ﻪﻠﺠﻣ ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﺘﻓر و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ مﻮﻠﻋ يﺎﻫ
لﺎﺳ مود هرﺎﻤﺷ ، لوا ، ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 2 ( ، ﺗ و رﺎﻬﺑ نﺎﺘﺴﺑﺎ 1391
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ : 20 / 7 / 89 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ
: 13 / 7 / 90
ﺺﺻ : –8 1
* لوﺆﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ
ymail.com
@ E-mail: . mokhtarmalekpour
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ناور ﻲﺠﻨﺳ مﺮﻓ هﺎﺗﻮﻛ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻢﺸﺧ
ﻮﻛاﻮﻧ رد ﺮﻬﺷ نﺎﻬﻔﺻا
رﻮﭘ ﻚﻠﻣ رﺎﺘﺨﻣ
*
،1
ﻪﻨﮕﻧز هرﺎﺳ ﻲﻳﺎﺑﺎﺑﺎﻗآ ارﺎﺳ ،2
3
1 - دﺎﺘﺳا ناور ﻲﺳﺎﻨﺷ
، نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا ،
mokhtarmalekpour@ymail.com
2 - سﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺸﻧاور ، هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﮕﺳارﻮﺧ ﻲﻣﻼﺳا دازآ
، نﺎﻬﻔﺻا
، ﻳا ناﺮ
sa_zangeneh2@yahoo.com
3 - يﻮﺠﺸﻧاد يﺮﺘﻛد ﻲﺳﺎﻨﺸﻧاور
، نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا ،
aghababaei.sara@yahoo.com
هﺪﻴﻜﭼ ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺠﻨﺳ ناور يﺎﻫ
) ﻲﻳاور و ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ (
هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢـﺸﺧ ﺔﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ
ﺖﺳا . ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد 100
ﺻا هﺎﮕﺸﻧاد نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد زا ﺮﻔﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻪﺑ نﺎﻬﻔ
و ﺪﻧﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا هدﺎـﺳ ﻲﻓدﺎﺼﺗ يﺮﻴﮔ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ نآ يور ﺮﺑ ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ
ﺪﺷ اﺮﺟا ﺎﻫ .
هداد شور ﻪـﺳ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ نﻮـﻣزآ ﻲـﻳاور و ﺪﺷ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺎﻫ
هﺮﻤﻧ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲﻠﻣﺎـﻋ ﻞـﻴﻠﺤﺗ شور و ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ﻲﺳرﺮﺑ شور ،يﺮﭘ و سﺎﺑ يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ نﻮﻣزآ ﺎﺑ نﻮﻣزآ يﺎﻫ
ﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﺷ ﻲﺳر
. ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻣزآزﺎﺑ و خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ شور ود زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .
ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﺎـﺑ ﺮـﺑاﺮﺑ ﺎـﻔﻟآ شور ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ 86
/ 0 ﺎـﺑ ﺮـﺑاﺮﺑ ﻲﻳﺎـﻣزآزﺎﺑ شور ﺎـﺑ و 73
/ 0 نﻮـﻣزآ ﻲـﻳاور و
) يﺮﭘ و سﺎﺑ نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ (
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ 78 / 0
ور ﻪـﻜﻨﻳا ﻦﻤـﺿ ؛ﺖﺳا ﺺـﺼﺨﺘﻣ ﺞﻨـﭘ ﺪـﻴﻳﺄﺗ درﻮـﻣ ﻲﻳاﻮـﺘﺤﻣ ﻲـﻳا
ناور ﻪﻌﻣﺎﺟ و روﺎﺸﻣ ،سﺎﻨﺷ ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺰﻴﻧ ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺎﺑ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ سﺎﻨﺷ
. و ﻲـﻳاور زا ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢـﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﺖـﺳا ﺪﻨﻣدﻮﺳ داﺮﻓا ﻢﺸﺧ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ و ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ .
ﻲـﺳرﺮﺑ ياﺮـﺑ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻦـﻳا ،ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﻲﻜﻴﻨﻴﻠﻛ دراﻮﻣ رد هﮋﻳو ﻪﺑ ،ﻢﺸﺧ ﻲﺑﻮﺧ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
دراد .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ،ﻲﻳاور ،ﻢﺸﺧ
ﻪﻣﺪﻘﻣ هدﺮﺘـﺴﮔ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻢﺸﺧ نﺎﺠﻴﻫ ﻚـﻳ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ يا
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻣﻮﻤﻋ هﺪﻳﺪﭘ )
نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﮕﻧﺎﻛ ،1
2003 .(
نﺎـﺠﻴﻫ زا ﻲـﻜﻳ ﻢﺸﺧ و نﺎـﺴﻧا ﻲـﻌﻴﺒﻃ يﺎـﻫ
هﺎـﮕﻳﺎﺟ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻪـﺟﻮﺗ رﻮـﺧ رد و ﻢﻬﻣ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻣ رد ﻲﺻﺎﺧ ﻪﻔﻟﺆ
دراد ﻲﻧﺎـﺠﻴﻫ يﺎﻫ .
رد ﻢـﺸﺧ ﺶـﻘﻧ
رﺎﻜــﺷآ ار نآ ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺖــﻴﻤﻫا ،ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻂــﺑاور ﻲﻣ دزﺎﺳ . ،ﺖﺳا ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻲﺳﺎﺴﺣا ﺖﻴﻧﺎﺒﺼﻋ ﻪﻛ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ
ﻪﺑ دﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻤـﺸﺧ ﻪـﺑ نآ ﻞﻳﺪـﺒﺗ زا ﺰـﻴﻫﺮﭘ و نآ يﺎﺟ
يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ ﺎﻳ ﻪﺘﺨﻴﺴﮔ رﺎﻬﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ،2
دﻮﺷ ﻪﺟﻮﺗ نآ ﻪﺑ )
ﻮﻛاﻮﻧ
،3
2002 .(
نﺎﺠﻴﻫ زا ﻢﺸﺧ يﺎﻫ
ﺪـﻣﺎﻴﭘ ﺎـﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا لﻮﻤﺷ نﺎﻬﺟ هاﺮـﻤﻫ ﻲـﺑﺮﺨﻣ يﺎـﻫ
و ناﺪﻨﻤــﺸﻧاد ﻪــﺟﻮﺗ درﻮــﻣ زﺎــﺑ ﺮــﻳد زا و ﺖــﺳا ﺖﺳا هدﻮﺑ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ .
