رود ۀ 6 رامش ، ۀ 4
ناتسمز 1393
.ص 887 - 867
ییاسانش اوع
لم تیقفوم کناب
همیب رد ناریا
دوعسم ک ی سام
1ی عس ، ی د ش ی دنوکر
، 2
لع ی
3خرلگ
کچ ی هد : غت اب یی ر ور ي درك دوجوم هب تامدخ لام ی و دپ ي ندمآد ركفت ئارا ة لک ی ة لام تامدخ ی هب
تروص ي
،هچراپك کناب« ب ی
»هم موهفم ی ب هک تسا ی ش زا پ ی ش دروم هجوت ودره تعنص ب ی هم و
رادكناب ی ارق ر تفرگ ات اهنآ دنناوتب هب طساو ة ا ي داج مه ازفا یي
، وگخساپ ی اضف ی بسک و راک
تباقر ی ا رد ي ن همانرب .دنشاب هزوح ر
ي ز ی دم و ي ر ي ت دربهار ی ا رد ي ن هب تامازلا زا اضف رامش
م ی آ ي د
؛ هب مه ی ن ببس
، ارب ی قفوم ی ت پ رد ی هدا زاس ی ا ي ن
،موهفم انشآ یي اب لماوع لک ی د ی
قفوم ی ت کناب ب ی هم ي ك ی زا ماگ اه ی رورض ی ارب ی همانرب ر ي ز ی دم و ي ر ي ت دربهار ی .تسا
شهوژپ پ ی ش ور زا عون صوت یف ی - پ ی ام ي ش ی تسا و لصا فده ی شا اسانش یي لک لماوع ی د ی
قفوم ی ت پ ی هدا زاس ی کناب بی هم تسا رظن بوچراچ . ی
ا ي ن شهوژپ
، رب انبم ی لماوع جارختسا هدش
زا پی ش ی ةن شهوژپ تسا هک
،همانشسرپ زا هدافتسا اب و ادتبا رد رورض
ی ندوب ا ي ن سررب لماوع ی
و دش سپس لماوع رورض ی زا رط ي ق لحت ی ل لماع ی فاشتکا ی هتسد دنب ی دندش . اتن ي ج سررب ی اه
ناشن داد هک لماوع لک ی د ی قفوم ی ت پ ی دا ه زاس ی کناب ب ی هم م ار ی ناوت رد جنپ تسد ة لک ی رارق داد .
و هژا
ياه
يدیلك
:
کناب
ب ی
،هم
لحت ی ل
لماع ی
فاشتكا ی
،
لماوع
لك ی د ي
قفوم ی ت .
1 . رايداتسا ۀدكشناد
،تيريدم هاگشناد
،نارهت نارهت
، ناريا
2 . رايداتسا ۀدكشناد
،تيريدم هاگشناد
،نارهت نارهت
، ناريا
3 . سانشراک دشرا دكشناد ۀ
،تيريدم هاگشناد
،نارهت
،نارهت ناريا رات
ی خ
رد ی تفا
هلاقم
:
19 / 09 / 1392
رات ی خ
ذپ ی شر
اهن یی
:هلاقم 17 / 04 / 1393
ون ی دنس ۀ
لوئسم
هلاقم
:
لع ی
خرلگ
Email: a_golrokh@ut.ac.ir
همدقم رد تسیب لاس
،هتشذگ تعنص تامدخ یلام تمس هب یگچراپكي و
بیکرت ندش هتفر تسا رد.
اپورا
بیکرت نایم تیلاعف یاه یرادكناب و
همیب یرگ
، اب ناونع
« کناب همیب
1»
، ناريدم و نایهاگشناد ار
هدرک بلج دوخ هب تسا
.
کناب ب ی هم اب ئارا ة ب تامدخ ی هم زا رط ي ق
،کناب شور ی ون ي ن و هبور دشر رد زوت ي ع ب ی هم .تسا
کناب ب ی هم رد رسارس ناهج هب تروص نگمهان ی پ یا هد زاس ی هدش تسا
؛ لئاسم تراظن ی رد ره
روشک - دننام لماوع گنهرف ی
، عامتجا ی
، داصتقا ی و عمج ی ت تخانش ی - ب ضع ی ا زا ي ن توافت و اه
نگمهان ی ار ضوت ی ح م ی دهد . اب دوجو ا ي ن و هب روط لک ی
، م ی ناز ذوفن کناب ب ی هم لاس رد اه ی خا ی ر
هب وي هژ رد اهرازاب ی روهظون ازفا ي ش هتشاد تسا گنوو(
و
،ناراكمه 2007
).
نامزمه اب ا ي ن
،عوضوم تسه ة لصا ی اعف لی ت رادكناب ی
، لاقتنا لوپ و ماو هد ی
، ارب ی هئارا نآ ناگدنهد
، دوس روآ ی
تمک ر ی هتشاد لماوع .تسا ی
نوچ ازفا ي ش ه ز ي هن اه ی لمع ی تا ی
، شهاک م ی ناز هدرپس ذگ را ی
رتشم ي نا اطعا رد تباقر ،کناب رد ی
هست ی
،تلا رازاب غولب و
ا ي داج اج ي زگ ي ن اه یي ارب ی ا ي ن
،تامدخ مه گ ی زا روآدوس شهاک ی
ارب ی تاسسؤم لام
ی اكح ي ت دراد اهنآ هک ار هب ركفت هرابود
رد ۀراب دربهار اه ی رازاب ي با ی دوخ مزلم هتخاس تسا ره(
ي
،نوس 1994 ).
موهفم کناب ب ی هم ط ی ف سو یع ی زا لدم اه ی راكمه ی )تاقفاوت(
و تلاوصحم م
ی نا
تکرش اه ی ب ی هم و کناب ار ششوپ م ی دهد و هورگ لماش ی
ب تلاوصحم زا ی
هم ا ی و كناب ی تسا
هک زا ي ک عبنم ب ه رتشم ي نا هئارا م ی ش دو
،راموک(
2001 ).
اب هجوت هب ا ي هكن زا دربهار اه ی فلتخم ی
رد ا ي ن رما هدافتسا م ی
،دوش درادناتسا لدم ی
ب را ی کناب ب ی هم ارب ی روشک اه دوجو درادن ان(
ی و
،سردناس 2003
).
