مقایسه تطبیقی گلستان هنر با مناقب هنروران ( بخش نقاشی و نقاشان)

نارورنه بقانم اب رنه ناتسلگ يقیبطت هسیاقم

)ناشاقن و يشاقن شخب (

*رهم يیازریم رغصا يلع

.ناریا ،نارهت ،گنهرف و ملع هاگشناد ،رنه هدکشناد يملع تئیه وضع )90/10/4 :ییاهن شریذپ خیرات ،90/8/11 :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ ،»رنه ناتسلگ« يخیرات ِباتک ود زا دنا هتشاد ناریا يریوصت ياهرنه هنیمز رد يتافیلات رضاح هدس رد هک ينارگشهوژپ يمامت و هدرب اه هرهب دنا هدش فیلات مه هب کیدزن ينامز رد هک يدنفا يلاع يفطصم رثا »نارورنه بقانم« و يمق يشنم دمحاریم يضاق هتشون هدمآرد ریرحت هتشر هب ينامثع نیمزرس رد يرگید و یوفص رصع ناریا رد يکی مهم هخسن ود نیا دنا هتشاد اهنآ هب يرایسب تاعاجرا ًاموزل ،ناشاقن و يشاقن شخب رد هدرک هسیاقم مه اب ار اهنآ تاصتخم ناش ناگدنسیون و اه باتک يفرعم زا سپ دشوک يم رضاح راتشون .تسا رما رد تلوهس يارب .دشاب رثوم اهنآ زا يخرب لیلحت و عفر رد ،اه فلاتخا يیاسانش زا سپ و دیامن يسررب ار اهنآ قارتفا و کارتشا هوجو .دوش رت نشور تایاور فلاتخا مه و اه تهابش مه ات تسا هدش میظنت يا هناگادج لوادج رد نادنمرنه هرابرد باتک ود تاعلاطا ،هسیاقم جاتنتسا يدیدج ياه هتفای اهنآ قیبطت زا مرجلا تسا رگید باتک ياه يهاگآ لمکم باتک ره تاعلاطا يخرب هک هتکن نیا هب هجوت اب »يناهفصا شاقنریم« ار يو يدنفا يلاع هک يدنمرنه تسناد ناوت يم لاثم يارب دیآ راک هب هدنیآ ياه شهوژپ رد دناوت يم هک دوش يم .تسا هدوب »کریم اقآ« نامه دنک يم يفرعم

یدیلک یاه هژاو .ینامثع ،یوفص ،ناشاقن ،يشاقن ،نارورنه بقانم ،رنه ناتسلگ

.E-mail: Aliasghar.mirzaeimehr@gmail.com,021-22366592 :ربامن ،09123849770 :نفلت :لوئسم هدنسیون *

همدقم

ناریا رد يرجه 10 هدس زا شیپ هک يیاه باتک تسرهف هب رگا طوبرم يرثا چیه میزادنایب يهاگن دنا هدش فیلأت ملاسا ناهج و ياه هخاش نایم رد .میبای يمن نآ رد هتسباو ياهرنه و يشاقن هب دنا هتشاد يرتدنلب لابقا ناسیونشوخ ،يریوصت ياهرنه فلتخم عبانم رد ناش هزاوآ و مان يملاسا ندمت نیزاغآ ياه هدس زا هک يلکش هب هک شاقن ينام زج هب هک يلاح رد .¹تسا هدمآ عجارم و و رگریوصت نادنمرنه مان دوش يم دای وا زا يلیثمت و زیمآ هناسفا رامش تشگنا مان دنچ رگا و دروخ يمن مشچ هب عبانم رد شاقن نادنمرنه هک تسا يتافتلا ي هجیتن هدنام ياجرب يقوجلس دهع زا يور رب هک يشقن رانک رد ًلاثم و هتشاد اور نتشیوخ قح رد دوخ نموم ای و دنا هدرک تبث زین ار شیوخ مان دنا هدیشک يیانیم يلافس ًلاامتحا هک يقویع هاشلگ و هقرو دنمجرا باتک شاقن يیوخ دمحم زین ار شیوخ مان يا هشوگ رد هدوب مه روکذم رثا سیونشوخ .تسا هدروآ حتف باب رد اه باتک هک هشیپ تسایس و يرابرد ناگدنسیون زا يراظتنا ،دنا هتخادرپ ،اه قارغا هب هتخیمآ هتبلا و نیطلاس رفظ و زا اّما دنروایب شیوخ ياه هموظنم رد ار ناشاقن مان هک تسین رد هک تسا بیرغ ،گرزب يدعس هلمج زا دنمرنه نازادرپ نخس دراد قیقد رایسب يفیصوت ي هبنج بلغا هک شیوخ لامه يب راثآ و دادغب و تانموس زا نیریش ياه تیاکح زا ولمم هک يیاهراتفگ و زین و شیپ راصعا زا يشاقن چیه مان تسا نایماب و خلب و کبلعب ظفاح زا لاح .²تسا هتشاذگن راگدای هب ام يارب شیوخ راگزور تسا هنافراع و تسین يفیصوت ناشتاشیامرف هک رگید ناگرزب و .دور يم يراظتنا هچ رایسب يشاقن نوچ و دنچ هرابرد ام بوتکم هنیشیپ فصو نیا اب ناگداون يرورپرنه هجیتن رد و دعب هب یرجه مهن هدس زا .تسا ریقف و باتک و عیانص و فَرِح ياه هخاش مک مک هک تسا يناکروگ رومیت

لها ناشن و مان جیردت هب و دبای يم هعسوت نآ هب هتسباو ياهرنه هب مه نآ هتبلا .دوش يم هدروآ عبانم و ریکاذت رد زین ریوصت و شقن خیرات نارادتسود .يقاصلا و يقاحلا راتفگ کی ای و هیشاح تروص و يورهدمحم تسود ،تلاغود ردیح ازریم يوگانث ناریا يشاقن رامش تشگنا و يوفص ازریم ماس و ناوخ هصق دمحم نیدلا بطق هب و هدرک ينکشراتخاس هک دنتسه يتسود رنه و دنمرنه نیفلوم .تشادن يجرا نادنچ رت شیپ هک دنتخادرپ يتاعوضوم ،ریسلا بیبح نوچمه يیاه باتک يدنب شخب هب رگا شیازفا دهاش مینک هاگن ... و هاشتلود هرکذت و سیافنلا سلاجم دمحاریم يضاق هک نآ ات دوب میهاوخ شاقن نادنمرنه روضح هب و يوفص دهع ياه هنایم رد ؛داب شوخ شناور هک يشنم يباتک هرخلااب دندوب جوا رد يیارآ باتک ياهرنه هک يراگزور .³»رنه ناتسلگ« مان هب درک فیلأت رنه لها باب رد يصاصتخا زین ينامثع تلود ،ام يبرغ هیاسمه يعامتجا و يرنه طیارش دنمشیدنا دمحا يضاق اب نامز مه زین اجنآ رد .تسام هباشم ًابیرقت بقانم« مان هب دسیون يم يباتک يدنفا يلاع يفطصم مان هب يکرت ياه لاس دراد رنه ناتسلگ اب يرایسب ياه تهابش هک ⁴»نارورنه يسایس توطس و تردق جوا راگزور ،نارورنه بقانم فیلأت اهرنه هنوگ نیا هب هتشذگ رد زین نانآ تسا )مور( ينامثع تلود يّمک هعسوت ،يوفص رورپ رنه تلود اب تباقر اّما دنا هتخادرپن مهارف يطیارش ،اهرابرد راصحنا زا رنه ندمآ نوریب و اهرنه ود .دوش هتشون نادنمرنه و رنه هرابرد هژیو يباتک ات دنک يم ناوت يم هک يیاج ات دنراد مه اب يرایسب ياه تهابش روکذم باتک تلود ود هب اهنآ نیفلوم هچرگ دیمان رگیدکی لمکم ار ود نآ .دنشاب هتسباو مصاختم