نﺎﺴﻧا ﻪﻤﻫ ﻢـﺸﺧ يﻮـﺤﻧ ﻪﺑ ﺎﻫ
هدﺮﻛ ﻪﺑﺮﺠﺗ ار ﻲﻣ و ﺪﻧا
ﻲـﻤﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد و داﺮـﻓا زا ناﻮـﺗ
ﻲﻣ ﻦﻴﮕﻤﺸﺧ ار ﺎﻬﻧآ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﺰﻴﭼ و دﻮﻤﻧ بﺎﻨﺘﺟا ،ﺪﻨﻛ
داد ﺮﻴﻴﻐﺗ ار ﺎﻬﻧآ ﺎﻳ )
ا و ﻮﻴﻛﻮﻟد يﺮـﻴﻟ
،4
2003 .(
ﻦﺘـﻣ رد
يرﺎــﻣآ و ﻲــﺼﻴﺨﺸﺗ يﺎــﻤﻨﻫار هﺪــﺷ ﺮــﻈﻧ ﺪــﻳﺪﺠﺗ ﻲﻧاور تﻻﻼﺘﺧا )5
DSM-IV-TR
( ﻪـﻘﺒﻃ ﻢـﺸﺧ ياﺮﺑ
ﺮﻈﻧ قﺎﻔﺗا نﺎﻘﻘﺤﻣ زا يرﺎﻤﺷ ﺎﻣا ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻳاﺰﺠﻣ ﻦـﻳا يﺪـﻌﺑ ﺶﻳاﺮـﻳو رد ﻢـﺸﺧ تﻻﻼﺘـﺧا ﻪـﻛ ﺪﻧراد ددﺮﮔ دراو ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻤﻨﻫار .
ﻢﻫ ﺎـﻳ ﻢـﺸﺧ سﺎـﺴﺣا ،نﻮﻨﻛا
ﺧ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد تﻼﻜﺸﻣ يرﺎﻤـﺷ رد ﻲﮔﮋﻳو ﻚﻳ ،ﻢﺸ
ﻪــﻘﺒﻃ زا يﺪــﻨﺑ يرﺎــﻣآ و ﻲــﺼﻴﺨﺸﺗ يﺎــﻤﻨﻫار يﺎــﻫ
،ﺖﻴــﺼﺨﺷ تﻻﻼﺘــﺧا ﻞــﻴﺒﻗ زا ،ﻲــﻧاور تﻻﻼﺘــﺧا ﺖــﺳا ﻲﮔدﺮــﺴﻓا و باﺮﻄــﺿا تﻻﻼﺘــﺧا )
و ﺮﮕﻧﺎــﻛ
1- Conger et al
2- Aggression
3- Novaco
4- Dlvochio & Oleary
5- Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders- Fourth edition- text revision
،نارﺎﻜﻤﻫ 2003
.(
هﺎـﮔ و ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻲﻧﺎﺠﻴﻫ ﻢﺸﺧ ﻪﭼﺮﮔ
دراد هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻲﻳﺎﻫﺮﻄﺧ ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﺪﻴﻔﻣ .
ﻲـﺘﻗو
بﺮﺨﻣ و لﺮﺘﻨﻛ زا جرﺎﺧ ﻢﺸﺧ
ﻲـﻣ ،ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻲـﻠﻛ ﺖـﻴﻔﻴﻛ و يدﺮـﻓ ﻦﻴـﺑ ﻂﺑاور ،رﺎﻛ رد ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ دﻮـﺷ ﺮﺠﻨﻣ ﻲﮔﺪﻧز )
ﺎـﻜﻳﺮﻣا ﻲﻜـﺷﺰﭘ ناور ﻦـﻤﺠﻧا ،6
2000 .(
ﻲﻧﺎـﺠﻴﻫ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﻢـﺸﺧ ،ﻢﺘـﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﺮﺧاوا رد
ﻲﺑﺎـﻳزرا درﻮﻣ ،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪـﻛ ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻲـﻤﻠﻋ يﺎـﻫ
ﻦـﻳا رد ﻲﻤﻬﻣ ﻢﻬﺳ ﺎﻴﻧﺮﻔﻴﻟﺎﻛ هﺎﮕﺸﻧاد زا ﻮﻛاﻮﻧ رﻮﺴﻓﺮﭘ ﺖﺷاد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .
سﺎـﻴﻘﻣ ﻚـﻳ ،ﻢـﺸﺧ زا لﺪﻣ ﻚﻳ وا
ﻦﻤﻳا ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد ﻚﻳ و ﻢﺸﺧ رﺎـﺸﻓ ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد يزﺎﺳ
دﻮﻤﻧ ﻪﻳارا ﻢﺸﺧ لﺮﺘﻨﻛ ياﺮﺑ ﻲﻧاور )
ﺰﻨﻴﺑور ،ﻮـﻛاﻮﻧ و7
2000 .(
شور ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻢـﺸﺧ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ ﻲﺗوﺎـﻔﺘﻣ يﺎﻫ
دراد دﻮﺟو .