هجوتاب هب ا ي هكن هب ةطساو هار زادنا ی کناب ب ی م
،ه رازاب بسانم ی ارب ی ب شورف ی هم و
ازفا ي ش دمآرد اي داج م ی
،دوش تباقر م ی نا هئارا ناگدنهد کناب
ب ی هم ازفا ي ش م ی ي دبا . اربانب ي ن
،
اسانش یي لک لماوع ی د ی قفوم ی
2ت تکرش3
اه ی ب ی هم کناب و اه هب باختنا دربهار بسانم رد کناب
بی هم رجنم م ی دوش نف(
و
،گنچ 2011 ) . اب ا هب هجوت ي
هكن کناب ب ی هم موهفم ی دج ي د اضف رد ی
بسک و راک لام ی ا ي نار ،تسا زکرمت لصا ی ا ي ن شهوژپ نش
اسا یي لک لماوع ی
د ی قفوم ی ت
پی هدا زاس ی کناب ب ی هم ا رد ي نار
،تسا ات تاسسؤم لام
ی
، ارب ی همانرب ر ي ز ی و پی هدا زاس ی کناب ب ی هم
،
هب ا ي ن لماوع هجوت دننک .
1. Bancassurance 2. Critical Success Factors
بی نا هلئسم
هار زادنا ی کناب ب ی هم هب ةباثم طخ ی دج ي د بسک رد و راک هورگ اه ی لام ی
، ن ی دنمزا همانرب ر ي ز ی و
دم ي ر ي ت دربهار ی تسا . حم رد ی ط تباقر ی لام تعنص رب مکاح ی
، ز شلات ابقر هک ي
دا ی ا رد ي داج
ب مهس و هدوزفا شزرا ی
رتش نراد ا ،د ي ن ن ی زا مصت هک دراد دوجو ی
م گ ی نار ره نامزاس
، مشچ زادنا و
م أ روم ي ت صخشم ی ا رد ي ن مز ی هن دنشاب هتشاد
؛ د ترابع هب ي
رگ
، نامزاس کناب ب ی هم اب ي د آ ي دن ۀ دوخ
ار سرت ی م دنک . ارب ی ا ي ن
،رما ا ب ادت اب ي د فادها صخشم نامزاس دصاقم و نلاک وش
،د نآ زا سپ
اب ي د هزوح اه یي دپ ي راد وش دن هک لک ی د سر ی ند هب ا ي ن دصاقم رد ا ي ن زوح ه اه دراد رارق . صخشم اب
ندش ا ي ن هزوح اه - زوح هب هک ه
اه ی لک ی د ی دنفورعم - لماوع اسا س ی صخشم م ی وش دن هک رگا رد
پی هدا زاس ی کناب ب ی هم هب اهنآ هجوت
،دوشن سر ی ند هب فادها عضو دش ۀ کناب ب ی هم ناكما ذپ ي ر ن دهاوخ
دوب . ا هب هجوت اب ين
ك ه ارب ی پ ی هدا زاس ی کناب ب ی هم دحاو و درادناتسا لدم ی
،درادن دوجو م
ی ناوت زا
لماوع لک ی د ی قفوم ی ت - هک رد روشک اه ی فلتخم تسا هدش هدومزآ -
رد مصت ی م گ ی ر ی ارب ی ۀوحن
پی هدا زاس ی کناب ب ی هم هدافتسا ک ر د . اذل
، صوت ی ة ژتارتسا ي تس اه ا ي ن تسا هک دركلمع ا ي ن لماوع
اسانش یي و هب روط بترم زرا ي با ی دوش . اب ا ي ن ضوت ی
،تاح صخشم م
ی وش د لک لماوع هک ی
د ی
قفوم ی ت رازبا ی اب شزرا دنا هک کناب ب ی هم ،ار رد تسد ی با ی و رتلااب دركلمع هب قفوم
ی ت مآ ی
،ز ي را ی
م ی ناسر ن د . تكن ة دي رگ ی هک ترورض ا ي ن شهوژپ و دنمشزرا ی اتن ي ج نآ ار م ناشن ی
،دهد
تسكش اه ی پ ی پا ی هژورپ اه رب رثا ب ی هجوت ی لک لماوع هب ی
د ی .تسا
نامه هنوگ ،دش هراشا هک تکرش
اه ی ب ی هم و کناب اه ارب ی پ ی هدا زاس ی کناب ب ی هم اب شلاچ اه ی
ددعتم ی دنهجاوم . اسانش یي لک لماوع ی
د ی قفوم ی ت کناب ب ی هم ارب ی کرش ت اه ی ب ی هم و کناب
،
عسوت ة اهنآ رتهب ار رد دربهار کناب ب ی هم بجوم م ی وش د و ا ي ن رما
، هب تباقر رجنم م ی دوش هک رد
روهظون رازاب زورما
ا ي نار
، نی زا ی ح ی تا ی .تسا زا وس ی دي رگ
، کناب ب ی هم هب ةباثم عوضوم ی هزات رد
مزاس نا اه ی عوبتم
، ارب ی پ ی هدا زاس ی ن ی دنمزا تخانش هبنج اه ی لک و فلتخم ی
د ی قفوم ی ت رد
بوچراچ داصتقا شناد روحم تسا رفعز(
ي نا و م ی ازر یي
، 1390 ).
اب دوجو رظن ي ه اه قحت و ی تاق سب ی را ی هک رد زوح ۀ عسوت ة کناب ب ی هم تسا هدش ماجنا
،نزوح(
2006
،) نف(
و ل ی
، 2010 )،
اسانش یي لماوع لک ی د ی م قفو ی ت و هدافتسا زا اهنآ رد کناب ب ی
،هم
پی چ ی هد تسا هک ابلاغ هب زرا ي با ی نهذ ی دم ي نار هتسباو تسا . همانرب ري ناز دربهار ی رد تکرش اه ی
هورگ م لا ی ب(
ی هم و کناب ) بلغا اراد ی ارف ي دن همانرب ري ز ی و مصت ی م گ ی ر ی نودم ی ن ی دنتس هک
عم ی را ی ارب ی لک لماوع ی د ی قفوم ی ت رد ۀزوح کناب ب ی هم رظنرد .دنوش هتفرگ
ارب ی ا ناربج ي ن ا رد دوبمک ي
ن شهوژپ م ی شوک ی م تسخن
، لماوع لک ی د ی قفوم ی ت کناب ب ی هم
اضف رد ی بسک و راک ا ي نار ار زرا ي با ی نک ی م و سپس
، هتسد اب دنب ی اهنآ
، رازبا ی تخا رد ی را دم ي نار
ارب ی همانرب ري ز ی رد زوح ۀ کناب ب ی هم رارق هد ی م .
