مقایسة درجة همگرایی سطح قیمت کالاها با خدمات بین استان‎های ایران

ةسیاقم نيب تامدخ اب اهلااک تميق حطس ییارگمه ةجرد

ناتسا ناریا ياه

ینورزاک اضريلع ديس

1

، سح ي ن روپرغصا ،2

دخ ی هج اضر

3یی

1 . داتسا دکشناد ۀ

،داصتقا دم ی ر ی ت و ناگرزاب ی

، هورگ داصتقا هاگشناد ربت ی ز

ar.kazerooni@gmail.com

2 . شناد ي را دکشناد ۀ

،داصتقا دم ی ر ی ت و ناگرزاب

،ی هورگ

،داصتقا هاگشناد ربت ی ز

asgharpurh@gmail.com

3 زیربت هاگشناد یناگرزاب و تیریدم ،داصتقا ۀدکشناد ،داصتقا يرتکد يوجشناد .

rkhadijeh@yahoo.com

:تفایرد خیرات 17

/ 07 / 92 :شریذپ خیرات 08

/ 07 / 93

کچ ي هد

فده لصا ی ا ی ن هعلاطم سررب ی یگنوگچ ارگمه یی حطس ق ی تم اهلااک ی لباق هلدابم رد اقم ی ههس

اب تامدخ غ(

ی ر لباق هلدابم ) تحت رج ی نا تراجت دازآ ب ی ن ناتسا اهه ی ا هی نار رد رود ة درورهف ی ن

1386 ات درورف ی ن 1391 تسا . ارب ی ا ی ن روظنم زا هر ی تفا هبود ود ی ق ی تم ی معت ی م ی هتفا هسوت

نارسپ ( 2005 ) هدافتسا هدش و ارگمه یی هبود ود ی تمیق اه نومزآ زا هدافتسا اب اه

ی ر ی ش ة دحاو

، ADF DF-GLS

و سرربKPSS

ی اتن .تسا هدش ی

ج برجت ی قحت ی ق ا ی ن ضرف ی ه أت ار یی د هم ی دهنک

ارگمه هک یی

ق ی تم اهلااک ی هب هلدابم لباق ب بتارم

ی رتش ق زا ی تم غ( تامدخ ی

ر ب )هلدابم لباق ی

ن

ناتسا اه ی ا ی نار

؛تسا هتفای نینچمه ت رهس هسوتم ههک دراد نهیا رهب تهللاد یهبرجت یاهه

ارگمه یی ق ی تم ناتسا تفج رد اهلااک اه

یی ارگمه زا هک یی

ن دهنرادروخرب هی

ز ب ی رتهش ت رهس زا

ارگمه یی ق ی تم تامدخ تسا .

هقبط دنب ي : JEL

،F15

،E31 C32

هژاو اه ي لک ي د ي : ناتسا اه ی ا ی نار

، هر ی تفا ود هب ود ی تمیق

،اه ت رس ارگمه یی

، ق نوناق ی تم

ارگمه ،دحاو یی

ق ی تم اه

لوئسم ةدنسیون

، :نفلت 3392267 - 0411

همدقم اهروشک رد ی

اهرازاب ،هعسوت لاح رد هب

تروهص تباهقر ی همن لهم ی

ههک اهجنآ زا و دهننک

ا رد تا لاطا ی

ن ن فافش و لماک اهرازاب ی

تس دن

، دنچ اههرازاب هشخب

ی دنتهسه ور نهیا زا و

ق ی تم اهلااک ی ا رد صخشم ی

ن اهرازاب ی ناسک ن تسی نچ رد . ی ن اههرازاب یی ههک تاه لاطا

نراقتمان تمیق ،تسا1

اراک اه یی ناون هب ار دوخ صخاش

ی ارب ی ک ی ف ی ت تهسد زا اههلااک

م ی رد .دنهد نچ

ی ن ارش ی ط

،ی خرب ی هاگنب تهسا نهکمم اه اهب

رج تواهفت زا هدافتهسا هی

نا

تا لاطا ار رازاب تردق

رد تسد گ دنری هعبت ههب و ی

ض ق ی تهم هب رد ی ن هخب اهه ی رازاهب

تردابم ا رد .دنزرو ی

ن یهم ناهشن ناریا داصتقا هب طوبرم نیارق و دهاوش ،اتسار ههک دههد

اهرازاب رد تا لاطا ی

ا ی نار ناون هب ی

ک ن فافش و لماک هعسوت لاح رد روشک تهسی

زا و

ناتسا رد اهرازاب درکلم ور نیا اه

ی ا فلتخم ی نار من ی دناوت تباقر ی ضرف دوش

، تن رد ی هج

اهلااک ی شم ا رد صخ ی

ن ق زا اهرازاب ی

تم دحاو ی پ ی ور ی من ی دهننک

؛ ره نیهنچمه هی

ک زا

ناتسا اه ی ا ی نار لوت رب هولا ی

د اهلااک ی اهلااک ،کرتشم ی

صاخ ی عهضو هب هجوت اب ار ی

ت

بط ی ع ی

، فارغج ی ا یی

، داصتقا ی لوت دوخ ی د هم ی دهننک ههک رط زا هی ق لهمح اهس ههب لهقنو ی

ر

ناتسا ن اه ی ز م لقتنم ی دوش یا اهلااک یی زنب دننامه ی

ن لوت هی د هم ی دوهش اههرازاب رد ههک ی

ا فلتخم ی نار ق زا ی تهم تباهث ی دنتهسه رادروهخرب

؛ نهیا رهب نوزهفا

، تامدهخ داهصتقا رد

لوت ی د هدش ا ی ا ی ارآ نوچمه ی

رگش ی و هرهیخخ لهباق هک دراد دوجو یزپشآ و لهمح

لهقنو

ن تسی اهلااک وزج ًاحلاطصا و ی

غ ی ر لباق م بوسحم هلدابم ی

دوش . ههب ههجوت اهب تهیهام

یم رظن هب تامدخ و اهلااک و اههلااک تهمیق نیهب رد یهیارگمه ت رهس و ییارگمه دسر

.دوب دهاوخن ناسکی تامدخ ا رد ی ن ،اتسار سرپ لصا ی ا ی ن قحت ی ق ارگمه هک تسا نآ یی

ق حطس رد ی

تم اهلااک

ب تامدخ و ی

ن ناتسا اه ی ا ی نار اجنآ زا ؟تسا هنوگچ

هک لم ی تا برآ ی ژارت م ار ی ناوت ور ی

م ،داد ماجنا اهلااک ی

ناوت ارگمه هک تشاد راظتنا یهی

ق ی تهم ههب اههلااک ب بهتارم

ی رتهش زا

ارگمه یی ق ی تم ب تامدخ ی

ن ناتسا لباق نادنچ هک دشاب اه هی

ت .تهسا هتهشادن ار ههلدابم

ا لوح ی ن روحم ی ت دم فده ة

ا ی ن قحت ی ق ارگمه یهبرجت یهسررب یهی

ق ی تهم و اههلااک

ب رد تامدخ ی

ن ناتسا اه ی ا ی نار ط ی رود ة درورف ی ن لاس 1386 درورف ات ی ن لاهس 1391

تسا روظنم نیا یارب . زا

هر ی تفا هبود ود ی ق ی تم ی هک زا فرهط نارهسپ ( 2005 ) همعت ی م

1. Asymmetric Information

ی هتفا دافتسا هدش تسا ؛ نینچمه ا

ی ن هعلاطم رب نآ تهسا رد دراوهم ی ههک تهمیق اهه ی

بسن ی اهلااک ی ا تامدخ ارگمه

،دشاب سوتم ارگمه ت رس یی

تهمیق ن ار اهه هی ز نیهب رد

ناتسا هبساحم روشک یاه دنک

زرا دروم و ی

با ی دهد رارق

؛ تراهب هب ی د ی ،رهگ نهیا قهیقحت

تدم هچ سوتم روط هب دهد ناشن تسا هدرک شلات شک دهاوخ لوط نامز

ی د ق ات ی تهم

اهلااک یا تامدخ رد ا ی ن دزن مه هب ناتسا ود ی

ک دنوش .

