هﻮﻘﻟﺎﺑ رازﺎﺑ ار نآ ناﻮﺗ
ﺎﻳ
»
فﺪـﻫ رازﺎـﺑ
« ﺖـﺴﻧاد ) ،ﻲـﺳﺎﺑﺮﻛ و ﻲﻳﺎـﺿر ،يﺮـﻴﭘ
1389 .(
ﻲﻣ يرازﺎﺑ ار فﺪﻫ رازﺎﺑ نﻮﺳدﺎﻫ ﻛ ﺪﻧاد
ﻪﺑ ﻪ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ و ﺺﺨﺸﻣ
ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺮﻳﺬﭘ ﺖﺳا داﺮـﻓا و
نآ رد زا ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ و ﺎﻫ ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ
ﺪﻧراد ﻲﺳﺮﺘﺳد نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺳآ ﻪﺑ و )
،نﻮﺳدﺎﻫ
2008 :
(95 . ﻲﮔﮋﻳو ةرﺎﺑرد نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺺﺧﺎﺷ و ﺎﻫ
يﺎﻫ باﺬﺟ رازﺎﺑ
، ﺮﻈﻧ رﺎـﻬﻇا يﺎـﻫ
ﺪـﻧراد ﻲﺗوﺎـﻔﺘﻣ .
ﺮﭘﻮـﻛ
) 1992 ( ﻲﻣ يرازﺎﺑ ار ﺐﺳﺎﻨﻣ رازﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧاد
رد ﻒﻴﻌﺿ ﺖﺑﺎﻗر نآ و
ﺎﺒﻗر داﺪﻌﺗ
،ﺖﺳا ﻢﻛ ﺪﺷر ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
دراد ﻣ يﻻﺎﻛ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ زﺎﻴﻧ و ﺪ
هﺪﺷ هدروآﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﺖﺳا
. ﻚﻣ ﺮﺒﻧاد و ﺪﻟﺎﻧود ار ﺖﻴﺑاﺬـﺟ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺰﻴﻧ
ﻪﺑ ﺘﺳد ﻪﺳ ﻪﺑ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﺔ
ﺪﺻرد زاﺪﻧا ،ﺪﺷر ة
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ و سﺮﺘـﺳد رد ﺶﺨﺑ ﻢﻴـﺴﻘﺗ ﻲﻫددﻮـﺳ يﺎـﻫ
ﺪﻧدﺮﻛ . سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺖﺳد هﺪﻣآ ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺎﻬﻧآ
زاﺪﻧا ،ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ،ناراﺪﻳﺮﺧ بﺬﺟ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ، ة
ﻮﻘﻟﺎﺑ ﺪﺷر ،رازﺎﺑ ة
نﺎﻣزﺎﺳ ﻊﺑﺎﻨﻣ و فاﺪﻫا ﺎﺑ رازﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺗ و رازﺎﺑ
، ﺺﺧﺎﺷ رازﺎﺑ ﺖﻴﺑاﺬﺟ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ ﺪـﻧ
) ﻪﻌﻴﺷ و ﻲﻋﻮﺟر ،هداز
1387 .(
ﺖﻛﺮﺷ ذﻮﻔﻧ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﺖﻓﺎـﺴﻣ و ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ تﺎﻬﺑﺎﺸﺗ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺎﻫ
ﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺰﻴﻧ ﻚﻳدﺰﻧ نآ ﺪـﻳﺆﻣ ،تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﻢﻬﻣ ﻞﻣا
ﺖﺳا ) ،ﻦﻨﻳﺎﻜﻴﺗرﺎﻫ 2010
.(
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ صﻮﺼﺧ رد ﻲﻳﺎﻨﺛ مزﻻ يﺎـﻫ
ياﺮـﺑ يﺎـﻫرازﺎﺑ بﺎـﺨﺘﻧا
فﺪﻫ ﻪﺘﻜﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ، ﺮﻳز يﺎﻫ
ﻲﻣ يروﺮﺿ ار ﺪﻧاد
)
،ﻲﻳﺎﻨﺛ 1388 : 49 :(
زاﺪﻧا •
ة ﺪﺷر ناﺰﻴﻣ و ﺮﻈﻧﺪﻣ ﺶﺨﺑ :
ﻪﻳﺰﺠﺗ ناﺰﻴﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗو ،شوﺮﻓ
ﺪﺻرد يروآدﻮﺳ و ﺪﺷر
ﺶﺨﺑ ﺎﻳ ﺶﺨﺑ زا ﺖﻛﺮﺷ رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ ﻈﻧ ﺪﻣ يﺎﻫ
؛ﺮ
ﺖﻴﺑاﺬﺟ •
ﺶﺨﺑ يرﺎﺘﺧﺎﺳ يﺎﻫ :
ترﺪـﻗ ،لﻮـﺼﺤﻣ رد ﺮـﻴﻴﻐﺗ نﺎـﻜﻣا ،ﺎـﺒﻗر ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
ﻦﻴﻣﺄﺗ ترﺪﻗ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺪﻳﺮﺧ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
؛
ﺖﻛﺮﺷ ﻊﺑﺎﻨﻣ و فاﺪﻫا •
: ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ترﺎـﻬﻣ
ﺖﻛﺮـﺷ ﻊﺑﺎـﻨﻣ و ﺎـﻫ رد
ﺶـﺨﺑ و ﺎـﻫ ﻦﺘﻓﺎـﻳ
ﺖﻳﺰﻣ يﺎﻫ ﺘﺑﺎﻗر ﻲ .