تاصتخم و نیفلوم يتیصخش تبارق اه باتک

يمق يشنم دمحا ریم يضاق :فلا .تسا يمق يشنم دمحا ریم يضاق ،رنه ناتسلگ باتک فلوم نایشنم و ارعش و نادنمشناد زا يشنمریم هب فورعم يو ردپ ياه تیلوئسم و هدوب ، ه930 -984 يوفص بسامهت هاش رابرد مکاح ازریم میهاربا ناطلس ترازو هلمج زا هتشاد يددعتم يتلود يضاق .تسا هدوب راد هدهع ، ه968 لاس ات ار ناسارخ رورپرنه ازریم میهاربا هجوت هیاس رد يگلاس 31 ات يگلاس 11 زا دمحا لاضف رضحم رد و هدرک دشر شردق يلاع ردپ تیبرت و يوفص لاس رد ار دوخ تدلاو يو .هدیشوک شناد و ملع بسک هب ارعش و و ه984 – 985 مود لیعامسا هاش هرود رد دناد يم مق رد ه 935 يتلود ياه تمس ه985 -996 يوفص هدنبادخ دمحم ناطلس هاش ناوید ترازو اب تایعرش ءافیتسا« ه 988 لاس هب هلمج زا هتشاد ضیوفت ودب )58 ،1366 ،یمق یشنم( »دمحم ناطلس هاش هرادصلا

هدش عقاو سابع هاش يرهم يب دروم ه1007 لاس زا وا تسا هدش .تسین مولعم نادنچ وا راک نایاپ و هب هک خیراوتلا هصلاخ -1 یمق یشنم دمحا يضاق تافیلات زا ریرحت ود ًارهاظ هک رنه ناتسلگ -2 هدیسر مامتا هب ه 1000 لاس هتشاگن ه1000 لاس زا لبق ار لوا هخسن دمحا يضاق ينعی دراد ارعشلا عمجم -3 .تسا هدرک رظندیدجت نآ رد لاس دنچ زا دعب و تسرگید يیارعشلا هرکذت زاب هک رایخلا عیمج -4 لاضفلا بقانم و .)60 ،1366 ،یمق یشنم(

نایب هنوگ نیا ار رنه ناتسلگ باتک نتشون هفسلف دمحا يضاق هفاک ماظتنا دیشروخ ریمض و ماسترا قیاقح تآرم رب« :دنک يم ياقبا و ناشیا رکذ و ناداتسا قوقح يادا هک دشاب رهاظ مانا سنج يانبا و نادرگاش هّمذ رب نارک يب عمج نآ تلااح و راثآ نینچ سپس و )5 ،1366 ،یمق یشنم( »...تسا بجاو نامز ره رد يشنم ریم نبدمحا يضاق ریصقتلا ریثک ریقف نوچ« :دهد يم همادا

تمدخ هب يصولا و يبنلا اب امهردق للها عفر يمقلا ينیسحلا میهاربا هب دیچ يم هشوخ ناشیا لاضفا نمرخ زا و دیسر يم لضف لها و ندش ادیپ و ملق ثودح باب رد هزیکاپ يا هخسن هک دیسر رطاخ و للها تاولص نانموم ریما هانپ تیلاو هاش ترضح هب نآ دانسا و ناشاقن و ناسیونشوخ و ناداتسا زا کیره لاوحا و هیلع هملاس لها زا و دنا طونم هفینم هقبط نیا هب هک نارورنه ریاس و نارگناشفا ياه نول ریاس بیترت و بکرم نتخاس قیرط و دنا هناخباتک و بتک یشنم( »...دروآرد ریطست طمن و ریرحت کلس رد بیهذت و فلتخم .)6 ،1366 ،یمق يدنفا يلاع يفطصم -ب يو تسا يدنفا يلاع يفطصم نارورنه بقانم باتک فلوم هک تسا ينامثع ناملاغ زا يمان للهادبع نب دمحا هجاوخ دنزرف ریسفت يناوج رد .دوشگ ناهج هب هدید يلوبیلک رد ه948 لاس لاس رد .درک يم صلخت »يلاع« و تشاد رعش عبط ،دناوخ هقف و هب ءاشنا ماقم )يناث میلس( ينامثع میلس هدازهاش نامرف هب 968 بتاک وا درک تمدخ اشاپ يفطصم هب ماش رد يتدم .دش لوحم وا رصم هب دوخ مودخم هارمه دوب اشاپ يفطصم هدازهاش ناوید لاس هب وا گرم .تشگزاب لوبناتسا هب ه976 لاس رد ًلاامتحا .تفر .داتفا قافتا هّدج رد ه1008 خروم ،رعاش ،دنمشناد ناوت يم ار وا تسا رایسب يلاع تافیلات ياه هبنج رب وا ندوب خروم اّما .درمش يلام روما سانشراک و نارورنه بقانم هک دراد يخیرات راثآ دلج 12 وا دراد يرترب رگید هب وا زا روثنم راثآ دلج 25 و موظنم راثآ دلج 13 .تساهنآ زا يکی .)6-11 ،1369 ،يدنفا يلاع( تسا هدنام راگدای رنه ناتسلگ هب تهباشم نارورنه بقانم باتک فیلات هفسلف يانث و دمح زا سپ دمحا يضاق دننامه زین يدنفا يلاع .دراد يهلا يحو نابتاک ،قیدص رای راهچ هب تدارا زاربا و دنوادخ نیطلاس هلمج ناطلس و تسا ه995 هنس هک لاح« :دیوگ يم نب ناخدارم ناطلس ترضح .... نیشن ردنکس نأش يلاع ناقاخ سیدارف رتسگافص و نایمدآ نیحایر رگ تنیز ... ناخ میلس ناطلس لاحشوخ تفرعم بابرا يو رصنلا نیرق راگزور رد تسا نایملاع و نونف و مولع نیبحاص هب تبغر ،دنا لابلا هّفرم فیاطل باحصا و تسا هتفرگ رارق تمه ي ههجو نوگانوگ تلاامک يلاعا هب تیانع و نارگریوصت و نابّهذم ،ناسیونشوخ ،نافراع ،نارعاش ،ناملاع دروم راک هفرط دیدانص هلمج و دمآرس نارورنه ي همه هلمجلاب نابتاک نیا هک دوش قیقدت و قیقحت دوب يرورض ... دنا مارتحا هچ ناشاقن و ناروصم و نارگ بیهذت و ناعطاق و سیونشوخ مادک شیپ و هدیسر روهظ هب نیمزرس مادک رد و دنا هدوب يناسک نادب ناطلس دنچ تیاغ يب تافتلا اب و هدرک تلاامک لیصحت داتسا و ریواصت و طوطخ و تاعطق هب تبغر .دندوب هدیسر تبترم نیب هدرخ ناتسود يضعب دوب نلاماک يأر قفاوم طوبضم بیهاذت هک دندوب بجعتم دندوب يقیقدت نینچ رظتنم هک ناد هدرخ ناوخا و هتشر هب عونتم هلاسر و فیلات دلج تسیب بیرق نونکات هک وت ارچ فیلات يباتک هنیمز نیا رد يا هدش قافآ هرهش و يا هدروآرد ریرحت نب نیدلادعس انلاوم ...نیقّقدملا ناطلس صوصخلا يلع ؟ينک يمن و تعاضب تّلق هب فارتعا اب تین نیا ققحت يارب ⁵ ....ناج نسح

فینصت هب و ترشابم نآ ریرحت و ریطست رب ....تعاضا ترثک .)20 ،1369 ،يدنفا يلاع( دش لوذبم تدعاسم نآ ریذپلد