ةنیشیپ یرظن شهوژپ
رد نيا شخب
، فم ا میه کناب همیب و لماوع یدیلک تیقفوم و شقن نآ اه رد همانرب یزير و
هدایپ یزاس قفوم کناب همیب یسررب یم دوش .
کناب ب ی هم
زا اجنآ هک دربهار اه ی عونتم ی د درومر کناب ب ی هم دوجو دراد و ه ی چ لدم درادناتسا روشک
ی ن ی ز
ارب ی کناب ب ی هم دوجوم ن ی تس و اب رورم پ ی ش ی هن مه هب صوت ی ف و رعت ي ف کرتشم ی من ی ناوت سر ی د
،
رد ز ي ر دنچ رعت ي ف زا کناب ب ی هم
، ارب ی هنومن
، هدروآ م ی دوش :
کناب ب ی هم رد رعت ي ف مک ی ةت قحت ی ق و رازاب ي با ی ب ی م ة
1رمع
« ئارا ة تامدخ ب ی م ة رمع زا رط ي ق
کناب اه و کرش ت اه ی نامتخاس ی
» تسا . نلآ ل ی چ رد باتک دوخ کناب ، ب ی م ة اپورا –یي سم هلئ اه و
پی داهنش اه
، نچ ی ن رعت يف ی هئارا هداد تسا :
« لخادم ة کناب اه
، کناب اه ی سپ زادنا و کرش ت اه ی
نامتخاس ی رد لوت ی
،د رازاب ي با ی و زوت ي ع تلاوصحم ب
ی هم ا ی
» و رد رعت يف ی دي
،رگ رد شرازگ ی هک
تکرش گرزب نوم ی خ ر
2ی ارب ی لمع ی تا ی زاس ی کناب ب ی هم هئارا هدرک تسا کناب ب ی هم ار
« ةئارا
تامدخ و تلاوصحم کناب
و ب ی هم زا لاناک ی هباشم
» صوت ی ف م ی دنک ( لک ی ن
، 2001
؛ اکارد و
رک ي اتس
، 2008 ) . رد رعت يف ی دي رگ
، رد هلاقم ا ی زا گناچ و ناراكمه ( 2011 )،
کناب ب ی هم ک لانا ی
ارب ی شورف و شور ی ارب ی زوت ي ع تلاوصحم ب
ی هم ا ی رعت ي ف م ی دوش و تکرح ی ناهج ی رد رظن
هتفرگ م ی دوش هک عناوم تنس ی ار - هک بسک و اهراک ی لام ی رد لوت ی د تامدخ و تلاوصحم ناش اب
نآ گرد ی رن د - زا م ی نا مرب ی دراد ( گنچ و
،ناراكمه 2011
؛ ونب ي تس
، 2002 ).
رد رعت ي ف دي رگ
، کناب ب ی هم شورف تلاوصحم ب
ی هم ا ی هب سو ی ةل كبش ة کناب فرعم ی م ی دوش
لپوپ(
ی و
،اور 2009 ) . لاهدنجرب
، زا نارگشهوژپ ی
تسخن هک ی ن ب هب راب ی نا ا ي ن ،تخادرپ موهفم رد
لاس 1995 کناب ب ی هم ار ب تلاوصحم شورف ی
هم رط زا ي ق سنارف رد کناب تابعش ه
رعت ناملآ و ي
ف
درک لاهدنجرب(
، 1995 ).
رد ي ك ی دي رگ زا راعت يف ی هک دودحات ی لک ی رت هب رظن م ی آ ي د
، کناب ب ی هم
زوت ي ع ب تلاوصحم ی
هم ا ی رط زا ي ق لاناک اه ی اب کن رظنرد تفرگ ه م ی دوش و عقاورد
، هب تروص
هتسب ا ی زا تامدخ لام ی تسا هک ن ی اهزا ی کناب و ب ی هم ار م ی دناوت رد ي ک نامز ققحم دزاس
راموكناورس(
و ناراكمه
، 2009 ).
هزورما اب تفرشیپ یژولونكت و
راديدپ ندش لدم یاه ديدج بسک
،راکو شيازفا حطس تباقر و
رییغت تساوخ ه اه و تاراظتنا
،نايرتشم هدافتسا
زا لاناک یاه عيزوت هناگدنچ و ددعتم هب تعرس رد
1. The Life Insurance Marketing and Research Association’s(LIMRA’s) 2. Munich Re
لاح دشر تسا هوكشاب(
،ناراكمه و 1391
) و کناب ب ی هم لاناک زوت ي ع ون ين ی ارب ی سسؤم تا لام ی
ا هار رد ي داج لاناک اه ی زوت ي ع هناگدنچ تسا .
لماوع لک ی د ی قفوم ی ت (CSFs)
تمدق یمیهافم هک
یارب یياسانش و
هدافتسا زا لماوع یتایح تیقفوم هب راک یم دور
، هب هد ة
1960 یمزاب ددرگ هک یارب نیتسخن راب زا یوس رتکد لیناد حرطم دش و دياش لیناد نیلوا یسک
دوب هک ار CSF
حرطم درک . وا رد هلاقم شا رد دروم تيريدم نارحب رد متسیس یاه یتاعلاطا
یم ديوگ :
« متسیس یتاعلاطا دياب
زيامتم و یباختنا دشاب و رب لماوع تیقفوم زکرمت دنک .
»
رد لاس 1981
، ناج تراکار زا ۀدكشناد تيريدم هاگشناد
، MIT
یشلاچ ار یياسانش درک هک
ناشن یم داد شروي تاعلاطا ب ه تمس ناريدم دشرا نامزاس تسا . یو رد نيا شهوژپ ناشن داد
هک اب دوجو رد سرتسد ندوب رتشیب
،تاعلاطا ناريدم
دشرا زونه دقاف تاعلاطا یرورض
یارب
میمصت یریگ و تيريدم نامزاس ا دن . نياربانب
، یشور ار هعسوت داد هک رد نآ اب هدافتسا زا لماوع
یتایح تیقفوم هب
ةباثم
،رتلیف ناريدم دنناوتب هب یتحار تاعلاطا دروم
زاین دوخ یارب
میمصت یریگ یاه مهم تکرش ار کیكفت دننک لوب(
نی تاراکار و
، 1981 ).
