شناسایی علل عدم تحقق کاربری های پیشنهادی در طرح های توسعه شهری ایران با استفاده از نظریه زمینه‌ای

رد یداهنشیپ یاه یربراک ققحت مدع للع ییاسانش زا هدافتسا اب ناریا یرهش هعسوت یاه حرط

*یا هنیمز هیرظن

3یزیزع یدهم دمحم ،^۲نایرون داشرف ،^1**یجرب یدیحو سیدلگ .ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،یزاسرهش یارتکد ^۱ .ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،یزاسرهش هدکشناد رایشناد ^۲

.ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ابیز یاهرنه سیدرپ ،یزاسرهش هدکشناد داتسا ^۳ )۹4/۱۰/۱5 :ییاهن شریذپ خیرات ،۹4/5/۱۹ :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ و تــسا هتــشاد اهنآ تیقفوم مدع زا ناــشن فلتخم یاه شهوژپ رد نیمز یربراک یزیر همانرب یبایزرا مدع للع ییاسانش ،رضاح ی هلاقم فده .دزاــس یم راکــشآ ار یرهــش یزیر همانرب رد یرگنزاب ترورض یفیک قیقحت شور ،روظنم نیدب .تسا یداهنشیپ یرهــش هعــسوت یاه حرط رد نیمز یربراک ققحت بانتجا یا هقیلــس تارظن زا ،هتــشذگ تاعلاطم فلاخرب ات هدــش هتفرگ راک هب یا هــنیمز هــیرظن عوــن زا زا دنمفده شور هب یرــیگ هنومن و هدــش یروآدرگ قیمع هبحاصم تروص هب زاین دروم تاــعلاطا .دوــش نارواــشم ،یرهــش ناریدم زا یعونتم یاه هورگ رد دارفا نیرت علطم زا رفن ۱4 دادعت هب و یفرب هلولگ عون دراد اه یربراک ققحت مدع رد رثؤم تلع ۱۱ زا ناشن لیلحت جیاتن .تسا هدش ماجنا هاگــشناد دیتاــسا و تــسردان و دنم ماظن ریغ درکلمع و اه یریگ میمصت تلع هــس هب طوبرم تلاکــشم دصرد 5۰ زا شیب هک تاداهنــشیپ هئارا و یزــیر همانرب رد یــنیب عقاو مدــع و اه یرادرهــش یــفنم یــلام زارــت ،یرهــش نارــیدم "حرط دانسا تیلباق مدع" یلصا شخب ود هب لماوع عومجم میسقت اب تیاهن رد .دشاب یم یقطنم ریغ زا ناشن اهدک دصرد ۶4.۰۶ هک تفرگ هجیتن نینچ ناوت یم "یزاسرهش تلایکشت و ماظن تلاکشم" و یا هنیمز طیارش ،یا هنیمز یروئت زا هدافتسا اب همادا رد .دراد یزاــسرهش تلایکشت و راتخاــس لکــشم .تسا هدش ییاسانش نآ همادا زا یشان یاهدمایپ و رضاح دنور موادت طیارش ،رثوم

یدیلک یاه هژاو .یفیک قیقحت ،یا هنیمز هیرظن ،یریذپ ققحت ،یرهش هعسوت یاه حرط ،نیمز یربراک یزیر همانرب

یاه حرط رد نیمز یربراک یزیر-همانرب رد ییویرانس -یدربهار درکیور یجنس ناوت" :ناونع اب لوا هدنراگن یرتکد هلاسر زا هتفرگرب هلاقم نیا*

.تسا ناگدنراگن ریاس هرواشم و ییامنهار هب "ناریا یرهش هعسوت .E-mail: goldis_vahidi@yahoo.com ،۰58-۳۲7۲۱447 :ربامن ،۰۹۱5۳۱4۳۳5۶ :نفلت :لوئسم هدنسیون**

۶

۱۳۹۶ راهب ۱ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

همدقم

یاه حرط بلاق رد نارــیا رد یرهــش نیمز یربراک یزــیر همانرب نرق مین زا شــیب دودــح هبرجت .درــیگ یم ماــجنا یــلیصفت و عــماج تاــعلاطم رد هــک ،روــشک نــیا رد نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب زا نآ تیقفوم مدــع زا ناــشن ،تــسا هتفرگ رارق یبایزرا دروم ددــعتم و ارجا مدع زا یــشان نارحب ،میتــسه نآ دهاــش زورــما هــچنآ و دراد یلیصفت و عــماج یاه حرط رد نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب قــقحت اه حرط نیا . )۱۳۹۳ ،نارگید و یدابآ یگنز( دشاب یم یداهنشیپ اب قابطنا زا رــگید یاهروــشک رد یتنــس عماج یاــه حرط دــننامه نیا اب .)Qian, 2013( دنشاب یم زجاع اهدنیآرف حیحصت و تلاوحت دنور همادا ،دزاــس یم راکــشآ ار شــهوژپ نیا ترورــض هــچنآ دوــجو اب و زورما هب ات یتنــس عماج هویــش رب نیمز یربراک یاه حرط هیهت .تسا هدوب هتشذگ هب تبسن یکدنا تارییغت زارحا اب ،اه حرط نــیا یارجا زا ههد کی تــشذگ زا سپ اــبیرقتً زاغآ اــهنآ هــیور و اوــتحم هــب تبــسن تاداــقتنا ،اــهنآ تــیقفوم مدــع هدــش وجتــسج اهنآ تــیقفوم مدــع لــلع ،یــتاعلاطم رد و هدــیدرگ نامزاــس فرــط زا ۱۳7۲ لاــس رد مجــسنم هــعلاطم نــیلوا .تــسا

اتــسیز رواــشم نیــسدنهم طــسوت روــشک یزــیر همانرب و تــیریدم دنمراش رواشم نیــسدنهم طــسوت هعلاطم نیمود و هتفرگ تروص ،اه شهوژپ بــلغا رد ابیرقت .تــسا هدــش ماجنا 7۰ هــهد رــخاوا ردً یصصخت و ی ا هــفرح هبرجت یانبم رــب اه یربراک قــقحت مدع لــلع کــی دــقاف و هدــش صخــشم یــلک لــماوع تروــص هــب و ناــققحم فلتخم لماوع مهــس ،رگید فرــط زا .تــسا هدوــب دــنم ماظن شور ،یــسررب نیا رد اذــل .تــسا هدنام صخــشمان هدــیدپ نــیا زورــب رد دروــم هدــیدپ کــی ناوــنع هــب "یرهــش یاــه یربراک قــقحت مدــع"

هدافتــسا ^۱یا هنیمز یروئت زا روــظنم نیدب و هــتفرگ رارق ییاــسانش هدیدپ نیا زورب رد رثؤم "طیارش" ،یروئت نیا یانبم رب .تــسا هدش للع هک دوــش هداد خــساپ یــساسا لاوــس نیا هب ات هدــش صخشم هدوب ردقچ لماع ره مهــس و تــسیچ اه یربراک ققحت مدع یلصا یا هنیمز یروــئت زا هدافتــسا اب رثؤم لماوع ییاــسانش ایآ و ؟تــسا ؟تشاد دهاوخ هتشذگ تاعلاطم هب تبسن یتوافتم جیاتن

:نیمز یربراک تارییغت کرحم لماوع هب هجوت نیمز یربراک یزیر همانرب ترورض

یــگنوگچ و نــیمز و ناــسنا طاــبترا یاــنعم هــب نــیمز یرــبراک ،هتــشذگ فلاخرب نیاربانب .دوــش یم حرطم طابترا نیا زا هدافتــسا دریگ یم رارق هــجوت دروم لوصحم هن و دــنیآرف کی تروص هــب رتــشیب و هدیچیپ تلاــماعت زا ناــشن هــک ایوپ یــموهفم هــب نــیمز یرــبراک و Cruz,( دوــش یم لیدبت ،دراد ناــمز رورــم هب هدــش ثداح تارــییغت اتــسیا تــیمک کــی هــن ار نــیمز یرــبراک زــین ^۲لوــیک .)1993, 21-23 رد هک ناــنچمه دنک یم یفرعم ^۳یــجیردت لماکت یوــگلا کی هــکلب تارییغت نیرت لماک و نیرتشیب دهاــش نیمز یربراک ،ریخا نرق مین رزیاک و نیپاچ .)Kivell, 1993, 3( تسا هدوب اه هرود رگید هب تبسن یزیر همانرب یلصا هتــسه ،نیمز یربراک زا یفیراعت نینچ یانبم رب دندقتعم و دنناد یم نیمز یربراک تارییغت تیاده ،ار نیمز یربراک و تراظن ،نیمز زا هدافتــسا یزیر همانرب یاه تیلاعف مامت فده هک تارییغت تهج رب یراذگریثات یارــب شلات و تارییغت موادم تــیاده نیاربانب .)Chapin & Kaiser,1995, 35-36( تسا نیمز زا هدافتسا طیحم لیلحت و ییاــسانش مزلتــسم نیمز یربراک تارییغت تیاده .دشاب یم طیحم رد دوجوم رییغت یاه کرحم و نوماریپ تارییغت کرــحم ناونع هــب ار یــفلتخم لــماوع ،نازادرــپ هیرظن نیب رد یداــیز یاه تهابــش هک دنیامن یم یــفرعم نــیمز یرــبراک ار نلاک یاــه شیارگ ،⁴فــلووید و فارــگ .دوــش یم هدهاــشم اــهنآ ،یــعامتجا و یداــصتقا یاــه یگژیو ،یــتیعمج تارــییغت لماــش تــموکح تردــق ،نارو هرــهب ریاــس و یــلحم تــموکح یاــه شزرا Graaf & Dewulf,( دــننک یم یــفرعم عبانم هب یــسرتسد و یــلحم ود لماــش ار نیمز یربراک رییغت یاه کرحم ،سیلوــسایرب .)2010