رنه ناتسلگ ياه يگژیو

تسد رد هزورما هک رنه ناتسلگ ي هدش پاچ هخسن اهنت راهچ و همدقم کی ياراد هحفص 150 دودح يمجح اب تسام رب هعومجم نیا« :دیوگ يم همدقم نایاپ رد باتک فلوم .تسا لصف ثادحا باب رد همدقم .دیدرگ بترم همتاخ و لصف راهچ و همدقم يلع نینموملاریما ترضح هب نآ دانسا و طخ ندش ادیپ و ملق و ثلث طخ نایب رد لوا لصف .طخ ملع عوضوم و ملاسلا هیلع طخ حرش رد موس لصف .قیلعت طخ رکذ رد مود لصف .ههباشیام سکع و نابهذم و ناشاقن لاوحا رکذ رد مراهچ لصف .قیلعت خسن باب رد همتاخ و نافاحص و نارگناشفا و طخ ناعطاق و نازاس »فلتخم عاونا هب بکرم نتخاس و ناولا گنر و لودج و بیهذت يکدنا شخب هک تسادیپ فیصوت نیا اب .)67 ،1366 ،یمق یشنم(

ي هرمز رد ار ناشیا و دراد صاصتخا ناشاقن هب باتک قاروا زا .تسا هداد ياج باتک ياهتنا رد نایارآ باتک رگید

نارورنه بقانم ياه يگژیو

تسد رد هک نارورنه بقانم هدش پاچ و همجرت هخسن اهنت ناونع هب يا هنوگ همدقم اب تسا هحفص 70 دودح ينتم ياراد تسام و ناسیونشوخ فانصا باب رد هک دوش يم زاغآ »باتکلاردص«

رد باتک .تسا طوطخ و اه ملق عاونا و يسیونشوخ ترورض مود لصف ،يحو نابتاک لوا لصف .تسا هدش میظنت لصف جنپ مراهچ لصف .ناسیون قیلعتسن موس لصف .ملق شش ناداتسا لصف و سیون تقایس و يناوید و تسد پچ ناطاطخ هرابرد ،نارگ بیهذت ،نازاسدلج ،ناحارط ،نارگریوصت ،ناعاطق مجنپ هاگدید هک تسادیپ .دنک يم يفرعم ار نلاا ّصو و ناشک لودج هب ًاعبط باتک هدمع مجح .تسوا يناریا ياتمه دننامه يدنفا يلاع مجنپ کی دودح و تسا طوبرم يسیونشوخ رنه و ناسیونشوخ باتک رگید لیذ رد و ينایاپ تمسق رد رنه ناتسلگ نوچمه و نآ .دنوش يم يفرعم زین ناشاقن نایارآ يروتارپما رد نارورنه بقانم ياه يگژیو اب يباتک فیلات رد .تسا شیوخ رصع رد رایسب يگنهرف تاکن رگنشور ينامثع عطاق يرترب دهاش باتک نیا ددعتم لوصف رد نادنمرنه مان يسررب معا يناریا نادنمرنه تبسن هک يیاج ات .میتسه نایمور رب نایناریا رد نیا و تسا کی هب هس ًابیرقت نایمور اب سیونشوخ و شاقن زا هک تسا لاس اه هد نیتلود نیبامیف يسایس طباور هک تسا يلاح يلاع هک يیاه لاس رد و )200 و 170 ،1370،واش( تسا رات و هریت يبهذم و يسایس ينمشد و دانع هدوب باتک فیلات لوغشم يدنفا يّنس هدنسیون کی اّما ⁶تسا رارقرب ينامثع و يوفص تلود نایم شا يگتسباو و دراد مه يددعتم يتلود ياه تمس هک ⁷کرت بهذم بسامهت هاش و نایناریا زا تسا لجسم ينامثع يتموکح ماظن هب

يکین هب يناریا ماکح رگید ای و )تسا هتشذگ رد يگزات هب هک(

هب ار يتدیقع تافلاتخا و يسایس تلاکشم يیوگ ⁸.دنک يم دای لماوع زا يکی هچرگ .دنهد يمن تلاخد يگنهرف و يرنه ثحابم يعامتجا و يدرف يگتخیهرف و فلوم سفن تملاس هدیدپ نیا دننک کیکفت اه هدیقع زا ار اه هدقع دنا هتسناوت هک تسا يدنفا رصع هاگیاج دناوت يم مه رگید لماع کی يلو دراد رورس ياج نیا و ار کرت نابیقر هک دشاب يوفص دهع يناریا نادنمرنه و رنه دنلب هب يگنهرف خارف ياهزرم يیوگ دنک يم دیجمت و عوشخ هب راداو رد ار اهنآ و دنهن يمن يعقو يسایس کچوک و هتسب ياه هدودحم هاگیاج نییبت رد ار تّیلم و يشیوخ قحلا يدنفا يلاع .دندرون يم نانچ ،اه فیط مامت رد نایناریا زا ًاضعب و دنک يمن لیخد نادنمرنه نانچ شیوخ نهیم مه نایمور زا هک دنار يم نخس لاح و دجو اب

9.دنک يمن تیاکح تادهعت هب دّیقم ار دوخ زین نادنمرنه يیوگ ،رگید يیوس زا يگنهرف زکارم هب ناشیا دش و دمآ و دنناد يمن دمآزور يسایس ياضف زا تسا يا هناشن دوخ نیا و ¹⁰درادن يتیدودحم روشک ود و ناشاقن .راگزور نآ ماکح ردص ي هعس و بسانم يگنهرف ياه تیلوئسم و يتلود ياه تمس هرود نآ رد يناریا ناسیونشوخ تیمها .¹¹دندوب هدرک زارحا مور رد ار يا هظحلام لباق يرنه ای سیونشوخ نادنمرنه راک تیساسح هژیو هب يرنه لغاشم و اهروتسد میشاب هتشاد دای هب هک دوش يم رت نشور يتقو شاقن هب بلغا ناشیا و دش يم هتشون ناسیونشوخ طسوت ماکح نیمارف شوگ يدارفا اسب هچ و دنتشاد يسرتسد يتلود ياه ناشن و رهم

12.دندوب هداد تسد زا اهرهم نیا اب تنطیش رس رب ينیب و يعیش يبهذم تابصعت دهاش حوضو هب يوفص دهع عبانم رد يروآدای زا ناشن نارورنه بقانم رسارس رد هک يلاح رد میتسه هتفگ هب يیوگ تسین نآ هب تبسن يتیساسح و نادنمرنه بهذم شنامیا زا و دنهد يم شنان ار نامهیم يناقرخ نسحلاوبا خیش مور و يوفص ناریا نایم تلاکشم زا يشخب هک نیا .دنسرپ يمن تسین يدیدرت دوب ينس و هعیش يبهذم تافلاتخا رس رب ينامثع هدنسیون دیآ يمن نایم هب باب نیا رد يیوگتفگ بقانم باتک رد اّما دزادرپب شیوخ روشک يمومع گنهرف و اهرهش هب هک نآ زا شیب يتح و نادنمرنه و دهشم و زیربت و تاره يگنهرف ياهاضف هب وا نهذ يگنهرف هزوح ًاساسا دراد هراشا اهنآ رورپ رنه ماکح ،تشذگ هچنآ هب هجوت اب .مور هن تسا ناریا يایفارغج رتشیب کارتشا هوجو لاح تسا يعیبط رگیدکی هب اه باتک نیا تهابش :مینک يم يسررب ار رثا ود نیا هدمع

؛يراتخاس تهابش :فلا بتاک -بلاطیبا نب يلع و لوسر تعن و يادخ دمح اب ود ره و طخ شزرا باب رد يا همدقم زا سپ دنوش يم زاغآ -يحو طخ ي هرابرد هدش میسقت يلوصف هب ،نآ ءاشنم نتسناد يسدق زا نایارآ باتک رگید هب تیاهن رد و دننک يم ثحب ناطاطخ و دنراد يتاراشا ًلاامجا زین اهنآ ي هرابرد و دنسر يم ناشاقن هلمج نایاپ هب يا همتاخ اب تیاهنرد و هغلابم اب هارمه و زیمآدیجمت بلغا .دنسر يم