ای ن عوضوم م ی دناوت هب ناون سم ئ ل ة مهم ی رد داصتقا ا ی نار حرطم دوش ههک نونکاهت

خساپ ی هب نآ هداد هدشن تسا . ارب ی ا ی ن

،روظنم مادا ة هلاقم دب ی ن لکش هدنامزاس ی

هدش

تسا . ادتبا

، رورم ی رب نابم ی رظن ی و برجت ی رد بلاق بدا ی تا قحت ی ق هئارا م ی دوش . هاگنآ اب

هدافتسا زا صخاش ق ی تم فرصم دننک ة اهلااک و تامدخ ب ه ناون حطهس ق ی تهم اههلااک و

،تامدخ هب

لحت ی ل ارگمه یی تمیق اه ب ی ن ناتسا اه ی ا ی نار هتخادرپ هم

ی دوهش . رد هخب

اپ ی نا ی ن ی ز هب عمج دنب ی و ئارا ة صوت ی ه اه ی س ی تسا ی قحت ی ق هتخادرپ م

ی دوش .

بدا ي تا قحت ي ق

رد ا ی ن

، خب ادتبا رازاب راک ا و لماو رثؤم رب نآ رشت ی ح هدش تسا و سپس هب ب ی نا لصا

نوناق ق ی تم دحاو و ارگمه یی تمیق اه هتخادرپ م

ی دوش .

رازاب راک ا و لماوع رثؤم رب نآ

ی ک ی زا ضورف رازاب تباقر لماک دوجو تا لاطا لماک

؛تسا هب ا ی ن انعم هک لماو ههضر و

اضاقت ی رازاب صوصخرد اهلااک

ی هضر هدش و رخ ی راد ی هدهش تاه لاطا لماهک

ی دهنراد

؛ ههب

،رگید ینایب رد

لدم اپ ی ه ا ی و لوا ةی تباقر ضرف م ی دوهش ههک اههراوناخ و

هاهگنب اهه هاهگآ ی

لماک ی زا عاضوا و ارش ی و زا ه ومجم تصرف

اه ی هئارا هدش رد رازاب دهنراد . رهب اهنبم ی ا هی ن

ضرف همه م ی دنناد هک و ی گژ ی اه ی ره لااک چ ی تس و ردقچ رم م ی دننک

، فرصم ناگدننک

زا جرت ی تاح و هتساوخ اه ی دوخ هب بوخ ی دنهاگآ

، هاگنب اه زا ژولونکت ی زور دهنرادروخرب و

زا

هرهب رو ی ره درف

،لغاش زا تمیق اه ی لماو لوت ی د و و ی هگژ ی اهه ی نآ اهه و زا ق ی تهم ناهمز

لاح ( یا آ ی هدن ) ناشلوصحم علطم

دنتسه

؛ لو ی رد لهم تاه لاطا فاهک

ی رد هب ی ن لاماه ن

داصتقا ی دوجو درادن و ا ی ن سم ئ هل دزن ی ک هب ود ههد تسا هک نهخ نانادداصتقا ار

هب دوهخ

لوغشم هدرک تسا . ققحت نتفاین ضرف تا لاطا لماک

دزن زاب ی نارگ و نلااعف رازاهب بهجوم

اراکان یی رد اتن ی ج درکلم یاهرازاب فلتخم م ی دوش . رد رازاب

، ای ن س ی متس تمیق تهساه ههک

لکشم تا لاطا ار

لح لصفو م ی دنک . لوت ی هدننکد روبجم ن ی تس هک زا هتساوخ اه ی کت کهت

فرصم دوش ربخاب ناگدننک هکلب

ا ی ن ق ی تم لوت هب هک تسا ی

د م ملا ا هدننک ی

دنک ههک هی ک

فاضا دحاو ی

لوت ی د صن دوس ردقچ ی

ب لوت ی هدننکد م ی دنک مک . ی با ی رط زا زین عبانم ی

ق همه ی ن

تمیق زه و اه ی هن اه ی لوت ی د م سکعنم ی

دوش لد هب اما ی ل رازاهب صقاهن تاه لاطا و تلاکشم

ای ن ظو ی هف هب ار بوخ ی من ماجنا ی دهد .

هار لح اه ی هئارا تناراگ دننامه هدش ی

ارب ی لوت تلاوهصحم هی

د ی ارهش رد ی تاه لاطا

اتن تسا نکمم دنچره ،نراقتمان ی

ج لو ،دهد هاک ار نآ بولطمان ی

داههن روهوح نودهب

اراک و رثؤم ی

ا رد تلود ی

ن ن عفر لباق نآ راثآ هصر ی

تس

؛ طرش هب هتبلا ی

دوخ تلود هک

زوت لما ی

ع ارهش رد .دهشابن تا لاطا نراقتمان ی

هلعف ی ا داهصتقا هی

،نار ههب لد هی ل دوهبن

تا لاطا لماک

ا ی ن اهرازاب زا اراک یی فاک ی رادروخرب ن دنتسی و علاهطا موزل ناهسر

ی حهص ی ح

اهرازاب رد ی

هب فلتخم م ساسحا تدش

ی دوش ( ی س ی هداز ، 1380 .)

هب روط لک

،ی م ی ناوت ب ی نا درک صقان ندوب تا لاطا زا

کی وس و نراقتمان ندوب

نآ زا

یوس رگید زا هلمج و ی گژ ی اه یی تسا هک بهجوم دهمآراکان ی

اههرازاب و رد تهیاهن هئارا ة

تمیق اه ی توافتم ی رد اهرازاب ی فلتخم رد دودحم ة ی ک لااک ی صخهشم هم

ی دوهش . نهیا

یگژیو اه رد رازاب تامدخ رتشیب زا رازاب لااک نایامن تسا

؛ هب رگید ینایب

، تا لاطا نلاما

یداصتقا رازاب

تامدخ رد هسیاقم اب رازاب لااک صقان رت تسا و دیاش مههم نیرهت لهیلد نآ

عونتم ندوبرت تیفیک

،تامدخ یگدنکارپ

رتشیب نآ تبسن هب اهلااک و دوبن صخاهش یاهه

ناسکی یارب یبایزرا قیقد تمیق تامدخ تسا هک رد تیاهن هب نیا رهجنم یهم دوهش ههک

نلاما یداصتقا رد

دروم تامدخ و تمیق نآ تا لاطا یرتمک

هتشاد دنشاب

؛ اما رد رازاب

اهلااک نیا هلئسم فیفخ رت تسا و نیمه رما ببس توافتم ندوب راک آ یدم رازاب تامدخ و

لااک یم دوش .

نوناق ق ي تم

1دحاو و ارگمه یی ق ي تم اه

رد نیا خب

، زا نابم ی رظن ی هب ب ی نا روئت ی نوناق ق ی تم دحاو هتخادرپ م

ی دوهش ههک رد

تاعلاطم برجت

ی هب روط هدرتسگ ارب ی سررب ی ارگمه یی تمیق اه هدافتسا هدش تسا .