نﺎﻤﻫ ﺶﻴﭘ ﻪﻛ رﻮﻃ ﺮﺗ
ﺪﺷ نﺎﻴﺑ ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ رد ، نﺎـﻘﻘﺤﻣ
ﻲﺑﺎـﻳزرا عﻮـﺿﻮﻣ ﺮـﺑ ﻲﻛﺪـﻧا
يﺮﮕﺷدﺮﮔ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﻴﺑاﺬﺟ
هدﺮـﻛ ﺰـﻛﺮﻤﺗ ﺪـﻧا
. نﻮـﺴﻳرﻮﻣ و ﺖـﻧﺎﻳﺮﺑ )
1980 ( ﻪـﻨﻳﺰﻫ يﺎـﻫ
ناﺮﮕــﺷدﺮﮔ )
ﺪــﻣآرد ﻪــﺑ ﺖــﺳد هﺪــﻣآ ناﺮﮕــﺷدﺮﮔ زا (
عاﻮــﻧا يدﺎــﺼﺘﻗا شزرا ﻲﺑﺎــﻳزرا ﺺﺧﺎــﺷ ار
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ رد يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نﺎﮕﻴﺸﻴﻣ
. ودﺮﭘ ) 1996 ( ﺰﻴﻧ زا و يروآدﻮـﺳ ﺺﺧﺎـﺷ ود
ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻪﺑ ﺔﻟﺰﻨﻣ ﺺﺧﺎﺷ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ دﺎـﻳ يﺮﮕـﺷدﺮﮔ رد فﺪـﻫ
دﺮـﻛ ) و نﻮـﺴﻳرﻮﻣ ،ﮓـﻧاژ
،يﺮﻟوا 2008 .(
ﺶﺨﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ،ﺎﻴﻧﺎﺘﻳﺮﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻖﺛﻮﻣ ﻊﺒﻨﻣ ار يﺮﮕـﺷدﺮﮔ رازﺎـﺑ يﺎﻫ
ﻲﻣ يﺎﺟ ﻪﺘﺳد ود رد ﺪﻫد
: ﺬﺟ ناﺰﻴﻣ ﺶﺨﺑ نآ ﺖﻴﺑا ﺎﻬﻧآ رد ذﻮﻔﻧ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﺎﻫ
. ﻞﻣاﻮﻋ ظﺎﺤﻟ هﺪـﺷ رد
ﺖﻴﺑاﺬﺟ ناﺰﻴﻣ دروآﺮﺑ ترﺎﺒﻋ
زا ﺪﻧا : زاﺪﻧا ة هﻮﻘﻟﺎﺑ ﺪﺷر ،ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺸﮔزﺎﺑ ،ﺶﺨﺑ
، ﻮﻘﻟﺎﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ة
ﻲﻠﺼﻓ
ﻪﻘﻄﻨﻣ و يا صﻮﺼﺧ رد ﺖﻣﺎﻗا
ﻲﻧﻻﻮﻃ يﺎﻫ )
ﺖﻣﺎﻗا ﻞﺑﺎﻘﻣ رد هﺎﺗﻮﻛ يﺎﻫ
( يﺮﮕـﺷدﺮﮔ ﻪـﺑ ﻪﻗﻼﻋ و
ﺰﺒﺳ ) ،ندﺰﻣﻻ 1385 : 133 .(
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺼﺧﺎﺷﺪﻨﭼ يﺮﻴﮔ ﺔ
ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ يزﺎﻓ
شور ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎﻫ ﻪﺼﺧﺎﺷﺪﻨﭼ يﺮﻴﮔ
ﻦﻳﺮﺗدﺮﺑرﺎـﻛﺮﭘ زا ﻲﻜﻳ1
شور يﺎـﻫ ﻢﻴﻤـﺼﺗ يﺮـﻴﮔ ﻪـﺑ رﺎﻤـﺷ
ﻲﻣ دور شور ﻦﻳا زا دﻮﺧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد يرﺎﻴﺴﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ و
ﻲـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا ،ﺎﻫ ﺪـﻨﻨﻛ
. ﻪـﺑ رﻮـﻃ ﻲـﻠﻛ ود
شور ﻦﻴﺑ ﻲﺳﺎﺳا توﺎﻔﺗ
AHPيﺎﻫ
TOPSIS و دراد دﻮﺟو
. ﻪﻜﻨﻳا لوا
AHPرد ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻴﺑ ﺎـﻫ
ﻪﻨﻳﺰﮔ و ﺎﻫ ﻲﺟوز ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﻣ ترﻮﺻ
دﺮﻴﮔ
؛ شور رد ﻪـﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد
TOPSIS
ـﺴﻳﺎﻘﻣ زا ﺔ ﻲـﺟوز
ﻲﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ
؛مود و فﻼﺧﺮﺑAHP
TOPSIS
ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺖﻟﺎﺣ زا ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻲﺒﺗاﺮﻣ
ﺺﺧﺎـﺷ و ﺎﻫ ﺎـﻫ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﻛ
. تﺎﻴﺑدا رد
FAHP، عاﻮﻧا دراد ﻲﻧﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ .
ناو ﺰﻜﻳرﺪـﭘ و نوﻮـﻫرﻻ )
1983 ( ياﺮـﺑ
ﺖﻳﻮﻟوا جاﺮﺨﺘﺳا ،يزﺎﻓ ﻲﻣﻮﺑ يﺎﻫ
ﺎﻤـﺴﺗﻮﻟ ﻲﻤﺘﻳرﺎـﮕﻟ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ شور و ﻲﺜﻠﺜﻣ يزﺎﻓ داﺪﻋا زا
ﺪﻧدﺮﺑ هﺮﻬﺑ و
ﻦﻴﻟوا ياﺮﺑ
FAHPرﺎﺑ ار ﺪﻧدﺮﻛ حﺮﻄﻣ .
ﮓﻧﺎﭼ ) 1996 (
ﻪـﻘﻧزوذ يزﺎـﻓ داﺪﻋا ﺰﻴﻧ يا
ار
ﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﺔ
ﻲﺟوز ﻪﺑ دﺮﺑ رﺎﻛ و زا ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ يا
دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳاFAHP
.
ﻪﺋاراFAHP
ﺪﺷ ة ﮓـﻧﺎﭼ ) 1996 ( ﻪـﺑ
ﻪﻌـﺳﻮﺗ ،ﺮـﺘﻤﻛ تﺎﺒـﺳﺎﺤﻣ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺘﻓﺎﻳ
لﺪـﻣ زا ﺮـﺗ و وژ
ﻧارﺎﻜﻤﻫ ﺶ ) 1999 ( لﺪﻣ ﻪﺑ و دﻮﺑ ﺖﻓﺎﻳ تﺮﻬﺷFAHP
. ﻪـﺑ ﻲﮔزﺎـﺗ ووﺎـﻫ و وﻮـﻟ ،ﮓـﻧاو )
2008 (
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ﺪﻨﺘﻓﺎﻳرد يا
ﮓﻧﺎﭼ ﻪﻛ )
1996 (
FAHP رد ،ﺖـﺳا هدﺮـﻛ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻲـﻤﻧ
ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺖﻳﻮﻟوا زا ار ﺎﻫ ﺴﻳﺎﻘﻣ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ ﻪ
يﺎﻫ ﺪﻨﻛ جﺎﺘﻨﺘﺳا ،ﻲﻌﻄﻗ ﺎﻳ يزﺎﻓ .