.دــناد یم یداــصتقا -یــعامتجا و یــکیزیفویب یاــه کرحم هــقبط نیمز یربراک رییغت ثعاب میقتــسم روط هب یکیزیفویب یاه کرحم هک دنوش یم نیمز شــشوپ رییغت ثعاب اهنآ بلغا هکلب دنوــش یمن ناریدم و ناکــلام نیمز یرــبراک تامیمصت یور رــب تــسا نــکمم Chapin( رزیاک و نیپاچ .)45 ،۱۳88 ،سیلوــسایرب( دنراذگب رــیثأت یاه کرحم نیرت مهم ناوــنع هب لماع هــس هــب ،)& Kaiser, 1995 ،رییغت تیریدم رد هک دندقتعم و دننک یم هراشا نیمز یربراک رییغت نیمز یاه شزرا دــنمتردق یورــین هــس اب دیاب یــلحم نازــیر همانرب موهفم هب یعامتجا یاــه شزرا )فلا :زا دــنترابع هک دنوــش هــجاوم یناکم ناوــنع هب نیمز یرــبراک یهدناماــس هب مدرــم هک یزاــیتما یزایتما موهفم هب رازاب یاه شزرا )ب .دنهد یم ناش یگدنز یارب یاه شزرا )ج .دــنهد یم لااک کــی ناوــنع هــب نــیمز هــب مدرــم هــک یعیبط یاه متــسیس هب مدرــم هک یزایتما موــهفم هــب یــکیژولوک ا ندوــبرثؤم هــک دــننک یم هــفاضا نــینچمه .دــنهد یم نــیمز یور )یــگنهامه( عــیمجت مزلتــسم ،نــیمز یرــبراک رــییغت تــیریدم کــی رد نــیمز یداــصتقا و یــعامتجا ،یــکیژولوک ا یاــه هاگدید .)Chapin & Kaiser, 1995, 42-43( تسا لداعتم متسیس لماوع رــیثأت هــب یرتــشیب ناــققحم ،اــه کرحم عاوــنا ناــیم رد .دننک یم هراــشا نیمز یربراک یزیر همانرب رد یداصتقا و یــسایس هک یــنامز" هــک دــنک یم هراــشا ســنویا ،یــسایس طــیحم هــنیمز رد نارادم تــسایس هلیــسوب لــمع رد یزــیر همانرب تاــمیمصت بــلغا

هچنآ زا شیب یزیچ انئمطم یزــیر همانرب نیاربانب ،دوــش یم هتفرگ هب .)Evans, 2004, 9("دــشاب یم ،دنهد یم ماــجنا نازیر همانرب هــک تسایس هصرع ود رد ار یسایس تاعوضوم ریثأت ناققحم یلک روط هــب تبــسن تــموکح و تــلود یرــیگ تهج یاــنعم هــب روــشک نلاک یاه شیارگ و اهدنور و )Zhang, Wu & Shen, 2011( نیمز یربراک ،دمان یم تردق یاه هیاس ار اهنآ )۱۳88( ریلیه هک یلحم یسایس .دننک یم یسررب یربراک یزیر همانرب رد ار یتوافتم جیاتن ،روشک یسایس گنهرف دننامه یلحم تلود شخب للاقتسا اب ییاهروــشک رد .دراد نیمز ،یوانیدناکــسا یاهروــشک و کراــمناد ،هــسنارف ،ناــملآ ،دــنله تــیاده و یراذگ هیامرــس رد یــلصا مدــق شیپ یــلحم تــموکح نیمز یربراک لرــتنک اهنآ .دنتــسه یرهــش یزیر همانرب یاه هژورپ رد ار اضف زا هدافتــسا هب یهد مظن دنیآرف رایتخا و تردق و یرهــش رد .)Albrechts, 2006; Graaf & Dewulf, 2010( دــنراد راــیتخا روما هیلک راــیتخا یزکرم تــموکح ،رصم نوــچ یرــگید یاهروــشک یاهروشک رد .)khalifa, 2012( دراد تــسد رد ار یراذگ تــسایس و ،یــبونج یاــقیرفآ دــننامه لااــب یاهروــشک فلاــخرب زــین یرایــسب ریثات هک تــسا یصوصخ شخب هب تارایتخا ذیفنت لاح رد تــلود رد نیمز یربراک یزــیر همانرب و ییاضف یزــیر همانرب رد یمیقتــسم Todes,( دراد یزیر همانرب دنیآرف رد یمومع تکراشم و اهروشک نآ رد زکرمتمریغ تسایس زین هتفای هعسوت یاهروشک یخرب .)2011, 7 ار نآ تارثا و هــبرجت نرق کی زا شیب ار نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب .)Qian, 2010( دنا هدومن سکعنم نیمز یربراک یزــیر همانرب رب یداــصتقا طیحم رــیثأت هــنیمز رد Fainstein,( نیاتشنیاف .تــسا هدش ماجنا یرایــسب تاعلاطم زین یاه تموکح زا یرایــسب رد ار نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب ،)2005 هبرجت .دناد یم یداــصتقا هعــسوت و یداصتقا ماظن عبات ،یرهــش یداــصتقا متــسیس اــب ییاهروــشک رد نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب یزــیر همانرب هویــش رد یــگناگود کــی ی هدنهد ناــشن ،فــلتخم زا جــتنم یداــیز دــح اــت یــگناگود نــیا هــک تــسا نــیمز یرــبراک رد مــسیلاربیل و مــسیلایسوس زا مــعا یداــصتقا هــناگود یاــه ماظن نازیر همانرب ،یــگناگود نــیا یاــنبم رب .تــسا فــلتخم یاهروــشک رازاب و یزیر همانرب هطبار هراــبرد ار فلاخم هاگدید ود نــیمز یرــبراک .)Chapin & Kaiser, 1995, 47( دننک یم حرطم یارــب یرــثؤم ِمــسیناکم رازاــب ،مــسیلاربیل هاگدــید یاــنبم رــب نــیناوق هلیــسوب طــقف تــلود و تــسا تلاــماعم یهدنامزاــس ار نآ کــچوک تاــفارحنا و مــیظنت ار مــسیناکم نــیا تــسیاب یم نارو هرــهب و هــتفای شهاک اــه هنیزه بــیترت نــیا هــب .دــیامن حلاــصا ،یمتــسیس نــینچ رد .)Qian, 2010( دنراد یرتــشیب لــمع یدازآ اــی و ندرــب نیب زا رــب یــنتبم و هدــش رــتدودحم یزــیر همانرب شــقن هاگدید( رگید هاگدید .)Wu, 2007( تــسا یفنم یاهدمایپ شهاک عیزوت روــظنم هب یــتلود هلخادم هــک تــسا دــقتعم )مــسیلایسوس دوــش رازاب یاهدنیآرف نیزگیاج دــیاب ،اه تصرف و اــه تورث ددــجم و رت یدربراک ،نیمز یرــبراک یزیر همانرب شقن ،یــماظن نــینچرد و ندروآ مهارف و هافر شیازفا ،تاــناکما یقطنم صیصخت تــهج رد و تــیریدم .)Kim, 2011; Wu, 2007( تــسا یــمومع تاــمدخ یانعم هب ،یداــصتقا متــسیس نیا رد نیمز یرــبراک یزــیر همانرب

تــنیرپولب حرــط دــننام یــیاهرازبا هلیــسوب نــیمز هعــسوت لرــتنک طــباوض و نــیمز یرــبراک یدــنب هــقطنم ،نــیمز یرــبراک هــشقن اــی .)Qian, 2010( دشاب یم یدنب هقطنم و اهراــشف ،نــیمز یرــبراک هــصرع رد عوــضوم تاــیبدا یاــنبمرب ناوــت یم ار نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب رد نلاک طــیحم یاــهدنور طیحم ،^۶یداــصتقا طیحم ،⁵ینوناق _یــسایس یاه طیحم لماــش ،تسناد ⁸یطیحم تسیز _یکیژولوک ا طیحم و ⁷یگنهرف _یعامتجا نایم زا .دومن فیرعت PEST فــفخم هژاو ناوت یم ار اهنآ فــفخم هــک ،یداــصتقا لــماوع و یــنوناق -یــسایس لــماوع ،هدــشرکذ لــماوع .دنا هداد صاصتخا دوخ هب ار نوتم رد رارکت بوانت نیرتشیب