قبط رعت ي ف تراکار
، لماوع ح ی تا ی قفوم ی ت دادعت ی مز ی هن اه ی دودحم دن هک تسد ی با ی هب اتن ي ج
بولطم رد ا ي ن مز ی هن اه دركلمع باقر ت ی نامزاس ار مضت ی ن دهاوخ درک . هب ترابع د ي رگ
، لماوع ح ی تا ی
قفوم ی ت هدودحم اه ی ح ی تا ی دودعم ی ا دن هک مزلا تسا رد اي ن هدودحم اه اهراک هب بوخ ی پ ی ش دور ات
بسک و راک قنور ي دبا و دم ي نار هب دصاقم و فادها دوخ تسد ي دنبا ( لوب ی ن و راکار
،ت 1981 ) . لدنارک رد
رعت ي ف دوخ لماوع ح ی تا ی قفوم ی ت ار ور ي اهداد ي ا اقو يع ی لامتحا ی فرعم ی م ی دنک هک م ی دنناوت نامزاس ار هب
شور ی تبثم ي ا فنم ی تم أ رث نک د و رد تن ی هج
، نی دنمزا هجوت و ي هژ ا دن لدنارک(
لدنارک و
، 2008 ).
رد رعت ي ف دي رگ
، لماوع ح ی تا ی قفوم ی ت و لماوع لک ی د ی قفوم ی ت لداعم ي دك ي رگ رظنرد هتفرگ
هدش تسا و ا ي ن لماوع ار لباق ی ت ي ا عبنم ی رعت ي ف درک ه تسا هک نامزاس م ی دناوت رد نآ
امرس ي ه راذگ ی دنک و رد ضوع
، توافت گمشچ ی ر ی رد شزرا رد ي تفا ی ي ا زه ي هن اه ی بسن ی نامزاس
رد اقم ي هس اب اس ي ر نامزاس اه ا ي داج دنک ،ناراكمه و گربمآ(
2005 .) رد رعت ي ف دي رگ ی زا لراک ی و
ناراكمه (
2004 ) ح لماوع ی تا ی قفوم ی ت حاون ی ح ی تا ی دركلمع نامزاس
، اپ هک ي ه ا ی ارب ی تسد ی با ی
م هب نامزاس نآ أ
روم ي شت تسا
، فرعم ی م ی دوش .
ي ك ی شلاچ زا اه ی ساسا ی لک لماوع صوصخ رد ی
د ی قفوم ی
،ت اسانش یي ا جارختسا و ي
ن لماوع
عون هب هجوت اب هک تسا لماوع
لک ی د ی
، شور اه ی فلتخم ی ارب .دراد دوجو ی
اسانش یي ا ي ن لماوع
سررب ی ود هلحرم ا ی مزلا تسا : 1 . لماوع ی هک جراخ ی ا دن لرتنک نامزاس و نادنچ
ی رب درادن اهنآ
،
2 . لماوع ی هک لخاد ی و دنراد مان بی
تش ر تحت لرتنک نامزاس ا دن ،روپنلاسب(
1390 ).
شور ی عماج رد
اسانش یي اهCSF
شور جنپ هلحرم ا ی تسا ،تراکار(
1981 ) .ا ي ن هلحرم جنپ دنترابع
زا : 1 . هزوح و ورملق
؛
2 . عمج روآ ی هداد
؛ 3 . زرا ي با ی و هدنامزاس ی
؛ 4 . اسانش یي باختنا و اهCSF
؛ 5 . لحت ی ل رابتعا اهCSF
.
پی ش ی ةن برجت ی شهوژپ
نف و گنچ ( 2011 ) : رد ا ي ن شهوژپ اب ناونع
« سررب ی لک لماوع ی
د ی ثأت ی راذگر رب قفوم ی ت
کناب ب ی هم : علاطم ة دروم ی ات رد ي ناو چ و ی ن
»
، لصا فده ی
ب سرر ی رد رثؤم لماوع لمع
ی تا
کناب ب ی هم ات رد ي ناو چ و ی ن بت یی ن م ی دوش و سپس سررب هب ی ره نزو ي ک ا زا ي ن لک لماوع ی د ی
م ی دزادرپ و رد اهتنا
، ژتارتسا ی اه ی بسانم ی ار ب ه دم ي نار دشرا پی داهنش م ی دنک . رد اتن ي ج ا ي ن
شهوژپ
، هد لماع اسانش یي دش ه تسا : 1 . روآون و هاتوک نامز ی
کناب تلاوصحم ب
ی
،هم 2 . زه ين ة
اپ یي ن رت دم ي ر ي ت هب ازا ی ره ب ی هم
،همان 3 . ئارا ة ب ی هم همان اب ق ی تم اپ یي ن رت هب كبش ة كناب ی
، 4 . زه ين ة
هار زادنا ی اپ یي
،ن 5 . ک یف ی ت
،تامدخ 6 . ورت ي ج
،شورف 7 . رازاب رد تکراشم ي
با ی وحن(
ۀ
،)تکراشم
8 . امرس ي ه راذگ ی
،کرتشم 9 . اي داج هورگ ی ي هچراپك
، 10 . عسوت ة لخاد ی .