ﺖﻳﺰﻣ زا ﺮﻈﻧ فﺮﺻ و ﺎﻫ
ﻒﻌﺿ يﺎﻫ نﺎﻴﺑ رد هﺪﺷ ﻢﻬﻣ ،ﻦﻴﺸﻴﭘ يﺎﻫرﺎﻛ دﺎﻘﺘﻧا ﻦﻳﺮﺗ
دراو ﻪﺑ ﻦـﻳا
ﺶﻫوﮋﭘ آ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫﺎﻧ و ﺾﻗﺎﻨﺘﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﺎﻫ ﺎﻬﻧ
ا ﺖﺳ ) ،ﻮﺋﺎﻛ و ﮓﻧﻻ 2000
.(
ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﺞﻳﺎﺘﻧ
رﺎﮔزﺎـﺳ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﺴﻳﺎﻘﻣ اﺮﻳز ؛ﺖﺳا يروﺮﺿ ﺎﻫ
ﻪ يﺎـﻫ
هار ﻪـﺑ ﮓـﻨﻫﺎﻤﻫﺎﻧ ﻞـﺣ
هﺎﺒﺘـﺷا يﺎـﻫ ﺮـﺠﻨﻣ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺶﻫوﮋﭘ ،تﺎﻴﺑدا رد يﺎﻫ
يدوﺪـﻌﻣ ـﺑ
ﺮ ﺎﻧ و ﻲﮕﻨﻫﺎـﻤﻫ ﻲـﺑ
ﺗﺎـﺒﺛ ﻲ
AHP رد يزﺎـﻓ ﺰـﻛﺮﻤﺗ
ﻛ هدﺮ ﺪﻧا ) ،ترا و ﻲﻳﺎﺿر 2013
.(
ﻦﭼ و ﮓﻧاو )
2008 ( ﺼﺨﺸﻣ ﺔ
ﺪـﺷدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ يرﺎﮔزﺎـﺳ ة
اراﺮـﻫ ــ
ﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻣﺪﻳو ﺶ
) 2004 ( ﺎﺑ ار ﻲﺷور و ﺪﻧدﺮﻛ ﺐﻴﻛﺮﺗAHP
ﻪﺋارا ﺪﻧداد ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻛ 1
n- ﺴﻳﺎﻘﻣ ﺔ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Multiple Attributes Decision-Making (MADM)
ﻲﺟوز
، ﺖﻳﻮﻟوا ﻪﺑ رﺎﮔزﺎﺳ يﺪﻨﺑ
ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ . ﺎﻬﻧآ شور ود زا
ﺖﻳﻮﻟوا ﻢﻬﻣ ﻲﮔﮋﻳو و رﺎﮔزﺎـﺳ يﺪﻨﺑ
ﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪ يﺎﻫ ﺮﺘﻤﻛ ﻲﺟوز ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ،
.
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ
ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ شور ﺪﻫد
وFAHP FTOPSIS
ﺶﻫوﮋـﭘ رد يﺎـﻫ
يرﺎﻴـﺴﺑ
ﻪﺑ ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ﺖﺳا . ﻚﻠﻴﻛ و زووﺎﻳ ،نﺮﻳوﺪﮔاد )
2009 ( زا شور يﺎـﻫ وAHP TOPSIS
ﻂﻴـﺤﻣ رد
يزﺎﻓ
،
ﺪـﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘـﺳا حﻼﺳ بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ .
نﺎـﻣارﺎﻛ و زﻮـﺴﻳﻮﺗ )
2006 ( ياﺮـﺑ
ﻚـﺴﻳر ﻲﺑﺎـﻳزرا
هژوﺮﭘ توﺎﻔﺘﻣ و ﻢﻬﺒﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺎﻫ
، زا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ راﺰﺑا ﺪﻧدﺮﺑ هﺮﻬﺑ
. ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻪﻛ يﺮﮕﻳد نﺎﻘﻘﺤﻣ زا
هدﺮﻛ رﺎﻛ
،ﺪﻧا ﻲﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻲﻟ و ﮓﻧﺎﻛ )
2006 ( ﮓﻧاو و ﮓﻧﺎﻛ ،ﻲﻟ ، )
2006 ( و نﻮﻨﻴﺑ و ﮓﻧﺎﺗ )
2005 (
دﺮﻛ هرﺎﺷا .
ﻢﻟﺎﻋ ،ﺰﻴﻧ رﻮﺸﻛ ﻞﺧاد رد يﺮﻴﻨﻣ و ﺰﻳﺮﺒﺗ
) 1390 ( ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
» ﻪﺑ ﻲـﺳﺪﻨﻬﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
دﺮﻜﻳور ﺎﺑ شزرا هژوﺮﭘ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ رد يزﺎﻓMADM
« ﺗ حﺮﻃ رد ، ﺄ
ژوﺮـﭘ ﻲﻜﻴﻧﺎـﻜﻣ تﺎـﺴﻴﺳ ة
ــﻜﻳ جﻮــﻣ جﺮــﺑ ا ﻲ
ز كﺮﻬــﺷ يﺎــﻫ شور زا ،ﻲﻧﻮﻜــﺴﻣ وFAHP
FTOPSIS
هدﺎﻔﺘــﺳا ﺪــﻧدﺮﻛ .
مﺎﺟ و ﻲﺋاﺰﺧ ،نﺎﻳﺮﺒﺠﻧر ﻪﻧﺎﺧ
) 1391 ( ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد ﻪﺑ
شور ﻚـﻤﻛ FAHP
تﻮـﻗ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﺎـﻫ
،
ﻒﻌﺿ ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ، ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ نﺎﻬﻔﺻا نﺎﺘﺳا ﻲﺟرﺎﺧ يﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ و ﺎﻫ .