رد یداهنـــــــــــــــــشیپ یاه یربراک ققحت مدع ناریا یرهش هعسوت یاه حرط

زا یا هدــمع شخب ،نارــیا رد یرهــش نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب عماج یاــه حرط هیهت هنیــشیپ .تــسا یلیصفت و عــماج یاــه حرط زاب ۱۳5۰ هــهد طــساوا هب یلیصفت یاه حرط و ۱۳4۰ هــهد طــساوا هب و سدگ سیرتاپ تایرظن زا ثعبنم ،اه حرط نیا یرظن ینابم .ددرگ یم یلاع یاروش تابوصم رب یکتم و تسا نتآ روشنم ییارگدرکراک تایرظن هب نکــسم و یداــبآ ترازو ماــن رــییغت نوــناق و یراــمعم و یزاــسرهش .)۱۲۰ ،۱۳8۳ ،این دیعس( تسا )۱۳5۳( یزاسرهش و نکسم ترازو ینعی یتــسیویتیزوپ قطنم رب ینتبم اــه حرط نیا هــیهت دــنیآرف ،۱۳7۹ ،دنمراش رواشم نیسدنهم( تسا حرط و لیلحت ،تخانش و دوش یم هیهت ناــسکی دنور کی قبط رب اهرهــش مامت یارب و )۲7 رجنم همه یارب مهف لباق و نشور دنس کی دیلوت هب هک ییاجنآ زا تفرگ رارــق هجوت و لابقتــسا دروــم یداــمتم یاه لاــس ،دوــش یمابلاغ ،نیمز یربراک یزیر همانرب دنور .)۲8 ،۱۳75 ،فیرش و نایرون(ً تیعمج هب هجوت اب اه یربراک عاونا هب زاین نازیم نییعت تروص هب نیمز یربراک درادناتسا یاه هنارس و حرط قفا رد هدش ینیب شیپ و نوتم زا هدافتــسا اــب یداهنــشیپ هنارــس اتدمع .دوــش یم ماــجناً اهنآ ناگدننک هیهت یا هفرح تایبرجت و قیلاــس ای و یجراخ براجت و یعطق یبای ناکم هــب مادقا سپــس .)۱۳۹۲ ،یزیزع( تــسا هدوــب هارمه هب یداهنــشیپ هــشقن کی رد اهنآ عــیزوت و اــه یربراک تــباث هدــش هیهت حرط .دوــش یم یداهنــشیپ تاررقم و طــباوض شرازــگ ،یرامعم و یزاــسرهش یلاع یاروــش رد و ناتــسا رد بیوصت زا سپ .دوش یم غلابا یلوتم یاه نامزاــس ریاس و یرادرهــش هب ارجا یارب .تسا هدش لابند یکدنا تارییغت اب نونک ات ادتبا زا دنور نیا نیمز یرــبراک یزــیر همانرب زا نرــق مــین زا شــیب دودــح هــبرجت یزــیر همانرب هویــش نــیا تــیقفوم مدــع زا ناــشن ،روــشک نــیا رد یاه یربراک یرــیذپ ققحت یــبایزرا هــب یددــعتم تاــعلاطم .دراد نیا زا یخرب .دنا هتخادرپ یرهش هعسوت یاه حرط رد یداهنشیپ اتــسیز رواــشم نیــسدنهم تاعلاطم دننام هدوب رت عماج تاعلاطم یاــه شهوژپ و ) ۱۳7۹ ( دنمراــش رواــشم نیــسدنهم و )۱۳7۲(

رهــش کی زا یــشخب ای رهــش کی یور رب و هدوب رــتدودحم ،یرــگید .تــسا هدــش ماجنا اه یربراک زا یرــتدودحم عاوــنا یور رــب اــهاگ وً

8

۱۳۹۶ راهب ۱ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

تــسا هدــش لصاح هجیتن نــیا ،هدــش ماــجنا تاــعلاطم بــلاغ رد مــک رایــسب اــه حرط یداهنــشیپ یاــه یربراک یرــیذپ ققحت هــک یدراوم رد و )۱۳۹۱ ،یــبارض ;۱۳۹۰ ،هتــسارآ و یزــیزع( تــسا هدوب هدــش هدهاــشم اــه یربراک عاوــنا نــیب رد یداــیز لداــعت مدــع زــین .)۱۳۹۳ ،یداجــس ؛۱۳8۶ ،یــکلم و رــیلد هداز نیــسح( تــسا ارجا مدع زا یــشان نارحب ،میتــسه نآ دهاــش زورما هچنآ نــیاربانب یلیصفت و عماج یاــه حرط رد نیمز یربراک یزــیر همانرب قــقحت و حرط نیا و )۱۳۹۳ ،نارــگید و یدابآ یگنز( دــشاب یم یداهنــشیپ اب قابطنا زا ،رگید یاهروشک رد یتنس عماج یاه حرط دننامه اه .)Qian, 2013( دنشاب یم زجاع اهدنیآرف حیحصت و تلاوحت رد یلک روــط هب یرهــش هعــسوت یاه حرط تیقفوم مدع تــلع رواــشم نیــسدنهم .تــسا هدــش یــسررب یــفلتخم یاــه شهوژپ یاه ییاسران"ناونع ود رد ار عماج یاه حرط تلاکــشم ،دنمراــش بــیوصت و یــسررب دــنیآرف زا یــشان ییاــسران" و "حرــط یــیارجا صیاقن هعومجم ،)۱۳8۶( هداز یدــهم .تــسا هدومن ناــیب "حرــط ییارجا و یــسانش شور ،یرظن هــصرع هــس رد ار عماج یاــه حرط رد لماع نیرت مهم ،)۱۳8۶( یدوهشم .تسا هدومن یدنب میسقت دناد یم اهنآ فاطعنا مدع ار یرهش هعسوت یاه حرط تیقفوم مدع تــلاخد مدــع ،یــلام عــبانم نــیمأت مدــع نوــچ یرــگید لــماوع و مدع للع ،)۱۳87( امنهر .دنک یم هفاضا ار اه هورگ و مدرم تارــظن یاهزوجم هئارا ،ار دهشم رهــش رد یداهنــشیپ یاه یربراک ققحت یاه هدافتــسا یارب نیمز فــقو و نایرجم هلیــسو هب حرــط فلاــخ لماوع ،)۱۳۹۳(ناراکــمه و یداــبآ یــگنز .دــنک یم یــفرعم صاــخ رب دح زا شــیب دیک أت ،ار زــیربت عماج حرــط تیقفوم مدــع رد رــثوم و رهــش هدیچیپ تیهام هــب هجوت مدــع و اتــسیا و یــمک یاــه شور .دناد یم یلحم تاعامتجا یاه یگژیو هعلاطم دوبمک نانچمه ،هدش رکذ یاه شهوژپ ماجنا دوجو اب یاه حرط تیقفوم مدع یلصا لــلع صوصخ رد دنم ماظن و عــماج نییعت و نیمز یرــبراک یزیر همانرب صاخ هنیمز رد یرهــش هعــسوت مشچ هب تاداهنشیپ ققحت مدع زورب رد رثؤم لماوع زا کیره مهس حلاصا ات تسا هتخادرپ مهم نیا هب رضاح هلاقم نیاربانب .دروخ یم راوتسا عناوم و تلاکشم نیرت مهم عفر یانبم رب دوجوم یاهدنیآرف .ددرگ دنم هرهب مزلا ییآراک و تیعماج زا دناوتب ات ددرگ

قیقحت شور

یاــه یربراک قــقحت مدــع لــلع ییاــسانش ،هــلاقم نــیا فدــه لوصح روــظنم هب .تــسا یرهــش هعــسوت یاه حرط رد یداهنــشیپ قیقحت شور زا یا هــنوگ هک یا هــنیمز هیرظن شور زا ،فدــه نــیا هــب یا هلئــسم ،قیقحت هلئــسم اریز .تــسا هدــش هدافتــسا ،تــسا یفیک دناوت یم یا هــنیمز هیرظن و تــسا یدنیآرف و هدــیچیپ ،یــهجو دــنچ هیرظن .دــشاب رثؤم لماوع و طیارــش هعومجم کرد رد یبــسانم شور

۱۰سارتشا ملزلآ و ^۹رــسلاگ ینراب طــسوت ۱۹۶7 لاــس رد ادتبا ،یا هنیمز ی هــیرظن فــشک ناوــنع تــحت اــهنآ روهــشم باــتک رد و هدــش عادــبا زا داــقتنا هــب ،هــیرظن نــیا نارازــگ ناینب .دــیدرگ رــشتنم ^۱۱یا هــنیمز درکیور یاــنبم رب ار دوخ هــیرظن ،۱۹۶۰ ههد یــیارگ تاــبثا یاــه شور هیرظن اب یا هنیمز هیرظن ،ی ّمک قیقحت فلاخ رب .دندرک انب یریــسفت