ق نوناق ی تم دحاو ی ک ی لوا زا ی ن رظن ی ه اه ی داصتقا ی رد بدا ی تا لام ةی ب ی ن للملا تهسا

هک ب ی نا م ی دنک غ رد ی با زه ی هن اه ی لمح راجت عناوم و لقنو ی

، ی ک لااک ی اب صخشم هی

د

1.Law of One Price

اهروشک مامت رد زا

ق ی تم ی ناسک ی رادروهخرب دهشاب

؛ ا زا لهبق ههتبلا ی

ههکن ق ی تهم اههلااک

اهروشک رد دنناوتب ی

اقم توافتم ی

هس تمیق تسا مزلا ادتبا ،دنوش هب اه

ی ک دهحاو لوهپ ی

کرتشم .دنوش لیدبت

زا رظن ظاحل ی

، تسج و وج ی لم و دوس ی

تا برآ ی ژارت ق ی تم ی ک لااهک ی ی ناهسک رد ار

اهروشک ی ربارب فلتخم م

ی رب .دزاس ا قبط

ی ن روئت ی

، دودحم رد ة

ی ک ن روشک ی ز لم هی تا

برآ ی ژارت رف هب یا دهن ی روآدوهس و

ر نودهب ی کهس هم لاهطا ی

دوهش هشان ههک ی فلاتهخا زا

تمیق اه ی رخ ی د نامزمه شورف و هی

ک رد لااهک هی ک هشخبدنچ رازاهب ی

تهسا لم . هی تا

برآ ی ژارت

، نتبم هک ی ناکم رب ی مز اضاقت و هضر

،تسا ق هب ماجنارس ی

تم ی ارب دحاو ی لااهک ی

روکذم یهتنم م ی دوش

؛ دب ی ن ترت هی ب ههک برآ ی ناگدهننکژارت لااهک

ار زا رازاهب ی ههک اراد ی

ق ی تم اپ یی ن تسا رازاهب(

دهبم ) رخ هی راد ی یهم دهننک و رد رازاهب ی ههک زا ق ی تهم رتلااهب

رادروخرب تسا

رازاب(

دصقم ) هب شورف م ی دنناسر . ای ن لم بجوم ازفا ی هضر رد رازاب

دصقم و رد تن ی هج هاک ق ی تم رد نآ رازاب هم ی دوهش . ناهمزمه

، رد رازاهب دهبم ازهفا ی

اضاقت نتفرلااب ق ی تم لداعت ی دراد لابند هب ار و

رد اهن ی ت رد لوط ناهمز ق ی تهم نآ لااهک

رد ره ود رازاب ی ناسک م ی دوش

؛ رد تن ی هج دوس لصاح زا برآ ی ژارت هب رفص یم دسر و ا هی ن

لم ی تا فقوتم م ی دوش .

ق نوناق هچرگ ی

تم زادنا هب دحاو ة

فاک ی هم رهظن هب لوقعم ی

،دهسر عقاو هی ت اهه ناهشن

م ی هد ن د رظن تهسا نکمم لم رد هک ةهی

ق ی تهم ن قهقحت دهحاو ی

دهبا

؛ دهب ی ن ههک اهنعم

برآ ی اهرژارت لااک لاقتنا رد ی

روشک هب نازرا ی

ق زا هک ی تم تهسا رادروهخرب لااهک نآ رتلااب

زه اب ی هن اه یی زه نوچمه ی

هن اه ی هکبش هب طوبرم اه

ی ح لم زوت ،لقنو ی

،ع و شورهف هرهیغ

هجاوم دن ا هک ی ن زه ی هن اه تسا نکمم عومجم رد بجوم

زهرپ ی هن تمیق ندش اه

ی بسن ی

ش اهلااک نآ دو

زوت لم رد و ی

ع اهلااک ار اراکان اب یی هجاوم زاس ا .د ی ن زه ی ههن اهه ی لهقن -

لاقتناو تسا نکمم ث اب

دوش توافت اه ی ق ی تم ی ارب ی لااهک ی اهروهشک رد صخهشم اهی

قطانم فلتخم کی روشک نانچمه قاب

ی هباشم روط هب .دنامب

، فرعت دوجو ة

هکرمگ ی ور ی

اهلااک ی تادراو ی ب فاکش هب تسا نکمم ی

ن ق ی تم اهلااک ی تنم اهروهشک رد صخشم هه

ی

دوش . زا برجت رظن

،ی م رظن هب ی ق نوناق دسر ی

تم ارب دحاو ی لوا داوهم ةهی ههلدابم رد هدهش

سروب اه ی دم ة دعت زا سپ هتبلا ،لااک ی

ل ارب ی خأهت و اههدادرارق توافت نتخاسروظنم ی

ر

وحت رد ی ل ارب اما دشاب داص ،لااک ی

اهمتم تلاوهصحم ی

ز زا ی دهک ی رگ و تا ونهصم دهننام

ن داص تامدخ ی

تس (

Carbaugh, 2009

.)

اش ی نا رکخ تسا هک هولا رب برآ ی ژارت ناکم ی مز اه ی د ی رگ ی ن ی ز دوجو راد ن د ههک ببهس

م ی وش ن د تمیق اه ارگمه وش ن د

؛ یارب لاثم تح ی رد غ ی با برآ ی ژارت دوجو رازاب تباقر لماک

ببس م ی دوش هب روط بط ی ع ی ارگاو یی تهمیق اهه دودهحم دوهش هل ی نک رد تن ی هج ة دوهجو

برآ ی ژارت دودحم هب لد ی ل دوجو فلاتهخا ق ی تهم اههلااک ی هباهشم رد رازاهب زا هی ک وهس و

اپ یی ن ندوب تردق نومزآ اه ی ر ی ش ة دحاو زا وس ی د ی رگ ببس م ی دوهش ههک هضرف ةی رفهص

نبم ی رب دوبن ارگمه یی در دوشن و زا ا هی ن ور هنچ ی ن تن ی ههج گ هی ر ی دوهش ههک ارگمه یهی

تمیق اه دوجو درادن (

Pippenger and Philips, 2006

.)

اب لاد هب هجوت یل

ی ظن ی ر راجت عناوم ندوبرتمک ی

غ و هی ر راهجت ی

، ی ناهسک دهحاو ندوهب

لوپ ی

، لوت لماو دازآ کرحت ی

د س خاختا و ی

تسا اه ی داهص لاهمتحا تهلود رظن ندوهب

ةهی

نوناق ق ی تم لخاد رد دحاو ی

ک اقم رد روشک ی

هس قم اب ی سا ب ی ن ب لهلملا ی رتهش تهسا . ههب

یکیروئت ظاحل

، رازاهب زا رتهشیب اههلااک رازاهب رد تهمیق یهیارگمه هک تسا نیا رب راظتنا

یم هلئسم نیا .دشاب تامدخ رد ژارتیبرآ دوجو زا یشان دناوت

سوهملم و لااهک رازاهب ندوهب

یارب تامدخ اب هسیاقم رد اهلااک

فرصم دشاب ناگدننک

، هک یروط هب اهلااک

رد هسیاقم

اب تامدخ سوملم رت دن و فرصم ناگدننک رتهب

و تحار رت یم دنناوت یهگژیو دروم رد یاهه

همیق توافت و دننک رظن راهظا فلتخم یاهرازاب رد اهلااک تیمک و تیفیک هب طوبرم ار ت

ک کرد دنن مادهقا رهگید رازاهب کی زا دیرخ ای نآ ژارتیبرآ دروم رد و نک

رهما نیهمه و دهن

تمیق رتشیب ییارگمه ببس یم روشک کی فلتخم قطانم رد اه

یارهب هلئهسم نهیا .دوش

دروهم رد دهنناوتب یداصتقا نلاما تسا نکمم دنچره .درادن تی وضوم نادنچ تامدخ ارا تامدخ تیمک و تیفیک ئ