نزوح ( 2006 ):
نزوح رد شهوژپ ی اپ(
ي نا مان ة شراک ان س ی دشرا ) هک رد لاس 2006 رب لک لماوع ی د ی
قفوم ی ت زوت و شورف رد ي
ع تامدخ کناب ب ی هم رفآ روشک رد ي
اق ی بونج ی داد ماجنا
، ضعب ی زا لماوع
لک ی د ی قفوم ی ت رد کناب ب ی هم لک لماع جنپ رد ار اهنآ هک درک هئارا ار ی
هتسد دنب ی :درک راتخاس اس نامز ی
ي هچراپك
، س ی متس اه ی تاعلاطا ی هتسباو هب کناب و ب ی هم
، گداس ی تلاوصحم لباق
هئارا رد کناب ب ی هم
ارب ی دم ي ر ي ت
، دافتسا ۀ هب ی هن كبش زا ة زوت ي ع ارب درخ ی قفوم بسک ی
ت گداس و ی ارب تلاوصحم ی
کرد
وس زا ی رتشم ي نا رد نزوح . وژپ
شه دوخ ضوت ی ح م ی دهد رورم هک پی ش ی ةن شهوژپ ی موهفم کناب ب ی هم
ناشن دنهد ۀ زم يت ی تباقر ی پ رد ی هدا زاس ی کناب ب ی هم تسا
، لام هورگ ود اما ی
من ی دنناوت دربهار اه ی
هباشم ی صوصخرد پی
هدا زاس ی کناب ب ی هم هتشاد دنشاب
؛ ره هکارچ مادک ا اراد اهنآ ز ی لخاد لئاسم ی
و
جراخ ی ثأت ی راذگر رب دربهار کناب ب ی هم دنا و هب مه ی ن ببس
، ارب ی پ ی هدا زاس ی قفوم ی ت مآ ی ز کناب ب ی هم
لماوع لمع ی تا ی رت ار ن ی ز ب ی نا م ی دنک هک دنترابع زا : راتخاس نامزاس ی ي
،هچراپك س ی متس تاعلاطا ی
، بی هم
همان اه ( اب ت أ ک ی د رب عون
، ق ی تم و نشومورپ
،) دافتسا ۀ كبش زا شخبرثا ة
هداس ،درخ زاس
ی هفت و ی م
کناب رد تلاوصحم ب
ی
،هم عسوت ة فرص ،لوصحم ة
داصتقا ی
، وحن ۀ طابترا لرتنک کناب
و ب ی
،هم
هدنامزاس ی ارف ي دن رازاب ي با ی کناب ب ی هم و داهن لوئسم .
چواک ی ک ( 2010 ):
چواک ی ک رد شهوژپ ی دربراک ی هک رد ماقم دم ي ر کناب ب ی هم رد ي ک ب تکرش ی م ة
تسا هداد ماجنا دنه رد رمع
، سررب هب ی لئاسم دربهار ی طبترم اب پی هدا زاس ی کناب ب ی هم تسا هتخادرپ
لک لماوع و ی
د ی قفوم ی ت پ ی هدا زاس ی کناب ب ی هم ار هک ازفا ثعاب ي ش تسد لامتحا ی
با ی دروم فادها هب
رظن کناب رد ب ی هم م ی دوش ا ي هنوگن ب ی نا م ی دنک اکرش باختنا : ی
هب تبسن اکرش دهعت ،بسانم
پی هدا زاس ی
، حص شخب باختنا ی
ح رتشم زا ي
،نا پ ی داهنش هب لدم ،بسانم لوصحم ی
هن زوت و شورف زا ي
ع
کناب ب ی
،هم و شزومآ گنا ی شز ارب کناب نانکراک ی
لاعف ی ت رد ۀزوح ب ی هم . ساسارب ا ي ن لماوع لک ی د ی
، وا
پی نش داه م ی دنک مانرب ة بسک و راک اب رظنرد نتفرگ ارب قوف دراوم ی
کناب ب ی هم هب ارجا آرد ي د .
ونب ي تس ( 2002 ):
رد شهوژپ ی ا هک ي ناش لاس رد 2002 صوصخ رد کناب
ب ی هم هب تسا هداد ماجنا
اي ن م هراشا هتكن ی
دنک هک لدم هزجعم ا ی ارب ی کرش ت اه ی ب ی هم و کناب رد صوصخ کناب ب ی هم دوجو
درادن
، کرح اما ت اه یي رد صوصخ امرس ي ه راذگ ی رب کناب ب ی هم ارب ی شور ندوزفا اه
ی زوت ي ع ب ی هم
تن رد .تسا هتفرگ ماجنا ی
هج گ ی ر ی زا شهوژپ
، ضعب ی زا لماوع لک ی د ی قفوم ی ت ارب ی پ ی هدا زاس ی
کناب ب ی هم ب ار ی نا هدرک هک هب تروص ز ي ر تسا : 1 . راتخاس و لدم کناب ب ی هم هک اب ي د بسانتم اب
وي گژ ی اه ی رصحنم هب درف ارب ی ره عوضوم
،دشاب 2 . ک یف ی ت ارا ئة
،تامدخ 3 . روآون ی
، نامز هاتوک
وگخساپ یي هب ن ی زا اه ی رتشم ي
،نا 4 . گنهرف توافتم رد م ی نا کناب و ب ی هم و سر ی ند هب ي ک کارتشا
ارب ی کناب ب ی
،هم 5 . لئاسم هرادا و لرتنک ی کناب اب ب ی هم و عسوت ة لخاد ی عت دننام یی ن دزمراک اه و
تلاوصحم وحن(
ۀ
،)طابترا لرتنک 6
. اپ ي اگ ه اه ی هداد و وحن ۀ هب کارتشا راذگ ی اهنآ رد کناب ب ی
،هم
7 . دم ي ر ي ت طابترا اب رتشم ي
،نا 8 . س ی متس اه ی تاعلاطا ی و روانف ی
،اه 9 . ري
،کس 10 ) زه ي هن .
نچ و ناراكمه ( 2009 ) : رد شهوژپ ی هک نچ و ناراكمه ماجنا
هداد دنا گدرتسگ هب ی
موهفم
کناب ب ی هم نرق رد 21 هتخادرپ ناهج رسارس رد و دنا
نآ ار زا تسخن ی ن علاطم تا عماج ی م ی دنناد هک
رب ا ی اسانش یي هزادنا و گ ی ر ی عت لماوع یی ن هدننک و ح ی تا ی کناب ب ی هم
، رب 28 اهروشک زا هنومن ی
هعسوت ي هتفا و رد لاح هعسوت
، تروص ا رد اهنآ .تسا هتفرگ ي
ن شهوژپ هب 8 لماع عت یی ن هدننک
ارب ی قفوم ی ت کناب ب ی هم هراشا م ی دننک هک ثعاب قفوم ی ت همه هبناج و عسوت ة ناگمه ی کناب ب ی هم
م ی دوش ا هک ي ن ز حرش هب لماوع ي
ر دن ر : ي کس
،تکرش زادنا ۀ زه رد شهاک ،تکرش ين
ة ،تکرش
زادنا ،تکرش دمآرد ۀ
رادكناب تعنص ی
، ناوق ی
،ن روت خرن غت ،م یی تار روشک دمآرد رد .