و سﺎـﺑ يﺮﮕـﺷﺎﺧﺮﭘ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا
8يﺮﭘ ) (AGQ
يﺮـﭘ و سﺎﺑ چا ﺪﻟﻮﻧرآ ﻪﻛ )
1992 ( نآ
ــــﺳ ار ار نآ ﻲﻳﺎــــﻳﺎﭘ و ﻲــــﻳاور و ﺖــــﺳا ﻪﺘﺧﺎ
ﻲﻧﺎﻣﺎﺳ ) 1386 ( يرﺎﻴﻫﻻا و ﻲﺳرﺮﺑ )
1376 ( هرود ياﺮﺑ
ﺖــﺳا هدﺮــﻛ ﻲﺑﺎــﻳرﺎﺠﻨﻫ ناﺮــﻳا رد ﻲﻧاﻮــﺟﻮﻧ .
ﻦــﻳا
ياراد ﻪﻣﺎﻨــﺸﺳﺮﭘ 30
ﻪــﻛ ﺖــﺳا لاﺆــﺳ 14
نآ لاﺆــﺳ
» ﻢﺸﺧ
« ، 8 لاﺆﺳ
» ﻢﺟﺎﻬﺗ « و 8 ﻞﻣﺎﻋ ﺮﮕﻳد لاﺆﺳ
» ﻪﻨﻴﻛ
يزﻮﺗ « ﻲﻣ ار ﺪﺠﻨﺳ . ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺮﮕﻳد زا ﺶﺠﻨـﺳ يﺎـﻫ
،ﻢﺸﺧ
ﻞﮕﻴـﺳ ﻪـﻛ ﺖـﺳا يﺪـﻌﺑ ﺪـﻨﭼ ﻢﺸﺧ سﺎﻴﻘﻣ
9
) 1986 ( ﺐـﻴﺒﺣ و ترﺎﺸﺑ و ﻪﺘﺧﺎﺳ ار نآ داﮋـﻧ
) 1384 (
هدﺮﻛ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﺪﻧا
. يوﺎﺣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا 38
ﺖـﺳا لاﺆﺳ
ﻲﻣ اﺮﺟا ﻲﺷراﺰﮔ دﻮﺧ ترﻮﺻ ﻪﺑ و ﺪـﻌﺑ ﺞﻨـﭘ و دﻮﺷ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ،تﺪﺷ ،تﺪﻣ ،ﻲﻧاواﺮﻓ ﻢﺸﺧ يﺎﻫ
ةﻮﻴﺷ ،ﺰﻴﮕﻧا
6- American Psychiatric Association
7- Robins
8- Buss & Perry Agression Questionnaire
9- Sigel
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ناور ﻲﺠﻨﺳ مﺮﻓ هﺎﺗﻮﻛ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻢﺸﺧ ﻮﻛاﻮﻧ رد ﺮﻬﺷ نﺎﻬﻔﺻا / 3
هزاﺪﻧا ار ﻪﻧﺎﻤﺼﺧ شﺮﮕﻧ و نﺎﻴﺑ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ
ﺪﻨﻛ ) ﺑ ترﺎﺸ
،داﮋﻧ ﺐﻴﺒﺣ و 1384
.(
ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻬﻣ زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ ﺶﺠﻨـﺳ يﺎـﻫ
ﺖـﺳا ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،ﻢﺸﺧ .
ار ﻢـﺸﺧ ﻮـﻛاﻮﻧ
ﻲـﻣ ﻲـﻨﻫذ ﻲﻧﺎـﺠﻴﻫ ﺖﻟﺎﺣ ﻲـﮕﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺪـﻧاد
هﺰﻴﺘـﺳ رﺎـﻜﻓا و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ دﺎﻀﺗ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﻪـﻧﺎﻳﻮﺟ
ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ .
ﻪـﺒﻨﺟ ﺎـﺑ رﺎـﺠﻨﻬﺑ نﺎﺠﻴﻫ ﻚﻳ ﻢﺸﺧ يﺎـﻫ
،ﺖﺳا دﺪﻌﺘﻣ ﻲﻗﺎﺒﻄﻧا لﻮـﻃ و تﺪـﺷ ،تﺎـﻌﻓد ﺮﮔا ﻪﻛ
ﻪــﺒﻨﺟ زا نآ تﺪــﻣ ﻦــﻳا رد ،دور ﺮــﺗاﺮﻓ ﻲﻗﺎــﺒﻄﻧا يﺎــﻫ
ﺖﺳا يدﺮﻜﻠﻤﻋ لﻼﺘﺧا ﻚﻳ ترﻮﺻ )
،ﻮﻛاﻮﻧ 2002 .(
ﻲﻣ ﻪﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ دﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ،ﻮﻛاﻮﻧ هﺎﮔﺪﻳد زا ،دﻮﺷ
عﻮـﻗو ﻪـﺑ ﺮـﻳز حﺮـﺷ ﻪـﺑ هﺪﻤﻋ يرﺎﺘﻓر ﺶﻨﻛاو رﺎﻬﭼ ﻲـﻣ دﺪـﻧﻮﻴﭘ : و ﻲﻟﺎـﻌﻔﻧا يﺮﮕـﺷﺎﺧﺮﭘ ،ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ
هرﺎﻨﻛ ﺮﻴﮔ ﻦـﻳا ،ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢـﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﻛ ،ﻲﺑﺎﻨﺘﺟا ي
ﺶﻨــﻛاو
ﻲــﻣ ار ﺖــﻴﻌﻗﻮﻣ ﻪــﺑ ﺎــﻫ ﺪﺠﻨــﺳ
) و ﻮــﻛاﻮﻧ
ﺲﻳورﺎﺟ
،1
2002 .(
يﺎﻫﺪــﻨﻳآﺮﻓ ،ﻲﺟرﺎــﺧ ﻊﻳﺎــﻗو ،ﻮــﻛاﻮﻧ ﺮــﻈﻧ ﻖــﺒﻃ ﺶﻨﻛاو ،ﻲﻧورد ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﺶﻨـﻛاو و يرﺎـﺘﻓر يﺎﻫ يﺎـﻫ
ﺪﻧراد ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ .
ﻢـﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﺖــﻴﻌﻗﻮﻣ رد ار دﺮــﻓ ﻮــﻛاﻮﻧ د و ﻲﺟرﺎــﺧ يﺎــﻫ
ﻲــﻧور
ﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﺻﺎﺧ دﺮﻓ يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ و ﻢﺸﺧ ناﺰﻴﻣ ﺎﺗ ﺪﻫد
ﺪﺠﻨﺴﺑ ار )
،ﻮﻛاﻮﻧ 2002 .(
نﺎﻤﻫ ياراد ﻢﺸﺧ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻮﻛاﻮﻧ ،ﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻪﻛ رﻮﻃ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﺖﺳا يا . ﻪـﻳﺮﻈﻧ ﻚـﻳ زا ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﺮـﺑ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻦـﻳا ،ﺖﻬﺟ ﻦﻳا زا ،ﺖﺳا هﺪﺷ سﺎﺒﺘﻗا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺮﻳﺎﺳ دراد يﺮﺗﺮﺑ ﺎﻫ
. ﻟد ﻪﺑ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻞﻴ
ناور ﺶــﻧاد نوﺰــﻓا زور ﺖﻓﺮــﺸﻴﭘ ﺪــﻨﻣزﺎﻴﻧ ،ﻲــﺳﺎﻨﺷ
و ﻲﺑﺎـﻳزرا رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ ﻲـﻨﻴﻋ و ﻖـﻴﻗد ،هزﺎـﺗ يﺎﻫراﺰﺑا
1 -Jarvis
ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺶﺠﻨﺳ ﻢﻴﺘﺴﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
. يﺎـﻫراﺰﺑا زا ﻲـﻜﻳ
ﺖـﺳا ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢـﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ،ﻢـﺸﺧ ياﺮـﺑ ﺪﻳﺪﺟ
.
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ناور يﺎﻫ
نآ ﻲﺠﻨـﺳ
ﻲﻣ
سﺎـﻴﻘﻣ زا ﺮـﮕﻳد ﻲـﻜﻳ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﺎـﺗ دزادﺮﭘ يﺎـﻫ
دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﺸﺧ ﺶﺠﻨﺳ .
ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا
ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻢﺸﺧ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﺪﻴﻔﻣ و ﺮﺒﺘﻌﻣ يراﺰﺑا يﺎـﻫ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ رﺎﻤﻴﺑ و يدﺎﻋ دور
. لاﺆﺳ ،سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻳا يﺎﻫ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻲـﻣ حﺮﺷ ار ﻲﻳﺎﻫ ﻲـﮕﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ﻲﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﻢﺸﺧ ﺪﻧﻮﺷ
. ،ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا ﻪﻟﺄﺴﻣ
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺳرﺮﺑ ناور يﺎﻫ
ﻲﺠﻨﺳ ) ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﻲﻳاور (
مﺮـﻓ
ﺖـﺳا نﺎﻬﻔـﺻا ﺮﻬﺷ رد ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﺎﺗﻮﻛ .
لاﺆﺳ ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳﺪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻳز يﺎﻫ
:
1 . ﻪـﺑ ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﺎﺗﻮﻛ مﺮﻓ ﻲﻳاور
؟ﺖﺳا ﻲﻧاﺰﻴﻣ ﻪﭼ 2 . ﻪـﺑ ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﺎﺗﻮﻛ مﺮﻓ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
؟ﺖﺳا ﻲﻧاﺰﻴﻣ ﻪﭼ
شور ﻪﻧﻮﻤﻧ شور و ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻌﻣﺎﺟ يﺮﻴﮔ
ﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ نﺎﻳﻮﺠـﺸﻧاد ﻪـﻴﻠﻛ ﻞﻣﺎـﺷ ،ﺶﻫوﮋـﭘ يرﺎ
لﺎـﺳ رد نﺎﻬﻔـﺻا هﺎﮕﺸﻧاد 89
- 1388 ﺪـﻧدﻮﺑ . ﻦـﻳا زا
داﺪﻌﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ 100
ﻪـﻧﻮﻤﻧ شور ﺎﺑ ﺮﻔﻧ ﻲﻓدﺎـﺼﺗ يﺮـﻴﮔ
ﻪﻛ ،ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا هﺎﮕﺸﻧاد شزﻮﻣآ ﻪﺑ ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﺎﺑ هدﺎﺳ 49 و ﺮﺘﺧد ﺮﻔﻧ 51
ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﺴﭘ ﺮﻔﻧ .
كﻼـﻣ دورو يﺎـﻫ
هﺎﮕــﺸﻧاد نﺎﻳﻮﺠــﺸﻧاد زا ﺪــﻧدﻮﺑ ترﺎــﺒﻋ ﺶﻫوﮋــﭘ ﻪــﺑ ﭻﻴﻫ ﻪﻛ نﺎﻬﻔﺻا ﻢﻟﺎـﺳ و ﻪﺘـﺷاﺪﻧ ﻲـﻧاور يرﺎﻤﻴﺑ ﻪﻧﻮﮔ
ﺪﻨــﺷﺎﺑ . داﺮــﻓا ﻦــﻳا ﻲﻨــﺳ هدوﺪــﺤﻣ 18
- 22 ﻪﻟﺎــﺳ ) ﺎــﺑ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 20 لﺎﺳ ( دﻮﺑ . ﺲﭙﺳ 40 ﻪﻠﺻﺎﻓ رد ًادﺪﺠﻣ ﺮﻔﻧ
سﻼــــــﻛ زا ﻲــــــﻜﻳ رد ﻪــــــﺘﻔﻫ ود يﺎــــــﻫ
ناور و ﻲــﺘﻴﺑﺮﺗ مﻮــﻠﻋ هﺪﻜــﺸﻧاد هﺎﮕــﺸﻧاد ﻲــﺳﺎﻨﺷ
ﻮـﻛاﻮﻧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺎﺑ راﺰﺑا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ نﺎﻬﻔﺻا ﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺳرﺮ .
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫراﺰﺑا
هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺮـﻳز يﺎـﻫراﺰﺑا زا ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦﻳا رد ﺖﺳا :
1 - ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ :
سﻮـﻟ ﺮﻬﺷ رد ﺲـﻠﺠﻧآ
ناور تﺎﻣﺪﺧ ﺰﻛﺮﻣ رد ﺎﻜﻳﺮﻣا ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺮﺘﺳو ﻲﺳﺎﻨﺷ
يا
لﺎـﺳ رد ﻮـﻛاﻮﻧ ﻪـﻛ ،ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا 1994
ﻪﻣﺎﻨــﺸﺳﺮﭘ ﻪــﺑ و داد شﺮﺘــﺴﮔ ار نآ ﻪــﻛ يا
ﻢﻫ ﻮﺟﻮﻣ نﻮﻨﻛا دﺮﻛ ﻞﻳﺪﺒﺗ ،ﺖﺳا د
. ﻢـﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ
زا ﺖــﺳا ترﺎــﺒﻋ ﻮــﻛاﻮﻧ 25
ماﺪــﻛ ﺮــﻫ ﻪــﻛ ﻢﺘــﻳآ
ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻲﻣ ﻒﻴﺻﻮﺗ ار ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻛ
. ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻦﻳا دﺮـﻓ ﺎﻫ
ﺖــﻟﺎﺣ رد ار ﻲــﻣ راﺮــﻗ ﻢــﺸﺧ ﻒــﻠﺘﺨﻣ يﺎــﻫ
ﺪــﻨﻫد .
ﻢﻴـﺴﻘﺗ ﻲـﻋﺮﻓ ﺶـﺨﺑ ﺞﻨﭘ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻣ
ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ ار دﺮـﻓ ﻚﻳﺮﺤﺗ هزاﺪﻧا ﻪﻛ دﻮﺷ و ،ﺪـﻫد
ﻪﻨﻳﺰﮔ نآ يﺎﻫ هﺮـﻤﻧ رﺎﻬﭼ ﺎﺗ ﺮﻔﺻ زا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ يراﺬـﮔ
ﻲﻣ ددﺮﮔ . ﺎـﺗ ﺮﻔـﺻ ﻦﻴـﺑ ﻲﻧدﻮـﻣزآ ﺮﻫ هﺮﻤﻧ 100
راﺮـﻗ
ﻲﻣ دﺮﻴﮔ .
سﻮـﻟ ﺮﻬـﺷ رد ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻦـﻳا رد ﺲـﻠﺠﻧآ
هوﺮﮔ زا ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻲﻨـﺳ يﺎـﻫ 9
ﺎـﺗ 84 يور ﺮـﺑ ﻪﻟﺎـﺳ
1546 ،هﺪﺷ ﻲﻳاﺮﺟا ﺖﻴﺴﻨﺟ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد نوﺪﺑ ﺮﻔﻧ
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ نآ 1
96 / 0 ﻲـﻳاور و ﺎـﺑ ﺮـﺑاﺮﺑ نآ2
86 / 0
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )
،ﻮﻛاﻮﻧ 1998 .(
2 - يﺮـﭘ و سﺎـﺑ يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ )
1992 :(
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا )
(AGQ
ياراد 49 ﻪـﻨﻳﺰﮔ رﺎﻬﭼ هدﺎﻣ يا
هﺮﻤﻧ ﻪﻨﻣاد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺎـﺗ ﻚـﻳ زا هدﺎﻣ ﺮﻫ يﺎﻫ
5 ﺖـﺳا .
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ )
(AGQ
كرﺎـﻣ و سﺎـﺑ چا ﺪﻟﻮﻧرآ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ
يﺮﭘ ) 1992 (
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ .
و ﻲـﻳاور ناﺮـﻳا رد
1- Reliability
2- Validity
ﻳﺎﭘ لﺎـﺳ رد ﻲﻧﺎﻣﺎـﺳ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﻲﻳﺎ )
1386 (
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ و خﺎـﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ شور ود زا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ
ﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا ﻲﻳﺎــﻣزآزﺎﺑ .
ياﺮــﺑ ،ﻲﻳﺎــﻣزآزﺎﺑ شور رد
،هﻮﻴﺷ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﺳرﺮﺑ 40
رد ًادﺪﺠﻣ ﺮﻔﻧ
و ﺪﻧﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻮـﻛاﻮﻧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺎﺑ ﻪﺘﻔﻫ ود ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻴﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ نآ ناﺰ 73
/ 0 ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
،ﺰﻴﻧ ﺎﻔﻟآ شور رد
يور ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ 100
ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ يﺎـﻔﻟآ و ﺪـﺷ اﺮﺟا ﺮﻔﻧ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ياﺮﺑ هﺪﺷ 86
/ 0 دﻮﺑ . ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ
ﻲـﻳاور ،ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور شور ﻪﺳ زا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻳاور
ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ و نﺎﻣﺰﻤﻫ .
ﺎـﺑ
ﺟﻮﺗ سﺎـﺳا ﺮـﺑ و ﻮﻛاﻮﻧ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪ زا ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ،ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲـﺣاﺮﻃ وا ﻢـﺸﺧ تاﺮﻈﻧ رﻮــﻈﻨﻣ ﻪــﺑ ﻲــﻟو ،ﺖـﺳا رادرﻮــﺧﺮﺑ ﻲﻳاﻮــﺘﺤﻣ ﻲـﻳاور ،ﻲﻳاﻮـﺘﺤﻣ ﻲـﻳاور دﺪـﺠﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ و ﻪـﻤﺟﺮﺗ ﺖﺤﺻ
ناور ﺺـﺼﺨﺘﻣ ﺮـﻔﻧ ﺞﻨﭘ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،سﺎﻨـﺷ
ﻪﻌﻣﺎﺟ و روﺎﺸﻣ ﺪـﻴﻳﺄﺗ ﻦﻤـﺿ و ﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ سﺎﻨـﺷ
ﻪﻤﺟﺮﺗ ﺖﺤﺻ ﺪـﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ ًادﺪﺠﻣ نآ ﻲﻳاﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ،
.