ه لهیلد ههب نکیهل دننک رظن راهظا صخشم تمیق یارب هدش

دوبن هطساو یارب ژارتیبرآ کی زا اهرگ

رهگید یوهس زا تامدهخ ندوهبن هرهیخخ لباق و وس

یم ببس .دنامب یقاب دوخ توق هب نانچمه قطانم نیب رد تمیق توافت دوش

رورم ي برجت تاعلاطم رب ی

رد روشک لخاد

، ارگمه دروم رد یی

تمیق اه سررب ی اه ی دودحم ی ماهجنا هدهش رد .تهسا

مز ی ن ة ارگمه یی تمیق اه

، ددعتم تاعلاطم ی

ههب ههک تهسا هدهش ماجنا روشک زا جراخ رد

خرب هب راصتخا ی

زا مهم رت ی ن جراخ تاعلاطم ی

هراشا م ی .دوش

زابهش ی

، حلاف ی ملاغ و ی ( 1391 هب اب ) گراک ی ر ی نومزآ اه ی لناهپ دهحاو ةشیر ی

اهب و

هداد زا هدافتسا اه

ی هناهام ة ناتهسا اهه ی روهشک رد لاهس یاهه 1381 - 1389 ارگمه ، یهی

ق صخاش ی

تم فرصم ا رد هدننک ی

نار سررب ار ی اتن .دندرک ی

ج برجت ی هم ناشن ی دههد ههک

ارگمه یی صخاش اه ی ق ی تم ناتسا رد اه

ی گتسب روشک ی

اپ ناتسا باختنا هب ی

ه اهب و دراد

پ ی اد ی ق نوناق زا فارحنا ی

تم دحاو رب رثا ی ک لحم کوش ی

م ارگمه ت رهس هسوت یهی

دودح رد 5

/ 1 .تسا لاس

لسراپ ی و و

1ی ( 1996 ارب ) ی مخت ی ن ت رس ارگمه یی حطهس ههب

2PPP

زا هداد اهه ی

لصف ی ق ی تم 51 ارب لااک ی 48 ا رد رهش هی

تلاا دهحتم ة رمآ ی اهک یناهمز ةرود رد 1975:1

-

1992:4 درک هدافتسا

دن ا هب و ی ن تن ی هج سر ی دند هک ت رس ارگمه یی تمیق اهه ی بهسن ی

هبساحم ارب هدش ی اهرهش ی رواجم مه رتلااب اهرهش زا ی زا رود مه

؛تسا هتبلا لصاف ة ب ی ن

عقوم ی ت اه ی ناکم ی اهنت م ی دناوت هخب کچوهک ی زا ت رهس اهه ی ارگمه یهی ار تواهفتم

ضوت ی ح نآ .دهد تن نینچمه اه ی

هج هک دنتفرگ ت رس

ارگمه یی تمیق اه ی بهسن ی ارهب ی

اهلااک ی راجت ی رقت ی

ًاب 4 ات 5 ارب و لصف ی

تامدخ 4 / 15 .تسا لصف

تچس ی ناراکمه و (3

2002 ن ) ی ز ارگمه یی تمیق اهه ا رد هی تلاا دهحتم ة رمآ ی اهک ار اهب

شور زا هدافتسا اه

ی جنسداصتقا ی

لناپ ی نآ .دندرک هعلاطم ق زا اه

ی تم نلااهس ة 19 رههش

دم ة رمآ ی اک لاس رد یاه 1918 ات 1995 هدافتسا درک دن ارگمه ت رس و یهی

اهپ یی ن ی رد

دودح 9 دندروآ تسد هب لاس

؛ اب هتبلا ی د لد هب درک ناشنرطاخ ی

ل ا ی هکن نآ هداد زا اه اه

ی

مک رت ی هدرک هدافتسا تسا نکمم ،دنا

رادقم ارگمه ت رس یی

ق ی تم مخت ی ن دز ة نآ اه هب

تمس لااب شروت .دشاب راد

ای

4اکاس ( 2003 علاطم رد ) ة

ا( لناپ دحاو ةشیر نومزآ زا هدافتسا اب دوخ هی

،م و نارهسپ

ش ی ن

5) ربارب ی تردق رخ ی د ار رد ب ی ن تفه رهش نپاژ سررب ی هدرک و ارب ی ا ی ن روهظنم زا

هداد اههه ی صخاههش ق ی تههم فرههصم دههننک ة 13 هورههگ لااههک یی لاههس رد یاههه

1960 اههت

1998 هدافتسا هدرک

تسا . اتن ی ج ا ی ن ههعلاطم ناهشن هم ی دههد ههک رد رهه تهشه هورهگ

اهلااک ی راجت ی و ود هورگ زا 5 هورگ اهلااک ی غ ی ر راجت ی دروم سررب ی

، ضرف ی ه اه ی رفهص

1. Parsley and Wei 2. Purchasing power parity 3. Cecchetti et al.

4. Esaka

5. Im, pesaran and shin

نآ اه نبم ی رب دوبن ارگمه یی ق ی تم بسن ی اهلااک ب ی ن

،اهرهش رد حطس 5 دصرد در هدهش

تسا

؛ نینچمه اتن

ی ج ا ی ن هعلاطم ناشن م ی دهد هک ربارب ی تردق رخ ی د رد دروم اهلااک ی

راجت ی ب ی رتش زا اهلااک ی غ ی ر لباق هلدابم رارقرب تسا .

نآ ،دشرم ل و

1ی ( 2006 زا هدافتسا اب ) لحت

ی ل ارگمه یی وپ هی ا یی ق ی تهم اهرههش رد ی

ار دنه لاس رد یاه 1988 - 2001 ومزآ دند رود و ة نامز ی لومعم ار ی ارب ی تمیق اهه رد 25

رهش دم ة دنه اسانش یی و هبساحم رک د .دن نآ اه رد بهساحم ة ت رهس ارگمه یهی ق ی تهم

ارب ی اهرهش ی سک عبات زا دنه نآ لمعلا

ی هرهب دنتفرگ و ت رس ارگمه یهی دزن هی ک ههب

هام هس ار دروآرب دندرک

؛ نینچمه ت رس

ارگمه یهی دهحاو ةهشیر شور زا هدافتهسا اهب ار

پا دروآ تسد هب لن دن

ا هب و ی ن تن ی هج سر ی د هک دن ت رس ارگمه یی لهصاح لاهنآ شور زا ی

ز

ارگمه یی اقم رد ی هس اب شور دحاو ةشیر اپ

د لن ی ات رس ی ع رت .تسا

ناف و و

2ی ( 2006 ) ارگمه یهی صخاهش ق ی تهم ار ارهب ی روهشک هچ ی ن اهب هدافتهسا زا

نومزآ اه ی دحاو ةشیر لناپ

ی و لدم غ ی ر طخ ی تشگزاب ههب

م هی گنا ی ن ههعلاطم هدرهک دهنا .

نآ اه اب هدافتسا زا هداد اه ی ناهام ة صخاش ق ی تم فرصم هدننک ارب ی 36 رهش مهم هچ ی ن

هب تدم 7 لاس نازیم ارگمه یی ار رد دودح 3 ات 4 هام دروآرب هدرک دنا .