زا هیرظن فشک ،نآ هیلوا فده هکلب ،دوش یمن زاغآ یسایق ای دوجوم جارختسا اه هداد زا هک یا هیرظن اریز تسا هداد دنم شور دیلوت قیرط .)۳4 ،۱۳۹۲ ،نیبرک و سوارتسا( تسا کیدزن تیعقاو هب رتشیب ،دوش و اــه هداد یروآدرــگ یاــه شور هــب یا هــنیمز هــیرظن قــطنم هــیرظن هــئارا .دــشخب یم تــهج زــین نآ یرــیگ هنومن یاــه شور قیمع یا هبحاصم – ینتم یاه هداد یروآدرگ مزلتسم ،یا هنیمز یاه هداد یروآدرگ نف نیرت مهم ،قیمع هبحاصم شور اریز تساابلاغ قیمع هبحاصم .)Morse, 2001( دوش یم بوسحم یا هنیمزً نآ لیلد هب دوــش یم یفرعم دنمراتخاــس همین هبحاصم ناوــنع هب هگن ثحب یاوــتحم و تهج یور رــب ار اــه لرتنک یخرب قــقحم هــک باختنا ای و نداد حرش یور رب ناگدننک تکرــش هکیلاح رد دراد یم هبحاصم یاه لاوــس .دنتــسه دازآ طــبترم اــما دــیدج یاــه تهج Patton,( نوــتاپ یا هــبحاصم یاه لاوــس یــسانش عوــن ساــسا رب .تسا هدوب ^۱۲یتفرعم یاه لاوس عون زا ،)2002 قــیقحت هــصرع نــیرت مهم اــه هداد هــک یــیاجنآ زا نــیاربانب یرــیگ هنومن شور ساــسا رــب یرــیگ هنومن ،دنوــش یم بوــسحم یاهدربهار ناــیم زا و تــسا هتفرگ ماجنا یلامتحاریغ اــی دــنمفده ناراکــمه و لاگ طــسوت هدــش یــفرعم دــنمفده یرــیگ هنومن یرــیگ هنومن یاــهدربهار یــسانش عون و )Gall et al., 2006(

رد ،)Teddlie & Tashakkori, 2009( یرکــشت و یــلدت دــنمفده

۱۳یا هکبــش / یا هرــیجنز / یــفرب هــلولگ درــبهار زا شــهوژپ نــیا ناکما دح ات هنومن هک تسا هدوب نآرب یعس و تسا هدش هدافتسا نیرت علطم زا یشنیزگ ،بختنم یاه هنومن نیاربانب .دــشاب عونتم هدوب نیمز یرــبراک یزیر همانرب صوــصخرد روــشک حطــس رد دارفا یربراک یزــیر همانرب دــنیآرف رد رــیگرد یاــه هورگ زا یــبیکرت و تــسا .تسا هدش لماش ار روشک حوطس نیرتلااب رد نیمز رد یدــیلک عــلطم هــس اــب ادــتبا ،یــفرب هــلولگ شور یاــنبم رــب ره اب هبحاصم زا سپ و دیدرگ زاغآ راک ،هعلاطم دروم عوضوم هنیمز دجاو ار یرگید دارفا هچ هک تــسا هدــش حرطم لاوــس نیا ،هنومن یدعب دارفا بیترت نیدب و دیناد یم شهوژپ هب دورو یارب طیارــش سپ .دنا هتفرگ رارــق تاعلاطا یروآدرــگ و هــبحاصم دروــم و یــفرعم اما دــش لصاح یرظن عابــشا ،صصختم ۱۱ اــب قــیمع هــبحاصم زا .تفای همادا هبحاصم ۱4 اــت اه هبحاصم ،رتــشیب نانیمطا تلع هب و رواــشم نیــسدنهم ،یرهــش ناریدم هورگ هــس رد بختنم هنومن 5۱ ات ۲۰ زا تارییغت هنماد و لاــس ۳۱ نیگنایم اب هاگــشناد دیتاــسا .دنا هتفرگ رارق راک هقباس لاس

اه هتفای و اه هداد لیلحت

و لــیلحت ،یــنتم و یا هــبحاصم یاــه هداد یروآدرــگ زا دــعب ماــجنا دــنیآرف .دوــش یم زاــغآ یرــیگ هنومن اــب دادــتما رد یدــنبدک تباث یاه هــسیاقم شور رــب یــنتبم ،یا هــنیمز هــیرظن رد یدــنبدک

۱5یروــحم یدــنبدک ،^۱4زاــب یراذــگدک هــلحرم هــس رد هــک تــسا دک ،لحارم نیا زا کی ره رد .دریگ یم تروص ^۱۶یــشنیزگ یدنبدک و حطــس هب ار دوخ اب طــبترم یاه هداد دــیاب هدــش قاصلا یاــهدک اــی

راک ماجنا دنور ،۱ رادومن .)۱۳۹۲ ،نیبرک و سوارتسا( دنناسرب عابشا رازفا م رن زا راک نــیا یارب .دهد یم ناــشن ار یا هنیمز هــیرظن شور رد لاــس رد زترافوک طــسوت هک Max qdaمان اب یفیک قیقحت یصصخت هدش هدافتسا اه هداد هتفرــشیپ تیریدم یارب ،هدــش یحارط ۱۹۹5 و اه هداد یدــنب هقبط هب کمک ،رازــفا مرن نیا هدمع هــفیظو .تــسا لیلحت ناکــما و تــسا رگیدکی اب تاــقبط نــیا ندادرارــق طاــبترا رد .)7 ،۱۳۹۳ ،رولیس( دروآ یم مهارف اه هداد یور رب ار رت هتفرشیپ ،مان کی تحت اه هداد زا ییاه هکت یدنب موهفم هب زاب یراذگدک ار اه هداد زا هــعطق ره ناــمزمه روط هب هک ییاه بــسچرب اــی ناوــنع ادتبا .)Charmaz, 2006, 43( دراد هراــشا ،دنک یم حیرــشت و صیخلت ساسارب سپس و هدش جارختسا هیلوا میهافم یانبم رب زاب یاهدک هلحرم رد اهدک هــیلک ،)اه توافت و اه تهابــش( تباث یاه هــسیاقم تسا هدش یدنب هتسد هدمع یاه هلوقم بلاق رد یروحم یدنبدک هلحرم .تــسا هدــش لصاح یراذگدک دنیآرف هجیتن رد هلوقم ۱۱ هــک نیا رد .تسا هتسه هلوقم فیرعت لماش ،یشنیزگ یدنبدک ییاهن هنیمز لدم( یمیاداراپ لدم کی بلاق رد هدمع یاه هلوقم ،هلحرم عقاو رد .تسا هدــش هداد طابترا رگیدکی هب هتــسه هلوقم لوح )یا نآ نییبت و لــیلحت و هتــسه هلوقم فیصوت هــب ،هدــش میسرت لدــم یاه هزاس نتسارآ و شیلااپ و اه هلوقم بیکرت ار دنیآرف نیا .دزادرپ یم .)۳4۱-۳4۰ ،۱۳۹۲ ،روپدمحم( .دنناوخ یم نآ زا هدش جتنم یرظن هک تسا یداهنشیپ یاه یربراک ققحت مدع ،اجنیا رد هتسه هلوقم اه هداد لیلحت هجیتن .دنتــسه طبترم نآ هب رگید یاه هلوقم مامت ،لودج نیا رد .تسا هدش صخشم ،۱لودج رد یدنبدک بلاق رد

ناشن ار هلوقم ره یاهدک عومجم رارکت یناوارف ،رارکت بوانت نوتس داجیا رد هــلوقم رــه یبــسن ریثأت رگناــشن دصرد نوتــس هک دــهد یم .دشاب یم هتسه هلوقم ناکما ،شور نــیا زا هدافتــسا اب هدــمع یاــه هلوقم ییاــسانش هدروآ مــهارف ار اــهنآ یبــسن رــیثأت و رــثوم لــماوع ماــمت ییاــسانش هلــسلس ،اه هداد یدنبدک فــلتخم لحارم زا هدافتــسا اــب و تــسا هدــش صخــشم لکــشم نیا ندــمآ دوــجو هــب یــّ

لع هکبــش بــتارم تلاکشم عفر تهج رد رت فافش یراتخاس داجیا روظنم هب .تــسا مدع هدمع شخب ود هب اهنآ یاوتحم هب هجوت اب اه هلوقم ،دوجوم "یزاــسرهش تلایکــشت و ماظن تلاکــشم" و "حرط دانــسا تیلباق"