،نﺎـﻣﺰﻤﻫ ،ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ نﺎـﻣﺰﻤﻫ ﻲـﻳاور ﻲـﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ داﺪﻌﺗ ﻪﺑ يﺮﭘ و سﺎﺑ يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ 100
ﺮـﻔﻧ
هﺮﻤﻧ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ و ﺪﺷ هداد ﺎﻫ
78 / 0 ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
ياﺮﺑ
ﻦﻴــﻴﻌﺗ فﺪــﻫ نﻮــﭼ ،ﻪﻣﺎﻨــﺸﺳﺮﭘ ﻲﻠﻣﺎــﻋ ﻞــﻴﻠﺤﺗ ﻲــﮔﮋﻳو ناور يﺎــﻫ شور زا ،دﻮــﺑ ﻪﻣﺎﻨــﺸﺳﺮﭘ ﻲﺠﻨــﺳ
اﻮﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺲﻛﺎﻤﻳراو ﺶﺧﺮﭼ ﺎﺑ ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻞﻣ
ﺪﺷ . ﺪـﺷ جاﺮﺨﺘـﺳا ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ شور ﻦﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
) لوﺪﺟ 5 .(
ﻲــﻳاور و ﻲﻳﺎــﻳﺎﭘ ﻪــﺑ طﻮــﺑﺮﻣ ﺞﻳﺎــﺘﻧ ﺮــﻳز لواﺪــﺟ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺪﻫد
.
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ناور ﻲﺠﻨﺳ مﺮﻓ هﺎﺗﻮﻛ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻢﺸﺧ ﻮﻛاﻮﻧ رد ﺮﻬﺷ نﺎﻬﻔﺻا / 5
لوﺪﺟ
) 1 :(
لاﺆﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ ناﺮﮕﻳد ﻲﺑﺎﻳزرا ﻞﻣﺎﻋ يﺎﻫ
لاﺆﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ لاﺆﺳ
8 51
/ 0
9 58
/ 0
10 41
/ 0
11 46
/ 0
12 52
/ 0
13 52
/ 0
14 41
/ 0
15 50
/ 0
16 38
/ 0
23 39
/ 0
لوﺪﺟ ) 2 :(
لاﺆﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺸﻓ ﻞﻣﺎﻋ يﺎﻫ
لاﺆﺳ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ لاﺆﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
2 25
/ 0
3 35
/ 0
5 52
/ 0
6 23
/ 0
18 46
/ 0
19 51
/ 0
20 44
/ 0
21 40
/ 0
لوﺪﺟ ) 3 :(
لاﺆﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﻮﻣزآ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﻲﻣﺎﻛﺎﻧ ﻞﻣﺎﻋ يﺎﻫ
لاﺆﺳ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ لاﺆﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
1 25
/ 0
4 37
/ 0
7 50
/ 0
17 40
/ 0
22 48
/ 0
24 47
/ 0
25 42
/ 0
لاﺆﺳ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﺮﻫ يﺎﻫ
لواﺪﺟ رد نﻮﻣزآ ﻞﻛ 1
، 2 و 3 ﺪﻣآ ﺖﺳا ه . رﻮﻃ نﺎﻤﻫ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ لواﺪﺟ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ
ﭻﻴـﻫ ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ،ﺪـﻫد
لاﺆﺳ زا ﻚﻳ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻔﻨﻣ ﻞﻛ هﺮﻤﻧ ﺎﺑ ﺎﻫ
.
لوﺪﺟ ) 4 ( ﻞﻣﺎﻋ ﺮﻫ ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳاﺮﺿ
ﻞﻣﺎﻋ لاﺆﺳ داﺪﻌﺗ
ﺎﻫ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ
1 10
87
/ 0
2 8
86 / 0
3 7
87
/ 0
لوﺪﺟ 4 ﻞﻣﺎﻋ زا ﻚﻳ ﺮﻫ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﻫ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪﻫد
.
لوﺪﺟ ) 5 :(
لاﺆﺳ ﻲﻠﻣﺎﻋ يﺎﻫرﺎﺑ ﺶﺧﺮﭼ زا ﺲﭘ ﻮﻛاﻮﻧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺎﻫ
ﻞﻣﺎﻋ
3 ) ﻲﻣﺎﻛﺎﻧ
( لاﺆﺳ هرﺎﻤﺷ (ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺸﻓ)2ﻞﻣﺎﻋ لاﺆﺳ هرﺎﻤﺷ (ناﺮﮕﻳد ﻲﺑﺎﻳزرا)1ﻞﻣﺎﻋ لاﺆﺳ هرﺎﻤﺷ 33
/
0 1 0/42 2 0/43 8
69 / 0
4 0/62 3 0/44 9
45 / 0
7 0/48 5 0/59 10
45 / 0
17 0/66 6 0/50 11
58 / 0
22 0/43 18 0/70 12
76 / 0
24 0/79 19 0/68 13
48 / 0
25 0/53 20 0/51 14
- - 0/51 21 0/53 15
- - - - 0/52 16
- - - - 0/49 23
لوﺪﺟ رد 5
هﺪـﻣآ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺖﺳا . ﻲﻣ نﺎﺸﻧ لوﺪﺟ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ لاﻮﺳ ،ﺪﻫد
19 ﻲﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ )
79 / 0 ( ﻋ ﺮﺑ ار و دراد مود ﻞﻣﺎ لاﺆﺳ
1 ﻲﻠﻣﺎﻋ رﺎﺑ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ )
33 / 0 ( مﻮـﺳ ﻞـﻣﺎﻋ ﺮﺑ ار
دراد .