نارسپ و ناراکمه (3

2006 رهبارب ) ی رخ تردهق هی

د رد ار 12 ههبود شور ههب روهشک ود

زرا ی با ی درک دن ارب و ی ا ی ن هداد زا روهظنم اهه

ی هناهام ة ق صخاهش ههب طوهبرم ی

تهم لهک

فرصم و هدننک 19

لااک هورگ یی

ینامز ةرود رد 1988:1

- 1995:12 نآ .دندرک هدافتسا

اه

لد هب ی ل کچوک ن ندوهب هنوم ة هسررب دروهم ی

هداد شور زا ار اهه

Bootstrap

همعت ی م ی ههتفا

زاسزاب ی هدرک و هر ی تفا هبود ود ار اب هدافتسا زا هداد اهه ی زاهسزاب ی هدهش همخت ی ن دهندز .

اتن ی ج ب ی رگنا ا ی ن تسا هک م ی گنا ی ن ناوارف ی تمیق اه ی بسن ی ارهگمه رد دروهم هورهگ اهه ی

لااک یی

، زا 26 / 0 ات 49 / 0 هدوب تسا

؛ نینچمه اتن

ی ج ناشن م ی دهد ههک هناوارف ی ههبود ود ی

تمیق اه ی ارگمه رد دروم هداد اه ی هورگ لااک یی ب ی رتش زا هداد اه ی لک هدوب تسا .

ل ی و

4گناه ( 2006 اپ رب ) ةی جنهسداصتقا شور ی

وپ ،لهناپ هی ا یی ق صخاهش ی

تهم 42

لااک هورگ یی

، عقاو دزمتسد ی

و دصرد ب ی راک ی هب اداهناک رسارس رد ار ه

همک روهط ی

زرا هی با ی

ارب و هدرک ی

ا ی ن هداد زا روظنم اه

ی ق صخاش ی

تم فرصم ههب طوهبرم هدهننک 12

ناتهسا

1. Morshed, Ahn and Lee 2. Fan and Wei

3 . Pesaran et al.

4. Li and Huang

اداناک رد رود ة نامز ی وناژ ةی 1995 ات سرام 2004 هدرک هدافتسا اهتن .دنا

ی ج ا هی ن ههعلاطم

م ناشن ی دهد رد هک رتشیب هورگ اه ی لااک یی ضرف ی ه ر دوجو ی هش ة رف عهفن ههب دهحاو یا

دهن

م ی گنا ی ن نامز دنور نودب تشگزاب ی

فداصت ی ا و تسا هدش در ی

ن تن ی هج اههلااک دروم رد ی

راجت ی م افتا تامدخ زا رتمک ی

دتفا هک ی هتفا اه ی وعب ی بدا زا ی تا ا رد دوجوم ی

ن مز ی هن

م لاچ هب ار ی

دناشک

؛ ،نیا رب نوزفا اتن

ی ج ا ی ن م ناشن هعلاطم ی

دهد ت رهس سوتم هک

ارگمه یی ق ی تم هورگ رد اه ی رف ی ازهجا رد و لاهس فهصن دودهح رد ی

دهم ة صخاهش

ق ی تم فرصم ارگمه ت رس هدننک یی

دودح رد ود

تسا هام

؛ اهتن نیهنچمه ی

ج رگناهیب نآ

فلاتخا هک تسا دصرد

ب ی راک ی ب رد ی ن ناتسا ب اه ی رتش عقاو دزمتسد زا ی

قاب ی م ی دنام .

ساگراو ت ی

1زل ( 2008 علاطم رد ) ة

نومزآ زا هدافتسا اب دوخ اه

ی زا لهناپ دهحاو ةهشیر

رط ی ق ربارب دهاوش و کرادم ی

رخ تردق ی

،د رازاب حطس ی

هچراپک زاهس ی هلخاد ی رد ار 16

دم رهش ة

زکم ی ک سررب ی ارب و هدرک ی

ا ی ن هداد زا روظنم اهه

ی ق صخاهش ی

تهم فرهصم

دننک ة 8 لااک هورگ یی

اهلااک زا م ا ی

راجت ی غ و ی ر راجت ی رد رود ة ناهمز ی وناژ هی ه 1980

ات روآ ی ل 2001 اتن .تسا هدرک هدافتسا ی

ج ا ی ن م ناشن هعلاطم ی

دههد رهبارب ههک ی

تردهق

رخ ی د رب نومزآ ساسا اه

ی دحاو ةشیر

2LL

و

3IPS

لااهک هورگ تفه رد یی

رهب و ساهسا

نومزآ

SURADF

رد اهنت ی ک اهلااک رازاب ی

راجت ی .تسا رارقرب

و ی ادنام (4

2009 علاطم رد ) ة

غت دوخ یی ذپر ی ر ی ق ی تم و ارگمه یی تمیق اه زنودنا رد ی

زرا ار ی با ی ارب و هدرک ی

ا ی ن ق صخاش زا روظنم ی

تم 35 رد لوهصحم 45

وناژ زا رههش ةهی

لاس 2002 روآ ات ی ل لاس 2008 اتن .تسا هدرک هدافتسا ی

ج ا ی ن ناشن هعلاطم یم

دهد هک

رود رد ة سررب دروم ی

، تمیق زنودنا رد اه ی

ق نوناهق هب ی

تهم تهسا هدهش ارهگمه دهحاو

؛

غت نینچمه یی

ر ذپ ی ر ی ق ی تم ی ک مه رد لوصحم ة

غت زا اهرههش یی

ذهپر ی ر ی ق ی تهم همه ة

رد تلاوصحم دودحم

ة ی ک کچوک رهش زه .تسا رت

ی هن اه ی لقن هعهسوت حطهس و لاقتناو -

ی گتفا ی رد غت یی ذپر ی ر ی ق ی تم اتن .تسا مهم ی

ج ا ی ن هم ناهشن هعلاطم ی

ت رهس ههک دههد

ارگمه سوتم یی

ارب ی اهلااک ی ندشدساف ی

دزن ی ک هب 9 اهلااک و هام ی

غ هی ر ندهشدساف ی

32 - 36 ارب و هام ی تامدخ 18 - 19 و تسا هام ت رس

ارگمه یی مه ة تلاوصحم هب

ه روهط

1. Vargas-Te'llez 2. Levin and Lin 3. Im, Pesaran and Shin 4. ^Wimanda

دودح سوتم 16

- 17 و .تسا هام ی

ادنام نینچمه ارگمه ت رهس ههک داد ناهشن

یهی ههب

تمیق توافت اه

ی لوا ی ه لصاف هب هن و ة

ب ی ن گتسب اهرهش ی

.دراد

ی ناگزا و یی ادوکزامل

1ی ( 2011 ارگمه ) یی تمیق اهرهش رد اه ی

ا ی تلا رمآ هدحتم ی

اهک

هر زا هدافتسا اب ار ی

تفا هبود ود ی ق ی تم

2ی سررب ی درک دن ا ههب و هی ن تن ی ههج هسر ی دند ههک

ت رس ارگمه یی ارب ی مه ة اهلااک 64 / 1 لصف هدوب هنعم روهط ههب هک ی

کهچوک راد زا رهت

اتن ی ج تسا هباشم تاعلاطم

؛ نینچمه ت رس

ارگمه یی ارب ی اهلااک ی راجت ی 37 / 1 لهصف

ارب و ی اهلااک ی غ ی ر راجت ی 75 / 2 ارب و لصف ی

اههلااک ی غ هی ر ندهشدساف ی

رقت ی ًاهب 45 / 1

لصف دروآرب هدش تسا .