،دوش یم هدهاشم ۲ لودج رد هک روط نامه .تسا هدش میــسقت جرختــسم دک ۱۹۲ عومجم زا هک درک یرــیگ هجیتن نینچ ناوــت یم مدع زا ناــشن اهدک دصرد ۳5/۹۳ لداعم دــک ۶۹ ،اــه هبحاصم زا اهدک دصرد ۶4/۰۶لداــعم دک ۱۲۳ دادــعت و حرط دانــسا تــیلباق .دراد روــشک رد یزاــسرهش تلایکــشت و ماــظن لکــشم زا ناــشن هعــسوت یاــه حرط دانــسا هــیهت دــنیآرف و اوــتحم رــییغت نــیاربانب دناوت یمن ،دنا هتفای رــییغت راب دنچ زین نونک ات هک ناــنچنآ ،یرهــش و دــشاب هتــشاد دانــسا ققحت شیازفا رد یرثؤم شــقن یــیاهنت هــب .دسر یم رظن هب یرورض یزاسرهش تلایکشت و ماظن رییغت و یزیر همانرب رد ینیب عقاو مدع لماــش حرط دانــسا تلاکــشم مدع و یزیر همانرب رد یرگن یعطق و یقطنمریغ تاداهنشیپپ هئارا

.یا هنیمز هیرظن رد لیلحت لحارم -1 رادومن

۱۰

۱۳۹۶ راهب ۱ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

ریغتم و ایوپ تیهام اب داضت رد هک تسا هدوب حرط فاطعنا تیلباق و اه شور نیرت هتفرــشیپ یرــیگراک هب دوجو اــب یتح هک تــسا رهــش رهــش و ددرگ یم نکممریغ رهــش لماک ینیب شیپ ،یملع یاــهرازبا .دریگ یم هلصاف دوخ تباث یداهنشیپ حرط زا نامز رورم هب یلام زارت لماش یزاسرهش راتخاس و ماظن تلاکــشم نیرت مهم

نارــیدم تــسردان و دــنم ماظنریغ درــکلمع و اه یرادرهــش یــفنم و حرــط یارــجا داــهن نــیرت مهم ،یرادرهــش .تــسا هدوــب یرهــش دروم یلام تاناکما ددعتم لیلاد هب هک تسا حرط یارجا رب تراظن

هلوقم هتسه

رارکت بوانت

اه هلوقم )هیلوا للع( زاب یاهدک

دصرد یناوارف

یداهنشیپ یاه یربراک ققحت مدع

۲۶.5۶ 5۱ رد ینیب عقاو مدع

هئارا و یزیر همانرب یقطنم ریغ تاداهنشیپ

،ناعفن یذ زاین و عفانم هب یهجوت یب ،یزاسدرادناتسا ،یزیر همانرب بسانمان شور و لئاسم هب هجوت مدع ،یعامتجا و یسایس و یداصتقا نلاک لماوع هب هجوت مدع ییاناوت و همانرب اب قباطت مدع ،نیمز تیکلام هب یهجوت یب ،رهش یلصا تلاکشم حرط هدننک هیهت رواشم صقن ،یرجم یاه نامزاس ۱4.۰۶ ۲7 یرادرهش یفنم یلام زارت بسانمان تیریدم ،اه یرادرهش رد یلام یطابضنا یب ،اه یرادرهش دمآرد یرادیاپان،یرادرهش دمآرد و فیاظو نیب یگنهامه مدع یرهش یاه هجدوب ۱4.۰۶ ۲7 درکلمع و اه یریگ میمصت

تسردان و دنم ماظن ریغ یرهش ناریدم

یدج داقتعا و هدارا مدع ،یملع و یرکف فعض یرهش ناریدم تیریدم هاتوک نارود ناکما ،یرهش ناسانشراک و ناریدم بسانمان تاباصتنا یخرب دوجو ،حرط یارجا هب رباربان یاه تصرف داجیا و یرادا داسف ناکما ،یبلط تعفنم و ییوجدوس ۹.۹ ۱۹ ارجا رب بویعم تراظن ،اه حرط تراظن یارب هجدوب صیصخت مدع ،تراظن و ارجا یلوتم ندوب ناسکی و تراظن ینوناق هناوتشپ دوجو مدع یندم و یعامتجا لرتنک ماظن دوجو مدع یرهش تیریدم متسیس رد تراظن موادت مدع ،حرط یبایزرا 7.۲۹ ۱4 ینوناق تلاکشم ریاس اب یرهش هعسوت نیناوق ضقانت ،یرهش هعسوت نیناوق یگدنک ارپ و ضقانت نیناوق ییارجا تنامض مدع ،نیناوق ندوب خوسنم ،ینوناق ءلاخ ،روشک نیناوق ۶.77 ۱۳ یزیر همانرب رد یرگن یعطق تاداهنشیپ هئارا ،تلاامتحا هب هجوت مدع ،اه یربراک تباث و صخشم یبای ناکم

،یلیصفت و یئزج 5.7۳ ۱۱ حرط زا اه شخب تیعبت مدع ینوناق مازلا دوجو مدع ،حرط یارجا هب فلتخم یاه شخب تیلوئسم و دهعت مدع یارجا یارب یشخب نورد یرادا و یلام یزیر همانرب مدع ،حرط یارجا رد ^۱7اه شخب یشخب نورد یگنهامه مدع ،اه شخب هدننک گنهامه داهن دوجو مدع ،حرط 5.۲۱ ۱۰ فلخت گنهرف ندش هنیداهن ،5 هدام نویسیمک درکلمع رییغت ،یداهنشیپ حرط زا فلخت زا یشان دمایپ دوجو مدعندرک فلخت یداصتقا هفرص ،یرادرهش طسوت فلخت قیرط زا دمآرد بسک تلوهس ۳.۱۳ ۶ شزومآ فعض ،اه هژورپ یلام یزیر همانرب شزومآ مدع ،یزاسرهش هب تبسن مدرم یعلاطا یب یعقاو طیحم و کیمداک آ شزومآ نیب هلصاف

۲.۶ 5 ،هیهت دنیآرف یگتسسگ

حرط یبایزرا و ارجا ،بیوصت رد حرط هدننک هیهت روضح مدع ،ناریدم و نادنم هفرح تایرظن ندوب توافتم ارجا لحارم ۲.۰8 4 حرط یارجا زا مدرم تعنامم مدع ،یصوصخ شخب اب تلود دامتعا و یراکمه مدع ،رهش رد ناعفن یذ ددعت مدرم طسوت حرط ک اردا

.یا هنیمز هیرظن زا هدافتسا اب یداهنشیپ یاه یربراک ققحت مدع للع یدنبدک-1 لودج

تیلباق مدع اب طبترم یاه هلوقم حرط دانسا یزاسرهش تلایکشت و ماظن اب طبترم یاه هلوقم

اه هلوقم هــئارا و یزــیر همانرب رد یــنیب عقاو مدــع

رد یرگن یعطق ، یقطنمریغ تاداهنــشیپ یزیر همانرب اه یرادرهش یفنم یلام زارت ،فلخت گنهرف ندش هنیداهن ،ارجا رب بویعم تراظن ،شزومآ فعض

و اــه یریگ میمصت ،حرــط زا اــه شخب تــیعبت مدــع ،فــلخت قــیرط زا اه یرادرهــش یــیازدمآرد و دنیآرف یگتسسگ ،حرط یارجا زا مدرم تعنامم ،یرهش ناریدم تسردان و دنم ماظنریغ درکلمع ینوناق تلاکشم ،حرط یبایزرا و ارجا ،بیوصت ،هیهت

بوانت رارکت 69

1۲3

دصرد 35/93

64/06

.یداهنشیپ یاه یربراک ققحت مدع یاه هلوقم ییاوتحم کیکفت -۲ لودج

تاداهنــشیپ یارجا ،نآ رــب هولاع .درادن ار شــقن یافیا یارــب زاــین رت مجسنم رایسب یتیریدم تردق هب زاین ،یرهش هعسوت یاه حرط متــسیس ،هک یلاحرد .دراد رــضاح تــیعضو هــب تبــسن رــت ممصم و یاه نامزاس و یرادرهــش طسوت یعطقم و یحطس رایــسب یبایزرا حرط گــنیروتینام یارــب یــقیقد رازــبا هــک دوــش یم ماــجنا طــبترم هــک یــلاح رد .درادــن دوــجو لآ هدــیا تــیعضو هــب نآ ندــنادرگزاب و روضح اب رهــش دننام یا هدــیچیپ طیحم رد اــه هژورپ یارــجا یارــب یقوقح و ینوناق یاهرازبا هب زاین فلتخم ناذوفن یذ و ناعفن یذ رارکت هک یتروصرد .دیامن یریگولج تافلخت زا هک تسا یا هدرتسگ ،یرهــش تاررــقم و طــباوض فلاــخ رد یا هعــسوت تاــمادقا رایــسب .تسا هدومن گنر مک رایسب ار حرط دانسا تیمها و تیساسح زورــب رد یداــیز شــقن هــک ددــعتم نارو هرــهب دوــجو رــب هولاــع هب روشک یزیر همانرب متسیس ،دنراد ینیب شیپ لباقریغ یاهراتفر زین یرهش هعسوت صوصخرد و تــسا یــشخب یمتــسیس یلک روط روظنم هب هک انعم نیدب ؛دوــش یم لمع یشخب متــسیس یانبم رب یاه نامزاــس بــلغا یراکــمه هــب زاــین یرهــش هژورــپ کــی یارــجا نودب ،دنراد روکذم حرط یارجا رد یمهــس کیره و تسا یــشخب .دــشاب هتــشاد دوجو یا ینوناق مازلا و هدننک گنهامه داــهن هــکنآ نآ یبایزرا و ارجا ات هیهت زا حرط فلتخم لحارم ناــیم رد نــیاربانب .درادن دوجو یا هدنهد دنویپ رازبا و دراد دوجو یگتسسگ ،)یداهنشیپ یاه یربراک ققحت مدع( هلاقم نیا رد رظن دروم عوضوم