ﻲﺗوﺮﻣ ﻒﻳﺮﺷ نﺎﻳﺪﺳا و يدﺎﺑآ ﻲﻧﺎﻛدرا
) 1392 (
، ﺸﻫوﮋﭘ رد ﻲ
را ﻪﺑ ﺋا ﺔ ﻌـﺳﻮﺗ لﺪﻣ ﺔ
يﺮﮕـﺷدﺮﮔ
ﻲﻘﻴﻔﻠﺗ دﺮﻜﻳور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺖﻣﻼﺳ
FTOPSIS
) ياﺮﺑ ﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺆ
ﻌـﺳﻮﺗ ﺮﺑ ﺮﺛ ﺔ
يﺮﮕـﺷدﺮﮔ
ﺖﻣﻼﺳ ( لﺪﻣ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ دﺰﻳ نﺎﺘﺳا يﺮﻴﺴﻔﺗ يرﺎﺘﺧﺎﺳ يزﺎﺳ .
زا
ﺮـﮕﻳد ﻲـﻠﺧاد نﺎﻘﻘﺤﻣ ي
ﻪـﻛ ﺎـﺑ
هﺮﻬﺑ يﺪﻨﻣ
FAHP زا
FTOPSIS و ﻪﺑ
ياﺮﺟا ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﺶﻫوﮋﭘ
، ﻲـﻣ زا ناﻮـﺗ ،ﻲـﻣﺮﻛ ،يﻮـﺴﻴﻋ
ﻲﻠﻋ ﻚﻴﻧ و يﺪﻤﺤﻣ داﮋﻧ
) 1391 ( ﻲﻠﻋ ،يدﺮﻤﻧاﻮﺟ ، ﻲﺸﻳورد و هداز
) 1392 ( ﻧارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻳرﺪﻴﺣ و ﺶ
) 1393 ( دﺮﺑ مﺎﻧ .
ياﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺗ يﺎﻫ
ﺄ هوﻼﻋ ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا رد راﺬﮔﺮﻴﺛ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ
يﺎﻫ
جاﺮﺨﺘﺳا ﺶﻫوﮋﭘ و تﺎﻴﺑدا زا هﺪﺷ يﺎﻫ
حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ﺒﺧ ﺎﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ، ﺰﻴﻧ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ نﺎﮔﺮ
ﻦﻳا رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺖ
ﺺﺧﺎﺷ و ﻣ و يروﺮﺿ يﺎﻫ ﺆ
ﺮﺛ ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد . ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺺﺧﺎﺷ و ﺎﻫ ﺖﺳﺮﻬﻓ ﺖﺳﺮﻓﺮﮕﺷدﺮﮔ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ةﺪﺷﺮﺸﺘﻨﻣ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻲﻧﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ )
ﻦﻴـﭼ
A1
،
نﺎﻤﻟآ
A2
ﺎﻜﻳﺮﻣآ ةﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا ،
A3
ﺲﻴﻠﮕﻧا ،
A4
ﻪﻴﺳور ،
A5
ﻪـﺴﻧاﺮﻓ ،
A6
، ادﺎـﻧﺎﻛ
A7
ﻦـﭘاژ ،
A8
،
A9ﺪﻨﻠﻫ ﺎﻴﻟﺎﺘﻳا و
A10
( ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ، ﺐﻟﺎﻗ رد
ﻞﻜﺷ 1 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺶﻳﺎﻤﻧ .
سﺎـﺳا ﺮﺑ
ﺺﺧﺎﺷ ،لﺪﻣ ﻦﻳا رازﺎـﺑ ذﻮـﻔﻧ ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ و رازﺎـﺑ ﺖﻴﺑاﺬـﺟ ﺔﺘـﺳد ود رد فﺪـﻫ رازﺎـﺑ بﺎـﺨﺘﻧا يﺎـﻫ
ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ يﺪﻨﺑ
ﻲـﻣﺮﺑرد ار ﺺﺧﺎـﺷﺮﻳز ﺞﻨـﭘ ،ﺎﻫ دﺮـﻴﮔ
. لوﺪـﺟ رد 1
ﺺﺧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز ،ﺎﻫ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻒﻳﺮﻌﺗ و ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ جرد ﻪﺻﻼﺧ رﻮﻃ .
ﻞﻜﺷ 1 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ
لوﺪﺟ 1 . ﺺﺧﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز و ﺎﻫ ﻣ يﺎﻫ
ﺆ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ رد فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا رد ﺮﺛ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز ﺎﻫ ﻒﻳﺮﻌﺗ
ذﻮﻔﻧﺖﻴﻠﺑﺎﻗ)x1( يدﺎﺼﺘﻗا ﻂﺑاور
x11) ( ﺮﻈﻧ ﺪﻣ رﻮﺸﻛ و ناﺮﻳا ﻦﻴﺑ يرﺎﺠﺗ ﻂﺑاور ﺖﻴﺑﻮﻠﻄﻣ ناﺰﻴﻣ ﻪـﺑ
ﺔـﻟﺰﻨﻣ فﺪـﻫ رازﺎـﺑ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ .
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻂﺑاور x12)
( ﻮﻠﻄﻣ ناﺰﻴﻣ ﺑ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ رﻮﺸﻛ و ناﺮﻳا ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور ﺖﻴ ﻪﺑ
ﺔﻟﺰﻨﻣ يﺮﮕـﺷدﺮﮔ فﺪﻫ رازﺎﺑ
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺮﻈﻧ زا .
ناﺮﻳا زا ﻲﻨﻫذ ﺮﻳﻮﺼﺗ x13)
( ﻲﻣ ﻪﻛ يﺮﮕﺷدﺮﮔ نﺎﻜﻣ زا كاردا
ﺪـﻨﻛ ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺮـﮕﻳد ﺺﺨﺷ ﻪﺑ ﻲﺼﺨﺷ زا ﺪﻧاﻮﺗ
)
،ووﺎﭼ 2005 : 8 (.
ﺖﺑﺎﻗر ناﺰﻴﻣ x14)
( رازﺎـﺑ زا ﺮـﻈﻧ ﺪـﻣ ﺶـﺨﺑ رد ﺖـﺑﺎﻗر ﺖﻴﻌﺿو و ﺎﺒﻗر داﺪﻌﺗ )
ﻪﻌﻴـﺷ و ﻲﻋﻮـﺟر
،هداز
1387 .(
ﻨﻳﺰﻫ ﺔ ﻲﺳﺮﺘﺳد x15) ( ﻪﺟدﻮﺑ ناﺰﻴﻣ ﺖﺳد ياﺮﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ يا ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﻦﺘﻓﺎﻳ
دﻮﺷ فﺮﺻ رازﺎﺑ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ .
ﺖﻴﺑاﺬﺟ)x2( ﺪﺷر ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
x21) ( ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺶﺨﺑ ﺎﻳآ زا
ﻮﻘﻟﺎـﺑ ﺪﺷر ة ﻲﻓﺎـﻛ ﺖـﺳا رادرﻮـﺧﺮﺑ )
ﻲﺘـﺷﺪﻫد ﻲﺧﺮﻫﺎـﺷ و
،يﺮﻔﻌﺟ 1391 .(
زاﺪﻧا ة رازﺎﺑ x22) ( هزاﺪﻧا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺶﺨﺑ
ﻪـﺑ ياﺮـﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا گرﺰﺑ يا ﺖـﺳد
ندروآ
ﻪﻴﺟﻮﺗ ،نآ دراد ) ،ﻲﻳﺎﻨﺛ 1388 : 248 .(
دﺮﻜﺟﺮﺧ ناﺰﻴﻣ X23)
( ﺪﻣآرد ناﺰﻴﻣ ﻲﻣ ﻪﻛ ي زا ناﻮﺗ ﻧاﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﺑ ﻲ دروآ ﺖﺳد ﺪﺼﻘﻣ رﻮﺸﻛ رد ﻪﻛ ياﺮﺑ
و اﺬﻏ ،تﺎﻏﻮﺳ ﺪﻳﺮﺧ ،ﺖﻣﺎﻗا ...
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ ) ،هوا 2005 .(
ﻪﻧﻻﻮﺌﺴﻣ رﺎﺘﻓر X24)
( ﺖﺳد ياﺮﺑ ﻲﺼﺧﺎﺷ ﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ ﻦﺘﻓﺎﻳ
ﺔ يﺮﮕﺷدﺮﮔ راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻛ
ﻧﻻﻮﺌـﺴﻣ رﺎﺘﻓر ﻞﻣﺎﺷ ﺔ
ﺖﺴﻳز و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا ﻲﻄﻴﺤﻣ
) ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻦﭼ 2012
(.
ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﻪﺑﺎﺸﺗ X25)
( رازﺎﺑ ﺎﺑ ﻲﺷزرا و ﻲﺒﻫﺬﻣ ،ﻲﻧﺎﺑز ﻪﺑﺎﺸﺗ ناﺰﻴﻣ فﺪﻫ
)
،ﻲﺑوﺮﻛ 1386 .(
ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا
X1 X2
X21 X22 X23 X24
X25 X15 X14 X13 X12 X11
A10 A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A2 A1
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ
، ﺖﻳﻮﻟوا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖـﺳا ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ
. رد
ةزﻮﺣ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﻌﻣﺎﺟ يﺮﮕﺷدﺮﮔ
ﺔ
ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد يرﺎﻣآ بﺎـﺨﺘﻧا ياﺮـﺑ و ﺪﻧﺪـﺷ
نﺎﮔﺮﺒﺧ ) ﻪﻧﻮﻤﻧ ( ﻪﻧﻮﻤﻧ شور زا ، ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ يﺮﻴﮔ
) ﻲﺗوﺎﻀﻗ عﻮﻧ زا (
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
،شور ﻦـﻳا رد
ﻲﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ يداﺮﻓا ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻧﻮﺷ
راﺮﻗ يو رﺎﻴﺘﺧا رد ار ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﻫد ) ﻲﻳﺎﻧاد ،رذآ و ﻲﻧاﻮﻟا ،دﺮﻓ 1392
: 327 .(
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ 10 ﺼﺼﺨﺘﻣ زا ﺮﻔﻧ ﺎ
زﻮﺣ ن ة يﺮﮕﺷدﺮﮔ زا ﻪﻛ
ﻪﺑﺮﺠﺗ و ﺔﻘﺑﺎﺳ ﻤﺷزرا ﺪﻨ ي زﻮﺣ رد ة ﻲﻤﻠﻋ و ﻲﻳاﺮﺟا ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ
، ياﺮـﺑ
ﺪﻧﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا ﻪـﻧﻮﻤﻧ .
زا ﺶﻫوﮋﭘ ظﺎﺤﻟ
يدﺮﺑرﺎﻛ ،فﺪﻫ ﺖﺳا
ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ،تﺎـﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ راﺰﺑا و )
ﻪﺘـﺴﺑ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ (
ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ دوﺪﺣ ،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻴﻤﻜﺗ 45
نﺎﻣز ﻪﻘﻴﻗد ياﺮﺑ
ﺒﺣﺎﺼﻣ ﺔ ﺮﻫ ﺎﺑ ﻪﺘﺴﺑ
هﺮﺒﺧ ﺪﺷ فﺮﺻ ﺪﻨﭼ رد و
ﺎﺼﻣ ﻪﺒﺣ ﺢﻴﺿﻮﺗ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ ةرﺎﺑرد
ﺳ ﻪﺑ ﻲﻳﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﺪﻧور لاﺆ
يﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﺪﺷ ﺎﻔﺘﻛا . ﻲﻣ ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﻛ بﻮﭼرﺎﭼ ناﻮﺗ
سﺎﺳا ﺮﺑ ﻞﻜﺷ
2 داد نﺎﺸﻧ .
ﻞﻜﺷ 2 . ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﻛ بﻮﭼرﺎﭼ
ﺔﻠﺣﺮﻣ 2 : ﺺﺧﺎﺷ نزو ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﻫ
) (FAHP
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﺟوز يﺎﻫ
ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺔ ﺺﺧﺎﺷ نزو ﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز و فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ
ﻠﺣﺮﻣ ﺔ 3 : ﻪﺒﺗر ﻪﻨﻳﺰﮔ يﺪﻨﺑ ﺎﻫ
FTOPSIS ) ( ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ
ﻪﺒﺗر ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ
ﻠﺣﺮﻣ ﺔ 1 : ﺺﺧﺎﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻫ
ﺗرا رد يﺮﻈﻧ تﺎﻴﺑدا ﻲﺳرﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﺑ طﺎﺒ
رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ ةرﺎﺑرد جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ
هﺪﺷ و
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺮﻳﺎﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا رد يروﺮﺿ ي
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺔﻴﻠﻛ ﺺﺧﺎﺷ فﺪﻫ رازﺎﺑ بﺎﺨﺘﻧا يروﺮﺿ يﺎﻫ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور زا اﺪﺘﺑا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد رد يا