رد رتشیب خا تاعلاطم ی

،ر ارب ی سررب ی ارگمه یی مخت و ی ن ارگمه ت رس یی

تهمیق اهه

نومزآ زا اه ی هدافتسا لناپ دحاو ةشیر هدش

د هک تسا ی

د ی لک ی عضو زا ی ت ارگمه یهی رد

ی ک م تسد هب ار روشک ی

دهد ا رد . ی ن قحت ی ق

، ارب ی سررب ی ارگمه یی حطس ق ی تم اهلااک

و تامدخ ب رد ی ن ناتسا اه ی ا ی نار هر زا ی تفا ود ههب ود ی ق ی هتم ی هم هدافتهسا ی

ههک دوهش

عضو ی ت ارگمه یی ناتسا تفج هب تبسن ار اه

ی سررب دروم ی

ا رد ی نار هم تسد هب ی

دههد .

نارسپ (3

2005 ا هک داد ناشن ) ی

ن شور رد تروص ناسمهان دوجو ی

راو ی سنا گتهسباو و ی

عطقم ی هبود ود ی ناتسا ن اه ی ز .دوب دهاوخ ربتعم

ارگمه نومزآ شور یی

تميق رشت و اه ی

ح هداد اه ي رامآ ي

درانرب و فلارود (4

1995 و 1996 ) لوا ی ن ناسک ی دندوب هک ارگمه یی ار رد دودهحم ة هی ک

روشک رعت ی ف درک دن و ارب ی ا ی ن روظنم زا نکت ی ک ارگمه یی غتمدنچ ی هر هرهب رب دند .

بی رتش تاعلاطم طوبرم

هب ارگمه یی حطس موم ی تهمیق اهه دوهجو دهحاو ةهشیر رد

تمیق اه ی بسن ی هقطنم ا ی ار هب روط کرتشم هب

سو ی ل ة شور ر ی ش ة دحاو

5لناپ آ هدومز دنا

رب و مخت ساسا ی

ن سرگر ی نو اه ی ارگمه ت رس لناپ دحاو ةشیر یی

هدرک هبساحم ار .دهنا

ا رد ی ن تاعلاطم

، ارب ی تمیق نتخاس اه

ی بسن ی اپ زا ةی دادرارق ی ههک تهسا هدش هدافتسا

م ی دناوت ی ک قطنم ة بختنم یا دشاب قطانم همه سوتم

؛ تراب هب ی د ی ،رهگ تهمیق اهه ی

1. Yazgan and Yilmazkuday 2 . Pair-Wise Approach 3. Pesaran

4. Bernard and Durlauf 5. Panel Unit Root

بسن ی تمیق فلاتخا زا اه

ی اس ی ر ق هب تبسن قطانم ی

تم اپ ةی دادرارق ی هدهمآ تهسد ههب

ا هب هجوت اب .تسا ی

هکن اتن ی ج ا ی ن هر ی تفا اپ باختنا هب تبسن ی

ه م ی دهناوت ،دهشاب تواهفتم

تن عون ره ی

هج گ ی ر ی هارمگ تسا نکمم هدننک

وش .د

اربانب ی

،ن ا رد ی ن ارب هعلاطم ی

سررب ی ارگمه یی حطس ق ی تهم هب تامدهخ و اههلااک ی

ن

ناتسا اه ی ا ی نار هر زا ی تفا هبود ود ی تمیق اه ی (

Pair-Wise Approach

) معت ی م ی هتفا ة

نارسپ ( 2005 م هدافتسا ) ی

هک دوش اتن

ی ج ارگمه یی هتح ی اهب دوهجو نگمهاهن ی اهم هب ی ن

هبود ود ی اهرهش ی ا گتسباو ی عطقم ی ن ی ز ربتعم تسا . اب ا زا هدافتسا ی

ن تمیق ،شور اهه

ی

بسن ی ره ود ز حرشب ناتسا ی

ر هبساحم م ی :دوش

( 1

ij,t i,t j,t )

d ln p ln p

( 2 i1,..., N1 , j i 1,... N , t1,....T )

هک نآ رد رود لوطT

ة نامز ی

، وi

ناتساj

اه ی دروم و رظن

lnp_i,t lnp_j,tو

هب ترت هی ب راهگل ی مت

اهب صخاش ی

فرصم تامدخ و اهلااک ی

ناتسا رد اه ی وi

ارهب ،نارهسپ شور قبط .دنتسهj

ی

لحت ی ل ارگمه یی تمیق اه ب ی ن ناتسا اه ی ا ی نار ضرف ةی ری ش ة دهحاو ارهب ی همه ة N(N1) 2

تمیق اه ی بسن ی

، dij,t

،اه اب هدافتسا زا هراهمآ اهه ی

1ADF

،

DF(GLS)

،2 3KPSS

نوهمزآ

م ی .دوش رد ضرف در تروص ةی

ری ش ة ارگمه( دحاو یهی

تهمیق اهه ی بهسن ی هم ) ی ناوهت هنچ ی ن

تمیق هک درک طابنتسا اه

ب ی ن رد رظن دروم ناتسا ود لوط

اراد نامز ی ارگمه یهی تهسا و رد

غ ی ر ا ی ن تروص ارگاو یی تمیق اه ب ی ن ود ناتسا رارقرب تسا (

Pesaran, 2005

.)

رد ا ی ن قحت ی ق

، اقم روظنم هب ی

س ة ارگمه ههجرد یهی

ق ی تهم هب تامدهخ اهب اههلااک ی

ن

ناتسا اه ی هداد زا روشک فلتخم اه

ی طوبرم ق صخاهش هب ی

تهم فرهصم دهننک ة و اههلااک

تامدخ هدافتسا ارب .تسا هدش ی

ا ی ن رامآ تا لاطا روظنم ی

ره ی ک زا 30 ا ناتسا ی نار رد

درورف ی ن لاس 1386 درورف ات ی ن لاس 1391 ههناهام تروص هب و

اپ لاهس بهسح رهب ةهی

1383 اپ زا ی هاگ تا لاطا ی کناب زکرم ی ا ی

4نار جارختسا هدش

تسا .

1. Standard Dickey-Fuller Unit Root Test 2 . Elliott et al. (1996) Test

3. Kwiatkowski et al. (1992) 4. www.cbi.ir

نومزآ اه ي ر ی ةش دحاو رس ي نامز ی

رد ا ی ن قحت ی ق

، ارب ی سررب ی ارگمه یی تمیق اه زا نومزآ اه ی ر ی ش ة دهحاو رهس ی ناهمز ی

(

ADF, DF(GLS), KPSS

) هدافتسا م ی دوش .

ب د نومزآ نتفرگرظنرد ا ی

ک ی معت رلوف ی م ی هتفا لداعم ة سرگر ی نو ی ز تروص هب ی

ر دهاوخ

دوب :

( 3

ij )

p

ij,t jt ij ij ij,t s ijs ij,t s ijt

d a  t  d _ d _

    



₁ 

هر ی تفا اج ی زگ ین ی ارب ی ر نومزآ ی ش ة د دحاو ی هک ی همعت رلوهف ی

م ی ههتفا نوهمزآ

KPSS

ا نآ رفص ضرف هک تسا ی

اتس غتم ندوب ی

اهر ی رس ی نامز ی ز تروهص هب و تسا هی

ر رعت هی ف

م ی دوش :

( 4 )

T t ijt ijt

ijT

T S

KPSS ( )

S ( )



 ²



₁ ² 2

هک s ( )ijT²

راو ی سنا تدهمدنلب

st

همخت زا هدافتهسا اهب ی

ن دهننز ة

Newey-West(HAC)

ب ه م تسد ی آ ی د ز تروص هب هک ی

ر ب ی نا م ی :دوش

( 5

T T )

ijt ijt ij,t k

ijT t k k t k

S ( ) e [ w ( e e )]

T T

  

    





²

 