؛ينایب هباشت :ب و ملاک اهنت هن دنرادروخرب يکرتشم تایبدا زا باتک ود ره هب ار دوخ راتشون ياج ياج هکلب تسا هنارعاش نیفلوم رظنم نودب دنیارآ یم نارگید زا سبتقم ای شیوخ هتخاسرب يراعشا يهلا تایآ ندروآ اب و دننادب رعاش يفرعم هب مزلم ار دوخ هکنیا هدرک تیبثت ار شیوخ راک يتدیقع دانسِا ،نید ناگرزب نانخس ای رد بلطم ندش رت باذج يارب .دننک يم مکحم ار ناشملاک هاگیاپ ينشاچ زین ار يشزومآ ای يقلاخا ياه تیاکح و هصق ،راتفگ نایم و هدش هتشون يکرت نابز هب نارورنه بقانم هچرگ .دننک يم يتایبا ای بلاطم باتکود نیفلوم يلو ،يسراف نابز هب رنه ناتسلگ دوخ راتشون يلا هبلا رد رگید نابز زا لاثم دهاش ناونع هب ار .دنشاب هتشاد نآ همجرت هب تبسن يدّیقت هکنآ نودب دنناجنگ يم دنناد يم نابز ود ره هب طلسم ار دوخ بطاخم و هدنناوخ نانآ ًاعبط نیمزرس ود ي هدرتسگ تاطابترا زا يمکحم هناشن دوخ هک .تسا هیاسمه يملاسا

؛ناگدنسیون تیصخش يزارت مه :ج يا هداوناخ رد ود ره يدنفا يلاع يفطصم و دمحاریم يضاق تهابش یب ناش یتیبرت طیارش .دندوب هدمآ ایند هب رنه و لضف لها فلتخم ياهرهش رد .دنتشاد يناوید ياه بصنم ود ره دوبن .دندوب هدید ناهج شیوخ راگزور هب تبسن اذل هدرک تیلاعف و يکرت نابز ود ره ،دندرک يم يسیونشوخ ،دندورس يم رعش اه هناخباتک و باتک هب ،دندوب هدناوخ خیرات ،دندوب دلب ار يسراف هب ،دندوب روشحم نادنمرنه و نادرمتلود اب ،دنتشاد يسرتسد دندوبن ربخ يب ينید مولع زا دنتشاد فارشا هعماج يسایس لیاسم نآ اب لماعت يگنوگچ و دندرک يم کرد ناهج رد ار دوخ هاگیاج و .دنتسناد يم ار

؛راثآ و نادنمرنه اب يروضح دروخرب :د ياه تمس هژیو هب و يعامتجا هاگیاج ،يصخش دادعتسا و هقلاع زا و درک يم هتسباو تموکح و تردق زکارم هب ار ناشیا ،يتلود يا هدرتسگ طابترا هک دش يم مهارف ناشیارب ناکما نیا قیرط نیمه ار نانآ ،دنشاب هتشاد فلتخم فونص زا نادنمرنه و رنه لها اب هدیجنس و هدید ار ناشراثآ ًاصخش و دنسانشب ناشن و مان هب دوخ باتک همدقم رد راوگرزب ود ار نادنمرنه اب طابترا نیا .دنشاب تیدنس ات دنا هدرک يروآدای تاعفد هب زین قاروا يلا هبلا رد هتبلا و يیاه يهاگآ بلاغ طیارش نیا اب دننک تیوقت ار دوخ راتشون و راتفگ اذل و تسا میقتسم و يروضح دنهد يم ناشراثآ و دارفا زا هک باتک ود ره رد هک ينادنمرنه هدمع هکنآ هژیو هب ؛نانیمطا لباق دمحاریم يضاق تفگ دیاب هچرگ .دنا ناشیا نارصاعم دنوش يم دای هقلاع و فیصوت رد يرتشیب تقد ،دوخ کرت ياتمه هب تبسن .دراد راثآ میقتسم تیور رد يرتلااب يقابلادبع ریم باون« :دیوگ يم يیاج رد دمحا يضاق لاثم يارب يلو للها تمعن هاش يناّبر ملاع دلاوا زا و تسا دزی ي هدابعلاراد زا لیعامسا هاش لیلج هاشداپ تلاکو و ترادص بصنم اه لاس تسا وا طخ يگتخپ و تکازن هب ،تشون يم شوخ رایسب ار قیلعت دومن

دزی ي هدابعلاراد يلاوم و خیاشم دانسا و ماکحا هدش هظحلام مک .)46 ،1366 ،یمق یشنم( دش هدهاشم ترضح نآ فیرش طخ هب يگدنز هرابرد تاعلاطا نیرت قیقد زا هک رتروهشم يا هنومن ای اضر اقآ« دنا هتسج دانتسا نآ هب روفو هب و تسا يسابع اضر دوجو اب دوجو هب هنامز رگا .تسا يناشاک رغصا يلع انلاوم دلو هیبش و يیاشگ هرهچ و ریوصت رد نوچ دیاش یم دیامن راختفا وا دازهب داتسا و يدوب هدنز ينام رگا و درادن لیدع و ریظن يشک هسوب يرگید و يدومن يو رب نیرفآدص يکی يزور يتفای تایح وا نامز ي هردان ناروصم و ناداتسا يگمه يداهن يو تسد رب تس يقاب وا يناوج و يّقرت مایا زونه و دنراد مّلسم يداتسا هب ار ناطلس باکر رهپس باقر کلام بایماک هاش فرشا تمدخ رد يو و هداتفا تعیبط لهاک تیاغ هب اما دشاب يم هکلم للها دلخ سابع هاش مامت لیم و دزاس يم عیاض ار وا تاقوا نادنول و نادارمان طلاتخا هبترم کی دراد نآ تامیلعت رد فوقو و ناریگ يتشک ياشامت هب نآ ي هزیاج هب نایملاع هاش هک دوب هتخادرپ و هتخاس يتروص .)150 ،1366 ،یمق یشنم( »دنداهن وا تسد رب هسوب نادرگاش زا« :دیوگ يم دوخ باتک زا يیاج رد زین يدنفا يلاع ام نامز رد هک تسا يدهشم میحر دمحم ،يلع نیسح ّلام دش ادیوه 990 لاس يانثا رد شتباتک تعاضب و ادیپ شتاعطق يسر تسد وا ي هعطق ود يکی هب مدیسر دادغب هب ریقح نیا نوچ وا قشم تموادم و مدرک راسفتسا وا روهظ تیفیک زا نوچ متفای يذملت دمحا دّیس زا هک دنتفگ مدش ایوج راید نآ ناسانش طخ زا ار .)81 ،1369 ،يدنفا يلاع( »... هتفای مامت

؛فیلات ود ينامزمه :ه يلو تسین صخشم رنه ناتسلگ فیلات قیقد نامز هچرگ دنناد يم ه 1000 دودح ياه لاس هب طوبرم ار باتک نیا ناگمه باتک رشان و ححصم يراسناوخ يلیهس .)383 ،1378 ،زابکاپ(

يضاق ينعی دراد ریرحت ود رنه ناتسلگ« هک تسا رواب نیا رب دنچ زا دعب و هتشاگن ه 1000 لاس زا لبق ار لوا هخسن دمحاریم .)60 ،1366 ،یمق یشنم( »تسا هدرکرظن دیدجت نآ رد لاس تسا هدروآ بقانم باتکلا ردص رد يدنفا يلاع هچنآ قبط و هتشون ه995 )هئامعست و نیعست و سمخ( لاس رد ار رثا نیا نایم ينادنچ ينامز ي هلصاف سپ .)18 ،1369 ،يدنفا يلاع(تسا و يگنهرف ياضف و نارود کی هب ود ره و تسین باتک ود فیلات .دنتسه طوبرم هیاسمه روشک ود رد نامزمه يرنه ياه باتک نیلوا نارورنه بقانم و رنه ناتسلگ :و

؛رنه يصاصتخا هک میهجاوم يرایسب ياه هرکذت اب يرجه مهد ي هدس زا شیپ نارعاش راوطا و لاوحا هب و دنراد عمج دوخ رد ار نارعاش رعش ریوصت و شقن ملاع نادنمرنه باب رد يا هرکذت يلو دنا هتخادرپ دننامه يناسانشرنه و نادنمرنه ه 10 ي هدس رد هکنآ ات میرادن يفصو دمحم نیدلا سمش ،يدیشر خیرات رد تلاغ ود ردیح ازریم يدهشم دمحا دیسریم و ه 916 لیعامسا هاش عقرم همدقم رد هفحت رد يوفص ازریم ماس ای و کیب بیجنریما عقرم همدقم رد باتک و ناشاقن و ناسیونشوخ هرابرد يبلاطم .... و ه968 يماس