لاهدنجرب (
1995 ) : اي ن ققحم رد دوخ شهوژپ هب
سررب ی روآدوس ی کناب ب ی هم ارب ی کناب اه
و ةعلاطم دروم ی کناب رد اه ی .تسا هتخادرپ اپورا و
ی راهچ لماع لک ی د ی ارب ی قفوم ی ت
کناب ب ی هم هئارا م ی دهد هک زا دنترابع زه
ي هن اه ی اپ یي ن هار زادنا ی
، رس دشر ي ع ماجنا ،شورف رد
زه ين ة ارب بسانم ی
نشومورپ زه ،اه ي هن اه ی اپ یي ن دم ي ر ي ت . وا رد شخب ی دي رگ ا زا ي ن شهوژپ
،
بی نا م ی دنک ارب هک ی ازفا ي ش قفوم ی ت کناب رد ب ی هم روآدوس نتفرلااب و ی
ن نآ ی زا لماع دنچ هب
ا هک تسا ي
ن زا دنترابع لماوع دادعت
بعش کناب ارب ی شورف ب ی
،هم دادعت ناسانشراک ب
ی هم ارب ی
ره
،هبعش دادعت رتشم ي نا
،کناب تبسن شورف عطاقتم رد کناب ( هچره ا ي ن م ی ناز ب ی رتش دشاب
،
قفوم دصرد ی
ت کناب ب ی هم ب ی رتش تسا ) و جرد ة ي گدا ی ر ی .
راموک ( 001 2 ) راموک:
زا دارفا ی قحت هک تسا ی
تاق هدرتسگ ا ی رد مز ی ةن رخ و عطاقتم شورف ي
د
و تسا هداد ماجنا عطاقتم رد
،عقاو تسخن ی ن سک ی ا رد هک تسا ي
ن تسا هتخادرپ شهوژپ هب هزوح .
وا هام هب هجوت اب ی
ت کناب ب ی هم ارب هک ی هئارا ناگدنهد نآ اراد ی هام ی ت رف شو عطاقتم کناب و ب ی هم
تسا
، لاس رد 2001 شهوژپ ی اب ناونع
« رازاب ي با ی و لاناک اه ی زوت ي ع رد کناب ب ی هم
» هداد ماجنا
تسا و ب هب نآ رد ی
نا ح لماوع ی تا ی قفوم ی ت کناب ب ی هم هب ةباثم زوت لاناک ي ع م ی دزادرپ . لماوع ح ی تا ی
و هک ی م مان اهنآ زا ی
درب بع دنترا زا
،کناب دنرب ئارا
ة ب قح ی هم ق اب ی تم اپ یي ن
،رت س ی متس اه ی
تاعلاطا ی ي
،هچراپك ذپ ي شر لوصحم زا وس ی رتشم ی
،
،گنهرف روانف ی پ ی هتفرش
، اپ ي هاگ هداد .
قحت ی تاق لخاد ی لاس رد : 1387
پ ی وجراك
، رد هلاقم ا ی اب ناونع
« کناب ب ی هم اب هاگن وي هژ هب رازاب
آ س یا
»
، اب هاگن ی لامجا ی رب لماوع م ؤ رث د ر عسوت ة رازاب کناب ب ی هم سآ رد یا شور اه ی دورو هب
کناب ب ی هم رد سآ یا ار ب سرر ی درک . رد لاس 1389
، لماع ی و ا ي بو ی
، اب ةئارا قم هلا ا ی سررب هب ی لاناک
زوت ي ع رد کناب ةتشر ب ی م ة رد .دنتخادرپ رمع شهوژپ
اهنآ
، سررب اب ی عناوم ةعسوت ب ی هم اه ی رمع رد
ا ي
،نار ي ك ی زا تساک ی اه ی ا ي ن ار هتشر دوبن س ی متس زوت ي ع ب بسانم شورف و ی
هم اه ی رد رمع
کناب راكهار و دنتسناد روشک حطس ب
ی هم س زا هدافتسا و ی
متس اه ی زوت ي ع زا رط ي ق ار کناب زا
لماوع م ؤ رث رد ازفا ي ش رض و هعسوت ي
ب ذوفن ب ی هم اه ی رمع رد ا ي نار ب ی نا هدرک دنا رد . شهوژپ
نی دنمور لاس رد 1388
، هب قفوم ی ت کناب ب ی هم تحت ت ثأ ی ر مآ ی هتخ اه ی رازاب ي با ی هتخادرپ و
نچمه ی ن
، زا صخاش ازفا ي ش شورف هب ةباثم قفوم صخاش ی
ت هدافتسا دش . تن ی هج هب ا ي ن تروص
دوب و لماع ود هک ي
گژ ی اه ی وحن و لوصحم ۀ
زوت ي ع
، م زا ی نا تفه لماوع ناگ
ة مآ ی تخ ة رازاب ي با ی رب
قفوم ی ت س ی متس اه ی کناب ب ی هم
، ب ی ثأت ی ر ندش هتخانش د
و اس ي ر لماوع مآ ی تخ ة رازاب ي با ی ترت هب ی ب
زي ر رب قفوم ی ت س ی متس کناب ب ی هم رثؤم دادملق :دندش 1 . قی تم
، 2 . لوصحم
، 3 . ف تاناكما ی
ز ي ك ی
،
4 . ارف ي اهدن
، 5 . مآ ی تخ ة فرت ی ع ازفارازاب و یي
، 6 . نانکراک و 7 . زوت ي .ع
عوضوم مهم دي رگ ا رد ي ن مز ی
،هن سررب ی موهفم کناب ب ی هم زا دي هاگد رتشم ي نا تسا و ا ي هكن
هچ زیگنا ه اه یي ثعاب شهاک تکرح نايرتشم هب باختنا یاه هدرتسگ رد رازاب و داجيا طبار ة یوق
اب رش تک یم دوش . خرلگ رلناخ و ی لاس رد 1393 شهوژپ ی رد ا ي ن مز ی هن رد ا ي نار ماجنا دنداد هک
ساسارب نآ
، وصت لماع راهچ ي
ر اضر ،دنرب زا ي
ت دنم ی
، شزرا رد ي تفا ی و دامتعا رب امت ي ل رتشم ي نا
،
د ر رخ ي د کناب عطاقتم ب
ی هم ثأت ی ر م ی دراذگ خرلگ(
و رلناخ ی
، 1393 ).