2

1 1 1

1 2

دادعتℓ

هفقو تسا و بلغا هب تروهص / Ta

1

رعت 0 75 هی ف هم ی دوهش و k1 2, ,..., و

k

w   k 1  رجنپ 1

ة تلتراب تسا

𝑠_ijt . هب تروص ز ی ر ب ی نا م ی دوش :

( 6

t T )

ijt ij ijt ijt ij ij t ijt

s e , e (d d ) , d T d

 



 





1    ¹



1

اب ی د رامآ هک درک هجوت ة

ضرف KPSS

ةی ارگمه دوجو رفص یی

رامآ و

ADF(ρ)ة ضرف

ةی

رفص دوبن ارگمه یی ار یم دیامزآ ( .)Ibid

ی ک ی نومزآ زا اه یی رامآ ود هب تبسن هک ة

وADF

زاKPSS

هب صاوخ رهتهب بهتارم

ی

،تسا رادروخرب نوهمزآ

ر ی هش ة دهحاو

DF-GLS

تهسا ههک تاکهسا و ورهبنزور ،تهیلا

1

( 1996 ار نآ ) فرعم ی هدرک .دنا

ای ن نومزآ هب حرش ز ی ر :تسا

( 7

ij )

d d p d

ij,t ij ij,t s ijs ij,t s ijt

d  d _ d _ 

  



1  

هک نآ رد

d_ij,t^d

ب ه ناکم روط ی رس ی دش ادزدنور

d_ij,tة رس .تسا ی

گتسب هدش ادزدنور ی

هب

ای ن دوش هتفرگ رظن رد دبم زا ضر اب لدم هک دراد یا

نامز دنور اب ی

ب . ه لک روط

،ی لدهم

نامز دنور اب ی

ب ی رتش م هدافتسا ی

دوش ز تروص هب هک ی

ر دوب دهاوخ :

( 8 )

d

ij,t ij,t

d d   ^₀ ^₁t

هک رد نآ

β̂₁(

β̂ ,_°

ب ) ه سو ی ل ة سرگر ی

d_ij نو ور̅̅̅

z_ij ی ب̅̅̅

ه هدمآ تسد دنا

، اج یی هک :

( 9 )

IJ ij, ij, ij,T

( )d7 (d , (₁ 1L) d ,..., (₂ 1L) d )

( 10 )

IJ ij, ij, ij,T

( )z8 (z , (₁ 1L)z ,..., (₂ 1L)z )

و zij,t ( , t)1 C و

 1 T تسا

نک هجوت . ی

د دهبم زا ضر اب لدم رد هک 7

-

= و c

طخ دنور لدم رد ی

5 / 13 -

= تسا c

(

Maddala and Lahiri, 2009

.)

رد همادا

، زم یا ا و اعم ی ب ره ی ک زا نومزآ اه ی ر ی ش ة دحاو یهسررب هم ی دوهش . و دیعهس

2یکید ( 1984 ) هب ا ی ن تن ی هج سر ی دند هک رد بلغا رس ی اه ی نامز ی ،نلاهک تراهب

MA

رادانعم ی دان تروص رد هک دراد دوجو ی

هد نآ نتفرهگ زوت

هی ع نوهمزآ هتحDF

ی ههب روهط

بناجم ی ن ی ز لباق ارجا دهاوخن دوب . رد ارش ی ط ی هک تراب ورزهبMA

دهشابن

، هم ی ناوهت

رف یا دن موم ARMA

ی سوکعم ذپ ی ر ار اهب هی ک رف یا دهن نAR

هی ز رقت هی ب دز

؛ ههتبلا رهگا

رتماراپ م ی گنا ی ن کرحتم ورزب

،دشاب لوط هفقو اب ی د هب م ی ناز فاک ی ورزب باختنا دوهش

،

رد غ ی ر ا ی ن تروص رقت ی ب عضAR

ی ف .دوب دهاوخ

تاکن زا هدافتسا رد هجوت دروم وAIC

اربSIC

ی ا ههفقو لوط باختنا هی

ن ههک تهسا

1. Elliott, Rothenberg and Stock 2. Said and Dickey

ای ن عم ود ی را هفرص هفقو لوط باختنا رد وج

یی م ی دننک نامز اما ی لمج هک ة ر اب اطخ ی ش ة

دزنMA

ی ک هب 1 - نومزآ ،دشاب هتشاد دوجو شروت ADF

راد تسا ارهب و ی و نآ حلاهصا

مطا ی نان اتن زا ی ج نومزآ هب طوبرم بترم تسا مزلاADF

ة رتلااب دوش ظاحل لدم ردAR

؛

نیا رب نوزفا ا اب

ی هکن فقو لوط باختنا ماگنه ة

سم ورزب ئ

ل ة ثأت ی ر قاب ردMA

ی هدنام زا اه

بی ن م ی دور لو ی ازفا ی غتم ی اهر ی ضوت ی ح ی

، تردق نومزآ ار ب ه روهط لهباق ههظحلام ا

ی

هاک م ی

1دهد

؛ اربانب ی ن نومزآ ا ابADF

ی هکن ب زونه ه رد لومعم روط نومزآ

اه ی ر ی هش ة

دحاو هدافتسا م ی

،دوش لو ی هراومه اب ود فعض ساسا ی گتسباو ی اتن ی ج هب زادهنا ة ههنومن و

ناوت اپ یی ن نومزآ هارمه

2تسا .

دننامه ثحب لوط هفقو ارب ی

، ADF

اتن ی ج نومزآ ر ی ش ة دحاو KPSS

ن هی ز ههب لوهط

فقو ة هدافتسا هدش رد مخت ی ن راو ی سنا رایسب ساهسح هدوهب

و ناهمه هصوصخ ی تا تردهق

اپ یی ن دراد ارADF

.3

ی ک ی نوهمزآ زا اهه

یی هساسح ههک ی

ت نوهمزآ دروهم رد زادهنا

ة اهپ ناوهت و ههنومن یی

ن

نومزآ اه ی وADF

ارKPSS

لح م ی

،دنک نومزآ ر ی ش ة دهحاو

DF-GLS

تهسا . نوهمزآ

ر ی ش ة دحاو

DF-GLS

دنچره زا ظاحل ناوت نوهمزآ و ی هگژ ی اهه ی بهسانم رهت ی دراد اهما

دننامه نومزآ اه ی لبق ی ا رد ی ن لئهسم نانچمه نومزآ ة

ههفقو لوهط باهختنا مهشچ ههب

یم دروخ رظن قبط .

Ng-Perron

( )،1995

ا ی ن نومزآ نامز ی هک

4DGP

هارمه رظن دروم

اب رادقم فنمMA

ی زادنا صاوخ نانچمه ،دشاب ورزب ة

اپ یی ن نآ .تشاد دهاوخ ار ا اه

هی ن

عم زا هدافتسا اب ار نومزآ ی

را تا لاطا ی معت ی م ی هتفا

(MIC)

اقترا5

داد دن و ناشن دنداد ههک

رگا

ًاعقاو رد درومDGP

رظن لمج ة فنمMA

ی ورزب دوجو هتشاد

،دشاب نومزآ دروم رظن

م ی دناوت رب ا ی ن سم ئ هل هبلغ نک د . ای ن عم ی را زا ب ی رتش ی ن هفقو عورش یم دنک و بترم ة هفقو ة

بسانم ار اب نومزآ رتلااب ی ن اراک یی هفقو ارب ی رادانعم ی یمرب .دنیزگ

تعرس ارگمه یی

اش ی نا رکخ تسا هک رد بلغا تاعلاطم برجت

ی ارب ی بساحم ة ت رس ارگمه یی زا ود عم ی را

1. Maddala and Kim (1998)

2. Maddala and Lahiri (2009), p. 557 3. Maddala and Kim (1998)

4. Data Generating Process 5. Modified Information Criterion.

و ADF DF-GLS

م هدافتسا ی

دننک اراد ود رهه ههک ی

لوهمرف دنهباهشم (

Mohsin and

Gilbert, 2010

.) رد ا ی ن قحت ی ق

، هتهشذگ تاهعلاطم دننامه

، هعلاطم ههلمج زا ة

ی ناهگزا و

یی ادوکزامل ی ( 2011 )،

ارب ی مخت ی ن ارگمه ت رس یهی

ره ههب طوهبرم هی

ک

𝑑_ij,t زا زا اهه

ز لومرف ی ر هدافتسا م ی دوش :

( 11 ln )

half lives

ln( )

 2  1

هک نآ رد رضβ

ی ب غتم هب طوبرم هی

ر فهقو اهب قI

ی تهم بهسن ی لداهعم رد دI

ی هک ی - رلوهف

معت ی م ی هتفا ( تسا

Yazgan and Yilmazkuday, 2011

.)