تبسن يمومع لابقا شیازفا زا يا هناشن هتبلا هک دنا هدروآ نایارآ نیلوا يارب دمحاریم يضاق هکنآ ات تسا يریوصت ياهرنه هب و دروآرد ریرحت هتشر هب نایارآ باتک ي هرابرد ًافرص يباتک راب يباتک ،نارورنه بقانم زا لبق زین ينامثع نیمزرس رد هکنآ بلاج .دوب هدشن نیودت ارآ باتک نادنمرنه باب رد لقتسم

؛فلوم ود ره هاگن رد يسیونشوخ يلااو هاگیاج -ز يسیونشوخ و طخ رنه نیا ،ثحب دروم باتک ود ره رد و ایبنا و دریگ يم رارق دیکأت دروم شا يسدق ياه هشیر هک تسا دوخ فلوم ود ره وس رگید زا و دنا هتسارآ رنه نیا هب يهلا يایلوا و طخ دعاوق و لوصا رب ناشیا طلست و يهاگآ و دنا سیونشوخ يشاقن زا شیب بتارم هب تسا هتسباو يسیونشوخ رنه هب هچنآ تسا يسیونشوخ و طخ ي هرابرد باتک ود ره لصا رد و تسا زین ... و ناعاطق و نازاسدلج و نابهذم و ناشاقن تیلاعف نوچ اّما لاقم هلمکت ناونع هب اذل تسا هدروخ هرگ يسیونشوخ و باتک اب ياه شخب يّمک ي هسیاقم زا ار بلطم نیا .دنا هدرک دای زین ناشیا زا ناوت يم تلوهس هب زین نادنمرنه رگید و ناسیونشوخ هب طوبرم دنمرنه 180 زا رنه ناتسلگ باتک رسارس رد لاثم يارب ¹³.تفایرد دنا ناسیونشوخ هرمز رد نت 139 نایم نیا زا تسا هدش هدرب مان يور رب ناعاطق و نابهذم و نافاحص و ناشاقن هک يلاح رد توافتم هاگیاج هاوگ يعون هب هک دنوش يم لماش ار نت 41 مه تسا يا هعماج رد دیاش و فلوم مشچ رد ناشاقن و ناسیونشوخ .تسا هدش فیلات نآ رد باتک هک مان دنمرنه 311 دادعت زا ًاعمج زین نارورنه بقانم باتک رد و نابهذم ناشاقن وزج ناشیا زا نت 67 اهنت هک تسا هدش هدرب يناریا نت 50 رفن 67 نیا زا .دنا سیونشوخ هیقب ،دنتسه ناعاطق و شاقن نت 41 نایناریا زا دنتسه يمور رگید دنمرنه 17 و و .دنور يم رامش هب عاطق رفن 4 و دّلجم دنمرنه 5 دنراک بیهذت رفن 1 و دّلجم نت 4 ،شاقن و بهذم رفن 12 زین يمور نادنمرنه زا

14.دنا هدش يفرعم عاطق هک دوخ باتک زا لصف نیرخآ ينایاپ تمسق رد يدنفا يلاع هتشذگ« :دیوگ يم نینچ دنک یم يفرعم ار نایارآ باتک و ناشاقن هک ،نازاسدلج و ناشاقن و ناعاطق فنص )ناسیونشوخ( نانآ زا بحاص هلمج و دنا هلیلج هقرف نآ )!( تسدریز هباثم هب مادکره يباتزاب هک .)115 ،1369 ،يدنفا يلاع( »دنراک تعنص و هفرح رد نایارآ باتک رگید و ناسیونشوخ توافتم هاگیاج زا نشور ينامثع زور نآ يرنه طیحم و هعماج و باتک فلوم لد و مشچ .تسا

؛عبانم كارتشا :ح دروم عبانم ،دوش يم هئارا اه باتک رد هک يیاه يهاگآ يانبم رب يلاع هک توافت نیا اب تسا هدوب کرتشم بلغا هدنسیون ود هدافتسا دمحا يضاق يلو دراد هراشا اهنآ هب باتک ياج ياج رد يدنفا نوچمه يعبانم هب يلاع .دنک يمن شیوخ عبانم هب يمیقتسم ي هراشا ریش يلعریم سیافنلا سلاجم ،يدنقرمس هاش تلود يارعشلا هرکذت

يسرتسد يماس هفحت و يدزی دمحم نیدلا بطق هیبطق هلاسر و هراشا عبانم نیا زا دوخ يدنم هرهب هب اج دنچ رد و تسا هتشاد و سیافنلا سلاجم و هاش تلود هرکذت رد« :دیامرف يم ًلاثم دنک يم دیراورم للهادبع نیدلا باهش هجاوخ( يو هک دنا هتشون يماس هفحت ازف حور مظن و دوب توقای خسان هک خسن طخ رب هولاع )ينامرک رطس ره ينوملقوب شقن ،درک يم باریس ار نافرع لها حاورا هک »...تشگ يم سوفن عوبطم تسارآ يم هیلاط و هگنر اب هک شا يناوید سیافنلا سلاجم رد« :رگید يیاج رد ای و )97 ،1369 ،يدنفا يلاع(

ناطلس )ارقیاب نیسح ناطلس( ناطلس مزب يانثا رد هک تسا هدمآ يو تافلوم و راثآ نتشون فرص ار دوخ تاقوا ....ينیاق يلع دسیون يم يلعریم ي هرابرد ای و )60 ،1369 ،يدنفا يلاع( »درک يم و تاجرد يلاعم تاداس زا وا هک تسا هدش نایب يماس هفحت رد«

زا هک دنا هدرک حیرصت تسا هدوب تافصلا يکلم تافص فارشا رد« زاب و )1369،72 ،يدنفا يلاع( »هدرک ذملت يدهشم يلع ناطلس نیدلا نیز انلاوم زا ًامیقتسم يلعریم هک تسا هدمآ ¹⁵هیبطق هلاسر قشم يدهشم زا هطساولاب و هدرک ذملت ،يلعناطلس درگاش ،دومحم نآ رد فلاخ لامتحا و تسا ررقم تباصا بلطم نیا .تسا هتفرگ

.)73 ،1369 ،يدنفا يلاع( »ر ّسیم ریغ هاگتسد رد و تسا يناریا دوخ هک دمحا يضاق تسا يهیدب دیاش و روکذم عبانم هب دراد دش و دمآ اه هناخباتک و يتموکح يلو .)61 ،1366 ،یمق یشنم( تسا هتشاد يسرتسد رگید يعبانم هب رنه ناتسلگ رد اه باتک نیا زا يدنم هرهب هب يمیقتسم هراشا کیب ردنکسا نوچ تسین بیجع نادنچ نیا و دروخ يمن مشچ هب شیوخ روهشم رثا رد هدوب دمحا يضاق درگاش هک زین نامکرت يلو هدرب اه هرهب دمحا يضاق راثآ زا هکنآ اب يسابع يارآ ملاع مان .)59 ، نامه(دنک يمن ناشیا زا يدای

باتک ود تافلاتخا

ار نآ تایوتحم و باتک ود نیا رایسب ياه تهابش تشذگ هچنآ يیاه يناشیرپ ًاضعب و تافلاتخا ،اه تبارق مامت اب اّما دهد يم ناشن دناوت يم نآ هب يهجوت يب هک دروخ يم مشچ هب اهنآ بلاطم رد زین