لدم موهفم ی
زا هکاجنآ رد نيا هلاقم م ی شوک ی م لک لماوع ی
د ی قفوم ی ت پ ی هدا زاس ی کناب ب ی هم ا رد ي نار ار
اسانش یي نک ی
،م نودب ه ی چ هنوگ رواد ی
، هب لماوع لک ی د ی م قفو ی ت زا جرختسم پی
ش ی ةن شهوژپ
،
م ی زادرپ ي م . ا رب ي ن و ساسا رب انبم ی رظن ناگربخ اي ن ،هزوح لدم ی موهفم ی زا 29 هوقلاب لماع رد
قفوم ی ت پ ی هدا زاس ی کناب ب ی هم دنترابع زا :
لودج
1 .
لك‌لماوع ی د ي
قفوم ی ت
وقلاب ۀ
کناب
ب ی هم
در ی ف
لماع
هوقلاب
عبنم
در
ی ف
لماع
هوقلاب
عبنم
1 راتخاس ي هچراپك
نزوح(
، 2006
؛ ونب ي تس
،
2002 )
( نف و گنچ
، )2011 16
ناوق ی ن طبترم
ونب(
ي تس
، 2002 نچ( ) و
ناراكمه
، 2009 ) لاوماه(
،
2014 )
2 امح ي ت دم ي نار ره( ي نوس
، 2002
؛ نزوح
،
2006 17 )
ازفا ي ش دمآرد رد
روشک نچ(
و ناراكمه
، 2009 )
گنهرف 3 رد کناب و
بی هم
راموک(
، 2001
؛ ونب ي تس
،
2002 18 )
شزرا دوزفا ۀ
کناب ب ی هم
راموک(
، 2001 ونب( ) ي تس
،
2002 )
4 گنهرف ب ی ن م رتش ي نا ره( ي نوس
، 2002
؛ نزوح
،
2006 19 )
ةئارا تلاوصحم
بی ةم نازرا رت
جرب(
ن لاهد
، 1995 )
نف(
و گنچ
، 2011 )
ۀوحن 5 لماعت کناب و
بی هم ونب(
ي تس
، 2002 ) ک 20
یف ی ت تامدخ
کناب ب ی هم نف(
و گنچ
، 2011 )
6 دم ي ر ي ت غت یی ر
نزوح(
، 2006 ) گداس 21
ی و تحار ی
کناب ب ی هم
نزوح(
، 2006
؛ ره ي نوس
،
2002 )
نی 7 ور ی ناسنا ی
صصختم
راموک(
، 2001
؛ نزوح
،
2006 22 )
دم ي ر ي ت طابترا اب
رتشم
ی ونب(
ي تس
، 2002
؛ لع ی و
لرتاچ ی
، 2013 )
لاعف 8 ی ت رازاب ي با ی و
ورت ي ج ی نف(
و گنچ
، 2011
؛
ونب ي تس
، 2002 23 )
س ی متس اه ی
تاعلاطا ی
راموک(
، 2001
؛ ره ي نوس
،
2002 )
ري 9 کس ارب ی کناب و
بی هم نچ(
و ناراكمه
، 2009
؛
ونب ي تس
، 2002 24 )
شهاک زه ي هن اه نزوح(
، 2006
؛ ونب ي تس
،
2002 )
10 زه ين ة کناب ب ی نزوح( هم
، 2006
؛ ونب ي تس
،
2002 25 )
اپ ي هداگ ۀداد
رتشم ي نا کناب
ونب(
ي تس
، 2002
؛ ره ي نوس
،
2002 )
ثأت 11 ی ر رد مروت خرن
اضاقت نچ(
و ناراكمه
، 2011 ) اپ 26
ي هاگ ۀداد
رتشم ي نا ب ی هم ونب( ي تس
، 2002
؛ راموک
، 2001 )
ثأت 12 ی ر رد مروت خرن نچ( هضرع
و ناراكمه
، 2009 ) 27 ترهش دنرب کناب ره( ي نوس
، 2002
؛ راموک
،
2001 )
13 دادعت رتشم ي نا هوقلاب لاهدنجرب(
، 1995
؛
ره ي وس ن
، 2002 28 )
دامتعا هب کناب ي ا
بی هم
( نف و گنچ
، 2011
؛ نزوح
،
2006 ) لع(
ی لرتاچ و ی
، 2013 )
ۀزادنا 14 کناب
گدرتسگ(
ی ونب( )
ي تس
، 2002 29 )
داضت عفانم
لاناک اه ی شورف
تنس ی ب ی هم
نزوح(
، 2006
؛ ره ي نوس
،
2002
) )2011، گنچو نف( همی بذوفنبيرض 15
ضرف ی ه اه ی ا ي ن شهوژپ ن ی ز ارب ی ةمه ا ي ن 29 لماع هب تروص ز ي ر تسا ( رد ا ي اجن ي ک دروم
رکذ م ی دوش ):
𝐻1
: راتخاس ي هچراپك ( لاثم لام هورگ بلاق رد ی
ي ا امرس ي ه راذگ ی کرتشم ي ا مهافت همان و )...
لماع لک ی د ی قفوم ی ت رد پ یا هد زاس ی کناب ب ی هم رد ا ي نار تسا .
رد همادا
، سپ زا اسانش یي لماوع لک ی د ی
، هب هتسد دنب ی اهنآ هتخادرپ م ی دوش هک م ی دناوت هب
ةباثم لدم رظنرد .دوش هتفرگ
شور سانش ی شهوژپ
فده شهوژپ
، زا هکاجنآ هب لابند ئارا ة یلدم ارب ی رب رثؤم یاهریغتم هب هجوت شيازفا رخ
ي د
عطاقتم کناب ب ی هم عسوت و ة شناد ی رد صاخ نیمز
ة صاخ
،تسا یدربراک کاخ(
ی
، 1378 ) و عون
شهوژپ رب ساسا وحن ۀ داد یروآدرگ ه
اه
، یفیصوت - یشيامیپ سا
ت . ادتبا
، نومزآ زا هدافتسا اب
ود هلمج ا ی رظن ساسارب ناگربخ
، ب ضع ی فذح هوقلاب لماوع دندش
زا سپ و نآ
، لماوع قاب ی هدنام
اب لحت ی ل لماع ی فاشتکا ی هتسد دنب ی دندش .