تبسن ناوارف ی تفج ق ي تم اه ي ارگمه

رد ا ی ن تمسق

، دعب زا ارجا ی نومزآ اه ی ر ی ش ة دحاو تبسن ههب همه ة تهمیق اهه ی بهسن ی

نکمم تبسن ناوارف ی دوجو ارگمه یی تمیق اه ب ی ن هبود ود ی ناتسا اه اب هجوت ههب لوهمرف

ز ی ر هبساحم م ی دوش :

( 12

N N )

NT i j i ij,T

Z Z

N(N )



  

 ²

 

₁¹ ₁

1

𝑧_{𝑖𝑗,𝑇} هک غتم ی ر زاجم ی

𝑧̅_𝑁𝑇و ب ی رگنا ناوارف تبسن ی

تمیق اهه ی بهسن ی غ هی ر ارگمه ،تهس

ب ه روط ی هک ناوارف تبسن ی

تمیق تفج اه

ی طبار زا ارگمه ة

𝑧̅_𝑁𝑇 ( - 1 م تسد هب ) ی

آ ی د .

سپ نومزآ ماجنا زا مه هب تبسنKPSS

ة N(N1) 2

تمیق اه ی بهسن ی

، غتم هی ر

زاجم

𝑧_ij,Tی رعت ی ف م ی دوش دب . ی ن رهگا هک تروص

𝐾𝑃𝑆𝑆_ijt(ℓ) > 𝐾_𝑇,𝛼

هضرف ،دهشاب ةی

نبم رفص ی ارگمه دوجو رب یی

تمیق در اه یم دوش

𝑧_ij,T و رادقم ی ک صاهصتخا دوهخ ههب

یم دهد و غ رد ی ر ا ی ن م هتفرگ رظن رد رفص اب ربارب تروص ی

دوهش ا رد . ی اهجن

𝐾_𝑇,𝛼 ، رادهقم

ههنارحب ی نوههمزآ ههنعم حطههس ردKPSS

ی راد

αی تههسا

؛ ارباههنب ی

𝑧̅_𝑁𝑇ن ههناوارف تبههسن ی

تمیق اه ی بسن ی م ناشن ار ی

دهد ارگمه زا هک یی

تمیق ن رادروخرب اه ی

دنتس .

نینچمه

، مزآ دروم رد نو

اه ی ر ی ش ة دهحاو وADF

DF-GLS

ههک هضرف ةی ناهشرفص

رامآ سک رب ة

، KPSS

ر دوجو ی ش ة دهحاو هی ا دوهبن ارگمه یهی ا ماهجنا زا دهعب ،تهسا هی

ن

نومزآ ره هب تبسن اه ی

ک تمیق زا اه ی بسن ی ضرف هچنانچ ی

ه دوبن ارگمه یی غ ی ر در لهباق

،دشاب Zij,T 1 غ رد و

ی ر ا هی ن تروهص Zij,T 0 تن رد .دوهب دههاوخ

ی

𝑧̅_𝑁𝑇 ههج تبهسن

ناوارف ی تمیق اه ی بسن ی مخت ار ی ن م ی دنز هضرف هک ةی ر دوهجو رفهص ی

هش ة در ناهشدحاو

من ی دوش

؛ د تراب هب ی

،رگ ارگمه یی ب ی ن تمیق اه ی بسن ی .درادن دوجو

هچرگا نومزآ اه ی ر ی ش ة دارفنا دحاو ی

گتهسباو هطوبرم ی

هعطقم ی نارهسپ اهما دهنراد

هک داد ناشن ZNT

مخت ی ن دننز ة نعم حطس رد راگزاس ی

راد

αی ارب ی و N

تسا ورزبT

؛

اربانب ی ن ا ی ن م تبسن ی ب دناوت ه تح راگزاس روط ی

گتسباو دوجو اب ی

هعطقم ی ن هی ز همخت ی ن

( دوش هدز

Pesaran, 2005

.)

ی هتفا اه ي برجت ی

رد ا ی ن تمسق

، رب ادتبا لومرف ساسا N(N1)

نوهمزآ ، 2 اهه

ی ر ی هش ة دهحاو

،ADF

KPSS

و

DF-GLS

ارب ی 435 ق ی تم بسن ی شان ی ق حطس زا ی

تهم و اههلااک 435

ق ی تهم

بسن ی شان ی ق حطس زا ی

تم تامدخ 30 ا فلتخم ناتسا ی

نار هم ماجنا ی گ هی در . رهب ساهسا

اتن ی ج نومزآ اه ی ر ی ش ة دحاو

،روکذم اتن ی ج طوبرم هب تبسن هناوارف ی دوهجو ارگمه یهی رد

تمیق اه ی بسن ی 435 هناگ رد لودج اه ی 1

، 2 و 3 شرازگ هدش تسا .

داد ا نومزآ هب طوبرم اه

ی ری ش ة دحاو وADF DF-GLS

، ناوارف تبسن ی

تمیق اه ی بهسن ی

م ناشن ار ی هد ن د ضرف هک ی ه اه ی نآ رفص نبم اه ی رب دوهبن ارگمه یهی تهسا هدهش در

؛ نیهنچمه

اتن ی ج هب طوبرم ناوارف تبسنKPSS

ی تمیق اه ی بسن ی م ناشن ار ی دهد هضرف ههک ی

ه اهه ی رفهص

ای اتس یی نآ لودج هب هجوت اب .تسا هدشن در اه یاه

هناوارف دوجو تبسن هک تسا مولعم طوبرم ی

تمیق اه ی بسن ی سب اهلااک رد ارگمه ی

را ب ی رتش تامدخ زا

،تسا ب ه روط ی راهمآ ههب ههجوت اهب هک ة

ردADF

لودج 1 ، رد حطس نعم ی راد 10 دصرد م ی ناز ارگمه دوجو یهی

تهمیق رد اهه

ی بهسن ی

اهلااک 51 دصرد تسا تمیق رد تبسن نیا و اه

ی بسن ی تامدخ 14 دصرد .تسا

لودج 1 . ناوارف تبسن ی

ارگمه دوجو یی

رامآ ساسا رب

ADFۀ

30 61 N=

T=

5

% 10

نعم حوطس % ی

راد

تمیق حطس

اه^{یبسنیاهتمیق} 0/51 0/36

اهلااک

08 / 0 14

/ 0 تمیق

اه ی بسن ی تامدخ

* ذخأم: : ی هتفا اه ی هوژپ

**

: هفقو دادعت اه ی هدافتسا رد هدش ربADF عم ساسا ی را تا لاطا ی زتراوش (SIC) عت یی ن .تسا هدش