لوﺪﺟ ) 6 ( ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ هﮋﻳو ﺮﻳدﺎﻘﻣ
ﻞﻣﺎﻋ ﺎﻫ ﻞﻛ
ﺲﻧﺎﻳراو ﺪﺻرد
ﻲﻌﻤﺠﺗ ﺲﻧﺎﻳراو ﺪﺻرد
1 31
/ 6 24
/ 25 24
/ 25
2 89
/ 1 59
/ 7 83
/ 32
3 64
/ 1 59
/ 6 43
/ 39
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ناور ﻲﺠﻨﺳ مﺮﻓ هﺎﺗﻮﻛ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻢﺸﺧ ﻮﻛاﻮﻧ رد ﺮﻬﺷ نﺎﻬﻔﺻا / 7
لوﺪﺟ 6 ار ﻞـﻣﺎﻋ ﻪـﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ هﮋﻳو ﺮﻳدﺎﻘﻣ ،ﺰﻴﻧ
ﻧ ﻲﻣ نﺎﺸ ﺪﻫد . ﻲﻣ نﺎﺸﻧ لوﺪﺟ ﻦﻳا تﺎﻋﻼﻃا ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ﻢﻫ يور ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ 4
/ 39
ﺶﻴـﭘ ار ﻢـﺸﺧ ﺪﺻرد ﻲـﻨﻴﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ و ﺚﺤﺑ يﺮﻴﮔ
ﻲـﻳاور و ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ ﻲـﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺶﺳﺮﭘ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﺔﻣﺎﻧ .
نﺎـﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﺑﻮـﻠﻄﻣ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و ﻲـﻳاور ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ داد دراد . ﻳا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ شور ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﻦ
86 / 0 ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻲﻳﺎﻣزآزﺎﺑ شور ﺎﺑ و 73
/ 0 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ .
نﻮﻣزآ ﻲﻳاور )
يﺮـﭘ و سﺎﺑ نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ (
ﺰـﻴﻧ
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ 78 / 0 ﻢﻫ هدﻮﺑ درﻮـﻣ ﻲﻳاﻮـﺘﺤﻣ ﻲـﻳاور ،ﻦﻴـﻨﭼ
ﻪﻌﻣﺎﺟ و روﺎﺸﻣ ،سﺎﻨﺷ ناور ﺺﺼﺨﺘﻣ ﺮﻔﻧ ﺞﻨﭘ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺎﺑ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ سﺎﻨﺷ ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺰﻴﻧ
.
ﻢـﺸﺧ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ يﺮـﮕﻳد يﺎـﻫراﺰﺑا ﻪﭼ ﺮﮔا زا ﻮـﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﻲﻟو ،دراد دﻮﺟو ﻢـﺸﺧ ﻪـﻨﻴﻣز رد ﻲـﺣﺮﻄﻣ و ﻢـﻬﻣ رﺎﻴـﺴﺑ هﺎﮔﺪﻳد ﻚﻳ ﻲﻣ ،ﺖﺳا هﺪﺷ سﺎﺒﺘﻗا ﻞـﺑﺎﻗ و ﺮـﺒﺘﻌﻣ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺪﻧاﻮﺗ
هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷﺎﺑ يا . لاﺆﺳ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يﺎﻫ ﻪﻛ ﺪﻫد
ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ﻲﺷزرا ﻲﮕﻤﻫ ﺎـﺑ اﺮـﻳز ،ﺪﻧراد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ رد نﺎﺴﻜﻳ
دراد ﻲﻧﺎﺴﻜﻳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﻔﻟآ ،لاﺆﺳ ﺮﻫ فﺬﺣ .
،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
،داد نﺎــﺸﻧ ﻲﻠﻣﺎــﻋ ﻞــﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎــﺘﻧ ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦــﻳا رد ﺖﺳا يﺪﻌﺑ ﺪﻨﭼ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻚﻳ ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻣﺎـﻛﺎﻧ و ﻲـﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺸﻓ ،ناﺮﮕﻳد ﻲﺑﺎﻳزرا ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻪﻛ ﻲﻣ ار ﻲﻣ و ﺪﺠﻨﺳ
ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ ﻲﺒـﺳﺎﻨﻣ راﺰـﺑا ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻢﺸﺧ .
ﻢـﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺮـﻛذ نﺎﻳﺎﺷ
هﺪـﺸﻧ ﻲﻠﻣﺎـﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻒﻟﺆﻣ ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ ﻮﻛاﻮﻧ ﻲﻤﻧ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺳا ﻦﻳا رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﺗ
ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد ،دﺮﻛ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﮕﻳد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ار ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺳ و ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﺑ هﺪﺷ دﺎﻳ ﻞﻣﺎﻋ ﺪﻣآ ﺖﺳد
.
ﺮﻃ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ و ﻲﻧﺎﺴﻤﻫ ،ﺮﮕﻳد ف
مﺎــﺠﻧا تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ زا ،ﻒــﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﻮــﺸﻛ رد ﻪــﺘﻓﺎﻳ
نﺎﺸﻧ
هﻮﻴـﺷ ﺖﻫﺎﺒـﺷ ةﺪﻨﻫد
نﺎـﺠﻴﻫ ﻪـﺑﺮﺠﺗ يﺎـﻫ يﺎـﻫ
ﺖـﺳا ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﻊـﻣاﻮﺟ داﺮﻓا نﺎﻴﻣ رد صﻮﺼﺨﺑ .
اﺬـﻟ
ار نآ زا هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎـﺳ راﺰـﺑا و ﻮـﻛاﻮﻧ هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺖﺴﻧاد ﻲﻧﺎﻬﺟ ناﻮﺗ .