هب اــه هبحاصم رد هــک .تــسا یدــعبدنچ و هدــیچیپ یــتیهام یاراد هدمع للع هک اه هلوقم نیاربانب .تسا هدــش هراــشا اهدک نیب طباور زا یخرب هــکلب دنــشاب یمن رگیدکی زا لقتــسم ،دنتــسه هدــیدپ عوــقو ریثأت لباقتم هطبار کی رد اــی و هدــش رگید لماوع زورب بجوم لــماوع تروص هــب هبحاصم ره یارــب طباور نــیا دــننک یم دیدــشت ار رــگیدکی ،اــهرادومن هــعومجم بــیکرت زا تــیاهن رد و هدــش میــسرت یدروــم رد اه یربراک قــقحت مدع" زورب یلع هکبــش یاوتحم اب ییاهن رادوــمن للعرب هولاع .)۲ رادومن( تــسا هدــش میسرت "یداهنــشیپ یاه حرط ،اه هبحاصم رد هدش رکذ یاهدک یخرب ،هدیدپ نیا زورب رد میقتسم نلاک ناوــت یم ار لــماوع نیا .دنتــسه رثؤم اــما میقتــسمریغ لــماوع یرهــش تــیریدم متــسیس راــیتخا زا جراــخ هــک تــسناد یــیاهدنور یرهش یزیر همانرب طیحم ،)اه هلوقم( یلصا للع رب ریثأت اب اما دنتسه بجوم ار اــه یربراک ققحت مدــع تــیاهن رد و هداد رارــق رــیثأت تــحت ار گنهرف فــعض ،یگدنز کبــس دیدــش رــییغت ،لــماوع نــیا .دنا هدــش زکرمت ،تلود رابتعا تــیدودحم ،دایز یتیعمج تارییغت ،یــسارکومد ،دمآرد طــسوتم ندوب نــییاپ و رقف ،یرهــش زاــسو تخاس رب داــصتقا ،یــلماوع نــینچ دوــجو .دنتــسه روــشک یزــیر همانرب یــشخب ماــظن ،دنمــشوه یدرکیور هک تــسا رهــش مهبم و هدیچیپ تیهام یایوگ .دنک یم بلط نیمز یربراک یزیر همانرب رد ار کــیتارکومد و فــعطنم

.یرهش یاه یربراک ققحت مدع یلع هکبش -۲ رادومنّ

۱۲

۱۳۹۶ راهب ۱ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

یا هنیمز یروئت نیودت هویش هب اه هتفای هئارا

نــیمز یرــبراک حرــط یارــجا و هــیهت نرــق مــین دودــح هــبرجت هــک دراد تاداهنــشیپ زا یرایــسب قــقحت مدــع زا ناــشن ،روــشک رد روظنم هب ،هلاقم نیا رد .دنا هدوب رثؤم نآ زورب رد یددــعتم لــماوع یا هنیمز یروئت زا لــماع ره مهــس نییعت و لماوع نــیا ییاــسانش یانبم رب هدــیدپ نیا داــجیا رد رثؤم لماوع .تــسا هدــش هدافتــسا رد یرهــش فلتخم یاه هصرع رد لاعف ناگبخن زا هبحاصم جیاتن ،یا هنیمز یروــئت رد اهنآ هب هــک دــشاب یم نییبت لباق هصرع دــنچ ،اه هداد لیلحت جیاتن یانبم رب .دوش یم هتفگ "اهرتسب" ای "طیارش"

طیارش ،یا هنیمز طیارش ،یلع طیارش دعُب راهچ رد ار اهنآ ناوت یمّ هــلوقم ،۳ رادوــمن .دوــمن یدــنب هقبط یدــمایپ طیارــش و موادــت .دهد یم ناشن روکذم دعُب راهچ اب طابترا رد ار هتسه بلاق رد هک دنتسه میقتــسم و یلصا للع نامه ،یّ

لع طیارــش ۱۱ ناوت یم عوــمجم رد .تــسا هدــش یفرعم نیا زا شــیپ اــه هلوقم هــس زا یــشان ریثأت دصرد 5۰ زا شیب .تــسناد رثؤم ار هدمع هــلوقم درکلمع و اــه یریگ میمصت ،یزیر همانرب رد یــنیب عقاو مدــع هــلوقم تــساه یرادرهش یفنم یلام زارــت و یرهــش ناریدم دــنم ماظنریغ رثؤم هدیدپ نــیا زورب رد فــلتخم یاه تدــش اب زین لــماوع ریاــس و هب رــثؤم لــماوع ییاــسانش هــنیمز رد هتــشذگ تاــعلاطم .دنتــسه ار یــفلتخم یاه یدنب میــسقت و هدرــک هراــشا یــفلتخم لــماوع اما دنا هدومن هــئارا نارگــشهوژپ یملع و یا هفرح براجت ساــسا رب بوچراچ هنوگ چیه یانبم رب یــسررب نیا رد رثؤم للع ییاــسانش و هبحاصم زا جــتنم تاعلاطا هکلب هدوــبن یا هدــش نییعت شــیپ زا ،یا هنیمز هیرظن زا هدافتسا اب اه توافت و تهابش فشک و اه هداد

رد لماع رــه یبــسن ریثأت نازــیم ،نآ رــب هولاع .تــسا هدوــب اــشگ هار هدــش نییعت اهنآ رارکت بواــنت یانبم رــب تاداهنــشیپ ققحت مدــع اب یزیر همانرب درــکیور رــییغت یارــب یدیفم یاــمنهار دــناوت یم هــک .دشاب لماوع نیرت مهم عفر یارب یریگ تهج رد هک دوــش یم لماــش ار یطیارــش هــعومجم ،یا هــنیمز طیارــش رد اهدنور نلاک ناوــنع هــب اــما هدوــب راذــگریثأت یزــیر همانرب طــیحم رب میقتــسمریغ روط هب و دنراد دوجو همانرب طیحم زا رتارف یــطیحم تردق زین یرهــش نازیر همانرب و دنتــسه راذــگریثأت رــظندروم هدــیدپ رتارف ،اهنآ یرــیگ میمصت حوطــس و دنرادن ار نآ رد هــلخادم راــیتخا و یژتارتــسا ،نــیاربانب .دنتــسه یرهــش یزــیر همانرب تاــمیمصت زا قباطت تهج رد تسیاب یم ،طیارش روضح نامز ات یرهش نازیر همانرب هداد ناشن یلع هکبش رادومن رد هک روط نامه .ددرگ یزیر هیاپ اهنآ ابّ دنچ ای کی یور رب تسا نکمم نلاک لماوع زا کی ره ،تــسا هدــش .دوــش بجوم ار ققحت مدع تیاهن رد و هدوب راذگریثأت یــلصا لــماع هدیدپ موادت بــجوم هک تــسا یلماوع هعومجم ،موادت طیارــش یاــه حرط رد یداهنــشیپ یاــه یربراک قــقحت مدــع یــنعی رــضاح هعــسوت یاه حرط یــبایزرا رد هــکنآ اــب .تــسا هدــش یرهــش هعــسوت عاونا و فلتخم یاهرهش رد هدــش ماجنا ددعتم تاعلاطم و یرهــش هدــش لصاح هجیتن نــیا یداــمتم نایلاــس رد اــه یربراک فــلتخم زا ،یرهش هعسوت یاه حرط رد نیمز یربراک یزیر همانرب :هک تــسا تاداهنــشیپ زا یرایــسب و هتفرگ هلصاف دوخ یاه لآ هدیا و فادــها ،اه حرط یارجا و هیهت دنور نانچمه اما ،تــسا هدــشن ییارجا اهنآ رییغت دنمزاین ،دنور حلاــصا اذل .دراد همادا یتنــس -عماج هویــش هب

.یرهش یاه یربراک ققحت مدع هدیدپ یا هنیمز یروئت نیودت -۲ رادومن

ّلع طیارش ی

فعض تراظن ،شزومآ بویعم

رب هنیداهن ،ارجا ندش زارت ،فلخت یلام

یفنم یرادرهش مدع ،اه تیعبت شخب اه زا درکلمع ،حرط ماظنریغ

دنم

تعنامم ،ناریدم مدرم

زا یارجا ،حرط یعطق یرگن رد همانرب ،یزیر

مدع عقاو ینیب رد همانرب یگتسسگ ،یزیر تلاکشم ،دنیآرف

ینوناق

یا هنیمز طیارش ،یگدنز کبس دیدش رییغت

هیاپ فعض ،یسارکومد یاه

،دایز یتیعمج تارییغت زکرمت ،تلود رابتعا تیدودحم یرهش زاس و تخاس رب داصتقا

طسوتم ندوب نییاپ و رقف ،دمآرد همانرب یشخب ماظن یزیر

روشک

یربراک ققحت مدع یاه

یرهش یداهنشیپ

اهدمایپ تیلاعف یناماسبان یب شیازفا ،یرهش یاه

-

یب شیازفا ،رهش رد یتلادع شیازفا ،ینوناق

نیمز زا ییوجدوس

رادومن 2 - هنیمز یروئت نیودت یربراک ققحت مدع هدیدپ یا

یرهش یاه .