ةعماج یرامآ نيا شهوژپ - ب ا هجوت هب ودحم دي ت ناگربخ هک اب موهفم کناب ب ی هم انشآ دنشاب -
م د ي نار و ناسانشراک کناب
اه و ب ی هم اه و نارگشهوژپ و
سا نادات اب مز ین ة شهوژپ ی رد ا ي ن هزوح دنا .
رب اي ن ساسا
، 124 همانشسرپ زوت
ي ع دش هک 97 ددع زا اهنآ لباق لحت ی ل دوب . هنومن گ ی ر ی ا ي ن
شهوژپ
، اب هجوت هب ةعماج رامآ ی
، هب تروص غ ی ر فداصت ی هدوب تسا و عماج ة رامآ ی هب راهچ هتسد
سقت ی م دندش
؛ تسد ة لوا کناب اه و ب ی هم اه یي دندوب هک اب دنرب ی صاخ لاعف ی ت م ی ک ندر د
؛ رد ا ي ن
هتسد زا رامشرس ی فتسا هدا دش . تسد ة مود کناب اه و ب ی هم اه یي ار لماش م ی دش هک رادماهس
ي دك ي رگ دوب دن
، اما اب ي ک دنرب لاعف ی ت من ی ک ندر د
؛ رد اهنآ زا شور هنومن گ ی ر ی تواضق ی هدافتسا دش .
تسد ة موس لماش قب ی ة کناب و ب ی هم اه دندوب هک رد دروم اهنآ ن ی ز زا شور هنومن گ ی ر ی تواضق ی
هدافتسا دش و تسد ة مراهچ تاسا ی د و نارگشهوژپ دندوب
هک رد ا ي ن شخب مه ش ی و ۀ هنومن گ ی ر ی
هب تروص تواضق ی هب راک تفر . وحن ۀ زوت ي ع همانشسرپ اه رد لودج 2 آ هدم تسا :
لودج
2
.
ۀوحن
زوت ی ع
همانشسرپ
اه
همانشسرپ
ةتسد
لوا
ةتسد
مود
ةتسد
موس
ةتسد
مراهچ
عمج
لاسرا هدش 51
25 30
18 124
هتشگرب 46
16 21
14 97
رد نيا شهوژپ رد لیمكت ینابم یرظن زا عبانم هناخباتک یا و تنرتنيا ی لماش بتک و تلااقم
یسیلگنا و
یارب نییعت نازیم ساسا ی ندوب لماع هوقلاب و م ی ناز مها ی ت نآ ( ط ی ف ل ی ترك ) زا
شسرپ همان هدافتسا هدش تسا . اي ن شسرپ همان اب هجوت هب لماوع لک ی د ی هوقلاب و کرت یب ی زا تلااقم
اي ن هزوح جارختسا هدش تسا . هتبلا رد یضعب دراوم
، مزلا دش هک پ همانشسر ب ه تروص یروضح و
هارمه اب تاحیضوت رگشهوژپ
لیمكت وش د.
زا نآ اج هک لدم یموهفم شهوژپ هتساخرب زا پی ش ین ة شهوژپ و نياربانب
، ناشن دنهد ۀ تارظن
صصختم ا ن و ناگربخ عوضوم
،تسا یياور اوتحم یي نآ أت یي د هدش تسا .
حارط ی تلااؤس همانشسرپ ا
ي ن شهوژپ قد ی اق رب انبم ی لودج 1 و لماش 29 شسرپ هدوب
تسا . یارب شيازفا یياور رهاظ ی همانشسرپ ن
ی ز زا شش نت زا سا تا ناد و ناگربخ طبترم اب نيا
هزوح یهاوخرظن و
رظن اهنآ رابرد ۀ نازیم تقفاوم اب ره صخاش
، رد بوچراچ یداهنشیپ د
ر بلاق
دادعا یفیک جنپ هنيزگ یا
، ذخا دش . نيدب بیترت
، تلااكشا یراتخاس
مانشسرپ ة هیلوا یياسانش دش و
تاحلاصا مزلا
تهج هدروآرب نتخاس یياور اوتحم تروص تفرگ . یارب نییعت یياياپ همانشسرپ
ادتبا مانشسرپ ة لوا نیب 15 رفن عيزوت دش هک لیلحت یياياپ داد ه اه ی عمج ش هد اب هدافتسا زا شور
یافلآ خابنورک ددع 88 / 0 ار ناشن یم داد . اياپ ندوب همانشسرپ
، ناكما عيزوت یياهن همانشسرپ ار
ایهم رک د . رد ناياپ لحرم ة عمج یروآ هداد اه
، اددجم اب عمج یروآ لک همانشسرپ
،اه یياياپ
همانشسرپ 824
/ 0 هب تسد دمآ هک اب وت هج هب هكنيا زا 7 / 0 رتشیب تسا یمقر لوبقم
، اياپ و
نئمطم تسا .
ارب ی شجنس افک ي ت لحت رد هنومن ی
ل لماع ی فاشتکا ی نومزآ زا اه ی وKMO
تلتراب هدافتسا
دش هک رادقم رباربKMO
781 / 0 دوب و لاماک ناشن م ی دهد هک هداد اه ارب ی لحت ی ل لماع ی بسانم
تسا و نومزآsig
تلتراب مه 00 / 0 هدوب تسا .
ی هتفا اه ی شهوژپ
لحت ی ل داد ه اه ا رد ي ن شهوژپ رد ود هلحرم و اب فتسا هدا زا رازفا مرن تروصSPSS
هتفرگ
،تسا
هک آ نومز هلمجود ا ی رد ةلحرم لوا و ارب ی اسانش یي لماوع و لحت ی ل لماع ی فاشتکا ی رد ةلحرم
مود ارب ی هتسد دنب ی ا ي ن لماوع هب هدربراک هدش دنا .
ساسارب اتن ي ج لصاح زا نومزآ ود هلمج ا ی
، م زا ی نا 29 هوقلاب لماع
، زا رظن ناگربخ 18 لماع
هب ةباثم اربCSF
ی پ ی هدا زاس ی کناب ب ی هم رد ا ي نار اسانش یي هدش تسا هک اتن ي ج نآ هب صفت ی ل رد
لودج 3 هدمآ تسا . اش ي نا رد هک تسا رکذ نآ
ار نومزآ تبسن
، 6 / 0 رادانعم حطس و ی
ار 05 / 0
رظنرد هتفرگ ا ي م .