هدﺎﻔﺘﺳاFAHP
ﺪﺷ . شور داد نﺎـﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
هﺪﺷدﺎﻳ ﺮﻔﺻ نزو ،ﺪﺷر ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﺖﺑﺎﻗر ناﺰﻴﻣ ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز ود ﻪﺑ ﻲـﻣ صﺎﺼﺘﺧا
ﻪـﻛ ﺪـﻫد ﻲـﻘﻄﻨﻣ
؛ﺖﺴﻴﻧ اﺮﻳز ﻚﺗ ﻚﺗ ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز روﺎﺸﻣ و تﺎﻴﺑدا زا ﺎﻫ
ه نﺎﮔﺮﺒﺧ ﺎﺑ ﺪـﺷ جاﺮﺨﺘﺳا
ﺖـﺳا ه ، ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد
نزو ﻚﻳﺮﻫ )
ﺖﻴﻤﻫا ( ﻲﺻﺎﺧ دراد ور ﻦﻳا زا ؛ ﺘﻔﮔ
ﺔ ﮓﻧاو ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ و )
2008 ( ،ﻪـﻜﻨﻳا ﺮـﺑ ﻲـﻨﺒﻣ
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور رد يا
ﻲﻤﻧFAHP
ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﻳﻮﻟوا ﺎﻫ ار ﺴﻳﺎﻘﻣ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ زا ﻪ
يﺎﻫ ﻲـﺟوز جﺎﺘﻨﺘـﺳا
ار ﺪﻨﻛ ﺗﺄ ﺪـﻴﻳ ﻲـﻣ ﺪـﻨﻛ . ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد ـﻘﻘﺤﻣ
ﺎ ﻦـﭼ و ﮓـﻧاو شور زا ﺪﻧﺪـﺷ نآ ﺮـﺑ ن )
2008 ( ياﺮـﺑ
ﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪ
FAHPيﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﻨﻛ . ور ﻦﻳا زا ﻪﺑ ﻚﻤﻛ
FTOPSIS شور و
هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ زا
نزو يﺎﻫ
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﺷ ة ﺺﺧﺎﺷﺮﻳز شور زا ﺎﻫ
،FAHP
ﺖﻳﻮﻟوا ﻪﺑ يﺪﻨﺑ
يﺮﮕـﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨـﺻ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ
ناﺮﻳا ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
دﺮﻜﻳور FMADM ﺖﻳﻮﻟوا رد
ناﺮﻳا يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻌﻨﺻ فﺪﻫ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺪﻨﺑ
ﺖﻴﻌﻄﻗ مﺪﻋ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ ياﺮﺑ يزﺎﻓ ﻖﻄﻨﻣ يرﻮﺌﺗ ﺮﻓ يﺎﻫ
ا و ﺮـﻜﻔﺗ نﻮﭽﻤﻫ ،نﺎﺴﻧا ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫﺪﻨﻳ
،لﻻﺪﺘﺳا ﻲـﺿﺎﻳر ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ راﺰﺑا
ﻲـﻣ ﻢﻫاﺮـﻓ دروآ
.
يرﻮـﺌﺗ ﻦـﻳا ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد يرﻮـﺌﺗ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻚﻴﺳﻼﻛ يﺎﻫ هدﺮﺘﺴﮔ بﻮﭼرﺎﭼ ،
يﺮﺗ ﻪﻛ دراد ﻚـﻤﻛ ﻲـﻌﻗاو نﺎـﻬﺟ سﺎﻜﻌﻧا ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ ﺮﻫ ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﺖﻳﻮﻀﻋ ﻊﺑﺎﺗ ﻚﻳ ﺎﺑ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪﺑ ،دﻮﺷ
ﺟرد ﻚﻳ فﺪﻫ ﺮﻫ ﺔ
زﺎﺑ رد ﺖﻳﻮﻀﻋ ة
] 1 , 0 [ ﻲﻣ هداد ﺖﺒﺴﻧ دﻮﺷ
. ﻞﻜـﺷ رد 3
ﻲﻋﻮـﻧ ﻲـﺜﻠﺜﻣ يزﺎـﻓ دﺪـﻋ ﺶﻳﺎـﻤﻧ ﻪـﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ .
ﻞﻜﺷ ﻦﻳا رد
y )
l( و
y)
r( ﻪﺑ نﺎﺸﻧ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺪﻨﻫد
ة يزﺎـﻓ دﺪﻋ ﭗﭼ و ﺖﺳار ﺖﻤﺳ
ﻲﺜﻠﺜﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ .
،هدﺎﺳ نﺎﻴﺑ ﻪﺑ ﺎﺑ ﻲﺜﻠﺜﻣ يزﺎﻓ دﺪﻋ ﺮﻫ
l, m, u) ( ﻲـﻣ ﺺﺨﺸﻣ دﻮـﺷ
ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﺐـﻴﺗﺮﺗ
نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة ﻚﭼﻮﻛ ﻞﻤﺘﺤﻣ ،ﻦﻳﺮﺗ گرﺰﺑ و ﻦﻳﺮﺗ
ﻦﻜﻤﻣ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﺪﻧا
. زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ار يزﺎﻓ داﺪﻋا
ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﺖﻳﻮﻀﻋ ﻊﺑاﻮﺗ داد نﺎﺸﻧ ناﻮﺗ
.
ﻪـﺑ ﻲـﺜﻠﺜﻣ يزﺎﻓ دﺪﻋ ﺖﻳﻮﻀﻋ ﻊﺑﺎﺗ
ـﻄﺑار ترﻮـﺻ ﺔ
1 ﺖـﺳا
) ﻢﺘﺳر ،نﺎﻴﻓﻮﺳ و هداز 2011
.(
ﻞﻜﺷ 3 . رادﻮﻤﻧ زﺎﻓ دﺪﻋ ي ﺜﻠﺜﻣ ﻲ
u M l m
( ) ( )
0 / 0
0 / 1