لاثم يارب .ددرگ ناریا يشاقن خیرات شراگن رد يیاهاطخ ءاشنم يدنفا يلاع و دنک يم يفرعم شاقن 34 رنه ناتسلگ رد دمحا يضاق نت 13 نایم نیا رد درب يم مان يناریا شاقن 30 زا دوخ رثا رد ياهدنوسپ و اهدنوشیپ اب مه نآ تسا کرتشم باتک ود ره رد .)دوش يم هظحلام 1 لودج رد هک( توافتم تسا تاهابتشا يخرب دجوم هک ار تافلاتخا نیا لیلاد اّما نیا ندوب هیامون :درک وجتسج لیبق نیا زا يلماوع رد ناوت يم ياهوگلا نادقف و ناگدنسیون يفاک هبرجت دوبن ،اه شهوژپ هنوگ يناکمو ينامز تاصتخم هنایارگعقاو و قیقد فیصوت رد بسانم

اه باتک و اه هتشون نیا دودحم رایسب نیبطاخم .شیوخ نوماریپ يتنطلس يا هناخباتک بوچراچ زا هک ناشروصحم يایفارغج و .تفرگ يمن رارق دقن و لیلحت دروم و تفر يمن رتارف يفارشا ای تاساسحا و فطاوع نداد تلاخد و فلوم يقرش و فیطل حور مازتلا مدع ،يرنه راثآ صیاصخ و اهدادیور فیصوت رد يصخش .شیوخ ياعدم تابثا تهج دنس هیارا تهج فلوم يناشاقن ناشن و مان ،يتآ ياه شهوژپ لیهست تهج هب اجنیا رد

هدش هدروآ ثحب دروم باتک ود رد ناش مان ءاحنا زا يوحن هب هک ينادنمرنه 1 لودج .ددرگ يم هیارا يا هناگادج ياه لودج رد تسا تسا هدش رکذ عبنم ود ره رد نانآ مسا هک دنک يم يفرعم ار .دنا هدش میظنت ددعتم ياه فیدر رد هک تاعلاطا يخرب اب هارمه رد طقف هک تسا يناشاقن يماسا لماش کیره 3 و 2 ياه لودج هوحن هک تسا نشور .تفای ناوت يم ار ناشمان اه باتک زا يکی ناسکی دارفا يماسا و اه تیصخش هب باتک ود ناگدنسیون عاجرا و راثآ ،لاوحا زا يدنمشزرا و بلاج تاعلاطا تاقوا يهاگ تسین هب طقف زین دراوم يخرب يلو دنا هدومن تبث ار نادنمرنه راگزور .دنا هدرک هدنسب مان کی رکذ

رد هک اه فلاتخا يخرب عفر يارب شلات دروخ يم مشچ هب 1 لودج

رنه ناتسلگ ؟زیربت ای ناهفصا ،کریم اقآ نطوم -1 فیدر هتسناد يزیربت ار يو نارورنه بقانم و يناهفصا ار کریم اقآ هژیو هب رنه ناتسلگ زا شیپ عبانم هک نیا هب هجوت اب .تسا

هفحت رد ازریم ماس و ازریم مارهب عقرم هچابید رد دمحم تسود تفریذپ دیاب .دنا هدرک يفرعم ناهفصا تاداس زا ار وا ًاقّفتم يماس تسین تحص نیرق ناشیا ندوب يزیربت رد يدنفا يلاع رظن هک هاش هناخباتک رد و زیربت رد يو هک هدمآ دیدپ اجنآ زا اطخ و ينامز دعب يو اب هک يدنفا يلاع اذل تسا هدوب لاعف بسامهت ،یزیربت هداز میرک( تسا هتشادنپ يزیربت ار وا هتشاد يناکم و .)108 ،1 ج ،1369 دمحا دیس ریپای کریم للها حور ،دازهب ِداتسا -2 فیدر ناداتسا رد يدنفا يلاع و دمحا يضاق رظن فلاتخا ؟يزیربت يضاق روظنم ًاعطق هک نآ لوا تسین يیانشآان هتکن نادنچ دازهب رادباتک هک تسا يناسارخ کریم للها حور »کریم داتسا« زا دمحا .يناهفصا کریم نیدلا للاج هن دوب تاره رد ارقیاب نیسح ناطلس ردیح ازریم ،يدیشر خیرات فلوم ؛دمحا يضاق زا شیپ نینچمه کریم انلاوم درگاش ار وا دوب دازهب رصع مه هک زین تلاغ ود .)431 ،1378 ،نوینیب( دناد يم

يدرگاش و داتسا تبسن زا يرگید عبنم ،يدنفا يلاع زج اّما هکنیا .دنا هدرواین نایم هب ينخس يزیربت دمحا دیس ریپ و دازهب رادباتک کریم للها حور اب زین يتبسن ًلاامتحا هک دعتسم يیوجرنه نآ هب هتسباو يرنه ياه هاگراک و يتنطلس هناخباتک هب و هتشاد دنا هدوب لوغشم اجنآ رد هک يناداتسا اب و هدرک يم دش و دمآ هتکن چیه دشاب هدش دنم هرهب دنمرنه دنچ زا ،هدوب روشحم يدنمرنه يزیربت دمحادیس ریپ هنافسأتم اّما .درادن يزیمآ ماهبا نشور يرکذ يخیرات عبانم رگید ،نارورنه بقانم زج هک تسا يارب هتخانشان يتیصخش اذل و دنا هدرواین نایم هب ناشیا زا .تسا يزورما ناهوژپرنه شوایس فلتخم عبانم ؟تسیک کیب شوایس ِداتسا -7 فیدر دروم يناوج رد يو .دنا هتسناد ناتسجرگ يلاها زا ًاقفتم ار کیب کیبردنکسا هتفگ هب انب و دوب بسامهت هاش صاخ هجوت هاش تمدخ رد ار رمع رخاوا يسابع يارآ ملاع رد نامکرت درگاش ار وا يدنفا يلاع هک نیا تسا هدربرس هب يوفص سابع نینچمه و بسامهت هاش هناخراگن سییر يدادغب نسح داتسا يو داتسا یمق یشنم دمحا يضاق و هتسناد بسامهت هاش دوخ ار وا هیلوا ملعم يسابع يارآ ملاع رد و يلع رفظم انلاوم ار هک دشاب نآ هناشن دناوت يم دنا هتشون روصم يلعنیسح داتسا و تسا هدوب بسامهت هاش ناسونأم زا هک ماقملااو داتسا نیا زا هتشاد دش و دمآ يرابرد يرنه ياه هاگراک و هناخباتک هب ياهرنه رویز هب ار دوخ و هتشگ دنم هرهب ددعتم ناداتسا میلعت هتسارآ دراد هراشا نآ هب يدنفا يلاع هک بیهذت هلمج زا فلتخم .¹⁶تسا رنه ناتسلگ ؟يناهفصا ای يناشاک زیزعلادبع -8 فیدر يناهفصا ار يو نارورنه بقانم يلو يناشاک ار زیزعلادبع زا فیط نیا تیلاعف يگتسباو هب هجوت اب .دنا هدرک يفرعم رد ناشروضح ،تردق ياه هاگیاپ و زکارم هب نادنمرنه يعیبط تشاد زکرمت نآ رد يرنه ياه تیلاعف هک يیاهرهش زا عبانم رگید نارورنه بقانم و رنه ناتسلگ زج تسا هدوب یاج رب راثآ رد زین زیزعلادبع ،دنا هدرکن یدای ناشیا نطوم ،یزیربت هداز میرک( درادن دوخ هاگداز هب يا هراشا دوخ زا هدنام .)339 ،1ج ،1369 هدس هنایم( زیزعلادبع تیلاعف هرود رد هک نیا هب هجوت اب هب هجوت اب و تسا هتشادن يرنه تیزکرم نادنچ ناهفصا )ه 10 يروضح يیانشآ اسب هچ و ارجام نطب هب دمحا يضاق يکیدزن .تسا رتشیب دمحا يضاق رظن تحص لامتحا ،دنمرنه نیا اب هاگداز ؟يا هیناطلس ای يناشخدب روصمریم -10 فیدر ؛رنه ناتسلگ ار )يلعدیس ریم ردپ( روصمریم هب بقلم ،روصنم رگید رد .دنا هتسناد هیناطلس رهش نارورنه بقانم و ناشخدب هچابید رگم تسا هدشن يا هراشا دنمرنه ود نیا هاگداز هب عبانم هدس مین يو .دمحم تسود ملق هب ازریم مارهب عقرم تیمهارپ :دیوگ يم هنوگ نیا روصمریم فیصوت رد دمحا يضاق زا رت شیپ عناص ات هک روصم ریم رداونلا هدبز ،مما هناگی و ملق هزیکاپ دیس«