نﺎﻤﻫ ﺮﻛذ ﺰﻴﻧ ًﻼﺒﻗ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻧﺎـﺠﻴﻫ ،ﻢـﺸﺧ ،ﺪـﺷ
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا لﻮﻤﺷ نﺎﻬﺟ ﺖﻴﻌﻤﺟ نﺎﻴﻣ رد ﺪﻧاﻮﺗ
و ﺎـﻫ
دﻮـﺷ هﺪﻫﺎـﺸﻣ نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﻪﻠﻤﺟ زا توﺎﻔﺘﻣ داﺮﻓا .
ﻪـﺑ
رد ﻮـﻛاﻮﻧ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻛ ﻦﻳا ﻞﻴﻟد ﻲﺒـﺳﺎﻨﻣ ﻲـﻳاور و ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﺪﺷ اﺮﺟا نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد نﺎﻴﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻲﻣ اﺬﻟ ،ﺪﻣآ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮـﺑ راﺰـﺑا ﻦﻳا زا ناﻮﺗ
ﻴﻌﻤﺟ رد ﻢﺸﺧ داﺮـﻓا ﺮﻳﺎـﺳ ﻻﺎـﻤﺘﺣا و نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺖ
دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا .
و رﺎـﺒﺘﻋا تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﺠﻧآ زا ،ﻪﺘﺒﻟا
رﻮﺸﻛ رد ﻮﻛاﻮﻧ ﻢﺸﺧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻳاور ،ﻲﺟرﺎـﺧ يﺎﻫ
ﺖــﻴﻌﻤﺟ رد ﺮﺘــﺸﻴﺑ ﺢﻄــﺳ ﺎــﺑ و ﻲﻳﻮﺠــﺸﻧاد يﺎــﻫ
ﻲـﺗآ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ اﺬـﻟ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻻﺎﺑ تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺖﻴﻌﻤﺟ رد ﺖﻴﻌﻤﺟ و داﻮﺳ ﻢﻛ يﺎﻫ
يﺮﻬـﺷ ﺮﻴﻏ يﺎﻫ
ور و ﻲﻨﻏ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﻳﺎﺘﺳ هزﻮﺣ ﻦﻳا تﺎﻴﺑدا نﺪﺷ ﺮﺗ
ﺪﻨﻛ ﻚﻤﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ .
ًﺎﻨﻤﺿ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻦـﻳا ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا يﺎﻫ
ﺮﺑ رد ار نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻲﻣ
اﺬﻟ ،ﺖﻓﺮﮔ
ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ ﻪـﻤﻫ هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ يﺪﻌﺑ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد دﻮﺷ
ﺮﻈﻧﺪـﻣ ﺰﻴﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺎﺸﻗا ﺮﻳﺎﺳ ،ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا زا ﻪﺒﻧﺎﺟ ﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﺪﻧ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻋ ،يرﺎــﻴﻬﻠﻟا ﻲﻠﻌــﺳﺎﺒ
) . 1376 .(
يﺮﮕــﺷﺎﺧﺮﭘ ﻦﻴــﻴﻌﺗ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ ﺮﻴﺛﺎـﺗ و ﺖﻴـﺼﺨﺷ يﺎﻫ
ﻲﮔﺪـﻴﻨﺗ يﺮﮕﻧﺎﻣرد هﻮﻴﺷ ،يﺮﮕـﺷﺎﺧﺮﭘ ﺮـﺑ ﻲـﻳادز
اور ﻪﻠﺠﻣ ن ش ،مود لﺎﺳ ،ﻲﺳﺎﻨﺷ 4
، 1 - 12 .
ﻣ ،ترﺎﺸﺑ ﻲـﻠﻋ ﺪﻤﺤ
.
ﻣ ،داﮋـﻧ ﺐـﻴﺒﺣ ﺪـﻤﺤ
) . 1384 .(
ﻲﮔﮋﻳو ناور يﺎﻫ ،يﺪـﻌﺑ ﺪﻨﭼ ﻢﺸﺧ سﺎﻴﻘﻣ ﻲﺠﻨﺳ
ﻣ ناور ﻪﻠﺠ ش ،مﻮـﺳ لﺎﺳ ،ﺮﺻﺎﻌﻣ ﻲﺳﺎﻨﺷ
2 ، 14 -
22 .
ـﺳ ،ﻲﻧﺎﻣﺎﺳ ﻚﻣﺎﻴ) . 1386 .(
ﻲـﻳاور و ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ ﻲـﺳرﺮﺑ
،يﺮــﭘ و سﺎــﺑ يﺮﮕــﺷﺎﺧﺮﭘ ﻪﻣﺎﻨــﺸﺳﺮﭘ
ﻪــﻠﺠﻣ
ناور ناور و ﻲﻜﺷﺰﭘ ،ﻢﻫدﺰﻴـﺳ لﺎﺳ ،ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ش 4 ، 359 - 365 .
American Psychiatric Association. (2000).
Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed- text revision).
Washington, DC: America Psychiatric Association.
Conger, J. C., Conger, A. J., Edmondson, C., Tescher, B., & Smolin, J. (2003). The Relationship of Anger and Social Skills to Psychological Symptoms. Assessment, 10, (3), 248-258.
Delvochio, B., & Oleary, D. (2003).
Effectiveness of anger. Journal of Clinical Psychology, 24, 15-34.
Novaco, R.W. (2002). Handbook of offender assessment and treatment. London: Wiley.
Novaco, R.W.(1998). Anger and Trauma:
conceptualization, Assessment and Treatment. New York: Springer-Verlag.
Novaco, R.W., & Jarvis, k.L. (2002).
Handbook of brief cognitive behavior therapy. New York: Springer.
Robins, S., & Novaco, R.W.(2000). Anger control as a health promotional mechanism.
In D. I. Mostofsky & D. H. Barlow (Eds).
The management of stress and Anxiety in medical Disorders. (PP. 361-377).
Needham. Heights, MA. Allyn & Bacon.