موادت طیارش ،رییغت ربارب رد تمواقم

هاگدید اب تفلاخم یاه

همانرب دیدج تیولوا،یزیر ،یزاسرهش لئاسم رتمک

صخشمان و ندوب مهبم -

نیون یاهدرکیور ندوب

زورب زا یشان یدمایپ دعب تیاهن رد و دشاب یم لماوع نیا رد یدج هدــش لماــش ار اه لماعت نیا جیاتن و اهدمایپ ،هدــیدپ نــیا هــمادا و ،یرهــش یاــه تیلاعف یناماــسبان ناوــت یم ار اــهدمایپ نــیا .تــسا ییوجدوس شیازفا و ینوناق یب شیازفا ،رهش رد یتلادع یب شیازفا

رضاح هویــش رد یرگنزاب ترورــض ،اــهدمایپ نــیا .تــسناد نــیمز زا .دزاس یم راکشآ شیپ زا شیب ار نیمز یربراک یزیر همانرب

هجیتن

و عــماج یاــه حرط رد یرهــش نــیمز یرــبراک یزــیر همانرب جیاتن .درــیگ یم ماــجنا یتــسیویتیزوپ درــکیور یاــنبم رــب یــلیصفت زا ناــشن ،فلتخم یاه شهوژپ و تاعلاطم رد اه حرط نیا یبایزرا رد اه یربراک ققحت مدع و نیمز یربراک یزیر همانرب تیقفوم مدع اوتحم هب تبــسن داقتنا ههد هــس دودح مغریلع .دراد اه حرط نیا زورما هب ات روکذم هویش نانچمه ،نیمز یربراک یزیر همانرب هیور و یاه یربراک ققحت مدــع للع هب هلاقم نیا اذل .تــسا هتفای هــمادا ات تسا هتخادرپ یا هنیمز یروئت زا هدافتسا اب یرهش یداهنشیپ .دشاب رضاح یزیر همانرب هویش رد تارییغت داجیا یاشگ هار دناوتب یارب یعقاو یــگدنز هصرع هب دورو ترورــض رب یا هــنیمز یروــئت هــک دراد داــقتعا و دراد دــیک أت تــسا ناــیرج رد اــعقاو هــچنآ فــشکً رد اه ناــسنا و دنریذپ عونت و هدــیچیپ ،یناــسنا لاــمعا و اــه هدیدپ .دنریگ یم دوــخ هب لاعف شقن ،روآ شــلاچ یاه تیعقوم هــب خــساپ ساــسح اهدادیور هدنوــشزاب و لوحتم تیهام یور رب یروئت نیا ،)راتخاــس( طیارــش نایم لباقتم تابــسانم هب تبــسن و دوــش یم ،نیبرک و سوارتسا( دنک یم بسک یهاگ آ اهدمایپ و )دنیآرف( لمع یا هدــیدپ ،اــه یربراک قــقحت مدــع هدــیدپ نــیاربانب .)۳۱ ،۱۳۹۲ و تساهدادیور و یناــسنا دارفا زا لکــشتم و یهجو دنچ ،هدیچیپ یرت توافتم و رت قیمع ،رت لماک جیاتن یا هنیمز یروئت یرــیگراک هب .تسا هتشاد رب رد اه شهوژپ ریاس هب تبسن ار فیرعت ،یروئت نیا رد اه هداد لیلحت یاــیازم نیرت مهم زا یــکی شور و ماــخ یاــه هداد یاــنبم رب یــلصا لــلع ناــمه اــی اــه هلوقم .تــساهنآ یدنب هقبط روظنم هــب اه هداد نــیب تــباث یاه هــسیاقم هتساخرب هیرظن و هدرک یریگولج ققحم یصخش رظن لامعا زا اذل یلصا تلع هدزاــی ،شور نــیا یریگراک هــب اــب .دــشاب یم اــه هداد زا هــک تــسا هدــش جارختــسا اــه یربراک قــقحت مدــع رد میقتــسم و ینیب عقاو مدــع ،اهنآ نیرترثؤم هــک دوــش یم هدیمان "یلع طیارــش"

،دصرد ۲۶.5۶ اــب یقطنم ریغ تاداهنــشیپ هئارا و یزــیر همانرب رد یرهش ناریدم تــسردان و دنم ماظنریغ درکلمع و اه یریگ میمصت فلخت قیرط زا دمآرد بسک و یرادرهش یفنم یلام زارت ،۱4.۰۶ اب هک دنــشاب یم ریثأت دــصرد ۱4.۰۶ اــب حرط تاداهنــشیپ هــب تبــسن عناوم دــصرد ۶4 هــک تــسا هداد ناــشن لــماوع نــیا یدــنب هقبط ارجا لحارم رد هــک تــسا یزاــسرهش تلایکــشت و ماظن هب طوــبرم هولاع ،شور نیا زا هدافتــسا اب .دنراد ار مهــس نیرتــشیب تراظن و ققحت مدع یــلع هکبــش بتارم هلــسلس ،رثؤم لماوع ییاــسانش ربّ

تارییغت ،جــیاتن نیا یاــنبم رب .تــسا هدــش ییاــسانش اــه یربراک دسر یم رظن هب یرورض یزاسرهش راتخاس و تلایکشت رد یــساسا رــب یــنتبم یتــسیاب اــه حرط هــیهت شور و اوــتحم رد تارــییغت و .دشاب کیتارکومد و دنمشوه ،فطعنم یاهدرکیور هدیدپ نیا عوــقو رد زین یرــگید طیارــش ،یّ

لع طیارــش رب هولاــع .دنا هدش یفرعم موادت طیارــش و یا هنیمز طیارــش هک دنا هدوب رثؤم رایتخا زا جراخ هک رثؤم نلاک لماوع هعومجم هب ،یا هنیمز طیارش متسیس نیاربانب .ددرگ یم قلاطا تــسا یرهش تیریدم متــسیس و میمرت یژتارتــسا دناوت یم لماوع نیا لباقم رد یرهــش تیریدم رب رظان زین موادــت طیارــش .دیامن ذاختا ار طیارــش نیا اب قاــبطنا اــی تسیاب یم هک تسا رضاح تیعضو موادت رد رثؤم لماوع هعومجم دنور هچنانچ و درــیگ تروص یــساسا تامادقا نآ رــییغت تــهج رد یاــهدمایپ رــبارب رد ندــش میلست یاــنعم هــب ،دــبای هــمادا رــضاح .دوب دهاوخ اه یربراک ققحت مدع هدش یفرعم کی ،رگید شــهوژپ هــس یاه هتفای اب اــم یاــه هتفای هــسیاقم رد یدنب هقبط و هدش نییعت شیپ زا راتخاس فیرعت مدع ،مهم توافت نییعت ،نآ رب هولاع .تسا هدوب یا هنیمز یاه هداد یانبم رب لماوع یدنب تیولوا تــهج یبــسانم یاــمنهار دــناوت یم لــماع ره مهــس و هدمع یاــه هلوقم نیب طباور اــنمض و دــشاب یحلاصا یاــهراکهارً رد راب نیتــسخن یارب ،موادــت طیارــش و یا هنیمز طیارــش نــینچمه ود ،دنمراش شهوژپ رد .تسا هتفرگ رارق ییاسانش دروم رضاح هلاقم دنیآرف زا یشان ییاسران" و "حرط ییارجا یاه ییاسران"یلصا هقبط هعومجم ،)۱۳8۶( هداز یدهم و هدش یفرعم "حرط بیوصت و یسررب و یــسانش شور ،یرــظن هصرع هــس رد ار عــماج یاــه حرط صــیاقن رضاح هعلاطم یاه هتفای رد هک تــسا هدومن یدنب میــسقت ییارجا نیا ،اهنآ ندوب یلک و تاقبط نیب رد کرتشم لماوع دوجو تلع هب نیرت مهم ،)۱۳8۶( یدوهــشم .تسا هدــشن دییأت اه یدنب میــسقت فاطعنا مدــع ار یرهــش هعــسوت یاه حرط ت ّیق ّفوم مدــع رد لــماع مدع ،یلام عــبانم نیمأت مدــع نوچ یرگید لــماوع و دــناد یم اــهنآ هباشم ،لماوع نیا .دنک یم هفاضا ار اه هورگ و مدرم تارظن تلاخد زارت ،یزیر همانرب رد یرگن یعطق لماش قیقحت نیا یلصا هلوقم هس هک دــشاب یم حرط یارجا زا مدرم تعنامم و یرادرهــش یفنم یلام .تسا هدش یفرعم زین رگید هلوقم 8 ،اه نیارب هولاع