شکلد تروص يزیمآ گنر هب يرتخا يدروجلا و يلعل ناشخدب يناشخدب تهج هنارعاش نایب نیا هچرگ »...هتخادرپن وا هرهچ بقانم شیامرف يلو دناسر يمن نیقی هب ار ام روصمریم ندوب

ينشور تجح چیه يو ندوب هیناطلس لها رد زین نارورنه نویامه توعد هب شدنمرنه دنزرف و روصمریم هک نیا .درادن دنا هدنارذگ ناتسودنه رد ار دوخ رمع زا يشخب و هتفر دنه هب رد( ناشخدب .تسوا ندوب يناشخدب دییات ياتسار رد رتشیب نایرباب تلود يسایس يایفارغج رد ًابلاغ )زورما ناتسناغفا .تسا هدوب هتسویپ ًابیرقت دنه اب و تشاد رارق يلع ّلام نامه يناشاک رغصا يلع انلاوم ایآ -11فیدر هاش يبلقت رهُم نتخاس روهشم ناتساد هب نوچ ؟تسا رغصا و دنا هدرک هراشا فلوم ود ره ،رغصا يلع طسوت بسامهت تسا يهیدب میسانش يمن هرود نیا رد مان نیا اب يرگید شاقن يسابع اضر ردپ يناشاک رغصا يلع انامه رغصا يلعلام هک » ّلام« هب »انلاوم« هژاو ندش هداس نیارب نوزفا .تسا روهشم انلاوم لاثم يارب .تسا هداتفا قافتا يسراف نابز رد تاعفد هب .دنا هتفگ مه »يمور يلام« ار يمور دمحم نیدلا للاج يناهفصا کریم اقآ نامه يناهفصا شاقنریم -13 فیدر دای »يناهفصا شاقنریم« مان هب يرگراگن زا يدنفا يلاع ؛تسا سینا تراهم داتسا و بسامهت هاش هناخراگن سیئر« هک دنک يم .تسا هدوب )105 ،1369 ،يدنفا يلاع( »ناطلس نآ صاخ زا تختیاپ لاقتنا زا سپ ،رابرد يرنه ياه هاگراک هک میناد يم طساوا رد بسامهت هاش يحور تلاوحت رثا رد ،نیوزق هب زیربت رد تسیاب يم روکذم دنمرنه سپ .تسا هدش لیطعت ه 10 هدس ،ناوج بسامهت هاش هک دشاب هدوب لاعف ه 10 هدس لوا همین زا يرگید عبنم چیه رد هنافساتم .دوب نادنمرنه روشرپ يماح ينامز عطقم نیا رد هک يرنه يلااب هاگیاج نینچ اب شاقن نینچ هک تسا يدنفا يلاع طقف و تسا هدشن يدای دشاب هدوب لاعف ار يو ناوت يم هنیرق دنچ اب اّما و درب يم مان ار يداتسا نینچ .تسناد روهشم يناهفصا کریم نیدلا للاج نامه کریم اقآ و تسا يناهفصا »شاقنریم« نیا هک نآ لوا هاش هناخراگن سیئر هک نیا رگید و تسا هدوب يناهفصا زین رد اه يگژیو نیا .تسا هدوب نادنمرنه رگید داتسا و بسامهت هدوب عمج )دازهب درگاش ،کریم اقآ( يناهفصا کریم نیدلا للاج و يحارط رد« ار يناهفصا کریم زین يماس هفحت رد تسا اوشیپ ينارق بحاص ترضح تمدخ رد و نامز هردان ریوصت ،ات يب ،ازریم ماس( تسا هدرک يفرعم »ناشاقن هفیاط يادتقم و اقآ« :دسیون يم يناهفصا کریم دروم رد زین دمحا يضاق.)74 هنیرق يحارط رد دوب ناهفصا هنطلسلاراد تاداس زا کریم رد رتشیب و تشگ قافآ ورسخ نآ قاری کرگ رخآ تشادن هب هجوت اب .)139 ،1366 ،یمق یشنم( »..دوب زیربت هنطلسلاراد سیئر ای و لک رظان ينعم هب هک »يقاری کرگ« بصنم و لغش ،یزیربت هداز میرک( فیرعت نیا تسا يتنطلس تاتویب و رابرد تسا قابطنا لباق هدمآ بقانم رد هچنآ اب )132 ،1 ج ،1369 ينعم ظاحل هب کریم اب ریم هک درک شومارف دیابن نینچمه شاقن کریم و هتفرگ تروص ملقلاوهس اسب هچ درادن يتافانم .دشاب هدمآ رد شاقنریم لکش هب

هجیتن

دروم راتشون نیا رد )اهنآ زا يیاه شخب( هک يباتک ود رد رصاعم نارگشهوژپ يلصا عجارم زا ،تفرگ رارق يسررب .دنتسه ناریا يشاقن و رنه خیرات هب طوبرم ياه باتک نیودت يگنهرف ياضف رد ،دنراد يهباشم رایسب تاصتخم اه باتک نیا کیدزن مه هب رایسب اهنآ نیفلوم هاگدید و دنا هدش قلخ يدحاو ناوت يم تقد يکدنا اب همه نیا اب تسا يکی ًابلاغ ناشذخأم و اب يا هدننک هارمگ ًاضعب و هظحلام لباق تافلاتخا هک تفایرد

رگیدکی اب عبانم نیا يقیبطت هسیاقم هک تسا نشور .دنراد مه يشاقن و رنه خیرات يسررب رد دوجوم ياه هرگ يخرب دناوت يم .دهد شهاک ار ناریا ياه شهوژپ ،تاقیقحت هنوگ نیا ندوب اپون هب هجوت اب

تسین راظتنا زا رود هدنیآ شخبدیما و رگنشور

اه تشون یپ

نآ سیونشوخ نادنمرنه مان طبض و تبث نیا لیلاد زا يکی ًامتح 1

!تسا هدوب ناشیا تسد رد ملق هک هدوب هلقم نبا مان هب طقف يدعس ياه هدورس رد زین ناسیونشوخ زا هتبلا 2

.تسا هدش هراشا و تسا سرتسد رد هزورما هک رنه ناتسلگ هدش پاچ هخسن اهنت 3 يلیهس دمحا ينعی نآ ححصم هتفگ هب انب ،تسه زین راتشون نیا عجرم يرجه 13 هدس هب طوبرم هک يناوجخن ياقآ هخسن يور زا يراسناوخ دوجو زین يرت يمیدق ددعتم ياه هخسن هک يلاح رد تسا هدش هیهت هدوب يفرعم يراسناوخ يلیهس ياقآ هک يا هخسن نیرت يمیدق هلمجزا دراد يرادهگن وکسم رد هک تسا رنه ناتسلگ زا يروصم هخسن دنک يم خسن حصا ار خسن مدقا ًابلاغ .تسا طوبرم ،11 هدس لیاوا هب و دوش يم .دنناد يم زین يا هخسن هیهت رد ار نارگ شهوژپ رنه ناتسگنهرف میدنموزرآ 4

.دناسر يرای تیمها رپ باتک نیا زا دیدج و يداقتنا زا تسه زین راتشون نیا عجرم هک نارورنه بقانم يسراف هخسن اهنت 5 اه يگژیو نیا اب يباتک يور زا هکلب هدشن همجرت يخیرات و لیصا يا هخسن همدقم اب ،يلاع يفطصم ،نارورنه بقانم ؛تسا هدش هدنادرگرب يسراف هب .هرماع هعبطم .لوبناتسا .کب لامک دومحم نیملاا نبا .)19 ،1369 ،يدنفا يلاع( تسا يدنفا يلاع داتسا يو 6 يریگرد هب هراشا مه و دمحا يضاق هنانیبدب نحل مه تلامج نیا رد 7 :دینک يم هظحلام ناشیا طسوت ار زیربت بیرخت و مور اب ....دوب ضوع يب دلجم و لدب يب فاحص يزیربت کیب مساق انلاوم« 8 رد .دمآ قارع هب زیربت هنطلسلاراد بیرخت و هیموش هّیمور ترتف زا دعب فلا هنس رد ... تشاد لاغتشا يفاحص هب و دش نکاس نیوزق هنطلسلاراد همحرلا هیلع دومن تلحر نوعاط موجه هب نیوزق هنطلسلاراد رد )ه 1000(