اه تشون یپ

1 Grounded Theory.

2 Kivell.

3 Constantly Revolving Pattern.

4 Graaf.

5 Political- Legal Environment.

6 Economic Environment.

7 Socio-Cultural Environment.

8 Ecologic Environment.

۱4

۱۳۹۶ راهب ۱ هرامش ۲۲ هرود یزاسرهش و یرامعم - ابیز یاهرنه هیرشن

9 Barney Glaser.

10 Anselm Strauss.

11 Grounding Grounded Theory.

12 Knowledge Questions.

13 Snowball / Chain / Network Sampling.

14 Open Coding.

15 Axial Coding.

16 Selecting Coding.

یاــه حرط یارــجا اــب طــبترم یــشخب یاــه هناخترازو ،اــه شخب زا روــظنم ۱7 .شرورپ و شزومآ ترازو و نامرد و تشادهب ترازو دننام دنتسه یرهش

عبانم تسرهف

و نونف( یــفیک شهوژپ یــنابم ،)۱۳۹۲( نــیبرک ،نــیبرک و ملــسنا ،سوارتــسا .نارهت ،ین رشن ،راشفا میهاربا :همجرت ،)یا هنیمز هیرظن دیلوت لحارم ،شخرذآ ،نیمز یربراک رــییغت یلیلحت یاهوگلا ،)۱۳88( نله ،سیلوــسایرب

.نارهت یرــبراک تارــییغت یــسررب ،)۱۳8۶(دیعــس ،یــکلم و مــیرک ،رــیلد هداز نیــسح هعــسوت و ایفارغج هــلجم ،ملاــیا رهــش یــلیصفت و عــماج حرــط رد یرهــش یــضارا

.۶5-۹۳صص ،)8(4 ،یا هیحان ،یرهــش یلیصفت یاه حرط نوماریپ یــشهوژپ ،)۱۳87( میحردمحم ،امنهر

.دهشم ،دهشم یهاگشناد داهج ماــنهب ،هداز مــساق و هیقر،کلاــس ؛یدــهم ،یــهللادبع ؛یــلع ،یداــبآ یگنز یرهــش عماج یاه حرط یریذپ ققحت مدع رب راذــگ رثا لــماوع یــبایزرا ،)۱۳۹۳(

.4۱-58 صص ،۱8 ،یرهش یزیر همانرب و شهوژپ ،نآ یاه شلاچ و ناریا رد یاه حرــط رد نــیمز یرــبراک قــقحت نازــیم یــبایزرا ،)۱۳۹۳(لاــیژ ،یداجــس ،۱ ،یرهــش رظنم یاه شهوژپ ،زبــس یاضف یرــبراک رب دــیک أت اب یرهــش هعــسوت

.45-5۶ صص ،مجنپ دلج )اه یرادرهــش یاــمنهار( زبــس باتک ،)۱۳8۳( دــمحا ،این دیعــس

.نارهت ،روشک یاه یرایهد و اه یرادرهش نامزاس تاراشتنا MAXqda2 رازفا مرن زا هدافتسا ماگ هب ماگ یامنهار ،)۱۳۹۳( انیتسیرک ،رولیس

.نارهت ،ناسانش هعماج ،یناضمر ،ا :همجرت ،یفیک قیقحت رد یملع هلجم ،دولانیب دیدج رهــش یضارا یربراک لیلحت ،)۱۳۹۱(رغصا ،یبارض

. ۶۶-4۹ صص ،)۱(۲ ،ییاضف یزیر همانرب یصصخت نیمز یاــه یربراک هنارــس هطبار رــب یــلیلحت ،)۱۳۹۲( یدــهمدمحم ،یزــیزع ،یزاــسرهش و یرامعم -ابیز یاهرنه ،نارــیا عماج یاــه حرط رد رهــش هزادــنا و

.۳۶-۲5 صص ،)4(۱8 یرــیذپ ققحت یــبایزرا ،)۱۳۹۰( یــبتجم ،هتــسارآ و یدــهمدمحم ،یزــیزع رهش عماج حرط رد هعسوت تاهج یاهداهنشیپ و یضارا یربراک یاه ینیبشیپ

.۲۲-۱ صص ،)۱۱(۳ ،یا هقطنم و یرهش یاه شهوژپ و تاعلاطم ،رلا ،ناسانش هعماج ،۱شور دض یفیک قیقحت شور ،)۱۳۹۲( دمحا ،روپدمحم

.نارهت شزادرپ تکرش ،یرهش لایس یاه حرط ینابم ،)۱۳8۶(بارهــس ،یدوهشم

.نارهت ،یرهش یزیر همانرب و تکرــش ،یرهــش هعــسوت یدرــبهار یزــیر همانرب ،)۱۳8۶( داوــج ،هداز یدــهم

.نارهت ،امیس مایپ رشن و حرط ،ناریا رد یرهش عماج یاه حرط یبایزرا ،)۱۳7۲( اتــسیز رواــشم نیــسدنهم

.نارهت ،هجدوب و همانرب نامزاس هعــسوت یاــه حرط قــقحت یاه هویــش ،)۱۳7۹(دنمراــش رواــشم نیــسدنهم ،ناریا رد یرهش یاه حرط هیهت بسانم یاه هویــش نیودت : مود دلج ،یرهــش

.نارهت ،روشک یاه یرادرهش نامزاس تاراشتنا یلیصفت حرط هیهت دنور رب یشرگن ،)۱۳75( دمحم ،فیرــش و داــشرف ،نایرون .نارهت ،یرهش یزیر همانرب و شزادرپ تکرش ،یزاسرهش رد

یزیر همانرب رد یشیدنا رود تیاکح -تردق یاه هیاس ،)۱۳88( نیج ،ریلیه .نارهت ،ناریا رواشم ناسدنهم ،یدلاوپ .ک:همجرت ،نیمز یربراک Albrechts, Louis )2006(, Bridge the gap: from spatial planning to stra- tegic projects, European planning studies, 14)10(, pp.1487-1500.

Chapin, Stewart & Kaiser, Edward )1995(, Urban land use planning, Champaign, Illinois, University of Illion press.

Charmaz, Kathy )2006(, Grounded grounding theory: a practical guide through qualitative analysis, sage publications Ltd, London.

Cruz, Rizalino B )1993(, Developing a land use information system for local government: The case study of Nega city, Phillipines, International Institute for geo- information science and Earth Observation, Netherlands.

Evans, Alan W )2004(, Economics and land use planning, Blackwell, Oxford.

Fainstein, Susan )2005(, The return of urban renewal, Harvard Design Magazine, 22, pp. 1-5.

Gall, Meredith; Gall, Joyce & Borg, Walter R )2006(, Educational Re- search: an introduction )Eight ed.(, Allyn& Bacon, Boston.

Glaser, Barney & Strauss, Anselm )1967(, discovery of grounded theory, Aldine Publishing company, Chicago.

Graaf, Robin & Dewulf, Geert )2010(, Applying the lessons of strate- gic urban planning learned in the developing world to Netherland: A case study of three industrial area development projects, Habitat international, 34, pp.471-477.

Khalifa, Marwa A )2012(, A critical review on current practices of the monitoring and evaluation in the preparation of strategic urban plans whitin the Egyption context, Habitat international, 36, pp.57-67.

Kim, Jea Hong )2011(, Linking land use planning and regulation to economic development: A literature review, Journal of planning Litera- ture, 26 )1(, pp.35-47.

Kivell, Philip )1993(, Land and the city: Patterns and Processes of ur- ban change, Routledge, London.

Morse, Janice. M )2001(, Situating grounded theory. In R. Schreiber,

& P. Noerager Stern, Using grounded theory in nursing, Springer, New York.

Patton, Michael Quin )2002(, Qualitative research and evaluation methods )Third edition ed.(, Sage publications Ltd, London.

Qian, zhu )2013(, Master plan,plan adjustment and urban development reality under china s market transition: A case study of Nanjing, Cities, Vol. 30, pp.77-88.

Qian, zhu )2010(, Without zoning: urban development and land use controls in Houston, Cities, 27, pp.31-41.

Teddlie, Charles & Tashakkori, Abbas )2009(, Foundation of Mixed Methods Research: Integrating Qualitative and Qualitative Approach in the Social and Behavioral Science, Thousand Oaks, London.

Todes, Alison )2011(, Urban growth and strategic urban planning in Johannesburg, south Africa, Cities, 29, pp.158-165.

Wu, Fulong )2007(, Re-orientation of city plan: strategic planning and design competition in china, Geoforum, 38, pp.379-392.

Zhang, Xiaoling; Wu, Yuzhe & Shen, Liyin )2011(, An evaluation for sustainability of urban land use: A study of capital cities and municipality in china, Habitat international, 35, pp.141-149.