.)160 ،1366 ،یمق یشنم( »دودولا للها نم زا ،تسا نشور تنس لها بهذم زا يدنفا يلاع يوریپ هچرگ 9 دنامن يفخم« :هلمج زا تسا طابنتسا لباق حوضو هب زین بقانم ياه هتشون قیدص راغ رای ... دندوب يحو باتک رومام هک يمارکلاا بجاو تاوذ... هک نب نامثع نآرق تایآ عماج ،باطخ نبرمع بابحا هواقن ،قیدص رکبوبا .)29 ،35 ،1369 ،يدنفا يلاع( »... و بلاط يبا نب يلع بلاغلا للهادسا ،نافع باب رد هک اّقح« :دیوگ يم شا يرورپرنه و بسامهت هاش هرابرد 10 تسا يرورض و مزلا تمرکم بحاص نارایرهش نیا دوجو لامک بابرا بلاغ يفطل و لماش مرک لاعفنا و روهت ماگنه للاج و هاج باحصا رب و هاش« رگید يیاج رد زاب و »...دنراذگب قرف لهاج زا ار لماک ات ،بجاو و فوقو اب صوصخلا يلع زیزعلادبع زا ذملت اب لیعامسا هاش نب بسامهت »...تشگ داجیا دازهب يروصم و داتسا شاقن ،شقن و مسر عرفتم فیارظ

.)106 ،1369 ،يدنفا يلاع(

ریما تدلاو« :دسیون يم يوره يلعریم هرابرد لاثم يارب 11 يلعریم ينعی ،نارود ي هردان ناریبد ریرس بحاص و ناهج ناسیونشوخ هیوضر دهشم رد شیامن و وشن و تاره هنطلسلاراد رد ناشن تراهم رادمان ملق بحاص ریم يلعریم لاحره هب ...تسا هدش عقاو تاکربلا ضیاف مه و مان مه نابز ود کلک تیاور و مان تللاد و تسا تباتک میلقا ورملق ای و )73 ،1369 ،يدنفا يلاع( »...تسا تیلاو هاش راقفلاوذ کلام راعش و راید و راد هرهش و رادمان ناّروصم دمآرس« :دسیون يم دازهب هرابرد »...تسا يوره دازهب داتسا ادتبا ،ناشاقن ي هرمز يدمرس تخب بحاص .)104 ،1369 ،يدنفا يلاع(

.ينامثع هب تسا يناریا نادنمرنه يوس زا ًابلاغ ددرت ریسم هتبلا 12 نارورنه بقانم تاحفص .دنک يم يط يدنمرنه رتمک ار ریسم نیا سکعرب يلعجرب :ناشاقن زا ؛ دنا هتفر مور هب هک يناریا نادنمرنه مان زا تسا رپ ،يدزی نیدلا بطق :ناسیونشوخ زا ... و ناج يلو ،يلوق هاش ،يلیبدرا .. و رداقلادبع هجاوخ ،رادرتفد لضفلاوبا ،يزیربت دمحم يجاح نامیلس ناطلس موحرم ناشن تداعس نامز رد شاقن يلوق هاش 13 صوصخم هناخ شاقن .دمآ مور تیلاو هب -نارفغلا و همحرلا هیلع -ناخ ناتس کلامم دنمتداعس ناطلس ترصن ،دنتخادرپ شیارب ار هرماع يارس هار زا لیاسو عاونا .تفر يم اج نادب اشامت يارب تاقوا رثکا ناوت ردنکس )لاط هریل دص( هچقآ دص هنازور و دندرک هیبعت اجنآ رد ناسحا و فطل تشگ زارفارس هشیپ عیادب ناداتسا ي هرمز رب و دش نییعت شیارب هفیظو )105 ،1369 ،يدنفا يلاع( تسا کریم اغآ درگاش يلوق هاش رغصا يلع انلاوم و زیزعلادبع هجاوخ روهشم تیاکح هلمج زا 14 بسامهت هاشرهم رد بلقت هطساو هب هک تسا )يسابع اضر ردپ( يناشاک شوگ ودره و زیزعلادبع ينیبدوخ تسد هب هاش و دندش عقاو بضغ دروم ،یمق یشنم( و)105 ،106 ،1369 ،يدنفا يلاع( درک عطق ار رغصا يلع .)144 ، 1366 ناسیونشوخ و طخ هب هحفص 127 مجح اب لصف هس رنه ناتسلگ رد 15 تسا هتفای صیصخت نابهذم و ناشاقن هب هحفص 25 دودح اب لصف کی و و ناسیونشوخ هب لصف راهچ دراد لصف جنپ هک زین نارورنه بقانم رد و دودح اب ... و نازاسدلج و ناحارط و نارگریوصت و ناعاطق هب مجنپ لصف .تسا هتفای يصاصتخا هحفص 14 .تسا هدش دای يبرغ دنمرنه ود زا طقف نارورنه بقانم باتک رد 16 ار وا و دناد يم يزینو يلواپ يروتسام درگاش ار يمور روصم کیب نانس نیمه اب .)107 ،1369 ،يدنفا يلاع( نایماد مان هب يزینو شاقن درگاش زین نیمزرس رد ار اپورا و ناریا يرنه هاگیاج توافت ناوت يم مه هداس رامآ .تفایرد راگزور نآ ينامثع ينامز يلاع هب ریهش ریقح نیا« :دسیون يم هلاسر نیا هرابرد يلاع 17

نیدلا بطق انلاوم زا دوب دادغب هفلاخلاراد هنیزخ ریمس ترادص رادرتفد هک کزان يدمرس تخب و ناگدنسیون دمآرس رصع نآ رد هک يدزی دمحم ناخاسن ... هرابرد يرصتخم هلاسر هک درک تساوخرد دوب قارع ناسیون ریزگان ...دش رضاح هلاسر نآ .دنک فیلات ناسیون قیلعتسن هرمز و ناهج 20 ،1369 ،يدنفا يلاع( »دش فیلات نیا روای و راکددم نانآ رابخِا و رابخَا .)129 ، يیاج رد يو دنک يم لح ار وا ناداتسا ددعت يا هلمج اب يدنفا يلاع 18 ار يروصم و هتفرگارف نسح داتسا زا ار بیهذت کیب شوایس« :دیوگ يم

.)104 ،1369 ،يدنفا يلاع( »تسا هدرک لیمکت رگید داتسا دنچ دزن

عبانم تسرهف

،دمحم ،شنمناریا ،ناریا یشاقن خیرات ریس ،)1378( ... و سنرول ،نوینب .نارهت ،ریبک ریما .نارهت ،رصاعم گنهرف ،رنه فراعملا هریاد ،)1378( نیئور ،زابکاپ ،یملع ،نیدلا نکر ،خرفنویامه ،یماس هفحت ،)ات یب( یوفص ،ازریم ماس .اج یب ،هداز ناضمر ،ینامثع یروتارپما خیرات ،)1370(ج ،دروفناتسا ،واش

.دهشم ،یوضر سدق ناتسآ یگنهرف تنواعم ،دومحم ،شورس ،قیفوت ،یناحبس ،نارورنه بقانم ،)1369(یفطصم ،یدنفا یلاع

.نارهت ،ناریا میدق ناشاقن راثآ و لاوحا ،)1369(یلعدمحم ،هزیربت هداز میرک

.ندنل ،رنه ناتسلگ ،)1366(نیسح نیدلا فرش نب دمحا یضاق ،یمق یشنم

. نارهت ،یرهچونم هناخباتک .دمحا ،یراسناوخ یلیهس